________________
२१६
१०
१५
काव्यानुशासनम्
1
अत्र तृतीयः पादो वाक्यान्तरमध्ये प्रविष्टः । क्वचिद् गुणों यथा-
दिङ्मातङ्गघटाविभक्तचतुराघाटा मही साध्यते
प्रविष्टं गुणाय ।
सिद्धा सा च वदन्त एव हि वयं रोमाञ्चिताः पश्यत । विप्राय प्रतिपाद्यते किमपरं रामाय तस्मै नमो यस्मादाविरभूत्कथाद्भुतमिदं यत्रैव चास्तं गतम् ॥ २५७ ॥ [ औ. चि. च. पृ. १३८ भट्टप्रभाकरस्य ] अत्र वीराद्भुतरसवशात् 'वदन्त एव' इत्यादि वाक्यान्तरं मध्ये
2
' प्रत्यवोचत ' इति युक्तम् । यथा वा
I
प्रस्तुतभङ्गो भग्नप्रक्रमत्वं यथा-
एवमुक्तो मन्त्रिमुख्यैः पार्थिवः प्रत्यभाषत ।। २५८ ।।
अत्र 'उक्त : ' इति प्रक्रान्ते 'प्रत्यभाषत' इति प्रकृतेर्भग्नप्रक्रमत्वम् ।
[ ८९ ) अ. ३ सू. ५.
3
4
5
प्रस्तुतभङ्ग इति । स हि यथा । प्रक्रममेकरसप्रसृतां प्रतिपत्तप्रतीति सन्धान इव परिस्खलनखेददायी रसभङ्गाय पर्यवस्यतीत्यर्थः ।
प्रत्यवोचतेति तु युक्तमिति । एवंविधस्य प्रक्रमाभेदाख्यस्य शब्दौचित्यस्य विध्यनुवादभावप्रकारत्वोपगमात् । यथा 'ताला जायन्ति' इति ।
यथा वा-
एमे अ जणो तिस्सा देइ कवोलोवमाइ ससिबिम्बम् । परमत्थविआरे उण चन्दो चन्दो चिअ वराओ ॥ ३४२ ॥ [
अत्र द्युत्कर्षापकर्षविवक्षया परिकल्पितभेदेऽप्येकस्मिन्नर्थे विधेयानुवाद्यविषयेनैवाभिधानेन विध्यनुवादभावो भणित इति प्रक्रमाभेदप्रकार एवायमिति मन्तव्यम् । केवलं प्रर्याय प्रक्रमभेदनिवृत्तये चन्दणमिति पाठः परिणमयितव्यः । न चैवमुक्तपदत्वदोषप्रसङ्गः । यथान्ये मन्यन्ते—
6
Jain Education International
2. I यथा प्रत्य
1. I. faż 3. B. भाग A. भग
4. C. drops स हि
5. A. B. drop प्र. 6. A. C. चन्दमणमिति C. चन्द्रमिण
For Private & Personal Use Only
]
www.jainelibrary.org
