________________
चत्तालीसइमो भोयणज्साओ
स्टर
तत्थ अब्भंतरेसु सगिहे भुत्तं ति बूया । बाहिरब्भंतरेसु मित्तकुले भुत्तं ति बूया । बाहिरेसु उज्जाणघरे जिमितं ति बूया । मुदितेसु सकारपडिरूवेणं सकारेणं भुत्तं ति बूया । दारुणेसु भीतपडिरूवे य भीतेणं मुक्तं ब्रूया । दढे अवत्थितेगं भुत्तं [ बूया ] । चलेसु उप्पुत्तेणं भुत्तं बूया । पसण्णेसु पसण्णपडिरूवगते य पसण्णेणं भुत्तं ति बूया । अप्पसण्णेसु अप्पसण्णपडिरूवगते य अप्पसण्णेण भुत्तं ति बूया । तत्थ अक्खोडिय-परिविट्ठिय- सव्वकोधपडिरूवगते य कुद्वेणं भुत्तं ति बूया । तत्थ पुरत्थिमेसु गत्तेसु पुरत्थिमेसु य सह रूवेसु पुरत्थिममुद्देणं भुक्तं ति ब्रूया । एवं सव्वा दिसा 5 समणुगंतव्वाओ । इति भोयणगतेति ।
तत्थ पाणगते पुव्यमाधारिते पाणगतं तिविधमाधारये - पाणजोणीगतं मूलजोणीगतं धातुजोणीगतं चेति । जहुत्ताहिं उवलद्धीहिं तिविधमपि उवलद्धव्वं भवति । तत्थ पाणजोणीगतं पाणगं दुद्धं दधिं तक्कं रसो घतं वा विततं वसा वा वितता यधुत्ताहिं ज्वलद्धीहिं उवलद्धव्वाणि भवंति । तत्थ मूलजोणीगते पुव्वाधारिते मज्जगतं जेवातूगयं फलरसगतं वा बूया । तत्थ मुदितेसु सव्वखंधपडिरूवगते य उच्छुरसं वा गोलोयं वा बूया । तत्थ पुधूसु सव्वपत्तगते य पत्तरसं 10 बूया । तत्थ मुदितेषु सव्वपुप्फपडिरूवगते य पुप्फरसं बूया । तत्थ पुण्णेसु सव्व फलपडिरूवगते य फलरसं बूया । तत्थ अणूसु सव्वधष्णगते य धष्णरसं बूया । तत्थ धातुगते पाणीयं बूया । तत्थ मज्जगतेसु पुग्वाधारितेसु यवा पसण्णं वा अयसं वा अरिहं वा महुं वा बूया । तत्थ 'ओधुतेसु सव्वोसधीपडिरूवगते य अरिहं बूया । तत्थ पीतेसु सव्वफल-डिरूवगते य मधुं बूया । तत्थ पसण्णेसु सव्वपसण्णपडिरूवगते य पसण्णं बूया । सेतेसु सेतसुरं बूया । इति मज्जगतं ।
- 15
तत्थ जैवागूपुव्त्राधारितेसु दुद्धजवागुं वा
वैयजवागुं वा तेल्लजवागुं वा अंबिलजवागुं वा उ वा ओसधजवागुं वा बूया । तत्थ वालेयेसु पाणजोणिगते सुक्केसु मधुरेसु दुद्धजवागुं वा बूया । तत्थ णिद्धेसु पीते य घतजवागुं वा बूया । तत्थ णिद्धेसु समेसु तेल्लजवागुं वा बूया । तत्थ वापण्णेसु अंबिलोपलद्धीयं वा अंबिलजवागुं वा बूया । तत्थ आपुणेयेसु उण्हेसु य उण्हितं बूया । तत्थ उद्धुतेसु सव्वोसधोपलद्वीयं च ओसधजवागुं वा बूया ! तत्थ पुप्फ-फलसमाणेसु पाणगतं वा सालयगयं वा बूया । तत्थ सव्वधण्णजोणीयं जहुत्ताय सव्वघण्णरसगते यं 20 उवलद्धव्वा । इति पाणजोणिगतो ।
तत्थ खगते पुग्वाधारिते भक्खगतं दुविधामाधारये - पाणजोणीमयं [ मूलजोणीमयं ] चेति । तत्थ जधुत्ताहिं उवलद्धीहिं दुविधा उवलद्धव्वा भवंति । तत्थ पाणजोणीगते जधुत्ताहिं मंसोवलद्धीहिं उवलद्धव्वाणि भवंति । इति पाणजोणीगतं ।
तत्थ मूलजोणिगते पुव्वाधारिते मूलगतं खंधगतं णिज्जासगतं पत्तगतं फलगतमिति जधुत्ताहिं उवलद्धीहिं उवल- 25 द्धव्वाणि । तत्थ मूलगते पुव्वाधारिते आलुकं वा कसेरुकं वा सिंघाडकाणि वा भिसं वा भिसमुणालं वा चायं वा एवमादी कंदमूलगतो समणुगंतव्वो भवति । तत्थ खंधगते उच्छु वा अण्णं वा खंधगतं बूया । तत्थ णिजासगते सरं वा मच्छंडिकं वा गुलं वा बूया । तत्थ जधण्णेसु वट्टेसु गुलं बूया । तत्थ पसण्णेसु सारवंतेसु सीतलेसु य सक्करं बूया । तत्थ पकिण्णेसु मच्छंडिकं बूया । मुदितेसु खज्जगगुलं बूया । जधण्णेसु वट्टेसु गुलं बूया । असंखेत्ते अणग्गेये य इक्कासं बूया । जधुत्ताहि उवलद्धीहिं पत्तगतं पुष्पगतं फलगतं धण्णगतं भक्खं बूया ।
तत्थ सव्वमूलगते रुक्स्खगते वल्गितं गुम्मगतं छुभगतं तणगतमिति । तत्थ उद्धभागेसु पुण्णामेसु दक्खिणेसु कायवंतेसु सव्वक्खगते य वुक्खगतं बूया तत्थ दीहेसु कुडिलेसु वामेसु थीणामेसु सव्ववल्गिते य वल्लिफलं १ यवागूगत ० त० विमा ॥ २ उदुपसु ० त० ॥ ३ जवायुपु° ई० त० ॥ ४ हस्तचिह्नान्तर्गतः पाठः ६० त० एव वर्तते ॥ ५ उण्डुतेसु ० त० विना ॥ ६-७ रुक्ख ई० त० ॥
Jain Education International
For Private
Personal Use Only
30
www.jainelibrary.org