________________
૨૦૦શ્રી શ્રાદ્ધપ્રતિક્રમણ-સૂત્રપ્રબોધટીકા-૨
‘મન+નીવી' –આજીવિકાની ઇચ્છા વગરનો-નિઃસ્પૃહ.
સો-સ]-તે. તવાયા-[તપ-આવા:]-તપાચાર.
(૧-૨) માનસ મૂ રિ -[ગનાશનમ્, નોકરો]-અનશન અને ઊનોદરતા-ઊનોદરિકા.
[+મશન-ન ખાવું તે “અનશન' તપ છે, અને ઝન –૩ ઓછું પેટ ભરવું ચાલુ ખોરાકથી ઓછું ખાવું, તે “નોરતા' છે, જેને “ઊનોદરિકા તપ' કહેવામાં આવે છે. “નમુનમૂનોવાં તી રમૂનોરિક્ષા' (આ. પ્ર. પૃ.
૮૫).
(૩) વિ-સંઘેવU-[વૃત્તિ-સંક્ષેપ:]>વૃત્તિ-સંક્ષેપ.
વૃત્તિઃ' એટલે દ્રવ્ય અથવા આહાર-પાણીની વસ્તુઓ. “વર્તતડનતિ વૃત્તિ:- શૈશ્ય' (આ. પ્ર. પૃ. ૮૫) તેનો “સંક્ષેપ' એટલે ધ્રાસ કે ઘટાડો. સંક્ષેપ ટૂ', (આ. પ્ર. પૂ. ૮૫). જેમાં ખાવા-પીવાની વસ્તુઓની સંખ્યા ઘટાડીને મર્યાદિત કરવામાં આવે, તે “વૃત્તિ-સંક્ષેપ'.
(૪) રસ-રુવા-રિસ-ત્યા:]-રસ-ત્યાગ. રસવાળા પદાર્થનો ત્યાગ, વિશિષ્ટ રસવાળા માદક પદાર્થોનો ત્યાગ. અહીં રકમમાંથી મહુવ પ્રત્યયનો લોપ થયો છે.
(ધર્મસંગ્રહ ભાગ-૨, પૃ. ૩૯૩) શરીરની ધાતુઓને વિશેષ પુષ્ટ કરે, તે “રસ કહેવાય છે. જેમ કે દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ, ગોળ અને પક્વાન્ન. તેનો ત્યાગ કરવો, તે “રસત્યાગ.'
(૧) વાવ-વિન્નેનો-[ફાય-ગ્નેશ:]-કષ્ટ સહન કરવું તે, તિતિક્ષા.”
કાયાને ક્લેશ આપવો-કષ્ટ આપવું, તે કાય-ક્લેશ.” અહીં કષ્ટ આપવાનું પ્રયોજન સંયમનું પાલન કે ઇંદ્રિયોના વિકારોનું દમન છે.
(૬) સંભીયા-[સંતીનતા]-સંલીનતા. શરીરાદિનું સંગોપન સંતીન) સંવૃતસ્ય પર્વ: સંતીનતા' – “સંલીનતા એટલે સંવૃત્ત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
