________________
૫૩૪ ૦ શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ-સૂત્રપ્રબોધટીકા-૩
(૨-૩-૪) પ્રથમ ગાથામાં કહ્યું છે કે શ્રીશાન્તિનાથ ભગવાન જય અને શ્રીને (જયલક્ષ્મીને) આપનારા છે. તે કેવી રીતે જય અને શ્રીને આપે છે, તેનું વર્ણન બીજી અને ત્રીજી ગાથામાં કરેલું છે.
(૨-૩-૫) વિઝુડોષધિ, શ્લેષ્મઔષધિ, સર્વોષધિ આદિ લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત ક૨ના૨, સર્વ અશિવોને દૂર કરનાર એવા શ્રીશાંતિનાથ ભગવાનને ‘ૐ નમ:' ન્રી સ્વાદી' ‘માઁ જૈ નમઃ' એવા મંત્રાક્ષરો-પૂર્વક નમસ્કાર હો. આવો શ્રીશાંતિનાથ ભગવાનને કરાયેલો નમસ્કાર જય અને શ્રી આપે છે.
(૪-૩) વાળી-તિહુઁયળસામિળિ-સિદેિવી-નવારાય-ળિવિજ્ઞા[વાળી-ત્રિભુવનસ્વામિની-શ્રીદેવી-ચક્ષરાન-પિટા:]-સરસ્વતીદેવી ત્રિભુવનસ્વામિની દેવી, શ્રીદેવી અને યક્ષરાજ ગણિપિટક,
સરસ્વતી, ત્રિભુવનસ્વામિની અને શ્રીએ સૂરિમંત્રના પહેલા, બીજા અને ત્રીજા પીઠની અધિદેવીઓ છે અને યક્ષરાજ ગણિપિટક એ સૂરિમંત્રના ચોથા પીઠનો અધિદેવ છે.
સૂરિમંત્રમાં પાંચ પીઠો છે. પીઠ એટલે ધ્યેયનો સમૂહ. સૂરિમંત્ર દુર્ગપદ-વિવરણમાં કહ્યું છે કે-પીતું િ? ધ્યેયસમવાયઃ ।' તેમાં પહેલું વિદ્યા-પીઠ, બીજું મહાવિદ્યા-પીઠ, ત્રીજું ઉપવિદ્યા-પીઠ, ચોથું મંત્ર-પીઠ અને પાંચમું મંત્રરાજ-પીઠ કહેવાય છે.
સરસ્વતી અને ત્રિભુવનસ્વામિની દેવીનો પરિચય શ્રીમેરુતુંગાચાર્યે સૂરિમુખ્ય-મંત્રકલ્પમાં આ પ્રમાણે આપ્યો છે :
"पढमपए सुपट्टा विज्जाए सूरिणो गुणनिहिस्स । ગોયમ-ય-ત્તિ-નુઞા, સરÇર્ફ માઁ પુરૂં લેક ॥॥''
જે ગુણનિધિ સૂરિઓની વિદ્યામાં (સૂરિમંત્રમાં) પ્રથમપદે સુપ્રતિષ્ઠિત છે અને ગૌતમપદની ભક્તિથી યુક્ત છે, તે સરસ્વતી મને સુખ આપો. [સરસ્વતીના સ્વરૂપ માટે જુઓ સૂત્ર ૨૧ તથા ૨૨.]
‘‘દ્રુશ્યઙ્ગાળ નિવિટ્ઠા, મારૂ વિધ્નાર્ નિરુવમ-મહા । તિયળસામિળિ-નામ, સહસ્ય-મુખ્ય-મંજીયા સંતા ॥૨॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
