Book Title: Vinay
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Z_Jintattva_Granth_1_002039.pdf and Jintattva_Granth_2_002040.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249504/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya jaina dharmanI tAttvika oLakhANa enI koIpaNa eka lAkSaNikatAthI karAvavI hoya to ene vinAmUnI impo oLakhAvI zakAya. jaina dharmamAM vinayaguNanI mImAMsA vividha dRSTithI karavAmAM AvI che ane vinayane dharmanA mULa tarIke batAvavAmAM Avyo che. vyaktinA vartamAna jIvananA vikAsa mATe pAyAmAM vinaya rahelo hovo joIe. bIjI bAju AdhyAtmika kSetre dharmarUpI vRkSamAM jo vinayarUpI mULa hoya to ja te mokSarUpI phaLa ApI zake. Ama, mokSarUpI phaLanI prApti mATe jIvamAM vinayaguNa hovo anivArya manAyo che. 'AtrizadvatrikAmAM upAdhyAya zrI yazovijayajIe kahyuM che : karmaNAM drAg vinayanAdinayo viduSAM mataH / apavargaphalADhasya mUlaM dharmatarorayam / / vinaya karmonuM tvarita vinaya kare che. jenA upara mokSarUpI phaLa Uge che evA dharmarUpI vRkSanuM e mULa che, ema jJAnIo kahe che. vinaya' saMskRta bhASAno zabda che. vija eTale ja +nA. "naya' zabdanA saMskRtamAM bhinnabhinna artha thAya che. naya eTale sadvartana, sArI rItabhAta, jIvanazailI. naya eTale dorI javuM, rakSaNa karavuM. naya eTale nyAya, nIti, madhyasthatA, siddhAnta, darzanazAstra. vi eTale viziSTa, viziSTapaNe. vinayano sAdo artha thAya che. vizeSapaNe sAruM vartana." eno bIjo artha thAya che "sArI rIte dorI javuM', "sArI rIte rakSaNa karavuM." jIvanavyavahAramAM vinaya e sadvartanano paryAya che. sadvartana saune game che. vinayI mANasa bIjAne priya thaI paDe che. vinayanI sAthe viveka, prasannatA, bhalAI, kRtajJatA, nirmaLatA, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jinatattva nirdabhatA, nirAbhimAnapaNuM vagere guNo ghaniSTha rIte saMkaLAyelA che. eTale ja sAco vinaya vazIkaraNanuM kAma kare che. 'vinaya' zabdanI vyAkhyA judI judI rIte karavAmAM Ave che, jema ke - (3) vizena nathati vina: | je vizeSatAthI dorI jAya te vinaya athavA je vizeSatA tarapha laI jAya te vinaya. (2) vinIyate-apanIyate karma yena sa vinayaH / jenA dvArA karmanuM vinayana karavAmAM Ave che, karmono kSayopazama karavAmAM Ave che te vinaya. (3) pUjyeSu : vinaya ! pUjya pratye Adara e vinaya. (4) adhivey nI vaivRtti. vinaca: | gudhiko-adhika guNavALAo pratye nIce namavAno bhAva te vinaya. () ratnatrayajju nIcaivRtti vina: | ratnatraya (jJAna, darzana, cAritro dhAraNa karavAvALA pratye namavAno bhAva te vinaya. (6) iSaya-vinaya vina: | kaSAyo ane indriyonuM je vinayana kare te vinaya. (6) viziSTa vidho vA no vinAH | viziSTa ane vividha prakAranA naya (siddhAnta) te vinaya. (8) viye naryAta zarmama rUtti vinA ! je karmamaLane vilaya tarapha laI jAya che arthAt teno nAza kare che te vinaya, (9) vinayati kalezakArakaM aSTaprakAraM karma iti vinaya : / ATha prakAranAM kalezakAraka kamanuM je vinayana kare che eTale ke tene narama pADI aMkuzamAM rAkhe che te vinaya. (10) anAzAtanA bahumAnakaraNaM ca vinayaH / AzAtanA na karavI ane bahumAna karavuM te vinaya. jyAM namaskArano bhAva che tyAM vinaya che. namaskArano sAco bhAva Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya 83 jIvamAM dharma pratye ruci janmAve che. zrI haribhadrasUrie kahyuM che : dharma prati bhUbhUta vaMnA | dharmanA pAyAmAM vaMdanA che. navakAramaMtramAM namaskArano bhAva che. paMca parameSThine emAM namaskAra che. navakAramaMtramAM pratyeka padano prAraMbha ja no zabdathI thAya che. eka ja vakhata no zabda na prayojatA pratyeka pada sAthe namo zabda joDAyelo che. ArAdhaka jIvamAM namaskArano bhAva, vinayaguNa dRDha thAya te mATe pharI pharIne na pada temAM raheluM che. navakAramaMtramAM e rIte vinayano mahimA gUMthAyelo che. sAmAnya rIte vyavahAramAM nIcenuM pada dharAvatI vyakti potAnA karatAM caDiyAtA padavALI vyaktine namaskAra kare, paraMtu ucca padavALI vyakti nIcenuM pada dharAvanArane namaskAra na kare. paraMtu navakAramaMtramAM to AcArya bhagavaMta paNa namo uvAyA pada bole ane namo no, savvasAhU pada paNa bole, tevI ja rIte upAdhyAya mahArAja paNa bole. A darzAve che ke navakAramaMtramAM vinayano mahimA keTalI badhI sUkSma koTino che. jaina dharmamAM to AcAryanI padavI ApavAmAM Ave e vidhi daramiyAna nUtana AcAryane emanA guru bhagavaMta paNa pATa uparathI nIce UtarI vaMdana kare che. emAM paNa vinayaguNano mahimA rahelo che. janmamaraNanI ghaTamALathI satata UbharAtA A saMsAramAM koIpaNa kALe keTalAka jIvo bAlyAvasthAmAM hoya che, to keTalAka vRddhAvasthAmAM. badhA ja manuSyo samakALe janme, samakALe moTA thAya ane samakALe mRtyu pAme to saMsAranuM svarUpa kaMIka juduM ja hoya. tema thatuM nathI eTale bAlyAvasthAnA jIvone parAvalaMbita rahevuM paDe che. vRddhone, rogagrastone, apaMgone paNa parAdhInatA bhogavavI paDe che. Ama, jIvone ekabIjAnI garaja satata paDatI rahe che. bIjAnI sahAya joItI hoya to mANasane vinayI banavuM paDe che. kyAreka anunaya, kAlAvAlA karavAnI AvazyakatA paNa UbhI thAya che. uddhata, svacchaMdI mANasone sahAya karavAnuM mana na thAya e kudaratI che. Ama, saMsAranuM svarUpa ja evuM che ke je mANasane vinayI banavAnI pharaja pADe che. keTalAka svabhAve ja vinayI hoya che. keTalAkane garaje vinayI banavuM paDe che. vinaya vinA saMsAra TakI na zake. becAra varSanA bALakane paNa vaDIlo pAsethI kaMIka joItuM hoya to enI vANImAM pharaka paDe che. ene vinaya ke anunaya karavAnuM zIkhavavuM paDatuM nathI. sAmAnya vyavahArajIvanamAM manuSyasvabhAvanA eka lakSaNa tarIke rahelA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jinatatva vinayaguNathI mAMDIne ucca AdhyAtmika kSetre AtmAnA svabhAva tarIke rahelA vinayaguNa sudhI vinayanuM svarUpa vistareluM che. vinaya haMmezAM hRdayanA bhAvapUrvakano, sAco ja hoya evuM nathI. bAhyAcAramAM vinaya dekhAto hoya chatAM aMtaramAM abhAva, udAsInatA ke dhikkAra-tiraskAra rahelAM hoya evuM paNa bane che. keTalAkane vinaya dekhADavA khAtara dekhADavo paDato hoya che. lobha, lAlaca, lajjA, svArtha, bhaya vagerene kAraNe paNa keTalAka vinayapUrvakanuM vartana karatA hoya che. kyAreka vinayamAM daMbha ke kRtrimatAnI gaMdha bIjAne tarata AvI jAya che. jemanA pratye vinaya dAkhavavAmAM Avato hoya evI vyakti paNa te pAmI jAya che. hAvabhAvamAM atireka, vacanamAM atizayokti vagere dvArA daMbhI vinayI mANasano khuzAmatano bhAva chato thaI jAya che. jaina dharmamAM vinayane puNya tarIke ane tapa tarIke batAvavAmAM Avyo che. puNya eTale zubha karma. puNya aneka prakAranAM che. emAM mukhyatve nava prakAranAM puNya gaNAvAya che : (1) anna, (2) vastra, (3) vasati, (4) upakaraNa, (5) auSadhi, (6) mana, (7) vacana, (8) kAyA ane (9) namaskAra, A nava prakAramAM eka prakAra te namaskArano che. namaskAramAM vinaya rahelo che. eTale vinaya e paNa eka prakAranuM puNya che; eTale ke zubha prakAranuM karma che. bIjI bAju vinayano cha prakAranAM abhyatara tapamAM samAveza thAya che. tapathI karmanI nirjarA thAya che. vinaya guNanI jIvamAM AMtarika pariNati kevI thAya che tenA upara AdhAra rahe che ke teno vinaya te zubha karmabaMdhanuM nimitta bane che ke pUrvabaddha karmanI nirjarAno hetu bane che. e sUkSma prakriyA kevA prakAranI thaI te to jJAnIo kahI zake, paraMtu vinayano guNa jIvane mATe upakAraka ane upAya che. jaina AgamagraMthomAM vinaya upara, vizeSata: ziSyanA guru pratyenA vinaya upara bahu ja bhAra mUkavAmAM Avyo che. pistAlIsa AgamomAM "uttarAdhyayana sUtra' ane "dasavaikAlika sUtra' atyaMta mahattvanAM che. uttarAdhyayana sUtramAM to paheluM adhyayana ja "vinaya" vizenuM che. enI 48 gAthAmAM sAdhu bhagavaMtoe potAnA gurubhagavaMta sAthe kevo kevo vinayavyavahAra sAcavavo joIe e vize nAnI nAnI skUla vigato sahita mahattA darzAvavAmAM AvI che. u. ta. nIcenI keTalIka gAthAo parathI eno khyAla Avaze : Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya ANAniddesarakare guruNamuvavAyakArae / iMgiyAkArasaMpanne se viNIe tti vuccaI / / (ja gurunI AjJA ane nirdezanuM pAlana kare che, je gurunI suzruSA kare che tathA emanAM iMgita ane AkArane samaje che te vinIta-vinayavAna kahevAya nApuTTho vAgare kiMci puTTho vA nAliyaM cae / kohaM asaccaM kubbejjA dhArejjA viSamappiyaM / / (vagara pUche kaMIpaNa bole nahIM. pUchavAmAM Ave to asatya na bole, krodha na kare, manamAM krodha UThe to ene niSphaLa banAve ane viSama ke apriyane manamAM dhAraNa kare arthAtuM tyAre samatA rAkhe.) neva palhatthiyaM kujjA pakvapiMDaM ve saMjae / pAe pasArie vA vi na ciDhe guraNaMtie 11 (gurunI sAva pAse palAMThI vALIne na bese, UbhaDaka paNa na bese tathA paga lAMbApahoLA karIne na bese.) AsaNagao na pucchejjA neva sejAgao kayAi vi / AgammukkuDuo saMto pucchejjA paMjalIyaDo / / 22 / / (potAnAM Asana ke zayyA para beThAM beThAM gurune kazuM pUche nahIM, paraMtu pAse jaIne, UkaDuM besIne, hAtha joDIne pUche.) sa deva gaMdhabba maNussapUie caittu dehaM malapaMkapuvvayaM / / siddhe vA havai sAsae deve vA apparae mahiDiDhae / / 4 / / (deva, gaMdharva ane manuSyathI pUjita evo vinayI ziSya maLa ane paMkathI banelA dehano tyAga karIne zAzvata siddhagati prApta kare che athavA mahaddhika deva bane che.) 'dasavaikAlika' sUtranA navamA adhyayanamAM "vinaya samAdhi" nAmanA cAra uddezaka ApavAmAM AvyA che. e cAre uddezaka bahu dhyAnathI samajaNapUrvaka vAMcavA jevA ane jIvanamAM utAravA jevA che. emAMthI namUnArUpa thoDIka gAthAo joIe : Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatatva yaMbhA va kohA mayappamAyA gurUssagAse viNayaM na sikne / so ceva u tassa abhUibhAvo phalaM va kIyassa vahAya hoi / / 9/1/1 (je ziSya garva, krodha, mAyA ke pramAdane kAraNe gurunI pAsethI vinaya nathI zIkhato te tenA vinAza mATe thAya che, jema kIcaka (vAMsa)nuM phaLa enA vadhane mATe thAya che.) zrImatI zA X X X vivattI aviNIyassa saMpatti viNiyassa yaM / jasseyaM duhao nAyaM sikkhaM se abhigaccheI / / (avinayIne vipatti ane vinayIne saMpatti prApta thAya che. je A baMnene jANe che te sAcI zikSAne-sAcA jJAnane pAme che.) niddesavattI puNa je guruNaM suyatthadhammA viNayammi koviyA / taritu te ohamiNaM duruttaraM khavitta kammaM gaimuttamaM gaya / / (je gurunA AjJAvartI che, dharmamAM gItArtha che, vinayamAM kovida che teo A dustara saMsArane tarI jaIne, karmono kSaya karIne uttama gatine pAme che.) avinayI vyaktinI kevI dazA thAya che te vize dasavaikAlikasUtramAM kahyuM che : taheva aviNIyappA logaMsi naranArio / dIsaMti duhamehaMtA chAyA te vigaliMdiyA / / daMDasatthaparijjuNNA asambhavayaNehi ya / kaluNA vivannachaMdA nuppivAsAe parigayA / / (e pramANe lokomAM je strIpuruSo avinayI hoya che te du:khI, indriyonI vikalatAvALA, daMDa tathA zastrathI haNAyelA, asabhya vacano vaDe tiraskRta, dayAjanaka, vivaza, bhUkhatarasathI pIDita thayelA - evAM evAM du:khono anubhava karanArA jovA maLe che.) Ama, AgamagraMthomAM vinayano mahimA batAvavAnI sAthe avinayanAM kevAM kevAM mAThA phaLa maLe che te paNa batAvavAmAM AvyuM che. avinayI jIva mokSa mATe adhikArI banato nathI. vinayano guNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya AtmAmAM pragaTyA vinA mokSanA adhikArI thavAtuM nathI. eTalA mATe vinaya vaDo saMsAramAM' ema kahevAya che. prAthamika dazAmAM vinayanA guNathI mokSanI yogyatA prApta thAya che ane vinayanA guNane sArI rIte khIlavavAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. thavatA graMthamAM kahyuM che : fare saMpaNNadAe ceva titthayaraNAmakammaM baMdhaMti / vinayasaMpannatAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. jaina darzanamAM dareka vastunA sAmAnya dRSTie jyAre prakAro batAvavAmAM Ave che tyAre prathama vargIkaraNa dravya ane bhAvanI dRSTie hoya che. vinayamAM paNa dravya vinaya ane bhAvinaya evA be prakAro batAvavAmAM Ave che. dravyavinayane bAhya vinaya ane bhAvinayane atyaMtara vinaya tarIke oLakhAvI zakAya. lokavyavahAramAM upayogI evA vinayane laukika vinaya tarIke ane mokSamArganI sAdhanAmAM anivArya evA vinayane lokottara vinaya tarIke oLakhavAmAM Ave che. zrI lakSmIsUri 'upadezaprAsAda'mAM kahe che : bAhyAbhyantarabhedAbhyAM dvividho vinaya smRtaH / tadekaiko'pi dvibhedo lokalokottarAtmakaH || (bAhya ane atyaMtara evA bheda vaDe vinaya be prakArano che. tenA paNa laukika ane lokottara evA be bheda che.) bAhya ane atyaMtara vinaya sAthe hovA ke na hovAnI dRSTie cAra bhAMgA batAvavAmAM Ave che : (1) bAhya vinaya hoya paNa atyaMtara vinaya na hoya. (2) atyaMtara vinaya hoya paNa bAhya vinaya na hoya. (3) bAhya vinaya hoya ane atyaMtara vinaya paNa hoya. (4) bAhya vinaya paNa na hoya ane atyaMtara vinaya paNa na hoya. lokavyavahAramAM AvakAra Apavo, hAtha joDavA, mastaka namAvavuM, Asana ApavuM, sArAM kAryonI prazaMsA karavI, mAtApitA, upakArI vagereno upakAra mAnavo, temane teDavA-mUkavA javuM vagere bAhya vinaya che. hRdayamAM temanA pratye prIti-bahumAnano bhAva dharAvavo, temanA upakAranuM smaraNa karavuM vagere atyaMtara vinaya che. 62 lokottara bAhya vinayamAM gurubhagavaMta vagerenI suzrUSA karavI, UbhA thavuM, Asana ApavuM, vaMdana karavAM, teDavA mUkavA javuM, sukhazAtA pUchavI vagere - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jinatattva batAvavAmAM Ave che ane lokottara atyaMtara vinayamAM tIrthaMkara paramAtmA, siddha bhagavaMto vagerene bhAvathI vaMdana, emanA upakAronuM smaraNa ityAdi gaNAya che. keTalIka vAra mAtra bAhyAcAra tarIke vinayapUrvakanuM vartana hoya athavA lajjAdi kAraNe tema karavuM paDatuM hoya, paNa aMtaramAM vinayano bhAva na hoya. ene mATe zItalAcAryanuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. keTalIka vAra vinayano bAhya AcAra na hoya, paNa aMtaramAM prIti, Adara, pUjyabhAva ityAdi rahelAM hoya. bhagavAna mahAvIra svAmInA samavasaraNamAM sAtamA devalokanA devo Ave che. teo vinayavaMdana karatA nathI. teo manathI bhagavAnane prazna kare che. bhagavAna temanA praznane samajI laI uttara Ape che ke, "mArA sAtaso ziSyo mokSe jaze. A prasaMge gautamasvAmIne kutUhala thAya che. teo bhagavAnane prazna kare che ke devoe vaMdana karavAno vinaya kema dAkhavyo nahIM ? tyAre bhagavAna emane kahe ke e devoe aMtarathI vaMdana karyA che. A jANIne gautamasvAmIne Azcarya thAya che. ahIM bAhya vinaya nathI, paNa atyaMtara vinaya avazya che. keTalAye sAdhuo, gRhastho vageremAM ApaNane bAhya vinaya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya jovA maLe che. amuttA muni vagere ghaNAMnAM dRSTAMta ApI zakAya. to keTalAkamAM bAhya ke abhyatara evo eka prakArano vinaya hoto nathI. gozAlaka ke goSThAmAhilla enAM udAharaNo che. jIvanamAM bAhya ane atyaMtara vinayanA vividha prasaMgo upasthita thAya che. udAharaNa tarIke eka vayovRddha zrAvaka paMDita eka navadIkSita yuvAna sAdhune bhaNAvavA Ave che. e vakhate zrAvaka paMDita sAdhu mahArAjane vaMdana kare che, paraMtu sAdhu mahArAja emanA AcArane kAraNe gRhastha paMDitane vaMdana karatA nathI. A bAhya vyavahAranI vAta thaI. have zrAvaka paMDita sAdhu mahArAjane emanA vezane kAraNe ja mAtra vaMdana karatA hoya ane aMtaramAM AdarabhAva na hoya to te mAtra bAhya vinaya thayo kahevAya. emanA aMtaramAM paNa sAdhu mahArAjanAM tyAga-vairAgya pratye Adara hoya ane aMtaramAM paNa bhAvathI vaMdana hoya to te bAhya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya gaNAya. sAdhu mahArAje veza dhAraNa karyo hovAthI gRhasthane dravyavaMdana karavAnuM emane hoya nahIM, paNa te ja vakhate teo "A mArA upakArI jJAnadAtA che' ema samajI manomana bhAvathI vaMdana kare to bAhya vinaya na hovA chatAM abhyatara vinaya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 vinaya hoI zake. paraMtu e sAdhu aMtaramAM paNa evo bhAva na rAkhe ane 'huM to sAdhu chuM, emanA karatAM caDiyAto chuM, mAre emane vaMdana zA mATe karavAnAM hoya ?' - evo bhAva rAkhe to tyAM bAhya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya na hoya. vinayanA vyavahAravinaya ane nizcayavinaya evA be bheda pADavAmAM Ave che. AtmAnA samyagadarzana, jJAna, cAritryarUpI guNo pratyeno vinaya te nizcaya-vinaya ane sAdhu sAdhvIo, vaDIlo vagere pratye vyavahAramAM vaMdanAdi prakArano je vinaya dAkhavavAmAM Ave che te vyavahAra-vinaya. A baMne prakAranA vinayanuM prayojana rahe che, tema chatAM jIvane sAdhanAmAM ucca bhUmikAe laI janAra te nizcayavinaya che. jeo mithyAtvI che, kuliMgI che, kuguru che teonA pratye aMtarathI pUjyabhAva rAkhavo, temanI sAthe vaMdanAdi vyavahAra karavo ityAdi prakArano vinaya tyAjya manAyo che. mAtra aupacArika kAraNosara kevaLa dravya vinaya dAkhavavAnA prasaMgo upasthita thAya to paNa teo AdhyAtmika mArganI ArAdhya vyaktio che evo bahumAnapUrvakano vinayabhAva na hovo joIe. kevaLa nizcaya nayanI dRSTithI vinaya traNa prakArano batAvavAmAM Ave che. dhavattAmAM kahyuM che : bALa- haMsana-rita vinane tti / jJAnavinaya, darzanavinaya ane cAritravinaya ema traNa prakAra vinayanA che. nizcaya ane vyavahAra ubhaya dRSTie vinaya cAra prakArano batAvavAmAM Ave che. tattvArthasUtramAM kahyuM che : jJAnavarzanacAritrocAra / jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya. zrI lakSmIsUrie 'upadezaprAsAda'mAM A rIte vinaya cAra prakArano batAvyo che : caturdhA vinayaH proktaH samyagjJAnAdibhedataH | dharmakArye naraH so'rhaH vinayAhvatapo'citaH / / vinaya cAra prakArano kahelo che. te samyajJAnAdi bheda pramANe che. je vinaya nAmanA tapathI yukta hoya te ja dharmakArya mATe yogya gaNAya che. Ama, ahIM vinaya, mukhyatve cAra prakArano batAvavAmAM Avyo che : (1) jJAnavinaya; (2) darzanavinaya, (3) cAritravinaya ane (4) upacAravinaya. A cAra prakAramAM tapavinayano samAveza karI vinaya pAMca prakArano Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 jinatattva bhagavatI ArAdhanAmAM batAvavAmAM Avyo che. viNao puNa paMcaviho NiddiTho gANadasaNacaritte / tavaviNao ya cauttho uvayArio viNao / / vizeSAvazyaka bhASyamAM pAMca prakArano vinaya judI rIte batAvavAmAM Avyo che : logovayAraviNao atyanimittaM ca kAmaheuM ca / bhayaviNaya mukkhaviNao viNao khalu paMcahA hoI / / lokopacAravinaya, arthanimitte vinaya, kAmahetuthI vinaya, bhayavinaya ane mokSavinaya - ema pAMca prakArano vinaya che. aupapAtikasUtramAM sAta prakArano vinaya batAvavAmAM Avyo che : sattavihe viNae paNNate taM jahA - NANaviNae, daMsaNaviNae carittaviNae, maNaviNae, kyaNaviNae, kAyaviNae, logAvayAraviNae / vinaya sAta prakArano che, jema ke (1) jJAnavinaya, (2) darzanavinaya, (3) cAritravinaya, (4) manavinaya, (5) vacanavinaya, (6) kAyavinaya ane (7) lokopacAravinaya. Ama, vinayanA je judA judA prakAra batAvyA che temAM sAdhanAnI dRSTie mahattvanA te jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya che. arthavinaya, kAmavinaya ane bhayavinaya to spaSTa rIte laukika prakAranA che. arthavinayamAM dhanadolata, mAlamilakata vagerenuM prayojana raheluM che. vepAramAM mANasa bIjA vepArIo pratye, gharAko pratye leNadAro pratye, sarakArI adhikArIo pratye potAnA svArthe vinaya dAkhavato hoya che. vadhu lAbha meLavavAno ane nukasAnamAMthI bacavAno emAM Azaya hoya che. kAmavinayamAM mANasa potAnI icchAone saMtoSavA mATe vinavaNI, AjIjI vagere prakArano vinaya dAkhavato hoya che. bhayavinayamAM bhayathI bacavA mATe duzmano pratye, polIsa pratye, sarakArI adhikArI pratye, rakSaka banI zake ema hoya evI vyakti pratye vinaya dAkhavavAmAM Ave che. Avo laukika vinaya kAyamano nathI hoto. kAma patyA pachI, svArtha saMtoSAI gayA pachI, bhayamAMthI mukti maLyA pachI mANasa ghaNIvAra vinayI maTI jAya che ane kyAreka to viparIta saMjogomAM e Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya ja vyakti pratye avinayI paNa bane che. . mana, vacana ane kAyAthI thato vinaya laukika paNa hoya che ane lokottara paNa hoya che. emAM manathI thato vinaya abhyatara prakAramAM AvI zake. vacana ane kAyAthI thato vinaya bAhya prakArano hoya che. kyAreka mana, vacana ane kAyA e traNa prakArano vinaya ekasAthe paNa saMbhavI zake ane te lokottara paNa hoI zake che. adhyAtmamArgamAM lokottara vinayanI ja upayogitA che. samyagujJAna pratye ane jJAnI pratyeno pUjyabhAva te jJAnavinaya che. jJAnAcAranAM ATha aMgo darzAvavAmAM AvyAM che. e ATha aMgo te jJAnavinayanA ATha prakAra che. jJAnAcAra nIce pramANe che : kAle viNae bahumaNe uvahANe taha aninhavaNa / vaMjaNa attha tadubhae aTThaviho nANamAyAro / / kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna, anidbhavapaNuM, vyaMjana, artha tathA tadubhaya (vyaMjana ane artha sAthe) ema ATha prakAranA jJAnAcAra che. zAstragraMthomAM A AcAronI vigata chaNAvaTa karavAmAM AvI che. jJAnavinayamAM zAstragraMtha tathA jemAM akSaro, mAtRkAo hoya evAM upakaraNo, sAdhano vagerene paga lagADavo, kacarAmAM pheMkavA, thUka lagADavuM, enA para mAthuM mUkIne sUI javuM, phADI nAkhavuM ityAdi prakArano avinaya na thAya te pratye bahu kALajI rAkhavI joIe. eTaluM ja nahIM, e pratye bahumAna dharAvavuM joIe. jJAnIono dveSa na karavo joIe, temanI IrSyA, niMdA, bharjanA na karavI joIe. koIkane jJAna apAtuM hoya to temAM aMtarAya na nAkhavo joIe. pote ziSyane ke zrAvakane kazuM zIkhavatA hoya tyAre, amuka jJAna chupAvavAno, ochuM adhikuM kahevAno prayatna na karavo joIe. huM zIkhavIza to te mArA karatAM AgaLa vadhI jaze evo irSAbhAva na rAkhavo joIe. tevI ja rIte ziSyanA manamAM paNa ema na thavuM joIe ke pote potAnA guru karatAM AgaLa vadhI javuM che. vaLI, ziSya gurue karelA artha karatAM jANIjoIne avaLo artha na karI batAvavo joIe, nirarthaka vivAda na karavo joIe tathA gurunA upakArane na chUpAvavo joIe. jJAna ane jJAnInI cauda prakAranI AzAtanA zAstragraMthomAM batAvI che tevI AzAtanA na thavI joIe. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatattva jJAnano mahimA jaina dharmamAM ghaNo ja moTo che. eTale ja tIrthaMkoe Apelo upadeza gaNadharabhagavaMto dvArA je UtarI Avyo che ane je zrutajJAna tarIke oLakhAya che tenA pratye bahumAna darzAvavA jJAnapaMcamI athavA zrutapaMcamInuM parva manAvavAmAM Ave che. jaina darzanamAM jJAna-jJAnI pratyeno vinaya ucca koTino ane mahimAvaMta che. uddezaprasAramAM zrI lakSmIsUrie kahyuM che dara zrutasyAzAtanA tyAjyA tadvinayaH zrutAtmakaH ' zuzruSAdikriyAkAle tat kuryAt jJAninAmapi / / zrutajJAnanI AzAtanA tyajvI joIe. zrutajJAnano vinaya zrutasvarUpa ja gaNAya che. eTalA mATe suzrUSA vagere prakAranI kriyA karatI vakhate zrutajJAnIno paNa vinaya karavo. Ama, jJAnanA vinaya sathe jJAnIno paNa vinaya karavAno hoya che. eTale ke jJAnanA vinayamAM jJAnIno paNa samajI levAno che. jJAna ane vinayano paraspara gADha saMbaMdha che. jema vinayabhAva vadhe tema jJAna vadhe ane jema jJAna vadhe tema vinayabhAva paNa vadhe. vidyA vinayena zomate - ema kahevAyuM che. vidyA hoya paNa jo vinaya na hoya athavA avinaya hoya to te vidyAnuM sAruM phaLa maLe nahIM. evI vidyAnuM mUlya ochuM che. vinaya vijJAnI vidyA bahu TakatI nathI ema paNa kahevAya che. vismRti emAM bhAga bhajavI jAya che. bIjI bAju guru pratye vinaya hoya to vidyA saphaLa thAya che. zreNika mahArAjA ane cAMDAlanuM dRSTAnta e mATe jANItuM che. bahumAnapUrvakano vinaya hoya to hRdayamAM ane cittamAM evI nirmaLatA prasare che ke jethI vastuparisthiti ityAdi tarata samajAya che, praznono sAco ukela jaDI Ave che. anumAna sAcAM paDe che. zAstrakAro kahe che ke, guru pratyenA vinayanA pariNAme ziSyamAM vaineyikI buddhi utpanna thAya che. e buddhithI sAcA nirNayo laI zakAya che ne prazno jaladI samajI zakAya che. AvI vaineyikI buddhinAM dRSTAnto kathAgraMthomAM jovA maLe che. vidyAprAptimAM guru pratyenA vinayanI sAthe bahumAnanI paNa eTalI ja AvazyakatA che. vinaya ane bahumAna Ama to sAthe sAthe ja hoya che, chatAM te baMne vacce thoDo taphAvata paNa che. guru pratyeno vinaya vaMdana, abhyutthAna ityAdi dvArA vyakta karI zakAya che. e bAhyAcAra che. paraMtu bahumAna to hRdayanI sAcI prItithI ja janme che. jo hRdayamAM bahumAna hoya to gurune Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya 93 anusaravAnuM, temanA guNone grahaNa karavAnuM mana thAya che. temanAmAM rahelI najIvI truTio pratye dhyAna jatuM nathI. potAnI sAdhanAnA vikAsa mATe satata ciMtavana rahyA kare che. "gautama pRcchA'mAM kahyuM che : vijjA vinnANaM vA micchA viNaeNa gihiuM jo u / avamannai AyariyaM sA vijjA niSphalA tassa / / vidyA ane vijJAna jo mithyA vinayathI (prIti vagara khoTA, kRtrima dekhAvathI) grahaNa karavAmAM Ave ane AcAryanI avagaNanA karavAmAM Ave to tenI vidyA niSphaLa jAya che. Ama, dravyavinayanI sAthe bhAvavinayanI eTalI ja AvazyakatA che, eTaluM ja nahIM e vinayanI sAthe prItiyukta bahumAnano sAco bhAva paNa aMtaramAM rahevo joIe. to ja vidyAnuM grahaNa vadhu saphaLa thaI zake. Ama vinaya ane bahumAna baMne hovA ke na hovAM te vize zAstrakAro cAra prakAra batAve che : (1) vinaya hoya paNa bahumAna na hoya. e mATe zrIkRSNanA putra pAlakakumAranuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. (2) bahumAna hoya, paNa vinaya na hoya. e mATe sAMbhakumAranuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. (3) vinaya hoya ane bahumAna paNa hoya. e mATe mahArAjA kumArapALanuM dRSTAnna ApavAmAM Ave che. (4) vinaya na hoya ane bahumAna paNa na hoya. e mATe zreNika mahArAjAnI dAsI kapilAnuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. darzana vinayane samyaktavinaya paNa kahevAmAM Ave che. vinaya guNano samakti sAthe gADha saMbaMdha che. samaktinA 67 bolamAM saddataNA, zuddhi, liMga, bhUSaNa, AgAra, jaya, bhAvanA vagerenA je prakAronI gaNanA karavAmAM Ave che temAM vinayanA dasa prakArano paNa samAveza thAya che. dasa prakAra te A pramANe che : (1) arihaMta, (2) siddha, (3) AcArya, (4) upAdhyAya ane (5) sAdhu e paMcaparameSThi pratyeno vinaya te vinayanA pAMca prakAra. taduparAMta caitya (eTale jinapratimA), zrata (zAstrasiddhAnta), dharma (kSamAdi dasa prakArano yatidharma), pravacana (eTale saMgha) ane darzana (eTale samakti tathA samakitI)e pAMca pratyeno je vinaya tenA pAMca prakAra. Ama, kula dasa prakArano vinaya samakitanI prApti mATe anivArya che. vaLI, A vinaya pAMca prakAre karavAno che : (1) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatattva bhaktithI eTale ke hRdayanI prItithI, (2) bahumAnathI, (3) pUjAthI, (4) guNaprazaMsAthI ane (5) pUjyanA avaguNa DhAMkavAthI tathA AzAtanAnA tyAgathI. A rIte dasa prakArano vinaya ane te pratyeka pAMca rIte karavAno. eTale kula pacAsa prakAre vinaya thayo kahevAya. A prakAranA vinayathI samakitanI prApti thAya che ane prApta thayela samakti vadhu nirmaLa thAya che. Ama, darzanavinayathI darzanavizuddhi thAya che. samaktinA 67 bolanI sajhAyamAM upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje kahyuM che : arihaMta te jina vicaratAjI karma khapI huA siddha; ceia jinapratimA kahI, sUtra siddhAnta prasiddha catura nara, samajo vinayaprakAra jima lahIe samakti sAra. XXX bhagati bAhya pratipattithIjI, hRdayaprema bahumAna; guNayuti avaguNa DhAMkavAjI, AzAtanAnI hANa. pAMca bheda e dasa taNojI vinaya kare anukULa, sIMce teha sudhArazejI, dharmavRkSanuM mUla. AvazyakacUrNamAM nIce pramANe vinaya te prakArano batAvyo che ane te pratyeka cAra prakAre karavAno kahyo che : titthayarasiddhakulagaNa-saMghakiyAdhammanANanANINaM / AyariyatheraojjhA-gaNINaM terasa payANi / / asAsAyaNA ya bhattI, bahumANe taya ya vannasaMjalaNA / titthagarAI terasa caugguNA hoti bAvannA / / keTalAka dasane badale tera prakArano vinaya nIce pramANe batAve che : (1) arihaMta athavA tIrthaMkara, (2) siddha, (3) kula, (4) gaNa, (5) saMgha, (9) kriyA, (7) dharma, (8) jJAna, (9) jJAnI, (10) AcArya, (11) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya upAdhyAya, (12) sthavira athavA vaDIla sAdhu ane (13) gaNi. A teno vinaya paNa (1) bhakti karavA vaDe, (2) bahumAna karavA vaDe, (3) guNastuti karavA vaDe tathA (4) AzAtanA ke avahelanA na karavA vaDe karavAno che, ema pratyekanI sAthe A cAra prakAra joDIe to kula bAvana prakArano vinaya thAya. A teranuM je vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che teno paMcaparameSThimAM, dharmamAM ane saMghamAM ema traNamAM samAveza karI zakAya athavA e terane devatattva, gurutattva ane dharmatattvamAM samAvI zakAya. paraMtu vinayaguNanI ArAdhanA karanAranA manamAM spaSTatA rahe e mATe A vargIkaraNa vadhu vistAravALuM karavAmAM AvyuM che. zAstromAM A pAMca prakAranA cAritra batAvavAmAM AvyAM che. e cAritranA dhAraka paMca mahAvratadhArI pratye vinaya dAkhavavo te cAritravinaya che ane pote te prakAranA cAritranuM pAlana karavuM te paNa cAritravinaya che. indriyone saMyamamAM rAkhavI, kaSAyo upara kAbU meLavavo, gRti samiti sahita mahAvratonuM pAlana karavuM, Avazyaka dharmakriyAo utsAhapUrvaka paripUrNa rIte karavI, zakti anusAra tapa karavuM, parISaho sahana karavA ityAdino cAritravinayamAM samAveza thAya che. jJAnavinaya, darzanavinaya ane cAritravinaya e traNa vinaya uparAMta koIka graMthomAM tapavinaya judo batAvavAmAM Ave che. vastutaH tapavinayane cAritravinayamAM samAviSTa karI zakAya che, paraMtu spaSTatA khAtara tapavinayane judo paNa batAvavAmAM Ave che. emAM potAnI zakti anusAra tapa karavuM ane ochuM tapa karanAranI ke tapa na karI zakanAra evA bAla, glAna, vRddha vagerenI TIkAniMdA na karavAnuM kahyuM che. potAnAthI adhika tapa karanAranI irSyA na karavI ke dveSabhAva dhAraNa na karavo tathA potAnA tapa mATe ahaMkAra na karavo, tapamAM mAyA na karavI, daMbha na karavo, luccAI na karavI, tapa karIne krodha na karavo vagerenI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. - vinayane tapanA eka prakAra tarIke paNa gaNAvavAmAM Avyo che. cha prakAranA bAhya ane cha prakAranAM abhyatara tapa ema mukhya bAra prakAranAM tapa che. A bAra prakAranA tapamAM AThamuM tapa ane cha prakAranAM abhyatara tapamAM bIjuM tapa te vinaya che. zAstrakAre kahyuM che : Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheca sajjhAco jhANaM usaggo vi a abmita tavo hoi / prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga e cha prakAranAM atyaMtara tapa che. A cha prakAranAM tapa anukrame mUkavAmAM AvyAM che. AgaLanuM tapa na hoya to pAchaLanuM tapa siddha na thAya. jema ke vinaya na hoya to vaiyAvacca na Ave. vinaya ane vaiyAvacca na hoya to svAdhyAya saphaLa thAya nahIM. te ja pramANe prAyazcitano bhAva na hoya to vinaya na Ave. potAnAM pApa ke bhUla mATe prAzcitano bhAva Ave to ja vinaya Ave. koIkane prazna thAya ke upavAsa vagere bAhya tapa samajI zakAya ema che, paNa vinayane atyaMtara tapa tarIke kevI rIte oLakhAvI zakAya ? vinayamAM koI kaSTa to hotuM nathI, to ene tapa kema kahevAya ? paraMtu vinaya paNa eka prakAranuM bhAre tapa che, kAraNa ke vinayamAM ahaMkArane mUkavAno che. mAna mUkyA vagara vinaya Ave nahIM. huM ane mAruM - ahaM ane mama e AtmAnA moTA zatruo che. sAdhanAnA mArgamAM ahaMkAra, mamakAra, matAgraha, haThAgraha, dRSTirAga vagere moTA aMtarAyo che. dareka jIvamAM ochevatte aMze mAnakaSAya rahelo che. 'huM' ane 'mAruM'nuM vismaraNa ane visarjana karavAnuM che. ema karavuM kaSTadAyI che. jIvane potAne vAraMvAra svabhAva tarapha vALavAno bhAre puruSArtha che, eTale ja e tapa che. eTalA mATe vinayano atyaMtara tapamAM samAveza karavAmAM Avyo che. jinatattva koIne ema thAya ke mAnane jItavAmAM te zI vAra lAgatI haze ? paNa vAstavamAM ema nathIM. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra uzkare tyAre te dekhAI Ave che, paraMtu bAhya vartanamAM ADaMbara rAkhIne mANasa potAnA manamAM potAnA mAnane saMtADe che. kyAreka to potAne paNa khabara na paDe ke potAnAmAM ATaluM badhuM mAna raheluM che. jyAre mAna ghavAya che, potAnI avamAnanA ke avahelanA thAya che tyAre ja khabara paDe che ke potAnAmAM keTaluM badhuM mAna paDeluM che. mAna koI eka ja vAta mATe nathI hotuM. eka viSayamAM laghutA darzAvanAra vyakti bIjA viSayamAM eTalI laghutA na paNa dharAvatI hoya. mada ATha prakAranA batAvavAmAM AvyA che : (1) jAtimada, (2) kulamada, (3) rUpamada, (4) dhanamada, (5) aizvaryamada, (6) balamada, (7) jJAnamada ane (8) lAbhamada. A to mukhya prakAranA mada che. paraMtu te uparAMta paNa bIjA ghaNA mada hoI zake che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya 97 vaLI A ATha madanA paNa bahu peTA prakAra hoya che. garIba mANasa dhanano mada na kare, paNa rUpano mada karI zake che. karUpo mANasa rUpano mada na kare, paNa dhanano mada karI zake che. are, jJAnI mANasa potAnA jJAnano ahaMkAra karI zake che. jyAM sudhI jIvamAMthI mada jato nathI tyAM sudhI sAco vinaya paripUrNa rIte AvI zakato nathI. AthI ja mAnakaSAyane jItavAnuM ghaNuM duSkara manAyuM che. mAna jIva pAse ATha prakAranAM bhAre karma baMdhAvI zake che. emAM paNa sauthI vadhu bhAre te mohanIya karma che. sAcA vinayamAM A mohanIya karmano kSayopazama ke kSaya karavAnuM sAmarthya che. jinAjJAnA pAlanathI avinaya dUra thAya che ane vinaya Ave che. eTale vinayane yogya rIte ja tapanA eka prakAra tarIke oLakhAvI zakAya. upacAravinaya athavA lokopacAra vinayamAM vaDIla sAdhu-sAdhvIo pratye AdarabhAvapUrvaka vyavahAra rAkhavAnI AvazyakatA upara ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che. e mATe vividha prakAranA niyamo batAvavAmAM mahimA barAbara sacavAya. "papAkisUtra"mAM lokopacAra vinaya sAta prakArano batAvavAmAM Avyo che. logovayAraviNae sattavihe paNNate taM jahA - (1) 3 maritti, (2) varadRAvattiye, (3) naka, (4) vAyavariyA, (5) masaLayA, (9) rezAnannuyA, (7) savvasu appaDilobhayA. lokopacAra vinaya sAta prakArano che : (1) guru vagerenI pAse rahevuM, (2) emanI icchAnusAra vartavuM. (3) emanuM kArya karI ApavuM, (4) karelA upakArano badalo vALavo, (5) vyAdhigrastanI sArasaMbhALa rAkhavI, (6) dezakAlAnusAra pravRtti karavI, (7) emanAM badhAM kAryomAM anukULa vRtti rAkhavI. upacAravinaya paNa pratyakSa upacAravinaya ane parokSa upacAravinaya ema be prakArano che. pratyakSa upacAravinayamAM AcArya, upAdhyAya, sAdhu vagere bahArathI padhAratA hoya to sanmukha levA javuM, beThA hoIe to UbhA thavuM, potAnA Asana para beThAM beThAM javAba na ApatA pAse jaI javAba Apavo, temane vaMdana karavAM, vaMdana karatI vakhate amuka aMtara rAkhavuM, teo rastAmAM cAlatA hoya tyAre temanI AgaLa nahIM paNa bAjumAM ke pAchaLa cAlavuM, emanAM upakaraNo vagerenI saMbhALa rAkhavI, teo koInI sAthe vAta karatA hoya tyAre Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatattva vacce na bolavuM, temane priya ane anukULa lAge evI vANI bolavI ane evuM vartana rAkhavuM, samakakSa sAdhu sAthenA vyavahAramAM abhimAna na rAkhavuM, dveSa na karavo, kSamAbhAva dhAraNa karavo, ATha prakAranA madano tyAga karavo ityAdi nAnI-moTI ghaNIbadhI vAtono samAveza thAya che, parokSa upacAravinayamAM teo na hoya tyAre temane, mana, vacana, kAyAdithI vaMdana karavAM, temanA upakAronuM smaraNa karavuM, temanA guNonuM paNa smaraNa karavuM, temanI AjJAnuM pAlana karavAno bhAva rAkhavo, temanI koI truTio hoya to te manamAM yAda na karavI ke bIjA koI AgaLa temanI niMdA na karavI vagere batAvavAmAM Ave che. upacAravinayane suzrUSAvinaya paNa kahevAmAM Ave che. te aneka prakArano hoya che. aupapAtikasUtramAM kahyuM che : sussusaNA viNae aNegavihe paNNatte taM jahA abbhuTThANAi vA AsaNAmiggaheu vA, AsaNappayANer3a vA, sakArei vA, kittikammei yA, aMjalipaggaher3a vA, ittassa aNugacchaNayA, Thiyassa pajjuvAsaNayA, gacchaMtassa paDisaMsAhaNayA / , (suzruSAvinaya aneka prakArano che, jema ke guru vagere Ave to UbhA thavuM, Asana mATe niyaMtraNa karavuM, Asana ApavuM, satkAra karavo, kRtikarma karavuM eTale ke vaMdana karavuM, hAtha joDI sAme besavuM, AvakAra ApavA sAme javuM, sthAnamAM sthiratA karI hoya to sevA karavI ane jatA hoya tyAre pahoMcADavA javuM.) vinaya AtmAno guNa che. aviratidhara ane sarvaviratidhara evA saumAM e guNa rahelo che. vyavahAramAM aupacArika rIte paNa te pragaTa thAya che ane parokSa rIte bhAvathI aMtaHkaraNamAM paNa te prakAzita thAya che. sAdhu, upAdhyAya ane AcArya paNa vinaya dAkhave che. avadhajJAnI ane mana:paryavajJAnI mahAtmAo paNa vinaya dAkhave che ane cauda pUrvadhara paNa vinayavAna hoya che. have prazna e Ave che ke kevaLajJAna thayA pachI kevalI bhagavaMtane vinaya dAkhavavAno hoya che ? A aMge judI judI apekSAthI vicAraNA thaI zake che. jo tIrthaMkara paramAtmA samavasaraNamAM birAjamAna thatI vakhate no tithya ane no saMdhaC ema bolI vinaya dAkhavatA hoya to kevalI bhagavaMto vinaya kema na dAkhave ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya 99 Ama, jIva kaI kakSA sudhI potAnA guruno vinaya kare e vize paNa vicAraNA thaI che. zrImad rAjacaMdra "Atmasiddhi zAstramAM lakhyuM che : je saguru upadezathI pAmyo kevaLajJAna, guru rahyA chaghastha paNa vinaya kare bhagavAna. kevaLI bhagavAna paNa potAnA upara upakAra karanAra, potAnA kevaLajJAnanuM nimitta bananAra evA upadezaka guruno, te chadmastha hovA chatAM vinaya kare che. guru ane ziSyamAM evo niyama nathI ke pahelAM gurune ja kevaLajJAna thAya ane pachI ja ziSyane kevaLajJAna thAya. jo ziSyane pahelAM kevaLajJAna pragaTa thAya to tarata te guru pratyeno vinaya paDato mUke ? athavA vinaya sahaja rIte chUTI jAya ? alabatta, kevaLajJAna thAya ke tarata ziSya potAnA gurune ema kahe nahIM ke mane kevaLajJAna thayuM che ane have huM tamArI vaiyAvacca karIza nahIM. bIjI bAju gurune jevI khabara paDe ke potAnA ziSyane kevaLajJAna thayuM che ane pote haju chadmastha che, to guru bhagavaMta tarata ja potAnA kevalI ziSyane vaMdana kare ja. paraMtu jyAM sudhI gurune aNasAra na Ave tyAM sudhI kevalI ziSya vinaya kare ke nahIM ? A viSayamAM zAstrakAromAM vibhinna mata hovA chatAM zvetAmbara paraMparAmAM to mRgAvatI, puSpacUlA, caMDarudrAcAryanA ziSya vagerenAM dRSTAMto che ke jeoe potAne kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa potAnA guruno vinaya sAcavyo hato. zrImad rAjacaMdra lakhyuM che, "je sagurunA upadezathI koI kevaLajJAna pAmyA, te sadaguru haju chadmastha rahyA hoya, to paNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLI bhagavAna chadmastha evA potAnA sadUgurunI vaiyAvacce kare evo vinayano mArga zrI jine upadezyo che.' A vinaya mAtra upacAravinaya hoya to paNa e kevaLI bhagavaMtano vinaya che. Ama chatAM A atyaMta sUkSma viSaya aMte to kevalIgamya che. vinaya dareka prasaMge yogya sthAne ja hoya evuM nathI. vinaya karanArane pakSe mAtra emanuM bhoLapaNa ja hoya, paraMtu daMbhI, mAyAvI, banI beThelA luccA asaddaguruo ziSya-ziSyAnA ke bhakta-bhaktANInA vinayano moTo geralAbha uThAvatA hoya evA prasaMgo paNa vakhatovakhata banatA hoya che. saMsAramAM du:khano pAra nathI ane du:khI, muMjhAyelI vyaktio jarAka AzvAsana maLatAM, maMtrataMtra maLatAM game tene guru dhArI laIne, temanI AjJAmAM rahIne bahu vinaya darzAvatI hoya che. eka sapuruSanI saghaLI icchAne mAna Apa ane tana, mana tathA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jinatatva dhanathI tArI jAtane temanAM caraNomAM samarpita karI de' - evAM upadezAtmaka vAkyo vaMcAvIne daMbhI asadguruo potAnA bhakta-bhaktANIne mAnasika rIte gulAma jevAM banAvI de che. temanI pAse jo dhana hoya to te chaLakapaTa karI harI le che ane tanathI samarpita thavAno avaLo artha karI bhaktANIonuM zArIrika zoSaNa paNa karatA hoya che. ane A badhuM dharmane nAme, AtmasAkSAtkAra karAvavAnA nAme, prabhunuM darzana karAvavAnA nAme, samaktinI prApti karAvavAnA nAme, jhaTajhaTa mokSa apAvI devAnA nAme karatA hoya che ane aMdhazraddhALu bhoLI bhaktANI potAne gurujI maLyA, have beDo pAra che" ema samajI, vinayavaMta banI emanI sarva icchAone adhIna banI jAya che. saMsAramAM vinayanA nAme, AjJApAlananA nAme Avo gaMdavADa paNa vakhatovakhata pravartato hoya che. samaju ArAdhake evA mAyAvI guruothI cetatA rahevuM joIe. jema ziSya guru pratye avinaya na karavo tema gurue paNa potAnA ziSyo pratye avinayI vartana na karavuM joIe. pakSapAta, akAraNa zikSA, vadhupaDato daMDa, ziSyanI sevAsuzruSAno vadhupaDato lAbha levo, krodha karavo, ziSyone badhAMnA dekhatAM TokavA ityAdi prakAranuM vartana gurubhagavaMte TALavuM joIe. jeo pote jANe che ke potAnAmAM zithilAcAra che, svacchaMdatA che, pralobhano che, pakSapAta che, krodhAdi kaSAyo ugna che, dharmamAM zraddhA daDha nathI evA kuguruo ziSyo pAse jo vinaya karAvaDAve to tethI teo durgatimAM dhakelAI jAya che. Ama, jaina dharzanamAM vinayanA guNano ghaNo mahimA darzAvavAmAM Avyo che. "dharmakalpadruma' nAmanA graMthamAM kahyuM che : mUlaM dharmadrumasya yupati narapatizrI latAmUlandaH / saundaryAhavAnavidhA nikhilaguNanidhirvazyatAcUrNayogaH / siddhAjJAmantramantrAdhigamamaNi mahArohaNAdiH samastA - narthapratyarthitantraM trijagati vinaya: kiM na kiM sAdhu dhatte ? arthAt vinaya dharmarUpI vRkSanuM mULa che, devendra ane narapatinI lakSmIrUpI latAno mULa kaMda che, saundaryanuM AhvAna karavAnI vidyA che, sarva guNono nidhi che, vaza karavA mATeno cUrNano yoga che, potAnI AjJA siddha thAya e mATenA maMtrayaMtranI prApti mATenA maNio, ratnono moTo rohaNAcala (parvata) che. ane samasta anarthano nAza karanAruM taMtra che. Avo vinaya traNe jagatamAM zuM zuM sAruM na karI zake ? Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya 101 eka vinayanA guNathI jIva uttarottara kevI rIte vikAsa sAdhe che ane mokSagati prApta karavA sudhI pahoMcI zake che teno krama batAvatAM umAsvAti mahArAja "prazamarati'mAM kahe che : vinayaphalaM suzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM viratirviratiphalaM cAstraca nirodha / / saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam / / yoganirodhAd bhavasantatikSaya: santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH / / arthAt vinayanuM phaLa gurusuzruSA che. guruzuzraSAnuM phaLa zrutajJAna che. zrutajJAnanuM phaLa virati che. viratinuM phaLa Asavanirodha che. Asavanirodha eTale ke saMvaranuM phaLa tapobala che. tapanuM phaLa nirjarA che. enAthI kriyAnivRtti thAya che. kriyA-nivRttithI ayogitva thAya che. ayogitva eTale ke yoganirodhathI bhavasaMtati arthAtu bhavaparaMparAno kSaya thAya che. ethI mokSa prApta thAya che. A rIte vinaya sarva kalyANonuM bhAjana che. A mATe ja "tattvAmRtamAM kahyuM che : jJAnabhAvanayA jIvo labhate hitamAtmanaH / vinayAcArasaMpanno viSayeSu parAGamukhaH / / (vinayayukta AcAravALo tathA viSayothI vimukha thayelo jIva jJAnabhAvanA vaDe potAnuM hita prApta kare che.) AtmAnaM bhAvayennityaM, jJAnena vinayena ca / mA punarmiyamANassa pazcAttApo bhaviSyati / / (jJAna ane vinaya vaDe haMmezAM AtmAnuM ciMtana-bhAvana karavuM joIe, jethI maratI vakhate mANasane pazcAtApa karavo paDe nahIM.)