Page Text
________________
कारिका १२. ]
सर्वज्ञवादे पूर्वपक्षः ।
"धर्मज्ञत्वनिषेधस्तु केवलोऽत्रोपयुज्यते ।
सर्वमन्यद् विजानंस्तु पुरुषः केन वार्यते ॥" [ तत्त्वसं ० का ० ३१२८ ] "सर्वप्रमातृसंबंधिप्रत्यक्षादिनिवारणात् । केवलागमगम्यत्वं लप्स्यते पुण्यपापयोः ॥ एतावतैव मीमांसापक्षे सिद्धेऽपि यः पुनः । सर्वज्ञवारणे यज्ञस्तैः कृतं मृतमारणम् ॥ astu च्छिन्नमूलत्वाद् धर्मशत्वे हते सति ।
सर्वज्ञान पुरुषानाहुस्तैः कृतं तुषखण्डनम् ॥” [ तत्त्वसं० का ० ३१४२-३१४४]
१९. किन, सर्व सिद्धेऽपि न प्रतिज्ञातोऽर्थः सिद्ध्यति । तथा हि" यत् सत्यं नाम लोकेषु प्रत्यक्षं तद्धि कस्यचित् । प्रमेयज्ञेयव स्तुत्यै देधिरूपरसादिवत् ॥
Jain Education International
शातर्यत्राप्यनिर्दिष्टे पक्षे न्यूनत्वमापतेत् ।” [ तत्त्वसं• का० ३२३५,१११६] "यदि बुद्धातिरिकोऽन्यः कश्चित् सर्वशतां गतः ॥ बुद्धवाक्यप्रमाणत्वे तज्ज्ञानं कोपयुज्यते ।” [ तत्वसं० ३२१७] "सर्वज्ञो यस्त्वभिप्रेतो न श्रुत्यार्थेन वाऽपि सः ॥" [ तत्वसं० १९३६ "विज्ञायते यतः पक्षः साध्यत्वेनेप्सितो भवेत् । यस्वीप्सिततमं पक्षं विशिष्यात् तस्य संशया ॥ यावज्यं जगत्सर्व प्रत्यक्षं सुगतस्य तत् । तैरेष हेतुभिः सर्वैः घटकुटयादिरूपवत् ॥ तत्र नैवं विशिष्टोऽपि पूर्वस्मादेष भिद्यते । विशिष्टप्रहमात्रेण हेतोर्नैव विशिष्टता ॥ शक्त्या हि यदा हेतुः दृष्टान्तानुग्रहेण वा । पक्षान्तरेण तुल्यः स्यात् तदा काऽस्य विशिष्टता १ ॥ सत्प्रमेयत्वमित्येतद् यतोऽन्येष्वपि वर्तते । साधनं नियमाभावात् तेनाकिंचित्करं हि तत् ॥" "नरः कोऽप्यस्ति सर्वशः से तु सर्वत्र इत्यपि । साधनं यत् प्रयुज्येत प्रतिज्ञामात्रमेव तत् ॥ सिसाधयिषितो योऽर्थः सोऽनया नाभिधीयते ।
स्तूयते न तत्सिद्धौ किञ्चिदस्ति प्रयोजनम् ॥ यदीयागमसत्यत्वसिद्धौ सर्वज्ञतोच्यते । म सा सर्वशसामान्यसिद्धिमात्रेण लभ्यते ॥ यावद् बुद्धो न सर्वज्ञस्तावत्तद्वचनं मृषा । यत्र वचन सर्वचे लिखे तत्सत्यता कुतः ॥ अन्यस्मिन हि सर्वज्ञे वचसोऽन्यस्य सत्यता । सामानाधिकरण्ये हि तयोरङ्गाङ्गिता भवेत् ॥”
[ तत्त्वसं० का० ३१३०-३४]
४. येऽपि विच्छिन' तस्वसं० । मात्रेऽपि निर्दिष्टे पक्षे तत्स्वसं० । पूर्वैः क० मु० । १०. सत्त्वात् प्रमेयमि
१. निषेधयेत् तस्वसं० । २, ॰द्विजानानः पुरु° तत्त्वसं० ३१२८ । ३. 'संबद्धल तस्वसं० ॥ ५. यत् सर्वं नाम तत्त्वसं० । ६. 'वस्तुसाधि° मु० । ७. ज्ञान ८. सर्वज्ञ इति योऽभीष्टे नेत्थं स प्रतिपावितः तत्पसं० २ मु० । ११. सर्वज्ञः तत्सर्वशत्वमित्यपि तस्वसं० । १२. प्रि तरवसं० । १४. सिज्येस तस्वसं० । १५.
न्यूनमेव तद् तत्त्वसं० । १३.
तू
탕!
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001047 |
| Book Title | Nyayavatarvartik Vrutti |
| Original Sutra Author | Siddhasen Divakarsuri |
| Author | Shantyasuri, Dalsukh Malvania |
| Publisher | Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 525 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Nyay, Philosophy, P000, & P010 |
| File Size | 11 MB |