________________
९०) अ. ३ सू. ६ ]
वैयर्थ्यप्रसङ्गात् । न च तत्साम्यं सुन्दरहारिसदृशसुभगसन्निभादिशब्दा इव मलिनादिशब्दाः शक्नुवन्ति वक्तुमित्यवाचकत्वम् | यथा वा उत्प्रेक्षायाम् —
उद्ययौ दीर्घिकागर्भा मुकुलं मेचकोत्पलम् । नारीलोचन चातुर्यशङ्का संकुचितं यथा ॥ ३१२॥ [
अत्र ध्रुवेवादिशब्दवद्यथाशब्दः संभावनं प्रतिपादयितुं नोत्सहत यथा वार्थान्तरन्यासे
किमपेक्ष्य फलं पयोधरान् ध्वनतः प्रार्थयते मृगाधिपः । प्रकृतिः खलु सा महीयसः सहते नान्यसमुन्नतिं यया ॥ ३१३ ॥
1
इत्यवाचकः
काव्यानुशासनम्
अत्र महीयस इत्येकवचनं न सामान्यरूपमर्थं व्यक्तमभिधातुं क्षमत इत्यवाचकत्वम् । बहुवचनस्यैव वीप्सासमानफलस्य स्फुटत्वेन तदभिव्यक्तिक्षमत्वात् । यथा
यावादर्थपदां वाचमेवादाय माधवः ।
विरराम महीयांसः प्रकृत्या मितभाषिणः ॥ ३१४॥
वाक्यस्य, यथा
[
1
-
सर्वादिशब्दोपादाने त्वेकवचनस्यापि न दोष:, यथाछायामपास्य महतीमपि वर्तमाना
मागामिनी जगृहिरे जनतास्तरूणाम् ।
——
1. I. सामान्यमर्थरूपम्
Jain Education International
2
सर्वो हि नोपनतमप्यपचीयमानं वर्द्धिष्णुमाश्रयमनागतमभ्युपैति ॥ ३१५ ॥
[ शि. व. स. २. श्लो. १२ ]
] ५
[ शि. व. स. ५. श्लो. १४. ]
2. I su
For Private & Personal Use Only
२३५
१०
१५
२०
www.jainelibrary.org
