________________
પચ્ચક્ખાણનાં સૂત્રો ૦૧૧૩
ચારે આહારોનો ત્યાગ કરવો તેને પોરિસી કહેવામાં આવે છે. ‘પૌરુષી’ની વિશેષ વિગત માટે જુઓ સૂત્ર-૪૯.
માનીિં-(સાર્થવાથીમ)-દોઢ પોરિસીને.
‘અર્થેન સહિતમિતિ સાર્થમ્'-અર્ધાથી સહિત તે સાર્ધ.' એટલે એક અને અર્ધો મળે તેને સાર્ધ-દોઢ કહેવાય. તેવી પોરિસી તે સાર્ધપૌરુષી. સૂર્ય ઊગ્યા પછી દોઢ પોરિસી જેટલો સમય વ્યતીત થાય ત્યાં સુધી ચારે આહારનો ત્યાગ કરવો તેને સાડુ-પોરિસી કહેવામાં આવે છે.
પત્ર-હાણેમાં-(પ્રચ્છન્ન-ાલેન))-કાલ નહિ જણાવાથી.
प्रच्छन्न खेवो काल ते प्रच्छन्नकाल. प्रच्छन्न- –છુપાયેલો, ન જણાતો. ાત-સમય. મેષ, ધૂળ, ગ્રહણ આદિને લીધે સૂર્ય દેખાય નહિ તેથી પોરિસી કે સાઙ્ગપોરિસીનો સમય થયો છે એવી ભ્રાંતિ થવી, તે પ્રચ્છન્ન કાલ.' આવા સંયોગોમાં પ્રત્યાખ્યાન વહેલું પરાય, તો ભંગ ન ગણાય, એવું સ્પષ્ટીકરણ આ પદ વડે કરવામાં આવ્યું છે.
વિશા-મોહેન-(વિ-મોહેન)-દિશાનો વિપરીત ભાસ થવાથી.
વિશાનો મોહ તે વિદ્-મોહ. વિશા-ઉત્તર, દક્ષિણ, પૂર્વ, પશ્ચિમ. ‘વિશતિ અવાશમિતિ વિ’‘જે અવકાશને દેખાડે તે દિશા. મોહ-ભ્રમ, વિપરીત ભાસ. કેટલીક વાર પ્રવાસ વગેરેમાં દિશાનો ભ્રમ થાય છે; તે ઊલટસૂલટ સમજાય છે. આવા સંજોગોમાં પોરિસી કે સાâ-પોરિસીનો સમય બરાબર ન સમજાય તો દિગ્મોહ થયો કહેવાય. તેથી પ્રત્યાખ્યાનનો ભંગ ન થાય, એવું સ્પષ્ટીકરણ આ પદ વડે કરવામાં આવ્યું છે.
સાઢુ-વયોમાં-(સાધુ-વચને)-સાધુના વચનથી-સાધુનું વચન સાંભળવાથી. ‘ઉગ્વાડા પોરિસી' એવું સાધુનું વચન કાને પડવાથી.
સાધુનું વન તે માધુવન્તન. સાધુઓ પોતાની સમાચારી અંગે ‘પાડા પોરિસી' (ઉદ્ઘાટા પૌરુષÎ) એવો શબ્દ મોટેથી બોલે છે. તે સાંભળીને ‘પોરિસી’નું પ્રત્યાખ્યાન પૂરું થયું એવો ભાસ થવો અને પ્રત્યાખ્યાન પારી લેવું, તે સાધુવચન. તેનાથી પ્રત્યાખ્યાન ભંગ ન થાય, તેવું સ્પષ્ટીકરણ આ પદ વડે કરવામાં આવ્યું છે.
44.-3-6
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
