________________
[सू० २०४ ]
तृतीयमध्ययनं त्रिस्थानकम् । चतुर्थ उद्देशकः ।
तथा वातोऽस्यास्तीति वातिकः, यदा स्वनिमित्ततोऽन्यथा वा मेहनं कषायितं भवति तदा न शक्नोति यो वेदं धारयितुं यावन्न प्रतिसेवा कृता स वातिक इति, अयं च निरुद्धवेदो नपुंसकतया परिणमति, क्वचित्तु वाहिय त्ति पाठः, तत्र व्याधितो रोगीत्यर्थः। तथा क्लीब: असमर्थ:, स च चतुर्द्धा - दृष्टिक्लीब-शब्दक्लीबा-ऽऽदिग्धक्लीबनिमन्त्रणक्लीबभेदात्, तत्र यस्यानुरागतो विवस्त्राद्यवस्थं विपक्षं पश्यतो मेहनं गलति 5 दृष्टिक्लीब:, यस्य तु सुरतादिशब्दं शृण्वतः स द्वितीयः, यस्तु विपक्षेणावगूढो निमन्त्रितो वा व्रतं रक्षितुं न शक्नोति स आदिग्धक्लीबो निमन्त्रितक्लीबश्चेति, चतुर्विधोऽप्ययं निरोधे नपुंसकतया परिणमतीति, वातिक-क्लीबयोस्तु परिज्ञानं तयोस्तन्मित्रादीनां वा कथनादेरिति, विस्तरश्चात्र कल्पादवसेयः, एते चोत्कटवेदतया व्रतपालनासहिष्णव इति न कल्पन्ते प्रव्राजयितुम्, प्रव्राजकस्याप्याज्ञाभङ्गेन दोषप्रसङ्गादिति, उक्तं चजिणवणे पडिकुट्टं जो पव्वावेइ लोभदोसेणं ।
चरणट्ठिओ तवस्सी लोवे तमेव उ चरितं ॥ [ निशीथ० ३७४५ ] ति ।
२७९
इह त्रयोऽप्रव्राज्या उक्ताः त्रिस्थानकानुरोधाद्, अन्यथा अन्येऽपि ते सन्ति, बाले वुढे नपुंसे य जड्डे कीवे य वाहिए ।
तेणे रायावगारी य उम्मत्ते य अदंसणे ॥
दासे दुट्ठे [य] मूढे [य] अणत्ते जुंगिए इय |
ओबद्ध य भयए सेहनिप्फेडिया इय ॥
व्विणी बालवच्छाय पव्वावेउं न कप्पइ ॥ [ निशीथ० ३५०६-८ ]त्ति । अदंसणो अन्धः, अणत्तो ऋणपीडितः, जुंगिओ जात्यङ्गहीन, ओबद्धओ विद्यादायकादिप्रतिजागरकः, सेहणिप्फेडिआ अपहृत इति । एवमित्यादि, यथैते 20 प्रव्राजयितुं न कल्पन्ते एवमेत एव कथञ्चिच्छलितेन प्रव्राजिता अपि सन्तो मुण्डयितुं शिरोलोचेन न कल्पन्ते, उक्तं च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
10
यदाह
पव्वाविओ सियत्ति, यः स्यादितीत्यर्थः, मुंडावेउं अणायरणजोगो ।
अहवा मुंडाविंते दोसा अणिवारिया पुरिमा || [ तुलना- बृहत्कल्प० ५१९०] इति । एवं शिक्षयितुं प्रत्युपेक्षणादिसामाचारीं ग्राहयितुम्, तथा उपस्थापयितुं महाव्रतेषु 25 व्यवस्थापयितुम्, तथा सम्भोक्तुम् उपध्यादिना, एवमनाभोगात् संभुक्ताश्च संवासयितुम्
15
www.jainelibrary.org
