________________
४७१
5
[सू० ३५४] चतुर्थमध्ययनं चतुःस्थानकम् । चतुर्थ उद्देशकः ।
कंदप्प २ देवकिब्बिस २ अभिओगा ३ आसुरा य ४ संमोहा ५ । एसा उ संकिलिट्ठा पंचविहा भावणा भणिया ॥ [बृहत्कल्प० १२९३]
आसां च मध्ये यो यस्यां भावनायां वर्तते स तद्विधेषु देवेषु गच्छति चारित्रलेशप्रभावात्, उक्तं च
जो संजओ वि एयासु अप्पसत्थासु वटइ कहिं(हं?)चि ।
सो तविहेसु गच्छइ सुरेसु भइओ चरणहीणो ॥ [बृहत्कल्प० १२९४] इति । __ आसुरादिरपध्वंस उक्तः, स चासुरत्वादिनिबन्धन इत्यसुरादिभावनास्वरूपभूतान्यसुरादित्वसाधनकर्मणां कारणानि सूत्रचतुष्टयेनाह- चउहिं ठाणेहीत्यादि कण्ठ्यम्, नवरम् असुरेषु भव आसुर: असुरविशेषः, तद्भाव: आसुरत्वम्, तस्मै आसुरत्वाय तदर्थमित्यर्थः, अथवा असुरतायै असुरतया वा कर्म तदायुष्कादि 10 प्रकुर्वन्ति कर्तुमारभन्ते, तद्यथा-क्रोधनशीलतया कोपस्वभावत्वेन, प्राभृतशीलतया कलहनस्वरूपतया, संसक्ततपःकर्मणा आहारोपधिशय्यादिप्रतिबद्धभावतपश्चरणेन, निमित्ताजीवनतया त्रैकालिकलाभालाभादिविषयनिमित्तोपात्ताहाराद्युपजीवनेनेति, अयमर्थोऽन्यत्रैवमुक्त:अणुबद्धविग्गहो च्चिय संसत्ततवो निमित्तमाएसी ।
15 निक्किव णिराणुकंपो आसुरियं भावणं कुणइ ॥ [बृहत्कल्प० १३१५] इति ।
तथा अभियोगं व्यापारणमर्हन्तीत्य॑भियोग्या: किङ्करदेवविशेषाः, तद्भावस्तत्ता, तस्यै तया वेति, आत्मोत्कर्षेण आत्मगुणाभिमानेन, परपरिवादेन परदोषपरिकीर्तनेन, भूतिकर्मणा ज्वरितादीनां भूत्यादिभी रक्षादिकरणेन, कौतुककरणेन सौभाग्यादिनिमित्तं परस्नपनकादिकरणेनेति, इयमप्येवमन्यत्र
कोउय भूईकम्मे पसिणा इयरे निमित्तमाजीवी । इढिरससायगुरुओ अभिओगं भावणं कुणइ ॥ [बृहत्कल्प० १३०८] इति । प्रश्नोऽङ्गुष्ठप्रश्नादिः, इतरः स्वप्नविद्यादिरिति ।
तथा सम्मुह्यतीति सम्मोहः मूढात्मा देवविशेष एव, तद्भावस्तत्ता, तस्यै सम्मोहतायै सम्मोहत्वाय सम्मोहतया वेति, उन्मार्गदेशनया सम्यग्दर्शनादिरूपभावमार्गातिक्रान्त- 25 १. संबंधतया पा० जे२ ॥ २. चिय पा० जे२ ॥ ३. 'त्याभि' पा० जे२ ॥
20
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
