________________
હિરાણંદસૂરિ : જીવનકવનનું આકલન D ૧૦૧
બત્રીશી'માંથી તત્કાલીન સમાજ-આચરણને કારણે સાધુજનનાં ચિત્ત જે ખેદભાવ, શ્રદ્ધાભાવ અનુભવે છે તે વર્ણન-કથનના માધ્યમથી પ્રગટે છે.
આમ પાત્રને આલેખવાની એક કલાત્મક રીતિ હીરાણંદસૂરિ પાસે હોઈ કતિ સવિશેષ આસ્વાદ્ય બને છે.
અવનવી વિષયસામગ્રી, અલંકારોનો વિનિયોગ, છંદનિરૂપણ, વર્ણનો અને એને આધારે પાત્રસૃષ્ટિનું આલેખન કરવાની રીતિ, વિષયને નિરૂપવાની ઊંડી સૂઝ – આ બધાં પાસાંમાંથી હીરાણંદસૂરિની સર્જક પ્રતિભાનો પરિચય મળી રહે છે. એમણે કરેલું અવનવી વિષયસામગ્રીનું આયોજન તેમજ એમની કથનકલાનું સ્વરૂપ અનુગામીઓ પર ખરા અર્થમાં પ્રભાવ પાડનાર નીવડ્યું છે.
સંદર્ભ-સામગ્રી (લેખમાં નિર્દિષ્ટ કૃતિપ્રકાશનના સંદર્ભો ઉપરાંત) ૧. ગુજરાતી સાહિત્યનો ઈતિહાસ ભાગ ૧ તથા ૨, સંપા. ઉમાશંકર જોશી વગેરે. ૨. ગુજરાતી સાહિત્યકોશ ખંડ ૧ (મધ્યકાળ), સંપા. જયંત કોઠારી, ગાડીત, શેઠ અને સોની. ૩. ગુજરાતના સારસ્વતો, કે.કા. શાસ્ત્રી ૪. ગુજરાતી સાહિત્યનાં સ્વરૂપો – પદ્ય, મંજુલાલ મજમુદાર ૫. જૈન ગૂર્જર કવિઓ ભાગ ૧થી ૬, (સંવર્ધિત આવૃત્તિ), સંયોજક મોહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ, - સંપા. જયંત કોઠારી. ૬. મધ્યકાલીન ગુજરાતી કથાસાહિત્ય, હસુ યાજ્ઞિક ૭. મધ્યકાલીન ગુજરાતી પ્રેમકથાઓ, હસુ યાજ્ઞિક ૮. મધ્યકાળના સાહિત્યપ્રકારો. ચંદ્રકાન્ત મહેતા ૯. લોકકથાનાં મૂળ અને કુળ, હરિવલ્લભ ભાયાણી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
