________________
२१८
काव्यानुशासनम् [८९) अ. ३. सू. ५ अत्र त्यादेः । 'विकचमस्य दधुः प्रसूनम्' इति तु युक्तम् ।
यशोऽधिगन्तुं सुखलिप्सया वा मनुष्यसंख्यामतिवर्तितुं वा। निरुत्सुकानामभियोगमाजां समुत्सुकेवाङ्कमुपैति सिद्धिः॥२६३।।
[कि. स. ३. श्लो. ४० ] ५ अत्र कृतः । 'सुखमीहितुं वा' इति तु युक्तम् ।
उदन्वच्छिन्ना भूः स च निधिरपां योजनशतं सदा पान्थः पूषा गगनपरिमाणं कलयति । इति प्रायो भावाः स्फुरदवधिमुद्रामुकुलिताः सतां प्रज्ञोन्मेषः पुनरयमसीमा विजयते ॥ २६४ ॥
[ बा. रा. अं. १. श्लो. ८]
विशेषस्य विवक्षामात्रभावितयानवस्थितत्वा शेषोऽयमनुद्भावनीय एव । यदाहुः
(72) 'परोक्षे च लोकविज्ञाते प्रयोक्तुर्दर्शनविषये दर्शनयोग्यत्वात्परोक्षस्याविवक्षायां लङ् भवत्येव । अजयजतों हूणान् इति । सतोऽपि वाविवक्षा भवति । यथा-अनुदरा कन्या इति ।' [
सुखमीहितुं वेति तु युक्तमिति । एवं च तुल्यकक्षत्वेन विकपार्थवृत्ते शब्दस्य न विषयोऽयमित्यपि परिहृतं भवति । यथा च
रुदता कुत एव सा पुनर्भवता नानुमतेरवाप्यते । परलोकजुषां स्वकर्मभिर्गतयो भिन्नपथा हि देहिनाम् ॥३४३॥
[ र. वं. स. ८ श्लो. ८५ ] अत्र हि 'कुत एव तु सानुरोदनात्' इति युक्तः पाठः । इह तु न दोषः
पृथ्वि स्थरीभव भुजङ्गम धारयैना
त्वं कूर्मराज तदिदं द्वितयं दधीथाः । दिक्कुञ्जराः कुरुत तत्त्रितये दिधीषीं
देवः करोति हरकामुकमाततज्यम् ॥ ३४४ ॥
पर
अत्र हि पृथ्व्यादिविषयः प्रैषलक्षणोऽर्थः कविना वक्तुं प्रक्रान्तः, तस्य 1. I. च इति 2. A. °त्रभवियाकालवितियान° C. °यानासवस्थित
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
