Page Text
________________
कारिका ७.] शवायसंपन्स नित्यत्वस्य निषेधः।
६१२. नाप्यनुमानप्राथा । यतोऽनुमानं लिपलेनोदयमासादयति । न पापोरवल. प्रतिवद्ध किंचनापि लिगमति यलेनानुमानमुदयमासादयेत् । कर्तुरस्मरणं लिमिति चेत् । ननु वदस्मरणं वादिनो लिङ्गलेनोपावीर्यते, सर्वस वा न तावद् बाविना, वम सकतेऽपि सहावेनानेकान्तिकत्वात् । नापि सर्पस, वखासिद्धत्वात् । बाहि-मरन्थेष मौलाः वेदन कनष्टकादीन, काणादाय हिरण्यगर्भम् । तम तदस्मरणं हेतुः ।
६१३. अब जिनमूलं वेदे कर्तुः स्मरणम् । तथाहि-अनुभवो मूलं मरणलान बेदकर्तुनुभवः । ननु केन करैननुभवः १ कि प्रत्यक्षेण, स्वानुमानेन । यदि प्रत्यक्षेण कषुरननुभवाद् दे छिममूळ स्मरणम् , तदा भागमान्तरेऽपि प्रत्यक्षेण पावि-प्रतिवादिया कर्तुरननुभावात् छिनमूलं स्मरणं सात् इति तदप्यपौरुषेयं प्रसन्पते । अचानुमानेन, वदाऽनुमानस वेदकत्साधकस्य प्रतिपादिवत्वात् कथं छिन्नमूलं स्मरण । । भवानुमानमनेनानुमानेन पाण्यते; तदेवरेतराभवत्वम् । वयाहि-तद्वाषायामल प्रामाण्यम्, बस प्रामाण्ये सद्वाषेति।
६१४. अब भागमान्तरे प्रयोजनाभावात् कपलम्मे यवं पादी न वान वेनापसम्भा । तर, कतयनेनापि पांचित् वटे बटे वैभवणादीनां कर्तुरनुपछन्मात् । अब वैरिकेत कर्मसु प्रचुरव्ययेषु पा(जा)यासेषु च प्रवर्तमानः योन कर्तरुपलम्मं तवान्, न बोपकभवान्, ततो जायते नास्ति कर्ता । सर्भ, अनुपलब्धिलक्षणप्राप्तेषु देशकालखमावविप्रा गजवतोऽप्यनुपलम्भो नासत्ता साधयति इति नास्मर्यमाणकर्तकत्वमनुमानम् ।
६१५. नाप्यापत्तिरभावप्रमाणं वा तयोनिराकरिष्यमाणत्वात् । नापि यदेवाच्यवनं वदन्ययनपूर्वकं बेदाध्ययनस्वात्, इदानीतनाभ्ययनवत् इत्यव्यभिचारि साधनम् । अन्यथा 'या पविकामिन बालापूर्वको नारणीनिर्मथनपूर्वकः पथिकामिस्वात् सानीवनपयिकामिपर इत्यादेरपि साधनता सात् । एवमन्यदपि यदपौरुषेयवासाधनं वदविधमानप्रतिवन्ध सर्वमनेकान्तिकमेव । वनानुमानाबसेयाप्यपोरमेयतेति ।
११६. किना-अयमपौडवेयः किं संवन्धा, किंवा पाल्यापीति । वत्र नित्यं वं सन्दास- व्यवस्थापयितुं संवन्धापौरुषेयवापाहबम्बो निय
" "समयः प्रतिमा वा प्रत्युबारणमेव था। पः क्रियते जगदादी वा सकदेकेन केनचित् ॥" [लोक संबंधा..]... अयं हि पुरुषेण संवन्धः क्रियमाणः प्रतिमस्य किमेकः क्रियते, किं वाऽनेक इति। एकत्वे शतको न स्यात्, पूर्वमेव सिद्धत्वात् । अनेकत्वेऽपि कि सर्व वाचकार, किमान मध्ये एका कधिदिति । ययेका, वदा वदभावे शेषसंवन्धसमावेऽपि प्रवीतिनै खात्।
१.येत क० मु०। २. वेदकः म०प० मु०। वेदे कर्तुः असर मु३. बेदक. १०। ४.कर्डरनुभवः क० मु०। ५. मूलमम मु०। ६.रण साविति । अब मु०। ७. अनेन
। ८. तत्र म०। १. सम्भोऽसत्ता ०। सम्भो नासत्तां शोषयतीवि मुं। १०. कर्तृगम का मु०। ११. किंवावमपौरपेयवाबाह मु००। ११. निखस । १३. मनेोऽपि मुका ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001047 |
| Book Title | Nyayavatarvartik Vrutti |
| Original Sutra Author | Siddhasen Divakarsuri |
| Author | Shantyasuri, Dalsukh Malvania |
| Publisher | Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 525 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Nyay, Philosophy, P000, & P010 |
| File Size | 11 MB |