Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
376)
ઉપયોગ
(314) 837-8101
મી-અના ભગવાન વિજ્ઞાન તથા 7
શ્રી અરનાથ ભગવાન કેવલજ્ઞાન કલ્યાણક
hours
November 20,2018
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉપયોગ
આપણે ઉપયોગ વિષે સ્વાધ્યાય કરીએ એ પહેલાં આપણે કાળના માપ, દ્રવ્ય ઈન્દ્રિય, ભાવ ઈન્દ્રિય, દર્શન અને જ્ઞાન વિષે જાણીશું.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
કાળના માપ
સમય આવલિકા ક્ષુલ્લકભાવ સ્વાસ પ્રાણ સ્તક લવ
|| || || || || || ||
સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ અવિભાજ્ય કાળ, આંખના એક પલકારાના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રણામ અસંખ્યાતા સમય ૨૫૬ આવલિકા અસંખ્યાતા આવલિકા ૨ ધ્વાસ ૭ પ્રાણ ૭ સ્ટોક
(* શાલીભદ્ર, ધન્નાજી ) ૩૮.૫ લવ (૭ લવ = ૪.૩૬ મિનિટ). ૭૭ લવ = ઘડી = ૪૮ મિનિટ ૧,૬૭,૭૭ર૧૬ આવલિકા, ૬૫૫૩૬ ક્ષુલ્લકભાવ
ઘડી મુહૂર્ત મુહૂર્ત અંતરમુહૂર્ત
|| || ||
||
એક મુહૂર્તથી ઓછું એક મુહૂર્તમાં નિર્ણોદના જીવો ૬૫,૫૩૬ ભવ કરે છે.
અહોરાત્રિ પક્ષ
૧ દિવસ અને ૧ રાત ૧૫ અહોરાત્રિ; ૨ પક્ષ ૧૨ માસ
= ૨૪ કલાક = પખવાડીયું
માસ
|| || || ||
વર્ષ
યુગ પૂર્વાગ
=૮૪ લાખ વર્ષ
|| || || || ||
૫ વર્ષ ૮,૪૦૦,૦૦૦ વર્ષ ૮૪ લાખ પૂવૉગ ૧૦,૦૦૦,૦૦૦ એક કરોડ પૂર્વમાં કંઇક ઓછું કરોડ ૪ કરોડ
= ૧૦૦ લાખ
કરોડ દેશોનપૂર્વકોડવર્ષ = કોટાકોટી
પલ્યોપમાં
૮ માઈલ લાંબો, ૮ માઈલ પહોળો, અને ૮ માઇલ ઉંડો કુવો (પલ્યો હોય તેમાં તાજા જન્મેલા બાળકના વાળના અતિ સૂક્ષ્મ કટકા કરી કુવામાં ઠાંસી ઠાંસીને ભરવામાં આવે કે જરા પણ જગ્યા રહે નહીં. આ કુવામાંથી દર 1Ö0 વર્ષ વાળનો એક ટુકડો બહાર કાઢવાનો અને કુવો પૂર્ણપણે ખાલી થતાં જે સમય થાય તે એક પલ્યોપમ.
સાગરોપમ ચોવીસી
૧૦ કોટાકોટી પલ્યોપમ ૧૦ કોટાકોટી સાગરોપમ
અવસર્પિણીનો આરો
ઉત્સર્પિણીનો આરો
-
-
-
પહેલો આરો બીજા આરા. ત્રીજો આરો ચોથો આરો પાંચમો આરો છઠ્ઠો આરો
છઠ્ઠો આરો પાંચમો આરો ચોથો આરો ત્રીજો આરો બીજો આરો પહેલો આરો
=૪ કોટાકોટી સાગરોપમ = ૩ કોટાકોટી સાગરોપમ =૨ કોટાકોટી સાગરોપમ =૧ કોટાકોટી સાગરોપમ - ૪૨,૦૦૦ વર્ષ = ૨૧,૦૦૦ વર્ષ = ૨૧,૦૦૦ વર્ષ
૧૦ કોટાકોટી સાગરોપમ
અનંત, અસંખ્યાત અને સંખ્યાતની સરખામણી અનંત > અસંખ્યાત > સંખ્યાત
* શાલીભદ્ર અને ધન્નાજી અત્યારે સર્વાથસિધ્ધ વિમાનમાં બિરાજે છે. મોક્ષ માટે શાલીભદ્ર અને ધન્નાજીને ૭ લવનું આયુષ્ય ઓછું પડ્યું. અથવા ૭ લવ પહેલાં ચારિત્ર ગ્રહણ કરેલ હોત તો બધા કર્મનો ક્ષય કરીને મોક્ષ પ્રાપ્ત કર્યું હોત.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઇન્દ્રિયો
ઇન્દ્રિયો જીવરૂપી ઈન્દ્રના અસ્તિત્વનું ચિન્હ છે. જીવનું લક્ષણ ચેતના છે. યોગ અને ઇન્દ્રિયોના માધ્યમથી ચેતનાની અભિવ્યક્તિ (પ્રગટ થવું) થાય છે. જીવ બાહ્ય જગતનું જ્ઞાન ઇન્દ્રિયો દ્વારા જ પ્રાપ્ત કરે છે. જીવનો વિકાસ ઈન્દ્રિયોથી જાણી શકાય છે.
ઇન્દ્રિયોના બે પ્રકાર છે: દ્રવ્યેન્દ્રિય અને ભાવેન્દ્રિય (લબ્ધિ).
દ્રવ્યન્દ્રિય દ્રવ્યન્દ્રિયના બે પ્રકાર છે: નિવૃત્તિ અને ઉપકરણ.
૧. નિવૃત્તિ (રચના –આકાર) પુદ્ગલ પ્રદેશોથી બનેલી શરીર ઉપર દેખાતી આકૃતિ નિવૃત્તિ.
નિવૃત્તિના બે પ્રકાર છે. બાહ્ય આકાર અને અત્યંતર આકાર ૨. ઉપકરણ (ઉપકારક) ઇન્દ્રિયોની બાધ્ય રચનાની અંદર અત્યંત સૂક્ષ્મ પુદ્ગલોની બનેલી શકિત. બાધ્ય ઇન્દ્રિય સ્પર્શરૂપ છે. તેને વિષયનો બોધ નથી થતો. ઉપકરણથી બોધ થાય છે.
ભાવેન્દ્રિય (લબ્ધિ) જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી ઇન્દ્રિયોને જાણવાની આત્મામાં પ્રગટ થતી શકિત.
ઉપયોગ કોને કહેવાય ? તેના ભેદ કેટલા ?
ઉપ યુથને અનેન સ ઉપયોગ’ જેના વડે જીવ વસ્તુનું જ્ઞાન કરવામાં પ્રવૃત્ત થાય, અથવા જેના વડે પદાર્થનો બોધ થાય. એટલે કે જીવનો બૉધરૂપ તાત્વિક વ્યાપારે તે ઉપયોગ. આ ઉપયોગ તે જીવનું લક્ષણ છે તે જીવ દ્રવ્યને છોડી બીજા કોઇમાં હોતો નથી.
ઉપયોગને વધુ વિગતવાર દર્શાવીએ તો ઉપયોગ એટલે લબ્ધિના સામર્થ્યથી આત્મા ઈન્દ્રિયોના વિષયમાં પ્રવૃત થાય; અર્થાત સમય પર ઇન્દ્રિયો કામ આપે. જૈમકે શ્રોત્રેન્દ્રિય સાંભળવાનું, ચક્ષુરિન્દ્રિય દેખવાનું વગેરે. લબ્ધિ, નિવૃત્તિ અને ઉપકરણ એ ત્રણે મળવાથી જે સ્પર્શાદિ વિષયનો બોધ થાય તે ઉપયોગ. બધી લબ્ધિનો એક જ સમયે ઉપયોગ થતો નથી. એટલે લબ્ધિનો વ્યાપાર-પ્રવૃતિ તે ઉપયોગ છે.
ઉપયોગના બે પ્રકાર છે. ૧. સાકાર ઉપયોગ પદાર્થના વિશેષ સ્વરૂપનો બોધ જેના દ્રારા થાય તેને સાકાર ઉપયોગ કહેવાય છે. અથવા જ્ઞાન ઉપયોગ કહેવાય છે. સાકાર ઉપયોગના ૮ ભેદ છે; ૫ જ્ઞાન અને ૩ અજ્ઞાન.
૨. અનાકાર ઉપયોગ વસ્તુના સામાન્ય ધર્મનો બોધ જેના દ્રારા થાય તેને અનાકાર ઉપયોગ કહેવાય છે. અથવા દર્શન ઉપયોગ કહેવાય છે. અનોંકાર ઉપયોગના ૪ ભેદ છે; ૪ દર્શન. સાકાર અને અનાકાર બન્ને ભેગા મળી કુલ ૧ર ઉપયોગ છે.
ઉપયોગ
ભાવેન્દ્રિય + દ્રવ્યયિ (લબ્ધિ +નિવૃત્તિ + ઉપકરણ)
ઉપયોગ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઇન્દ્રિયોની પ્રાપ્તિનો કમ અને ઉપયોગ (૧) લબ્ધિ (ર) બાહ્ય આકાર (૩) અત્યંતર આકાર (૪) ઉપકરણ અને (૫) ઉપયોગ
ઇન્દ્રિયની પૂર્ણતા અને અપૂર્ણતા ઇન્દ્રિય જયારે લબ્ધિ, નિવૃત્તિ, ઉપકરણ અને ઉપયોગ ચારે પ્રકારે હોય ત્યારે તે પૂર્ણ કહેવાય છે.
અને ચારે પ્રકારોમાં જેટલી ન્યૂનતા તેટલી ઇન્દ્રિયોમાં અપૂર્ણતા. જેમ કે નિવૃત્તિ હોય પણ ઉપકરણ ઇન્દ્રિય ન હોય તો વિષયનો બોધ થતો નથી. ચક્ષુ કે કાનનો બાહ્ય આકાર હોય પણ ઉપકરણરૂપ ઇન્દ્રિય ન હોય તો જીવને જે તે ઇન્દ્રિયના વિષયનો બોધ થઇ શકતો નથી.
બાહ્ય નિવૃત્તિ (આકાર) અનેક પ્રકારની હોય છે. અત્યંતર નિવૃત્તિ દરેક જીવને સરખી હોય છે.
દ્રવ્યમાં સ્પર્શ, રસ, ગંધ અને વર્ણ આ ચારે અવસ્થાઓ દરેક ભાગમાં સાથે રહે છે. પરંતુ ઇન્દ્રિયનો જે વિષય હોય તેને જ ઇન્દ્રિય ગ્રહણ કરે, બીજા વિષયોને ગ્રહણ કરતી નથી.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
દ્રવ્ય અને ભાવ ઇન્દ્રિયો
દ્રવ્યેન્દ્રિય
ભાવેન્દ્રિય
( જ્ઞાનાવરણીયનો
ક્ષયપશમ)
એકેન્દ્રિય
બેઇન્દ્રિય
તેઈન્દ્રિય
ચઉરિન્દ્રિય
સંમૂર્છાિમ મનુષ્ય સંમૂર્છાિમ તિર્યચ
ગર્ભજ તિર્યંચ ગર્ભજ મનુષ્ય
દેવ
નારક
કેવલી ભગવંતો
સિધ્ધ ભગવંતો
ન હોય
માતા-પિતા દ્વારા ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થાય અને જન્મે તે ગર્ભજ માતા-પિતા વિના જ તેવા પ્રકારની અનુકૂળતા મળવાથી જ ઉત્પન્ન થાય તે સંમૂર્છાિમ.
દરેક જીવને પાંચે ભાવેન્દ્રિય સદાકાળ માટે હોય છે.
સંસારી જીવનું સુખ ઇન્દ્રિયોને આધીન છે. સિધ્ધ ભગવતીનું અતીન્દ્રિય સુખ આત્માને આધીન છે.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
દર્શનના ચાર ભેદ
૧. ચક્ષુ દર્શન ચક્ષુ વડે પદાર્થના સામાન્ય ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત.
૨. અચક્ષુ દર્શન ચક્ષુ સિવાયની ઇન્દ્રિય અને મન વડે પદાર્થના સામાન્ય ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત.
૩. અવધિ દર્શન સાક્ષાત્ આત્માથી ઇન્દ્રિય અને મનની સહાય વિના) રૂપી દ્રવ્યોના (પદાર્થોના) સામાન્ય ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત.
૪. કેવલ દર્શન સાક્ષાત્ આત્માથી લોક-અલોકના, ત્રણે કાળના, સર્વરૂપી અરૂપી દ્રવ્યોના (પદાર્થોના) સામાન્ય ધર્મને સમકાળે જાણવાની જીવની (કેવલજ્ઞાનીની) શકિત.
એક મન:પર્યવ જ્ઞાનમાં પ્રથમ સમયથી જ વિશિષ્ટ બોધ થતો હોવાથી ત્યાં દર્શન (સામાન્ય બોધ)ની જરૂર રહેતી નથી.
દર્શનોપયોગના ચાર ભેદ ૧. ચક્ષુદર્શનોપયોગ, ૨. અચક્ષુદર્શનોપયોગ, ૩. અવધિદર્શનોપયોગ અને ૪. કેવલદર્શનોપયોગ
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ્ઞાનના પાંચ ભેદ
૧. મતિજ્ઞાન ઈન્દ્રિય અને મન વડે, શબ્દ અને અર્થ (પદાર્થ) ના સંબંધ વિના, શબ્દ કે અર્થના વિશેષ ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત.
૨. શ્રુતજ્ઞાન ઇન્દ્રિય અને મન વડે, શબ્દ અને અર્થ (પદાર્થ) ના સંબંધ સહિત, શબ્દ અને અર્થના વિશેષ ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત.
૩. અવધિજ્ઞાન સાક્ષાત આત્માથી ઇન્દ્રિય અને મનની સહાય વિના) રૂપી દ્રવ્યોના વિશેષ ધર્મને જાણવાની જીવની શકિત. (મિથ્યાષ્ટિઓનું તે વિભંગજ્ઞાન ગણાય છે.)
૪. મનઃ પર્યવજ્ઞાન સાક્ષાત આત્માથી, અઢી દ્વીપમાં (મનુષ્ય લોકમાં) રહેલ સંજ્ઞી (મનવાળા) જીવોના દ્રવ્યમનને (મનના પુદ્ગલોને જાણવાની જીવની શકિત.
૫. કેવળજ્ઞાન સાક્ષાત્ આત્માથી લોક-અલોકના, ત્રણે કાળના, સર્વરૂપી અરૂપી દ્રવ્યોના વિશેષ ધર્મને સમકાળે જાણવાની જીવની (કેવલજ્ઞાનીની) શકિત.
અજ્ઞાનના ત્રણ ભેદ ૧. મતિ અજ્ઞાન ૨. શ્રુત અજ્ઞાન ૩. વિભંગ અજ્ઞાન મિથ્યાષ્ટિનું સઘળું જ્ઞાન અજ્ઞાન કહેવાય છે. મિથ્યાષ્ટિઓને બાકીના બે જ્ઞાન મન:પર્યવ અને કેવલ હોતા નથી.
જ્ઞાનોપયોગના આઠ ભેદ ૧. મતિજ્ઞાનોપયોગ ૨. શ્રુતજ્ઞાનોપયોગ ૩. અવધિજ્ઞાનોપયોગ ૪. મન:પર્યવજ્ઞાનોપયોગ ૫. કેવલજ્ઞાનોપયોગ
૬. મતિ અજ્ઞાનોપયોગ ૭. શ્રુત અજ્ઞાનોપયોગ અને ૮. વિભંગ જ્ઞાનોપયોગ
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંસારી જીવોને દર્શનોપયોગ અને જ્ઞાનોપયોગ
સંસારી જીવોને પહેલા અંતર્મુહૂર્ત સુધી દર્શનોપયોગ હોય છે, અને પછીના અંતર્મુહૂર્ત સુધી જ્ઞાનોપયોગ હોય છે. ફરી અંતર્મુહૂર્ત સુધી દર્શનોપયોગ, પછી અંતર્મુહૂર્ત સુધી જ્ઞાનોપયોગ હોય છે.
એમ અંતર્મુહૂર્ત – અંતર્મુહૂર્તના આંતરે દર્શનોપયોગ – જ્ઞાનોપયોગ ચાલ્યા કરે છે.
તેથી જ્યારે દર્શનોપયોગ હોય ત્યારે જ્ઞાનોપયોગ ન હોય, અને જ્ઞાનોપયોગ હોય ત્યારે દર્શનોપયોગ ન હોય.
કેવળજ્ઞાનીને જ્ઞાનોપયોગ અને દર્શનોપયોગ
કેવળજ્ઞાનીને કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિના પ્રથમ સમયે કેવળજ્ઞાનોપયોગ અને પછીના સમયે કેવલદર્શનોપયોગ હોય છે. એ પછીના સમયે કેવળજ્ઞાનોપયોગ, અને પછીના સમયે કેવલદર્શનોપયોગ હોય છે.
એમ સમય–સમયના આંતરે કેવળજ્ઞાનોપયોગ – કેવલદર્શનોપયોગ ચાલ્યા કરે છે.
સિધ્ધને જ્ઞાનોપયોગ અને દર્શનોપયોગ
એ જ રીતે સિધ્ધ થવાના પ્રથમ સમયે કેવળજ્ઞાનોપયોગ અને બીજા સમયે કેવલદર્શનોપયોગ, એ રીતે સમય-સમયના આંતરે સદાકાળ ચાલ્યા કરે છે.
તેથી કેવલી અને સિધ્ધને પણ કેવલજ્ઞાન અને કેવલ દર્શન લબ્ધિરૂપે સમકાળે હોવા છતાં બન્ને ઉપયોગ એક સાથે હોતા નથી.
લબ્ધિઓ જ્ઞાનોપયોગ હોય ત્યારે જ ઉત્પન્ન થાય છે.
સમ્યક્ત્વ, અવધિજ્ઞાન, કેવલજ્ઞાન, મોક્ષ વગેરે સર્વ પ્રકારની લબ્ધિઓ સાકારોપયોગ (જ્ઞાનોપયોગ) હોય ત્યારે જ ઉત્પન્ન થાય છે. અનાકારોપયોગ (દર્શનોપયોગ) હોય ત્યારે ઉત્પન્ન થતી નથી.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ અને દર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી સંસારી જીવોને દર્શન અને જ્ઞાન ઓછા-વત્તા પ્રમાણમાં હોય છે, જ્યારે તે કર્મોનો નાશ થવાથી કેવલી અને સિધ્ધને તે સંપૂર્ણપણે પ્રગટ હોય છે.
જેમને કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું હોય તેમને એક જ કેવલજ્ઞાન જ હોય, બાકીના ચાર જ્ઞાન ન હોય (કેવલજ્ઞાનમાં જ હોય).
8
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
કયા જીવોને કેટલા દર્શન, જ્ઞાન, અજ્ઞાનનો ઉપયોગ |
જીવભેદ
દર્શન
જ્ઞાન
અજ્ઞાન
કુલ ઉપયોગ
7 m
એકેન્દ્રિય બેઈન્દ્રિય તેઈન્દ્રિય
૧ (અચક્ષુ) ૧ (અચક્ષુ) ૧ (અચક્ષુ)
x-મિથ્યાષ્ટિ ૨ (મતિ,કૃત) ૨ (મતિ,ઋત)
૨ (મતિ,કૃત) ૨ (મતિ,કૃત) ૨ (મતિ,કૃત)
ચઉરિન્દ્રિય સં. ૫. તિર્યંચ
૨ (ચક્ષુ-અચક્ષુ) ૨ (ચક્ષુ-એચક્ષુ)
૨ (મતિ,કૃત) ૨ (મતિ,કૃત)
૨ (મતિ,કૃત) ૨ (મતિ,કૃત)
in w
સંમૂ મનુષ્ય
૨ (ચક્ષુ-અચક્ષુ)
૨ x-મિથ્યાષ્ટિ
૨ (મતિ,કૃત)
ગર્ભજ તિર્યચ દેવ-નારક
૩ (ચક્ષુ-અચક્ષુ-અવધિ) ૩ (ચક્ષુ–અચક્ષુ-અવધિ)
૩(મતિ,શ્રત,અવધિ) ૩(મતિ,કૃત,અવધિ)
૩ (ચક્ષુ–અચક્ષુ-અવધિ) ૩(ચક્ષુ-અચક્ષુ-અવધિ)
ગર્ભજ મનુષ્ય
૪ (ચાર દર્શન)
૫ (પાંચ જ્ઞાન)
૩ (ત્રણ અજ્ઞાન)
૧ર
૧૪ ગુણસ્થાનકમાં ૧૨ ઉપયોગમાંથી (૫ જ્ઞાન, ૩ અજ્ઞાન, ૪ દર્શન) કેટલા ઉપયોગ હોય ?
૬ ઉપયોગ
૧, ૩જે ૧, ૪, ૫ મે ૬ થી ૧૨ માં ૧૩, ૧૪, સિધ્ધમાં
૬ ઉપયોગ ૭ ઉપયોગ રે ઉપયોગ
૩ અજ્ઞાન અને ૩ દર્શન ૩ જ્ઞાન અને ૩દર્શન ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શન
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુણસ્થાનક અને ઉપયોગ
- સિધ્ધશિલા ,
14 અયોગી કેવલી
અંતર્મુહૂર્ત
૨ ઉપયોગ : કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શન
13 સયોગી કેવલી
અંતમૂહુર્ત
૨ ઉપયોગ : કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શન
12 ક્ષીણ મોહ
અંતમુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન |
10 સૂક્ષ્મ સંપરાય
અંતમુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩દર્શન |
9 અનિવૃત્તિ બાદર અંતર્મુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
૭ ઉપયોગ
] ક્ષપક શ્રેણિ (ક્ષાયિક સમ્યકવી)
8 નિવૃત્તિ બાદર ૧સમયે; અંતર્મુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
7 અપ્રમત્ત ૧સમય; અંતર્મુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
6 સર્વવિરતિ ૧સમય; અંતર્મુહૂર્ત
૭ ઉપયોગ: ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
5 દેશવિરતિ
૫+૬ = અંતર્મુહૂર્ત; દેશોનપૂર્વકોડવર્ષ
૬ ઉપયોગ: ૩ જ્ઞાન અને ૩દર્શન
૬ ઉપયોગ
4 અવિરતિ સભ્ય દ્રષ્ટિ
એ તમને, સાધિક ૬૬ સાગરોપમ
૬ ઉપયોગઃ ૩ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
2 સાસ્વાદન ૧ સમય; ૬ આવલિકા
3 સમ્યક મિથ્યાત્વ| ૬ ઉપયોગ: ૩ અજ્ઞાન અને અંતર્મુહૂર્ત
૩ દશન
પૂર્વાગ = ૮૪ લાખ વર્ષ પૂર્વ = ૮૪ લાખ પૂવા ગ કરોડ = ૧૦૦ લાખ દેશોનપૂર્વકોડવર્ષ = એક કરડ પૂર્વમાં કંઇક ઓછું
1 મિથ્યા દ્રષ્ટિ
અનાદિ અનંત; અનાદિ સાંત; સાદિ સાંત
૬ ઉપયોગ: ૩ અજ્ઞાન અને ૩ દર્શન ૬ ઉપયોગ: ૩ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ આધાર ગ્રંથો અને પ્રવચનો (1) સચિત જૈન તત્વ દર્શન (ર) દેડક પ્રકરણ (3) છ આવશ્યકના રહસ્યો (પ) કર્મગ્રન્થ (6) આતમ જાગો. - બા. બ. પરમ પૂજ્ય શ્રી વનિતાબાઈ મહાસતીજી - પ. પૂ. પંન્યાસશ્રી મલયકીર્તિવિજયજી ગણિવર - પરમ પૂજય આચાર્ય શ્રી વિજય નરવાહન સુરિજી મહારાજ સાહેબ - પરમ પૂજય શ્રી શ્રીમદ્ દેવેન્દ્રસૂરિજી મહારાજ સાહેબ - પરમ પૂજ્ય શ્રી કાતિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ (7) તત્વજ્ઞાન પ્રવેશિકા (8) શ્રી જૈન તત્વપ્રકાશ - પરમ પૂજ્ય પંન્યાસજી શ્રી કલાપૂર્ણવિજયજી મહારાજ સાહેબ - પરમ પૂજ્ય શ્રી અમોલખઋષિજી મહારાજ સાહેબ 9) નવ તત્વ પ્રકરણ - શ્રીમદ્દ યશોવિજયજી જૈન સંસ્કૃત પાઠશાળા (10) જૈન તત્વદર્શન - શ્રી કુંદકુંદ કહાન દિગમ્બર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર (11) ચતુર્થ કર્મગ્રન્થ - પ્રવચન પ્રભાવક પરમ પૂજ્ય શ્રી ધીરજભાઈ મહેતા (પંડીત) (૧ર) જૈનેં પારિભાષિક શબ્દકોષ - પ્રવચન પ્રભાવક પરમ પૂજય શ્રી ધીરજભાઈ મહેતા (પંડીત) (13) તત્વમીમાંસા - પ્રવચન પ્રભાવક પરમ પૂજ્ય શ્રી સુનંદાબહેન વોહોરા 11.