________________
મહિમાસાગરશિષ્ય આનંદવર્ધનની કવિતા D ૧૯૩
રાવણ સરીખા રાજવી રે, લંકા સરખો કોટ રે, રૂઠે કમેં રોળવ્યો રે રામચન્દ્રજીકી ચોટ રે ! જે મૂછે વળ ઘાલતા રે, કરતા મોડામોડ રે,
તેહ મસાણે સંચય ૨. કાજ અધૂરા છોડ રે. આત્મભાન જાગતાં જ –
અહંન્નક ઊઠી ગયો, ખેલ અધૂરો છોડ. માની માફી માગી. માને તો પુત્ર જાગ્યો એથી જાણે દૂધ વૂક્યા મેહ રે !”
નંદન ! શું કીધું તેં એહ ? તું શું બોલ્યો ! વાહ! હૈયું ઠર્યું. ઉપદેશ આપવા માંડીઃ સૌ પોતપોતના સ્વાર્થે રાચ: સ્વાર્થ પૂરો થતાં વહેતાં મૂકે.
સાથ ન આવે સુંદરી, સાથ ન આવે આથ,
ઊઠી જાવું એકલું રે, ઠાલા લેઈ બે હાથ રે. મન પાછું વૈરાગે વળ્યું હતું ને માનો ઉપદેશ મળ્યો. એટલે
સંવેગી-શિર-સેહરો. વૈરાગ્યે મન વાળી,
છોડી મંદિર નવલખાં, ઊઠી ચાલ્યો તત્કાળી. ગુરને ભેટ્યો. દીક્ષાશિક્ષા ગ્રહી. ગુરુએ શિખામણ આપી, વૈરાગ્ય બોધ્યો. ગ્રહ્યો. છેવટે અનશન લઈને મુક્તિ પામ્યો. ને છેલ્લી બે જ કડીઓ સમાપનની છે ?
જિન તણી શીખ સોહામણી રે, કરે કુળઅવસ, ' તે લહે લીલા આણંદ શું જેમ વિલસે રે ગંગાજળ હંસ.
સંવત સત્તર ચિમોત્તરે વડ ખરતરગચ્છ વાસ,
ગણિ મહિમાસાગર હિત વડે આણંદે કહ્યો રાસવિલાસ રે ! એ બે કડીઓને બાદ કરો તો કથા નિબંધ સતત સ્વચ્છ કલકલતા ઝરણાની જેમ વહી છે. ખૂબ ગમે એવી કૃતિ છે.
- આ સિવાય પણ છૂટક સ્તવન-છંદાદિ છે. એમાં પણ કવિગુણે કાવ્યાસ્વાદ – ધર્મબોધની સાથોસાથ – મળે છે. સંસારની જાળમાં ફસાયેલા જીવનું એક ચિત્ર “શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ જિન છંદ' નામે નવ કડીની રચનામાં છે. રૂપકચિત્ર જુઓ :
એ તો ભમરલો કેસૂડા ભ્રાન્તિ ધાયો. જઈ શુક તણી ચંચુ માંહે ભરાયો, શુકે જાંબુ જાણી ગલે દુઃખ પાયો,
પ્રભુ લાલચે જીવડો એમ વાહ્યો ! ભમરે પોપટની રાતી ચાંચને કેસૂડો માન્યો, તો પોપટે ભમરાને જાંબું માન્યું ! બન્ને ફસાયા ! પણ વાંચનાર ફસાતો નથી ! એને બોધને મિષે પણ આમ કાવ્યરસ મળે છે ! આવા કવિઓ સ્વતંત્ર અભ્યાસને પાત્ર.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
