Book Title: Tran Sanskrit Faggu kavyo
Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229316/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa saMskRta phaggukAvyo paM. zIlacandravijaya gaNi madhyakAlIna gujarAtI kAvyasAhityamA aneka kAvyaprakAro kheDAyA che; emA phAgu ke phaggu-prakAranAM kAvyonuM anokhaM sthAna rahyu che. "vasaMtavilAsa phAga" jevI racanAo to vizvakhyAta banI che. jaina kavioe paNa ghaNAM phAgukAvyo racyAM che. phAgukAvyano mukhya viSaya hoya che - phAgaNamAsanI hoLI ane vasaMtaRtu. A viSayomAM zRMgArarasanuM prAdhAnya anivArya gaNAya che. jaina kavio, AthI ja, potAnI phAgu-racanAomAM, mukhyatve, nema - rAjula ane sthUlabhadra-kozA' nA praNayaraMgI zRMgAranuM citraNa karatAM jovA maLe che. jo ke temanu A zRMgAra - citraNa chevaTe to, kAvyanAyakonA jIvananI jema ja, vairAgya-paryavasAyI ja hoya pazcAdvartI kavioe kAvyanA A hRdayAlAdI prakArane viSaya tathA bhASAnA bandhana thakI mukti apAvI ane bhaktirasabharyAM saMskRta phAgukAvyo paNa racyA. alabatta, AdI racanAo bahu moTA pramANamAM nahi hoya evaM svIkArIe to paNa, bhaMDAro pheMdIe to gaNanApAtra mAtrAmAM AvI racanAo maLI to avazya Ave. ____ ahIM ApelI traNa racanAomAM prathama "nAbheyastavana"nA racanAra, akabara-pratibodhaka ane amAri'pravartaka jagadguru jainAcArya zrIhIravijayasUrijI che, te vAta te stavananA antimakalazakAvyathI tathA lekhakanI puSpikAthI spaSTa thAya che. phAgukAvyo e rAsa ke garabAnI jema ja lokapriya ane geya prakAranAM kAvyo hovAthI, te saMskRta hoya to paNa, tene vadhu ne vadhu sarala banAvavA mATe bhASA-prayogone paNa kavio niSiddha nahi gaNatA hoya, tevaM A kRtinI paDhama DhALa (rAsaka)mA prayojayela 'tuM'nA prayogathI kalpI zakAya. racanA nAnI cha, geya che, ane vaLI prAsAdika che, e parathI racayitAnI kAvyakSamatA tathA vidvattAnI pratIti thAya che. A kAvyastavana adyAvadhi apragaTa che. zrIhIravijayasUri-racita kRtio bhAgye ja maLe che. kadAca temaNe jhAjhI racanAo karI paNa nathI. A saMyogomAM prastuta kRtinuM Agavu mUlya che. bIjI kRti 'sImandharajinastavana' vAcaka sakalacandragaNikRta sarasa rAgabaddha geya racanA che. 'sattarabhedI pUjA' dvArA jaina saMghamAM sukhyAta A kavi zrIhIravijayasUrinA guru zrIvijayadAnasarinA ziSya hatA, ane temanI keTalIka racanAo upalabdha thAya che. prastuta kRtinA aMtabhAge "hIravijayAdaraM" evo prayoga jotAM A kAvya hIravijayasUrikRta hovAnuM mAnavA mana prerAya, paNa 26mI kaDImA "sakalacandramanisurataruphalinaM' e pada svayaM evaM spaSTa cha ke pachI kartA vize zaMkAne avakAza raheto nathI. A racanAmAM 17mI kaDImA "Ilata" zabda prayojAyo che. A zabda ghaNA bhAge phArasI che, ane teno artha, tenA prayoga-sandarbho tapAsatAM "upadrava" evo thAya che. zrInayavijayakRta eka gujarAtI stavanamA "varasIdAna deI tuma jagameM Ilati iti nivArI" ema prayoga che, tyA iti te sAta prakAranI, 'ativRSTi' [5] Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdi gaNAya cha; ane 'Iti-upadrava evo zabda guccha hamezA sAthai prayojAto hoI, ahIM paNa 'Ilati eTale 'upadrava' ema svIkAravAmAM Apatti nathI. trIjI racanA Ama to eka ja DhALanI che, paraMtu tenA para 'gItagovinda' nI spaSTa asara joI zakAya che. kavi jayadeve potAnA e adbhuta kAvyagItanA prathama sarganI bIjI DhALa A ja rIte upADI cha : "zritakamalAkucamaNDala, dhRtakuNDala e kalitalalitavanamAla jaya jaya deva hare ! / / '' / prastuta racanAne A gIta sAthe sarakhAvIe to tenA para te gItano prabhAva varatAyA vinA raheto nathI. prasiddha tArkika ane dArzanika upAdhyAya yazovijayajI potAnA karkaza tarka ane siddhAntagraMtho mATe jeTalA jANItA cha, teTalA ja potAnA geya-madhura bhASAbaddha bhaktikAvyo mATe paNa prakhyAta cha ja. jo ke emanI saMskRta geya kRtio bahu maLI nathI. "AdijinaM vanda guNasadana" thI zarU thatI 5-6 kaDInI eka geya kRti mAtra prApta che. e saMjogomA emanI A laghukRtinuM paNa ghaNu mahattva gaNAya. A traNe kRtionI mAtra ekeka ja jheroksa nakala, mArA mitra vidvAna kavi munivara zrIdhurandharavijayajI dvArA, prApta thaI che. anyAnya bhaMDAromA tapAsa karatAM jA badhAMnI anya pratio maLI AvI zake. mane maLelI prati-nakalomAM keTalIka azuddhio che, je prastuta saMpAdanamA lagabhaga yathAvat rAkhI che, ane praznacihna dvArA teno tyA-tyA nirdeza karyo che. jagadguru zrIhIravijayasUriracita nAmeyastavana ___ OM namaH siddhaM // tribhuvanaprabhutAbhavanakramo prasabhabhaktivazena natastava ! prathamatIrthapate ! stutigocaraM suvinaye vinayena natAmaram / / 1 / / (yamakabandhaH) __ atha chanda rAsakAkhyam // sakalakalAyutasomasamAnana suranarakinnaravihitasumAnana / mAnavahitakRtadAna (dAna) tu . jaya jaya mAnavahitakRtadAM (dA)na tu !! 2 / / (chandastripadI) / / [6] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalamahAjanamAnasamohana nirjitamAnamanobhavamohana / mohamahArisamUha tu jaya0 // 3 // vizvapitAmaha nirgatapAtaka kAMtanamojanitA'mRtasAtaka / jAtamahodaya deva tu jaya0 // 4 // j ( guNamaNirohaNarohaNa bhUdhara vinayanatAmimAM (mA) navakandhara | bandhuradarzana nAtha tu. jaya0 // 5 // kAvyam // dhanyo'haM jagatItale jinapate ! nAbheya ! netastarAM ! prApto'haM kRtakRtyatAM ca bhagavan ! vizvatrayAlaMkRte ! ! saMsArArNavamadya tIrNamiva he ! tanmanyamAno mune ! nAthastvaM mayakA yataH kaliyuge labdhI labdhaH purA ||6|| chanda : rAsADuduH || AsAurIrAgeNa gIyate // vimalIkRtavimalAcalabhUtala bhUtalasadguNarAjI re / lokAlokavibhAsanakevala kevaladarzana rAjI re vi0 ||7|| bhavikajanaughabhavoda dhitAraka vArakakarma mahArore / kuru sumatiM mama bhagavan ! jinavara ! jinavaramukhya vicAre re vi0 ||8|| rUpavinirjitakamalAnandana ! nandana nAbhimahIzo re / bhavyajanAvalinirmalamAnasa - mAnasahaMsa ! mahezo re vi0 ||9|| vRSabha ! vRSabharAjA'Gkitavigraha ! vigrahahRcchivatAte ! re / deva ! vidhehi nijakramasevAM devA'Jcitajina ! bhItaM re vi0 ||10| atha kAvyam // nAnAvastuvisarjane nipuNatAbhAjA mayA nirmitA mandArapramukhAstathA taditare tatprArthanaM tatparAH / naiteSvasti zivapradaH paramiti jJAtvA vidhistvai (?) va sat tatsiddhyai vidadhe vibho ! bhavabhRtAM nA'nyaH kathaM tvanyathA ||11|| aDhIyAbandhaH || vAsavavanditapAdaH nAzitasarvaviSAdaH / [7] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmitakalpataro vizvajanaikaguro re jina jina ! vizvajanaikaguro ! // 12 // gatyA hastisamAnaH suranarakRtaguNagAnaH / amRtamadhuravANe ! kajakomalapANe re jina jina kajakomalapAM (pA) Ne // 13 // vizadacaritrAdhAraH labdhabhavodadhipAraH / sArazamAmbunidhe ! bhavijanabhadravidhe re jina jina bhavijanabhadravidhe // 14 // avyayapadakRtavAsaH vAsavakRtanijadAsaH / praNatimahaM vidadhe bhASitadharmavidhe re jina jina bhASitadharmavidhe ! || 15 || atha kAvyam / chandaH // svAstvidvada nAkalaMka zazinaM dRSTvaiva nityodayaM caMdra: kiM bhramaNaM karoti gagane'nAbhAbhayavyAkulaH / naivaM cet kathamAtanoti vipadaM deva ! pratApasya te mitroSNatviSi bandhupadmavitaterlabdhAvakAzo dhruvam // 16 // atha phAga, saMskRtarAgaH // amitamahAmahimAlaya pAlaya paramaguro ! / mAM bhavato bhavabhayato bhavatodAraguro || 17 || kumatamataGgajavAraNa vAraNavairinibha ! | dhi ( ) ryatayA jitamandara ! sundarakanakanibha ! // 18 // devapatismRtanAmA nAmAnIzapate ! / jaya jaya dattasudarzana ! darzanato'sumate / / 19 / / caraNayugaM zivazaraNaM zaraNaM sAdhupate ! | patatAM bhavAnIrAkara yAkara ! (?) vimalamate ! // 20 // - atha kAvyabhAsAH // taste vimalakramAmbujayugopAstervathoktaM phalaM samyag ye sudhiyo vidanti vidhinA kuryuzca bhaktiM tathA / [ 8 ] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teSAM janma phalegrahIha kRtinAM geyaM ca puNyAtmanAmanyeSAmaphalaM bhadanta ! samabhUt svardhenuvad durlabham / / 21 / / atha tripadI // bhAvi tava tanulatA yAna(?)vizvajanatA re / sakalakalAkalitA re kimiyamiva nava suralatA re / / 22 / / ravimita kkha (?)lu sabhAgatA kAMcanamiva kAMtA re / jambhAhitamahitA re vilayinakta ti(?)janaduritA re / / 23 / / nidhAya samasamatA mamalA (tA)miva vihitA re / nAbhibhuvA zamitA re satatasuragaNaparivRtA re / / 24 / / dhanuSAM paJcazatI-mitA natajagatI re / svargijAtaratI re bhavikajanAvalizivakRtI re / / 25 / / atha kAvyaM cavaktuM te vibhavo bhavanti bhagavan ! no yogino'pi sphuTaM jAnanto mahato guNAniha sadA'nantAnudArAMstarAm / tat kiM syAdiha mAdRzasya vibhutA nUnaM ? tathApi prabho ! bhaktyA preritacetaseti vinutaH kiJcit prasAdena te / / 26 / / atha kalaza kamalApidhAnaM kAvyam // AryAzrItapagaNagaganatalA'GgaNataraNi zrIvijayadAnasUrINAm / ziSyANave vidheyA bhave bhave deva ! nijasevA / / 27 / / iti zrI zrIjagadguru zrI dillI - ugrasenapura - lAhorAdidharAdhIza- pAtsyAha sAha zrI 108 akabbarapratibodhaka bha0 zrI 108 zrI hIravijayasUrIzvararaktiM zrInAbheyastavanaM sampUrNam // paM0 zrIvRddhikuzalagaNi AtmapaThanArthaM likhitaM ca zrImahUAnagara vRddhAlaya ArAM(rA)me / / zrI zeajayagirisuprasAdAt / / I(i)ti zreyaH / / [9] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka zrIsakalacandragaNiracita zrI sImandharajinastavana brahmANDamaNDalavibodhavirocanAya rAjIvalocanajagattrayalocanAya / sImandharastutikRte malamocanAya vIrAhate mama namo gatazocanAya ||1|| kAvyam || purisuttama jaha sayale uttamamaMgaMmi uttamaMgaM ca / taha tuha namaNaM dhamme uttamamiha uttamageNaM ||2|| jaha loaNamukkiTThe uddiTThe nAha iMdiyaggAme / taha tuha muddAloyaNa-mukkiTThe daMsaNe savve ||3|| // rAga ( zrIrAga) gauDI // jaya re bhagavati sudhAnukAri sImandharajinavada nahimAcalajAte pravacanasuragaGge sakalacaturddizipUrvaprasaGge vaha vaha munihRdi kRtiraGge / dAmbudhikRtabahubha || 4 jaya re. / / dharmArAmA bhuvi atiphalitA tvameha karuNAbhara sAre sImandharajinagaganaprasUtA zubhadhArAdharavaradhAre // / 5 jaya re // paJcAcAralatA atipuSpitA upazamagajagajaricatA re ( racitA re ? ) jinavacanAtithitRSitanarANAM zrutizada mRtAnukRtapAre || 6 || mada gadakAmakarddamAdhautA mithyAvAgasizitadhAre mathitApApadAvAnalatApA kRtasusI (zi) kSajanAnirdhAre // 7 // // rAga husenI bairADI // sudhi o re sudhIrIyamahocca (?) jaya jinaguNakIrtanakaraNaM tadidaM bahubhavapAtakaharaNaM uta bhavajalanidhitaraNam // 8 // zai (se) va varA sudhiyAM dhIramalA bhuvisunANagehaM (?) dhyAyati yA sImandharadehaM suranarahatasaMdeham // 9 // guNaratnAGkitamanohara dehaM bahusu (zu) bhalakSaNabhUSitadehaM bhu (bha) vijanamaGgalarohaM sayogimunivaradhe (dhyeyaM vidheyaM (?) surapatiramaNIyam // 10 // [10] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvanapAtakazAtakakuzalaM bhuvi jIvitasuvizAlaM / padasuramaulikusumasu(zucimAlaM arddhacandrasamabhAlam // 11 / / // rAga malhAra // bhagavatI sImandharavANI mitrAcAramayUrI re saMza(sa)dI (di) zaMsati zivapathakuzalaM darzanamaGgalapUrI re / / 12 bhagavatI0|| sImandharamukhameruvAsinI gaNimukhagahani (na)maTantI re bhavibhavakarmabhujaGgamasaGgama - amRtamAsa(?)ghuTantI re / / 13 bhaga0 / / tribhuvanamohanakoTakoTikulacaraNakRte vicarantI re suranaramunijanamodakAriNI karNadarISu ramantI re / / 14 bhaga. / / zivapathakekAravaM dharantI guNakalApabharapUrI re sakalasabhAjanabodhakAriNI meghanAde mukhisUrI(?) re / / 15 / / // rAga mAlavA gauDI // navakanakAmbujapadasaJcAraM janahitakRtAvatAraM tribhuvanajanazivapadadAtAraM rAgAdikajetAram / / bhaja re sImandharanetAram / / 16 // prAtihAryaramaNIgalahAraM trijagataIlatanivAraM bhavapArAvArAgatapAraM bhavijanakarmakuThAram / / indrasabhAguNasugaNavicAraM (?) mohamadanahotAram / / 17 / / darzanajina (nijana ?)gataduritavikAraM jantUpakAravihAraM viharamAnapuruSottamasAraM anantavaravidagAram / / 18 / / janmAdiSu kRtamarudadhikAraM janatAdalI (li)tabhavAraM zrutamaNikanakarUpanAkAraM pada haracAmaradhAraM / / zubhaja(ya)zaso vistAram / / 19 / / // rAga ghoraNI // cetanacaturavicAra ceti (ta)si cinti (nta)ya sAra sImandharaguNamaNisAgaraM re / / 20 / / samavasaraNazRGgAramazokatarUNA(NAM) vistArabhatizayakumudasudhAkaraM re / / 21 / / [11] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhAsanapadakAramuta haricameti (?) cAmaraM re chatratrayatalatAramamarAmRtasukhakArajagadAdhAramudAramupavara (?) cetana cetasI re / / 22 / / // rAga malhAra // trilokapUjitapAdanalinaM anantatUM(?) balinaM (devadeva) arhataM (nta) sImandharasubhagaM nirIhaniHsaGgaM praNamata hRdi raGgam / / 23 / / kuGkumavasutanumRdukuntalinaM zamamarAlanalinaM vArSikadAnAvasare bhavinaM suratarukaratalinaM bhajata madhura-galinam / / 24 / / nirjitabhavakarmaripuda linaM atisu(zu)cisu(zubhakalinaM prAdurajogaGgAmbutaraGgamanazupaM(?)gulinaM ra (a? )malIkRtabhalinam / / 25 / / svastikamaGgalapramukhamaGgalairaGkitapadanalinaM sakalacandramunisurataruphalinaM vinatamuzalahalinaM jinavaparamatalinam / / 26 / / // kalazaH rAga dhanyAsI(zrI) // dhIdhanA he janA sahRdayA varadayA dharata hRdaye ca paramAtmarUpam / durdhAra (dhara)karmaripusaGgare vidI (di)tajitamedinaM mohabhUpam ||27 dhiidhnaa0|| jayasIkArahIMkAranAmAGkitaM tigmasaMsAravararAyabhAram (?) bodhitAnekanararAmaharibhUdharA devarAjAdicetAvatAram / / 28 / / kambuvarakandharaM naragandhasindhuraM vadanavAsantikAgandhadhAram / hIravijayAdaraM sakalasImandharaM viharamAnAdimAnanda kAram / / 29 / / // iti zrIsImandharajinastavanaM samAptam // zrIyazovijayavAcakaviracita nAbheyajinastavana zrInAbheya(yAya) namaH // zrIvimalAcalamaMDaNa gatadUSaNa e tribhuvanapAvana deva jaya jaya vizvapate ! / / nAbhitanaya nayasundarU(ra) guNamandira e suranaranirmitaseva jaya0 / / 1 / / [12] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi tIrthasandarzana zucidarzana e prakaTitazivakailAza jaya0 / / yugalAdharmanivAraka bhavatAraka e bhavavAraka bhavanAza jaya0 / / 2 / / kevalakamalAnAyaka sukhadAyaka e smarasAyakahararUpa jaya0 // agalagitasamasAdhana gatibAdhana e sthagitamahAbhavakUpa jaya0 / / 3 / / krodhakaMsagaruDAsana vRSabhAsana e vRSalaJchana jinacandra jaya0 // avikalakaruNAsAgara natanAgara e duritavinAzavitandra jaya0 / / 4 / / mAyApaJjarabhajana janaraJjana e sahajaniraJjanamudra jaya0 // karmajAlazatazAtana hatayAtana e zobhAsindhu-samudra jaya0 / / 5 / / indrairyugamahitakrama bahuvikrama e guNasaMkrama guNapAtra jaya0 // moditasakalasabhAjana guNabhAjana e sakalatIrthamayagAtra jaya0 / / 6 / / vijitamohabhaTasaMgara zucisaMgara e bhaGgarahita hitazIla jaya0 // sulalitasiddhivadhUvara varasaMvara e prollasadatizayalIla jaya0 / / 7 / / lIlAlabdhi (bdha?)mahodaya sumahodaya e modaya mAmapi deva jaya0 // kuru vAsaM vizade mama dhRtasaMvara e manasi nirantarameva jaya0 // 8 // [13] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthaM zrI nAbhisUnurvimalagiriziraHsphArazRGgAramUrtipa'tiH (taH ?) puNyaikarAzistribhuvanajani(na?)tAnandakandAyamAnaH / nUtaH pUtAzaya zrI (yaH zrI?) nayavijayaguruttaMsaziSyeNa dattA bhavyAnAM vizvabhartA sa jayanayayazaH puNyakalyANalIlAm / / 1 / / [14]