________________
न्यायावतारसूत्रवार्तिकवृत्तौ [१. सामान्यल० परि० सक्तितम्यमिति कार्यहेतुः । तत्क्षणजातस्यापि स्तनपान-शरीररक्षायुपसम्वेनासिखता देवोः। अपने सवाल विरुद्धता । कार्यकारणभावसिद्धर्नानैकान्तिकता । अनुगमय भावात् सदातित्वमात्मन इति । ६३. अथ कार्यकारणभावाव्यवस्थानात् कथमेतत् ।।
तथा हि"धूमो धूमान्तरोत्पत्रो न धूमादेव सर्वथा। शीलूकादपि शालूकः कथं भवति गोमयात् १॥"
___. तथा"चित्रं चित्रकराजातं पतत्रियपि किं तथा।।
तथाभ्यासाहिशेषो यः सोऽन्यथाऽपि भविष्यति ॥" ६४. सदसत्।
"धूमो धूमायथाभूतः सोऽन्यथाऽपि न जायते।
अभ्यासातु विशेषो यः स जन्मादौ तथा स्थितः॥" प्रामान्तराभ्यासवजन्मान्तराभ्यासानुपलब्धेर्न तत्कारणता चैतन्यस्य, किन्तु तदैव वस्यो. ॥ पढब्बेः । तस्मात् तदेव तदिति चेत् । तदेतझौताख्यानम् -
"कबिद्रोतः किलान्येन पृष्टः कथय संभवः । मातुःविषाणस्य महिषस्य कथं स्थिते। स प्राह कर्जायन्ते न मातुर्महिषा अमी॥ छागतानामेवैषी मूल्येन क्रयमात्रकम् ।।
मैंच मातापितृचैतन्यजन्यत्वेन चेतसः।" सिद्धता बाच्या । अन्यथा सकलस्य पाण्डित्यादिविशेषस्याप्यनुवर्तनं स्यात् । न हान्यम संस्कारोऽन्या दृष्टः । उपाध्यायसंस्कारानुवर्तनमुपलभ्यत इति चेत्, न, वसंतोनपूर्वविज्ञानस्यैवामितचिविशेषितस्य भावाद् अन्यथाऽदृष्टेः । ये घाचेतनात् काष्ठादेरुपजायन्ते तेषां कयं मावापिहचैतन्यपूर्वकत्वम् ।।
६५. किच-तत्र कस्यचिन्मराभावात् सकलमातापितृस्वभावानुवर्तनं स्यात् । परलोकिनस्तु मरणगर्मजन्मदुःखसमुद्घातव्याकुलत्वेन कस्यचिदेव दृष्टः । कस्यचित जातिस्मरणमुपलभ्यते । अपूर्वोत्पमस्य तु सैवावस्थितिर्न दुःखम् ।
___ "तदेव तत्रोत्पन्नस्य न दुःखं विषकीटवत् ।
परलोकिनस्तु तदुःखमनाघभ्याससेवनात्।" .. ६६. "मय देहात्मिका देहकार्या देहस्य च गुणो (ो देहगुणो) मैतिः।
मतत्रयमिहाश्रित्य न परलोकस्य संभवः॥"
१. सदा नित्य अब०। २. सालका अ० ब०। ३. सालकः म०प०। ४. भ्येन सुष्टः 'कथमसंभवः मु०। ५. वषमस्य क० मु०। ६. मेवेषा शून्येन क्रयविक्रयमात्रकम् मु०। ७.क्रयविक यमा क०। ८. न च मातृपिक०। न मातृपि मु०। न मातापि अ०प०। ९. सिद्धसाम्यता बाच्या कामु०। १०. °स्य व्यापिलावि मु०। ११. न्यसंस्का क०मु०। १२. खसंतानस्य पूर्व क०मु०। १३. किश्च कस्य क. मु०। १४. °मरणभावात् क० मु० । १५. परलौकिकस्तु क० मु०।१६. चिजाति क० मु०। १७. चैतन्यम् अ-टि०।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
