________________
કૃતજ્ઞતા | ૨૩ પોકાર પાડીને કહે છે :
“ મને જીતવાની ઇચ્છાવાળો કોઈ વાદી અગર ધરતીમાં પેસી ગયો હશે તો આ કોદાળીથી ધરતીને ખોદીને હું એને બહાર કાઢીશ, અગર કોઈ વાદી ઊંડા જળમાં સંતાઈ ગયો હશે તો એને હું માછલાની જેમ આ જાળથી બહાર ખેંચી આણીશ. અને જો કોઈ વાદી આકાશે. ચડી ગયો હશે તો એને હું આ નિસરણીથી નીચે આણી પટકીશ !"
અને એનું પેટ તો જુઓ : ઉપર કેવો મોટો સોનાનો પટ્ટો બાંધ્યો છે ! એને એમ કે રખેને આટલા બધા જ્ઞાનના આફરાથી ફૂલીને પેટ ફૂટી જાય તો !
અને જરા જુઓ તો ખરા : આ બધું ઓછું હોય એમ, એ પોતાની સાથે જંબૂલતાનો લઈને ઠેર ઠેર ફરે છે. જાણે એ કહેવા માગે છે : “ આખા જંબૂદ્વીપમાં જ્ઞાનમાં મારી તોલે આવી શકે એવો એક પણ માનવી નથી ! "
વાહ રે પંડિતરાજ !
અને જ્ઞાનના આ ગુમાનમાં ને ગુમાનમાં એ તો હવે કહેવા લાગ્યા : “ હું તો છું આ કળિકાળમાં સર્વજ્ઞ ! એકે વાત મારાથી અજાણી નથી !'
એ સર્વજ્ઞતાના ગર્વમાં એમણે એક વાત નક્કી કરી રાખી : “આ દુનિયામાં એવી એક પણ વાણી નથી કે મારે અધીન ન હોય એટલે, જે કોઈનું પણ વચન હું ન સમજી શકું એનો હું શિષ્ય બની જાઉં !"
આવા હતા ચિત્રકૂટના એ મહાપંડિત ! એમનું નામ હરિભદ્ર.
એક દિવસની વાત છે.
મધરાત થવા આવી હતી. પંડિતરાજ હરિભદ્ર મંત્રવિધિ પૂરી કરીને રાજભવનથી પોતાને ઘેર પાછા આવી રહ્યા હતા. એમનું મન તો શાસ્ત્રચિંતનમાં જ મગ્ન હતું. જેના અંતરમાં જ્ઞાનનો પ્રકાશ પથરાયો છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
