________________
5
आचार्यश्री अभयदेवसूरिविरचितटीकासहिते स्थानाङ्गसूत्रे
I
जिनसंकाशत्वे कारणमाह- जिणो विवेत्यादि । उक्कोसिय त्ति नातोऽधिकाश्चतुर्द्दशपूर्विणो बभूवुः कदाचिदपीति ।
ते च प्रायः कल्पेषु गता इति कल्पसूत्राणि सुगमानि च, नवरम् अद्धचंदंसंठाणसंठिए त्ति पूर्वापरतो मध्यभागें सीमासद्भावादिति ।
[सू० ३८४] चत्तारि समुद्दा पत्तेयरसा पन्नत्ता, तंजहा - लवणोदे, वरुणोदे, खीरोदे, घोदे ।
[टी०] देवलोका हि क्षेत्रमिति क्षेत्रप्रस्तावात् समुद्रसूत्रं व्यक्तम्, नवरम् एकमेकं प्रति भिन्नो रसो येषां ते प्रत्येकरसाः, अतुल्यरसा इत्यर्थः, लवणरसोदकत्वाल्लवणः, पाठान्तरे तु लवणमिवोदकं यत्र स लवणोदो निपातनादिति प्रथमः, वारुणी सुरा, 10 तया समानं वारुणम्, वारुणमुदकं यस्मिन् स वारुणोदः चतुर्थ:, क्षीरवत्तथा घृतवदुदकं यत्र स क्षीरोदः पञ्चमः, घृतोदः पष्ठः, कालोद - पुष्करोद-स्वयम्भुरमणा उदकरसाः, शेषास्तु इक्षुरसा इति, उक्तं च
वारुणिवर खीरवरो घयवर लवणो य होंति पत्तेया ।
15
४९६
कालो पुक्खरउदही सयंभुरमणो य उदगरसा ॥ [ बृहत्सं० ८८] इति ।
[सू० ३८५] चत्तारि आवत्ता पन्नत्ता, तंजहा - खरावत्ते, उन्नतावत्ते, गूढावत्ते, आमिसावत्ते । एवामेव चत्तारि कसाया पन्नत्ता, तंजहा - खरावत्तसमाणे कोधे, उन्नत्तावत्तसमाणे माणे, गूढावत्तसमाणा माया, आमिसावत्तसमाणे लोभे १ ।
खरावत्तसमाणं कोहं अणुपविट्ठे जीवे कालं करेति णेरइएस उववज्जति, उन्नतावत्तसमाणं माणं एवं चेव, गूढावत्तसमाणं मातमेवं चेव, 20 आमिसावत्तसमाणं लोभमणुपविट्ठे जीवे कालं करेति नेरइएसु उववज्जति २
[ टी० ] अनन्तरं समुद्रा उक्तास्तेषु चावर्त्ता भवन्तीत्यावर्त्तान् दृष्टान्तान् कषायांश्च तद्दान्तिकानभिधित्सुः सूत्रद्वयमाह, सुगमं चैतत्, नवरं खरो निष्ठुरोऽतिवेगितया पातकश्छेदको वा आवर्त्तनमावर्त्तः स च समुद्रादेश्चक्रविशेषाणां वेति खरावर्त्तः, उन्नत: उच्छ्रित:, स चासावावर्त्तश्चेति उन्नतावर्त्तः, स च पर्वतशिखरारोहणमार्गस्य 25 वातोत्कलिकाया वा, गूढश्चासावावर्त्तश्चेति गूढावर्त्तः, स च गेन्दुकदवरकस्य
१. संठाण त्ति जे१ खं० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
