________________
- अङ्गविधायक समकम् । सिकता संयुक्तम् । बक्करैः-कैरशुचिमिनुफ्योग्यैभण्डैश्चितं व्याप्तम् । समाजाकैर-इन्धका का पति सा माना च विनं-युक्तम् । तथा तुषैः-धान्यचर्ममिः शुल्कैः-नीरसस्तृणैश्चितं न शोमनमिति ४॥ . अन्याया
प्रव्रजित-नग्न-नापित-रिपु-बन्धन-सौनिकैस्तथा चपः।।
कितन्यति पीडिलर्युतमाबुध-माक्षीकविक्रयादशुभम् ॥ ५॥ एकविध स्थानं पृच्छायामशुमम् । वजित:-ताफ्सो लिङ्गी। नत्रः-विवस्त्र । नापितः-दिवाकीर्तिः शिल्पी सूत्रमारणमृति । रिपुः शत्रुः । बन्धनं-बन्धशाला । सौनिक:-पशुधातकः । एतैर्युक्त स्थानम्। तथा श्वपकैः-चाण्डालैः । कितवः-घृतकारकः । यति:-त्रिदण्डी। पीडितो रोगादिना। एतैर्युक्तं स्थानम् । तथाऽऽयुधं वायुधाम यत्र, माक्षीकं-मधु तद्विक्रयशाला कल्पपालगृहसमीपाद्धेतोशुभमिति ॥ ५॥ अथ दिवाललक्षणामह
प्रागुत्तरेशाश्च दिशा प्रशस्ताः प्रहुन वाग्वम्बु-यमा-निरक्षः।
पूर्वाह्नकालेस्ति शुभं न रात्री सन्ध्याह्वये प्राकृतोऽपराहे... दिश: आशाः प्राक्-पूर्वा उत्तरा ऐशानी च पृच्छायां 'प्रशता' शुभाः 'प्रष्टुः' पृच्छकम, तदमिनुला सुम इत्यर्थः । 'वाम्बम्बुक्मानिरक्ष' वायवी कारणी दक्षिणाऽऽग्नेयी नैर्ऋती च न शस्त्राः, न सुधः एता दिशः अष्टुः । पूर्वाहकाले' दिनापमानसमये 'प्रकृतः' पृच्छकस्स "शुभं मनफलमति विद्यते, रात्री निशि सिन्ध्यादये सायं प्रातः अपराहे च न शुभमिति । तथा च परासर:-"छिन्नमिन्नशुष्करूक्षवक्र......दग्धकण्टकक । ......द्विज...विधिनाः प्रशस्तनामाक्तिपादपच्छायश्मशानघन्यायतनबन्यरोषितरिखुनाफ्तिायुधमद्यविक्रय......... सु नैतानेयवाम्यवारणवायव्याशामिमुखः प्रचोदयेत् , स्पष्टमय॑मनाय विन्दात्" । अपि च
वेलाः सर्वाः प्रशस्यन्ते पूर्वाहे परिपृच्छताम् । सन्ध्ययोरपराहे तु क्षिपायां च विहित ॥१॥इति ॥६॥ अन्यदप्याहयात्राविधाने च शुभाशुभं यत् प्रोक्तं निमित्तं तदिहापि वाच्यम्।
30 दृष्ट्वा पुरो वा जनताहृतं वा प्रष्टुः स्थितं पाणितलेऽथ वस्त्रे॥७॥ यात्राविधाने यत् शुभाशुभं 'प्रोक्तं' कथितम् , "सिद्धार्थका-ऽऽदर्श-पयो-ऽञ्जनानि" इति शुमदम् , “कसिौषध. कृष्णधान्यम्" इत्यशुभम् । तथा तत्र शाकुनं यन्निमित्तं 'प्रोक्तं' कथितं तद् इहापि' प्रश्नसमये 'वाच्य वक्तव्यम् । 'पुरों' अग्रतो वा दृष्ट्वा य...नो वरजनता-जनसमूहः तया आहृतं-आनीतं 'प्रष्टुः पृच्छकस्य 'पाणितले हस्ते 'वस्त्रे अम्बरे वा स्थित दृष्ट्वा शुभमादिशेदिति । तथा च परासरः
25 यात्राविधाने निर्दिष्टं निमित्तं यच्छुभाशुभम् । तदेव दृष्ट्वा दैवज्ञो वाञ्छासिद्धिं विनिर्दिशेत् ॥ १ ॥ ७ ॥ अधुना अङ्गानि पुंसंज्ञकान्याहअथावान्यूर्वोठ-स्तन-वृषण-पादं च दशना,
भुजी हस्ती गण्डौ कच-गल-नखा-अधमपि यत्। मशहुं कक्षांसं श्रवण-गुद-सन्धीति पुरुष,
स्त्रिया भ्रूनासा-स्फिरस्वालि-कटि-सुलेखा-झुनिचयम् ॥ ८॥ अथैतानि पुंसंज्ञकान्यङ्गानि भवन्ति-ऊरू ओष्ठौ स्तनौ वृषण-मुष्कौ पादौ-चरणौ दवा दन्तः कुर बाहू 'हस्तौ' करौ 'गण्डौ' मुखकपोलौ कका:-केवाः गळा-कण्ड ना कररह्यः अङ्गुष्ठौ-हस्तपादाङ्गुष्ठौ, एतत् सर्व यत्तदपि 'पुरुषे' पुंसि । कक्षौ प्रसिद्धौ, अंसौ स्कन्धौ, अवष्पो-कणे, गुदं-पायुमान सन्धिग्रहणे सर्वाङ्गसन्धय उच्यते, 'इति' एवं प्रकार: सर्व ख पुरुषे पुंसियाः । कथा च परासर-"तथासानि मुष्क
अंग०३५
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org