________________
कारिका १०.]
कैवल्योत्पत्तिप्रकारः। पभोग्यमपेक्षते । तयोरयं योग्यतालक्षणः संबन्धो वनगतयोरिव पवन्धयोनाम निर्जिगमिष्योरिति । ननु सा योग्यता तयोर्नित्या न कदाचिदेपैति । ततो न कदाचित् शानोत्पचिरिति । तदाह-न तदुद्भवः इति । न तस्य ज्ञानस्योद्भव उत्पत्तिः स्यादिति । न चामच्युवानुत्पेनस्थिरैकल्पस्यात्मनः स्वभावविगमो युक्तिमानिति न तस्य प्राग्वत् केवब्हानं प्रमाणमिति स्थितम् । [९] ६१. निरस्ते कुंमतध्वान्ते जिनार्कोदयकांक्षिणी ।
इदानीमुदयोपायस्तस्यायमभिधीयते ॥ -कालवैपुल्येत्यादि
कालवैपुल्ययोग्यत्वकुशलाभ्याससंभवे ॥९॥
आवृतिप्रक्षयाज्ज्ञानं सार्वश्यमुपजायते। ६२. वथा हि
जीवस्खाभाव्यतः सिद्धा गुणा गम्भीरतादयः । परमे पुद्रलावते भव्यत्वे पाकमागते ॥ रमत्रयाख्यं कुशलमवाप्याभ्यस्थतः क्रमात् ।
शानाधविक्षयाज्ञानमहतो जायतेऽक्षतम् ॥[१०] ६१. शरीरानिमात्मानं प्रत्यक्षं नैव वीक्षते ।
प्रामाण्यं नानुमानस्य सर्वमेतदसंगतम् ॥
नानुमानं प्रमेत्येतद्वचनं चार्वाकचर्चिवम् । किं प्रमाणमथान्यथा । . अप्रमाणं कथमनुमाननिषेधायालम् ? । प्रमाणमपि नाध्यक्षम् , अनक्षजस्वात् । बयानमानम् । तदेतत् पीतमयस्य प्रलपितम् । प्रतिपादयिष्यतेऽनुमानप्रामाण्यं प्रमाणद्विस्वसिद्धाविति । तदेवोपन्यसबाह-संदेहेतुकमित्यादि -
सदहेतुकमस्तीह सदैव मादितत्त्ववत् ॥१०॥ ६२. अनेन प्रयोगार्थो दर्शितः । प्रयोगश्च - यत् संदेहेतुकं तत् सर्वदा अति । यथा पृथिव्याक्तित्वम् । संदहेतुकं च आहाराचासक्तिचैतन्यपर्यायं जीवद्रव्यमिति । [१०] ६१. एतत् साधयितुमनुमानमाह-आहारासक्तीत्यादि
आहारासक्तिचैतन्यं जन्मादौ मध्यवत्तथा। ६२. इह आहारमहणमुपलक्षणम् । इह चेतसो यदासक्तिः सा तभ्यासपूर्विका । यथा जीवसिद्धिः । यौवनावस्थायां रागाद्यासक्तिचित्तं तदभ्यासपूर्वम् । अस्ति च जन्मादावादाराचा
१.धयोर्निर्जि भ० ब०। २.०मिषोरिति क०। ३. दपि निवर्तते न कदा मु०। ४. उत्पत्तिः। नवाब०। ५. सने स्थि० म०। ६. स्थितिः मु। ७. निरस्त क० मु०। ८ मुदमा मु०। ९.क्षिणः मु०। १०.दयो यस्य तस्याम०। ११. किलवैक। १२. महते जा. म००। १३. चर्वितम् मु०। १४. 'न्यस्यबाह भ० ब०। १५. सहेतु मु०। १६. 'व्यादिकं मु०। १७. सहेतु मु०। १८. यौवनायव मु०।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
