Book Title: Suyam Me Aausam
Author(s): Jitendra B Shah
Publisher: Shrutratnakar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023260/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! saMpAdaka jitendra bI. zAha ISR D 0203010 UQK UB4:45; prakAzaka zrutaratnAkara amadAvAda T I Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! (jinavacanono saMgraha) saMpAdaka jitendra bI. zAha : prakAzaka : zrutaratnAkara amadAvAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surya me AusaM! (jinavacanono saMgraha) saMpAdaka jitendra bI. zAha prakAzaka zrataratnAkara 104, sArapa, navajIvana presa sAme, AzramaroDa, amadAvAda-380 014 prathama AvRti : 2009 prata : 500 kiMmata : 150/ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika sahayoga mahezabhAI tathA haMsAbena vinodabhAI tathA rasilAbena cerihila, nyUjarsI amerikA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautamaprabhuH / maMgalaM sthUlabhadrAdyA, jainadharmo'stu maMgalam // aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra, te guru gautama samarIe, vAMcchita phala dAtAra. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya carama zAsananAyaka tIrthaMkara paramAtmA mahAvIra svAmInI dezanA jagatanA jIvonuM kalyANa karanArI che. temanI vANI sAMbhaLI aneka jIvo trividha tApathI mukta thaI zAzvata Atmika AnaMdane pAmyA che. AvI trividha tApahAriNI vANIne jhIlI sUtrabaddha karavAnuM kArya gaNadhara bhagavaMtoe karyuM che. sUtrabaddha thayelI vANI Agama rUpe prasiddha che. AgamonI saMkhyA 45 che. mULa Agamo ardhamAgadhIprAkRtamAM lakhAyAM che. Aje to A bhASA durgama banI che. paraMtu eka kALe A ja bhASA lokabhASA rUpe suprasiddha hatI paramAtmAe sarva jIvonuM kalyANa thAya te mATe paMDitonI bhASAne upadezanuM mAdhyama na banAvatA lokabhASAne ja dezanAnuM mAdhyama banAvI ananya upakAra karyo che. pratyeka AgamanI zarUAtanAM pado suyaM me AusaM !thI thAya che. eTale ke he AyuSyamAn ziSya ! meM bhagavat pAsethI AvuM sAMbhaLyuM che te tame sAMbhaLo ! A vAkyamAM paramAtmA pratye bhakti ane dezanAmAM ananya zraddhA jaNAi Ave che. AthI ja A pavitra zabdone graMthanA zIrSaka tarIke pasaMda karyA che. mULa to A zabdo jinavANIne ja iMgita kare che. jinavANI AgamomAM sUtrAtmaka zailImAM rajU thayelI che. sUtra arthagaMbhIra che. ane chatAMya te badhAM ja vacano AtmakalyANanA ananya upAya svarUpa che. A vacanomAMthI keTalAMka jinavacanonuM cayana karI ahIM prakAzita karavAmAM AvyAM che. ahIM saMgrahita Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAmAM AvelAM jinavacano mukhyatve AcArAMgasUtra, sUtrakRtAMgasUtra, bhagavatIsUtra uttarAdhyayana sUtra Adi Agama graMthomAMthI cUMTI rajU karavAmAM AvyAM che. mukhyatve pAMcamA aMga Agama bhagavatIsUtramAMthI pasaMda karelA aMzo rajU karavAmAM AvyAM che. A aMzo gopAladAsa jIvAbhAI paTela anuvAdita bhagavatIsAra tathA mahAvI2 kathAmAMthI pasaMda karavAmAM AvyA che. A mATe ame lekhaka ane prakAzaka banneno AbhAra mAnIe chIe. A graMtha cAra vibhAgamAM vibhakta thayelo che. temAM prathama cAritrakhaMDa che. temAM bhagavatIsUtramAM AvatI kathAomAMthI pasaMda karelI kathAo ahIM prastuta karavAmAM AvI che. A khaMDamAM ApavAmAM AvelI kathAo AjathI 2500 varSa pUrve thayelA sAdhakonI jIvanagAthA che. temAM sAdhanAmArganI kaThinatA, upasargo, pariSaho ane avarodhonI vAta che. tema chatAM sAdhako mohamAyAmAM aTavAyA vagara dRDhavairAgya dhAraNa karI AtmakalyANa sAdhe che. A kathAo Aje ya sAdhakone mArgadarzana pUrUM pUDe che. bIjo khaMDa kathAkhaMDa che. jemAM bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahelI dRSTAMtakathAono saMgraha karavAmAM Avyo che. A dharmakathAo jJAtAdharmakathA AgamagraMthamAMthI levAmAM AvI che. kathAo nAnI paNa mArmika ane sAdhakane sAdhanAmArgamAM vadhu makkamatA denArI che. tRtIya khaMDamAM upadezano saMgraha karavAmAM Avyo che. caturtha khaMDamAM jainadharmanA siddhAntono che. bhagavatIsUtramAM gaNadhara bhagavaMta gautamasvAmIjIe 5ramAtmAne pUchelA prazno ane paramAtmAe ApelA javAbo che. A saMvAda atyaMta rocaka ane prabuddha ziSye pUchelA praznono pa2mAtmAe ApelA samAdhAnano saMvAda che. A saMvAda jainadharmanA siddhAntone samajavA mATe upayogI che. A graMthamAM AtmakalyANa ane dharmane samajavA mATe upayogI thAya tevI dRSTithI saMgraha karavAmAM AvelAM jinavacano che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pUrve A ja saMsthA dvArA vardhamAna mahAvIra ane indrabhUti gautama nAmano eka graMtha prakAzita karavAmAM Avyo hato te ja zreNImAM A dvitIya graMtha prakAzita thaI rahyo che. prastuta graMtha taiyAra karavAmAM mArA snehI mitro sarvazrI mahezabhAI tathA haMsAbena temaja vinodabhAI tathA rasilAbena nimitta banyAM che. temaNe Avo graMtha taiyA2 ka2vA mane protsAhita karyo te mATe huM temano AbhArI che. A graMthanA prUphavAMcananuM kAma cAlatuM hatuM ne eka divasa zrIdevIbena mahetA maLavA AvyA temaNe saMsthAmAM kAma karavAnI bhAvanA pradarzita karI eTale meM A graMthanAM prUpha tapAsavAM ApyAM. temaNe khUba ja khaMta, cIvaTa ane utsAhapUrvaka vrutagatithI kArya AraMbhyuM ane saMpanna paNa karyuM. temaNe mAtra prUpha ja na joyAM paNa keTalAMka upayogI sudhArA ane sUcano paNa karyAM, jenA kAraNe graMtha vadhu suMdara thaI zakyo che. te mATe temano AbhAra mAnuM chuM. graMthaprakAzanamAM saMsthAnA karmacArIzrI vikramabhAI, gautamabhAI Adino saMpUrNa sahayoga maLyo che. te mATe temano paNa AbhAra mAnuM che. A graMtha aneka jijJAsuone upayogI thaze tevI zraddhA che. jitendra zAha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 2 5 32, 34 37 44 48 khaMDa 1lo 1. AryazrI kuMdaka 2. devarAja IzAnaMdra 3. asurarAja camara 4. trAyastrizaka devo 5. zivarAja 6. sudarzana zeTha 7. zaMkhazeTha 8. jayaMtI zrAvikA 9. udAyana rAjA 10. gaMgadatta deva 11. madruka zrAvaka 12. somila brAhmaNa 13. nAno atimuktaka 14. keTalA ziSyo siddha thaze ? 15. gautamane AzvAsana 16. mahAzilAkaMTaka saMgrAma 17. devAnaMdA brAhmaNI 18. jamAli pa2 56 81 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 thI 127 103 khaMDa rajo 1. tuMbaDAM 2. be kAcabA 3. be iMDAM naMdIphaLa caMdramAM rohiNI ghoDAo 8. malli 9. khAInuM pANI 10. be sAthe bAMdhyA 11. kaMDarIka ane puMDarIka 12. gaLiyo baLada 13. dAvadravanAM jhADa 14. zveta kamaLa 1O7 110 1 13 116 1 20 123 125 126 131 thI 188 131 133 138 khaMDa 3jo 1. cAra durlabha vastuo 2. apramAda viveka-vairAgya 4. sadguruzaraNa 5. mumukSunI taiyArI 6. sAcuM vIratva 7. mokSamArga 149 152 178 180 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 201 214 218 khaMDa 4tho 191 thI 302 1. satsaMgano mahimA 2. dharmajJAnanuM mULa 3. jJAna ane kriyA 4. kriyA ane baMdha 5. vedanA ane nirjarA jIvonuM bhArepaNuM ane alpAyuSIpaNuM 233 7. sAdhu 8. bhikSA 9. kayuM pApa lAge ? 10. sAdhakonI vividha zaktio = 236 272 278 291 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surya me AusaM! khaMDa 1lo cAritrakhaMDa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI skaMdaka te samayanI vAta che. zrAvastI nagarImAM kAtyAyana gotrano, gardabhAla nAmanA parivrAjakano ziSya skaMdaka nAmano parivrAjaka (tApasa) raheto hato. te cAra vedano, pAMcamA itihAsa-purANano ane chaThThA nighaMTu nAmanA kozano sAMgopAMga dhAraNa karanAra, tathA pravartaka hoI, te saMbaMdhI bhUlono aTakAvanAra hato. te paDaMgano paNa jANakAra ane SaSTitaMtra (kApilIya zAstromAM vizArada hato. vaLI gaNita, zikSA, kalpa (AcAra), vyAkaraNa, chaMda, vyutpatti, jayotiSa tathA bIjAM paNa aneka brAhmaNa ane parivrAjaka saMbaMdhI nItizAstro tathA darzanazAstromAM ghaNo catura hato. te ja nagarImAM piMgala nAmano mahAvIra bhagavAnano anuyAyI nigraMtha sAdhu raheto hato. teNe eka divasa skaMdaka pAse jaine tene AkSepapUrvaka pUchyuM : he mAgadha ! zuM loka aMtavALo che ke aMta vinAno che? jIva jaMtavALo che ke aMta vinAno che? siddhi aMtavALI che ke aMta vinAnI che ? siddho aMtavALA che ke aMta vinAnA che ? tathA kayA maraNa vaDe marato jIva vadhe athavA ghaTe, arthAt jIva kevI rIte mare to teno saMsAra vadhe athavA ghaTe ? 1. prAcIna kozala dezanI rAjadhAnI. ayodhyAthI uttara tarapha pAcaseka mAIla upara rApaTI nadInA dakSiNa kinAre AvelAM sAhesamAhatanAM khaMDerone zrAvastInAM vartamAna avazeSa gaNavAmAM Ave che. 2. akSaranA svarUpane jaNAvanAruM zAstra. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! A prazno sAMbhaLI skaMdane zaMkA, kAMkSA ane avizvAsa utpanna thatAM tenI buddhi kuMThita thaI gaI, ane te bahu kleza pAmyo. tathA kAMI javAba na ApI zakavAthI mauna rahyo. 4 te arasAmAM najIkamAM AvelI kRtaMgalA nagarInI bahAra chatrapalAzaka caityamAM zrI mahAvIra bhagavAna padhAryA. te jANI loko temanA darzane UmaTyA. skaMdakane paNa tyAM javAno vicAra Avyo. tethI potAno tridaMDa, kuMDI (kamaMDalu), rudrAkSanI mAlA (kAMcanikA), karoTikA (mATInuM pAtra), bhRzikA (Asana), kesarikA (lUchaNiyuM), SaDDAlaka (trigaDI), aMkuzaka, pavitraka (vIMTI), gaNetrikA (kalAInuM ghareNuM), chatra, pagarakhAM, pAvaDI ane geruvAM vastro vagere dhA2Na karIne te kRtaMgalA javA nIkaLyo. A tarapha mahAvIra bhagavAne gautamane saMbodhIne kahyuM, "he gautama ! Aja tuM tArA jUnA saMbaMdhIne joIza." ema kahI, temaNe skaMdaka kevI rIte A tarapha AvavA nIkaLyo hato te kahI saMbhaLAvyuM. tyAre gautame pUchyuM ke 'te ApanI pAse dIkSA leze ke kema ?' tyAre mahAvIra bhagavAne hA pADI. evAmAM skaMdaka tyAM AvI pahoMcyo; gautama UThIne tenI sAmA gayA; ane te zA mATe Avyo che te badhuM tene kahI saMbhaLAvyuM. AthI vismita thaI skaMdake gautamane pUchyuM ke tamane A badhuM svazaktithI jANI laIne koNe kahyuM ? tyAre gautame mahAvIra bhagavAnanuM nAma dIdhuM. pachI baMne mahAvIra bhagavAna pAse gayA. 1. praznano uttara zuM A haze ke te, tathA teno javAba huM zI rIte nizcita karuM e kAMkSA; ane mArA javAbathI pUchanArane pratIti thaze ke kema e, avizvAsa. vRkSa uparathI pAMdaDA levAnuM sAdhana ra. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI skaMdaka mahAvIra bhagavAna te samaye haMmeza bhojana karatA hatA. temanuM zarIra udAra, zaNagArelA jevuM, kalyANarUpa, zivarUpa, dhanya, maMgalarUpa, alaMkAro vinA paNa zobhatuM tathA sArAM lakSaNo, 1 cihno ane guNothI yukta hatuM. temane joI kuMdaka atyaMta harSa pAmyo, tathA pulakita cittayukta thaI, traNa pradakSiNA karI, teNe temane vaMdanAdi karyA. mahAvIra bhagavAne paNa tene piMgalakanA prazno vagerenI vAta kahI saMbhaLAvI, tathA tenA javAba paNa kahI saMbhaLAvyA : he jIMdaka! "loka aMtavALo che ke aMta vinAno che e praznano javAba A pramANe che: meM lokane cAra prakArano jaNAvyo che dravyaloka, kSetraloka, kALaloka ane bhAvaloka. dravyaloka to eka che ane aMtavALo che. kSetraloka asaMkhya koDAkoDI yojana sudhI laMbAI ane pahoLAIvALo che; tathA teno paridhi asaMkhya yojanA koDAkoDIno kahyo che. teno paNa aMta-cheDo-che. kALaloka koI divasa na hato tema nathI, koI divasa nathI ema paNa nathI ane koI divasa nahIM haze ema paNa nathI. te dhruva, niyata, zAzvata, akSata, avyaya, avasthita ane nitya che. vaLI teno aMta nathI. bhAvaloka varNa, gaMdha, rasa, ane sparzanA anaMta paryavo (pariNAmo) rUpa che; anaMta saMsthAna (AkAra) paryavarUpa che; tathA teno aMta nathI. eTale ke lokane dravya ane kSetranI dRSTie vicArIe to te aMtavALo che; paNa kAla ane bhAvanI daSTie vicArIe to te aMta vinAno che. have, 'jIva aMtavALo che ke aMta vinAno che te praznano 1. eTale ke mAna tathA unmAnayukta. pANIthI bharelI kUMDImAM koI puruSa praveza kare, ane jenA pravezathI te kUMDInuM 32 zera pANI (droNa) bahAra nIkaLe, te mAnayukta kahevAya. je puruSanuM vajana 4OO0 tolA (ardho bhAro thAya te unmAnayukta kahevAya. potAnA AMgaLathI mApatAM jenI UMcAI 108 AMgaLa hoya, te pramANayukta kahevAya. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 suyaM me Ausa ! javAba A pramANe che : dravyathI jIva eka che ane aMtavALo che. kSetrathI jIva asaMkhya pradezavALo che, tathA teno aMta paNa che. kALathI jIva nitya che ane teno aMta nathI. bhAvathI jIva anaMta jJAnaparyAyarUpa che, anaMta darzanaparyAyarUpa che, ane anaMta agurulaghu paryAyarUpa che. te ja pramANe siddhi paNa dravyathI eka che ane aMtavALI che; kSetrathI siddhinI laMbAI tathA pahoLAI 45 lAkha yojananI che; ane teno paridhi 1 karoDa, 42 lAkha, 30 hajA2 ane 249 yojana karatAM kAMIka vizeSAdhika che. teno aMta cheDo--paNa che. kALathI siddhi koI divasa na hatI ema nathI, nathI ema paNa nathI, tathA nahi hoya ema paNa nathI. bhAvathI siddhi bhAvaloka pramANe jANavI. eTale ke, dravyasiddhi ane kSetrasiddhi aMtavALI che; ane kALasiddhi ane bhAvasiddhi aMta vinAnI che. te ja pramANe siddha paNa dravyathI eka che, ane aMtavALo che. kSetrathI siddha asaMkhya pradezavALo che; tathA teno aMta paNa che. kALathI siddha AdivALA che ane aMta vinAnA che. bhAvathI siddha anaMta jJAnaparyavarUpa che, anaMta darzanaparyavarUpa che, anaMta agurulaghu paryavarUpa che ane teno aMta nathI. 'jIva kevI rIte mare to teno saMsAra vadhe ane ghaTe' e praznano javAba A che : meM maraNanA be prakAra jaNAvyA che : bAlamaraNa, ane paMDitamaraNa. 1. aNuonA, sUkSmaskaMdhonA tathA amUrta vastuonA paryAyo agurulaghu (nahIM bhAre, nahIM halakA) gaNAya che. 2. 3. eTale ke siddhazilA, je siddhajIvonA AdhArabhUta AkAzanI najIka AvelI che. sarakhAvo uttarAdhyayana a. 5; tathA a. 36-259. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI skaMdaka temAM bAlamaraNanA bAra bheda kahyA che : valamaraNa (taraphaDiyAM khAtA maravuM); vazArtamaraNa (parAdhInatApUrvaka ribAIne maravuM); aMtaHzalyumaraNa (zarIramAM zastrAdika pesI javAthI maravuM); tabhavamaraNa (je gatimAM maryA hoya te ja gatimAM pAchuM janmavuM); pahADathI paDIne maravuM, jhADathI paDIne maravuM, pANImAM DUbIne maravuM, agnimAM pesIne maravuM, jhera khAIne maravuM, zastra vaDe maravuM, jhADa vagere sAthe gaLe phAMso khAIne maravuM, ane gIdha vagere zarIrane phADI khAya te rIte maravuM. e bAra prakAranA bAlamaraNa vaDe mare. to jIva anaMta vAra nairayika bhavone pAme che; anAdi anaMta tathA cAra gativALA saMsAramAM rakhaDyA kare che; tathA te prakAre potAnA saMsArane vadhAre che. paMDitamaraNa paNa be prakAranuM che : pAdapopagamana (jhADanI peThe sthira rahIne AhAra- tyAgapUrvaka maravuM) ane bhaktapratyAkhyAna (hAlavAcAlavAnI chUTa sAthe khAnapAnanA tyAga-pUrvaka maravuM?). pAdapopagamanamAM bIjAnI sevA levAnI chUTa nathI hotI, jayAre bhaktapratyAkhyAnamAM hoya che; baMnemAM AhAratyAga sarakho ja che. e baMne jAtanA paMDitamaraNa vaDe marato jIva pote nairayikanA anaMta bhavane pAmato nathI; saMsArarUpa vanane vaTI jAya che, tathA te prakAre te jIvano saMsAra ghaTe che. A vAta sAMbhaLatAM skaMdaka parivrAjaka bodha pAmyo ane bhagavAna pAse kevaLIe kahela dharmanI dIkSA mAgavA lAgyo. tyAra pachI bhagavAne tene tathA bhegI thayelI moTI sabhAne dharma kahyo. tethI harSita thaI kuMdaka Ubho thaIne tathA bhagavAnane traNa vAra pradakSiNA 1. tiryaMca, manuSya, deva, nAraka. 2. anazananA be prakAra che : (1) itvarika - eTale ke amuka kALa sudhI AhAra tyAga, ane (2) kAvatruthika - eTale jIvana paryata AhAratyAga. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! karIne bolyo, he bhagavan! nigraMthanA pravacanamAM huM zraddhA rAkhuM chuM. prIti rAkhuM chuM, tathA te mane ruce che. teno huM svIkAra karuM chuM. he bhagavan! te satya che, saMdeha vinAnuM che, iSTa che, ane pratISTa che. Ama kahI, bhagavAnane vaMdana karI, te IzAna khUNAmAM gayo, ane tyAM potAno tridaMDa vagere upakaraNo ekAMta jagAe choDI Avyo; pachI bhagavAna pAse AvI temane traNa pradakSiNA karI te bolyo : he bhagavad ! ghaDapaNa ane motanA duHkhathI A loka saLagelo che. jema koI gRhastha potAnA saLagatA gharamAMthI bahu mUlyavALA ane ochA vajanavALA sAmAnane bacAvI le che, kAraNa ke te thoDo sAmAna paNa tene AgaLapAchaLa hitarUpa, sukharUpa, kuzaLarUpa ane chevaTe kalyANarUpa thAya che, tema mAro AtmA paNa eka jAtanA bahumUlya sAmAnarUpa che; te ISTa che, kAMta che, priya, suMdara, managamato, sthiratAvALo, vizvAsapAtra, saMmata, anumata, bahumata ane ghareNAnA karaMDiyArUpa che. mATe tene TADhataDako, bhUkhatarasa, coravAgha, ke saMnipAtAdi aneka rogo, mahAmArIo, ane pariSaha tathA upasargo nukasAna kare, tyAra pahelAM tene te badhAmAMthI bacAvI lauM, to te AtmA mane paralokamAM hitarUpa, sukharUpa, kuzaLarUpa ane paraMparAe kalyANarUpa thaze. mATe he devAnupriya ! huM icchuM chuM ke, ApanI pAse huM pravrajita thAuM, muMDita thAuM, pratilekhanAdi AcArakriyAo zIkhuM, tathA sUtra ane tenA artho bhaNe. mATe huM icchuM chuM ke tame AcAra, vinaya, vinayanuM phaLa, cAritra, piMDavizuddhi (-rUpa karaNa), saMyamamAtrA ane saMyamanA nirvAhaka AhAranA nirUpaNane kaho. pachI zramaNabhagavaMta mahAvIre pote ja te parivrAjakane pravrAjita karyo ne pote ja tene dharma kahyo ke, "he devAnupriya ! A pramANe javuM, A pramANe rahevuM, A pramANe besavuM, A pramANe sUvuM, A pramANe 1. vighno. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI skaMdaka khAvuM, A pramANe bolavuM, ane A pramANe UThIne prANa, bhUta, jIva tathA sattvo viSe saMyamapUrvaka vartavuM tathA e bAbatamAM jarA paNa ALasa na rAkhavI." A pramANe kaMika muni bhagavAnano dhArmika upadeza sArI rIte svIkArI temanI AjJA mujaba cAlavA lAgyA. te cAlavAmAM, bolavAmAM, khAnapAna lAvavAmAM, potAno sarasAmAna levAmUkavAmAM, maLamUtra tathA mukha, kaMTha, ane nAkano mela vagere nirupayogI vastuo nAkhI AvavAmAM sAvadhAna hatA; mana-vANI-kAyAnI kriyAomAM sAvadhAna hatA, temane vaza rAkhanAra hatA, iMdriyanigrahI hatA, gupta brahmacArI hatA, tathA tyAgI, saraLa, dhanya, kSamAzIla, jiteMdriya, zuddhavratI, nirAkAMkSI, utsukatAdinA saMyamamAM ja cittavRttivALA, suMdara sAdhupaNAmAM rata tathA damanazIla hatA. e pramANe nirgathazAstra anusAra te viharatA hatA. te skaMdaka muni mahAvIra bhagavAnanA vRddha ziSyo (sthaviro) pAse agiyAra aMgo bhaNyA tathA pachI mahAvIra bhagavAnanI 1. anukrame IrSA, bhASA, eSaNA, AdAna-bhAMDa-mAtra-nikSepaNA, ane uccAra-pragnavaNa,-khela-siMghAnaka- pariSThApanikA e pAMca samitionA varNana che. agiyAra aMgomAM bhagavatIsUtrano paNa samAveza thAya che. to pachI agiyAra aMgomAMnA eka aMgamAMnI kathAmAM "agiyAra aMga' bhaNyA ema kevI rIte kahI zakAya? kAraNa ke je graMthamAM jenuM jIvana hoya te puruSa te graMthanI pahelAM hayAta hoya. TIkAkAra Ano khulAso be rIte Ape che : eka to, skaMdakanI vidyamAnatA nathI tyAM sudhI skaMdakanA jevI bInAne bIjA koInA caritra dvArA jaNAvAya che; ane skaMdaka thayA pachI aMdakanA caritrano AdhAra laIne kahevAya che. ane bIjuM, gaNadharo atizaya jJAnavALA hovAthI bhaviSyakALanI bInA paNa teo jANIne kahI zake. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suyaM me AusaM! paravAnagIthI temaNe eka pachI eka ema bhikSunI bAre pratimAo ArAdhI. te pratimAo eTale ke viziSTa tapono vidhi A pramANe che : gacchanI bahAra nIkaLI, judA rahI, eka mahinA sudhI anna ane pANInI eka datti vaDe ja jIvavuM te pahelI pratimA kahevAya. datti eTale dAna denAra jyAre anna ke pANIne deto hoya, tyAre devAtA anna ke pANInI jayAM sudhI eka dhAra hoya ane te eka dhAramAM jeTaluM Ave teTaluM ja levuM; dhAra tUTyA pachI jarA paNa na levuM te. bIjI pratimAmAM be mAsa sudhI anna ane pANInI be datti levAnI hoya che. te ja pramANe trIjI, cothI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI pratimAmAM anukrame traNa, cAra, pAMca, cha ane sAta dattio anukrame traNa, cAra, pAMca, cha ane sAta mAsa sudhI levAnI hoya che. AThamI pratimAmAM sAta rAtrIdivasa pANI pIdhA vinA ekAMtara upavAsa karavAnA hoya che; pAraNAmAM AMbela karavAnuM hoya che; gAmanI bahAra rahevAnuM hoya che; catA ke paDakhe sUvAnuM hoya che; tathA ubhaDaka besIne je Ave te sahana karavAnuM hoya che. navamI pratimAmAM teTalAM ja rAtrIdivasa te pramANe ja ubhaDaka rahevAnuM hoya che tathA vAMkA lAkaDAnI peThe sUvAnuM hoya che. dasamI pratimAmAM paNa teTalA ja rAtrIdivasa te pramANe ja godohAsana ane vIrAsanamAM rahevAnuM tathA saMkocAIne besavAnuM hoya che. agiyAramI pratimAmAM pANI vinAno chaTha-cha TaMkano upavAsa karavAno hoya che, tathA eka rAtrIdivasa gAma bahAra hAtha laMbAvIne rahevAnuM hoya che. bAramI pratimAmAM eka aThThama- traNa upavAsa karIne eka rAtrI nadI vagerene kAMThe bhekhaDa upara AMkho paTapaTAvyA vinA rahevAnuM hoya che. 1. AyaMbila eTale ghI-dUdha vagere rasa vinAnuM anna eka vAra khAvuM ane garama pANI pIvuM te. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI kuMdaka &daka munie A bAre pratimAo sUtra anusAra, AcAra anusAra, mArga anusAra, satyatApUrvaka ane sArI rIte sparzI, pALI, zobhAvI ane samApta karI. - tyAra pachI kaMika munie mahAvIra bhagavAna pAse AvI "guNaratna saMvatsara' nAmanuM tapa svIkAravAnI paravAnagI mAgI. ane temaNe paNa te paravAnagI ApI. te tapano vidhi A pramANe che: pahelA mAsamAM niraMtara caturthanA upavAsa karavA eTale ke cAra TaMka na khAvuM; divase sUryanI sAme najara mAMDI jayAM taDako Avato hoya tevI jagAmAM (AtApanA bhUmimAM) ubhaDaka besI rahevuM; tathA rAtrIe kAMI paNa vastra 2. je 1. A bhikSupratimAo game te sAdhu na karI zake; paNa lagabhaga daza pUrva jeTalo jene abhyAsa hoya te ja karI zake. "kAraNa ke teTalA abhyAsI muninI vANI amogha hoya che; tethI te jinazAsananI vRddhi karavApUrvaka lokakalyANamAM siddhahasta, siddhavA hoya che. arthAtu e muni potAnI zaktino upayoga lokakalyANamAM ja kare che. skaMdaka muni pUrva graMtho bhaNyA ja nahoto. chatAM temane mahAvIre pote pratimAonI paravAnagI ApelI tethI temAM koI doSa nathI. A pratimAo svIkAratA pahelAM te pratimAmAM je jAtano nIrasa AhAra levAto hoya tathA jevI jAtanuM dhyAna ane vicaraNa thatuM hoya te badhuM potAnI jAta upara ajamAvI levuM joIe, jethI te barAbara pAra paDI zake. "je pratimA jeTalA kALa sudhI cAlavAnI hoya teTalA kALa sudhI teno abhyAsa karavo joIe' A niyama zarUAtanI sAta pratimAne lAgu paDe che. sAta pratimAmAMnI pahelI ane bIjIno to eka sAthe eka varSamAM abhyAsa thAya che. pachInI trIjInA abhyAsa mATe eka varSanI jarUra che; tathA cothI mATe paNa ema che. pachInI traNa pratimAono abhyAsa jude varSe thAya che, tathA teno svIkAra paNa jude varSe thAya che; eka ja varSamAM sAthe teno abhyAsa ane svIkAra thaI zakato nathI. e pramANe zarUAtanI sAta pratimAo 9 varSa vaDe samApta thAya che. 3. temAM upavAsanA divasanA be TaMka, eka AgalA divasano ane eka pachInA divasano ema kula cAra TaMka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 suyaM me AusaM! olyA paheryA vinA vIrAsane besI rahevuM. pachI bIje mahine te ja pramANe niraMtara chaThanA eTale ke cha TaMkanA upavAsa karavA; pachI trIje mahine niraMtara aThThama eTale ke ATha TaMkanA upavAsa karavA; cothe mAse dazama eTale ke daza TaMkanA upavAsa karavA; pAMcame mAse dvAdaza eTale ke bAra TaMkanA upavAsa karavA; cha mAse caturdaza eTale ke cauda TaMkanA upavAsa karavA; sAtame mAse SoDaza eTale ke soLa TaMkanA upavAsa karavA; AThame mAse aSTAdaza eTale ke aDhAra TaMkanA upavAsa karavA; navame mAse vizati eTale ke vIsa TaMkanA upavAsa karavA; dazame mAse dvArvizati eTale ke bAvIsa TaMkanA upavAsa karavA; agiyArame mAse caturvizati eTale ke covIsa TaMkanA upavAsa karavA; bArame mAse paviMzati eTale ke chavvIsa TaMkanA upavAsa karavA; terame mAse aSTAviMzati eTale ke aThThAvIsa TaMkanA upavAsa karavA; caudame mAse trizat eTale ke trIsa TaMkanA upavAsa karavA; paMdarame mAse dvAtrizat eTale ke batrIsa TaMkanA upavAsa karavA; tathA soLame mAse niraMtara cotrIsa TaMkanA upavAsa karavA. divasa ane rAta daramyAna je rIte besavAnuM zarUAtamAM jaNAvyuM che, te badhe ja kAyama gaNavuM. noMdha : Ama A tapamAM kula tera mAsa ane sattara divasa upavAsanA che, ane 73 divasa pAraNAnA che. te A pramANe pahelA mAsamAM paMdara divasa upavAsanA ane paMdara divasa pAraNAnA che; bIjAmAM 20 upavAsanA ane 10pAraNAnA; trIjAmAM te ja pramANe anukrame 24 ane 8; cothAmAM 24 ane 6; pAMcamAmAM 25 ane 5, chaThThAmAM 24 ane 4; sAtamamAM 21 ane 3, AThamAmAM 24 ane 3; navamAmAM 27 ane 3; dazamAmAM 30 ane 3; 11mAmAM 33 ane 1. divase nitaMbanA bhAga jamInane na aDake tema ubhaDaka besavuM ane rAtre vIrAsane besavuM eTale ke siMhAsana vinA, siMhAsana upara beTho hoya te rIte UbhA rahevuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryazrI aMdaka 13 3; 12mAmAM 24 ane 2; 13mAmAM 26 ane 2; 14mAmAM 28 ane 2; 1pamAmAM 30 ane 2; ane 16mAmAM 32 ane 2. jemAsamAM divaso khUTatA hoya te AgaLanA mAsamAMthI kheMcIne pUrA karavA. arthAta jemAM 32 divasa tapa karavAnuM kahyuM hoya, te mAsanI pAsenA mAsanA be divaso uparanA mAsamAM kheMcI levA; ane je mAsamAM tapa karatAM vadhAre divaso hoya te divaso tenI pachInA mAsamAM meLavI devA. have skaMdaka muni A prakAranA udAra (AzA vinAnA), vistIrNa, kalyANarUpa, maMgaLarUpa, zobhAyukta, (sArI rIte pALeluM hovAthI) uttama, ujjavaLa, ane moTA prabhAvavALA tapakarmathI zuSka thaI gayA, bhUkhane prabhAve rukhA thaI gayA, mAMsa rahita thayA, mAtra hADakAM ane cAmaDAthI ja DhaMkAyelA rahyA. te cAlatA tyAre zarIranAM badhAM hADakAM khaDakhaDatAM hatAM tathA temanA zarIranI nADIo upara tarI AvI hatI. have te mAtra potAnA AtmabaLathI ja cAlavuM besavuM vagere kriyAo karI zakatA hatA. te eTalA badhA durbaLa thaI gayA hatA ke, bolI rahyA pachI, ane bolatAM bolatAM tathA bolavAnuM kAma paDe tyAre paNa glAni pAmatA hatA. pAMdaDAM, tala ke tevA sUkA sAmAnathI bharelI sagaDIne koI DhasaDe tyAre jevo avAja thAya, tevo ja avAja te kuMdaka muni cAlatA tyAre paNa thato. te muni tapathI puSTa hatA, jo ke mAMsa ane lohIthI kSINa hatA. tema chatAM rAkhamAM bhArelA agninI jema te tapa ane tejathI zobhatA hatA. have koI eka divase rAtrIne pAchaLe pahore jAgatAM jAgatAM tathA dharma viSe vicAra karatAM te skaMdaka muninA manamAM A pramANe saMkalpa thayo ke, huM aneka prakAranA tapakarmathI dUbaLo thaI gayo chuM, bolatAM bolatAM paNa thAkI jAuM chuM, tathA cAluM chuM tyAre paNa sUkAM lAkaDAM vagerethI bharelI sagaDIo DhasaDAtI hoya tevo avAja thAya che. AvI sthitimAM paNa haju jayAM sudhI mArAmAM UThavAnI zakti, karma, baLa, vIrya ane Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! puruSakAra-parAkrama che, tyAM sudhI huM mArA dharmAcArya zramaNa bhagavaMta pAse jaIne anazana vrata svIkAruM. mATe AvatI kAle maLasakuM thayA pachI zrIrAjagRha nagaramAM padhArelA mahAvIra bhagavAna pAse jaI, temanI anumati laI, pAMca mahAvratone AropI, zramaNa tathA zramaNIonI kSamA mAgI, uttama sthaviro sAthe vipula parvata upara dhIme dhIme caDI, meghanA samUha jevA varNavALI ane devone UtaravAnA ThekANArUpa kALI zilAne joI-tapAsI, tenA upara DAbhano saMthAro pAtharI, khAnapAnano tyAga karI, saMlekhanA vrata svIkArI, tathA mRtyunI kAMkSA tajI, huM vRkSanI peThe sthira thAuM. 14 te pramANe mahAvIra bhagavAnanI anumati meLavIne te skaMdaka muni vipula parvata upara dhIre dhIre caDyA ane kALI zilAno bhAga joI-tapAsI, pAse malamUtranAM sthAno joi-tapAsI, tenA u52 DAbhano saMthAro pAtharI, pUrva dizAmAM mukha rAkhI, paryaMkAsane (padmAsane) besI, daze nakha sahita baMne hAtha bhegA karI, tathA mAthA sAthe aDakADI, A pramANe bolyAH "arihaMta bhagavaMto, siddho vagerene namaskAra ! tathA acaLasthAnane pAmavAnI icchAvALA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra ! tyAM rahelA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane ahIM rahelo huM vaMduM 1. 2. 3. mULamAM 'komaLa kamaLa khIlyA pachI, kamala nAmanA haraNanI AMkho UghaDyA pachI, nirmaLa prabhAta thayA pachI, ane rAtA azoka jevA prakAzavALo; kesuDAM, popaTanI cAMca ane caNoThInA aDadhA bhAga jevo lAla; kamaLanA samUhavALA vanakhaMDone vikasAvanAro; hajAra kiraNovALo tathA tejathI jhaLahaLato sUrya UgyA pachI, eTaluM vadhAre che. zarIra ane kaSAyone anAhArathI kRza karavArUpI tapa. pAdapopagamana avasthA svIkAryA pahelAM laghuzaMkA vagerenI jarUra rahe che; te mATe. pachI to hAlavA cAlavAnuM hotuM ja nathI. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 AryazrI kuMdaka chuM. tyAM rahelA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM rahelA mane juo. meM pahelAM paNa zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse koI paNa jIvano vinAza na karavo, tathA koI paNa prakAre koIne duHkha na devuM" - evo niyama jiMdagI Take tyAM sudhI lIdho hato; tema ja te tathA bIjA paNa niyamo lIdhA hatA; "vastunuM jJAna jevI vastu hoya tevuM ja karavuM, paNa tethI juduM ke UlaTuM na karavuM" - evo niyama paNa jIvuM tyAM sudhI pALavAno nirNaya karyo hato. atyAre paNa zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse te badhA niyamo lauM chuM, tathA sarva prakAranI khAvAnI vastuno, sarva prakAranI pIvAnI vastuno, sarva prakAranAM mevA-mIThAIno, ane sarva prakAranA masAlA-mukhavAsano ema cAre jAtanA AhArano jayAM sudhI jIvuM tyAM sudhI tyAga karuM chuM. vaLI duHkha devAne ayogya, iSTa, kAMta ane priya evuM je mAruM zarIra che, tene paNa huM mArA chellA zvAsocchavAse tyAgI daIza." A pramANe temaNe khAnapAnano tyAga karI, jhADanI peThe sthira rahI, mRtyunI AkAMkSA karyA vinA rahevA mAMDyuM. A pramANe kaMika muni 60 TaMka khAdhA vinA vItAvI, pote karelA doSonI kabUlAta (AlocanA) ane pratikramaNa karI, samAdhi prApta karI, maraNa pAmyA. pachI temane maraNa pAmelA jANI pelA sthavira bhagavaMtoe temanA parinirvANa nimitte dhyAna (kAyotsarga) karyuM; tathA temanAM vastro ane pAtro laI teo zrI mahAvIra bhagavAna pAse AvyA ane zrI kuMdaka muninA maraNanI vAta karI, temanAM vastrapAtro temane nivedita karyA. pachI, "he bhagavan!' ema kahI bhagavAna gautame zramaNa 1. ahIM mULamAM temanAM ATalAM vizeSaNa ApyAM che : svabhAve bhadra, vinayI, zAMta, ochA krodha-mAna-mAyA-lobhavALA, atyaMta nirabhimAnI, gurunI othe rahenArA, koIne na saMtApanArA ane gurubhakta Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! 16 bhagavAna mahAvI2ne vaMdana karI A pramANe pUchyuM : "ApanA ziSya skaMdaka maraNa pAmI kyAM gayA che, ane kyAM utpanna thayA che ?'' tyAre, 'he gautama !' ema kahI temaNe javAba Apyo, "te sAdhu acyuta kalpamAM devapaNe utpanna thayA che; te kalpamAM keTalAka devonuM 22 sAgaropamanuM AyuSya che. skaMdaka devanuM paNa teTaluM ja che. te bhavano kSaya thayA pachI te deva tyAMthI cuta thaI mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinirvANa pAmaze ane sarva duHkhono vinAza karaze. --zataka 2, urdu 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarAja IzAnedra "sUryacaMdrAdi jayotiSka devonA cakranI upara asaMkhyAta yojana caDyA pachI, saudharma, aizAna Adi bAra svargaloka che. te ekaekathI upara AvelA che. aizAna kalpa anukramamAM bIjo che. aizAna kalpano iMdra IzAna kahevAya che.' eka vakhata potAnI sudharmA nAmanI sabhAmAM, IzAna nAmanA siMhAsana upara, deveMdra devarAja IzAna potAnA parivAra sAthe beTho hato. tyAM teNe potAnA avadhijJAnathI rAjagRha nagaramAM padhArela mahAvIra bhagavAnane joyA. temane joI, te ekAeka potAnA Asana uparathI Ubho thaI gayo, ane sAta ATha pagalAM tIrthakaranI sAmo gayo. pachI kapALe hAtha joDI teNe temane vaMdana karyuM. tyArabAda potAnA Abhiyogika devone bolAvIne teNe kahyuM ke, he devo ! tame rAjagRha nagaramAM jAo ane bhagavAna mahAvIrane vaMdanAdi karI, eka yojana jeTaluM vizALa kSetra sApha karo; tathA mane tarata khabara Apo. temaNe tema karyA bAda IzAnedra potAnA senApatine kahyuM ke, tuM ghaMTa vagADIne badhAM deva-devIne khabara Apa ke 'IzAreMdra mahAvIra bhagavAnane vaMdana karavA jAya che, mATe tame jaladI tamArA aizvarya sahita taiyAra thaIne tenI pAse jAo.' pachI te badhAthI vIMTaLAIne eka lAkha yojananA pramANavALA vimAnamAM besI te iMdra mahAvIrane vaMdana karavA nIkaLyo. rastAmAM naMdIzvara dvIpamAM teNe potAnuM moTuM vimAna TUMkuM karyuM. pachI te rAjagRha nagaramAM gayo. 1. te sevaka jevA hoya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 suyaM me AusaM! tyAM teNe bhagavaMtane traNa pradakSiNAo karI. pachI, potAnA vimAnane jamInathI cAra AMgaLa UMcuM rAkhI, bhagavaMtanI pAse jaI, te temanI paryApAsanA karavA lAgyo. tyArabAda bhagavAnanI pAse dharma sAMbhaLI, te iMdra A pramANe bolyo : "he bhagavan! tame tto badhuM jANo cho ane juo cho. mAtra gautamAdi maharSione huM divya nATyavidhi dekhADavA icchuM chuM. ema kahI, teNe tyAM eka divya maMDapa khaDo karyo. tenI vacce maNipIThikA ane siMhAsana paNa racyuM. pachI bhagavAnane praNAma karI te IMdra te siMhAsana upara beTho. pachI tenA jamaNA hAthamAMthI 108 devakumAro nIkaLyA; ane DAbA hAthamAMthI 108 devakumArIo nIkaLI. pachI aneka jAtanAM vAjiMtra ane gItonA zabdathI teNe batrIza1 jAtanuM nATaka gautamAdine dekhADyuM. tyAra bAda potAnI badhI Rddhine saMkelI laI, pote jyAMthI Avyo hato tyAM te pAcho cAlyo gayo. pachI gautame bhagavAnane prazna pUchyo : he bhagavan! devarAja IzAne A badhI divya Rddhi, divya devakAMti ane divya devaprabhAva zI rIte prApta karyo? te pUrvabhavamAM koNa hato? teNe zuM sAMbhaLyuM hatuM, zuM dIdhuM hatuM, zuM khAdhuM hatuM, zuM AcaryuM hatuM, tathA kayA zramaNa yA brAhmaNa pAse evuM kayuM Arya ane dhArmika vacana sAMbhaLIne avadhAryuM hatuM, ke jene laIne tene A badhuM prApta thayuM? ma- hai gautama ! tApralimI nAmanI nagarImAM tAmalI nAmano mauryavaMzI gRhastha raheto hato. te ati dharmasaMpanna hato. eka vakhata tene rAtrInA AgaLanA ane pAchaLanA bhAgamAM- madharAtejAgatAM jAgatAM kuTuMbanI ciMtA karatAM evA prakArano saMkalpa utpanna 1. juo prakaraNane aMte pAna 23 paranI TippaNa. 2. mahAvIranA samayamAM te baMgALa dezanI mukhya rAjadhAnI tarIke jANItI hatI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarAja IzAneMdra 19 thayo ke, pUrve karelAM, sArI rIte AcarelAM, suparAkramayukta, zubha ane kalyANarUpa mArAM karmono kalyANaphaLarUpa prabhAva haju sudhI jAgato che ke jethI mAre ghera hiraNya (rUpuM), suvarNa, dhana', dhAnya, putra, pazu vagere puSkaLa vadhatAM jAya che. to zuM huM pUrve karelAM te karmo taddana kharacAI jAya te beTho beTho joyA karuM ? tathA bhaviSyat lAbha viSe bedarakAra rahuM ? jarAya nahi ! UlaTuM, mAre to jyAM sudhI mArA mitro, jJAtijano, ane sagAMsaMbaMdhIo vagere mAro Adara kare che, ane mane kalyANarUpa jANI caityanI peThe mArI vinayapUrvaka sevA kare che, tyAM sudhI mAruM kalyANa sAdhI levAnI jarUra che. mATe kAle savAra thaye sUrya UgyA pachI mArAM sagAMvahAlAMne notarI, jamADI, temanI samakSa mArA moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpI, lAkaDAnuM pAtra laIne, muMDa thaIne 'prANAmA' nAmanI dIkSA vaDe dIkSita thAuM. dIkSita thayA bAda jIvIza tyAM sudhI huM niraMtara cha TaMkanA upavAsa karIza tathA sUryanI sAme UMcA hAtha rAkhI taDako sahana karIza; pAraNAne divase AtApanA levAnI jagAethI UtarI lAkaDAnuM pAtra laI tAmralimI nagarImAM UMcanIca-madhyama kuLomAMthI, bhikSA levAnI vidhipUrvaka, dALa zAka vinAnA kevaLa rAMdhelA cokhA lAvI temane pANI vaDe ekavIsa vAra dhoi, tyAra pachI khAIza. te pramANe bIje divase teNe prANAmA dIkSA tema ja dhoyelA cokhA khAvAno niyama lIdho. prANAmA dIkSA lenAra jyAM jyAM iMdra, 1. dhananA cAra prakAra : gaNima (gaNavA lAyaka : jAyaphaLa sopArI vagere); dhirema (dharI rAkhavA lAyaka--kaMku, goLa vagere); meya (mApavA lAyaka : coppaTa (?), lavaNa vagere); ane paricchedya (eTale paheravA lAyaka : ratno, vastro vagere). temAM vAraMvAra praNAma karavAnA hoya che. 2. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 suyaM me AusaM ! skaMda (kArtikeya), rudra, ziva, kubera, pArvatI, mahiSAsurane kUTatI caMDikA, rAjA, yuvarAja, talavaro, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha, kAgaDo, kUtaro tathA cAMDALa jue che, tyAM tyAM tene praNAma kare che : UMcAne joIne UMcI rIte praNAma kare cheH nIcAne joIne nIcI rIte praNAma kare che; jene jevI rIte jue che, tevI rIte tene praNAma kare che. tyAra pachI te mauryaputra tAmalI tevA bAla(mUDha) tapakarma vaDe sukAI gayA ane dubaLA thayA. pachI koI vakhata madharAte jAgatAM jAgatAM, anityatA saMbaMdhe vicAra karatAM te tAmalI bAlatapasvIne evo vikalpa thayo ke, haju jyAM sudhI mArAmAM UThavA besavAnI zakti che, tyAM sudhI huM AvatI kAle sUryodaya pachI mArA badhA jANItA gRhastho tathA sAdhuone pUchIne cAkhaDI, kuMDI, lAkaDAnuM pAtra vagere mArAM upakaraNone alagAM karI, tAmraliptI nagaranA IzAna khUNAmAM nirvartanika maMDaLane AlekhI (eTale ke potAnA zarIra jeTalI jagAnI AsapAsa kUMDALuM dorI), khAvApIvAno tyAga karI, vRkSanI peThe sthira rahI, mRtyunI AkAMkSA karyA vinA rahuM. bIje divase teNe te pramANe anazana vrata svIkAryuM. te samaye 1. eka jAtano vyaMtaraH athavA amuka jAtano AkAra dhAraNa karanAra rudra.TIkA. rAjAe khuza thaI jeone paTTA ApyA che tevA rAjA jevA puruSo. jenI AsapAsa vasatI ke gAma na hoya tevA sthaLane maDaMba kahe che; ane tenA mAlikane mADaMbika kahe che. 4. jenA dravyanA DhagalAmAM moTo hAthI-ibha DhaMkAI jAya te. 5. 2. 3. zrIdevatAnI mUrtivALA suvarNapaTTane jeo mAthA para bAMdhe che te. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 devarAja IzAnedra balicaMcA nagarImAM vasanArA asurakumAradevoe vicAra karyo ke, hAlamAM balicaMcA nagarI iMdra ane purohita vinAnI che; tathA ApaNe badhA iMdrane tAbe rahenArA chIe ane ApaNuM badhuM kArya iMdrane tAbe che; mATe ApaNe tAmalI tapasvIne balicaMcA nagarImAM IMdra tarIke AvavAno saMkalpa karAvIe. Ama vicArI teo divyagatithI bAlatapasvI tAmalI tapa karato hato tyAM AvyA, ane tenI barAbara sAme UbhA rahI, tene potAnI divya devaRddhi, divya devakAMti, divya devaprabhAva ane 32 jAtano divya nATakavidhi batAvyo. tyAra bAda tenI traNa pradakSiNA karIne tathA tene vaMdana karIne temaNe kahyuM : "he devAnupriya ! ame balicaMcA nagarImAM rahenArA ghaNA asurakumAra devo tathA devIo Apane vaMdIe chIe. hAlamAM amArI rAjadhAnI iMdra ane purohita vinAnI che; mATe tame balicaMcAnA svAmI thavAno saMkalpa karo." e pramANe teoe traNa vAra kahyuM chatAM tAlIe mauna rahI kAMI javAba na Apyo. tethI teo pAchA cAlyA gayA. pachI be mAsa- 120 TaMka -sudhI anazana vrata dhAraNa karyA bAda mRtyu pAmI te tapasvI- e IzAna kalpamAM, IzAnAvataMsaka vimAnamAM, upapAta sabhAmAM, devazayyAmAM, devavastrathI DhaMkAyela 1. uttara dizAnA asurakumAronA iMdra balinI rAjadhAnI. 2. mULamAM temanI divyagatinAM utkRSTa, tvarita, capala, caMDa, jayavatI, (bIjAonI gatione jItanArI), nipuNa, siMha jevI (zramarahita hovAthI), zIdhra, udbhata (vagavatI)- evAM vizeSaNa che. 3. mULamAM '60,000 varSa sudhI sAdhupaNe rahIne ema che. 4. devone mAtAnA garbhamAMthI yoni vATe janma nathI levo paDato; teo sIdhA devazayyAmAM devavastrathI DhaMkAyelA janme che. te janma upapAta kahevAya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 suyaM me AusaM! tathA AgaLanA asaMkhyaya bhAga jeTalI avagAhanAmAM IzAnadeveMdrapaNe janma dhAraNa karyo. te vakhate te svarga IMdra ane purohita vinAnuM hatuM. jyAre asurakumAroe jANyuM ke tAmalI IzAna kalpamAM deveMdrapaNe utpanna thayo, tyAre teo ghaNA gusse thayA. pachI temaNe tAmralimImAM jaI tAmalInA maDadAne DAbe page doraDI bAMdhIne tathA tenA moMmAM traNa vAra thUkIne, te nagaranA badhA mArgomAM DhasaDyuM tathA tenI mana bhAvatI kadarthanA karI. pachI tene eka bAju pheMkI teo pAchA cAlyA gayA. A badhuM IzAna kalpanAM ghaNAM deva-devIoe joyuM. eTale teoe devarAja IzAnane tenI khabara kahI. A sAMbhaLI gusse thaI te devarAje devazayyAmAM rahyA rahyA balicaMcA nagarI tarapha krodhapUrvaka kapALamAM traNa ADa paDe tema bhavAM caDAvIne joyuM. te ja samaye te divya prabhA vaDe te nagarI aMgArA jevI, AganA kaNiyA jevI; rAkha jevI, tapelI retInA kaNiyA jevI tathA khUba tapelI lAya jevI thaI gaI. e joI asurakumAro bhayathI vyAkuLa thaI gayA, ane cAre bAju nAsabhAga karI saMtAvA lAgyA. pachI jayAre teoe jANyuM ke, Ama thavAnuM kAraNa izAnaMdrano kopa che, tyAre teo devarAja IzAnaMdra sAme aMjali joDI karagaravA lAgyA. pachI IzAnedra potAnI prabhA (tejovezyA) pAchI kheMcI lIdhI. tyArathI asurakumAra devo tathA devIo tenI AjJAmAM ane tAbAmAM rahe che. he gautama ! deveMdra devarAja izAnaMdra potAnI divya devaRddhi A pramANe meLavI che. zataka 3, udde 1 D D Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarAja IzAneMdra TippaNa 23 rAjyapraznIya sUtramAM 32 prakAranA nATyavidhinuM savistara varNana che. tenAM nAma nIce pramANe che : 1. aSTa maMgalanA AkArono abhinaya. (svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kalaza, matsya, ane darpaNa e ATha maMgalo.) 2. Avarta, pratyAvarta, matsyANDaka, jA2, mAra, padmapatra, vAsaMtIlatA ane padmalatA vagerenA citrano abhinaya. 3. IhAmRga, RSabha, turaMga, nara, makara, vihaMga, kiMnara, kuMjara, vanalatA ane padmalatA vagerenA citrano abhinaya. 4. ekata:cakra dvidhAcakra, cakrArya vagereno abhinaya. 5. caMdrAvalipravibhAga, sUryAvalipravibhAga, haMsAvalipravibhAga vagereno abhinaya. 6. udgamanodgamana pravibhAga. 7. AgamAgamana pravibhAga 8. AvaraNAvaraNa pravibhAga. 9. astagamanAstagamana pravibhAga 10. maMDala pravibhAga. 11. drutavilaMbita. 12. sAgara-nAga pravibhAga. 13. naMdA-caMpA pravibhAga. 14. matsyANDaka makarAkaNDaka-jAra-mAra pravibhAga. 15. kavarga pravibhAga. 16. cavarga pravibhAga.17. Tavarga pravibhAga. 18. tavarga pravibhAga. 19. pavarga pravibhAga. 20. pallava pravibhAga. 21. latA pravibhAga. 22. druta. 23. vilaMbita. 24. krutavilaMbita. 25. aMcita. 26. ribhita. 27. aMcitaribhita. 28. ArabhaTa. 29. bhasola. 30. ArabhaTa bhasola. 31. utpAta, nipAta, prasakta, saMkucita, recita, bhrAnta vagere abhinaya. 32. caramacarama ane anibaddhanAma. A badhA abhinayo viSe jaina graMthomAM koI jANavA joga ullekha maLato jaNAto nathI. keTalAka prakAro to samajamAM ja AvatA nathI, keTalAMka nAmo to azuddha ja lakhAyelAM lAge che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM ! TIkAkAroe paNa nAmo ApavA sivAya anya vivecana ApyuM nathI. AmAMnAM keTalAMkanAM nAma bharatanATyazAstranA 9mA a yAyamAM varNavelA abhinayonA prakAra sAthe maLatAM Ave che. te uparathI jaNAya che ke badhA sAmAnya rIte hAtha vagere avayavonA abhinayonAM nAma che. 24 [][][] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 asurarAja camara rAjagRha nagaramAM mahAvIra bhagavAna padhAryA hatA, te vakhate asurAja camara gautamAdine nATyavidhi dekhADI gayo. te uparathI gautama prazna pUche che : gau.- he bhagavan ! asurakumAra devo kyAM rahe che ? ma.- he gautama ! eka lAkha ane eMzI hajAra yojananI jADAIvALI A ratnaprabhA pRthvInI vacagALe te asurakumAra devo rahe che. (asurakumA2ono AvAsa dakSiNe ane uttare ema be dizAmAM Avelo che. temAM dakSiNamAM camara ane uttaramAM bila e nAmanA be iMdro che. camaranI rAjadhAnIne camaracaMcA ane balinI rAjadhAnIne balicaMcA kahevAmAM Ave che. camaracaMcAmAM 34 lAkha ghara che, ane balicaMcAmAM 30 lAkha che. te devonuM AyuSya ochAmAM ochuM daza hajAra varSa ane vadhAremAM vadhAre eka sAgaropama varSothI adhika che). gau.- he bhagavan ! te asurakumAromAM potAnA sthAnathI UMce nIce javAnuM sAmarthya che kharuM ? -- ma. he gautama ! teo potAnA sthAnathI nIce (narakanI) sAtamI pRthvI sudhI jaI zake; paraMtu teo tyAM sudhI gayA nathI, jaze nahi ane jatA paNa nathI. teo mAtra trIjI pRthvI sudhI jAya che, gayA che ane jaze paNa kharA. potAnA jUnA zatrune duHkha devA ane potAnA jUnA mitrane sukhI karavA te devo trIjI pRthvI sudhI gayA che, jAya che tathA jaze. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 suyaM me AusaM! te pramANe potAnA sthAnathI tIrache paNa asaMkhya dvIpa ane samudra sudhI javAnI teonI zakti che; paraMtu teo arihaMta bhagavaMtonA janma-dIkSA-jJAnotpatti ane parinirvANanA utsavo nimitte naMdIzvara dvIpa sudhI ja jAya che, gayA che, ane jaze. potAnA sthAnathI UMce teo ayyata kalpa sudhI jaI zake che; paraMtu teo mAtra saudharma kalpa sudhI jAya che, gayA che, ane jaze. gau.- he bhagavan! teo UMce saudharma kalpa sudhI kayA nimitte gayA che, jAya che, ane jaze? ma.- he gautama ! te devone janmathI ja vairAnubaMdha hoya che; tethI teo AtmarakSaka devone trAsa upajAve che. tathA yathocita nAnAM nAnAM ratnone laI ujjaDa bhAgamAM cAlyA jAya che. gau. - he bhagavan! jyAre te asuro vaimAnikonAM ratno upADI jAya, tyAre vaimAniko teone zuM kare ? ma. - he gautama ! teo temane zArIrika vyathA upajAve che. gau- he bhagavan! UMce gayA pachI te asurakumAro tyAM rahelI apsarAo sAthe bhogo bhogavI zake kharA ? ma- he gautama ! jo te apsarAo temano Adara kare ane teone svAmI tarIke svIkAre, to temanI sAthe teo bhogo bhogavI zake che, nahi to nahi. vaLI teonuM Ama upara javuM haMmeza nathI banatuM; anaMta utsarpiNI ane anaMta avasarpiNI vItyA pachI lokamAM acaMbo 1. devavargamAM paNa iMdra, purohita, AtmarakSaka, lokapAla, sainika, nagaravAsI, sevaka, aMtyaja vagere bheda hoya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 asurarAja camara pamADanAra e bhAva utpanna thAya che. paraMtu teo potAnA ApabaLathI tyAM nathI jaI zakatA; paNa jema koI zabara, babbara, puliMda vagere anArya jAtinA loko jaMgala, khADA, guphA vagereno Azraya karIne susajjita lazkarane paNa haMphAvavAnI hiMmata kare che, tema asurakumAro paNa arihaMtono, Azraya laIne UMce jAya che. temAM paNa moTI RddhivALA ja jaI zake che, game te nahi. asureMdra asurarAja camara eka vakhata mAro Azraya laI UMce sudhI gayo hato tenI kathA tuM sAMbhaLa. te kALe, te samaye vidhya parvatanI taLeTImAM vebhela nAmano saMniveza hato. temAM pUraNa nAmano eka gRhastha raheto hato. te paNa vakhata jatAM tAmalInI peThe vicAra karI cAra khAnAMvALuM lAkaDAnuM pAtra laI 'dAnAmA' nAmanI dIkSA vaDe dIkSita thayo. temAM vidhi e hoya che ke, pAtranA pahelA khAnAmAM je bhikSA Ave te vATamAM maLatA vaTemArguone ApavI; bIjA khAnAmAM Ave te kAgaDA, kUtarAMne ApavI; trIjA khAnAmAM Ave te mAchalAM-kAcabAne khavarAvavI; ane cothA khAnAmAM Ave te pote khAvI. Ama karatAM karatAM aMte te paNa anazana svIkArI devagata thayo. he gautama ! te kALe huM chadmastha avasthAmAM hato; ane mane 1. A avasarpiNInAM tevAM daza Azcaryo gaNAya che. te mATe juo A mALAnuM "AcAradharma' pustaka, pA. 189. 2. mULamAM DhaMkaNa, bhutuba, paNDa eTalA vadhAre che. sUtrakRtAMga, pR. 123, praznavyAkaraNa pR. 14, prajJApanA pR. 55 vageremAM anArya dezo, anArya prajAo ane anArya jAtionAM varNana che. 3. kevaLajJAna haju na thayuM hoya tevI avasthA. 11-12 guNasthAnanI dazA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! dIkSA lIdhAM agiyAra varSa thayAM hatAM. huM niraMtara cha TaMkanA upavAsa karyA karato hato. te vakhate kramAnukrame pharato pharato huM suMsumAra nagaramAM AvI pahoMcyo ane azoka vanakhaMDamAM eka azokanI nIce zilA upara besI ATha TaMkanA upavAsanuM tapa AcaravA lAgyo. huM baMne paga bhegA karIne, hAthane nIce namatA lAMbA karIne, ane mAtra eka padArtha upara najara mAMDIne AMkho phaphaDAvyA vinA zarIrane jarAka AgaLanA bhAgamAM namatuM mUkIne, tathA sarva iMdriyone surakSita karIne eka rAtrinI moTI pratimA svIkArIne viharato hato. te kALe camacaMcA rAjadhAnImAM iMdra na hato, tema ja purohita na hato. pelo pUraNa tapasvI sATha TaMka anazana rAkhIne mRtyu pAmI, camacaMcAmAM iMdrapaNe utpanna thayo. eka vakhata avadhijJAna vaDe teNe saudharma kalpanA devarAja (maghavA, pAkazAsana, zatakatu, sahasrAkSa, vajapANi, puraMdara) zakrane zakra nAmanA siMhAsana upara besI divya bhogo bhogavato joyo. tene joI camarane evo vicAra Avyo ke, A naThArAM lakSaNavALo, lAja ane zobhA vinAno, maraNano icchuka, hINI puNya caudazane dahADe janmelo evo koNa che, je mArI upara vinA gabharATe bhogone bhogavato vihare che ? pachI deveMdra zakrane tenI zobhAthI bhraSTa karavAnI icchAthI teNe avadhijJAnano prayoga karyo ane mane upara pramANe mahA pratimA laIne beThelo joyo. pachI mAre Azare zakrane zobhAbhraSTa karavAnA irAdAthI teNe potAnA astrAgAramAMthI parigharatna nAmanuM hathiyAra 1. pratimA eTale eka prakAranuM tapa. juo AgaLa pA. 11. 2. A badhA zabdo ane vizeSaNo sAce ja A deveMdrane lAgu paDatAM hatAM? ke iMdrane mATe pracalita badhA zabdo kozamAMthI ahIM mUkavA e ja vRtti haze? 3. janmane mATe caudazanI tithi pavitra gaNAya che; ane atyaMta bhAgyavaMtanA janma samaye ja te tithi pUrNa hoya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asurarAja camara lIdhuM; pachI mArI pAse AvI mane namaskAra karI teNe potAno abhiprAya nivedita karyo tathA eka lAkha yojana UMcuM zarIra banAvyuM pachI te potAnA paridharatnane laIne ekalo ja UMce UDyo. rastAmAM teNe ghaNA devalokone vividha prakAre trAsa pamADyo. pachI sudharmasabhA AgaLa AvI teNe potAno eka paga padmavaravedikA upara mUkyo ane bIjo sudharmasabhAmAM mUkyo tathA potAnA paridharatna vaDe moTA iMdrakIlane traNa vAra phUTyo. pachI teNe paDakAra karIne kahyuM ke, deveMdra devarAja zakra kyAM che ? Aje huM teno vadha karI tenI karoDo apsarAone tAbe karuM chuM. 29 deveMdra devarAja zakra A badhuM joI-sAMbhaLI ghaNo krodhe bharAyo. pachI teNe siMhAsana upara beThAM beThAM ja vajrane hAthamAM lIdhuM, ane tenI upara pheMkyuM. te bhayaMkara vajrane sAme AvatuM joI, navAI pAmI, tevA hathiyAranI kAmanA karato te bhAgyo ane 'he bhagavan ! tame mAruM zaraNa cho' ema bolato mArA baMne paganI vacce paDyo. te ja vakhate devarAja zakrane vicAra Avyo ke, koI arihaMtAdi parama puruSono Azaro lIdhA vinA A asurarAja ATale UMce AvI zake nahIM; mATe mArA vajrathI te arihaMtAdino aparAdha nA thAya e mAre jovuM joIe. ema vicArI avadhijJAnathI jotAM teNe mane joyo eTale tarata ja 'A zuM ! huM marAI gayo !!' ema bolato pote pheMkelA vajane pAchuM pakaDavA uttama divya devagatithI te doDyo ane mArAthI mAtra cAra AMgaLa cheTe rahelA vajane pakaDI pADyuM. jyAre teNe te vajrane mUThImAM pakaDyuM tyAre tenI mUThI evA vegathI vaLI hatI ke te mUThInA vAyuthI mArA kezAgra kaMpyA. pachI teNe traNa vAra pradakSiNA karI mane namana karyuM ane kahyuM, 'he bhagavan ! 1. daravAjAnAM be kamADa baMdha karavA, temane aTakAvanAro, jamIna vacce gADelo khIlo. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3) suyaM me AusaM!. A camara tamAro Azaro laI mane mArI zobhAthI bhraSTa karavA Avyo hato, tethI meM A vaja tenI pAchaLa mUkyuM hatuM, ema kahI, kSamA mAgI. te pAcho pharyo ane uttara-pUrva bhAgamAM thoDe dUra gayA pachI traNa vAra DAbo paga pRthvI upara pachADI teNe camarane kahyuM ke, he asureMdra, asurarAja, camara ! zramaNa bhagavaMta mahAvIranA prabhAvathI tuM bacI gayo che; have tane mArAthI jarA paNa bhaya nathI". Ama kahI te cAlyo gayo. gau.- he bhagavan! pote hAthe phekelI vastune tenI pAchaLa doDI deva pakaDI zake ? ma- hA gautama ! vastune jayAre pheMkavAmAM Ave che, tyAre tenI gati utAvaLI hoya che, ane pachI maMda thaI jAya che; jayAre moTI RddhivALo deva to pahelAM paNa ane pachI paNa zIdhra gativALo hoya che, tethI tene pakaDI zake che. gau.- he bhagavan! to pachI deveMdra zakra potAne hAthe asureMdra camarane kema na pakaDI zakyo? ma.- he gautama ! asurakumAro nIce bahu zIghe jaI zake che ane upara bahu maMda rIte jaI zake che; jayAre vaimAnika devo UMce bahu jaladI jaI zake che, paNa nIce bahu maMda rIte jaI zake che. eka samayamAM zakra jeTalo bhAga upara jaI zake che, teTaluM ja upara javAne vajane be samaya lAge che; ane camarane traNa samaya lAge che; paraMtu asureMdra camara eka samayamAM jeTaluM nIce jaI zake, teTaluM nIce javAne zakane be samaya lAge che, ane vajane traNa samaya lAge che. have vajanA bhayathI mukta thayelo, ane devarAja zakra dvArA moTA apamAnathI apamAnita thayelo, tathA zokasAgaramAM DUbelo asureMdra vicAra karavA lAgyo ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIranA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asurarAja camara prabhAvathI ja huM bacI gayo chuM. pachI teNe potAnA sAmAnikone kahyuM ke he devAnupriyo ! cAlo ApaNe badhA jaIe ane zramaNa bhagavaMta mahAvI2nI paryupAsanA karIe. pachI te badhA sAthe te azoka vRkSa nIce Avyo ane mane traNa vAra pradakSiNA karI bolyo, 'he bhagavan ! huM ApanA prabhAvathI bacI gayo chuM; huM ApanI kSamA mAguM chuM'. pachI te pAcho cAlyo gayo. 31 he gautama ! te camareMdranI AvaradA sAgaropama varSanI che; ane te tyAMthI cyavIne mahAvidehakSetramAM siddha thaze tathA sarva duHkhono nAza karaze. gau.- he bhagavan ! bIjA asurakumAro saudharma kalpa sudhI UMce jAya che tenuM zuM kAraNa ? ma.- he gautama ! te tAjA utpanna thayelA ke maravAnI aNI upara AvelA devone evo saMkalpa thAya che ke, ApaNe jevI divya devaRddhi prApta karI che, tevI devarAja zake paNa prApta karI che; to ApaNe jaie ane tenI devaRddhi joIe, tathA ApaNI devaRddhi tene batAvIe. e kAraNathI teo tyAM sudhI jAya che. --zataka 3, urdU. 2 1. jeo AyuSa AdimAM iMdra samAna che, paNa jemanAmAM phakta iMdratva nathI tevA devo. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAyadgizaka devo maMtrI athavA purohitanuM kAma karanArA devo TAyagraMza kahevAya che. cAra devavargomAMthI vyaMtara ane jyotiSka vargomAM trAyansTiza jAtinA devo nathI. vANijayagrAma nagaranA dUtipalAza caityamAM eka vakhata bhagavAna mahAvIra padhAryA hatA, te prasaMganI vAta che. dharmakathAdi patI gayA pachI bhagavAna mahAvIranA zyAmahastI nAmanA ziSya bhagavAnanA moTA ziSya iMdrabhUti pAse jaIne pUchavA lAgyA : pra. - he bhagavan! asurakumAranA iMdra camarane trAyanjhizaka devo che ? u. - hA. te devono saMbaMdha A pramANe che : kAkaMdI nagarImAM jUnA kALamAM paraspara sahAya karanArA tetrIza zramaNopAsaka gRhastho rahetA hatA. teo dhanika, jIvAjIvane jANanArA tathA puNya pApanA jJAtA hatA. te gRhastho prathama to ugra, ugracaryAvALA, mokSa meLavavA tatpara thayelA tathA saMsArathI bhayabhIta thayelA hatA, paNa pAchaLathI jJAnAdithI bAhya puruSonA AcAravALA, thAkI gayelA, zithilAcArI, kuzIla tathA yathAchaMdavihArI thaI, maraNa samaye trIsa TaMkono upavAsa karI, potAnAM pramAdasthAnonuM Alocana-pratikramaNa karyA vinA ja maraNa pAmyA; tethI teo asureMdra asurakumAra rAjA camaranA trAyastriza devapaNe utpanna thayA. pra.he bhagavan! jayArathI teo trAyanjhizapaNe utpanna thayA, tyArathI ja asureMdra camarane trAyanjhizaka devo che? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAyastrizaka devo jyAre zyAmahastIe A pramANe pUchyuM, tyAre bhagavAna gautama zaMkita thaIne zyAmahastI sAthe bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AvyA ane temane namaskArAdi karIne uparano prazna pUchyo. tyAre bhagavAne javAba Apyo : he gautama ! te artha yogya nathI; camaranA trAyastrizaka devonAM nAmo zAzvata kahyAM che; tethI teo kadI na hatAM ema nathI, kadI na haze ema nathI, tathA kadI nathI ema paNa nathI; mAtra anya ave che, ane anya utpanna thAya che, e rIte temano kadI viccheda thato nathI. 33 A pramANe bali, nAgarAja dharaNa, devarAja zakra, IzAneMdra, ane sanatkumAranA trAyastrizaka devonA pUrvajanmanI vAto paNa samajI levI. --zataka 10, udde. 4 ] ]] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zivarAja te samaye hastinApura nAme nagara hatuM. tenA IzAna khUNAmAM phaLaphUlathI saMpanna sahasrAmravana nAme ughAna hatuM. te nagaramAM ziva nAme rAjA hato. tene dhAriNI nAmanI sukumAra paTarANI hatI, tathA zivaMbhadra nAmano putra hato. eka divasa te rAjAne pUrva rAtrinA pAchalA bhAgamAM rAjyakArabhArano vicAra karatAM karatAM potAnA kalyANano vicAra Avyo. tethI bIje divase potAnA putrano rAjyAbhiSeka karI, anya koI divase potAnAM sagAMvahAlAM vagerenI rajA mAgI, aneka prakAranI loDhI, loDhAnAM kaDAyAM, kaDachA ane trAMbAnAM bIjAM upakaraNo ghaDAvIne te upakaraNo ja laIne gaMgAne kAMThe rahetA vAnaprastha tApaso pAse dIkSA laI dizAprokSaka+ tApasa thayo; tathA niraMtara cha TaMkano upavAsa karavAno niyama laI rahevA lAgyo. 1. pahelA upavAsanA pAraNAne divase te zivarAjarSi taDako tapavAnI jagAethI UtarI nIce Avyo ane valkalanAM vastra paherI potAnI jhUMpaDIe Avyo tathA kAvaDane laI pUrva dizAmAM pANI chAMTI, "pUrva dizAnA soma mahArAjA dharmasAdhanamAM pravRta thayelA zivarAjarSinuM rakSaNa karo, ane pUrva dizAmAM rahela kaMda, mUla, chAla, pAMdaDAM, puSpa, phaLa, bIja ane hariyALI grahaNa karavAnI anumati Apo", ema kahI, pUrva dizA tarapha cAlyo, ane kAvaDa bharIne zuddhi vagere mATe cAre dizAmAM pANI chAMTI phalaphUlAdi grahaNa karanAro. temanA vadhu varNana mATe juo uvavAIsUtra, pR. 90-1. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivarAja 35 pAMdaDAM, puSpa vagere laI Avyo. pachI jhUMpaDIe pAchA AvI, kAvaDane nIce mUkI, vedikAne sApha karI, tene chANa-pANI vaDe lIMpI lIdhI. pachI DAbha tathA kalazane hAthamAM laI te gaMgA mahAnadIe gayo, ane tyAM snAna-Acamana karI, parama pavitra thaI, devatA ane pitRkArya karI, jhUMpaDIe pAcho Avyo. pAchA AvI DAbha, kuza ane retInI vedI banAvI, tyAM mathanakAi vaDe araNIne ghasI agni pADyo; pachI samidha nAkhI tene prajvalita karyo tathA tenI dakSiNa bAjue nIcenI sAta vastuo mUkIH sakathA (eka upakaraNa), valkala, dIpa, zayyAnAM upakaraNa, kamaMDalu, daMDa ane AtmA (eTale ke potAnI jAta). pachI madha, ghI ane cokhA vaDe agnimAM homa karyo,tathA caru-bali taiyAra karyo. caru vaDe vaizvadevanI pUjA karI, pachI atithinI pUjA karI, ane pachI pote AhAra karyo. e pramANe bIjA pAraNA vakhate dakSiNa dizA ane tenA lokapAla mahArAjA yama; trIjA vakhate pazcima dizA ane tenA lokapAla varuNa mahArAjA; ane cothe pAraNe uttara dizA ane tenA lokapAla vaizramaNa (kubera) mahArAjA samajavA. e pramANe dicakravAla tapa karatAM karatAM te rAjarSine prakRtinI bhadratAthI ane vinItatAthI AvaraNabhUta karmono kSayopazama thatAM vibhaMgajJAna' utpanna thayuM. te vaDe te A lokamAM sAta dvIpo ane sAta samudro joI zakyA. te uparathI temaNe mAnyuM ke, tyAra pachI dvIpo ane samudro nathI. temanA e jJAnanI vAta hastinApuramAM badhe phelAI gaI. te arasAmAM mahAvIrasvAmI tyAM AvyA. temanA ziSya gautame bhikSA 1. samyagdarzana vinAnAne (ajainane) thatuM avadhijJAna vibhaMgajJAna kahevAya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! mAgavA jatAM gAmamAM zivarAjarSie jaNAvelI sAta ja dvIpo ane samudronI vAta sAMbhaLI. A uparathI temaNe pAchA AvyA bAda mahAvIra bhagavAnane pUchyuM, ke he bhagavan! zivarAjarSi kahe che tema sAta dvIpa ane sAta samudra pachI kAMI nathI, ema kema hoI zake? tyAre mahAvIra bhagavAne jaNAvyuM, he gautama ! e asatya che. he AyuSman ! A tiryalokamAM svayaMbhUramaNa samudra paryaMta asaMkhyAta dvIpo ane samudro kahyA che. A vAta paNa badhe phelAI gaI. te sAMbhaLI zivarAjarSi zaMkita, kAMkSita, saMdigdha ane anizcita thayA, ane tenI sAthe ja temanuM vibhaMga nAme ajJAna tarata ja nAza pAmyuM. pachI temane vicAra Avyo ke, mahAvIra bhagavAna tIrthakara, sarvajJa ane sarvadarzI che, mATe huM temanI pAse jAuM ane temano upadeza sAMbhaLuM, to mane A bhavamAM ane parabhavamAM zreya mATe thaze. pachI mahAvIra bhagavAna pAse dharma sAMbhaLI, temAM zraddhAyukta banI, temaNe potAnAM loDhAnAM upakaraNono tyAga karyo, ane potAnI meLe paMcamuSTi loca karI, bhagavAna pAse pravajayA lIdhI. pachI agiyAra aMgo bhaNI vicitra tapakarma vaDe ghaNAM varasa sudhI temaNe AtmAne bhAvita karatAM karatAM sAdhuparyAya pALyo. ane aMte mahinAnA upavAsa vaDe sATha TaMko na khAI, maraNa pAmI, siddha thaI, sarva duHkhano aMta prApta karyo. -zataka 11, ud. 9 D D Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAla. da eka vakhata mahAvIra bhagavAna vANijyagrAmanI bahAra dUtipalAzaka caityamAM padhAryA hatA. te prasaMge te gAmanA zramaNopAsaka sudarzana zeThe temane nIcenA prazno pUchyA : pra.- he bhagavan ! kALa keTalA prakArano che ? u.- he sudarzana ! kALa cAra prakArano che : pramANa kAla, yathAyurnivRti kAla, maraNa kAla, ane ahvA sudarzana zeTha temAM pramANa kAla be prakArano che : divasa pramANa kAla, ane rAtri pramANa kAla. cAra pauruSI eTale ke praharano divasa thAya che, ane cAra pauruSInI rAtri thAya che. moTAmAM moTI divasa ane rAtrinI pauruSI sADA cAra muhUrtanI thAya che; ane nAnAmAM nAnI traNa muhUrtanI thAya che. jyAre te ghaTe che ke vadhe che tyAre te muhUrtanA ekaso bAvIzamA bhAga jeTalI ghaTe che yA vadhe che. jyAre aDhAra muhUrtano moTo divasa hoya ane bAra muhUrtanI nAnI rAtri hoya tyAre sADAcAra muhUrtanI divasanI moTomAM moTI pauruSI hoya 2. 1. tenA varNanamAM, 'koTaka puSpanI mALAvALuM chatra teNe mAthe dhAraNa karyuM hatuM' -ema che. divasa ke rAtano cotho bhAga pauruSI kahevAya. sUryanA taDakAmAM potAnI chAyA ityAdithI tene jANavAnI rIta vagere mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 156, Ti. 1. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! che. ASADha pUrNimAne divase aDhAra muhUrtano moTo divasa hoya che, ane bAra muhUrtanI nAnI rAtri hoya che; tathA poSamAsanI pUrNimAne samaye aDhAra muhUrtanI moTI rAtri ane bAra muhUrtano nAno divasa hoya che. caitrI pUnama ane Aso mAsanI pUnama hoya, tyAre divasa ane rAtri sarakhAM-paMdara paMdara muhUrtanAM -hoya yathAyunivRti kAla eTale nairayika, manuSya, deva vageree pote jevuM AyuSya bAMdhyuM hoya, te prakAre tenuM pAlana karavuM te. zarIrathI jIvano ane jIvathI zarIrano viyoga thAya e maraNa kAla kahevAya. addhA kAla aneka prakArano che. kAlano nAnAmAM nAno avibhAjaya aMza "samaya" kahevAya che. evA asaMkhyaya samayonI eka AvalikA thAya che; saMkheya AvalikAno eka ucchavAsa kAla thAya che; ane saMkheya AvalikAno eka niHzvAsa kAla thAya che. vyAdhirahita eka jaMtuno eka ucchavAsa ane eka niHzvAsa te eka prANa kahevAya. sAta prANa eTale eka stoka; sAta stokano eka lava; 77 lavanuM eka muhUrtaH 3773 ucchavAsanuM eka muhUrta thAya ema anaMta jJAnIoe kahyuM che; trIza muhUrtano eka ahorAtra; paMdara ahorAtrano pakSa I. 84 lAkha varSa eTale eka pUrvAga; corAzI lAkha pUrvAga eTale eka pUrva. te pramANe truTitAMga, truTita, aDaDAMga, aDaDa, avavAMga, avava, hUhUAMga, hUhUA, utpalAMga, utpala, padmAMga, padma, nalinAMga, nalina, arthaniurAMga, arthaniri, 1. manuSyalokamAM sUryanA udayAstathI mapAto kALa. 2. 256 AvalikA = eka kSullakabhava; ane 17thI vadhAre kSullakabhava = eka ucchavAsaniHzvAsakALa, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudarzana zeTha 39 ayutAMga, ayuta, prayutAMga, prayuta, naputAMga, nayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga ane zIrSaprahelikA - jANavAM. tyAM sudhI gaNita che. tyAra bAda saMkhyA vaDe nahi paNa upamA vaDe ja kALa jANI zakAya che. te aupamika kALa be prakArano che : eka palyopama; ane bIjo sAgaropama. palyopamanuM varNana A pramANe che : sutINa zastra vaDe paNa jene chedIbhedI na zakAya te parama aNu; evAM anaMta paramANuonA samudAyanA samAgama vaDe eka uSNu lakSya zlaNi kA thAya. tevI ATha maLe tyAre eka zlaSNazlarNikA thayA. tevI AThano eka UrdhvareNu, tevA AThano eka trasareNu, tevA AThano eka rathareNu, tathA tevA AThano devamuru ane uttarakuranA manuSyono vALano eka agra bhAga thAya. tevA AThano harivarSa ane ramyakanA manuSyano eka vAlIgra; tevA AThano haimavata ane airAvatanA manuSyono vAlAjha; tevA AThano pUrvavidenA manuSyano vAlAjha; tevA AThanI eka likSA, ATha lilAnI eka yUkA, ATha yUkAno eka yavamadhya, ATha yavamadhyano eka aMgula; (cha aMgulano eka pAda; bAra aMgulanI eka veta; 24 aMgulano eka hAtha; 48 aMgulanI eka kukSi); 96 aMgulano eka daMDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa athavA musala thAya; evA 2000 dhanuSano eka gAuM; ane evA cAra gAunuM eka yojana. evA eka yojana AyAma ane vikhaMbhakavALo, eka yojana UMcAIvALo ane traNa yojana paridhivALo eka palya (khADo) hoya; temAM eka divasanA UgelA, be divasanA UgelA, traNa divasanA UgelA ane vadhAremAM vadhAre sAta rAtanA UgelA karoDo vAlAjho kAMThA sudhI ThasoThasa bharyo hoya; pachI te palyamAMthI so so varase eka vAlAgra kADhavAmAM Ave, ane e rIte eTale Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 suyaM me AusaM! varSe te khADo bilakula khAlI thaI jAya, teTalAM varSane palyopama kahe che. tevAM koTAkoTI palyopamane 10 gaNAM karIe to eka sAgaropama thAya che.1 pra.- he bhagavan! e palyopamano tathA sAgaropamano kadI kSaya ke apakSaya thAya kharo? - u.- hA, thAya. pra.he bhagavan! ema Apa kayA kAraNathI kaho cho? u.- he sudarzana! te bAbatamAM huM kahuM chuM te sAMbhaLa. te kALe hastinApura nAme nagara hatuM. tyAM sahassAmravana nAme ughAna hatuM. te nagaramAM bala nAme rAjA hato; ane tene prabhAvatI nAme rANI hatI. tene eka vakhata svapnamAM evuM dekhAyuM ke jANe koI siMha AkAzamAMthI UtarI tenA mukhamAM praveza kare che. AvuM svapna joI te jAgI UThI, ane rAjAnA zayanagRhamAM AvIne teNe tene te svapnanI vAta kahI saMbhaLAvI. rAjAe AnaMdita thaIne tene kahyuM ke, e svapna koI tejasvI putrano janma sUcave che. bIje divase rAjAe svapnalakSaNa-pAThakone bolAvI temane rANInA svapnanuM phaLa nizcita karIne kahevA jaNAvyuM. temaNe kahyuM: he devAnupriya ! tIrthakaranI mAtA ke cakravartInI mAtA jyAre tIrthakara ke cakravartI garbhamAM AvI Upaje tyAre A cauda svapnone joIne jAge che : hAthI, baLada, siMha, lakSmIno abhiSeka, puSpamALA, caMdra, sUraja, dhajA, kuMbha, padmasarovara, samudra, vimAna athavA bhavana, ratnano Dhagalo ane agni. 1. bhagavatI, zataka 6, udde. 7 2. jo tIrthakara devalokathI AvIne Upaje to vimAna jue, ane narakathI AvIne Upaje to bhavana jue.-TIkA. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudarzana zeTha 41 vAsudevanI mAtAo temAMthI koI paNa sAta svapno jue che. baladevanI mAtAo koI paNa cArane, ane mAMDalika rAjAnI mAtAo koI paNa ekane jue che. mATe prabhAvatI rANIne nava mAsa ane sADAsAta divasa vItyA pachI kuladhvaja samAna je putra thaze, te rAjyano pati thaze athavA bhAvitAtmA sAdhu thaze. vakhata jatAM rANIe uttama putraratnane janma Apyo. te vakhate prajAjanoe daza divasa dhAmadhUmathI janmamahotsava karyo. rAjAe paNa bArame divase sagAMsaMbaMdhIone bolAvI temanI samakSa te putranuM 'mahAbala' evuM nAma pADyuM. mahAbala vidyAkaLA bhaNIne moTo thayA bAda tene ATha kanyAo sAthe paraNAvavAmAM Avyo. te vakhate tenAM mAtA-pitAe uttama prakAranuM prItidAna ApyuM. ane tene ATha mahelo tathA temanI barAbara madhyamAM seMkaDo thAMbhalAvALuM eka bhavana baMdhAvI ApyuM. temAM te mahAbala apUrva bhogo bhogavato vihare che. te kALe vimalanAtha tIrthaMkaranA prapautra dharmaghoSa nAme sAdhu hatA. te pAMcaso sAdhunI sAthe gAmegAma pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. temanAM darzane jatAM aneka manuSyone joI mahAbala paNa tyAM gayo; ane temano upadeza sAMbhaLI pravrajyA dhAraNa karavA utsuka thayo. paraMtu mAtapitAnA kahevAthI rAjyAbhiSeka thatA sudhI cUpa rahyo. pachI dIkSA laI te dharmaghoSa anagAra pAse 14 pUrvagraMthone bhaNyo ane vicitra prakAranAM aneka tapakarmo vaDe AtmAne bhAvita karI, bAra varSa zramaNaparyAya pALI, aMte sATha TaMko upavAsa karI, samAdhiyukta citte maraNa pAmI, brahmaloka kalpamAM devapaNe utpanna 1. tenuM varNana rasika thaze ema mAnI prakaraNane aMte pAna 42 52 TippaNamAM ApyuM che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 suyaM me AusaM ! thayo. tyAM keTalAka devonI sthiti dasa sAgaropama varSanI che. temAM mahAbala devanI paNa dasa sAgaropamanI hatI. he sudarzana ! tuM pote ja te mahAbaladeva che, ane dasa sAgaropama varSo sudhI divya ane bhogya evA bhogo bhogavIne te sthitino kSaya thayA pachI ahIM vANijyagrAmamAM utpanna thayo che. e sAMbhaLI potAnA pUrvajanmanuM jJAna thatAM vadhu zraddhA ane vairAgyasaMpanna thaI, teNe mahAvIra bhagavAna pAse pravrajyA lIdhI. pachI bAra varSa sudhI sAdhuparyAyane pALI, aMte sATha TaMkano upavAsa karI, mRtyu pAmI, te siddhine pAmyo tathA sarva duHkhathI rahita thayo. -zataka 11 udde. 11 ]] TippaNa prItidAnanuM varNana ATha koTI hiraNya, ATha koTI saunaiyA, ATha mukuTa ema ATha ATha kuMDala, hAra, ardhahAra, ekasarA hAra, muktAvalIo, kanakAvalIo, ratnAvalIo, kaDAnI joDIo, bAjubaMdhanI joDI, rezamI vastranI joDI, sutarAu vastranI joDI, TasaranI joDI, paTTayugala, tathA duphUlayugala; ATha ATha zrI, hrI, dhI, kIrti, buddhi ane lakSmI devInI pratimAo, (uttama ratnanAM) ATha naMdo, ATha bhadro, ATha tAlavRkSo; ATha dhvajo, ATha gokula (dazahajAra gAyanuM eka evAM), ATha nATako (32 mANasathI bhajavI zakAya tevAM), ATha ghoDA, ATha hAthI, ATha yAna, ATha yugma (vAhana) tathA te pramANe ATha ATha aMbADI, palANa, 2tha, hAthI, gAma Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa 43 (dazahajAra kulanuM eka evAM), dAso, dAsIo, kaMcukio, varSadharo (aMtaHpuranA khojA), sonA-rUpAnI hAMDIo (avalaMbana dIpo), daMyukta dIvAo, paMjara dIpo, thALa, tAsaka, capaNiyAM, kebIo (talikA), camacA (kalAcikA), tavethA, tavI, pAdapITha, bhisikA (Asana), karoTikA (loTA), palaMga, DhoyaNI, haMsAsana, krauMcAsana, garuDAsana, UMcA Asano, dIrvAsano, bhadrAsano, pakSAsano, makarAsano, padmAsano, disvistikAsano, telanA DAbaDA, (juo rAjapranIyasUtra 5. 68-1), sarasavanA dAbaDA, kulka dAsIo (aupapAtika 5. 76-2); ATha pArasika dezanI dAsIo; ATha chatro, ATha chatra dharanArI dAsIo, tema ATha cAmaro, cAmara dharanArI dAsIo, paMkhA, paMkhA vIMjanArI dAsIo, tAMbUlanA karaMDiyA, temane dhAraNa karanArI dAsIo, kSIradhAtrIo, aMkadhAtrIo, aMgamardikAo, unmardikAo. snAna karAvanArI dAsIo, alaMkAra paherAvanArIo, caMdana ghasanArIo, tAMbUla-cUrNa pIsanArIo, koThAgAranuM rakSaNa karanArI, parihAsa karanArI, sabhAmAM pAse rahenArI, nATaka karanArI, sAthe janArI, rasoI karanArI, bhAMDAgAranuM rakSaNa karanArI, mAlaNo, puSpa dhAraNa karanArI, pANI lAvanArI, bali karanArI, pathArI taiyArI karanArI, tathA ATha aMdaranI ane ATha bahAranI pratihArIo, ATha mAlA karanArI, ATha peSaNa karanArI. ...I [] [] ] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI zaMkhazeTha jUnA samayanI vAta che. te vakhate zrAvastI nagarImAM zaMkha vagere ghaNA zrAvako rahetA hatA. teo jIva-ajIva vagere tattvone jANanArA hatA tathA ati dhanika hatA. zaMkhane utpalA nAmanI zramaNopAsikA strI hatI. eka vakhata mahAvIra svAmI zrAvastImAM koika caityamAM padhAryA. temanA AvyAnI vAta sAMbhaLI badhAM temanAM darzane nIkaLyA. zramaNabhagavaMta mahAvIre paNa te moTI sabhAne dharmakathA kahI. te zramaNopAsakoe paNa mahAvIra bhagavAna pAse dharma sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thaI, temane namana karyuM ane prazno pUchyA tathA tenA artho grahaNa karyA. pachI UbhA thaI tyAMthI teoe zrAvastI nagarI tarapha javAno vicAra karyo. pachI zaMkhe te badhA zramaNopAsakone kahyuM ke, he devAnupriyo ! tame puSkaLa khAna-pAna vagere taiyAra karAvo; pachI ApaNe te badhAno AsvAda letA, tathA paraspara detA ane khAtA pAkSika poSadhanuM anupAlana karatA viharIzuM. te badhA zrAvakoe zaMkhanuM vacana vinayapUrvaka svIkAryuM. paraMtu, tyArabAda te zaMkhane evo saMkalpa thayo ke, 1. poSadha vrata be prakAranuM che : eka, iSTajanane bhojana dAnAdirUpa tathA AhAradirUpa che; ane bIjuM, poSadhazALAmAM jai brahmacaryAdipUrvaka dhyAnAdi karavArUpa hoya che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhazeTha 4pa annapAnAdino AsvAda letA, paraspara detA-khAtA pAkSika poSadhanuM grahaNa karIne rahevuM e mAre mATe zreyaskara nathI; paraMtu poSadhazALAmAM brahmacaryapUrvaka, maNi ane suvarNano tyAga karI, caMdana, vilepana, zastra ane musala vagerene tyAgI, tathA DAbhanA saMthArA sahita mAre ekalAe-bIjAnI sahAya sivAya-poSadhano svIkAra karI viharavuM zreya che. ema vicAra karI, te pAcho Avyo ane potAnI patnIne pUchI, poSadhazALAmAM jaI, tene vALI-jhUDI, maLa-mUtrAdinI jagA joI-tapAsI, DAbhano saMthAro pAtharI, tenA upara beTho; ane poSadha grahaNa karI, brahmacaryapUrvaka pAkSika poSadhanuM pAlana karavA lAgyo. pelA zramaNopAsakoe to potapotAne ghera jaI, puSkaLa annapAnAdi taiyAra karAvyAM ane ekabIjAne bolAvIne kahyuM ke, ApaNe badhAe to puSkaLa annapAnAdi taiyAra karAvela che; paNa haju zaMkha zrAvaka AvyA nahi, mATe ApaNe temane bolAvavA mokalIe. pachI teoe puSkalI nAmanA zrAvakane zaMkhanI pAse mokalyo. puSkalIe utpalAne jaIne zaMkha viSe pUchyuM ane poSadhazALAmAM jaI zaMkhane badhI vAta karI. tyAre teNe kahyuM ke, puSkaLa annapAnAdi AhArano AsvAda letA poSadhanuM pAlana karavuM mane yogya na lAgyuM; mane to A rIte poSadhazALAmAM poSadhayukta thaIne viharavuM yogya lAge che. paraMtu, tame badhA to pahelAM nakkI karyA pramANe annapAnAdino AsvAda letA viharo. pachI pelA badhA zramaNopAsako to vipula annapAnAdino AsvAda letA viharavA lAgyA. tyAra bAda madhyarAtrInA samaye dharma-jAgaraNa karatA zaMkhane evo vicAra Avyo ke, AvatI kAle sUrya UgavAne samaye mahAvIra bhagavAnane vaMdanAdi karIne mArA poSadhavratane pUruM karuM. ema vicArI te yathocita samaye poSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLI, zuddha, bahAra javA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 surya me AusaM! yogya, tathA maMgalarUpa vastro uttama rIte paherI, page cAlato mahAvIra bhagavAnane vaMdanAdi karavA gayo. pelA zramaNopAsako paNa bhegA thaI bhagavAnane vaMdanAdi karavA AvyA. pachI mahAvIra bhagavAne temane dharmakathA kahI. pachI te badhA ubhA thaI jayAM zaMkha hato tyAM AvyA ane tene Thapako ApavA lAgyA. tyAre mahAvIra bhagavAne te zramaNopAsakone kahyuM ke, "he Aryo ! tame zaMkhanI hIlanA, niMdA ane apamAna nA karo, kAraNa ke te dharmane viSe prItivALo ane daDhatAvALo che; tathA teNe pramAda ane nidrAnA tyAgathI suSTijJAnI-nuM jAgaraNa karela che. pachI, te zAMta zramaNopAsake bhagavAnane vaMdana karIne pUchyuM : "bhagavan! krodhane vaza hovAthI pIDita thayelo jIva kayuM karma bAMdhe tathA ekaThuM kare ? | ma-he zaMkha ! krodhane vaza thavAthI pIDita thayelo jIva AyuSa sivAyanI sAta karmaprakRtio zithila baMdhanathI bAMdhelI hoya to temane kaThina baMdhanavALI kare che; alpa sthitivALIne dIrgha sthitivALI, maMda anubhAgavALIne tIvra anubhAgavALI, tathA alpa pradezavALIne bahu pradezavALI kare che; azAtAvedanIya karma vAraMvAra ekaThuM kare che, tathA anAdi anaMta ane dIrghamArgavALA A saMsArArazyane viSe paryaTana kare che. te kAraNathI te siddha thato nathI tema ja sarva duHkhono aMta lAvI zakato nathI. te pramANe mAna, mAyA ane lobhane vaza thayelAonuM paNa samajavuM. tyArabAda te zramaNopAsako bhagavAna pAsethI e vAta jAgarikA traNa prakAranI che: (brahmacArI sAdhuo vagere) buddhonI; jemane haju kevalajJAna nathI thayuM evA) abuddhonI; ane zraddhALu zrAvako rUpI) sudarzanonI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhazeTha sAMbhaLI bhaya pAmyA ane udvigna thayA; pachI teo bhagavAnane vaMdana karI zaMkha pAse AvyA ane tenI vAraMvAra vinayapUrvaka kSamA mAgavA lAgyA. tyArabAda teo pAchA cAlyA gayA. 47 te pachI gautame bhagavAnane pUchyuM : bhagavan ! te zaMkha zramaNopAsaka ApanI pAse pravrajyA leze ? ma.--he gautama ! e artha yathArtha nathI. paNa he gautama ! te zaMkha zramaNopAsaka ghaNAM zIlavrata, guNavrata, vagere vaDe tathA yathAyogya svIkArelAM tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karato, ghaNAM varaso sudhI zramaNopAsakapaNuM pALI, aMte sATha TaMka upavAsa karI, samAdhiyukta citte maraNa pAmI, saudharma kalpamAM aruNAbha nAme vimAnamAM devapaNe utpanna thaze. tyAM keTalAka devonI cAra palyopamanI sthiti kahI che. temAM tenI paNa cAra palyopamanI sthiti haze. pachI te sthitino kSaya thayA bAda, te mahAvideha kSetramAM siddhipada pAmaze ane sarva duHkhono aMta lAvaze. [[]] ] zataka 12, udde. 1. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 8 - jayaMtI zrAvikA kauzAMbI nagarImAM caMdrAvataraNa nAmanuM caitya hatuM. te nagarImAM udAyana nAme rAjA hato. tenA pitAnuM nAma zatAnIka hatuM, tathA tenI mAtAnuM nAma mRgAvatI devI hatuM. te ceTaka rAjAnI putrI hatI. zatAnIkane jayaMtI nAmanI bahena hatI. te zrAvikA hatI; tathA zramaNa bhagavaMta mahAvIranA sAdhuonI prathama "zayyAtara' (utAro ApanAra) hatI. eka vakhata mahAvIrasvAmI te nagaramAM padhAryA. te sAMbhaLI badhAM temanAM darzane nIkaLyAM. udAyana rAjA paNa temanAM darzane gayo. pachI jayaMtIe potAnI bhojAI mRgAvatIne kahyuM ke, "he devAnupriye! ahIM zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA che; tevAnAM nAma-gotranA zravaNathI paNa moTuM phaLa thAya che; to pachI temane vaMdanAdi karavAthI to zuM ja kahevuM ? tathA eka paNa Arya ane dhArmika suvacananA zravaNathI moTuM phaLa thAya che; to pachI vipula arthane grahaNa karavA vaDe mahAphala thAya temAM navAI zI? mATe cAla, ApaNe jaIe ane temane vaMdana karIe. e ApaNane A bhavamAM tathA parabhavamAM hita, sukha, ane niHzreyasa mATe thaze. A sAMbhaLI mRgAvatI paNa mahAvIrasvAmInAM darzana mATe tatpara thaI; tathA jayaMtInI sAthe vAhanamAM besI jyAM mahAvIra bhagavAna hatA tyAM gaI. | darzanAdi karyA bAda, tathA dharmakathA sAMbhaLyA bAda badhA loko sAthe udAyana ane mRgAvatI pAchA pharyA. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtI zrAvikA 49 paraMtu jayaMtI to bhagavAne namaskAra karI pUchavA lAgI : he bhagavan! jIvo bhArepaNuM zAthI pAme ?' ma- he jayaMtI ! jIvo jIvahiMsAdithI bhAre karmIpaNuM pAme che. jayaMtI - he bhagavan ! jIvonuM bhavasiddhikapaNuM svabhAvathI che ke pariNAmathI che ? ma. - he jayaMtI ! bhavasiddhika jIvo svabhAvathI che, paNa pariNAmathI nathI. jayaMtI - he bhagavan jo sarve bhavasiddhika jIvo siddha thaze, to A loka bhavasiddhika jIvorahati thaze ? ma. - te artha yathArtha nathI. jema sarva AkAzanI zreNI hoya; te anAdi anaMta, tathA uparanI bAjue parimita ane bIjI zreNIothI parivRta hoya; temAMthI samaye samaye eka paramANu yugala mAtra khaMDo kADhatAM kADhatAM anaMta yugo vItI jAya, to paNa te zreNI khAlI thAya nahIM, te pramANe badhAya bhavasiddhika jIvo siddha thavAnI yogyatAvALA che, to paNa loka bhavasiddhika jIvo vinAno thaze nahIM. jayaMtI - he bhagavan! sUtelApaNuM sAruM ke jAgelApaNuM sAruM ? ma. - he jayaMtI ! keTalAka jIvonuM sUtelApaNuM sAruM; 1. vigato mATe juo AgaLa pA. 233 2. mokSa pAmavAne yogya hovA paNuM. jaina darzana pramANe keTalAka jIvo abhavya che. temano kadI mokSa thavAno nathI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 suyaM me AusaM! ane keTalAka jIvonuM jAgelApaNuM sAruM. adharmI lokonuM sUtelApaNuM ja sAruM; kAraNa ke to ja e loko aneka bhUtaprANIone duHkha ApanArA na thAya; tema ja potAne ke bIjAne ke baMnene ghaNI adhArmika saMyojanA (kriyA) sAthe na joDe. paraMtu je jIvo dhArmika che, teonuM jAgelApaNuM sAruM che; kAraNa ke teo aneka bhUtaprANIone sukha ApanArA thAya che; ane potAne, parane ke baMnene ghaNI dhArmika saMyojanA (kriyA) sAthe joDanAra thAya che. vaLI e jIvo jAgatA hoya to dharmajAgarikA vaDe potAne jAgRta rAkhe che. mATe e jIvonuM jAgelApaNuM sAruM che. jayaMtI - he bhagavan! sabaLapaNuM sAruM ke durbalapaNuM sAruM ? ma. - he jayaMtI ! keTalAka jIvonuM sabalapaNuM sAruM ane keTalAkanuM durbalapaNuM sAruM dhArmika jIvonuM sabalapaNuM sAruM, ane adhArmikanuM durbalapaNuM sAruM. jayaMtI - dakSapaNuM udyamIpaNuM sAruM ke ALasupaNuM sAruM? ma. - he jayaMtI ! dhArmika jIvonuM udyamIpaNuM sAruM; ane adhArmika jIvonuM ALasupaNuM sAruM. dhArmika jIvo udyamI (dakSa) hoya, to AcAryAdinI ghaNI sevA kare che, mATe teonuM dakSapaNuM sAruM che. jayaMtI - zrotraMdriyane vaza thavAthI pIDita thayelo jIva zuM bAMdhe ? ma. - he jayaMtI ! jema krodhane vaza thayelA jIva saMbaMdha AgaLa zaMkhazeTha vakhate kahyuM, tema ahIM paNa jANavuM. tema bIjI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaMtI zrAvikA iMdriyone vaza thayelAo viSe paNa jANavuM. 51 tyArabAda te jayaMtI zramaNopAsikA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse e vAta sAMbhaLI harSavALI ane saMtuSTa thaI tathA temanI pAse pravrajyA svIkArI, Arya caMdanAnA ziSyApaNAe rahI, agiyAra aMgo bhaNI, ghaNAM varSo sAdhvIpaNuM pALI, aMte sATha TaMka upavAsa karI, maraNa pAmI, nirvANa pAmI, tathA sarva du:khathI mukta thaI. D] ] -zataka 12, udde. 2 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjA te samaye siMdhusauvIra dezane viSe vItabhaya nAme nagara hatuM. tenA IzAnakhUNAmAM mRgavana nAme udyAna hatuM. te nagarane viSe udAyana nAme rAjA hato. tene prabhAvatI nAmanI rANI hatI, tathA te rANIthI thayelo abhIci nAme kumAra hato. te rAjAne kezIkumAra nAme bhANeja hato. te udAyana rAjA siMdhusauvIra vagere 16 dezo, vItabhaya vagere traNaso ne tresaTha nagaro ane khANo tathA jemane chatracamara-vIMjaNA hAthamAM ApelA che evA mahAsana vagere daza mukuTabaddha rAjAo tathA evA bIjA ghaNA rAjAo, yuvarAjo, 1. A mahAsana te itihAsaprasiddha avantIno pradyota athavA caMDapradyota. tenI sAthenA yuddhanI vigata Ava. sUtra TIkA pA. 296-30)mAM A pramANe varNavelI che. keTalAka musApharone samudranA tophAnamAMthI bacAvI eka deve caMdananI jinamUrti ApI hatI. tene udAyananI rANI prabhAvatIe potAnA mahelamAM sthApI hatI. rANInA mRtyu pachI eka kUbaDI dAsI tenI pUjA karatI hatI. devIprabhAvavALI goLIo khAtAM te dAsI apUrva suMdarI banI gaI. pachI tenI icchAthI ujjayinIno caMDapradyota te dAsIne ane pelI mUrtine harI gayo. pachI udAyanane tenI sAthe yuddha thayuM, ane temAM caMDapradyota hAryo ane pakaDAyo. pachI tene pajusaNa daramyAna choDI mUkI udAyana pelI mUrti sAthe pAcho Avyo. te mUrti rAjAnA vadha pachI deve varasAvelA dhULanA varasAdamAM daTAI gaI. pachI hemacaMdra pote potAnA "mahAvIracarita'mAM jaNAvyA pramANe mahAvIranA nirvANa pachI 1669 varSe, kumArapALa dvArA khodAvI maMgAvI ane pATaNamAM padharAvI. A tathA bIjI aneka aitihAsika vigato mATe juo "purAtattva', pu. 1, pA. ra63mAM AcAryazrI jinavijayajIno lekha. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjA * 53 koTavAlo (talavara), nagarazeTho ane sArthavAho vagerenuM adhipatipaNuM karato hato; tathA rAjayanuM pAlana karato, jIva-ajIva vagere tattvone jANato tathA zrAvakapaNuM pALato upAsaka thaIne viharato hato. eka vakhata te rAjAne madhyarAtrIne samaye dharmajAgaraNa karatAM karatAM evo saMkalpa thayo ke, "te gAma, nagara vagerene dhanya che, jayAM zramaNabhagavaMta mahAvIra vicare che; tathA te rAjA, zeTha vagerene dhanya che, jeo zramaNabhagavaMta mahAvIrane namaskAra kare che. jo zramaNabhagavaMta mahAvIra pharatA pharatA ahIM Ave ane A nagaranI bahAra mRgavana udyAnamAM Utare, to huM temane vaMdana karuM tathA temanI upAsanA karuM. te vakhate bhagavAna caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM hatA. te udAyana rAjAno A saMkalpa jANI tyAMthI nIkaLyA ane vItabhayamAM AvI mRgavanamAM UtaryA. e vAta jANI prajAjano harSita thaI temanAM darzane nIkaLyA; ane udAyana rAjA paNa parivArathI vIMTaLAIne jhaTapaTa tyAM gayo. tyArabAda bhagavaMte dharmakathA kahI. te sAMbhaLI harSita thaI udAyana rAjAe bhagavAnane pradakSiNA karIne kahyuM ke, abhIcikumArane rAjaya viSe sthApana karI, ApanI pAse huM pravrajayA levA icchuM chuM. pachI mahAvIra bhagavAnanI paravAnagI maLatAM rAjA ghara tarapha javA nIkaLyo. paraMtu tene rastAmAM vicAra Avyo ke, mArA priya putrane huM rAjaya soMpI pravrajita thAuM, to mAro te priya putra manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM mUrNita, lubdha ane baddha thaIne anAdi ane anaMta saMsArasAgaramAM aTavAyA karaze. mATe huM to mArA bhANeja kezIkumArane rAjaya viSe sthApe. ghera AvI rAjAe keza kumAranA rAjayAbhiSekanA mahotsavanI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 suyaM me Ausa ! taiyArI karavAno hukama Apyo. ane yogya samaye vidhipuraHsara kezIkumAra rAjA thayo paNa kharo. pachI udAyana paNa pravrujita thaI, yogya tapa-karma karato maraNa pAmI siddha thayo-mukta thayo.1 tyAra pachI anya koI divase abhIcikumArane madhyarAtrine samaye kuTuMbajAgaraNa karatAM karatAM evo vicAra thayo ke, 'huM kharekhara udAyana rAjAno prabhAvatIdevInI kukSithI utpanna thayelo putra chuM; chatAM udAyana rAjAe mane choDI potAnA bhANeja kezIkumA2ne rAjya upara besADI, bhagavaMta mahAvIra pAse pravrajyA lIdhI.' AvA prakAranA moTA aprItiyukta mAnasika duHkhathI pIDita thayelo te abhIcikumAra potAnA aMtaHpuranA parivAra sahita potAno sarasAmAna laIne cAlI nIkaLyo ane caMpAnagaramAM kRNika rAjAne Azraye rahyo. tyAM tene vipula bhogasAmagrI prApta thaI. pachI te zrAvaka paNa thayo; paraMtu udAyana rAjarSi pratye tenI vairavRtti kAyama ja rahI. ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI pAse cosaTha lAkha asurakumAronA AvAso kahyA che. abhIcikumAra ghaNAM varSo sudhI zramaNopAsakapaNuM pALI, ardhamAsika saMlekhanathI (trIsa TaMka upavAsa 1. pachInA AvazyakacUrNi, TIkA Adi graMthomAM udAyananA mRtyunI noMdha A pramANe lIdhI che : dIkSA lIdhA pachI lUkhA-sUkA bhikSAhArane kAraNe tenA zarIramAM vyAdhi thayo. vaidyoe tene dahIM khAvAnuM jaNAvyuM te mATe te vrajamAM rahevA lAgyo. eka vakhata te vItabhayamAM gayo. tyAM teno bhANeja kezI rAjya karato hato. tene duSTa maMtrIoe bharamAvyo ke, A rAjA bhikSujIvanathI kaMTALI rAjya meLavavA cAhe che. tyAre teNe kahyuM ke, teNe rAjya ApyuM che, to te pAchuM icchaze to ApI daIza. paraMtu aMte duSTa maMtrIonI salAha mujaba kezIe te rAjAne eka govAlaNanA hAthe dahImAM jhera naMkhAvI mArI naMkhAvyo. pachI nagaranA devatAe te AkhuM nagara dhULanA varasAdathI dATI dIdhuM. Ava. sUtra. TIkA. pR. 537-8. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyana rAjA papa karI,) potAnA veranI AlocanA vagere karyA vinA maraNa pAmyo; ane asurakumAra devapaNe utpanna thayo. tyAM keTalAka asurakumAra devonI eka palyopama sthiti kahI che, ane abhIcidevanI paNa teTalI ja che. te sthitino kSaya thayA pachI te mahAvideha kSetra viSe siddha thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. -zataka 13, urdU. 6 D D D Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 gaMgadatta deva te kALe utsukatIra nAme nagara hatuM. tenI bahAra eka jaMbUka nAme caitya hatuM. eka vakhata mahAvIrasvAmI tyAM padhAryA. te vakhate zakra devendra mahAvIra bhagavAnane saMkSipta ATha prazno pUchI utAvaLapUrvaka bhagavAnane vaMdana karI, divya vimAna upara pAcho caDI, jayAMthI Avyo hato tyAM pAcho cAlyo gayo. te prazno A pramANe hatA : he bhagavan! moTI RddhivALo deva bahAranA muddagalo grahaNa karIne jema ahIM AvavAne samartha che, tema bahAranA pudgalone grahaNa karIne javA-bolavA-uttara devAAMkha ughADavA mIMcavA-zarIranA avayavone saMkocavA pahoLA karavA-sthAna zayA ke svAdhyAya bhUmi (niSaghA) bhogavavAnevaikriyarUpa dhAraNa karavAne ane viSayopabhoga karavAne samartha che? tenA javAbamAM mahAvIrasvAmIe kahyuM ke, he zakra, moTI RddhivALo deva bahAranA pudgalo grahaNa karIne e badhuM karavA samartha che; paNa temane grahaNa karyA vinA samartha nathI. pachI gautame bhagavAnane vaMdana karI prazna pUchyo ke, he bhagavad ! iMdra A pramANe saMkSipta pUchI utsukatApUrvaka namana karI kema utAvaLo cAlyo gayo ? 1. sarva saMsArI jIva (zvAsarUpe, AhArAdirUpe, ke karmarUpe) bAhya pugalo grahaNa karyA vinA kAMi kriyA karI nathI zakatA; paNa kadAca mahARddhizALI deva karI zakato hoya evI AzaMkAthI zakrano prazna che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgadatta deva tyAre bhagavAne uttara Apyo he gautama ! mahAzukra kalpanA mahAsAmAnya nAmanA vimAnamAM moTI RddhivALA be devo eka ja vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. temAM eka mAyI mithyArdaSTirUpe utpanna thayo; ane eka amAyI samyak dRSTirUpe utpanna thayo. pachI pelA mAyI deve amAyI devane kahyuM ke, pariNAma pAmatI vastune pariNata na kahevAya; kAraNa ke haju te pariName che, mATe pariNata nathI paNa apariNata che. tyAre pelA amAyI deve kahyuM ke, pariNAma pAmatA pudgalo pariName che mATe pariNata kahevAya, paNa apariNata na kahevAya. pachI te samyagdaSTa deve adhijJAna vaDe mane ahIM Avelo joi, e bAbatanI khAtarI karavA AvavAno vicAra karyo; ane tethI potAnA moTA parivAra sAthe te ahIM AvavA nIkaLyo che. paNa devarAja zakra mArI tarapha AvatA te devanI tevA prakAranI divya devadhuti, Rddhi ane prabhAvane na sahana karato, ATha saMkSipta prazno pUchI, utsukatApUrvaka vaMdIne cAlyo gayo. 1. 57 - A vAta cAle che teTalAmAM to pelo samyagdaSTa deva zIghra tyAM Avyo ane bhagavAnanI pradakSiNApUrvaka teNe pelo prazna temane pUchyo. tyAre bhagavAne tenuM maMtavya ja sAcuM kahyuM. AthI harSita thaI te deva tyAM ja besI bhagavAnanI paryupAsanA ka2vA lAgyo. pachI bhagavAne te devane ane sabhAjanone dharmakathA kahI. tethI saMtuSTa tathA ArAdhaka banI te deva Ubho thayo ane bhagavAnane vaMdana karIne bolyo : 'he bhagavaMta ! huM bhasiddhika chuM ke abhavasiddhika ? samyagdRSTi chuM ke kadI mokSa na pAmanAra. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 suyaM me AusaM! mithyAdaSTi ? parimita saMsAravALo chuM ke aparimita saMsAravALo ? sulabhabodhika chuM ke durlabhabodhika ? ArAdhaka chuM ke virAdhaka ? (carama) aMtima zarIravALo chuM ke acarama zarIravALo ? tyAre bhagavAne tene javAba Apyo : "he gaMgadatta ! tuM bhavasiddhika che, tathA carama zarIravALo che. pachI gaMgadatta deva gautamadine batrIsa prakAranAM nATaka dekhADIne jayAMthI Avyo hato tyAM pAcho cAlyo gayo. gau-he bhagavan! gaMgadatta devanI te badhI divya Rddhi kyAM cAlI gaI ? ma.-he gautama ! te tenA zarIramAM samAI gaI. gau.- he bhagavan! gaMgadane te divya Rddhi kevI rIte meLavI ? ma.-he gautama ! hastinApuramAM jUnA samayamAM gaMgadatta nAmano gRhastha raheto hato. te vakhate Adikara, sarvajJa, sarvadarzI, AkAzagata cakravALA, tathA devo vaDe kheMcAtA dharmadhvajayukta zrI munisuvrata te nagaramAM sahasramravana nAmanA udyAnamAM pharatA pharatA AvIne UtaryA. temane AvelA jANI prajAjano sAthe gaMgadatta paNa temanAM darzane gayo, ane temanI dharmakathA sAMbhaLI, potAnA putrane badho kArabhAra soMpI pravrajita thayo. pachI te agiyAra aMgo bhaNyo ane aneka tapa AcaravA lAgyo. aMta samaye 60 TaMkano upavAsa karI, te maraNa pAmyo ane mahAzukra kalpamAM devapaNe utpanna thayo. tenI te sthiti sattara Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgadatta deva sAgaropama varSanI che. tyAMthI cuta thayA pachI te mahAvideha kSetramAM siddha, juddha ane mukta thaze 1. 59 ]] ] --zataka 16, udde. pa bIje prasaMge vizAlA nagarImAM bahuputrika caityamAM bhagavAna padhAryA hatA tyAre zakradeva AvIne 32 prakArano nATyavidhi batAvI gayo. teNe te Rddhi kevI rIte prApta karI evA praznanA javAbamAM bhagavAne hastinApuranA 1008 vANiyAonA nAyaka kArtika zeThanI vAta kahI. te paNa munisuvratano upadeza sAMbhaLI 1008 vANiyAo sAthe pravrujita thayo hato, 14 pUrva bhaNyo hato, tathA bAra varSa sAdhupaNe rahI aMte 60 TaMka bhUkhyo rahI maraNa pAmyo hato ane be sAgaropama AyuSyavALo devarAja thayo hato. te aMte mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze. --zataka 18, udde. 2 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 mahuka zrAvaka te kAle rAjagRha nAme nagara hatuM. tenI pAse guNazIla nAme caitya hatuM. te caityanI pAse thoDe dUra kAlodAyI, zailodAyI, sevAlodAyI, udaya, nAmodaya, narmodaya anyapAlaka, zailapAlaka, zaMkhapAlaka ane suhastI gRhastha nAmanA anyatIrthiko rahetA hatA. eka vakhata teo ekaThA thaI sukhapUrvaka beThA hatA, tyAre temanAmAM A prakArano vArtAlApa thayo : 'zramaNa jJAtaputra (mahAvI2) pAMca astikAyo jaNAve che : dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane jIvAstikAya. temAM jIvAstikAyane te jIvakAya jaNAve che. vaLI pudgala sivAyanA astikAyone arUpIkAya (amUrta) jaNAve che ane pudgalAstikAyane rUpIkAya (mUrta)jaNAve che. e pramANe kema mAnI zakAya ? 1. anyanA tIrthane - saMpradAyane - matane anusaranAra. 2. jeno bIjo bhAga na thaI zake evA aMzane - khaMDane 'asti' athavA 'pradeza' kahe che; ane enA samudAyane 'kAya' kahe che. arthAt astikAya eTale pradezono samUha. e dravyo evA eka akhaMDa skaMdharUpa che ke jenA avibhAjya sUkSma aMza buddhithI kalpI zakAya che. pudgala dravyanA pradeza potAnA skaMdhathI judA thaI zake che; paNa bIjAM cAra dravyanA tema thaI zakatA nathI. kAraNa ke, te cAre amUrta che. vadhu mATe juo AgaLa khaMDa 3, astikAya vibhAga. dharma ane adharmano ahIM prasiddha artha nathI levAno. A be dravyo gati ane sthitimAM sahAyaka che. pANI vinA jema mAchalI gati ke sthiti na karI zake, tema A be dravyo anya dravyonI gati tathA sthitimAM sahAyaka che. pudgala astikAya eTale jene anya darzano prakRti ke jaDa tattva kahe che te. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madruka zrAvaka 61 have te nagaramAM madruka nAmano dhanavAna zrAvaka raheto hato. eka vakhata mahAvIrane rAjagRhamAM AvelA jANI maDhuka temanAM darzane jato hato; teTalAmAM pelA anyatIrthikoe tene joyo, eTale temaNe tene bolAvIne potAnuM uparanuM maMtavya jaNAvyuM. tyAre teNe javAba Apyo : "jo koI vastu kArya kare, to ApaNe tene kArya dvArA jANI zakIe ke joI zakIe. paNa jo te potAnuM kArya na kare to ApaNe tene jANI zakatA nathI tema joI zakatA nathI. pavana vAya che, paNa ApaNe tenuM rUpa joI zakatA nathI; gaMdhaguNavALA pugalo che, chatAM temanuM rUpa ApaNe joI zakatA nathI; araNinA kASThamAM agni che, chatAM te agninuM rUpa ApaNe jotA nathI; samudrane pele pAra rUpo che, paNa ApaNe temane jotA nathI. devalokamAM paNa padArtho che, paNa temane ApaNe jotA nathI. e pramANe tame ke huM ke evA ajJAnI jene na jANIe ke na dekhIe, te badhuM na hoya, to ghaNI vastuono abhAva thaI jAya !" Ama kahIne madruke temane niruttara karyA. pachI te AgaLa cAlyo ane bhagavAna pAse jaI temane vaMdanAdi karyA. tyAre bhagavAne tene e badhuM baneluM kahI saMbhaLAvIne jaNAvyuM ke, he makka! je koI puruSa, pote nahi joyelI, nahi sAMbhaLelI, nahi svIkArelI ke nahi jANelI vastune, hetune, praznane ke uttarane ghaNA mANaso vacce kahe che; te ahaMtonI ane temaNe kahelA dharmanI AzAtanA (avamAnanA) kare che. mATe teM pelAone e pramANe ThIka kahyuM che, sAruM kahyuM che." jayAre bhagavAne madrukane ema kahyuM, tyAre te ati saMtuSTa thayo. pachI bhagavAne tene ane sabhAjanone dharmakathA kahI. pachI maDhuka paNa bhagavAnane ghaNA prazno pUchyA ane artho jANyA. pachI te temane vaMdanAdi karI pAcho cAlyo gayo. 1. eTale ke kevalajJAna vinAnA-chabastha Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 leze? suyaM me AusaM ! gau.- he bhagavan ! te madruka zrAvaka ApanI pAse pravrajyA ma. he gautama ! e artha samartha nathI. paNa te ghaNAM zIlavratAdi vaDe tathA yathAyogya svIkArelAM tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatAM aMte sATha TaMka upavAsa karI, maraNa pAmI saudharma kalpamAM aruNAbha vimArnamAM devapaNe utpanna thaze; pachI cAra palyopama kALa sudhI tyAM rahI, aMte te mahAvideha kSetramAM siddhi pada pAmaze -zataka 18, urdU. 7 - kAlodAyI vageree A prakArano ja prazna rAjagRhamAM bhikSA mAgavA nIkaLelA gautamane pUchyo hato. tyAre temaNe jaNAvyuM hatuM : "he devAnupriyo ! ame je vastu na hoya tene 'che' ema nathI kahetA; ane hoya tene avidyamAna nathI kahetA. mATe tame jJAna vaDe svayameva te vastuno vicAra karo." pachI eka vAra mahAvIra bhagavAna ghaNA mANasone dharmopadeza karatA hatA tyAre kAlodAyI tyAM Avyo. eTale bhagavAne tene bolAvIne uparano prasaMga kahI saMbhaLAvyo ane jaNAvyuM ke, huM paMcAstikAyonI prarUpaNA karuM chuM. tyAre kAlodAyIe temane pUchyuM : 'he bhagavan ! arUpI cA astikAyomAM koI besavA-sUvA-ALoTavA zaktimAna che ?' ma.- nA, paraMtu rUpI ajIvakAya pudgalAstikAyamAM tema karavA zaktimAna che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madruka zrAvaka kAlo.- he bhagavan! rUpI ajIvakAya pudgalAstikAyane jIvanAM pApakarma lAge? ma- nA. arUpI jIvakAyane pApakarmo lAge che. pachI kAlodAyI bodha pAmyo ane skaMdakanI peThe teNe bhagavAna pAse pravrajayA lIdhI, ane agiyAra aMgonuM adhyayana vagere karyA. pachI mahAvIra bhagavAna rAjagRhathI bahAranA dezomAM cAlyA gayA. pachI jyAre te pharI pAchA AvyA, tyAre kAlodAyI temane vaMdanAdi karavA gayo ane tyAM tene temanI sAthe A pramANe praznottara thayA : kA.- he bhagavan! pApakarmo azubha phaLavALAM kema hoya ? ma- he kAlodAyI ! jema koI puruSa suMdara thALImAM suMdara tathA aDhAra prakAranAM zAkadALAdi yukta paraMtu viSamizrita bhojana kare, to te bhojana zarUAtamAM sAruM lAge, paNa pachI tenuM pariNAma bUruM Ave; tema jIvonAM pApakarmo azubha phaLavALAM hoya che. tathA jema auSadhamizrita bhojana zarUAtamAM sAruM na lAge, paNa pachI sukhapaNe pariNAma pAme che. tema jIvone hiMsAdi mahApApano tyAga, tema ja krodhAdi pApasthAnono tyAga prAraMbhamAM sAro nathI lAgato, paNa pachI pariNAme surUpiNe pariNata thAya che. - zataka 7, udde. 10 D D D Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra. somila brAhmaNa te vakhate vANijayagrAma nagaramAM dUtipalAza nAmanuM caitya hatuM. te nagaramAM somila nAme dhanika temaja RgvadAdi brAhmaNazAstromAM kuzaLa brAhmaNa raheto hato. eka vakhata bhagavAna mahAvIra te nagaramAM AvyA. tyAre somilane vicAra Avyo ke, huM temane AvA prakAranA artho tathA uttaro pUchuM; jo teo mane te artho ane uttaro yathArtha rIte kaheze to temane vaMdana karIza; paraMtu nahi kahe to temane niruttara karIza. ema vicArI te mahAvIra pAse Avyo ane thoDe dUra besI teNe A pramANe kahyuM : pra.- he bhagavan! tamane yAtrA, yApanIyara, avyAbAdha ane prAsukA vihAra che? u- he somila ! mane te badhuM che. pra.- he bhagavan! tamane yAtrA zuM che? u.- he somila ! tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya, ane dhyAnAdimAM je mArI pravRtti che, te mArI yAtrA che. pra.- he bhagavan! tamane yApanIya zuM che? u.- he somila ! yApanIya be prakAranuM che iMdriyayApanIya ane noiMdriyayApanIya. zrotrAdi pAMca iMdriyo mane AdhIna varte che, pra. 1. sArI rIte saMyamano nirvAha karavo te. 2. sukharUpa samaya vitAvavo te. 3. nirjIva, nirdoSa. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 somila brAhmaNa e mAre iMdriyayApanIya che; ane mArA krodha, mAna, mAyA, ane lobha e cAre kaSAyo vyacchinna thayelA che ane udayamAM AvatA nathI.e mAre noiMdriyayApanIya che. pra.- he bhagavan ! tamane avyAbAdha zuM che ? u.- he somila ! mArA vAta, pitta, kapha ane saMnipAtajanya aneka prakAranA zarIrasaMbaMdhI doSo upazAMta thayA che ane udayamAM AvatA nathI, e mane avyAbAdha che. pra.- he bhagavan ! tamAre prAsuka vihAra zuM che ? u.- he somila ! ArAmo, udyAno, devakulo, sabhAo, parabo tathA strI-pazu-napuMsaka rahita vasatiomAM nirdoSa ane svIkA2vAyogya pITha (sUvAnuM pATiyuM), phalaka (pITha pAchaLa oDiMgaNa rAkhavAnuM pATiyuM) zayyA ane pathArIne prApta karI huM viharuM chuM. te mAro prAsuka vihAra che. pra.- he bhagavan ! sarisavo Apane bhakSya che ke abhakSya ? u.- he somila tArAM brAhmaNanAM zAstromAM sarisava zabdanA be artha kahyA che H 1. sadazavayAH eTale ke mitra ane 2. sarjapaeTale ke sarasava. temAM je mitrasarisava che, te traNa prakAranA che : sAthe janmelA, sAthe UcharelA ane sAthe dhULamAM 2melA. te traNe zramaNa-nigraMthane abhakSya che; paraMtu dhAnyasarisava be prakAranA che : zastrAdithI nirjIva thayelA (zastrapariNata), ane zastrAdithI nirjIva na thayelA (azastrapariNata). temAM azastrapariNata to nigraMthane abhakSya che. zastrapariNatanA pAchA be prakAra che : eSaNIya (icchavAlAyaka, nirdoSa) ane (na icchavAlAyaka, aneSaNIya). temAM aneSaNIya to nigraMthane abhakSya che. je eSaNIya che te be prakAranA che : yAcita (mAgelA) ane ayAcita (na mAgelA). temAM je ayAcita che, te to zramaNane abhakSya che; ane yAcita be Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 suyaM me AusaM! prakAranA che : maLelA ane nahi maLelA. temAM je nahi maLelA che, te nigraMthane abhakSya che; ane maLelA bhakSya che. pra.- he bhagavan! mAsa tamAre bhakSya che ke abhakSya? u.- he somila ! mAsa eTale mahinA to abhakSya che; temaja mASa eTale sonuM rUpuM toLavAnuM mApa, te paNa abhakSya che; paraMtu mAsa eTale aDada jo zastrAdipariNata, yAcita vagere hoya to bhakSya che. pra.he bhagavan! Apane kulatthA bhakSya che ke abhakSya? | u.- he somila ! kulIna strI e arthamAM kulatthA amAre abhakSya che; paNa kaLathI e arthamAM kulatthA amAre zastrAdipariNatAdi hoya to bhakSya che. pra.- he bhagavanuM Apa eka cho, be cho, akSaya cho, avyaya che, avasthita che ke aneka bhUta-vartamAna-bhAvI pariNAmane yogya cho ? u.- he somila! huM eka paNa chuM, ane teM kahyuM te badhuM bhUtavartamAna-bhAvI pariNAmone yogya sudhI paNa) chuM. dravyarUpe huM eka chuM; ane jJAnarUpe tathA darzanarUpe be chuM; pradeza (Atmapradeza) rUpe huM akSaya chuM, avyaya chuM ane avasthita paNa chuM; tathA upayoganI daSTie huM aneka bhUta-vartamAna-bhAvI pariNAmane yogya chuM. ahIM somila brAhmaNa pratibodha pAmyo ane pravrajayA levAnI potAnI azakti hovAthI bAra prakArano zrAvaka dharma aMgIkAra karI viharavA lAgyo. bAkInuM badhuM zaMkha zrAvakanI jema jANavuM. -zataka 18, ud. 10 0 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 nAno atimuktaka te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya atimuktaka nAmanA kumArazramaNa hatA. te bhoLA ane vinayI hatA. eka vakhata bhAre varasAda varasato hato tyAre potAnI kAkhamAM pAtra ane rajoharaNa laIne maLatyAga mATe te bahAra cAlyA. rastAmAM temaNe vahetA pANInuM eka khAbociyuM joyuM. temaNe tenA pharatI eka mATInI pALa bAMdhIne temAM potAnuM pAtra taratuM mUkyuM, ane "A mArI nAva che' ema kahI ramata ramavA mAMDI. keTalAka sthaviroe e badhuM joyuM. teoe AvIne mahAvIra bhagavAnane pUchyuM : "he devAnupriya ! ApanA atimuktaka nAmanA kumArazramaNa keTalA bhavo karyA bAda siddha thaze ?' ma- he Aryo! te A bhava pUro karIne ja siddha thaze. mATe he Aryo ! tame tenI avahelanA, niMdA, tiraskAra ane apamAna karo nahi, paNa glAni rAkhyA vinA tene sAcavo, sahAya karo ane tenI sevA karo. kAraNa ke te A chellA zarIravALo che. pachI te sthaviro atimuktakane vagara glAnie sAcavavA lAgyA tathA tenI sevA karavA lAgyA. -zataka 5, ud. 4 | D | 1. te cha varSanI uMmare nigraMtha pravacana upara ruci karIne pravrajita thayA hatA. sAmAnya rIte ATha varSa pahelAM dIkSA hovI saMbhavatI nathI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 14 keTalA ziSyo siddha thaze? eka vakhata mahAzukra nAmanA devalokamAMthI, mahAsarga nAmanA moTA vimAnamAMthI moTI RddhivALA be devo zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse prAdurbhata thayA. temaNe manathI ja bhagavAnane vaMdanAdi karI, prazna pUchyA ; tathA bhagavAne paNa temane manathI ja javAba ApyA, te sAMbhaLI saMtuSTa thaI teo pharI manathI ja temane vaMdanAdi karI temanI paryApAsanA karavA lAgyA. te vakhate bhagavAnanA moTA ziSya gautama mahAvIrasvAmInI pAse ubhaDaka besIne dhyAna dharatA hatA. dhyAna pUruM thayA pachI temane saMkalpa thayo ke, be devo bhagavAna pAse prAdurbhata thayA hatA, te kyAMthI zA mATe AvyA hatA te huM bhagavAnane pUchuM. - bhagavAne temano IrAdo temane prathamathI ja kahI batAvIne temane te devo pAse ja zaMkA TALavA mokalyA. devo temane AvatA joI harSita thayA tathA jhaTa UbhA thaI gayA. pachI gautamane temaNe kahyuM ke, "he bhagavan! ame mahAzukra kalpamAMthI mahAsarga vimAnamAMthI AvyA chIe; ame bhagavAnane manathI ja pUchyuM hatuM ke, he "he bhagavan! Apa devAnupriyanA keTalA ziSyo siddha thaze ?' tyAre bhagavAne paNa manathI ja amane javAba Apyo ke, "he devAnupriyo ! mArA sAtameM ziSyo siddha thaze.' e rIte ame manathI ja pUchelA praznanA javAba paNa amane zramaNa bhagavaMta taraphathI mana dvArA ja maLyA; tethI ame temanI paryupAsanA karIe chIe." ema Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -23 keTalA ziSyo siddha thaze ? kahIne te devo gautamane vaMdana karI, je dizAmAMthI pragaTyA hatA, te dizAmAM ja aMtardhAna thaI gayA. -zataka 5, urdU. 4 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. gautamane AzvAsana te samaye bhagavAna rAjagRhamAM padhAryA hatA. te arasAmAM gautamasvAmI potAne kevalajJAnanI prApti na thavAthI khinna rahetA hatA. eTale dharmakathA pUrI thayA pachI loko vIkharAI gayA bAda mahAvIrasvAmI gautamane saMbodhIne kahevA lAgyA : he gautama ! tuM mArI sAthe ghaNA kALa sudhI snehathI baMdhAyela che; he gautama ! te ghaNA lAMbA kALathI mArI prazaMsA karI che; he gautama ! tAro mArI sAthe ghaNA lAMbA kALathI paricaya che; he gautama! te ghaNA lAMbA kALathI mArI sevA karI che; he gautama ! tuM ghaNA lAMbA kALathI mane anusaryo che; he gautama ! tuM ghaNA lAMbA kALathI mArI sAthe anukULapaNe varyo che; he gautama ! turatanA devabhavamAM ane suratanA manuSyabhavamAM tArI sAthe mAro saMbaMdha che. vadhAre to zuM ? paNa maraNa pachI zarIrano nAza thayA bAda ahIMthI cyavI ApaNe baMne sarakhA, eka prayojanavALA (eka siddhikSetramAM rahevAvALA), tathA vizeSatA ane bhedarahita (siddha) thaIzuM. gau - he bhagavan! A vAta anuttaraupapAtika devo paNa jANe che ane jue che? ma - hA gautama ! te devoe anaMta manodravyanI vargaNAone zeyarUpe prApta karI che tathA vyApta karI che. tethI teo A vAta jANe che ane jue che. -zataka 14, urdU. 7 [] [ ] Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mahAzilAkaMTaka saMgrAma aitihAsika noMdha A yuddhamAM te vakhatanA mukhya rAjavaMzono ullekha che. magadha dezanA rAjagRha nagaramAM rAjA zreNika (bauddha graMthono biMbisAra) rAjaya karato hato. tenA putra koNike (bauddha graMthonA ajAtazatrue) zreNikanA maraNa pachI caMpAnagarIne potAnI rAjadhAnI banAvI. koNika pachI tenA putra udAyie pATaliputrane rAjadhAnI banAvI, ane tenA pachI nava naMdoe rAjya karyuM. pachI mauryavaMzI caMdragupta Avyo. te samayamAM mahAjanasattAka rAjyo paNa astitvamAM hatAM. tevuM eka rAjya vajI-videhanuM hatuM. videhonuM rAjya vajIo sAthe joDAI gayuM hatuM. vajIonI rAjadhAnI vaizAlI hatI. teno rAjA ceTaka hato. mahAvIranI mAtA trizalA, ceTakanI sagI bahena thatI hatI. ceTakane sAta putrIo hatI. temAM vacalI jayeSThAne mahAvIranA moTAbhAI naMdIvardhana sAthe paraNAvavAmAM AvI hatI. mAmAnI kanyA 1. rAjyalobhane kAraNe ajAtazatrue biMbisArane keda karI mArI nAkhyo hato. juo A mALAnuM "buddhacarita" pustaka, pA. 129. 2. caMpA e aMgadezanI rAjadhAnI hatI. paraMtu magadhadezanA rAjAe aMgadeza jItI lIdhA pachI "aMga-magadhA' e kaMThasamAsathI aMgano magadha sAthe ullekha karavAmAM Avato. juo "buddhacarita' pustaka, pA. 128. 1. juo A mALAnuM 'buddhacarita' pA. 132. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 suyaM me AusaM! sAthe bhANejanuM lagna thavAno rivAja Aje keTalAka bhAgomAM che tema te vakhate paNa pracalita hato. mahAvIranI putrI priyadarzanAnAM lagna paNa mahAvIranI sagI bahena sudarzanAnA putra jamAli vere thayAM hatAM. ceTakanI bIjI putrIo (eka sivAya) paNa te vakhatanA prasiddha rAjAo sAthe paraNI hatI : prabhAvatIne udAyana sAthe paraNAvavAmAM AvI hatI. te udAyananI kathA A graMthamAM AgaLa pA. para upara ApelI che. padmAvatIne caMpAnA dadhivAhana sAthe, mRgAvatIne kauzAMbInA zatAnIka sAthe, zivAne ujjayinInA pradyota sAthe, ane cellaNAne magadhanA zreNika sAthe paraNAvavAmAM AvI hatI. celaNAno putra te ja koNika rAjA . tene halla ane vihalla nAme be nAnA bhAIo hatA. te baMne haMmezAM secanaka nAmanA gaMdhahastI upara besI vilAsa karatA. te joIne koNikanI patnI padmAvatIe adekhAIthI temanI pAsethI te hastI laI levA mATe koNikane kahyuM. koNika teonI pAse hAthInI mAgaNI karI. tyAre vehale jaNAvyuM ke e hAthI tathA hAra baMne zreNika rAjA jIvatA hatA tyAre temanI mAraphate amane maLelAM che; mATe tAre te hAthI joIto hoya to ardha rAjaya mane badalAmAM Apa. 1. sujayeSThA kumArikAvasthAmAM ja jaina bhikSuNI thaI gaI hatI. 2. temano bApa to zrAvaka hovAthI putrIone paraNAvato na hato; celuNA sivAya bAkInIne temanI temanI mAtAoe rAjAnI saMmatithI paraNAvI hatI. celaNAne meLavavA zreNikane moTo bhoga Apavo paDyo hato. (juo hemacaMdrAcAryaracita "mahAvIracarita'). 3. uttama hAthI, jenI gaM thI ja bIjA hAthI bhAgI jAya che. 4. nirayAvali sUtramAM mAtra velano ja ullekha che; bhagavatInI TIkAmAM baMne bhAIono ullekha che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 paraMtu tema karavuM kabUla na rAkhatAM koNike to potAnI mAgaNI cAlu rAkhI. pachI tenA bhayathI baMne bhAIo potAno hAthI tathA hAra laIne dAdA ceTakane tyAM vaizAlI nagarImAM nAsI AvyA. koNike dUta mokalI te baMne bhAIone soMpI devAnI ceTaka pAse mAgaNI karI, paNa ceTaka rAjAe tema karavAnI nA pADI. pachI koNike potAnA kAla vagere daza bhAIone ceTaka sAthe yuddha karavA bolAvyA. ceTake paNa nava mallika ane nava leki ema aDhAra gaNa- rAjAone ekaThA karyA. yuddha zarU thayuM. ceTaka rAjAne evuM vrata hatuM ke divasamAM eka vAra bANa pheMkavuM. daza divasamAM ceTake koNikanA kAlAdi daza bhAIono nAza karyo. agiyArame divase ceTakane jItavA koNike devanuM ArAdhana karavA aSTama (ATha TaMkanA upavAsa)nuM tapa karyuM tethI zakra ane camarendra AvyA. zaDhe kahyuM ke ceTaka parama zrAvaka che, mATe tene huM mArIza nahIM. paNa tAruM rakSaNa karIza. pachI zake koNikanuM rakSaNa karavA sAru vajranA jevuM abhedya kavaca karyuM -TI 5 316. mahAzilAkaMTaka saMgrAma - aitirAsika noMdha - gau he bhagavan ! mahAzilAkaMTaka saMgrAma thato hato tyAre koNa jItyA ane koNa hAryA ? ma - he gautama ! vajjIvidehaputra koNika jItyo, ane nava mallika ane nava leki jeo kAzI ane kozala dezanA aDhAra gaNa-rAjAo hatA. teo parAjaya pAmyA. te saMgrAma mATe koNike potAnA paTTahastI udAyine tathA caturaMga senAne taiyAra karAvI. pachI koNika snAna karI, balikarma (pUjA) karI, prAyazcittarUpa (vighnono nAza karanAra), kautuka (mItilakAdi) ane maMgalo karI, sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI, bAra dhA| karI, dhanurdaMDa grahaNa karI, mAthe koraMTaka puSpanI mALAvALA chatra sahita bahAra nIkaLyo ane potAnA udAyi hastI upara savAra thaIne mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM Avyo. tenI AgaLa devarAja zakra moTuM vajra sarakhuM abhedya kavaca Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 suyaM me AusaM ! vikurtIne Ubho hato. te koNika rAjA ekalA hAthI vaDe paNa zatrupakSano parAbhava karavA samartha hato. teNe nava mallaki ane nava leki jeo kAzI ane kosalanA aDhAra gaNa-rAjAo hatA, teonA mahAna yoddhAone haNyA, ghAyala karyA ane mArI nAMkhyA, teonI cihnayukta dhvajAo ane patAkAo phADI nAkhI, tathA jeonA prANa muzkelImAM che evA teone cAre dizAe nasADI mUkyA. te saMgrAmamAM je ghoDA, hAthI, yoddhA ane sArathio tRNa, kASTha, pAMdaDAM ke kAMkarA vatI haNAyA, teo saghaLA ema jANatA hatA ke huM mahAzilAthI haNAyo, te hetuthI te mahAzilAkaMTaka saMgrAma kahevAya che1. te saMgrAmamAM 84 lAkha mANaso haNAyA; tathA niHzIla, roSe bharAyelA, gusse thayelA, yuddhamAM ghAyala thayelA ane anupazAMta evA teo ghaNe bhAge naraka ane tiryaMca yonimAM utpanna thayA che. pachI rathamuzala nAme bIjo saMgrAma thayo. temAM koNika ane devendra zakra uparAMta asurendra camara rAjAe paNa bhAga lIdho hato; te eka moTuM loDhAnuM kiThIna (tApasonuM vAMsanuM pAtra) jevuM kavaca vikurtIne Ubho rahyo hato. koNika te vakhate bhUtAnaMda nAmanA hAthI upara hato. te saMgrAmamAM azva rahita, sArathi rahita, yoddhAo rahita, ane muzala sahita eka ratha ghaNo janasaMhAra karato cAre bAju doDato hato mATe te rathamuzala saMgrAma kahevAya che. temAM paNa koNika jItyo ane nava mallaki ane nava leki parAjaya pAmyA ane cAre dizAmAM bhAgI gayA. 1. pachI AvatA 'rathamuzala' yaMtra jevuM A 'mahAzilAkaMTaka' paNa eka yuddhayaMtra haze, je moTI zilAo pheMkatuM haze. pachInA vakhatamAM irAnIo talavArovALo ratha zatrusainyamAM mokalatA, jenI vIMjhAtI talavAro dAruNa katala calAvatI, tevuM A 'rathamuzala' yaMtra lAge che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzilAkaMTaka saMgrAma - aitirAsika noMdha 7pa te saMgrAmamAM 96 lAkha mANaso marAyAM. temAMthI daza hajAra eka mAchalInA udaramAM utpanna thayAM; eka devalokamAM utpanna thayo; eka uttama kulamAM utpanna thayo, ane bAkInA ghaNe bhAge naraka ane tiryaMca yonimAM utpanna thayA. gau-he bhagavan! devanA iMdra zake ane asurarAje koNikane kema sahAya ApI? ma-gautama ! devono iMdra zakra koNika rAjAno pUrvabhava saMbaMdhI mitra hato; ane camara paNa koNika rAjAno tApasanI avasthAmAM mitra hato. tethI temaNe tene madada karI hatI. gau-he bhagavan! ghaNAM mANaso ema kahe che ke, saMgrAmamAM haNAyelA manuSyo devalokamAM utpanna thAya che', e pramANe kema hoya ? ma-he gautama! emanuM e kahevuM mithyA che. huM to ema kahuM te kALe vaizAlI nagarImAM varuNa nAme nAgano pautra raheto hato. te zrAvaka hato tathA dhanADhya hato ane niraMtara cha TaMkano upavAsa karyA karato hato. pachI jyAre tene rAjAnA ane gaNanA AdezathI tathA baLajabarIthI rathamuzala saMgrAmamAM javA mATe AjJA thaI, tyAre teNe cha TaMkanA upavAsa vadhArI ATha TaMkanA karyA; ane pachI te cAra ghaMTAvALA azvarathamAM besI saMgrAmamAM Utaryo. tyAM teNe evo niyama lIdho ke A saMgrAmamAM mane je pahelo mAre tene mAre mAravo; bIjAne nahi. pachI eka puruSa rathamAM besI tenI sAme Avyo ane tene prahAra karavAnuM kahevA lAgyo; tyAre varuNe tene potAno niyama kahI saMbhaLAvyo. eTale pelAe bANathI varuNane sakhata ghAyala 1. juo gItA, adhyAya 2, zloka 37. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! karyo. pachI varuNe paNa tene bANathI haNyo. pachI potAno paNa aMtakALa Avyo jANI te ekAMta sthAnamAM cAlyo gayo ane ghoDAone chUTA karI, DAbhanA saMthArA upara pUrva dizAmAM paryakAsane (padmAsane) beTho; ane A pramANe bolyo : | 'pUjaya ahaMtone namaskAra thAo, jeo sidhdhagatine prApta thayA che. zramaNa bhagavAna mahAvIrane namaskAra thAo, je tIrthanA Adikara che, siddhine prApta karavAnI icchAvALA che; tathA je mArA dharmAcArya ane dharmanA upadezaka che. tyAM rahelA bhagavAnane ahIM rahelo huM vaMduM chuM. tyAM rahelA bhagavAna mane juo." pachI te A pramANe bolyo : "pahelAM meM zramaNabhagavAna mahAvIra pAse jIvanaparyata sthUla hiMsA vagere pAMca mahApAponA tyAgano niyama lIdho hato. paraMtu have atyAre to sarva prakAranAM hiMsAdi mahApApono tyAga karuM chuM. - vagere skaMdaka muninI kathAnI peThe jANavuM. pachI teNe bazvara choDI nAkhyuM ane bANane kheMcI kADhavuM. pachI AlocanAdi karI samAdhine prApta thayelo te maraNa pAmyo. have te nAganA pautra varuNano eka priya bAlamitra paNa te yuddhamAM sAmela hato. te paNa jyAre ghAyala thayo tyAre teNe nAganA pautra varuNane saMgrAmamAMthI bahAra nIkaLato joyo. eTale teNe potAnA ghoDAone thobhAvyA ane varuNanI peThe visarjita karyA. pachI vastra pAtharI, te upara besI te pUrvadizA tarapha aMjali karIne bolyo ke, "he bhagavan! mArA priya bAlamitra varuNane je zIlavratAdi hoya te mane paNa ho'. ema kahI teNe bazvara choDyuM ane bANane kheMcI kADhyuM. pachI te paNa anukrame maraNa pAmyo. varuNane maraNa pAmelo joI, pAse rahelA vArunavyaMtara devoe tenA upara divya sugaMdhI gaMdhodakanI vRSTi karI, pAMca varNanAM phUla tenI upara nAkhyAM, ane divya gItagAMdharvano zabda paNa karyo. te pramANe Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzilAkaMTaka saMgrAma - aitirAsika noMdha nAganA pautra varuNanI divya Rddhi ane prabhAva sAMbhaLIne tathA joIne ghaNA mANaso (upara jaNAvyA pramANe) paraspara ema kahe che ke, saMgrAmamAM ghAyala thayelA devalokane pAme che ! gau - he bhagavan! te varuNa marIne kyAM gayo? ma- he gautama ! te saudharma devalokane viSe aruNAbha vimAnamAM devapaNe utpanna thayo che; tenI AyuSasthiti cAra palyopama varSanI che. tyAMthI marIne te mahAvidehakSetramAM siddhi pAmaze. -zataka 7, udde 9 E Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 devAnaMdA brAhmaNI te kAle brAhmaNakuMDagrAma nAme nagara hatuM. temAM bahuzAlaka nAme caitya hatuM. te nagaramAM RSabhadatta nAme brAhmaNa raheto hato. te dhanika tema ja cAre vedomAM nipuNa hato. te zramaNono upAsaka hato. tenI patnI devAnaMdA paNa zramaNonI upAsikA hatI. eka vakhata mahAvIrasvAmI te gAmamAM padhAryA. te vAta jANI RSabhadatta ane devAnaMdA paNa khuza thaI rathamAM besI mahAvIra bhagavAnanAM darzane gayAM. RSabhadatta bhagavAnane vidhisara praNAma karI Ubho rahyo. devAnaMdA paNa traNa vAra pradakSiNA karI, vaMdana karI, RSabhadattane AgaLa karI, potAnA parivArasahita hAtha joDI, vinayapUrvaka UbhI rahI. 1. te vakhate vaizAli zaheramAM (atyAranuM basAra. paTaNAthI ra7 mAIla uttare) tenI pAsenAM be traNa parAMno paNa samAveza thato hato. kuMDagrAma tenuM paruM hoya tema lAge che. temAM kSatriyono mahollo kSatriyakuMDagrAma tarIke prasiddha hato; tevo brAhmaNono mahollo brAhmaNakuMDagrAma nAme prasiddha haze. 2. mULamAM devAnaMdAnI taiyArInuM rAjarANIne zobhe tevI atizayatAvALuM varNana che. jema ke - AbharaNo paheryA, cInAMzuka vastra paheryuM , upara rezamI vastra oDhyuM, sugaMdhita puSpothI keza gUMthyA, kapALamAM caMdana lagAvyuM, kAlAgarunA dhUpa vaDe sugaMdhita thaI; ghaNI kunja dAsIo, cilAta dezanI dAsIo ema aneka deza videzathI AvIne ekaThI thayelI, potAnA dezanA paheraveza jevA vezane dhAraNa karanArI, kuzala ane vinayavALI dAsIono parivAra sAthe lIdho; tathA potAnA dezanI dAsIo, khojAo, vRddha kaMcukio ane mAnya puruSonA vRMda sAthe ratha AgaLa AvI che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnaMdA brAhmaNI 79 te vakhate devAnaMdA brAhmaNInA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI, tenAM locana AnaMdAzruthI bhInAM thayAM, tenuM zarIra harSathI praphulla thatAM teno kaMcuka vistIrNa thayo, tenAM romakUpa UbhAM thayAM, tathA te zramaNabhagavAna mahAvIrane animiSa dRSTithI jotI jotI UbhI rahI. e joI gautame mahAvIrasvAmIne pUchyuM ke, 'he bhagavan ! A devAnaMdA brAhmaNIne Apane joI stanamAMthI dUdhanI dhArA kema chUTI ? ma-- he gautama ! A devAnaMdA mArI kharI mAtA che; ane huM teno putra chuM, mATe tene tema thayuM che. pachI bhagavAne RSabhadattane, devAnaMdAne ane tyAM bhegA thayelA lokone dharma kahyo. tyAra pachI tuSTa thaI RSabhadatte skaMdakanI peThe bhagavAna pAse pravrajyA lIdhI, 11 aMgonuM adhyayana karyuM, aneka tapakarmo karyA ane aMte sATha TaMkanA anazana vaDe maraNa pAmI, te siddha, buddha ane mukta thayo. 1. zakeMdranI AjJAthI tenA senApati hariNegamesi deve mahAvIranA garbhAdhAna pachI 83 mA divase temane devAnaMdAnI kUkhamAMthI upADI trizalA kSatriyANInI kUkhamAM mUkI dIdhA hatA; ane trizalAno garbha devanaMdAnI kUkhamAM mUkyo hato. juo AcArAMga sUtra thru 2, a 15. A mALAnuM 'AcAradharma' pustaka, pA. 168. devAnaMdAne AvA garbharatnanI hAni thaI tenA kAraNamAM ema jaNAvavAmAM Ave che ke pUrvajanmamAM te ane trizalA jeThANI derANI hatAM. te vakhate devAnaMdAe trizalAno ratnakaraMDa coryo hato. tIrthaMkara aMtyakulomAM,daridrakulomAM, bhikSukakulomAM ke brAhmaNakulomAM na avatarI zake. mahAvIrane brAhmaNInA peTe avataravuM paDyuM tenuM kAraNa e hatuM ke, potAnA AgalA janmamAM temaNe gotramada karyo hato. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 suyaM me AusaM! devAnaMdAe paNa bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. tyArabAda mahAvIre temane AryacaMdanA nAmanI AryAne ziSyApaNe soMpyAM. temaNe paNa 11 aMgonuM adhyayana karyuM, aneka tapa karyA ane aMte sATha TaMkanA upavAsa vaDe maraNa pAmI siddhi prApta karI. -zataka 5, udde 33 0 0 0 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jamAli brAhmaNakuMDagrAmanI pazcima dizAe e ja sthaLe kSatriyakuMDagrAma nagara hatuM. temAM jamAli nAmano kSatriyakumAra raheto hato. te dhanika hato tathA potAnA mahelamAM aneka prakAranI suMdara yuvatIo vaDe bhajavAtAM batrIza prakAranAM nATako vaDe nRtya anusAra nAcato, khuza thato, tathA Rtu anusAra bhoga bhogavato viharato hato. eka vakhata bhagavAna mahAvIra te gAmamAM padhAryA. temane AvyA jANI moTo janasamudAya AnaMdita thato tathA kolAhala karato te tarapha javA lAgyo. te joI jamAlie kaMcukine bolAvIne pUchyuM ke, Aje iMdra, skaMda, vAsudeva, nAga, yakSa, bhUta, kUvo, taLAva, nadI, dharo, parvata, vRkSa, maMdira, sUpa ke zAno utsava che ke jethI badhA Ama kolAhala karatA bahAra jAya che ? tyAre kaMcukie tene mahAvIra bhagavAnanA AvyAnI vAta karI. te jANI jamAli paNa snAnAdithI pavitra thaI rathamAM besI tyAM javA nIkaLyo. pachI caitya pAse AvatAM rathamAMthI UtarI, teNe puSpa, tAMbUla, AyudhAdi tathA pagarakhAM dUra karyA; khesane janoInI peThe vIMTALyo; ane kogaLo karI, cokhkho thaI, aMjali vaDe hAtha joDI te mahAvIra pAse gayo, ane vaMdanAdi karI dharmopadeza sAMbhaLavA lAgyo. bhagavAnano dharmopadeza sAMbhaLyA bAda saMtuSTa thaI, teNe UbhA thaIne bhagavAnane traNa vAra pradakSiNA karI, tathA namaskAra karI A 1. te jamAli mahAvIranI sagI bahena sudarzanAno putra ane mahAvIranI putrI priyadarzanAno pati hato. juo vizeSAvazyakasUtra 23-7. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 suyaM me AusaM! pramANe kahyuM, "he bhagavan! huM nircathanA pravacana upara zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM, ruci karuM chuM, tathA he bhagavan! huM te pravacana anusAra vartavAne taiyAra thayo chuM. he bhagavan! tame je upadeza Apo cho te tema ja che, satya che, tathA asaMdigdha che; paraMtu, te devAnupriya ! mArAM mAtapitAnI rajA mAgIne huM ApanI pAse dIkSita thaI, gRhavAsano tyAga karI, sAdhupaNuM svIkAravA icchuM chuM. pachI te potAne ghera gayo ane mAtapitAne bhagavAnanA dharmopadezanI ane temAM potAne thayelI rucinI vAta karI. te jANI tenAM mAtapitA tenA puNyazALIpaNAthI khuza thayAM. paraMtu jyAre teNe saMsArabhayathI udvigna thaI sAdhu thavAnI vAta karI, tyAre tenI mAtA ekadama parasevAthI bhInA zarIravALI thaI gaI; tenA aMgo zokabhArathI kaMpavA lAgyAM; te nisteja tathA zobhA vinAnI thaI gaI; tenAM AbhUSaNo DhIlAM thaI gayAM; tenuM uttarIya vastra sarI gayuM ane vIkharAyelA kezapAza sahita mUchita thaIne te kuhADAthI chedAyelI caMpakalatAnI peThe, ke utsava pUro thatAM iMdradhvajanI jema nIce paDI gaI. tarata ja tenA upara pANI chAMTavAmAM AvyuM, ane tene paMkho nAkhavAmAM Avyo. pachI kaMIka svastha thatAM te AkraMda karavA lAgI. he jAta ! tuM mAro iSTa, kAMta, ane priya che; AbharaNanI peTI jevo, ane jIvitanA utsava jevo AnaMdajanaka che; uMbarAnA puSpanI peThe tArA nAmanuM zravaNa paNa durlabha che, to tAruM darzana to durlabha hoya temAM navAI zI? tAro viyoga amArAthI eka kSaNa paNa sahana nahi thaI zake; mATe ame jIvIe chIe tyAM sudhI tuM ghera ja rahe; pachI kulavaMzataMtunI vRddhi karIne vRddhAvasthAmAM tuM sAdhu thaje.' tyAre jamAlie temane kahyuM, "he mAtapitA ! A manuSyabhava aneka janma-jarA-maraNa-roga vagere zArIrika ane mAnasika du:khonI atyaMta vedanAthI ane seMkaDo vyasanothI pIDita, adbhava ane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamAli 83 saMdhyAnA raMga jevo, parapoTA jevo, DAbhanI saLI upara rahelA jalabiMdu jevo, svapradarzana jevo, ane vIjaLInA camakArA jevo caMcaLa che. saDavuM, paDavuM, ane nAza pAmavo e teno dharma che. pahelAM ke pachI teno avazya tyAga karavAno che; to te mAtapitA ! koNa jANe che ke, koNa prathama jaze ane koNa pachI jaze ? mATe he mAtapitA ! huM tamArI anumatithI bhagavAna pAse pravrajyA grahaNa karavA icchuM chuM." mAtapitA-he putra! tAruM zarIra uttama rUpa, lakSaNa, vyaMjana (masA-tala vagere) ane guNothI yukta che; tathA uttama baLa, vIrya ane sattvahita che. tuM vijJAnamAM vicakSaNa che, saubhAgyaguNathI unnata che, kulIna che, atyaMta samartha che, aneka prakAranA vyAdhi ane rogathI rahita che; nirupahita, udAtta ane manohara che. mATe he putra! jayAM sudhI tArA zarIramAM rUpa-yauvanAdi guNo che, tyAM sudhI tuM teno anubhava kara; pachI amArA maraNa pAmyA bAda, kulataMtunI vRddhi karI, vRddhAvasthAmAM tuM sAdhu thaje. jamAli-he mAtapitA ! A zarIra duHkhanuM ghara che, aneka vyAdhionuM sthAna che; asthi, snAyu ane nADInA samUhanuM baneluM che; mATInA vAsaNa jevuM durbala che; azucithI bhareluM che; tenI sAravAra niraMtara karavI paDe che; tathA jIrNa gharanI peThe saDavuM, paDavuM ane nAza pAmavo e tenA sahaja dharmo che. vaLI e zarIra pahelAM ke pachI avazya choDavAnuM che. to he mAtApitA ! koNa jANe che ke koNa pahelAM jaze ane koNa pachI jaze? mAtapitA-he putra! tAre A ATha strIo che. te vizALa kuLamAM utpanna thayelI bALAo che. te rUpa, lAvaNya ane yauvanathI yukta che. vaLI te samAna kulathI ANelI, kalAmAM kuzala e sarvakAla lADasukhane yogya che. te mArdavaguNathI yukta, nipuNa, vinayopacAramAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 suyaM me AusaM! paMDita ane vicakSaNa che. suMdara, mita ane madhura bolavAmAM, tema ja hAsya, kaTAkSa, gati, vilAsa ane sthitimAM vizArada che; uttama kula ane zIlathI suzobhita che; vizuddha kularU5 vaMzataMtunI vRddhi karavAmAM samartha yauvanavALI che; manane anukUla ane hRdayane iSTa che; guNo vaDe priya ane uttama che; tema ja haMmezAM bhAvamAM anurakta ane sarva aMgamAM suMdara che. mATe he putratuM e strIo sAthe manuSya saMbaMdhI vizAla kAmabhogo bhogava; tyAra pachI muktabhogI thaI, viSayonI utsukatA dUra thayA bAda, amArA mRtyu pachI dIkSA leje. jamAli-he mAtapitA ! manuSya saMbaMdhI kAmabhogo azuci ane azAzvata che; vAta, pitta, zleSma-vIrya ane lohIne jharavAvALA che; viSThA, mUtra, zleSma, nAsikAno mela, vamana, pitta, paru, zukra ane zoNitathI utpanna thayelA che; vaLI te amanojJa tathA kharAba mUtra ane durgadhI niSThAthI bharapUra che; mRtakanA jevI gaMdhavALA ucchavAsathI ane azubha niHzvAsathI uga utpanna kare che; bIbhatsa, halakA ane kalamala (azubha dravya)nA sthAnarUpa hovAthI duHkharUpa ane sarva manuSyone sAdhAraNa che; zArIrika ane mAnasika atyaMta duHkha vaDe sAdhya che; ajJAna nathI levAyelA che; sAdhu puruSothI haMmezAM niMdanIya che; anaMta saMsAranI vRddhi karanArA che, pariNAme kaTuka phaLavALA che; baLatA ghAsanA pULAnI peThe na mUkI daIe to duHkhAnubaMdhI ane mokSamArgamAM vighnarUpa che. mAtapitA-he putra ! aryA (pitAmaha), paryA (prapitAmaha) ane pitAnA paryA thakI AveluM akhUTa dravya tAre vidyamAna che; te tAre sAta peDhI sudhI puSkaLa dAna devAne, puSkaLa bhogavavAne ane puSkaLa vaheMcavAne pUratuM che. mATe tenA vaDe mAnaSika kAmabhogo bhogava, ane pachI sukhano anubhava karI... dIkSA leje. jamAli- he mAtApitA ! e hiraNya vagere agnine Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 jamAli sAdhAraNa che, corane sAdhAraNa che, rAjAne sAdhAraNa che, mRtyune sAdhAraNa che, tathA dAvAda (bhAyAta)ne sAdhAraNa che. vaLI te adhruva, anitya ane azAzvata che. koNa jANe che ke pahelAM koNa jaze ane pachI koNa jaze... mATe huM pravrajayA levA icchuM chuM. A pramANe jyAre viSayane anukUla uktiothI tene manAvI na zakAyo, tyAre viSayane pratikUla ane saMyamane viSe bhaya ane udvega karanArI uktiothI tenAM mAtapitAe tene A pramANe samajAvavA mAMDyo : "he putra ! e nigraMtha pravacana kharekhara satya, advitIya, nyAyayukta, zuddha, zalyane kApanAra, siddhimArgarUpa, muktimArgarUpa, nirmANamArgarUpa ane nirvANamArgarUpa che; temaja asatyarahita tathA niraMtara ane sarva duHkhanA nAzanuM kAraNa che. tenAmAM tatpara thayelA jIvo siddha, buddha ane mukta thaI, nirvANane prApta thAya che tathA sarva duHkhono nAza kare che. paraMtu te sarpanI peThe ekAMta nizcita dRSTivALuM, astrAnI peThe ekAMta dhAravALuM, loDhAnA javane cAvavAnI peThe duSkara, ane veLunA koLiyA jevuM nisvAda che; vaLI te gaMgA nadIne sAme pravAhe javAnI peThe ane be hAthathI samudra taravA jevuM muzkale che; tIkSNa talavAranI dhAra upara cAlavA jevuM duSkara che; tathA moTI zilA UMcakavA barAbara che. nigraMthone AdhArmika (sAdhune khyAlamAM rAkhIne taiyAra karelo AhAra), audezika (sAdhune uddezIne dahIM goLa vagerethI svAdu karelo), mizrajAta (thoDoka potAne mATe ane thoDoka sAdhu mATe ema pahelethI bhego rAMdhelo AhAra), adhyavapUraka (potAne mATe rAMdhavA mAMDyuM hoya temAM sAdhune Avyo jANI navo umerelo), pUtikRta (AdhAkarmika vagerenA aMzothI mizrita), krIta (sAdhu mATe kharIdelo), prAmiyaka (sAdhune mATe UchIno ANelo), Acchedyaka (bIjAno jhUMTavIne Apelo), aniHsRSTa (ghaNAno sahiyAro, badhAnI rajA vinA Apelo), abhyAhata (ghara athavA gAmathI sAdhu mATe ANelo), kAMtArabhakta (vanamAM sAdhu mATe mAMDelA sadAvratano), Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 suyaM me AusaM! dubhikSabhakta (dukALamAM mAMDelA sadAvratano), glAnabhakta (rogI mATe taiyAra karelo), vAIlikAbhakta (vAdaLa caDI AvyAM hoya tyAre sAdhuthI bahAra bhikSA mATe javAya nahi mATe taiyAra karelo), ane prApRrNabhakta (mahemAna mATe taiyAra karelo) AhAra, tathA zayyAtarapiMDa (jene tyAM utAro karyo hoya teno piMDa), rAjapiMDa, tema ja mUla, kaMda, phala, bIja ane hariyALInuM bhojana khAvuM ke pIvuM kalpatuM nathI. vaLI he putra! tuM sukhane yogya che, paNa duHkhane yogya nathI. tema ja TADha, taDako, bhUkha, tarasa,cora, vyApada (jaMgalI jAnavara), DAMsa ane maccharanA upadravone, vAtapittAdi janya rogone ane temanAM duHkhone tema ja tevA vividha pariSaho (saMkaTo) ane upasargo (vikno)ne sahavAne tuM samartha nathI. jamAli-he mAtapitA ! kharekhara, nigraMtha pravacana klaba (maMdazaktivALA), kAyara ane halakA puruSone tathA A lokamAM Asakta, ane paralokathI parAThukha evA viSayatRSNAvALA sAmAnya puruSone duSkara che; paNa dhIra, nizcita ane prayatnavAna puruSane tenuM anupAlana jarA paNa duSkara nathI. Ama jyAre teo jamAline koI rIte samajAvavAne samartha na thayAM, tyAre vagara IcchAe teoe tene dIkSA levA anumati ApI. pachI be lAkha sonaiyA vaDe teoe mahAdukAnamAMthI eka rajoharaNa ane pAtra maMgAvyuM, tathA eka lAkha sonaiyA ApIne hajAmane bolAvyo. ane jamAlinA cAra AMgaLa jeTalA bhAgamAM vALa choDI bAkInA vALa kapAvI naMkhAvyAM. te keza tenI mAtAe 1. kutrikApaNa-jemAM traNe bhuvananI vastu maLI zake, tevI dukAna. 2. mULamAM, hajAme prathama sugaMdhI gaMdhodakathI hAtha dhoyA ane zuddha ATha paDavALA vastrathI moDhAne bAMdhyuM-eTaluM vadhAre che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamAli sapheda vastramAM yatnapUrvaka grahaNa karyA tathA temane gaMdhodakathI dhoIne gaMdhamAlya vaDe pUjyA ane zuddha vastra vaDe bAMdhIne ratnakaraMDamAM mUkyA; pachI hAra, pANInI dhAra, siMduvAranAM puSpa ane tUTI gayelI motInI mALA jevAM duHsaha AMsu pADatI te bolI ke, utsavo, tithio ane parvomAM have mAre mATe A keza ja jamAlikumAranA darzanarUpa thaze. tyArabAda te keza teNe potAne ozike mukAvyA. pachI jamAlinAM mAtapitAe uttara dizA tarapha bIjuM siMhAsana mukAvyuM, ane tenA upara besADIne jamAline navarAvyo; pachI tene sapheda rezamI vastra paherAvyuM; tathA mukuTa, hAra vagere mahAmUlya AbhUSaNo paherAvyAM, pachI hajAra yuvAnothI UMcakAtI eka pAlakhI sajAvIne temAM jamAline pUrva dizA tarapha siMhAsana upara besADyo. pachI temAM jamAlinI mAtA tene jamaNe paDakhe bhadrAsana upara beThI. pachI tenI dhAvamAtA rajoharaNa ane pAtra laI tene DAbe paDakhe bhadrAsana upara beThI. pachI tenI pAchaLa eka suMdara yuvatI sapheda chatrA hAthamAM laIne UbhI rahI. pachI jamAline baMne paDakhe be yuvatIo dhoLAM cAmara grahaNa karIne UbhI rahI. pachI tenI uttarapUrva dizAe eka uttama yuvatI kalazane grahaNa karIne UbhI rahI. pachI tenI dakSiNapUrve eka ramaNI vIMjhaNo laIne UbhI rahI. pachI te pAlakhIne eka sarakhA varNa ane kadavALA 1000 puruSoe UMcakI. sau pahelAM svastika, zrIvatsa, darpaNa vagere maMgalo anukrame cAlyAM. pachI pUrNa kalaza cAlyo. pachI gaganatalano sparza karatI vaijayaMtI dhajA cAlI. pachI uttama ghoDAo, hAthIo tathA rathothI vIMTaLAyelo jamAlikumAra sarva Rddhi sahita vAjiMtronA zabda sahita cAlyo. tene 1. temAM graMthima (guMthelI), veSTima (vITelI), pUrima (pUrelI) ane saMghAtima (paraspara saMghAta vaDe taiyAra thatI) ema cAra prakAranI mALAonuM paNa varNana che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 suyaM me AusaM ! cakalAM, paMcoTIo vagere rastAomAM ghaNA dhananA arthIo tathA kAmanA arthIo abhinaMdana ApatA tathA stuti karatA kahevA lAgyA, 'he naMda ! tAro dharma vaDe jaya thAo; tAro tapa vaDe jaya thAo, tAruM bhadra thAo; akhaMDita ane uttama jJAna-darzana- cAritra vaDe ajita iMdriyone tuM jIta, tathA zramaNadharmanuM pAlana kara. he deva ! vighnone jItI tuM siddhigatimAM nivAsa kara. dhairyarUpa kacchane majabUta bAMdhI, tapa vaDe rAgadveSarUpa mallono tuM ghAta kara. uttama zukladhyAna vaDe aSTa karmarUpa zatrunuM tuM mardana kara. he dhIra ! tuM apramatta thaI, traNa lokarUpa raMgamaMDapa madhye ArAdhanA patAkAne grahaNa karI, nirmaLa ane anuttara evA kevalajJAnane prApta kara tathA jinavare upadezela sarala siddhimArga vaDe paramapadarUpa mokSane prApta kara. tuM pariSaharUpa senAne haNIne iMdriyone pratikUla upasargono parAjaya kara; tane dharmamArgamAM avighna thAo !' pachI caitya najIka AvatAM, jamAli zibikAthI nIce Utaryo. pachI tene AgaLa karI tenAM mAtapitA zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse AvyAM. pachI temane traNa vAra pradakSiNA karIne teo bolyAM. 'he bhagavan ! A amAro eka iSTa ane priya putra che. jema koI kamaLa kAdavamAM utpanna thAya ane pANImAM vadhe, to paNa te paMkanI rajathI tema jalanA kaNathI lepAtuM nathI, tema A jamAli kSatriyakumAra paNa kAmathI utpanna thayo che ane bhogothI vRddhi pAmyo che, to paNa te kAmarajathI ane bhogarajathI lepAto nathI tema ja mitra, jJAti, svajana, saMbaMdhI ane parijanathI paNa lepAto nathI. he devAnupriya ! A jamAli kSatriyakumAra saMsAranA bhayathI udvigna thayo che, janmamaraNathI bhayabhIta thayo che, ane ApanI pAse muMDa--dIkSita thaIne sAdhupaNuM svIkAravA icche che; to Apa devAnupriyane ame A ziSyarUpa bhikSA ApIe chIe. to he devAnupriya ! Apa A ziSyarUpa bhikSAno svIkAra karo'. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 pachI bhagavAnanI anumati maLatAM jamAlie uttarapUrva dizA tarapha jaI potAnI meLe AbharaNa, mAlA ane alaMkArAdi utArI nAkhyAM; te tenI mAtAe sapheda vastramAM jhIlI lIdhAM. pachI dhArabaMdha AMsuthI raDatAM raDatAM teNe kahyuM : 'he putra ! saMyamane viSe prayatna karaje ! he putra! yatna karaje ! he putra ! parAkrama karaje. saMyama pALavAmAM pramAda na karIza ! e pramANe kahIne jamAlinAM mAtapitA mahAvIrane vaMdana karI pAchAM cAlyAM gayAM. jamAli pachI jamAli paMcamuSTika loca karI, bhagavAna pAse AvI pravrajyA le che. te vakhate tenI sAthe bIjA pAMcaso puruSoe paNa dIkSA lIdhI. tyArabAda agiyAra aMgo bhaNI te vicitra tapakarma karato vihare che. eka divasa teNe mahAvIrasvAmI AgaLa AvIne jaNAvyuM ke, 'he bhagavan ! huM ApanI anumatithI pAMcase sAdhuonI sAthe bahAranA dezomAM vihAra karavA icchuM chuM.' tyAre bhagavAne tenI A vAtano Adara tema ja svIkAra na karyo, paraMtu te mauna rahyA. tyAre jamAlie temane te pramANe ja traNa vAra kahyuM, chatAM bhagavAna to mauna ja rahyA. pachI jamAli pAMcaso sAdhuonI sAthe bahAranA dezomAM cAlI nIkaLyo. eka vakhata jamAli eka gAmathI bIje gAma pAMcaso sAdhu sAthe pharato pharato zrAvastImAM koika caityamAM AvIne Utaryo. bhagavAna mahAvI2 te vakhate caMpAnagarImAM pUrNabhadra caityamAM UtaryA hatA. have koI divase jamAline rasasahita, lUkhuM, tuccha, bhUkhatarasano kALa vItI gayA pachInuM pramANathI vadhAre ke ochuM evuM pAMca mUThI bharI badhA vALa kheMcI kADhavA te. 1. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 suyaM me Ausa ! tathA zIta pAnabhojana vAraMvAra khAvAmAM AvyAthI zarIramAM moTo vyAdhi thayo. tenuM zarIra pittajvarathI vyApta hovAthI te dAhayukta hato. vedanAthI pIDita thaI teNe potAnA zramaNa nigraMthone bolAvIne kahyuM, 'he devAnupriyo ! tame mAre mATe pathArI pAtharo'. pelAo te vAtano vinayapUrvaka svIkAra karI pathArI pAtharavA lAgyA. paraMtu jamAlie atyaMta vedanAthI vyAkula thaI temane pharI bolAvIne pUchyuM, 'he devAnupriyo ! mAre mATe pathArI pAtharI ?' tyAre teoe kahyuM ke, haju pAtharI nathI, paNa patharAya che. tyAre jamAlie evo saMkalpa thayo ke, "zramaNa bhagavAna mahAvIra to ema kahe che ke, cAlatuM hoya te cAlyuM kahevAya' i.' paNa A to spaSTa dekhAya che ke, jyAM sudhI pathArI patharAtI hoya, tyAM sudhI tene pAtharI ema na kahevAya." ema vicArI teNe zramaNa nigraMthone bolAvIne kahyuM, '"he devAnupriyo ! zramaNa bhagavAna mahAvIra kahe che ke. 'cAlatuM te cAlyuM kahevAya i.' paraMtu mane to pratyakSa dekhAya che ke, cAlatuM hoya tyAM sudhI cAlyuM na kahevAya i." tenI A vAta keTalAkoe mAnI, ane keTalAkoe na mAnI. tethI te na mAnanArA teno tyAga karI bhagavAna pAse cAlyA gayA. jamAli paNa vakhata jatAM nIrogI thayo tyAre tyAMthI nIkaLI caMpAmAM Avyo, tathA bhagavAna pAse AvIne kahevA lAgyo, 'ApanA ghaNA ziSyo haju chadmastha che, kevalajJAnI nathI; paraMtu huM to utpanna thayelA jJAna ane darzanane dhAraNa karanAro arhat, jina ane kevalI thaIne viruM chuM.' tyAre gautame tene kahyuM ke, kevalajJAnInuM jJAna ke darzana parvata vagerethI AvRta ke nivArita thatuM nathI. to tuM jo kevalajJAnI hoya, to mane A be praznono uttara Apa. he jamAli ! loka zAzvata che ke juo bhagavatIsAra pustakanA siddhAMtakhaMDa vibhAga 7, prakaraNa 1. 1. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -1 jamAli azAzvata? tathA jIva zAzvata che ke azAzvata? tyAre jamAli A praznono uttara ApI zakyo nahIM ane cUpa rahyo. tyAre bhagavAna mahAvIre kahyuM, "he jamAli ! mArA ghaNA chadmastha ziSyo A be praznono mArI peThe uttara ApavA samartha che, chatAM teo tArI peThe ema kahetA nathI. ke, "ame sarvajJa ane jina chIe." he jamAli ! loka zAzvata che; kAraNa ke te kadApi na hato ema nathI; tema ja te kadApi nathI ane haze nahi ema paNa nathI. paraMtu loka hato, che ane haze. te zAzvata, avyaya, avasthita ane nitya che. vaLI te jamAli ! loka azAzvata paNa che. kAraNa ke avasarpiNI thaIne utsarpiNI thAya che; ane utsarpiNI thaIne avasarpiNI thAya che. te ja pramANe jIva paNa nitya che, tema ja azAzvata paNa che, kAraNa ke te nairayika thaIne tiryaMcayonika paNa thAya che; ane tiryaMcayonika thaIne manuSya, tathA manuSya thaIne deva paNa thAya che. paraMtu jamAline A vAta gamI nahIM; tethI te tyAMthI bIjI vAra cAlI nIkaLyo. tyAra bAda te asatya bhAvo pragaTa karIne tathA mithyAtvanA abhiniveza vaDe potAne tathA parane bhrAMta karato ane mithyAjJAnavALA karato, ghaNAM varasa sAdhupaNe jIvyo, ane aMte trIza TaMkanA upavAsa karI, potAnA pApasthAnakane AlocyA-pratikramyA vinA maraNa pAmI lAntaka devalokamAM tera sAgaropama sthitivALo kilviSika deva thayo. jamAline maraNa pAmelo jANI gautame mahAvIra bhagavAnane tenI gati viSe prazna pUchyo ane tenI vigata jANI temaNe kilviSika devo viSe vadhu prazno pUchyA : 1. devomAM aMtyaja jevI e hIna koTI che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -2 suyaM me AusaM! pra-he bhagavan! kilviSika devo keTalA prakAranA che? u-he gautama ! traNa prakAranA che : traNa palyopamanI sthitivALA, traNa sAgaropamanI sthitivALA, ane tera sAgaropamanI sthitivALA. temAM pahelA prakAranA devo jyotiSka devonI upara ane saudharma ane IzAna devalokanI nIce rahe che. bIjA prakAranA devo saudharma ane IzAna devalokanI upara, tathA sanakumAra ane mahendra devalokanI nIce rahe che. tathA trIjA prakAranA devo brahmalokanI upara ane lAMtaka kalpanI nIce rahe che. je jIvo AcAryanA phleSI, upAdhyAyanA zI; kula, gaNa ane saMghanA dveSI, tathA te badhAno ayaza ane akIrti karanArA hoya; tathA ghaNA asatya artho pragaTa karavAthI ane mithyA kadAgrahathI potAne ane parane bhrAnta karatA maraNa pAme, teo kilviSika deva tarIke janme che. D D D Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surya me AusaM ! khaMDa 2jo kathAkhaMDa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 tuMbaDAM bhagavAna mahAvIre kahyuM : he gautama ! jema koI puruSa moTA, sUkA, kANA vinAnA, AkhA tuMbaDAne dAbhathI vIMTe; tenA upara mATIno lepa lagAve, pachI tene taDake sukave, tathA evI ja rIte uparA uparI ATha vAra kare; ane tyAra bAda tene UMDA pANImAM pheMke, to mATInA ATha lepothI bhAre thayeluM te tuMbaDuM pANInI sapATInI nIce cAlyuM jAya che. e ja pramANe he gautama ! jIvo hiMsA, asatya, caurya, parigraha, abrahmacarya, krodha, mAna, mAyA, lobha vagerenA kusaMskArone lIdhe bhAre thAya che. tevA jIvo maraNa pAmIne adhogatie jAya che. have he gautama ! pANImAM DUbelA te tuMbaDA uparanA lepano pahelo thara kohAIne UkhaDI jAya che, tyAre te nIcethI jarAka upara Ave che. e rIte jyAre tenI uparanA badhA ja tharo UkhaDI jAya che, tyAre te potAnA mULasvabhAvane- eTale ke halakANAne pAmIne sapATI upara AvI jAya che. e ja pramANe jIvo ahiMsA, satya, asteya, aparigraha, brahmacarya, kSamA, mRdutA, saraLatA, ane nirlobhatA vagerenA AcaraNathI hiMsA vagerenA kusaMskArone dhIre dhIre ochA kare che. te rIte jyAre te saMskAro cheka nirmULa thaI jAya che, tyAre AtmA potAnA asala svabhAvamAM AvI jAya che, ane Urdhvagatine pAmI, ajarAmara banI jAya che. (jJAtA. 1-6) [][] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. be kAcabA zrI mahAvIra kahe che : kAzImAM gaMgAtIre eka moTo dharo hato. temAM aneka mAchalAM, kAcabA, magara, vagere jalacara prANIo rahetAM hatAM. te dharAnI pAse eka moTI jhADI hatI. temAM be ziyALa rahetAM hatAM. rAta paDye jaLacarone paDakavA te baMne dharA pAse AvatAM. eka vAra rAta paDye jaLa jhaMpI gayuM, tyAre e dharAmAMthI be kAcabA bahAra nIkaLyA ane khAvAnuM zodhavA Amatema pharavA lAgyA. pelAM ziyALa te baMnene jotAM ja temanA upara tUTI paDyAM. paraMtu pelA be kAcabAoe tarata ja potAnAM aMga (be hAtha, be paga, ane Doka.) potAnI DhAla nIce chupAvI dIdhAM ane teo hAlyAcAlyA vinA ja eka jagAe paDI rahyA. pelAM ziyALoe AvIne temane vAraMvAra halAvyA, bacakAM bharyA ane nakha mAryA paNa kAMI ja vaLyuM nahIM. chevaTe thAkIne teo kAcabA pharI hAla-cAle tenI rAha jotAM thoDe cheTe chupAIne besI rahyAM. ziyALa cAlyAM gayAM samajIne bemAMnA eka kAcabAe potAno eka paga dhIre dhIre bahAra kADhyo. te jotAM ja eka ziyALe ekadama AvIne teno paga karaDI khAdho. e ja rIte te mUDha kAcabAnA bIjA avayavo paNa karaDI khAIne te ziyALoe teno nAza karyo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be kAcabA bIjo kAcabo paNa te pramANe ja karaze ema mAnI ziyALa lAMbo vakhata saMtAI rahyAM. paraMtu te kAcabo to potAno eke avayava bahAra na kADhatAM keTalIya vakhata tyAM ne tyAM nizreSTa thaIne paDI rahyo. te ziyALoe te jagAe be traNa vAra pherA khAdhA, paNa temanuM kAMI vaLyuM nahi. chevaTe kaMTALIne hatAza thaI te cAlyAM gayAM. ziyALa cAlyAM gayAM tyAra bAda paNa keTaloka vakhata javA daIne te catura kAcabAe potAnI Doka dhIre dhIre UMcI karIne cAre kora joyuM. AsapAsa koIne na jovAthI te jhapATAbaMdha doDIne potAnA gharamAM pesI gayo ane potAnAM sagAsaMbaMdhIone maLIne sukhe rahevA lAgyo. A pramANe je zramaNo ane zramaNIo potAnI pAMca iMdriyone tAbAmAM na rAkhatAM svacchede varte che, AhAra uparano saMyama gumAvI svAdamAM lolupa thaI jAya che, atizaya miSTa ane snigdha padArthone ja zodhyA kare che, tathA Akho samaya pramAdamAM ja gALe che, tevA zramaNa ane zramaNIono pahelA kAcabAnI peThe bUre hAle nAza thAya che. tethI UlaTuM, je zramaNo ane zramaNIo potAnI pAMce iMdriyo tAbAmAM rAkhe che, saMyamathI varte che, AhAranuM pramANa barAbara samajI, lUkhAsUkhA bhojanano paNa zarIranA poSaNa pUrato ja upayoga kare che, tathA svAdhyAyAdi AtmakalyANamAM upayogI pravRttimAM ja potAno samaya gALe che, te badhAM bIjA kAcabAnI peThe sukhethI pote tare che, ane bIjAne paNa tAre che. (jJAtA. 1-4) B | Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be IDAM caMpA nagarImAM be sArthavAha mitro rahetA hatA : jinadatta ane sAgaradatta. te baMnene eka eka putra hato. te baMne putro sAthe janmelA, sAthe UcharelA, sAthe ramelA, sAthe paraNelA ane paraspara atyaMta anurAgavALA hatA. ekabIjAnI icchAne teo saMpUrNa rIte anusaratA. eka vakhata te baMne jaNA nagarI bahAranA udyAnamAM vihAra karavA gayA hatA. tyAM pharatAM pharatAM teo eka jALA pAse AvyA. temanAM pagalAMnA avAjathI te jALAmAM viyAyelI eka DhelaDI bhayanI mArI moTI cIso nAkhatI tyAMthI nIkaLIne sAmenA jhADanI DALa upara beThI. pelA mitroe jALAmAM joyuM to DhelaDIe be suMdara iMDAM mUkyAM hatAM. A iMDAM ApaNe ghera laI jaIe to temAMthI ApaNane ramavA mora thaze, ema vicArI, temaNe potAnA nokaro dvArA te iMDAM upADAvIne potAne tyAMnI uttama kUkaDIonAM iMDAMnI bheLAM mukAvyAM. Ama eka iMDuM sAgaradattane tyAM ane bIjuM jinadattane tyAM sevAvA lAgyuM. kUkaDInAM iMDAM bheLA rAkhelA te iMDAmAMthI mora thaze ke nahIM te jovAne sAgaradattano putra vAraMvAra tene khakhaDAvavA lAgyo, vAraMvAra halAvavA lAgyo, tathA AmathI tema pheravI pheravIne jovA lAgyo. Ama ghaNI vAra thavAthI te IMDuM nirjIva thaI gayuM. potAnA iMDAne nirjIva thaI gayeluM joI te ghaNo kheda pAmyo, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be iMDAM 99 ane mana sAthe kahevA lAgyo ke A iMDAmAMthI mAre ramavAno mora na thayo. bIjI bAju jinadattanA putre kukaDInAM iMDAM bhegA rahelA potAnA iMDAmAMthI yogya samaye mora avazya thavAno che, e vizvAsathI tene kadI khakhaDAvyuM nahIM, pheravyuM nahIM, ane joyuM sarakhuM paNa nahIM. pariNAme, yogya kALe te iMDAmAMthI moranuM baccuM thayuM. pachI jinadattanA putre mayUrapoSakone bolAvI te baccAne kALajIpUrvaka ucherAvyuM tathA tene nAcavA-kUdavAnI tAlIma apAvI. have te mora jinadattane tyAM kaLA karIne nAce che, TahukA kare che, ane caMdrakaLAvALAM potAnAM pIMchAthI saune khuza kare che. e pramANe je zramaNanigraMtho ahiMsA, satya, tyAga, brahmacarya ane aparigraha vagare saMyamonI bAbatamAM sAgaradattanA putranI jema zaMkAzIla rahe che, temanuM barAbara AcaraNa na karatAM temanA phaLa viSe vivAda karyA kare che, pakSApakSI mAMDe che, ke kadAgraha karIne bhAre ghamasANa macAve che, te bhikSuo ane bhikSuNIo sAgaradattanAM putranI jema pastAya che. ane chevaTe kaLATamAM ne kakaLATamAM ja potAnuM jIvana pUruM kare che. paraMtu je zramaNo ane zramaNIo jinadattanA putranI jema ahiMsA, satya, tyAga, brahmacarya, ane aparigraha vagere saMyamonI bAbatamAM zaMkAzIla na rahetAM temanuM azaMkabhAve AcaraNa karyA kare che, teo cokkasa A saMsAra-samudrane tarI jAya che. (jJAtA. 1-3) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIphaLa caMpA nagarImAM dhanya nAme eka samRddha tathA kuzaLa sArthavAha raheto hato. ekavAra te sArthavAhe vepAra mATe ahicchatrA nagarI tarapha javAno vicAra karyo. te mATe teNe aneka prakAranAM kariyANAnAM moTAM moTAM gADAM bharAvyAM, tathA prayANanI taiyArI pahelAM caMpAmAM teNe ghoSaNA karAvI ke je koI parivrAjaka ke gRhastha dhanya sArthavAhanI sAthe ahicchatrA AvavA icchatA hoya, te ghaNI khuzIthI AvI zake che. dhanya saune joItI madada karaze. e ghoSaNA sAMbhaLatAM keTalAya sAdhu-saMnyAsI, tathA gRhastho dhanyanA sArthamAM joDAyA. pachI nAnI nAnI majalo karato dhanya badhA sAthe sAthe aMgadezanI vacce thaI, sarahada upara AvI pahoMcyo. tyAM paDAva nAkhyA bAda bhaviSyanA pravAsamAM rAkhavAnI sAvacetInI jANa mATe teNe potAnA sArthamAM nIce pramANe ghoSaNA karAvI. "have pachInA pravAsamAM vRkSothI gIca evI eka moTI aTavI AvanAra che. temAM patra-puSpa-phaLathI zobhatAM naMdIphaLa nAmanAM vRkSo Avaze. te dekhAvamAM ghaNAM manohara hoya che, paNa je koI temanI chAyAmAM visAmo le che, ke temanAM phaLaphUla cAkhe che, tenuM akALe mRtyu thAya che. mATe koI pravAsIe tema karavuM nahIM." paraMtu sArthanAM keTalAMya mANaso dhanyanI A ghoSaNA tarapha lakSya na rAkhI, te vRkSonI chAyA ane phaLaphUlothI AkarSAI akALa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIphaLa 101 mRtyu pAmyAM. paraMtu jeoe te ghoSaNA dhyAnamAM rAkhI, teo te jhADothI dUra ja rahyAM. bAkI rahelAo sAthe pravAsa karato dhanya yathAkALe ahicchatrA jaI pahoMcyo. e pramANe je nigraMtha, nigraMthIo vItarAga puruSoe kahelA saMyamano svIkAra karIne paNa kAmaguNomAM lalacAIne phasAi jAya che, tathA zramaNatvathI bhraSTa thAya che, teo dhanyanI ghoSaNA na mAnI naMdIphaLa pratye AkarSAnArA pravAsIonI jema nAza pAme che; ane saMsArasAgaramAM rakhaDyA kare che. paraMtu jeo dhanyanI ghoSaNAne svIkArIne cAlanArA pravAsIonI jema potAnA saMyamamAM vadhAre ne vadhAre sAvadhAna tathA prayatnazIla rahe che, teo samasta lokamAM vaMdanIya ane pUjanIya thaI, thoDA ja vakhatamAM saMsArano pAra pAmI siddha-buddha ane mukta thAya che. (jJAtA. 1-15) D D D Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdramA zrI mahAvIra kahe che : varNa, zItalatA, snigdhatA, kAMti, dIpti, dhRti, chAyA, prabhA, ojasa ane maMDaLanI bAbatamAM kRSNapakSanA paDavAno caMdra pUrNimAnA caMdra karatAM hIna hoya che. te ja pramANe kRSNapakSanA paDavAnA caMdra karatAM bIjano caMdra hInatara hoya che. ane e rIte dararoja hIna thato thato amAsanI rAtre te cheka naSTa thaI jAya che. e ja pramANe kSamA, nirlobhatA, jiteMdriyatA, saralatA, mRdutA, laghutA, satya, tapa, tyAga, akiMcanatA, ane brahmacaryanA guNothI rahita thatAM janArAM nigraMtha nirgathI dinapratidina hIna, hInatara ane hInatama dazAne pAmatAM pAmatAM chevaTe amAsanA caMdranI jema bilakula nAza pAme che. paraMtu zuklapakSanA paDavAno caMdra varNa, ghuti vagere guNonI bAbatamAM amAvAsyAnA caMdra karatAM adhika hoya che. te ja pramANe zuklapakSamAM bIjano caMdra paDavAnA caMdra karatAM adhikAra hoya che. e rIte vadhatAM vadhatAM pUrNimAno caMdra e badhA guNothI paripUrNa thAya che. e ja pramANe kSamA vagere guNone vadhAre ne vadhAre khilavanArAM nigraMtha ane nigraMthI chevaTe pUrNimAnA caMdranI peThe paripUrNa thAya che. (jJAtA. 1-10) [] [] ] Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rohiNI rAjagRha nagaranA dhanya nAme tavaMgara sArthavAhane eka vAra vicAra Avyo ke, atyAre to huM mAro sarva vyavahAra mArI dekharekha nIce sArI rIte calAvuM chuM; paraMtu mArI gerahAjarImAM e badhuM koNa saMbhALaze? mAre cAra putro che; paraMtu te dhana kamAI jANanArA che. dhana to meM ja eTaluM bheguM karyuM che ke, navuM na Ave to paNa khUTe nahIM. eTale jarUra to koI averanAranI che. ane e kAma to strInuM kahevAya. mATe mArI cAra putravadhuomAMthI e kAmane koNa lAyaka che, tenI parIkSA karIne, tenA hAthamAM bhaMDAranI cAvI sopuM. bIje divase teNe khUba khAnapAna taiyAra karAvIne potAnAM temaja te putravadhuonAM sagAMne jamavA teDAvyAM. jamaNa thaI rahyA bAda te saunI samakSa teNe potAnI eka eka putravadhUne bolAvI ane te darekane DAMgaranA pAMca pAMca dANA ApIne kahyuM ke, tame A dANA sAcavIne rAkhajo ane huM pharI mAguM tyAre mane pAchA Apajo. moTI ujijhakAe te pAMca dANA lIdhA ane sasarAjInA koThAramAM DAMgaranAM ghaNAMya pAlAM bharelAM che, eTale jyAre te dANA pAchA mAgaze tyAre temAMthI pAMca dANA laIne ApI daIza," ema vicArIne koI na jANe tema bahAra pheMkI dIdhA. bIjI bhogavatIe e dANA lIdhA ane 'sasarA mAgaze tyAre koThAramAMthI apAze', ema dhArI te dANA sApha karIne khAI gaI. trIjI rakSikAe te dANA eka cokhkhA kapaDAmAM bAMdhyA ane Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 suyaM me AusaM! ratnanA karaMDiyAmAM mUkI, ozikA nIce sAcavI rAkhyA; tathA divasamAM traNa vAra temane saMbhALavA lAgI. - sauthI nAnI rohiNIe te dANA laI, manamAM kAMIka vicAra karI, potAnAM piyariyAMne bolAvIne kahayuM ke varSARtunI zarUAtamAM ja tame eka nAnA kyArAmAM Amane vAvIne pharatI vADa karI saMbhALajo. pAkano samaya thatAM ja enA pAMce choDa khUba phUlyA phAlyA ane temAMthI nava ghaDA bharAya teTalA dANA nIkaLyA. bIje varSe te badhA dANA pahelAMnI mAphaka vavarAvyA, to temAMthI aneka kuDava (ATha khobAno eka kuDava.) cokhA nIpajyAM. e rIte teNe lAgalagATa pAMca varSa sudhI temanuM vAvetara karAvyuM. temAMthI aneka gADAM bharAya teTalA dANA nIpajayA. pAMca varSa pUrAM thaye dhanya sArthavAhe potAnuM kuTuMba pharI vAra ekaThuM karyuM, ane saune uttama khAna-pAna vaDe saMtuSTa karyA. tyAra bAda te saunI samakSa teNe potAnI moTI putravadhU ujijhakAne bolAvIne, pote pAMca varSa pUrve ApelA pAMca dANA mAgyA. ujhikAe koThAramAMthI pAMca dANA lAvI ApyA. paraMtu zeThe tene sogaMda daIne pUchyuM tyAre teNe kabUla karyuM ke, mULa dANA to pote pheMkI dIdhA che. te pramANe bIjI bhogavatIe paNa kabUlyuM ke, mULa dANA to pote khAI gaI che. trIjI rakSikAe to jatanathI sAcavelA mULa dANA jemanA tema lAvIne ApyA. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rohiNI 105 ane chellI rohiNIe kahyuM, 'tAta ! e dANA joItA hoya to pahelAM gADAM maMgAvarAvo'. zeThe hasIne pUchyuM, "pAMca dANA lAvavA mATe te gADAM joItAM haze ?' tyAre rohiNIe pAMca varSa sudhI te dANA vaDe karAvelA vAvetaranI vAta kahI saMbhaLAvI. A vAta sAMbhaLI, saMtuSTa thaI, zeThe AkhA kuTuMbanI samakSa kahyuM, "A rohiNIne huM gharano badho kArabhAra sopuM chuM, tathA tene ja kuTuMbanAM badhAM kAmakAjamAM salAhakAra nImuM chuM; A rakSikAne ghara ane kuTuMbanI badhI saMpattinI rakhevALI soMpuM chuM; bhogavatIne rasoDAnI adhiSThAtrI nImuM chuM ane ujhikAne gharanI saphAInI javAbadArI soMpuM chuM. A pramANe je nirgatha ane nigraMthIo pote svIkArelI ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigrahanI pAMca pratijJAone ujhikAnI jema pheMkI de che, teo saMghanA tiraskArane pAtra bane che, ane teo adhogatie jAya che. je nigraMtha ane nigraMthIo pote svIkArelI pAMce pratijJAone bhogavatInI jema gaLI jAya che. eTale ke te pAMce pratijJAo grahaNa karI temanuM mAtra AjIvikAne mATe ja pAlana kare che, ane tethI maLatA AhArAdikamAM ja Asakta rahe che, te paNa mokSaphaLathI vaMcita thaI, paralokamAM duHkhanA bhAgI thAya che. je nigraMtha ane nigraMthIo rakSikAnI peThe pote svIkArelI pAMce pratijJAone kALajIpUrvaka sAcave che, ane saMbhALe che, teo saMghamAM pUjanIya ane vaMdanIya thAya che tathA potAnA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 suyaM me AusaM! manuSyajIvanane sArthaka kare che. ane je nigraMtha tathA nigraMthIo potAnI pAMce pratijJAone rohiNInI peThe sArI rIte sAcave che, tema ja khIlave che, teo ja sauthI ucca koTInAM hoI, alabhya evuM nirvANapada pAme che. (jJAtA. 1-7) ] ] [] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDAo hastizIrSa nagaranA keTalAka vahANavaTIo eka vakhata temanAM vahANa madhadariye tophAnamAM sapaDAi jatAM, athaDAtA kUTAtAM kAlikIpe AvI pahoMcyA. te dvIpamAM suvarNa ratna vagerenI keTalIye uttama khANo hatI; paraMtu sauthI navAInI cIja to te dvIpanA adbhuta ghoDAo hatA. teo e vahANavaTIone joI tarata bhayathI aneka yojana dUra araNyamAM nAsI gayA. anukULa pavana thatAM, lAkaDAM-pANI vagere jarUrI sAmagrI vahANamAM bharI laI tathA te dvIpamAMthI maLela suvarNa, ratna vage2e laIne teo pAchA hastizIrSa AvI pahoMcyAM; ane moTA najarANA sAthe rAjAne maLyA. rAjAe temane temanA pravAsanI, tathA temaNe joyelI koI navAInI cIjanI vAta pUchI teoe kAlikadvIpamAM pote joyelA adbhuta ghoDAonI vAta kahI. e uparathI rAjAe te vahANavaTIone potAnAM mANaso sAthe te dvIpamAM te ghoDAo laI AvavA pAchA mokalyA. temanI sAthe rAjAe zrotrudriyane uttejaka vAdyo mokalyAM; cakSuriMdriyane uttejaka aneka prakAranI raMgaberaMgI AkRtio-citro vagere mokalyAM; ghrANendriyane uttejaka aneka sugaMdhI padArtho mokalyA; svAdeMdriya tRpta karanAra svAdu padArtho mokalyA; ane sparzendriyane uttejaka suMvALA padArtho mokalyA. vahANavaTIoe kAlikaTThIpe pahoMcatA veMta ja judI judI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 suyaM me Ausa! iMdriyone uttejaka te padArthone ghoDAonA sthAnanI AsapAsa goThavI dIdhA, ane vINA vagere vAdyo vagADavA mAMDyAM. te vAghonA avAjathI mohita thayelA ghoDAo te mANaso pAse AvIne cUpacApa besI gayA, ane sugaMdhIo suMghavA lAgyA, khAdyo khAvA lAgyA tathA piyo pIvA lAgyA. pachI temane barAbara lubdha thayelA jANIne te lokoe temane gaLe ane page bAMdhIne pakaDI lIdhA tathA vahANa upara caDAvI rAjAnI pAse ApyA. rAjAe te vahANavaTIonuM badhuM dANa mApha karyuM. pachI pelA ghoDAone rAjAnA AzvamaIkoe temanAM mAM, kAna, vALa, kharI, kAMDAM bAMdhIne, cokaDAM caDAvIne, taMga kheMcIne, AMkIne tathA vela-netara, latA ane cAbUka vagerenA prahAro mArI mArIne sArI rIte keLavyA ane rAjA pAse ANyA. e pramANe je zramaNo ane zramaNIo ahiMsA, satya vagerenI pratijJAo svIkArIne pelA ghoDAonI peThe zabda sparza, rUpa, rasa ane gaMdhamAM Asakta thAya che, moha pAme che, ane temane prApta karavA vyAkuLa bane che teo te ghoDAonI peThe asaha du:kha pAme che, ane saMsAracakramAM pharyA kare che. je manuSyo zrotraMdriyane vaza thaIne madhura zabdomAM rAga kare che, te tetaranI peThe pAzamAM baMdhAya che. je manuSyo dhrANedriyane AdhIna thaI, aneka prakAranA sugaMdhomAM Asakta thAya che, teo madArInA hAthamAM sapaDAyelA sApanI peThe atyaMta kaThora vadha-baMdha pAme che. je mANaso svAdedriyane vaza thaI, aneka prakAranAM lijjatadAra khAnapAnamAM gRddha bane che, teo gala gaLelA matsyanI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDAo peThe taraphaDIne maraNa pAme che. 109 je manuSyo sparzedriya vaza na karatAM aneka jAtanA sparzothI lalacAya che, teo aMkuzathI vIMdhAtA hAthInI peThe parAdhIna thaine mahAvedanA pAme che. zramaNe madhura ke amadhura zabdone kAnamAM praveza karatA aTakAvavA kAnamAM pUmaDAM na nAkhatAM, samabhAva keLavavAno prayatna karavo. zramaNe sArAM ke naThArAM rUpo potAnI AMkho sAme AvatAM, te AMkho upara dveSa karavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karavo. zramaNe sugaMdha ke durgaMdhane nAka pAse AvatAM nAka caDAvavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karavo. zramaNe jIbha upara sArA ke narasA raso AvatAM moM maraDavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karavo. zramaNe zarIne sArA ke narasA parzono prasaMga paDe tyAre hRSTa ke tuSTa na thatAM samaMbhAva keLavavAno prayatna karavo. (jJAtA. 1-17) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 malli zrI mahAvIrasvAmI kahe che : videhanI rAjadhAnI mithilAmAM kuMbha nAme rAjA hato. tenI prabhAvatI rANIne peTe malli nAmanI svarUpavatI putrI janmI hatI. te jyAre yauvanamAM AvI, tyAre tenuM sauMdarya eTaluM badhuM khIlI UThyuM ke, deza dezanA rAjAo tene prApta karavA prayatna karavA lAgyA. paraMtu mallie to AjIvana kaumAravrata pALavAno nirNaya karyo hato, tethI teno pitA kuMbharAjA koInuM kaheNa svIkArato na hato. chevaTe kozaladeza, aMgadeza, kAzIdeza, kuNAladeza, kudeza ane paMcAladeza ema cha dezanA rAjAoe to malline baLAtkAre varavA mATe kuMbharAjAnI nagarI upara potapotAnAM lazkaro sAthe caDAI karI. mallie vicAryuM ke, AvA baLiyAo sAme mArA pitA TakI zakaze nahIM. AthI teNe te badhA rAjAone zAMta karavA mATe eka yukti vicArI kADhI. teNe potAnA mahelanA eka suMdara ane vizALa oraDAnI madhyamAM potAnI eka AbehUba suvarNamUrti mukAvI. te mUrti aMdarathI polI hatI, ane tenA mAthA upara kaLavALuM eka DhAMkaNuM hatuM. e mUrtine jotAM sAkSAt malli pote ja UbhI na hoya, evo bhAsa thato. pachI malli te mUrtinA peTamAM roja sugaMdhI khAgho nAkhyA karatI. tema karatAM karatAM jyAre te mUrti pUrepUrI bharAI gaI, tyAre Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malli 111 teNe peluM kaLavALuM DhAMkaNuM tenA upara majabUta rIte besADI dIdhuM. ane pachI te badhA rAjAone saMdezo kahAvyo ke, malli tamane badhAne maLavA icche che. A saMdezAthI saMtuSTa thaI, te rAjAoe potAnuM sainya raNakSetramAMthI pAchuM kheMcI lIdhuM ane pote banIThanIne malline mahele gayA. te badhAne mallinI suvarNamUrtivALA oraDAmAM laI javAmAM AvyA. teo to mUrtine ja malla samajI, tenA rUpamAM vaLI vadhAre lubdha thayA. tyArabAda vastrAbhUSaNa sajI rAjakumArI mallie te oraDAmAM praveza karyo, tyAre ja rAjAone bhAna AvyuM ke, malli to A che, ane pelI to mUrti ja che. rAjakumArIe AvIne pelI mUrti uparanuM DhAMkaNuM kholI nAkhyuM. DhAMkaNuM dUra thatAM ja aMdarathI nIkaLatI tIvra durgadhathI Akho oraDo bharAI gayo, ane rAjAoe akaLAIne nAke potAnA khesa DhAMkyAM. te vakhate malli bolI "he rAjoo! tame tamArA khesa tamAre nAke kema DhAMkyAM? je mUrtinuM sauMdarya dekhI tame lubdha thayA hatA, te ja mUrtimAMthI A durgadha nIkaLe che. ane te durgadha paNa je sugaMdhI uttama padArtho tame sau khAo cho, te padArthonI ja banelI che. - "he rAjAo, mAruM suMdara dekhAtuM zarIra paNa e ja khAdya padArthonuM baneluM che, tathA aMdarathI vastutAe evA ja lohI, ghUMka, mUtra, viSTA vagere dhRNAspada padArthothI bhareluM che. A mUrtinI jema mArA zarIranuM DhAMkaNa paNa ughADI nAkhI zakAya tema hota, to tame e ja pramANe tamArAM nAka, tema ja tamArI AMkho trAsIne baMdha karI deta, to pachI AvA durgadhathI bharelA ane viSTAnA bhaMDArarUpa mArA A zarIranA mAtra dekhItA sauMdarya upara ja lubdha thaIne tame Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 suyaM me AusaM! zo aviveka karavA tatpara thayA cho ?' mallinI A mArmika vANI sAMbhaLI te rAjAo zaramAI gayA, ane potAno aviveka dUra karI potAmAM saviveka pragaTAvavA badala mallino AbhAra mAnavA lAgyA. mallie paNa avasara joI, potAnA vAkaprahAra cAlu rAkhyA : "he rAjAo ! manuSyanAM kAmasukho AvA durgadhayukta zarIra upara ja avalaMbelAM che. vaLI tenuM bAhya sauMdarya paNa sthAyI nathI. jyAre te zarIra jarAthI abhibhUta thAya che, tyAre tenI kAMti vivarNa thaI jAya che, cAmaDI nisteja thaI labaDI paDe che, AMkho UMDI UtarI jAya che, DAcuM maLI jAya che, mukhamAMthI lALa dadaDe che, ane AkhuM zarIra hAlatAM cAlatAM tharathara kaMpe che. tethI he devAnupriyo! e prakAranA zarIrathI nIpajatAM kAmasukhonI koNa Asakti rAkhe ? ane temAM moha pAme ? he rAjAo ! AvA vicArathI ja meM e badhAM kAmasukhonI Asakti tajI, dIkSA levAnuM tathA AjIvana brahmacAriNI rahI saMyamadharmane anusaravAnuM nakkI karyuM che; to te viSe tamAro zo vicAra che te mane kaho." A vAta sAMbhaLI rAjAoe namrabhAve kahyuM, 'tAruM kahevuM kharuM che; tArA nizcayamAM vipna nAkhavAnI vAta to kyAM rahI, ame paNa tArA ja mArganuM anusaraNa karavA taiyArI chIe. Ama kahI te mahAnubhAva rAjAoe potapotAnI rAjadhAnImAM jaI, potAnA putrone rAjayabhAra soMpI, malli pAse pAchA AvIne tenI jema dIkSA lIdhI ane bhikSAtra vaDe nirvAha karatAM karatAM saMyamadharmanuM pAlana karavA mAMDyuM. (jJAtA. 1-8) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAInuM pANI caMpAnagarInI bahAra eka moTI khAI hatI. tenuM pANI saDelA maDadA jevuM gaMdhAtuM, jovuM ke aDakavuM na game tevuM gaMduM ane asaMkhya kIDAothI khadabadatuM hatuM. eka vAra te nagarIno rAjA, potAnA darabArIo, zeTho vagere sAthe bhojana lIdhA bAda te bhojanasAmagrInAM vakhANa karavA lAgyo. bIjA badhAoe to "hA'mAM hA utsAhapUrvaka bheLavI. paraMtu subuddhi nAmano amAtya cUpa beTho che, tene joIne rAjAe pUchyuM ke zuM tane AjanI bhojanasAmagrInAM varNa, rasa, sparza, gaMdha Adi AhalAdaka na lAgyAM ? subuddhie javAba Apyo, e badhA pudgala-padArthonA varNa, rasa, sparza, gaMdha Adi mane cakita karI zakatA nathI. kAraNa ke huM te badhAne parivartanazIla jouM chuM, ane jANuM chuM. Aje ApaNane varNa, rasa, sparza, gaMdha AdithI mohita karanArA paramANu-pudgalo bIje vakhate ApaNane dhRNA upajAvanArAM thaI jAya che, ane Aje dhRNA upajAvanArAM pudgalo koI kALe moha upajAvanArAM paNa thaI jAya che. e badhA padArthono evo svabhAva ja che. temane viSe ATalo badho prazaMsAvAda huM yogya mAnato nathI. subuddhinI A vAta rAjAne gamI nahIM. tene e badhuM nakAmuM doDhaDahApaNa lAgyuM. paNa te cUpa rahyA. eka vAra e rAjA ghoDesavAra thaI moTA parivAra sAthe pelI khAInA gaMdA pANI pAse thaIne pharavA nIkaLyo. tyAM te pANInI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 | suyaM me AusaM! asahya durgadhathI tene nAka dAbavuM paDyuM. thoDe dUra gayA bAda saunI samakSa rAjA e pANInA kharAba varNa, gaMdha, rasa, AdinI niMdA karavA lAgyo. te vakhate paNa saue tenI "hA'mAM hA meLavI. mAtra subuddhi cUpa rahyo. rAjA AthI navAI pAmI bolyo, "subuddhi ! A pANI paNa tane dhRNA karavA lAyaka nathI lAgatuM zuM ?' subuddhi bolyo, "he rAjA ! meM pahelA kahyuM hatuM tema, padArthonAM parivartanazIla rUpo, varNo, gaMdha, raso, sparzothI mohita paNa thavAnI jarUra jema huM joto nathI, tema temanI dhRNA karavAnI paNa huM jarUra joto nathI. kAraNa vastu tathA tenA guNadharmo parivartanazIla che. rAjA ciDAIne bolyo, tAruM kathana mane durAgrahabharyuM lAge che. sArI vastune sArI kahevI, ane kharAbane kharAba kahevI emAM ajugatuM zuM che? vastumAtra parivartanazIla bhale hoya, paNa temano svabhAva cheka ja palaTAI jAya evuM te kAMI banatuM haze ? subuddhie e carcA AgaLa na calavI. te cUpa rahyo. paraMtu ghera gayA bAda teNe bajAramAMthI nava korA ghaDA maMgAvyA ane temAM pelI khAInuM gaMduM pANI gALIne bharAvI maMgAvyuM. tyAra bAda te ghaDAomAM tAjI rAkha nAkhI, te ghaDA barAbara baMdha karI sAta divasa rakhAvI mUkyA. tyAra bAda bIjA nava ghaDA maMgAvI, te pANI temAM pharI gALIne naMkhAvyuM, ane te darekamAM tAjI rAkha naMkhAvI. sAta divasa bAda pharI nava ghaDA maMgAvI teNe te pramANe ja pharI karAvyuM. Ama sAta aThavADiyA sudhI teNe te pANI vAraMvAra pheravyA karyuM tathA temAM tAjI rAkha naMkhAvyA karI. sAtame aThavADiye te pANInA varNa, gaMdha, rasa ane sparza Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 khAInuM pANI svacchamAM svaccha pANI jevAM thayAM. te iMdriyo ane gAtrone AphlAda Ape tevuM pathya, halakuM ane sphaTika jevuM nirmaLa thayuM. te uttama pANIne vadhu uttama banAvavA subuddhie temAM sugaMdhI vALo, motha vagere udakasaMbhAraNIya dravyo meLavyAM, ane rAjAnA pANiyArAne e pANI laI jaI bhojana vakhate rAjAne ApavAnI sUcanA karI. jamyA pachI rAjAe e pANI pIne tenAM khUba vakhANa karyA. zuM eno svAda ! zuM eno raMga ! zuM enI gaMdha ! zI enI zItalatA ! e to udakaratna ja che !' vakhANa karatAM karatAM rAjAe pANiyArAne pUchyuM ke A pANI te kyAMthI ApyuM ? te bolyo, "mahArAja ! e pANI amAtya subuddhine tyAMthI AveluM che." rAjAe subuddhine bolAvIne pUchyuM ke devAnupriya ! tuM AvuM sarasa pANI kyAMthI lAvyo? subuddhi bolyo, "mahArAja ! e pANI pelI gaMdhAtI khAInuM ja che." rAjA navAI pAmyo; paraMtu pachI subuddhie badhI hakIkata pahelethI mAMDIne kahI, tathA tene khAtarI karAvI ApI ke, e pANI pelI khAInuM ja che. rAjAne e uparathI bodha thayo ke, suMdara vastu joIne mohita thavuM, tema ja naThArI vastu joIne dhRNA karavI e baMne vAnAM avivekamUlaka che. padArthamAtra parivartanazIla che, ane temanA sArA athavA mAThA paryAyo kAyamI nathI. (jJAtA. 1-12) J D | Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 be sAthe bAMdhyA rAjagRhanA dhanya saMghavIne saMtati thatI na hatI. tenI strI bhadrA ghaNIya bAdhA-AkhaDIo rAkhatI, paraMtu kazAthI kAMI vaLatuM nahotuM. chevaTe teNe badhAya devonI bAdhA rAkhI ke, jo mane putra ke putrI thaze, to dara mAsanI caudaza, AThama, amAsa ane pUname, tamAro yAga karIza. banavA kALa, te bhadrane eka suMdara putra janmyo. atyaMta khuzI thaI teNe mAnelI mAnatA pramANe sarva prakAranA yogo karyA, tathA puNya-dAna karyA. devono lIdhelo hovAthI zeTha-zeThANIe tenuM nAma devadatta pADyuM. ane tene ramADavA-pheravavA paMthaka nAme eka dekhAvaDo, kuzala, utsAhI tathA hRSTapuSTa nokara rAkhyo. paMthaka devadattane sajAvI-zaNagArI, keDe teDIne pharyA karato ane nAnAM chokarAM sAthe ramato. eka vAra e pramANe te devadattane laI rAjamArga upara AvI chokarAM sAthe ramate vaLagyo hato, tevAmAM vijaya nAme eka duSTa cora tyAM AvI koInuM dhyAna jAya te pahelAM ghareNe maDhelA devadattane upADIne cAlato thayo. - thoDe dUra jaI, tenAM sarva ghareNAM utArI laI. vijaye tene mArI nAkhyo ane tenA zabane eka avaDa kUvAmAM nAkhI dIdhuM. tyAra bAda te gIca jhADImAM AvelA potAnA aDDAmAM saMtAI gayo. thoDI vAramAM paMthakanuM dhyAna devadatta tarapha gayuM, to devadatta na maLe. te bAvaro banI cAre tarapha zodhavA lAgyo ane bUmo pADavA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sAthe bAMdhyA 117 lAgyo. zeTha-zeThANIne khabara paDatAM te to mUrchita thaIne gabaDI ja paDyAM. pachI zeTha moTI bheTa laI koTavALa pAse gayA, ane tene potAnA chokarAnI tapAsa karavAnuM ghaNI AjIjI sAthe kahyuM. koTavALa potAnAM mANaso laI tapAsa karavA nIkaLI paDyo. rastAmAM pelA jUnA kUvAmAM devadattanuM maDaduM jaDyuM. te laIne tene dhanyane soMpyuM; ane pote vijaya coranA pagale pagale tenA aDDA sudhI jaI pahoMcyo. tyAM tenA para ociMto chApo mArIne tene pakaDI lIdho, ane tene mAratAM mAratAM rAjagRhamAM ANIne heDamAM nAkhyo. tenuM khAvApIvAnuM baMdha karavAmAM AvyuM, ane savAre-bapore ane sAMje tene mAra mAravAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. te ja arasAmAM dhanya saMghavI paNa rAjAnA koI aparAdhamAM AvI gayo. AthI rAjAe tene vijaya coranI sAthe eka ja heDamAM bAMdhI jelamAM pUravAno hUkama karyo. zeThANIe dhanya mATe jelamAM paMthaka sAthe khUba khAvA pIvAnuM taiyAra karIne mokalyuM. vijaye dhanyane kahyuM, 'huM ghaNA divasano bhUkhyo chuM, mATe mane kRpA karIne thoDuMka khAvAnuM Apo !' dhanye javAba dIdho ke, 'AmAMthI kAMI vadhaze to tene huM kAgaDA-kUtarAne nAkhI daIza, paNa mArA priya tema ja ekanA eka putrane mAranAra tane to eka dANo paNa nahIM ApuM.' bhojana vagerethI paravAryA bAda dhanyane zauca tathA laghuzaMkAnI hAjata thaI. paNa tene vijaya cora sAthe eka ja heDamAM bAMdhelo hovAthI ekalo dhanya kyAMya jaI zake tema na hatuM. tethI teNe vijaya corane UThIne potAnI sAthe AvavA kahyuM paNa vijaya core nA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 suyaM me AusaM! pADI, ane kahyuM ke, tuM mane roja khAvAnuM ApavAnuM kabUla kare, to ja huM UThuM. hAjatathI atyaMta pIDAyela zeThe kamanathI te vAtano svIkAra karyo. te divasathI zeTha vijaya corane potAnA bhojanamAMthI bhAga Ape che ane bAdhArahita thaI tenI sAthe rahe che. zeTha vijaya corane khAvAnuM Ape che e vAta paMthaka pAsethI jANIne zeThANI dhanya upara atyaMta nAkhuza thayAM. thoDA divasa bAda paisA tathA lAgavagane baLe zeTha jelakhAnAmAMthI chUTyA ane ghera AvyA. sau khuza thaIne temanuM svAgata karavA lAgyAM, paNa bhadrA zeThANI udAsa thaI eka bAju besI rahyAM. zeThe bhadrAne pUchyuM, "he devAnupriye ! mArA AvavA chatAM tuM udAsIna kema che ?' bhadrA bolI, "mArA putranA ghAtaka vijaya corane tame khavarAvatA tethI mane khoTuM lAgyuM che." zeThe teno khulAso karatAM kahyuM, "meM kaMI rAjIkhuzIthI te duSTane khAvA nathI ApyuM, paraMtu eka ja heDamAM baMdhAyo hovAthI jIvatA rahevAnI garaje ja tene khAvAnuM ApyuM che.' A khulAso sAMbhaLI bhadrAnuM mana zAMta thayuM, ane te prasanna thaI zeTha sAthe rahelA lAgI. dhanya saMghavIe jema mAtra zarIranI rakSA mATe ja vijaya jevA potAnA virodhIne paNa potAnuM bhojana ApyuM hatuM, tema snAnamAlya-alaMkAra Adino tyAga karanArAM nigraMtha-nigraMthIoe Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be sAthe bAMdhyA AtmAthI viruddha svabhAvavALA zarIrane, te jJAna-darzana-cAritranuM vAhana che ema mAnIne ja khorAka Apavo paNa varNa-rUpa-rasa-baLaviSaya Adine arthe na Apavo. 119 (jJAtA. 1-2) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. kaMDarIka ane puMDarIka pUrva videhamAM puMDarIkiNI nagarImAM mahApadma nAme rAjA hato. tene padmAvatI nAme rANI ane puMDarIka tathA kaMDarIka nAme be putro hatA. temAM puMDarIka yuvarAja hato. eka vakhata nagaramAM padhArelA sthavira pAse dharmopadeza sAMbhaLI mahApadma rAjA puMDarIkane rAjagAdI ApIne tathA kaMDarIkane yuvarAja banAvIne sAdhu thaI gayo. keTalAka vakhata bAda bIjA koI sthaviro puMDarIkanI rAjadhAnImAM AvyA. baMne bhAIoe temanI pAse dharma sAMbhaLyo. te sAMbhaLI puMDarIke gRhastha dharmanI dIkSA temanI pAse lIdhI, ane kaMDarIka to sAdhu ja thavA tatpara thayo. puMDarIke tene kahyuM ke, "mAro vicAra tAro rAjayAbhiSeka karavAno hato, jethI huM dharmAcaraNamAM vadhAre pravRtta thaI zakuM," paraMtu kaMDarIke to sAdhu thavAno nizcaya karyo hovAthI puMDarIke nAmane tene rajA ApI. kaMDarIka have ugra saMyama, tapa, zIla ane satyane pALato gAmegAma viharavA lAgyo. te atyaMta lUkhAsUkhA ane nIrasa bhojanathI potAno nirvAha karato, ane svAdedriyano khUba nigraha karato. vakhata jatAM atizaya lUkhAsUkhA bhojanathI kaMDarIkane zarIre dAhajavara thayo. paNa te vihAra to karyA ja karato. eka divasa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 kaMDarIka ane puMDarIka kaMDarIkanA AcArya tene sAthe laI puMDarIkanI rAjadhAnImAM ja AvI pahoMcyA. puMDarIke kaMDarIkanuM zarIra joI tenA AcAryane vinaMtI karI ke, Apa kRpA karIne mArI yAnazALAmAM AvIne Utaro, to A kaMDarIkane kAMIka cikitsA thaI zake. AcArye tema karavAnuM kabUla karyuM. kaMDarIka yogya upacAro dvArA dhIme dhIme nIrogI ane balavAna zarIravALo thayo. yathAsamaye bIjA sAdhuo to rAjAne pUchI bahAragAma vicaravA cAlyA gayA, paNa kaMDarIka suMdara khAnapAnamAM Asakta thaI, sAjo thayA bAda paNa, bahAra vicaravA icchA karavA lAgyo nahIM. AthI puMDarIke tenI pAse jaI, ADakatarI rIte tene tenA dharmanI yAda devarAvI. kaMDarIkane A vAta gamI nahIM, paNa chevaTe zaramanAM mAryA paNa tene te sthaLa choDI cAlI nIkaLavuM paDyuM. tyAra bAda keTaloka vakhata to teNe ugra tapa Adi karyA. paNa pachI te saMyamanA anuzIlanathI thAkyo. ane kheda pAmyo. AthI dhIre dhIre te potAnA AcArya pAsethI nIkaLIne pAcho puMDarIkanA rAjamahela pAsenI azokavanikAmAM AvIne Utaryo. puMDarIke tene Avelo joI, pAcho ADakatarI rIte samajAvyo, ane tenA dharmanI yAda devarAvI. paraMtu kaMDarIke naphaTAIthI kazuM kAne dharyuM nahIM. chevaTe rAjAe tene sIdho savAla karyo "bhagavantame bhogArthI cho ?' kaMDarIke hA pADI. AthI tarata ja puMDarIke tene gAdIe besADyo, ane pote kaMDarIkano sAdhuveza paherI dIkSA lIdhI. have kaMDarIka rAjAne khUba khAna-pAna ane ghaNA ujAgarAne lIdhe ajIrNa thayuM, ane tenA zarIramAM pittajavara dAkhala thatAM dAha Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 suyaM me AusaM! zarU thayo. evI sthitimAM avasAna pAmI, te adhogatie gayo. puMDarIkane paNa ugra saMyama pALatAM, lUkhA-sukhA tathA parimita bhojanathI ajIrNa thatAM pittajavara lAgu paDyo, ane Akhe zarIre dAha UpaDyo. paraMtu teNe to potAno chevaTano vakhata jANI, ahaMta bhagavaMtone ane potAnA dharmAcArya dharmopadezaka sthavirone namaskAra karyo, ane anazanathI samAdhipUrvaka dehatyAga karI, devagati prApta karI. A pramANe, je nigraMtho ane nigraMthIo kaMDarIkanI peThe saMyama svIkAryA pachI maMda thaI saMyamathI bhraSTa thAya che, teo mAtra duHkhI thaI A apAra saMsAramAM bhaTakyA kare che. paraMtu jeo puMDarIkanI peThe zIla ane satya svIkAryA pachI daDha rahe che, ane viSayavilAsone vaza thatAM nathI, te sarva lokanAM pUjanIya ane vaMdanIya banI A bhayaMkara saMsArakAMtArane oLaMgI jAya che. (jJAtA. 1-1) [3 ] ] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra gaLiyo baLada sArA baLadavALA vAhanamAM besIne janAra vaTemArga viSama jaMgala paNa pAra karI jAya che, te pramANe (zubha) yogarUpI vAhanamAM besanAra saMsArane oLaMgI jAya che. paraMtu jenA vAhanamAM gaLiyo baLada joDelo hoya che, te tene mArI-mArIne thAkI jAya che, ane teno paroNo paNa bhAgI jAya che--keTalAka hAMkaDu to tene pUchaDe baTakuM bhare che athavA tene vAraMvAra paroNA goce che. paraMtu pariNAmamAM kAM to te baLada sAMbela bhAgI nAkhe che, avaLe mArge doDe che, pAsAbhera paDI jAya che, besI paDe che, gabaDI jAya che, UMco UchaLe che, ThekaDA mAre che, zaThatAthI juvAna gAya tarapha doDe che, kapaTathI mAthuM nIce rAkhI paDI jAya che, gusse thaI pAcho vaLe che, marI gayo hoya tema sthira Ubho rahe che, acAnaka vegathI doDe che, rAzane toDI nAkhe che. dhUMsaruM bhAMgI nAkhe che, ke phUMphADA mArato chUTI jaI, palAyana karI jAya che. e ja pramANe kuziSyo paNa kare che. garga nAmanA eka zAstrajJa AcAryanA ziSyo evA gaLiyA baLada jevA hatA. te AcArya kahetA ke, mArA ziSyo dharmarUpI vAhanane joDatAM ja bhAMgI paDe che . temAMnA keTalAkane Rddhino garva che. keTalAka rasalolupa che, keTalAka ezaArAmI che, to keTalAka krodhI, keTalAka bhikSAnA ALasu, keTalAka apamAnabhIru, ane keTalAka akaDAIvALA che. keTalAkane huM hetuo ane kAraNo sahita zikhAmaNa ApuM chuM, tyAre teo vacce bolI UThI vAMdhA ja nAkhe che; ane mArA vacanane pAchuM vALe che. jema ke, koIne tyAM kaMI mAgavA mokaluM, to kahe che, "e Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 suyaM me AusaM! mane oLakhatI nathI" "mane nahIM bIjA koIne mokalo," vagere kyAMka saMdezo laIne mokaluM, to te kAma karavAne badale anyatra rakhaDyA kare che ane jANe rAjAnI veTha karavAnI AvI paDI hoya tema bhavAM caDAve che. chevaTe kaMTALIne garga munie gaLiyA baLada jevA duSTa ziSyone poSavA-bhaNAvavAnuM choDI, tapasyA karavA cAlyA gayA. (uttarAdhyayana. ra7) D D D Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dAvadravanAM jhADa amuka samudrane kAMThe ghaTAvALAM, patra, puSpa ane phaLothI lacelAM tathA puSkaLa hariyALIvALAM suzobhita evAM dAvadrava nAmanAM jhADa Uge che. sAmAnya samayamAM to te ekasarakhAM phAlaphUle che, tathA temAM kAMI taphAvata dekhAto nathI paraMtu te dvIpamAM koI koI vAra iSat -purovAta, pazcAtvAta, maMdavAta ane mahAvAta cAle che; te vakhate temanAmAMnAM jAtavAna ane kajAtano bheda jaNAI Ave che. kAraNa ke te vakhate keTalAMka vRkSo to pahelAM jevAM hatAM tevAM ja suzobhita tathA lIlAlUma rahe che, tyAre keTalAMka jIrNa thaI jAya che, keTalAMka karamAI jAya che, ane keTalAMka sUkAM TUMThAM jevA thaI jAya che. e ja pramANe sAdhu-sAdhvIonuM paNa che. sAmAnya divasomAM to te badhA sarakhA ja jaNAya che. paraMtu pArakAnA prasaMgamAM AvatAM, keTalAMka to potAnI samatA kAyama rAkhI zake che, jyAre bIjAM keTalAMka kAM to namI jAya che, to keTalAMka UkaLI jaI samabhAva gumAvI bese che. vaLI bIjA tIrthanAM sAdhu-sAdhvIonA ke zrAvaka-zrAvikAonA saMsargamAM temane AvavAnuM thAya che, tyAre keTalAMka to sahanazIlatA gumAvyA vinA nirbhaya rahIne sAvadhAnapaNe badhuM sahana karI le che, paraMtu bIjAM keTalAMka UkaLI jAya che, kSamAne kore mUkI de che, ane viSamabhAvamAM varte game te bolI nAkhe che ke karI nAkhe che. (jJAtA. 1-11) _ _ _ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zveta kamaLa eka puSkariNI hatI. te ghaNAM pANI tathA kAdavavALI, zveta kamaLothI bharelI, jovAlAyaka, ramaNIya tathA manohara hatI. temAM ahIM tahIM cAre bAju moTI saMkhyAmAM zveta kamaLo UgyAM hatAM. zveta kamaLa, badhI jAtanAM kamaLamAM zreSTha gaNAya che. te puSkariNInA barAbara madhyabhAgamAM te sarva zveta kamaLomAM paNa zreSTha evuM eka moTuM zveta kamaLa UgyuM hatuM. te yogya sthaLe UgeluM hoI, UMcuM, tejasvI, raMga-gaMdha-rasa ane komaLatAthI bhareluM tathA jovAlAyaka, ramaNIya ane manohara hatuM. have pUrva dizAmAMthI eka puruSa te puSkariNI tarapha AvI caDyo. teNe kinArA upara UbhA UbhA peluM moTuM kamaLa joyuM. tene joIne te kahevA lAgyo. huM jANakAra, kuzaLa, paMDita, vivekI, buddhimAna, pAkI uMmarano, mArge rahenAra, temaja mArga ane mArganI AMTIghUMTI jANanAro mANasa chuM. mATe huM kamaLomAM zreSTha evA A zveta kamaLane laI AvuM. Ama vicArI, te mANasa puSkariNImAM Utaryo, paNa te jema jema puSkariNImAM UtaravA lAgyo, tema tema pANI ane kAdava vadhatAM cAlyAM. te kinArAthI ghaNe dUra sudhI aMdara gayo, paNa zveta kamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. pachI to te na pAcho AvI zake, ke na sAme pAra jaI zake evI sthitimAM AvI paDyo. arthAt puSkariNInI adhavaca ja kAdavamAM kaLI gayo. pachI dakSiNa dizAmAMthI bIjo eka puruSa Avyo. teNe peluM kamaLa, temaja tene levA jatAM adhavaca kaLI gayelo Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 zveta kamaLa pelo puruSa joyAM. potAne tenA karatAM vadhu jANakAra ane anubhavI mAnI, te puruSa paNa te kamaLa levA aMdara Utaryo, ane prathama puruSanI mAphaka ja adhavaca kaLI gayo. te ja pramANe pazcima dizAmAMthI AvelA trIjA puruSanI ane uttara dizAmAMthI AvelA cothA puruSanI paNa vale thaI. tyArabAda rAgadveSathI rahita, (saMsArane) sAme pAra pahoMcavAnI kAmanAvALo, jANakAra, kuzala, evo koI eka bhikSu ekAda dizAmAMthI tyAM AvI caDyo. teNe te kamaLane tathA kaLI gayelA cAre puruSone joyA. te samajI gayo ke, A loko potAne jANakAra tathA kuzaLa mAnI, A kamaLa levA jatAM taLAvanA kAdavamAM kaLI gayA che. paraMtu A kamaLa e rIte levA na javuM joIe. ema vicArI, teNe kinArA upara UbhA UbhA ja bUma pADI : "he zveta kamaLa ! ahIM UDI Ava !' eTale peluM zveta kamaLa UDIne tenI pAse AvI paDyuM. puSkariNI e saMsAra che; tenuM pANI te karmo ane kAdava te kAmabhogo. zveta kamaLo te janasamudAya, ane zreSTha kamaLa te rAjA. judA judA vAdIo te pelA cAra puruSo. pelo bhikSu te bIjo koI nahi, paNa saddharma. bhikSue pADelI bUma te dharmopadeza; ane kamaLanuM UDI AvavuM te nirvANaprApti. arthAt saddharma sivAya bIju kAMI saMsAramAMthI nirvANa na apAvI zake. je badhA vAdIo pote ja karmo ane kAma bhogomAM baMdhAyelA hoya che, te bIjAne nirvANa apAvatA pahelAM pote ja saMsAramAM DUbI mare che. (sUtrakRtAMga 2-1) [] Page #139 -------------------------------------------------------------------------- Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surya me AusaM! khaMDa 3jo upadezakhaMDa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra durlabha vastuo A saMsAramAM jIvane nIcenI cAra vastuo prApta thavI ati durlabha che : (1) manuSyapaNuM (2) saddharmanuM zravaNa (3) zraddhA (4) ane saMyamamAM puruSArtha. sAmAnya rIte jIvo vividha kAmanAothI mUDha banI, aneka karmo karI, pariNAme saMsAramAM anekavidha yoniomAM janma pAmyA kare che. teo koI vAra devalokamAM, koI vAra narakalokamAM, to koI vAra asuralokamAM paNa jAya che. paraMtu rAjAo jema kAminI kAMcanathI kaMTALatA nathI, tema te prANIo adhama karmone vaLIvaLIne svIkAravAthI vAraMvAra badalAtA yoniomAM janmatAM kaMTALatAM nathI. kAmanAothI mUDha banelAM tathA vividha karmovALAM te prANIo Ama atyaMta duHkha ane vedanA anubhavatAM, manuSyatara yoniomAM ja bhaTakyA kare che. tema karatAM karatAM ghaNe lAMbe kALe, krame karIne, koI vAra zuddhi pAmelA virala jIvo karmono nAza karI zakAya tevuM manuSyapaNuM prApta kare che. paraMtu e pramANe durlabha evuM manuSyapaNuM pAmavA chatAMya, tapa, kSamA ane ahiMsAmAM pravRtti karAvanAra saddharmanuM zravaNa thavuM durlabha che. kadAca koIne sadbhAgyavazAt dharmanuM zravaNa prApta thAya, to paNa temAM zraddhA utpanna thavI ati durlabha che. kAraNa ke, ghaNAya loko dharma jANavA chatAM tenAthI dUra rahe che. ane kadAca koIne dharmamAM zraddhA paNa utpanna thAya, paraMtu te Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra suyaM me AusaM! pramANe puruSArtha karavo, e tethI paNa durghaTa che. kAraNa ke, ghaNAM mANasone sArI sArI vastuomAM zraddhA hovA chatAM, te pramANe teo AcaraNa nathI karatAM. paraMtu jeo manuSyapaNuM pAmI, saddharmanuM zravaNa karI, temAM zraddhAyukta banI, te pramANe AcaraNa kare che, tevA saraLa ane zuddha mANaso ja, pANIthI siMcAyelA agninI peThe nirvANa prApta kare che. mATe karmabaMdhananA vividha hetuo jANI, temano tyAga karo, tathA vividha prakAranAM zIla vaDe Urdhvagati sAdho. prayatna karavA chatAM, A janmamAM ja saMpUrNa siddhi prApta na thaI, to tethI nirAza thavAnuM kAMI kAraNa nathI. tevA manuSyo uttama vibhUtivALI devayoniomAM janma pAmI, AyuSya pUruM thaye, pharI manuSyayonimAM sArAM sArAM kuLomAM avatare che. tyAM temane nIcenAM daza uttama aMgo prathamathI prApta thAya che : (1) ghara ane vADI, sonuM ane rUpuM (2) suzIla mitro (3) sahRdaya nAtIlAo (4) uttama gotra (5) uttama varNa (6) Arogya (7) tIkSNa buddhi (8) khAnadAnapaNuM (9) yaza ane (10) parAkrama. pUrvajanmanA saMskArone kAraNe prathamathI ja vizuddha AcaraNavALA teo, asAmAnya mAnaSika vibhUtio bhogavatA chatAM temAM anAsakta rahI, zuddha jJAna prApta kare che; tathA jJAnIoe varNavelo saMyamapradhAna mokSamArga svIkArI, tapathI karmAzono nAza karI, zAzvata siddhi prApta kare che. (uttarAdhyayana 3) . D Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramAda manuSyanuM jIvita, divasa jatAM pILuM thaI kharI jatA jhADanA pAna jevuM, ane dAbhanI aNI upara laTakI rahelA jhAkaLanA TIpA jevuM, kSaNika tathA thoDo kALa rahenAra che. vaLI te aneka viknothI gherAyeluM che. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara, ane pUrve ekaThAM karelAM karmone khaMkherI nAkha. karmanAM phaLa TALavAM bahu muzkela che, ane lAMbe kALe paNa manuSyajanma prANIne maLavo agharo che. kAraNa ke, jIva eka vAra pRthvI-pANI-teja ane vAyu- zarIravALA ekeMdriya jIvonI yonimAM piTho, to pachI "asaMkhyaya varSo sudhI temAMthI nIkaLI zakato nathI te ja pramANe vanaspatizarIramAMthI "anaMta' varSo sudhI nIkaLI zakato nathI. ane nIkaLIne paNa zubha yonine pAmato nathI. be iMdriya, traNa iMdriya ane cAra iMdriyavALAM zarIramAMthI saMkhyAbaMdha varSo sudhI nIkaLI zakato nathI. pAMca iMdriyovALAM zarIramAMthI sAta ke ATha janma sudhI nIkaLI zakato nathI ane devagati ke narakagatimAMthI Akho eka bhava pUro karyA vinA nIkaLI zakato nathI. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara, pramAdI jIva potAnAM zubhAzubha karmo vaDe bhaTakyA ja kare che. manuSyatva pAmIne paNa Aryatva pAmavuM vaLI muzkela che. AryapaNuM pAmIne paNa pAMce iMdriyo pUrepUrI pAmavI muzkela che; pAMca iMdriyavALA hoIne paNa uttama dharmanuM zravaNa prApta thavuM muzkela che; uttama dharmanuM zravaNa prApta thavA chatAM temAM zraddhA utpanna thavI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 suyaM me AusaM ! durlabha che; ane uttama dharmamAM zraddhA prApta thavA chatAM te pramANe zarIrathI tenuM AcaraNa karavuM muzkela che. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara. tAruM zarIra divase divase jIrNa thatuM jAya che; tArA keza dhoLA thatA jAya che, tAruM kAna-AMkha-nAka-jIbha ane tvacA vagere iMdriyonuM tema ja bIjuM paNa sarva prakAranuM baLa ghaTatuM jAya che; ane tane becenI, gaDagUmaDa, tathA vicikA vagere rogo thavA lAgyA che. Ama tAruM zarIra kSINa tathA naSTa thatuM jAya che. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara. A samaye koI jina najare paDato nathI; paraMtu temaNe upadezelo ane ghaNAoe Acarelo mArga to che ja. mATe he gautama ! eka kSaNa paNa pramAda na kara. kAMTAvALo viSama mArga choDIne, tuM temaNe batAvelA sApha dhorI mArgane anusara. nabaLo bhAravAhaka viSama mArge caDIne pachI jema pastAya, tema na kara. (uttarAdhyayana. 10) eka vAra tUTyA pachI jIvanadorI pharI sAMdhI zakAtI nathI. mATe jyAM sudhI AyuSya che, tyAM sudhI pramAdano tyAga karI, kalyANanA mArgane anusaro. pramAda, hiMsA ane asaMyamamAM juvAnI vitAvyA pachI, ghaDapaNa AvIne UbhuM raheze te vakhate kazuM thaI zakaze nahIM; paNa asahAya thaI, karelAM karmonuM phaLa bhogavavA javuM paDaze. kAraNa, karelAM karmo bhogavyA vinA koIno chUTako thato nathI. AyuSya daramyAna mUrkha manuSya aneka pApo karI, tathA aneka vera bAMdhI dhana bheguM karyA kare che. paraMtu mRtyu bAda jyAre potAne potAnAM karmaphaLa bhogavavA javuM paDe che, tyAre te dhana tenI sAthe Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 apramAda AvatuM nathI, tema ja tenuM rakSaNa karatuM nathI. dhana A lokamAM ja karmaphaLamAMthI bacAvI zakatuM nathI, to pachI paralokanI to vAta ja zI ? je sagAMvahAlAMmAM mUDha banI manuSya pApakarmo kare che, teo paNa karmanAM phaLa bhogavatI vakhate baMdhupaNuM dAkhavavA AvatAM nathI. Ama hovA chatAM anaMta mohathI mUDha banelAM manuSyo, dIvo olavAI gayo hoya ane mArga dekhI na zakAya tema, nyAyayukta mArga dekhavA chatAM dekhI zakatAM nathI, e kevuM Azcarya che ! pariNAme, dIvAlamAM pote ja pADelA bAkAmAM pesatAM dabAI jaI haNAtA coranI jema, te mUDha loko A loka ane paralokamAM potAnAM ja karelAM karmothI haNAya che. evAM gADha mohanidrAmAM paDelAM manuSyonI vacce vivekI mumukSue jAgrata rahevuM tathA kazAno vizvAsa na karavo. kAraNa ke, kALa nirdaya che ane zarIra abaLa che. mATe bhAraDa pakSI (be mukha ane traNa pagavALuM eka paMkhI. te saheja paNa gaphalata kare to gabaDI paDI nAza pAme.)nI peThe teNe sadA apramatta rahevuM. saMsAramAM je kAMI che, tene pAzarUpa samajI, mumukSue sAvacetIthI pagalAM mAMDavAM; tathA zarIra sabaLa che, tyAM sudhI teno upayoga saMyamadharma sAdhavAmAM karI levo. pachI jayAre te cheka azakta thaI jAya, tyAre mATInA DhephAnI peThe teno tyAga karavo. ALasu zAzvatavAdI (AtmA e kAyama rahenArI tathA kazAthI lepa na pAmanArI vastu che - evuM mAnanAra.) kalpanA karyA kare che ke, "pahelAM na sadhAyuM to pachI sadhAze'. paNa ema karatAM karatAM kAmabhogomAM ja jIvana pUruM thaI javA Ave che ane AyuSya kSINa thatAM zarIra tUTavA mAMDe che. te vakhate kazuM karI zakAya tema rahetuM nathI ane e mUDha manuSyane pastAvA vAro Ave che. viveka jaladI prApta karI zakAto nathI; ane vAraMvAra lobhAvatA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 | suyaM me AusaM bhogo, bhogavanAramAM maMdatA ANI vadhAre prabaLa banatA jAya che. mATe prayatnapUrvaka kAmabhogomAMthI manane rokI, temano tyAga karI, apramattapaNe AtmAnuM rakSaNa karatA vicaravuM. keLavAyelo ane bakharavALo ghoDo jema raNasaMgrAmamAMthI sahIsalAmata pAcho AvI zake che, tema prathama avasthAmAM apramattapaNe kAmabhogomAMthI potAnuM rakSaNa karanAro manuSya sahIsalAmatIthI mokSa prApta karI zake che. alabatta, mohaguNa sAme satata jhUjhI vAraMvAra vijaya prApta karanArane aneka pratikULa sparza sahana karavA paDe che, paNa tethI khinna thayA vinA, te potAnA prayatnamAM acala rahe. saMskArahIna, tuccha, tathA rAga ane dveSathI paravaza evA anya lokonAM adharmAcaraNathI DAmADoLa thaI javAne badale, temanI viparItatAne samajatAM mumukSue kAma-krodha- lobha- mAyA ane ahaMkArano tyAga karI, zarIra paDatA sudhI guNanI icchA karatA vicaravuM, ema huM kahuM chuM. (uttarAdhyayana. 4) manuSyajanma maLavo durlabha che, ane eka vAra gayelI paLa pAchI pharatI nathI. mRtyu to bAlya- yauvana ke jarA e traNamAMthI koI paNa avasthAmAM game tyAre AvIne UbhuM rahe che. manuSyo jIvana daramyAna kAmabhogomAM temaja strIputrAdinA snehamAM aTavAI rahe che. tathA potAne temaja potAnAM saMbaMdhIone mATe aneka sArAnarasAM karmo karyA kare che. paraMtu deva-gAMdharva sarvane AyuSya pUruM thayuM, na gamatuM hovA chatAM, potAnA priya saMjogo ane saMbadho choDIne avazya javuM paDe che; tathA potapotAnAM karmanAM phaLa jAte ekalA bhogavavAM paDe che. te vakhate rAjavaibhava, dhanasaMpatti, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramAda 137 zAstrajJAna, dharmajJAna, brAhmaNapaNuM ke bhikSupaNuM koIne potAnAM pApakarmanAM phaLamAMthI bacAvI zakatAM nathI. mATe, vakhata che tyAM sudhI, e zudra tathA duHkharUpa kAmabhogomAMthI nivRtta thaI, sAcuM jJAna prApta karavAno prayatna karo; jethI, karmo temaja karmonA hetuono nAza karI, tame A duHkhacakramAMthI mukta thaI zako. A aMtavAna jIvita daramyAna, mUDha manuSyo ja jagatanA kAmabhogomAM mUchita rahe. samaju puruSe to jhaTapaTa temAMthI virata thaI, parAkrama ane puruSArthapUrvaka nirvANaprAptino mArga hAtha karavAno prayatna karavo joIe (sUtrakRtAMga 1-2) D B E Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 viveka-vairAgya jinezvare prabodhelo jinono sIdho yathArtha mArga huM tamane kahI saMbhaLAvuM chuM. te dharma jANavAno ane AcaravAno adhikAra kono che, te huM prathama tamane kahuM. je puruSa potAmAM viveka pragaTavAthI jagatanA padArtho ane bhAvo pratye vairAgyayukta banyo che, tathA je manuSya AsaktipUrvaka karAtI vividha pravRttiomAMthI baMdhAtuM vera tathA puSTa thatA karmo ane temanuM duHkharUpI phaLa jANe che, te A mArgano adhikArI che. te jANe che ke, mANasa je je padArtho mATe vividha pravRttio kare che, te badhA padArtho mRtyu bAda sagAMsaMbaMdhIonA ja hAthamAM jAya che ane tene potAne to potAnAM karmonuM phaLa ja bhogavavAnuM rahe che. te vakhate jemane mATe te badhI pravRttio karI hatI, te badhAM mAtapitA, bhAI, patnI, putro tathA putravadhU- rakSaNa karavA AvatAM nathI. Avo vicAra karIne, te mamatA tathA huMpaNuM tajI daI, jina bhagavAne kahelA pa2mamArganuM zaraNa svIkAre che. manuSyanA viveka ane vairAgyanI sAcI parIkSA e che ke, prApta thayelA kAmabhogo pratye paNa AkarSaNa na thAya. (sUtrakRtAMgasUtra 1, 9) jagatamAM keTalAka vicakSaNa puruSo evA hoya che ke jeo vivekavicArathI jagatanA padArtho ane bhogonuM svarUpa samajI le che. teo jue che ke, loko khetara-ghara-dhana-saMpatti-maNi-mANeka vagere padArtho tathA zabda-sparza-rUpa-2sa ane gaMdha vagere viSayone Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya 139 ane kAmabhogone potAnA mAne che, ane potAne temanA mAne che. paraMtu kharuM jotAM te padArthone potAnA kahI zakAya nahi. kAraNa ke, jyAre roga, zoka vagere pote nahi icchelA, potAne nahi gamatA, tathA du:khapUrNa prasaMgo Ave tyAre koI potAnA kAmabhogone kahevA jAya ke, 'he kAmabhogo ! A du:khapUrNa vyAdhi vagere tame laI lo, kAraNa ke huM ghaNo duHkhI thAuM chuM'. to jagatanA tamAma kAmabhogo tenuM te du:kha ke vyAdhi laI zakavAnA nathI. vaLI koI vakhata mANasane potAne ja temane choDIne cAlyA javuM paDe che, to koI veLA te kAmabhogo ja tene choDIne cAlyA jAya che. mATe vAstavika rIte te priyamAM priya lAgatA kAmabhogo paNa ApaNA nathI. ane ApaNe temanA nathI. to pachI temanAmAM zA mATe ATalI badhI mamatA rAkhavI ? Ama vicArI, teo temano tyAga kare che. vaLI uparanA padArtho to bahiraMga che; paNa nIcenI vastuo to tethI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake, mAtA, pitA, strI, bahena, putro putrIo, pautrI, putravadhUo, mitro, kuTuMbIo, ane oLakhItAo. mANasa ema mAne che ke, te badhAM potAnAM saMbaMdhIo che ane pote paNa temano che. paraMtu, jyAre roga-vyAdhi vagere duHkha AvI paDe che, tyAre bIjAnuM du:kha bIjo laI to nathI, ane bIjAnuM kareluM bIjo bhogavI zakato nathI. mANasa ekalo ja mare che; ane ekalo ja bIjI yoniomAM jAya che. darekanA rAgadveSa tathA darekanuM jJAna-ciMtana ane vedanA svataMtra hoya che. vaLI koI vakhata mANasane ja temane choDI cAlyA javuM paDe che, to koI vakhata te saMbaMdhIo ja tene choDI cAlyAM jAya che. mATe vAstavika rIte, te nikaTa gaNAtAM saMbaMdhIo paNa ApaNAthI bhinna che ane ApaNe temanAthI bhinna chIe. to pachI temanI aMdara zA mATe mamatA rAkhavI ? Ama vicArI, teo temano tyAga kare che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) suyaM me AusaM! vaLI nIcenI vastuo sagAMsaMbaMdhIothI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake, "mArA paga, mArA hAtha, mArI sAthaLa, mAruM peTa, mAruM zIla, mAruM baLa, mAro varNa, mArI kAMti vagere". manuSyo te badhAne potAnAM ja gaNI temanA pratye mamatA kare che. paraMtu umara jatAM te badhAM, ApaNane na gamatuM hovA chatAM, jIrNa thaI jAya che; majabUta sAMdhAo DhIlA paDI jAya che; keza dhoLA thaI jAya che; ane game teTalA suMdara varNavALuM tathA vividha AhArAdithI popeluM zarIra paNa vakhata jatAM choDI devA jevuM dhRNAjanaka thaI jAya che. AvuM joI, te vicakSaNa puruSo te badhA padArthonI Asakti choDI, bhikSAcaryA grahaNa kare che. keTalAka potAnAM sagAMsaMbaMdhI temaja mAlamilakata choDIne bhikSAcaryA grahaNa kare che, to bIjA keTalAka jemane potAnAM sagAMsaMbaMdhI ke milakata nathI hotAM, teo temanI AkAMkSA choDIne bhikSAcaryA grahaNa kare che. (sUtrakRtAMga 2-1) kAmaguNo ja saMsAranA pherA che. saMsAranA pherA che te kAmaguNonuM ja bIjuM nAma che (pA. 10) (ahI darzAvelA pAna naMbara pUMjAlAla graMthamALAmAM prasiddha thayela AcArAMga-sUtranI pahelI AvRttinA chAyAnuvAdanA jANavA kAmaguNo che, te ja saMsAranAM mULasthAno che; ane saMsAranAM je mULasthAno che, te ja kAmaguNo che. (pA. 13) mANasa badhe ThekANe aneka prakAranAM rUpo joto. ane zabdo sAMbhaLato, te rUpomAM ane zabdomAM mUchita thAya che (pA. 10) kAmaguNomAM Asakta mANasa pramAdathI mAtA-pitA, bhAI-bahena, patnI-putra, vahu-dIkarI, mitra-svajana temaja bIjI bhogasAmagrI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 viveka-vairAgya tathA annavastra vageremAM mamatApUrvaka tapyA kare che. te badhA viSayonA saMyogano arthI tathA temAM ja lIna thayelA cittavALo te mANasa rAtadivasa paritApa pAmato kALa-akALano vicAra karyA vinA sakhata parizrama uThAvato, vagara vicAryuM aneka prakAranAM kALAM karma kare che; tathA aneka jIvonA vadha, bheda, tathA corI, lUMTa, trAsa vagere pApakarmo karavA tatpara thAya che; eTaluM to zuM, koIe na kareluM evuM karavAno paNa irAdo rAkhe che. (pA. 13) mANasanuM jIvita alpa che, kAmo pUrNa thavA azakya che ane jIvita vadhArI zakAtuM nathI. kAmakAmI manuSya zoka karyA ja kare che tathA jhUryA kare che. maryAdAono lopa karato jato te kAmI, potAnI kAmazakti ane rAgane kAraNe pIDAya che, ane paritApa pAme che. (pA. 17) jagatanA lokonI kAmanAono pAra nathI. teo cALaNImAM pANI bharavAno prayatna kare che. (pA. 25). jyAre AyuSya mRtyuthI gherAvA mAMDe che, tyAre zrotra, cakSu vagere iMdriyonA baLanI hAni thavA lAgatAM mANasa mUDha banI jAya che. vRddhAvasthAmAM hAsya, krIDA, rati ke zRMgAra rahetAM nathI. (pA. 15) je upabhogasAmagrI teNe sagAMsaMbaMdhIo sAthe bhogavavA mATe mahAprayatna tathA game tevAM kukarmo karIne ekaThI karelI hoya che, te bhogavavAno avasara AvatAM kAM to pote rogathI gherAI jAya che, ke te sagAMsaMbaMdhIo ja tene choDIne cAlyAM jAya che, ke, pote teone choDIne cAlyo jAya che. (pA. 15-16) athavA koI vAra te bhegI thayelI saMpati dAyAdo vaheMcI le che, cora corI jAya che, rAjA lUMTI le che, athavA te pote ja nAza pAme che, ke agnithI baLI jAya che. Ama sukhanI AzAthI bhegI karelI bhogasAmagrI duHkhanuM ja kAraNa thaI paDe che. (pA. 16) Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM ! jarA vicAra to karo ! jagatamAM badhAne ja sukha pasaMda che, ane badhA sukhanI ja pAchaLa doDatA hoya che. chatAM jagatamAM sarvatra aMdhapaNuM, baherApaNuM, mUMgApaNuM, kANApaNuM, koMTiyApaNuM, kubjapaNuM, khUMdhiyApaNuM, kALApaNuM, koDhiyApaNuM, vagere duHkho jovAmAM ja Ave che. e badhAM du:kho viSayasukhanI pAchaLa paDelA manuSyone potAnA AsaktirUpI pramAdane kAraNe ja prApta thayAM hoya che. e vicArI, buddhimAna manuSya sAvadhAna thAya. ajJAnI manuSya ja viSayasukhonI pAchaLa paDI, aneka prakAranI yoniomAM janmamaraNanA pherA pharato haNAyA kare che. (pA. 16) 142 4 kAmone rogarUpa samajI, jeo strIothI abhibhUta nathI thatA, temanI gaNanA mukta puruSo sAthe thAya che. jeo kAmabhogane jItI zake che, teo ja temanAthI 52 vastune prApta karI zake che. paraMtu koI vIralA manuSyo ja tema karI zake che. bIjAM manuSyo to kAmabhogomAM Asakta ane mUDha banI jAya che. eTaluM ja nahIM, UlaTAM temAM bahAdurI mAne che. teo mAtra vartamAnakALa ja dekhI zake che ane kahe che ke, paraloka koNa joI AvyuM che ? tevAM manuSyone game teTaluM samajAvo paNa teo potAnAM viSayasukho choDI zakatAM ja nathI. nabaLA baLadane game teTalo mAro-jhUDo, paNa te AgaLa cAlavAne badale UlaTo gaLiyo thaIne besI paDe che. tenA jevI dazA viSayarasa cAkhelA manuSyanI che. viSayomAM lezamAtra sukha nathI, tathA te kSaNabhaMgura che, ema jANavA chatAM, tathA AyuSya paNa tevuM ja hovA chatAM, teo chevaTa sudhI temane vaLagI rahe che. ane aMte te bhogone kA2Na karelAM hiMsAdi aneka pApakarmonAM phaLa bhogavavA temane AsurI hIna gatine pAmavuM paDe che. te vakhate teo pastAya che; ane vilApa kare che. AvAM manuSyo dayA khAvA jevAM che. kAraNa teo jJAnIoe upadezelA mokSamArgane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya 143 jANatAM nathI; tema ja saMsAranuM satya svarUpa pratyakSa karI, jeNe temAMthI chUTavAno mArga batAvyo che, tevA muninA vacana upara paNa temane zraddhA nathI. anaMta vAsanAothI gherAyelAM te aMdha manuSyo potAnI athavA potAnA jevI bIjAnI aMdhatAne ja jIvanabhara anusaryA karI, pharI pharI moha pAmyA kare che, ane saMsAracakramAM bhaTakyA kare che. mUrkha manuSya sAMsArika padArtho ane saMbaMdhIone potAnuM zaraNa mAnI, temAM baMdhAI rahe che. te jANato nathI ke, aMte to te badhAne choDI, ekalA ja javAnuM che, tathA potAnAM karmonAM viSama pariNAmo bhogavatAM, duHkhathI pIDAI haMmezAM A yonicakramAM bhaTakavuM paDavAnuM che. potAnAM karmo bhogavyA vinA koIno chUTako ja nathI ane darekane tenAM karmo anusAra ja dazA prApta thAya che. mATe jAgRta thAo ! vartamAnakALa e ja ekamAtra taka che ane bodha prApti sulabha nathI. mATe AtmakalyANa sAru tIvratAthI kamara kaso. (sUtrakRtAMga0 1-2) devo sahita samaga, lokonA duHkhanuM mULa kAmabhogonI kAmanA che. je mANasa te bAbatamAM vItarAga I zake che, te zArIrika ke mAnasika tamAma duHkhomAMthI chUTI zake che. zarUAtamAM manohara lAgatA kAmabhogo aMte to rasa ane varNamAM manohara lAgatAM kiMpAkaphalonI jema te mANasano nAza ja kare che. mATe iMdriyone priya lAgatA ke apriya lAgatA viSayomAM rAgadveSa na karavA. iMdriyono svabhAva che ke, sAme AvelA viSayane grahaNa karavo; ane viSayono svabhAva che ke iMdriyo vaDe grAhya thavuM. temAM potAnA rAgadveSa umerI jIva priya-apriyano bheda Ubho kare che ane duHkhI thAya che. judA judA viSayomAM tIvra Asakti Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 suyaM me AusaM! rAkhanArAM prANIo kevA akALa vinAza pAme che, te juo. dIvAnA rUpamAM kheMcAI, pataMgiyuM saLagI mare che; pAradhInA madhura saMgItamAM lobhAI, haraNa vIMdhAI jAya che; jaDIbuTTInI priya gaMdhamAM lobhAI, sApa daramAMthI bahAra nIkaLatAM pakaDAI jAya che; mAchaluM AMkaDA upara bheravelA mAMsanA svAdamAM lobhAI nAza pAme che; pADo pANInA zItaLa sparzathI lobhAI, magarano bhoga bane che; ane hAthI tIvra kAmAbhilASAthI hAthaNIvALe mArge jaI, khADAmAM paDe che. Ama, iMdriya ane mananA viSayo rAgI manuSyane duHkhanA hetu thaI paDe che; paraMtu nIrAgIne jarA paNa duHkhakara thatA nathI. vaLI, je manuSya potAne manohara lAgatAM rUpa vageremAM Asakta thAya che, te bAkInAM badhAM rUpono dveSa ja karavAno. apriya mAnelA viSaya upara dveSa karanAra te kSaNe ja duHkha pAmelo hoya che ! vaLI potAnA praduSTa cittathI te evAM karma bAMdhe che, ke je pariNAme duHkharUpa thaI paDe che. Ama jIva duntapaNArUpI doSathI duHkhI thAya che; temAM viSayo vagereno kAMI aparAdha nathI. kAmabhoga pote kaMI manuSyomAM rAga, dveSa ke samatA utpanna karatA nathI; paraMtu temanA pratye rAgadvaiSavALo manuSya ja pote potAnA mohathI vikRti pAme che. vaLI, viSayomAM Asakti bIjAM aneka mahApAponuM kAraNa thaI paDe che; jemanA phaLarUpe pAchAM aneka du:kho bhogavyA karavAM paDe che. jemake, potAne priya lAgatA viSayamAM AsaktivALo jIva potAnA sukha khAtara bIjA jIvone pIDA karavI paDe ke temano nAza karavo paDe to paNa pAchuM nahIM jue. vaLI, te potAne gamatA viSayono parigraha - saMgraha karavA tatpara thaze. temAM prathama to te viSayo meLavavAmAM duHkhI thavAno; pachI temano upabhoga karatAM duHkhI thavAno; ane aMte temano vyaya ane viyoga thatAM du:khI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya thavAno. duHkhanI vAta to e che ke, e viSayonA saMbhogakALamAM paNa tene atRpti ja rahe che. e atRpti pAchI tene vadhu ne vadhu viSayono saMgraha karavA prere che. Ama te haMmeza asaMtuSTa ja rahe che. e asaMtoSane pariNAme,lobhathI kaluSita thayelA cittavALo te jIva, pachI bIjAnA viSayo corI levA tatpara thAya che. haMmezAM atRpta rahetA, tRSNAthI abhibhUta thayelA, ane bIjAnA viSayo co2vAmAM tatpara thayelA te manuSyane pachI chaLa ane jUThano Azraya levo paDe che. tema chatAM tenAM duHkha to vadhatAM ja jAya che. kAraNa ke, jUTha, corI vagere dareka pApakarmamAM tene pahelAM, pachI, temaja karatI veLAe duHkha ja rahe che, ane aMte paNa tenuM pariNAma mAThuM ja Ave che. Ama te manuSya haMmezAM asahAya avasthAmAM duHkha bhogavyAM kare che. 145 te uparAMta kAmaguNomAM Asakta manuSya krodha- mAna-mAyAlobha- jugupsA-arati-rati-hAsya-bhaya-zoka-strInI IcchApuruSanI IcchA, ke baMnenI IcchA vagere vividha bhAvo yukta bane che; ane pariNAme paritApa, durgati vagere pAme che. iMdriyone vazIbhUta thayelA manuSyane moharUpI mahAsAgaramAM DUbavA mATe aneka prayojana UbhAM thAya che, kAraNa ke, potAnI AsaktithI UbhAM thayelAM du:kho dUra karavA te bIjA bIjA aneka ughamo karyA kare che. kAmabhogonA ja vicAramAM mana-vacana-kAyAthI magna rahenArA te manuSyo potAnI pAse je kAMI dhana hoya che, temAM atyaMta Asakta rahe che, tathA bepagAM, cArapagAM ke game te prANIonA vadha ke nigrahathI paNa tenI vRddhi icche che.... strI ane dhananA kAmI tathA duHkhathI DaratA evA te ajJAnI jIvo potAnA sukha mATe zarIrabaLa, jJAtibaLa, mitrabaLa, devabaLa, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 suya AusaM! rAjabaLa vagere meLavavA game tevAM kAryo kare che, ane tema karatAM thatI anya jIvonI hiMsAnI jarAya paravA karatA nathI. (pA. 1415). kAminI ane kAMcanamAM mUDha evA te lokono jIvitamAM atyaMta rAga hoya che. muNi, kuMDaLa, ane hiraNya vageremAM prItivALA tathA strIomAM atyaMta AsaktivALA te lokone ema ja dekhAya che ke, ahIM koI tapa nathI, dama nathI ke niyama nathI. jIvana ane tenA bhAgonI kAmanAvALo te mahAmUDha manuSya game tema bole che, tathA hitAhitajJAnazUnya banI jAya che. (pA. 14). evo mANasa jinonI AjJAne anusarI zakato nathI, paraMtu pharIpharIne kAmaguNono AsvAda leto, hiMsAdi vakra pravRttio karato, pramAdapUrvaka gharamAM ja mUchita rahe che. (pA. 10-11) viSayakaSAyAdimAM ati mUDha raheto mANasa sAcI zAMtinA mULarUpa dharmane oLakhI ja zakato nathI. mATe vIra bhagavAne kahyuM che ke, e mahAmohamAM bilakula pramAda na karavo. (pA. 17) bhogothI kadI tRSNA zamI zakatI nathI. vaLI te bhogo mahA bhayarUpa che tathA duHkhanA kAraNarUpa che. mATe temanI kAmanA choDI do tathA temane mATe koIne pIDA na karo. potAne amara jevo mAnato je mANasa bhogamAM mahAzraddhA rAkhe che, te duHkhI thAya che, mATe tRSNAno tyAga karo. kAmonuM svarUpa ane temanAM vikaTa pariNAmo na samajato kAmakAmI aMte raDe che, ane pastAya che. (pA. 17) he dhIra puruSa ! tuM AzA ane svacchaMdano tyAga kara. te benuM zULa svIkArIne ja tuM rakhaDyA kare che. sAcI zAMtinA svarUpano ane maraNano vicAra karIne, tathA zarIrane nAzavaMta jANIne kuzaLa puruSa kema karIne pramAda kare ? (pA. 18) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya 147 je manuSyo dhruva vastu icche che, teo kSaNika tathA duHkharUpa bhogajIvanane icchatA nathI. janma ane maraNano vicAra karIne buddhizALI manuSye dRDha evA saMyamamAM ja sthira thavuM. (pA. 18) kuzaLa puruSo kAmane nirmULa karI, sarva sAMsArika saMbaMdho ane pravRttiothI chUTA thaI, pravrujita thAya che. teo kAmonuM svarUpa samajatA hoya che tathA dekhatA hoya che. teo badhuM barAbara samajI, kazAnI AkAMkSA rAkhatA nathI. (pA. 18) vivekI puruSa aratine vaza thato nathI; temaja ratine vaza thato nathI. te kyAMya rAga nathI karato. priya ane apriya zabdo ane sparzo sahana karato te vivekI, jIvitanI tRSNAmAMthI nirveda pAme che. (pA. 19) he puruSa ! tuM ja tAro mitra che. bahAranA mitranI zodha choDI, tuM ja tArA ja AtmAne nigrahamAM rAkha te rIte tuM duHkhamAMthI mukta thaI zakIza. (pA. 29) vIra puruSe viSayasaMgathI prApta thatAM baMdhananA svarUpane ane tene pariNAme prApta thatA zokane jANIne saMyamI thavuM, tathA moTAM ane nAnAM badhI jAtanAM rUpamAM vairAgya dhAraNa karavo. he brAhmaNa, janma ane maraNane (tenAM kAraNo sahita) samajIne tuM saMyama sivAya bIjI tarapha na jA; hiMsA na kara; ke na karAva. tRSNAmAMthI nirveda pAma; strIothI virakta thaI, uccadarzI thA; tathA pApakarmamAMthI virAma pAma. saMsAranA AMTApherA samajIne rAga ane dveSathI aspRSTa raheto puruSa A saMsAramAM kazAthI chedAto nathI, bhedAto nathI, baLAto nathI ke haNAto nathI. (pA. 26) jeo zithila che, DhIlA che, kAmaguNanA AsvAdamAM lolupa che, vakra AcAravALA che, pramatta che, ane gharamAM ja racyApacyA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 suyaM me AusaM! rahe che, teone e munipaNuM zakya nathI. (pA. 43) je manuSya vItarAgI che, te zokarahita che. jema kamaLanI pAMkhaDI pANIthI levAtI nathI, tema saMsAranI madhye rahevA chatAM te du:khapravAhathI alipta rahe che. game tevA zabdAdi viSayo tenA manane jarA paNa bhedI zaktA nathI. potAnA rAga, dveSa ane moharUpI saMkalponuM svarUpa vicAravAmAM udyamavaMta thayelA te manuSyane krame krame samatA prApta thAya che; pachI viSayonA saMkalpo dUra thatAM tenI kAmaguNonI tRSNA paNa cAlI jAya che. Ama vItarAga thaI, kRtakRtya thayelA te manuSyanAM jJAna ane darzanane AvaraNa karanArAM tathA bIjAM aMtarAyaka karmo kSaNavAramAM kSaya pAmI jAya che, ane te badhuM jANanAro tathA jonAro bane che. moharahita, aMtarAyarahita, Agnavarahita (niSpApa), dhyAna ane samAdhiyukta tathA vizuddha banelo te puruSa AyuSyano kSaya thatAM mokSa pAme che. saMsArI manuSyone bAdhA karatAM sarva duHkhomAMthI te mukta thAya che. lAMbA kALanA rogamAMthI chUTelo ane sarvano stutipAtra banelo te AtmA sukhI tathA kRtArtha thAya che. (uttarAdhyayana 32) | | | Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguruzaraNa 1. viveka ane vairAgya utpanna thayA pachI, adhikArI manuSya dhanasaMpatti, putro, sagAsaMbaMdhI, mamatA ane zoka tajI, tathA saMsArathI nirapekSa banI saMnyAsI thAya; ane suMdara prajJAvALA, saMpUrNa tapasvI, parAkramI, AtmajJAnanA vAMcchuka, dhRtimAna tathA jiteMdriya evA sadgurunuM zaraNa zodhe. kAraNa ke, jJAnaprakAza prApta karavA gRhasaMsArano tyAga karanArA uttama satpuruSo ja mumukSu janonuM parama zaraNa che. teo sarva baMdhanothI mukta hoI, jIvitanI temaja viSayonI AkAMkSA vinAnA, tathA sarva prakAranI pApI vRttiothI rahita hoya che. evA sadgurunuM zaraNa svIkArIne dharmamArgamAM puruSArtha Adaravo. (sUtrakRtAMga 1-9) 2. manuSya prathama jJAnI puruSonuM zaraNa svIkArIne, temanI pAsethI yogya mArga jANI, temaNe batAvelA mArge prayatnapUrvaka tathA jAgrata banI AgaLa vadhavuM. sAmAnya mArga upara cAlavAmAM ja keTalI AMTIghUMTI jANavAnI hoya che ? to pachI A karmanAzanA durgama mArge jatAM gothAM na khAI javAya, te mATe, prathama e mArganA bhomiyA puruSanuM zaraNa svIkAravuM joIe. (sUtrakRtAMga 1-2) 3. badhI yonione barAbara samajanArA, ughamavaMta, hiMsAno tyAga karanArA ane samAdhiyukta evA jJAnIpuruSo anya manuSyone muktino mArga batAve che. keTalAka vIra puruSo temanI AjJAne anusarI, parAkrama karye jAya che; jyAre jJAnIo pAsethI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 suyaM me AusaM ! AtmAnI samaja na prApta karanArA keTalAya manuSyo jagatamAM ribAyA kare che. (AcA 1-2) 4. jeo manane dUSita karanArA viSayomAM DUbelA nathI, teo ja saMtapuruSonA mArgane-anusaravA zaktimAna thAya che. mATe tame mananA mohane dUra karI, mAyA-lobha-mAna-krodha-pramAda ke zithilatAno tyAga karI, temaja nakAmI vAtacIta-paDapUcha, vAtaDahApaNa vagere nirarthaka pravRttiomAM vakhata gumAvAnuM choDI, potAnA kalyANamAM tatpara thAo, dharmArtha sAdhavAnI utkaMThAvALA bano, ane tapa vagere nirarthaka pravRttiomAM vakhata gumAvavAnuM choDI, potAnA kalyANamAM tatpara thAo, dharmArtha sAdhavAnI utkaMThAvALA bano, ane tapa vageremAM prabaLa puruSArtha dAkhavo. mana, vacana ane kAyA upara jeNe kAbU meLavyo nathI, tene mATe AtmakalyANa saheluM nathI. (sUtrakRtAMga 1-2) 5. lokane kAmarAgathI pIDita samajIne tathA potAnA pUrva saMbaMdhono tyAga karIne, upazamayukta ane brahmacaryamAM sthita thayelA tyAgI ke gRhasthe jJAnI pAsethI dharmane yathArtha jANIne te pramANe vartavuM. dharmane svIkArIne zarUAtathI ja sAvadhAna rahevuM ane kyAMya Asakta na thavuM. daDha evA mahAmunie badhuM mohamaya che ema samajI, saMyamamAM ja rahevuM. badhI rIte saMgone vaTAvIne, tathA mAruM koI nathI ane huM ekalo chuM ema vicArIne, virata munie saMyamamAM yatna karatA viharavuM 'dharma ja mAro che, bIjuM koI mAruM nathI' e jAtanuM jinAjJA pramANenuM acaraNa manuSyomAM utkRSTavAda kahevAya che. uttama dharmanuM svarUpa samajIne dRSTimAna puruSa parinirvANa pAme che. (AcA 1-2) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguruzaraNa 151 6. dharmane jJAnI puruSo pAsethI samajIne ke svIkArIne saMgharI na rAkhavo. paraMtu, prApta thayelA, managamatA, suMdara bhogapadArthomAM vairAgya pAmI, lokapravAhane anusaravAnuM choDI devuM. meM joyuM che, ane sAMbhaLyuM che ke, saMsAramAM Asakta thaI, viSayomAM kheMcanArA manuSyo pharI pharIne janma pAme che. tevA pramAdIone joIne, buddhimAna puruSe haMmezA sAvadhAna, apramatta, tathA prayatnazIla rahI, parAkrama karavuM joIe, ema huM kahuM chuM. (AcArAMga0 1-4) 7. jinanI AjJAne anusaranArA, ane niHspRhI buddhimAna puruSe, potAnA AtmAno barAbara vicAra karIne, tene prApta karavA mATe zarIranI mamatA choDI devI joIe. viSayAsaktimAMthI upazama pAmI, zarIrane barAbara kaso. pharI vAra janma nahi pAmanAra vIra puruSono mArga kaThaNa che. mAMsa ane lohIne sUkavI nAkho ! (AcArAgaM0 1-4) D D D Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI - 1. vinaya 1. mumukSue sauthI prathama jJAnI puruSanuM zaraNa svIkAravuM, ane haMmezA temanA sAnnidhyamAM ja rahI, temaNe batAvelo mArga anusaravo. tema karavAne badale je mUDha "huM badhuM jANuM chuM' evA abhimAnathI potAnA chaMdane ja anusare che, te zIdhra zIlabhraSTa thaI, sarva taraphathI tiraskArane pAme che. mATe, potAnuM hita icchanAra manuSya potAnI jAtane jJAnI puruSanI AjJAmAM ja sthApavI. tema karanAro mumukSu jhaTa doSarahita thaI uttama zIla ane kIrti prApta kare che. 2. guru pAse rahenArA ziSya temanI AgaLa potAnuM DahApaNa DahoLavAne badale, gurunA vicAra tathA temanA zabdono bhAva jANavAnI IcchA rAkhavI. kAraNa ke, AcAryoe dharmathI meLavelA ane haMmeza AcArelA vyavahArane anusaranAro ziSya niMdApAtra thato nathI. ghaNA mUrkha ziSyo, jJAnIno sahavAsa maLyA chatAM kSudra manuSyo sAthe saMbaMdha, hAsyakrIDA, ane vArtAlApa vagere nirarthaka pravRttiomAM potAno samaya kADhI nAkhe che. paraMtu, samaju ziSya to tevI pravRttiono tyAga karI, potAnA kalyANamAM upayogI vastuo saru pAsethI zIkhI levAnI cIvaTa rAkhavI. 3. jJAnI puruSonA sahavAsamAM rahyA chatAM, jo sAMsArika bhAvomAMthI ane kriyAomAMthI virata thavAmAM na Ave, to kazuM phaLa nIpajatuM nathI. samaju manuSya jJAnIo sahavAsa svIkAryA bAda ati hIna karmo, tathA anya pApapravRttiono prayatnapUrvaka tyAga Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 153 karavo. pApI bhAvo jAgrata thAya tevAM sthAno ke prasaMgothI teNe dUra ja rahevuM. tema chatAM potAnAthI kAMI doSa thaI ja jAya, to te jhaTa guru AgaLa kabUla karI devo. teNe potAnI jAtane (mana-vacanakAyAne) saMpUrNapaNe jItavI. potAnI jAta jItavI e bahu muzkela vastu che. paraMtu tema karI zakanAro ja A loka ane paralokamAM sukhI thAya che. samaju puruSe evI bhAvanA karavI ke, 'bIjA mane vadhadamanAdithI dame, tenA karatAM huM pote ja potAnI jAtane saMyama ane tapa dvArA damuM, e vadhAre sAruM che.' 4. aNapaloTelo ghoDo jema vAraMvAra cAbukanI apekSA rAkhyA kare che, tema teNe dareka bAbatamAM gurunI TokaNInI apekSA na rAkhavI. paraMtu, temanA manogata bhAvane samajI laI, te pramANe AcaraNa rAkhavuM. uttama ghoDo jema cAbuka joIne ja mArge cAlyA kare che, tema teNe pApakarmano tyAga karatA rahevuM. uttama ziSyane kadI preraNA karavI paDatI nathI; ane karavI paDe che to te sahelAIthI tathA jaladI karI zakAya che. eka vAra tene kahyuM eTale te pramANe te badhuM haMmezAM sArI rIte kare che. keLavAyelA ghoDAne khelAvavAmAM jema savArane AnaMda Ave che, tema gurune paNa tevA catura ziSya doravAmAM AnaMda Ave che. 5. zraddhAvAna, vinayazIla, meghAvI, apramatta, vairAgyavAna, satyavaktA, saMyamI, tapasvI ane gurunI kRpA tathA AjJAno vAMcchuka evo mumukSu ziSya guru pAsethI jJAna prApta karavA tathA bIjAone paNa doravA zaktimAna thAya che. kAraNa ke, pUjya, jJAnI, prasiddha ane kRpAvaMta AcAryo jenA upara prasanna thAya che, tene arthavALI vipula vidyA Apeche. lokamAM tenI kIrti thAya che, ane pRthvI jema sarva prANIonuM raheThANa che. tema te badhAM kartavyonuM raheThANa bane che. tenuM jJAna pUjAya che, tenA saMzayo TaLI jAya che, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 suyaM me AusaM ! ane kartavyanI saMpattithI te badhAne managamato thAya che. tapa, AcAra ane samAdhithI surakSita evo te mahA tejasvI ziSya pAMca vrato pALavA zaktimAna thAya che, ane mRtyu bAda kAM to zAzvata siddha thAya che athavA mahAvrutivALo deva thAya che. (uttarAdhyayana. 1) 6. jeNe zAstrano marma jANyo nathI, je ahaMkArI che, lubdha che, je iMdriyanigrahI nathI tathA je niraMtara game tema lapa lapa karyA kare che, te (ghaNuM bhaNyo hoya to paNa) vinIta na kahevAya ke zAstrajJa paNa na kahevAya. 7. nIcenAM pAMca kAraNathI sAcuM zikSaNa prApta thatuM nathI : mAna, krodha, pramAda, roga ane ALasa. 8. nIcenAM ATha kAraNathI mANasa suzikSita kahevAya che : te sahanazIla hoya che; satata iMdriyanigrahI hoya che; te bIjAnuM marma bhedAI jAya tevuM bolato nathI; te suzIla hoya che; te durAcArI nathI hoto; te rasalaMpaTa nathI hoto; te satyamAM rata hoya che; tathA krodhI nathI hoto. 9. nIcenA cauda doSovALo muni avinIta kahevAya che, ane te nirvANa pAmI zakato nathI : te vAraMvAra gusse thaI jAya che; teno krodha jhaTa zamato nathI; koI tenI sAthe mitratAthI bolavA jAya, to paNa te teno tiraskAra kare che; zAstra bhaNIne te abhimAna kare che; bIjAnA doSonAM te khotaraNAM kare che; mitro u52 paNa te gusse thaI jAya che; potAnA priya mitranuM paNa pITha pAchaLa bhUMDuM bole che; koI paNa bAbatamAM jhaTa sogaMda khAya che; mitrano paNa droha kare che; ahaMkArI hoya che; lubdha hoya che; iMdriyanigrahI nathI hoto; ekalapeTo hoya che; ane badhAne aprItikara hoya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 155 10. nIcenAM paMdara kAraNothI buddhimAna mANasa suvinIta kahevAya che : te anuddhata hoya che; cAMpalo nathI hoto; kapaTI nathI hoto; kutUhalI nathI hoto; koIno tiraskAra nathI karato; teno krodha jhaTa UtarI jAya che; mitratAthI vartanAra pratye te sadbhAva rAkhe che; zAstra bhaNIne te abhimAna nathI karato; te ahaMkArI nathI hoto; koInA doSonAM te khotaraNAM nathI karato, mitro upara te gusse nathI thato; apriya mitranuM paNa pITha pAchaLa bhaluM ja bole che; TaMTophisAda nathI karato; jAtavAna hoya che; tathA ekAgra hoya che. 11. je ziSya haMmezAM sagurunI sobatamAM rahe che, yogya pravRttivALo hoya che, tapasvI hoya che, tathA priyakara ane priyavAdI hoya che, te zAstrajJAnano adhikArI che. 12. jema zaMkhamAM raheluM dUdha bevaDuM ujjavaLa dekhAya che, tema sAcA zAstrajJa bhikSunAM dharma, kIrti ane zAstrajJAna paNa bamaNAM zobhe che. sAco zAstrajJa bhikSu kaMboja dezanA jAtavAna tathA kazAthI na bhaDakanAra ane vegamAM badhAthI zreSTha ghoDA jevo zreSTha hoya che; uttama azva upara savAra thayelA tathA jenI baMne bAju bAra prakAranAM vAjiMtrono sAmaTo ghoSa thaI rahyo che, evA zUravIra jevo daDha parAkramI hoya che hAthaNIothI vIMTaLAyelA ane 60 varSanI uMmaranA gajarAja jevo baLavAna tathA durgharSa hoya che; aMdhakArano nAza karanArA UgatA sUryanI peThe te tejathI javalaMta hoya che; nakSatrothI-vIMTaLAyelA, tArAonA pati, pUnamanA caMdra jevo te pUripUrNa hoya che, tathA sahiyArI milakata rAkhanArA sAmAjikonA surakSita tathA vividha dhAnyathI paripUrNa koThAra jevo te surakSita tathA vividha guNothI bharelo hoya che. samudra jevA gaMbhIra, manathI paNa jItavAne azakya, nIDara, duudharSa, vipula zAstrajJAnathI paripUrNa tathA sva-paranuM durgatimAMthI rakSaNa karanAra evA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 suyaM me AusaM! te zAstrajJa puruSo karmono kSaya karI, uttama gatine pAmyA che. (uttarAdhyayana. 11) 13. zAstrajJAna prApta karavA IcchanArAe kAmabhogonI Asaktine tyAgIne, prayatnapUrvaka brahmacaryanuM sevana karavuM tathA gurunI AjJAnuM pAlana karatA rahI, pramAdarahita banIne cAritranI zikSA prApta karavI. samAdhinA mULa kAraNarUpa gurunA sahavAsanI ziSya haMmezAM icchA rAkhavI. kAraNa ke, gurunA sahavAsa vinA saMsArano aMta lAvI zakAto nathI. mumukSu tathA buddhizALI ziSya te sahavAsanI bahAra na nIkaLavuM. kAraNa ke, pAMkho barAbara AvyA vinA mALAnI bahAra UDavA prayatna karatAM paMkhInAM baccAMne jema Dheka pakSIo upADI jAya che, tema dharmanI bAbatamAM daDha na thayelA zikhAune aneka hInadharmIo hArI jAya che. 14. potAne kaThora zabdo kahevAmAM Ave topaNa, ziSya guru pratye dveSayukta na thavuM. paraMtu nidrA ke pramAda sevyA vinA, game tema karI, potAnA saMzayo TALavA. nAno-moTo, tenI uparanI koTIno ke samAna uMmarano- je koI tene zikhavADato hoya, tene teNe sthiratAthI AdarapUrvaka sAMbhaLavo. eTaluM to zuM, paNa pote bhUla karato hoya tyAre gharanuM halakuM kAma karanArI paniyArI dAsI ke sAmAnya gRhastha paNa te sudhAre, to gusse thayA vinA te kahe te pramANe karavuM. kAraNa ke, vanamAM mArga na jANanArane, mArga jANanAra rasto batAve, to temAM tenuM ja zreya che, tema teNe paNa samajavuM. dharmanI bAbatamAM paripakva na thayelo zikhAu zarUAtamAM dharmane jANI zakato nathI. paraMtu jina bhagavAnanA upadezathI samajaNa AvyA bAda, sUryodaya thaye jema AMkho vaDe rasto dekhI zakAya che, tema te dharmane jANI zake che. 15. gurune yogya samaye ziSya potAnI zaMkAo pUchavI, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 157 tathA te je mArga kahI batAve, te kevalI puruSono mArga che ema jANI hRdayamAM sthApavo. e mArgamAM sArI rIte sthira thayelA ane potAnuM ane bIjAnuM (pApa tathA hiMsAmAMthI) rakSaNa karanArA guruo pAse ja zaMkAsaMzayanuM yogya samAdhAna maLI zake che. evA trilokadarzI loko ja evI rIte dharma kahI zake che ke, jethI ziSya pharI bhUlamAM paDato nathI. tevA guru pAsethI potAnuM icchita jJAna zIkhanAro ziSya ja pratibhAvAna tathA kuzaLa bane che. tevo ziSya zuddha mArga pAmIne, mokSanI icchAyukta thaI, sarva sthAvarajaMgama prANIo pratye apramAdI tathA manamAM paNa dveSabuddhirahita bane che, tathA tapa ane mauna AcarI mokSa pAme che. | (sUtrakRtAMga 1-14) 2. sahanazIlatA 1. e saMyamIne zarIra paDatA sudhI raNasaMgrAmamAM mokhare rahenArA vIra puruSanI upamA apAya che. evo ja muni pAragAmI thaI zake che. koI paNa prakAranA kaSTathI na Dagato ane vaherAvA chatAM pATiyAnI jema sthira raheto te saMyamI, zarIra paDatA sudhI kALanI vATa joyA kare, paNa duHkhathI gabharAI pAcho na haThe. ghaNA lAMbA kALa sudhI saMyamadharmanuM pAlana karIne vicaratA, ane iMdriyanigrahI evA pUrvanA mahApuruSoe je je sahana kareluM che, te tarapha lakSa rAkhavuM. 2. sAdhune AvI paDatAM duHkho (parISaho) be prakAranAM hoya che : anukULa ane pratikULa. tevA prasaMgoe thatI sarva kuzaMkAo tyAgIne saMyamI puruSa zAMta daSTivALo rahe. sugaMdha hoya ke durgadha, athavA bhayaMkara prANIo kleza ApatAM hoya to paNa, vIra puruSoe te duHkho sArI rIte sahana karavAM joIe, ema huM kahuM chuM. munine koI gALa bhAMDe, koI mAre, koI tenA vALa kheMce, athavA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 suyaM me AusaM! koI niMdA kare to paNa, teNe evA anukULa ke pratikULa prasaMgone samajIne sahana karavA joIe. gRhomAM gAmomAM, nagaromAM, janapadomAM temaja te badhAnA AMtarAomAM vicaratA saMyamI ane hiMsaka mANaso taraphathI athavA ema ne ema aneka prakAranAM duHkho UbhAM thAya che. te duHkhone te vIra puruSoe samabhAve sahavAM joIe. 3. keTalAka nabaLA mananA puruSo dharma svIkArIne paNa pALI zakatA nathI. asahya kaSTone sahana na karI zakavAthI teo munipaNuM choDIne kAmo tarapha mamatAthI pAchA phare che. pharI saMsAramAM paDelA te lokonA bhogo vipnovALA hoI, adhUrA ja rahe che. teo tatkALa ke thoDA vakhata bAda maraNa pAme che, ane pachI lAMbo vakhata saMsAramAM rakhaDyA kare che. (AcArAMga 1-2) 4. sAmAnya jIvanavyavahAramAM jema aneka muzkelIo sahana karavAnI hoya che, tema jene AtmAnuM hita sAdhavuM che, tene e mArge jatAM keTalIya muzkelIono vIratApUrvaka sAmano karavAno hoya che. e badhAthI gabharAI gaye kema cAle ? teNe to chANAM thApelI dIvAla jema chANAM ukheDI nAkhavAthI pAtaLI thaI jAya, tema potAnA zarIra-mananAM paDa vrata-saMyamAdithI UkhaDI javAthI te baMnene kRza thaI jatAM jovAnAM che. te badhuM kaMI saheluM nathI. je sAco vairAgyavAna tathA tIvra mumukSu che, saMta puruSoe zAstramAM batAvela mArgane je anusare che, tathA je kaThora tapasvI che, te ja dhULathI chavAyelI paMkhiNInI jema potAnAM karma khaMkherI nAkhI zake che; bIjuM koI nahIM (sUtrakRtAMga 1-2) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 159 5. ghaNA loka AvezamAM AvI jaI, prathamathI kazI muzkelIono vicAra karyA vinA, bhikSujIvana svIkArI bese che. pachI jyAre eka pachI eka muzkelIo AvatI jAya che, tyAre teo hatAza thaI jAya che, tathA DhIlA thaI besI paDe che. ghaNA bhikSuo hemaMtanI TADha ke grISmano tApa dekhI gabharAI jAya che; jyAre keTalAka bhikSA mAgavA jatAM khinna thaI jAya che. zerIomAM ka2DakaNA kUtarA temane joI karaDavA doDe che, tathA ghaNA asaMskArI loko temane game tevA zabdo saMbhaLAvI temano tiraskAra kare che. teo kahe che ke, 'kAma karavuM paDe eTale sAdhu thayA !' vaLI bIjAo temane 'nAgaDA, bhikhArA, adhama, mUMDiyA, khasiyala, gaMdA ke apazukaniyA' kahIne gALo bhAMDe che. te vakhate nabaLA manano bhikSu DhIlo thaI jAya che. vaLI jyAre DAMsamacchara karaDe che ane ghAsanI aNIo khUMce che, tyAre tene potAnA bhikSujIvananI sArthakatA viSe ja zaMkA Ave che : 'kadAca paraloka jevuM kAMI ja na hoya, ane maraNa e ja badhAno aMta hoya to !' bIjA keTalAka, vALa TUMpAvavA paDatA hovAthI trAsI jAya che; athavA brahmacarya pALI na zakAvAthI hArI jAya che. vaLI koI vAra bhikSu pharatAM pharatAM sarahadanA bhAgomAM jaI caDe che, to tyAMnA loko tene jAsUsa ke cora samajI pakaDe che ane mAre che. te vakhate gussAmAM patine choDI cAlI nIkaLelI strInI peThe te potAnuM ghara yAda kare che ! A badhAM vighno alabatta bahu kaThora che tathA duHsaha che, chatA temanAthI gabharAI pAchA bhAgavAne badale, dhIrajathI temane sahana karatAM zIkhavuM joIe. (sUtrakRtAMga 1-3) 6. AvAM AvAM AMtarabAhya aneka vighno ane pralobhano mumukSunA mArgamAM AvI paDe che. te badhAMne prathamathI samajI lenAra bhikSu te badhAM acAnaka AvI paDe tyAre gabharAto nathI. bAkI, ghaNA kAcA bhikSuo, e badhAM vighno dekhyAM nathI hotAM tyAM sudhI, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 suyaM me AusaM! potAne mahA zUra mAnyA kare che, paNa pachI prathama vighna ja besI paDe che - kRSNane joyA nahotA tyAM sudhI zizupALa potAnI bahAdurIno garva karato hato tema. paraMtu jeo A badhAM vinone prathamathI jANI laI, prasaMga Avye temanI sAme prANAMta sudhI jhUjhe che, teo ja parAkramI nAvikonI peThe A saMsArarUpI dustara samudrane aMte tarI jAya che. | (sUtrakRtAMga 1-3) 7. saMyamano svIkAra karI, hiMsA vagerano tyAga karato je manuSya A zarIrathI saMyama sAdhavAno avasara che ema samaje che, teNe potAno lAga barAbara sAdhyo gaNAya. buddhimAna puruSa jJAnIo pAsethI Aryoe jaNAvelA samatA - dharmane meLavIne ema samaje che ke, mane ahIM ThIka avasara maLyo. Avo avasara bIje na maLata. mATe kahuM chuM. ke, tamAruM baLa saMgharI rAkhazo nahIM. (AcArAMga 1-5) 8. sAMbhaLyuM che ane anubhavyuM che ke, baMdhanathI chUTA thavuM e darekanA potAnA hAthamAM che. mATe jJAnIo pAsethI samaja prApta karIne, he paramacakSuvALA puruSa ! tuM parAkrama kara. enuM ja nAma brahmacarya che, ema huM kahuM chuM. (AcArAMga 1-5) 9. je satya che, te ja munipaNuM che, ane je munipaNuM che, te ja satya che. jeo zithala che, DhIlA che, kAmaguNanA AsvAdamAM lolupa che, vakra AcAravALA che, pramatta che, ane gharamAM ja racyApacyA che, teone e munipaNuM zakya nathI. (AcArAMga 1-5) 10. munipaNAne svIkArIne zarIrane barAbara kaso. samyagdarzI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 161 vIra puruSo vadhyuM-ghaTyuM ane lUkhuM-sUkhuM khAIne jIve che. pApakarmamAM anAsakta evA te vIra puruSo kadAca rogo thAya to paNa temane sArI rIte sahana kare che. kAraNa ke, teo samaje che ke, zarIra pahelAM paNa evuM hatuM ane pachI paNa evuM ja che. zarIra haMmezAM nAzavaMta, adhruva, anitya azAzvata, vadhaghaTa pAmanAruM ane vikArI che. e jAtano vicAra karI, te saMyamI lAMbA vakhata sudhI duHkho sahana karyA ja kare che. evo muni A saMsArapravAhane tarI zake che, ane tene ja mukta ane virata kahelo che, ema huM kahuM chuM. | (AcArAMga 1-5) 11. he bhAI, tArI jAta sAthe ja yuddha kara ! bahAra yuddha karavAthI zuM? enA jevI yuddhane yogya bIjI vastu maLavI durlabha che. | (AcArAMga 1-5) 3. nirmamatA 1. sAcuM jJAna prApta karavA sAMsArika saMbaMdho choDIne cAlI nIkaLelA bhikSune sauthI prathama potAnA pUrvasaMbaMdhIo pratyenI mamatA dUra karavI paDe che. koI vakhata bhikSA mAgavA te potAne ghera AvI caDe che, tyAre te badhAM tene sAmaTAM gherI laI, vinaMtio, kAkalUdIo ane rudana vagerethI samajAvavA lAge che. vRddha mAtApitA vagere tene karagaratAM kahe che ke, "amane Ama asahAya choDI javAne badale amAruM bharaNapoSaNa kara, e tArI sauthI pahelI pharaja che. pharajane jatI karIne tuM zuM puNya prApta karI zakIza? vaLI teo tene eka ja vaMzarakSaka putra utpanna thatA sudhI ja gharamAM rahevAnuM kahIne samajAve che; tathA bIjI paNa ghaNI lAlaco batAve che. koI vAra baLajabarI paNa vApare che. chatAM jene Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 suyaM me AusaM! jIvita upara mamatA nathI, evA bhikSune teo kAMI karI zakatA nathI. paraMtu sagAsaMbaMdhImAM mamatAvALA asaMyamI bhikSuo te vakhate moha pAmI jAya che, ane ghera pAchA pharI bamaNA vegathI pApakarmo karavAM zarU kare che ! mATe buddhimAna bhikSue prathama potAmAM rahelI e mAyAmamatA dUra karavAno prayatna karavo. A mahAmArgamAM evA parAkramI puruSo ja aMta sudhI sthira rahI zake che. (sUtrakRtAMga 1-2) 2. tene bhikSA mAgavA Avelo dekhI, sagAMsaMbaMdhIo tene gherI laI, vilApa karavA mAMDe che ke, "he tAta ! ame tane ucherI moTo karyo, have tuM amAruM bharaNapoSaNa kara. tema karavAne badale tuM amAro tyAga kema kare che? vRddha mAtApitAnuM bharaNapoSaNa karavuM e to AcAra che. teno tyAga karavAthI tane dharma zI rIte prApta thaze? tArA vaDIlo mIThI jIbhanA che, tArA putro haju bALaka che, tArI strI paNa juvAna che. rakhe te avaLe mArge caDI jAya ! mATe he tAta ! tuM ghera pAcho cAla. tAre have kAMI kAma karavuM nahIM paDe. ame badhA tane madada karIzuM. tAruM devuM ame vaheMcI lIdhuM che e vepAradhaMdhA mATe tAre pharI paisA joItA haze, to paNa ame ApIzuM. mATe eka vAra tuM pAcho cAla. pachI tane na phAve to bhale pAcho cAlyo jaje. ema karavAthI, tArA zramaNapaNAne vaMdho nahIM Ave." A badhuM sAMbhaLI, snehIonA dustara snehabaMdhamAM baMdhAyelo nabaLA manano mANasa ghara tarapha doDavA mAMDe che. ane tenA saMbaMdhIo paNa, eka vAra te hAthamAM Avyo, eTale, tene cAre bAjuthI bhogavilAsamAM jakaDI laI, paLavAra vIlo mUkatA nathI. (sUtrakRtAMga 1-3) 3. saMsAramAM vividha kuLomAM janmIne tathA tyAM sukhabhogamAM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 mumukSunI taiyArI UcharIne jAgrata thatAM keTalAya lokoe saMsArano tyAga karI. munipaNuM svIkAryuM che. te vakhate saMyamamAM parAkrama karatA te munione joIne kheda pAmatAM temanAM svaccedI ane kAmabhogomAM Asakta sagAMvahAlAMe rudana karI-karIne, potAne na choDI javAne temane vInavyA che. paraMtu temanAmAM jene koI potAnuM dekhAtuM natI. te teomAM Asakti kema karIne rAkhe? khare ! jeNe sagAMvahAlAMne choDyAM che, evo asAdhAraNa muni ja A saMsArapravAhane tarI zake che. A prakAranA jJAnanI haMmeza upAsanA karavI, ema huM kahu chuM. | (AcArAMga 1-2) 4. nirahaMkAritA 1. sagAMsaMbaMdhIomAM mamatA jevuM ja A mArgamAM bIjuM moTuM vipna te ahaMkAra che. ghaNA bhikSuo gotrI vagerene kAraNe abhimAna kare che, tathA bIjAno tiraskAra kare che. paraMtu, sAco muni to potAnI mukhtAvasthAno paNa garva nathI karato. tema kharo cakravartI rAjA, saMnyAsI thayelA potAnA eka vakhatanA dAsAnudAsanuM paNa vinA saMkoce yathAyogya sanmAna kare che. ahaMkArapUrvaka bIjAno tiraskAra karavo e pAparUpa che. mATe mumukSue kazI vAtanuM abhimAna karyA sivAya, apramatta rIte, sAdhu puruSoe batAvela saMyamadharmamAM samAna vRttithI aNIzuddha rahevuM. - (sUtrakRtAMga 1-2) 2. bhalene koI bhikSu bhASA upara kAbUvALo hoya ke pratibhAvAna paMDita tathA gADha prajJAvALo vicAraka hoya, to paNa, te jo potAnI buddhi ke, vibhUtine kAraNe madamatta thaI bIjAno tiraskAra kare, to te prajJAvAna hovA chatAM samAdhi prApta karI zake nahIM. mATe bhikSue prajJAmada, tapomada, gotramada, tathA cotho Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 suyaM me AusaM ! dhanamada, e cAra mada na karavA. je evA mada nathI karato te ja paMDita che ane uttama sattvavALo che. gotra vagerethI para thayelA maharSio ja gotra vinAnI parama gatine pAme che. (sUtrakRtAMga 1-13) 3. keTalAka abhimAnI puruSo potAmAM sAcI zakti na hovA chatAM khoTI baDAI kare che ane sAmA mANasane potAnA paDachAyA jevo tuccha gaNe che; athavA saMnyAsI bhikSuka thaIne paNa potAnA brAhmaNa-kSatriya- ugra ke licchavI kuLano garva kare che. tevA manuSyo saMnyAsI chatAM gRhasthInuM AcaraNa karanAra kahevAya. teone mukti prApta thavI azakya che. kAraNa ke, dIrghakALa sevelA jJAna ane cAritra sivAya jAti ke kuLa koIne bacAvI zakatAM nathI. (sUtrakRtAMga 1-13) 4. je bhikSu sarvasvano tyAga karIne, tathA lUkhAsUkA maLe tevA AhA2 upa2 jIvanAro hovA chatAM, mAnapriya ane stutinI kAmanAvALo hoya che, teno e saMnyAsa tenI AjIvikA ja che. tevo bhikSu jJAna pAmyA vinA ja pharI pharI A saMsArane pAme che. (sUtrakRtAMga 1-13) 5. padArthomAM tIvra Asakti ane jagatanAM vaMdanapUjana e kAMTo bahu sUkSma che, tathA mahAkaSTa kADhI zakAya tevo che. mATe buddhizALI puruSe jagatanA saMsargano tyAga karI, ekalA thaI javuM, ane mana-vANIne aMkuzamAM rAkhI, samAdhi ane tapamAM parAkramI banavuM. (sUtrakRtAMga 1-2) 6. koI pavitra jIvana gALanArA uttama sAdhune jotAM ja Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 165 rAjAo, amAtyo tathA brAhmaNakSatriyo tene vIMTaLAI vaLe che ane satkArapUrvaka tene potAne tyAM nimaMtraNa Ape che. teo kahe che, "he maharSi ! amArA A ratha-vAhana, strI, alaMkAra, zayyA vagere sarva padArtho ApanA ja che. Apa kRpA karI temano svIkAra karo jethI amAruM kalyANa thAya. amAre tyAM padhAravAthI ke te padArthono svIkAra karavAthI dIrgha tapasvI evA Apane kazo doSa nahIM lAge. AvuM sAMbhaLI parANe bhikSu jIvana gALatA tathA tapazcaryAthI kaMTALelA nabaLA loko DhoLAva caDatA gharaDA baLadanI peThe adhavaca besI paDe che ane kAmabhogothI lalacAI saMsAra tarapha pAchA phare che. jeo kAmabhogono tathA pUjanasatkAranI kAmanAno tyAga karI zakyA che teo ja A mokSamArgamAM sthita thaI zakyA che e yAda rAkhavuM. (sUtrakRtAMga 1-3) 5. nirbhayatA ane asaMga 1. sarva saMbadhono tyAga karI, ekalA pharavuM ghaNuM muzkela che. ekalA vicaranAra bhikSune nirjana sthAnomAM ke zUnya gharamAM nivAsa karavAno hoya che. tyAM jamIna UMcI-nIcI hoya, macchara hoya, tema ja sApa vagere bhayaMkara prANIono paNa vAsa hoya; chatAM teNe tethI gabharAIne, bAraNAM baMdha karIne ke ghAsa-pAtharI, rasto na kADhavo, kAraNa, teNe te bhayone jItavAnA ja che. to ja evI nirjana jagAomAM zAMtithI, ekAgratApUrvaka sthira thaIne, te dhyAnAdi karI zake, athavA sUryAsta vakhate jayAM hoya tyAM utAro karavAnA yatidharmanuM pAlana karI zake. jyAM sudhI te ekAMtamAM nirbhayatAthI rahI zakato nathI, tyAM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 suyaM me AusaM! sudhI te vasatImAM ke sobatamAM rahevA prayatna kare che. ane sAdhu mATe saMga jevI jokhamakAraka eke vastu nathI. bIjI badhI rIte mANasa ucca cAritra ane saMyamane pALato hoya, chatAM jo te saMgadoSano tyAga na kare, to te tathAgata banyo hoya topaNa samAdhithI zruta thaI jAya. kAraNa, saMga e kajiyAnuM, AsaktinuM tathA pUrve bhogavelA bhogonI smRtinuM kAraNa che. mATe buddhizALI bhikSue saMsArIonA saMsargathI dUra rahevuM (sUtrakRtAMga 1-2) 2. cAritravAna bhikSue koIno saMga na karavo. kAraNa, temAM sukhanA vezamAM jokhamo rahelAM che. vidvAne tenAthI cetatA rahevuM. teNe saMsArIo sAthe maMtraNA, temanI kriyAonI prazaMsA, temanI sAMsArika gUMcavaNomAM salAha, temanA gharamAM besIne ke temanA vAsaNamAM bhojana ane pAna, temanAM kapaDAM paheravAM, temanA gharamAM besI temanI khabara-aMtaranI paDapUche, temanA taraphathI yaza-kIrtiprazaMsA ane vaMdanapUjananI kAmanA, temanA gharamAM khAsa kAMI kAraNa vinA sUI javuM, gAmanAM chokarAMnI ramatamAM bhaLavuM, ane maryAdA mUkIne hasavuM- e badhAMno tyAga karavo. kAraNa, temAMthI aneka anarthonI paraMparA janme che. (sUtrakRtAMga 1-9) 3. keTalAka bhikSuo pahelethI ja AtmavizvAsa vinAnA hoya che. strIo vagerethI ke garama pANI pIvA vagerenA kaDaka niyamothI pote kyAre hArI jaze, teno bharoso emane nathI hoto. teo prathamathI ja tevo prasaMga Ave tyAre nirvAhamAM vAMdho na Ave te mATe vaidaka, jayotiSa, vagere gujarAtanAM sAdhana zodhI rAkhe che. AvA mANasothI kAMI ja thaI zakatuM nathI. kAraNa, muzkelI Ave tyAre tenI sAme jhUjhavAne badale, teo pahelethI zodhI rAkhelAM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 167 bacAvanAM sAdhanono Azaro laI besI jAya che. mumukSue to prANa hAthamAM laI niHzaMkatAthI aDagapaNe potAnA mArgamAM AgaLa vadhavuM joIe. (sUtrakRtAMga 1-3) 4. bhikSune vaLI bhinna bhinna AcAravicAravALA paratIrthikonA AkSepono paNa sAmano karavAno hoya che. te vakhate potAnA mArgamAM dRDha nizcaya vinAno bhikSu gabharAI jAya che, athavA zaMkita banI jAya che. paratIrthiko dveSathI tene utArI pADavA, tenA AcAravicAra viSe game tevA AkSepo kare che. te vakhate buddhizALI bhikSue gabharAyA vinA, cittane svastha rAkhI, aneka guNothI yukta evI yuktisaMgata vANI vaDe temane radiyo Apavo. teone sacoTa radiyo maLe che, tyAre teo AgaLa bolI zakatA nathI. pachI teo gALAgALI karavA lAge che. paNa DAhyA bhikSue svastha rahI, sAmo vAdI tapI na jAya te rIte tene zAMtithI yogya javAba Apavo. mahAkAmI nAstika puruSonA zabdo sAMbhaLI DAhyA bhikSue DAmADoLa thaI jaI, potAnA sAdhanamArga viSe azraddhALu na banI javuM. jagatamAM vividha mAnyatAvALA tathA vividha AcAravALA puruSo potAne bhramaNa kahevaDAvatA phare che. temanA lobhAvanArA ke AkSepa karanArA zabdo sAMbhaLIne gUMcavAI na javuM mAtra vartamAna sukhomAM ja rAcatA te mUrkha loko jANatA nathI ke, AyuSya ane juvAnI to kSaNabhaMgura che. aMtakALe te loko jarUra pastAya che. (sUtrakRtAMga 1-3) 6. strIprasaMgano tyAga 1. mAtApitA vagere kuTuMbIono tathA kAmabhogono tyAga karI, potAnA kalyANa mATe tatpara banI, nirjana sthAnamAM ja Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 suyaM me AusaM ! 2hevAno saMkalpa karanAra bhikSune bhikSA tathA upadezAdi prasaMge sArI narasI aneka strIonA prasaMgamAM AvavAnuM thAya che. te vakhate pramAdathI athavA to potAmAM rahelI vAsanAne kAraNe temano prasaMga vadhavA denAra bhikSunuM zIghra adhaHpatana thAya che. pachI pAzamAM baMdhAyelA mRganI peThe, te game teTalA prayatna kare, paNa temanAmAM chUTI zakato nathI. pariNAme, agni pAse mUkelo lAkhano ghaDo jema ogaLI jaI nAza pAme che, tema temanA sahavAsathI te vidvAna bhikSu potAnA samAdhi-yogathI bhraSTa thaI, nAza pAme che. viSamizrita dUdha pInAranI jema aMte te bhikSu ghaNo pastAya che. mATe prathamathI ja bhikSue strIo sAthenA prasaMgano tyAga karavo. bhalene putrI hoya, pUtravadhU hoya, prauDhA hoya ke nAnI kumArI hoya, to paNa teNe teno saMsarga na karavo. tathA koI paNa kAraNe temanA nikaTa prasaMgamAM avAya tevI rIte, temanA oraDAomAM ke gharomAM ekalA na javuM. kAraNa, strIsaMga karI cUkelA tathA strIcaritranA anubhavI buddhizALI puruSo paNa strIono saMsarga rAkhavAthI thoDA ja vakhatamAM bhraSTa thaI durAcArIonI koTInA banI jAya che. pachI to hAthapaga kApo, cAmaDI ane mAMsa utaraDI nAkho, jIvatA agnimAM zeko, zarIra chedIchedIne upara tejAba chAMTo, kAna ane nAka kApI nAkho, ke DokuM uDAvI do, paNa teo temano saMga choDI zakatA nathI. teo parastrIsaMga karanArane thatI badhI sajAo sAMbhaLavA chatAM, tathA kAmazAstromAM varNavelA kuTila strIonA hAvabhAva, tathA temanuM mAyAvIpaNuM jANavA chatAM, ane havethI nahIM karIe evA saMkalpo karavA chatAM te apakarma karyA ja kare che. tevA bhikSu bahArathI to sadAcaraNanI ane mokSamArganI vAto Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 169 bamaNA jorathI karyA kare che. kAraNa, durAcaraNInuM jora jIbhamAM hoya che ! chatAM, temanuM sAcU svarUpa aMte pragaTa thayA vinA rahetuM nathI. te vakhate sAcI vAta kabUla ka2vAne badale teo UlaTA potAnI nirdoSatAnAM baNagAM phUMke che, ane 'evuM hIna karma te huM karuM ?' ema kahI, upara-uparathI glAni batAve che. koI vAra ughADechoka pakaDAI joya, to te kahe che, 'huM kAMI karato nahoto, te to mAtra mArA khoLAmAM sUI gaI hatI !' Ama e mUrkha mANasa AbarU sAcavavA jUThuM bolI, bevaDuM pApa kare che. mATe prathamathI ja strIonA nikaTa prasaMgamAM AvavuM nahIM, e prathama buddhilakSaNa che. DAhyA puruSe strIonI zarUAtanI lobhAvanArI vinaMtIo tarapha lakSa ApI, temano paricaya ke sahavAsa vadhavA na devo. strI sAthenA kAmabhogo e hiMsA-parigrahAdi sarva mahApAponAM kAraNa che, ema jJAnI puruSoe kaheluM che. e bhogo mahAbhayarUpa che ane kalyANathI vimukha karanArA che. mATe buddhimAna bhikSue to AtmA sivAya sarva para padArthonI kAmanAno tyAga karavo. (sUtrakRtAMga 1-4) 2. juo to kharA ! strIomAM Asakta thayelA judA judA prANo ane sattvo duHkhathI pIDita thaI, keTalo paritApa pAme che ! strIomAM vizeSa prasaMga rAkhanAro ajJAnI pApakarmanA cakramAM phasAya che. te pote jIvahiMsAthI pApakarmo kare che eTaluM ja nahIM, paNa bIjA pAseya karAve che. te ajJArnI bhikSu pachI dhanasaMpattino saMcaya karavA lAge che, tathA kAmanAthI utpanna thatAM veromAM khUMpato jaI, pApakarma ekaThuM karye jAya che. pariNAme maraNa bAda te dustara narakane pAme che. mATe buddhimAna bhikSue dharmane sArI rIte samajI, sarva tarapha niHsaMga thaI, kyAMya Asakta thayA vinA vicaravuM ane sarva prakAranI lAlasAno tyAga karI, tathA samasta jagata pratye Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 suyaM me AusaM ! samabhAvayukta dRSTi rAkhI, koInuM priya ke apriya karavAnI kAmanA na rAkhavI. (sUtrakRtAMga 1-10) 3. mATe, manuSyanuM sarvasva nAza karanArA strIbhogomAM kadI na phasAzo. te bhogonI manoharatA upara-uparanI ja che. citta Aje 'A' to kAle 'bIjuM' ema haMmezAM navuM mAgyA kare che. ane jene meLavavA hamaNAM ja pote ati prayatna karyo hoya che, te ja thoDA vakhata bAda akAruM thaI paDe che. mATe te bhogonI kadI kAmanA na karavI. gharabAra vinAnA bhikSue strI sAthe koI paNa prakAranA prasaMgano tyAga karavo. teNe to lokakalyANakArI dharma jANIne, temAM ja potAnI jAtane lIna karI devI. (uttarAdhyayana 8) 4. bilADInA raheThANa pAse uMdaroe rahevuM e jema DahApaNabhareluM nathI, ema strIovALA makAnamAM brahmacArIe rahevuM salAmatIbhareluM nathI. brahmacArIe strIonAM rUpa lAvaNyavilAsa-hAsya, maMjulavacana- aMgamaroDa ane kaTAkSa vagerenuM manamAM ciMtana na karavuM; temanuM varNana na karavuM; temanI abhilASA na karavI; temaja temane rAgapUrvaka nIrakhavAM nahIM. sadA brahmacaryamAM rata rahevA icchanArane e niyama hitakara che, tathA uttama dhyAna prApta karavAmAM madadarUpa che. bhalene mana-vANI-kAyAnuM barAbara rakSaNa karatA hoya, tathA svarUpavAna ane alaMkRta devIo paNa jemane kSobha pamADavAne zaktimAna na hoya, paraMtu tevA munioe paNa, atyaMta hitakara jANI strI vagerethI rahita evo ekAMtavAsa ja svIkAravo. saMsArathI DarI, dharmamArgamAM sthita thayelA ane mokSanI ja IcchA rAkhanArA sAdhune yuvAna ane manohara strI jevI dustara vastu bIjI koI nathI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 171 jeo strInI kAmanA choDI zakyA che, teone badhI kAmanAo choDavI sahelI che. mahAsAgara tarI janArAne gaMgA jevI moTI nadIno paNa zo hisAba ! devo sahita sahita samagra lokonAM duHkhanuM mULa kAmabhogonI kAmanA che. (uttarAdhyayana. 32) 7. AhArazuddhi 1. bhikSujIvanamAM AhArazuddhi ja mukhya vastu hovAthI te bAbatamAM mumukSu ghaNo kALajIpUrvaka varte. gRhasthoe kuTuMba mATe taiyAra karelAM AhAramAMthI vadhyuM ghaTyuM mAgI lAvIne ja te potAno nirvAha kare. te jANe ke, gRhasthone tyAM potAne mATe ke potAnAM mATe anna taiyAra karavAnI ke saMgharI rAkhavAnI pravRtti hoya che. evuM, bIjAe sva-arthe taiyAra kareluM ane temAMthI vadheluM, temaja ApanAranA, lenAranA, ane levAnA e traNe prakAranA doSothI rahita, (ApanArane lagatA doSo jevA ke : sAdhune uddezIne teNe AhAra taiyAra karelo hoya, kharIdI ANyo hoya, UchIno ANyo hoya, ke surakSita sthaLe mUkelo utArIne ke DhAMkaNa ughADIne Apyo hoya, ke sahiyArI mAlakIno bIjA bhAgIdArane pUchyA vinA Apyo hoya I lenArane lagatA doSo jevA ke, AhAra meLavavA gRhasthanAM chokarAM ramADyAM hoya, bhaviSya bhAkhyuM hoya, dUtakarma karyuM hoya, krodha-mAna-mAyA- lobha karyAM hoya, vaiduM karyuM hoya I levAnA doSo jevA ke, AhAra ayogya hoya, teno dAtA ayogya hoya, ApatAM ApatAM DhoLAto hoya I0) pavitra, nirjIva, hiMsAnA saMbhava vinAnuM, bhikSA mAgIne ANeluM, sAdhu jANIne ApeluM, tathA mAdhukarInI rIte thoDuM thoDuM gaNI jagAethI prApta thayeluM bhojana ja tene mATe grAhya che. tevuM bhojana paNa te bhUkhanA khAsa prayojanathI, pramANasara, dharIne UMjavA tela joIe ke gUmaDA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra suyaM me AusaM! upara lepa karavo joIe evI bhAvanAthI, saMyamano nirvAha thAya teTalA pUratuM, tathA sApa jema daramAM pese che tema (momAM svAda mATe pheravyA vinA) khAya che. khAvAne samaye khAya che, pIvAne samaye pIe che, tathA bIjI paheravAsUvAnI tamAma kriyAo te bhikSu yogya samaye ja kare che. . (sUtrakRtAMga 2-1) 2. AhAranI bAbatamAM bhikSue pUrNa saMyama svIkAravo. potAne uddezIne gRhastha taiyAra kareluM, kharIdeluM, UchInuM ANeluM, ke pote jyAM raheto hoya tyAM gRhastha laI Avyo hoya tevuM, ke te badhAnA aMzo vALuM bhikSAtra teNe na svIkAravuM. teNe mAdaka AhArano sarvathA tyAga karavo, tathA jenAthI mAtra jIvita TakI rahe, teTaluM ja annapAna mAgI lAvavuM. vadhAre mAgI lAvI bIjAne ApI devuM paDe tema na karavuM. (sUtrakRtAMga 1-9) 3. bhikSue niSiddha annanI kadI icchA na karavI tathA tema karanAranI sobata paNa na karavI. potAnA aMtarano vikAsa icchanAra te bhikSue kazAnI apekSA rAkhyA vinA, tathA jarA paNa khinna thayA vinA, bAhya zarIrane ghasAI javA devuM, paNa jIvitanI kAmanA karI pApakarma na karavuM. teNe potAnI ekalI asahAya dazAno vicAra vAraMvAra karyA karavo. e bhAvanAmAM ja mukti rahelI che. (sUtrakRtAMga 1-10) 4. gRhastho potAne ke potAnAM mATe vividha karmasamAraMbhothI bhojana, vALu, zirAmaNa, ke utsavAdi mATe khAdho taiyAra kare che ke saMghare che. temanI pAsethI potAne joIto AhAra te bhikSu Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 173 vidhipUrvaka mAgI le che. te bhikSu mahA AraMbhathI (hiMsA temaja pravRtti-- ema be arthamAM e zabda vaparAya che.) banelo AhAra leto nathI, levarAvato nathI ke bIjAne tenI saMmati paNa Apato nathI. satyadarzI vIra puruSo jADuM-pAtaLuM ane lUkhuM-sUkuM bhikSAnna ja le che. sarva prakAranA bhikSAnA doSo samajIne, te doSomAMthI mukta banI te muni potAnI carcAmAM vicare che. te jAte kazuM kharIdato nathI, kharIdAvato nathI, ke tema karavAnI bIjAne saMmati Apato nathI, mane koI ApatuM nathI ema kahI, te krodha karato nathI; thoDuM Ape tenI niMdA karato nathI; koI ApavAnI nA pADe to pAcho cAlyo jAya che; Ape to laIne pAcho utAre Ave che; AhAra maLe to khuza thato nathI; na maLe to zoka karato nathI; maLelA AhAranuM parimANa jALave che; vadhAre maLe to saMgho karato nathI; tathA potAnI jAtane sarva prakAre parigrahathI dUra rAkhe che. Arya puruSoe e mArga jaNAvelo che; tethI kuzaLa puruSa tyAM lepAto nathI ema huM kahuM chuM. (AcArAMga 1-2) 5. samaju ziSya AhAravihAranI bAbatamAM niyamita banavuM. ucita samaye bahAra nIkaLavuM, ane ucita samaye pAchA pharavuM. TUMkamAM, ayogya samaya choDIne, je samaye je karavAnuM hoya, te samaye te karavuM. bhikSAnI bAbatamAM saMyamadharmane Avazyaka evA keTalAka vidhiniSedho jJAnioe upadezyA che, te teNe barAbara pALavA. jemake, bhikSA mAgavA jatI vakhate lokonI paMgata jamatI hoya tyAM bhikSA mATe UbhA na rahevuM; bhikSA ApanArathI ati dUra ke ati najIka ke tenI najara sAme ja na UbhA rahevuM : paraMtu eka tarapha ekalA UbhA rahevuM tathA potAnA jevA bIjA bhikSuone oLaMgI, AgaLa javAnI paDApaDI na karavI. bhikSA grahaNa karatI : Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 suyaM me Ausa ! vakhate paNa teNe ati akkaDa UbhA na rahevuM ke ati nIcA namI na javuM. bhikSAmAM paNa teNe zuddha jIvajaMtu vinAno, nirdoSa ane bIjAne mATe banelo AhAra doSo, vagere tapAsIne, svIkAravo. tyAra bAda jyAM ghaNA prANo ke bIjo na hoya, tathA je uparathI tema ja Aju-bAjuthI DhaMkAyelI hoya, tevI jagAe, bIjA saMyata puruSonI sAthe besIne, eka paNa dANo paDI mUkyA vinA, yogya samaye bhojana levuM. khAtA khAtAM teNe 'A sAruM raMdhAyuM che', 'A ThIka svAdavALuM che,' ke 'A ThIka rasavALuM che, ' evuM na bolyA karavuM, paraMtu saMyamapUrvaka khAI levuM. (uttarAdhyayana. 1) 6. nIcenAM chamAMthI koI kAraNasara AhArapANInI zodhamAM nIkaLavuM : (1) kSudhAdi vedanAnI nivRttine arthe; (2) guru vagerenI sevAne arthe; (3) bhUkhe aMdhArA AvyA vinA--kALajIthI cAlI zakAya te mATe; (4) saMyamanA nirvAhane arthe; (5) jIvana TakAvavAne arthe; (6) dharmadhyAna thaI zake te mATe. (uttarAdhyayana. 26) 7. nIcenAM cha kAraNoe sAdhu ke sAdhvI bhikSA mAgavA na jAya to tethI AjJAnuM ullaMghana thayuM kahevAya nahIM : (1) bImArIne kAraNe (2) koI vighnane kAraNe (3) brahmacarya ke mana-vANIkAyAnA niyamanene arthe (4) prANIdayAne arthe (mArgamAM ke havAmAM acAnaka ghaNA jIvo AvI gayA hoya te kAraNe.) (5) tapane kAraNe ke (6) zarIrano nAza karavA mATe (mAraNAMtika saMlekhanA svIkArI hoya te vakhate.) (uttarAdhyayana. 26) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17pa mumukSunI taiyArI 8. upasaMhAra : vyAkhyAo 1. je iMdriyanigrahI hoya, mumukSu hoya, tathA zarIra upara mamatA vinAno hoya, te ja brAhmaNa kahevAya, zramaNa kahevAya, bhikSu kahevAya ke nigraMtha kahevAya. te brAhmaNa eTalA mATe kahevAya ke te rAga, dveSa, kalaha, khoTI niMdA, cugalI, kUthalI, (saMyamamAM) arati, (viSayomAM) rati, kUDakapaTa ane jUTha vagere pApakarmomAMthI virata thayo hoya che; mithyA mAnyatAo rUpI kAMTA vinAno hoya che; samyak pravRttivALo hoya che; haMmeza yatnavAna hoya che; potAnA kalyANamAM tatpara hoya che; kadI gusse thato nathI; tathA abhimAna karato nathI. te zramaNa eTalA mATe kahevAya che ke, te vighnothI hArI jato nathI. tathA sarva prakAranI AkAMkSAo vinAno hoya che. vaLI te parigraha hiMsA- juTha-maithuna-krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga tathA dveSarUpI pApanAM mULa kAraNa ke jemanA vaDe pApakarma baMdhAya che tathA je AtmAne doSita kare che, te sarvamAMthI pahelethI ja virata thayo hoya che. te bhikSu eTalA mATe kahevAya che ke te abhimAna vinAno hoya che, namra hoya che, tathA gurunI AjJAnuM pAlana karanAro hoya che. te vividha prakAranAM kaSTo ane viknothI dabAI jato nathI. adhyAtmayogathI teNe potAnuM aMtaHkaraNa zuddha kareluM hoya che; te prayatnazIla hoya che; sthira cittavALo hoya che e pArakAe ApelA bhojanathI maryAdAmAM rahIne jIvananirvAha karato hoya che. te nirgatha eTalA mATe kahevAya che ke, te ekalo hoya che, ekane jANanAra hoya che, jAgelo hoya che, pApakarmonA pravAhane rokanAro hoya che, susaMyata hoya che, samyaka pravRttivALo hoya che, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 suyaM me AusaM! samabhAvayukta hoya che. Atmatattva samajanAro hoya che, vidvAna hoya che. iMdriyonI viSayo taraphanI pravRtti tathA anukULa-pratikULa viSayo tarapha rAgadveSa-ema baMne prakAranA pravAhone rokanAro hoya che, pUjAsatkAra ene lAbhanI icchA vinAno hoya che, dharmArthI hoya che, dharmajJa hoya che, mokSa-parAyaNa hoya che, tathA samatApUrvaka vartanAro hoya che. (sUtrakRtAMga 1-16) 2. te hiMsA vagere jJAnane AvaraNa karanArAM, bIjAne paritApa ApanArAM tathA baMdhananAM kAraNorUpa pApakarmomAMthI jIvanabhara virata thayo hoya che. gharano tyAga karI cAlI nIkaLelo te bhagavaMta sAdhu cAlavAmAM, bolavAmAM vageremAM sAvadhAnIthI tathA koI prANIne kleza na thAya tevI rIte vartanAro hoya che. te krodhamAna-mAyA-lobha vinAno, zAMta, moharahita, graMthIrahita, zokarahita, tathA amUchita hoya che. te kAMsAnA vAsaNanI peThe nirlepa, zaMkhanI peThe nirmala, jIvanI peThe sarvatra gamana karanAra, AkAzanI peThe avalaMbana vinAno, vAyunI peThe baMdhana vinAno, zaradaRtunA pANInI peThe nirmaLa hRdayavALo, kamaLanA pAnanI peThe nirlepa, kAcabAnI mAphaka iMdriyonuM rakSaNa karanAra, paMkhInI mAphaka chUTo, geMDAnA zIMgaDAnI jema ekAkI, bhAkhaMDa pakSInI jema sadA jAgrata, hAthInI jema zaktizALI, baLadanI jema baLavAna, siMhanI peThe durgharSa, maMdara parvatanI peThe niSkapa, sAgara jevo gaMbhIra, caMdra jevo saumya kAMtivALo, sUrya jevo tejasvI, kaMcananI jema dedIpyamAna, pRthvInI peThe sarva sparzI sahana karanAra, tathA ghI homelA agninI peThe tapanA tejathI javalaMta hoya che. tene pazu, paMkhI, nivAsasthAna ke vastrAdi sAdhanasAmagrI e cAra prakAranA aMtarAyomAMthI (athavA anukULa ke pratikULa dravya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 177 (sacitta strI I0 ke acitta AbhUSaNAdi) saMbaMdhI, kSetra saMbaMdhI, kALa saMbaMdhI ane krodha-mAna-rAga-dveSa Adi bhAva saMbaMdhI e cAra.) eka prakArano aMtarAya potAne je dizAmAM javuM hoya tyAM javAmAM bAdhA karato nathI. te nirmaLa, ahaMkArarahita tathA alpa parigrahavALo hoI, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karato game te dizAmAM vicare che. (sUtrakRtAMga 2-2) 0 0 0 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM vIratva 1. vIratA be prakAranI kahevAya che. keTalAka karmane vIrya kahe, che; jayAre keTalAka akarmane vIrya kahe che. pramAda e karma che, ane apramAda e akarma che. je je pravRttio pramAdayukta che, arthAt satyadharmathI vimukha che, te badhI karmarUpa che, tethI tyAjaya che. je je pravRttio pramAdarahita arthAt saddharma anusAra che, te akarma che ane karavA yogya che. jemake, prANIonA nAza mATe zastravidyA zIkhavAmAM ke kAmabhogo meLavavA mAyAdi AcaravAmAM, ke asaMyamI banI verayukta thaI mana vacana kAyAthI A loka ke paralokane lagatAM karmo karavAmAM - TUMkamAM jethI AtmAnuM ahita thAya tevI rAgadveSayukta pravRttiomAM - dAkhaveluM vIrya athavA parAkrama saMsAra prApta karAvanAra karma (baMdhana)nuM kAraNa hoI, heya che. have zANA lokonuM akarmavIrya sAMbhaLo. buddhimAna puruSa samaje che ke, jema jema mANasa vadhAre ne vadhAre pApakarma karyuM jAya che, tema tema cittanI azubhatA vadhatI jAya che, ane manuSya vadhAre ne vadhAre veromAM baMdhAto jaI, aMte duHkhano ja bhAgI thAya che. uparAMta svargAdimAM vAsa paNa nitya nathI, tathA sagAMsaMbaMdhI ane mitro sAtheno sahavAsa paNa anitya che. tethI samaju loka badhI mamatAno tyAga karI, sarva zubha dharmayukta ane zreSTha puruSoe kahelA tathA mukti mArge laI janArA AryadharmanuM zaraNa laI, pApakarmarUpI kAMTAne mULamAMthI kheMcI kADhavA dharma anusAra prabaLa puruSArtha kare che. kAraNa, potAnA kalyANano je koI upAya jANavAmAM Ave, te buddhizALI manuSya jIvana daramyAna tarata ja zIkhI le che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM vIratva 179 tevo buddhizALI manuSya svabuddhithI ke bIjA pAsethI dharmanuM rahasya samajI laI, temAM pUrNabhAve prayatnazIla tathA gharabArano tyAga karI cAlI nIkaLe che. kAcabo jema potAnAM aMgo potAnA zarIramAM sameTI le che, tema te sarva pApavRttione tathA hAtha paga vagere kamendriyo ane pAMca jJAnendriyo sahita manane ane temanA doSone sameTI le che; sarva prakAranI sukhazIlatAno tyAga kare che; ane kAmanAomAMthI upazAMta thaI, Asakti vinAno banI, mokSamArgamAM ja prabaLa puruSArtha Adare che. A vIratva dharmavIranuM che. te prANonI hiMsA nathI karato; vizvAsaghAta nathI karato; jUTha nathI bolato; dharmanuM ullaMghana mana-vANIthI nathI icchato; tathA jiteMdriya thaI, AtmAnuM sarva prakAre rakSaNa karato vicare che. te thoDuM khAya che, thoDuM pIe che, ane thoDuM bole che. kSamAyukta ane nirAtura banI, te sadA prayatnazIla rahe che, tathA sarva prakAranI pApapravRttiono tyAga karI, titikSAne paramadharma samajI, dhyAnayoga Acarato mokSa paryata vicare che. Ama, jJAnI temaja ajJAnI baMne samAna vIratva dAkhavatA hovA chatAM, adhUrA jJAnavALAnuM ke che ka ja abodhanuM game teTaluM parAkrama hoya to paNa te azuddha che tathA karmabaMdhanuM kAraNa che; paraMtu jJAna ane bodhayukta puruSanuM parAkrama zuddha che, ane tenuM kAMI phaLa tene bhogavavuM paDatuM nathI. yogya mArge kareluM tapa paNa jo kIrtinI icchAthI karAyuM hoya, to te paNa zuddha nathI; paraMtu je tapa bIjA jANatA nathI, te ja kharuM tapa che. (sUtrakRtAMga 1-8) D D D Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 mokSamArga 1. huM tamane mokSagatino sAco mArga kahI batAvuM chuM, te tame sAMbhaLo. vastusvarUpane jANanArA jinoe jJAna, darzana, cAritra ane tapane mokSamArga kahyo che. tene anusarIne ghaNAya jIvo sadgati pAmyA che. jJAna eTale jIva vagere dravyonI yathArtha samaja. jJAnI puruSoe sarve dravyo, temanA sarve guNo, ane temanA sarve paryAyo (pariNAmo)nuM yathArtha jJAna upadezya che. jIva, ajIva, baMdha, puSya, pApa, Agnava, saMvara, nirjarA, ane mokSa e nava tathyo eTale ke tattvo che. (ahIM tattva eTale anAdi anaMta ane svataMtra "bhAva" evo artha nathI. paraMtu mokSaprAptimAM upayogI thAya tevuM "zaiya' che. mokSanA jijJAsune je vastunuM jJAna atyaMta Avazyaka che, tene ja ahIM tattva kahela che. Asrava eTale hiMsA, asatya vagere karmabaMdhanA hetuo. saMvara eTale samiti-gupti Adi zubha pravRttio vaDe karmane AtmAmAM dAkhala thatuM rokavuM te. nirjarA eTale baMdhAyelAM karmone tapa vagerethI khaMkherI nAMkhavA te.) che. e nava tattvonA astitvamAM bhAvapUrvaka zraddhA athavA ruci, tenuM nAma samyakta athavA darzana, jIvAdi tattvono abhyAsa, tattvajJa puruSonuM sevana, tathA mArgabhraSTa ke kumArgIono tyAga- e samyakta ke samya darzananAM lakSaNa che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 mokSamArga sAcI zraddhA vinA cAritra saMbhavI zakatuM nathI; ane zraddhA utpanna thaI eTale cAritra Ave ja. jene zraddhA nathI tene jJAna nathI, ane jJAna vinA cAritraguNa kyAMthI ? guNarahitane mokSa nathI, ane amuktane nirvANa ke zAMti nathI. jJAnathI manuSyo tattvone jANe che; darzanathI temAM zraddhA ke ruci kare che; cAritrathI jAtano nigraha kare che; ane tapathI vizuddha thAya che. sarva duHkhono nAza karavA icchatA maharSio saMyama ane tapathI karmono kSaya karI, mokSagatine pAme che. (uttarAdhyayana. 28) 2. samyakta (samyapha zraddhA-darzana) prApta karyA pachI, uttarottara kyA kyA guNone prApta karIne jIve karmazatrune jItavAmAM parAkrama dAkhavavuM joIe te huM kahI batAvuM chuM. tene samajIne tathA gurunA batAvyA pramANe zraddhApUrvaka tene anusarIne keTalAya jIvo siddha-buddha ane mukta thaI tathA parinirvANa pAmI, sarva duHkhono aMta karI zakyA che. prathama guNa te "saMvega' athavA mokSAbhilASA. saMvegathI jIvamAM tIvra dharmazraddhA janme che; tIvra dharmazraddhAthI tenI mokSAbhilASA vaLI vRddhigata thAya che. tethI te jIva anaMtakALa saMsAramAM rakhaDAvanAra krodha-mAna-mAyA ane lobhano nAza kare che, tathA navAM karma bAMdhato nathI. krodhAdinA nAzathI tattvArthamAM tenI azraddhA dUra thAya che, ane vizuddha zraddhA janme che. vizuddha zraddhAthI keTalAka jIvo te bhave ja siddhi pAme che, athavA trIje bhave to avazya pAme che ja. bIjo guNa te "nirveda athavA saMsArathI viraktatA. tenAthI jIva deva-manuSya-pazupaMkhI-saMbaMdhI kAmabhogomAM virakta thAya che; virakta thayA bAda te bhogasAdhanonI prApti mATe AraMbha temaja parigraha karavo tajI de che; ane e rIte saMsAramArgano viccheda karI, siddhimArga pAme che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM ! trIjo guNa te 'dharmazraddhA'. tenAthI jIva potAne gamatAM viSayasukhomAMthI virakta thAya che, ane gRhasthadharma tajI sAdhupaNuM svIkAre che.te rIte chedana-bhedana-saMyoga-viyoga vagere zArIrika ane mAnasika duHkhono aMta lAvI, te avyAbAdha mokSa sukha prApta kare che. 182 cotho guNa te guru tathA sAdharmikonI 'sevAzuzruSA'. tenAthI manuSyane vinaya prApta thAya che. tenAthI te vinayamUlaka sarva dharmakAryo sAdhe che. pAMcamo guNa 'AlocanA' athavA (guru AgaLa) potAnA doSa kabUla karI devA te. tenAthI jIva mokSamArgamAM vighna karanArAM tathA anaMta saMsAra vadhAranArAM traNa zalyo potAmAMthI kheMcI kADhe che, ane saraLatA prApta karI zake che. traNa zalyo te A : mAyA, nidAna (bhogonI lAlasA), ane mithyA darzana (satya upara zraddhA na coTavI athavA asatyano Agraha). chaThTho guNa te 'niMdanA' arthAt potAnI AgaLa potAnA doSo kabUlI javA te. tenAthI jIva pazcAttApa prApta kare che; pazcAttApathI vairAgya prApta kare che; ane vairAgyathI aMtaHkaraNazuddhi prApta kare che. sAtamo guNa te 'garhaNA', arthAt potAnI AgaLa potAnA doSa pragaTa karavA te. tenAthI jIva anucita pravRttio karato aTake che, ane ucita pravRttiomAM pravRtta thAya che. AThamo guNa te 'sAmAyika' athAt samabhAvamAM AtmAne sthApita karavo te. tenAthI jIva adhArmika pravRtattiomAMthI virata thAya che. navamo guNa te 'tIrthaMkaronI stuti'. tenAthI zraddhArucinI nirmaLatA prApta thAya che. dazamo guNa te 'gurune vaMdana.' Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArga 183 agiyAramo guNa te 'pratikramaNa'--arthAt thayela bhUlano anutApa karI, temAMthI nivRtta thavuM, ane navI bhUla na karavA sAvadhAna thavuM te. bAramo guNa te 'kAyotsarga' arthAta zArIrika vyApAro choDI, eka Asane sthira thaI dhyAnastha thavuM te. tenAthI jIva atIta ane vartamAna doSo dhoI nAkhI zake che, ane pachI bhAra dUra thavAthI sukhe vicaratA majUranI peThe svastha hRdaye prazasta dhyAnayukta thaI zake che. teramo guNa te 'pratyAkhyAna' arthAt kazuM tyAgavAno niyama. tenAthI jIva karmabaMdhananAM dvAro baMdha karI zake che, tathA icchAnirodha prApta karI zake che. tema karanAro jIva sarva padArthomAMthI tRSNA nivRtta karI, bAhyottara saMtAparahita thaI vicare che. caudamo guNa te 'stava-stuti-maMgaLa'. stavana ane stutithI jIva jJAna, darzana cAritrarUpI saddharma prApta kare che, tathA evI ArAdhanA karI zake che ke, jethI saMsArano aMta AvI zake che. paMdaramo guNa te 'kAlapratilekhanA' arthAt yogya vakhate yogya kAma karavA kALanI bAbatamAM sAvadhAnI tenAthI jIva jJAnane AvaraNa ka2nA2 karmono nAza karI zake che. soLamo guNa te 'prAyazcittakaraNa'. tenAthI jIva pApakarma dhoI nAkhI, doSarahita thaI zake che. yogya rIte prAyazcita karanAro jIva mArga ane mArganuM phaLa tathA AcAra ane AcAranuM phaLa prApta karI zake che. sattaramo guNa te 'kSamApanA' arthAt karela aparAdhanI kSamA mAgavI te. tenAthI jIva cittanI prasannatA ane sarva bhUtaprANIo pratye maitrIbhAva prApta kare che; pachI te rAgadveSarahita thaI, nirbhaya banI zake che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! 18 thI 23 sudhInA guNa te svAdhyAya ane tenA pAMca prakAro : vAcanA (pATha levo te), pratikRcchanA (gurune zaMkA pUchavI te), parivartanA (vAraMvAra punarAvartana), anuprekSA (ciMtana-manana) ane dharmakathA. svAdhyAyathI jJAnane AvaraNa karanArAM karma nAza pAme che. 184 covIsamo guNa te 'zrutArAdhanA' arthAt siddhAMtanuM sevana. tenAthI jIva ajJAnano nAza kare che. pacIsamo guNa te 'ekAgramanasaMnivezanA' arthAt eka dhyeya vastumAM cittanI sthApanA. tenAthI jIva cittanirodha karI zake che. chavvIsamo guNa te 'saMyama' tenAthI jIva pApano nirodha karI zake che. sattAvIsamo guNa te 'tapa' tenAthI jIva vyavadAna arthAt pUrve bAMdhelA karmanuM dUrIkaraNa prApta karI zake che. aThThAvIsamo guNa te 'vyavadAna' tenAthI jIva sarva prakAranI kriyAnI ucchinnatArUpI dhyAnanI utkRSTa pAyarI prApta karI zake che, ane zuddha-buddha- tathA mukta thaI zake che. ogaNatrIsamo guNa te 'sukhazAtana' arthAt sukhanI spRhAnuM nivAraNa. tenAthI jIva viSayasukhomAM anutsukatA prApta karI zake che. tema karyA pachI ja te sAcI anukaMpA, abhimAnarahitatA, tathA zokarahitatA prApta kare che, ane cAritramohanIya karmono nAza kare che. trIsamo guNa te 'apratibaddhatA' arthAt nIrAgatA. tenAthI jIva niHsaMgatA prApta kare che ane niHsaMgatAthI rAgAdirahita tathA daDhamanaska banI, divase yA rAtre satata bAhya saMga tajI, apratibaddhapaNe vihare che. ekatrIsamo guNa te 'viviktazayyAsanasevanA' arthAt strI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185. mokSamArga pazu- napuMsaka vagerethI rahita zayana, Asana-mukAma vagere sevavAM te. tenAthI jIva cAritranI rakSA karI zake che. batrIsamo guNa te "vinivartanA" arthAt viSayo taraphathI AtmAnuM parAkSukha thavuM te. tenAthI jIva pApakarmo na karavA mATe prayatnavAna thAya che, ane bAMdhelAM karma dUra karavA abhimukha bane che. tetrIsathI cAlIsa sudhInA guNa te : saMbhoga (maMDaLImAM besI jamavuM), upadhi (sAdhanasAmagrI), sadoSa AhAra, kaSAya, (krodhamAna-mAyA-lobha), yoga (mana-vANI-kAyAnI pravRtti), zarIra, sAhApya (sAthIo), ane bhakta (A bhaktapratyAkhyAna tathA pachInuM sadbhAva pratyAkhyAna, aMtima samaye akhatyAra karavAnA hoya che. pratyAkhyAna'no prasaMga hovAthI ja krama vaTAvI ahIM vacamAM lAvI mUkyAM lAge che.) (AhAra)-nAM pratyAkhyAna, athavA tyAga che; ane ekatAlIsamo guNa te "sadbhAvapratyAkhyAna' che. arthAta evA prakArano saMpUrNa tyAga jethI pharI kadI na karavA paDe. betAlIsamo guNa te "pratirUpatA', arthAt sAdhusaMghanI AcAramaryAdAone veza vagere bAbatomAM anusaravuM te. tenAthI halakApaNuMnirAMta prApta thAya che; sAdhunAM prazasta cihno dhAraNa karyA hovAthI apramatta rahevAnI cIvaTa thAya che, tathA anya lokone paNa vizvAsa Upaje che. 43mo guNa te "vaiyAvRjya' arthAt sAdhu vagerenI sevA zuzruSA. 44mo guNa te sarvaguNasaMpannatA. 45mo guNa te vItarAgatA arthAt rAgadveSarahitatA. 46mo guNa te "kSAMti' arthAtu sahanazakti. tenAthI jIva parISado arthAt muzkelIo jItI zake che. 47mo guNa te "mukti athavA nirlobhatA. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 suyaM me AusaM! 48mo guNa te "Arjava arthAt saraLatA. tenAthI jIva manavANI-kAyAnI ekarUpatA ane vizuddhi prApta karI zake che. 49mo guNa te "mRdutA' athAta amAnIpaNuM. 50mo guNa te 'bhAvasatya' arthAt aMtaranI saccAI. tenAthI jIva aMtaHkaraNazuddhi prApta kare che. 51mo guNa te 'karaNasatya' arthAt AcAranI (pratilekhanA vagere sAdhunA AcAro) saccAI. tenAthI jIva kriyAsAmartha prApta karI zake che. - paramo gumate yogasatya' arthAtu mana-vANI-kAyAnI saccAI. tenAthI jIvanI pravRttio nirdoSa bane che. pa3thI 55 sudhInA guNa te mana, vANI ane kAyAnI "guptatA' arthAt azubha vyApAramAMthI rakSaNa che. temaja pa6 thI 58 sudhInA guNa te mana-vANI-kAyAnI "samadhAraNA" arthAt temane zubha mArgamAM sthApana karavAM te che. 59mo guNa te "jJAnasaMpannatA' arthAta zAstrajJAnamAM vizAradatA che. tenAthI jIva dorAvALI soyanI peThe saMsArarUpI araNyamAM khovAI jato nathI. paraMtu jJAna, vinaya, tapa ane cAritra bhale prakAre prApta karI, svasiddhAMta ane parasiddhAMtamAM kuzaLa banI, ajeya bane che. 60mo guNa te 'darzanasaMpannatA' arthAt tattvArthamAM samyapha zraddhA. 61mo guNa te cAritrasaMpannatA. 6rathI 66 sudhInA guNa te zrotracakSu- ghANa, jillA, ane sparza iMdriyonA "nigraha ane 67 thI 7) sudhInA guNa te krodha-mAna-mAyA ane lobhanA 'vijaya' samajavA. | 71mo guNa te "pre-veSa-mithyAdarzanavijaya' arthAtu rAgadveSa ane mithyAdarzanano vijaya che. tenAthI jIva jJAna-darzanacAritranI ArAdhanA karavA prayatnazIla thaI, ATha prakAranA karmanI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArga 187 gAMTha toDavA tatpara thAya che. prathama to mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya ema cAra karmono kSaya thAya che. temAM paNa mohanIya karma prathama kSINa thatAM, aMtarmuhUrta bAda bAkInAM traNa sAthe kSaya pAme che. tyAra bAda tene anaMta, zreSTha, saMpUrNa, nirAvaraNa, spaSTa, vizuddha,ane loka tathA alokanuM prakAzaka evuM uttama kevala jJAna darzana prApta thAya che. pachI jyAM sudhI te sayoga dazAmAM eTale ke mana-vANI-kAyAnA vyApAro yukta hoya che, tyAM sudhI tene (nirdoSa chatAM pAMpaNanA hAlavA cAlavA jevI svAbhAvika kriyAone kAraNe) je karmabaMdhana thAya che, te sukhakArI sparza- vALuM hoya che, mAtra be kSaNa Take che; (pahelI kSaNe baMdhAya che, bIjI kSaNe teno anubhava thaI jAya che, ane trIjI kSaNe te nAza pAmI jAya che. 72mo guNa te "zailezIpaNuM'; arthAt (upara jaNAvyA pramANe) kevaLajJAna prApta thayA pachI muhUrta karatAM paNa ochuM AyuSya bAkI rahe, tyAre te bhikSu mana-vANI-kAyAnA vyApArono nirodha karI, jemAM mAtra zvAsocchavAsa jevI sUkSma zarIrakriyAo bAkI rahelI hoya che, ane jemAMthI patana thavAno paNa saMbhava nathI evI zukla dhyAnanI trIjI pAyarIe sthiti thAya che. prathama te manovyApArane roke che pachI vANIvyApArane roke che, pachI kAyavyApArane roke che, pachI zvAsaprazvAsane roke che. pachI e, DuM, 3 2, nR e pAMca hasva akSaro bolatAM jeTalo vakhata lAge teTalA vakhatamAM te sthULa ke sUkSma evI mana-vANI-kAya-koI paNa kriyA vinAnI tathA je sthitimAMthI pachI pAchA pharavApaNuM nathI evI zukladhyAnanI cothI pAyarIe sthita thAya che; ane tyAM sthita thatAMnI sAthe ja vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra : e cAra bAkI rahelA karmAzono nAza karI nAkhe 73mo guNa te akasmatA. arthAta upara pramANe cAra karmono Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 surya me AusaM! kSaya thayA pachI zarIramAtrano sarva prakAre tyAga karI te jIva sIdhI lITImAM, Urdhva gatithI, eka samayamAM ja, vAMkocUko thayA vinA te (mokSa) sthAne jAya che; ane jJAnarUpI lakSaNavALo thaI, siddha-buddha ane mukta bane che. (uttarAdhyayana. ra9) 3. hiMsA-jUTha-corI-maithuna-parigraha-rAtrIbhojana-cAlavA bolavA vagere pravRttiomAM asAvadhAnI, mana-vANI-kAyAnuM asatyavRttimAMthI arakSaNa, krodha-mAna-mAyA, ane lobha, iMdriyanigrahano abhAva, garva, daMbhavRtti, bhoganI lAlasA, ane mithyAtva e badhAM AtmAmAM pApakarma dAkhala thavAnAM kAro- Agnavo che. te badhAMthI rAgadveSayukta banelo jIva pApakarma bAMdhe che. jema koI moTA taLAvane sUkavI nAkhavuM hoya, to prathama temAM navuM pANI dAkhala thavAnA mArgo baMdha karI, aMdaranuM pANI ulecIne sUkavI nAkhavuM joIe, tema saMyamI bhikSue paNa, prathama navAM pApakarma dAkhala thavAnA Agnavo rUpI dvAro baMdha karI, pachI karoDo janmathI ekaThA thayelA karmane tapa vaDe dUra karavuM joIe. (uttarAdhyayana. 30) [] [] [] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM! khaMDa 4tho siddhAMtakhaMDa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMgano mahimA jUnA vakhatanI vAta che. taMgikA nagarImAM te vakhate ghaNA jaina gRhastho rahetA hatA. teo aDhaLaka dhanavALA ane susaMpanna hatA. teo dhIradhAra karIne tema ja kaLAhunnaramAM paisA rokIne AjIvikA calAvatA hatA. teo jIva zuM, ajIva zuM vagere dharmasiddhAMtonA jANakAra hatA; temane pApa-puNyano khyAla hato; zAthI pApakarma baMdhAya che, kevI rIte tene rokI zakAya, kevI rIte tene khaMkherI nAkhI zakAya, zArIrika vagere kriyAomAMthI kaI zubha che ke azubha che, tema ja jIvanavyavahAranAM vividha sAdhanomAMthI kayAM svIkArya ke asvIkArya che, e badhuM teo samajatA hatA. teo koI paNa kAryamAM bIjAnI AzA upara nirbhara na hatA; tathA koIthI gAMjyA jAya tevA na hatA. jaina siddhAMtamAM teo evA custa hatA ke, deva vagere AvIne game teTalA temane bhamAve to paNa teo caLe nahIM. teone jaina siddhAMtamAM varNavela tattvo bAbata zaMkA na hatI, ke temAM jaNAvela AcAra bAbata vicikitsA na hatI. teoe zAstrAdhyayana karI, tenA arthane nirNAta karyo hato; tathA jaina siddhAMta upara hADehADa prema vyApelo hovAthI teo ema kahetA, "A siddhAMta ja artharUpa ke paramArtharUpa che; bAkI badhuM anartharUpa che !' teonI udAratAne kAraNe teonA daravAjAonA AgaLa haMmezAM UMcA ja rahetA, ane temanAM AMgaNAM jayAre-tyAre jamI 1. eka jUnA ahevAla mujaba te nagarI pATaliputra (paTaNA) thI 10 koza (gAu) dUra hatI. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 suyaM me AusaM! UThelAonA eMThavADavALAM ja hatAM. teo evA pavitra cAritravALA hatA ke, koInA aMtaHpuramAM teo jatA to koIne kazI zaMkA ja AvatI nahotI. teo sthUla ahiMsA, brahmacarya, satya, aparigraha ane asteyarUpI "zIlavrato"; maryAditakSetramAM ja pravRti karavI, bhogopabhoganI vastuonI maryAdA bAMdhavI, ane prayojana vinAno adharmavyApAra tyAgavo,-e rUpI "guNavrato'; rAgadveSAdithI viramavArUpI 'viramaNavrata'; pApakarma tyAgavAnA niyamarUpI pratyAkhyAnavrata'; caudaza, AThama, amAsa ane pUname upavAsa, brahmacaryapAlana, vagere rUpI "pauSadhavrata', tathA zramaNa-sAdhune annapAna, vastrA-pAtra vagere ApavArUpI "atithisaMvibhAga -vrata barAbara AcaratA hatA, tathA vividha tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatA viharatA hatA. te arasAmAM, mahAvIranI pahelAMnA jaina tIrthakara pArzvanAthanA ziSya 500 sAdhu- bhagavaMto vicaratA vicAratA tuMgikAmAM AvI pahoMcyA; ane yogya sthaLa zodhIne UtaryA. teo jAti, kula, bala, rUpa, vinaya, jJAna, darzana, ane cAritrayukta hatA; lajjALu, namra ojasvI, tejasvI, pratApI ane kIrtimAna hatA; krodha, mAna, mAyA, lobha, nidrA, iMdriyo, saMto tathA 1. eTale ke aNuvrato 2. e badhAM vratonA vigatavAra varNana mATe juo A mALAnuM yogazAstra' pustaka, pA. 20-pa2. 3. vAsita karavuM, ekAgra karavuM, ciMtana karavuM vagere sAmaTA arthomAM te zabda jaina sAhityamAM vAraMvAra vaparAya che. 4. temanI vizeSa mAhitI mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza' pustaka, pA. 131. 5. mananI sthiratA-aDagavRtti-vALA. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMgano mahimA 193 vipno jItanArA hatA; jIvavAnI darakAra vinAnA hatA, maraNanI bIka vinAnA hatA; tathA jJAnAdinI bAbatamAM mahAbhaMDArarUpa hatA. teo tapasvI hatA, guNavaMta hatA, nirdoSa bhikSAcaryAthI jIvanArA hatA, ane suvratI hatA. vaLI teo nigrahapradhAna, nizcayapradhAna, kSamA-mukti-vidyA-maMtra-veda-brahmacarya-naya -niyama-satya-pavitratA tathA subuddhithI yukta, zuddhimAM heturUpa, sarva jIvonA mitra, tapanA phaLanI AkAMkSA vinAnA, acaMcaLa, saMyamarata, sAdhupaNAmAM lIna tathA doSarahita praznottaravALA hatA. teonA AvyAnI vAta TUMka samayamAM AkhA gAmamAM sarvatra phelAI gaI. pelA jaina gRhastho paNa te vAta sAMbhaLI mAMhomAMhe kahevA lAgyA ke, "he bhAI ! evA sAdhubhagavaMtonuM nAma ke gotra paNa ApaNe kAne paDI jAya to paNa moTuM phaLa che, to pachI teonI sAme javAthI, teone vaMdavAthI ane teonI sevA karavAthI to keTaluM adhika kalyANa prApta thAya ? vaLI Arya puruSe kahela eka paNa Arya ane sudhArmika vacana sAMbhaLavAthI ati lAbha thAya che, to pachI tevo ghaNo artha sAMbhaLavAthI thatA lAbhanI to vAta ja zI karavI ? mATe cAlo ApaNe tyAM jaIe ane temane vaMdana karI, temanI paryApAsanA karIe ! ema karavuM ApaNane bIjA bhavamAM, pathya annanI 1. mULamAM temane mATe jaina pAribhASika "pariSaha zabda che. tene mATe juo AgaLa A khaMDamAM te nAmanuM prakaraNa. 2. mULamAM tene mATe 'triApA' zabda che; eTale ke, traNe lokanI vastuo jyAMthI maLI zake tevI dukAna. 3. vastune jovAnAM aneka daSTibiMduomAMthI koI paNa eka. badhAM daSTibiMduono samanvaya karanAra puruSa "nayajJa' kahevAya. mULamAM teno pAribhASika zabda "nidAna" che. 5. mULa : "he devAnupriya !". Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 | suyaM me AusaM! peThe, hitarUpa, kSemarUpa, muktirUpa tathA paraMparAe kalyANarUpa thaze ! Ama vicArI teo potapotAne ghera gayA. ghera jaI, snAna karI, gotradevInuM pUjana karI, kautuka ane maMgalarUpa prAyazcita karI, tathA bahAra javAne yogya mAMgalika zuddha vastrone uttamatApUrvaka paherI, teo gherathI nIkaLI eka ThekANe bhegA thayA; ane pachI puSpavatI caityara, ke jyAM pelA sAdhuo UtaryA hatA, tyAM AvyA. pAse pahoMcatAM ja teoe potAnI pAsenAM badhAM sacitta dravyo kore mUkaryA; acitta dravyo ja sAthe rAkhyAM; khesane janoInI peThe vIMTALyo; tathA te sAdhuo daSTie paDatAM ja hAtha joDyA ane manane ekAgra karyuM. A pramANe najIka jaI, teoe traNa vAra pradakSiNA karI, temanI mana-vANI-kAyAthI paryApAsanA karI. pelA sAdhubhagavaMtoe paNa ghaNA lokone AvyA joI, cAra mahAvratavALA dharmano upadeza karyo. tenuM zravaNa karI, lokasamudAya harSita tathA saMtuSTa thaI, temanI traNa vAra pradakSiNA karI, "tame ThIka kahyuM; AvuM kathana bIjA vaDe asaMbhavita che," ema kahI, temane namana karI, potapotAne ThekANe cAlyo gayo. tyAra bAda pelA jaina gRhasthoe paNa temanI pradakSiNA vagere 11. rAtre AvelA kusvapnAdinA nivAraNa arthe temaja zubha zukanane arthe karAtI tilakadhAraNa, tathA sarasava-dahIM vagere mAMgalika vastuonuM darzana, vagere kriyAo. 2. koI devanuM sthAnaka-maMdira. 3. tene "ekazATika-uttarAsaMga' kahe che. 4. pArzvanAthanA vakhatamAM pAMcamA brahmacaryavratano aparigrahamAM ja samAveza karI levAmAM Avato. kAraNa ke, strIne parigrahano ja eka bhAga gaNavAmAM AvatI. e saMbaMdhI te samayamAM ja cAlelI carcA mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza" pustaka, pAnuM 134. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMgano mahimA karIne temane A pramANe pUchyuM: 195 "he bhagavan ! saMyamanuM zuM phaLa che ? tathA tapanuM zuM phaLa che ? pelA sAdhubhagavaMtoe javAba Apyo : "he Aryo ! saMyamathI navAM karmo baMdhAtAM aTake che; ane tapathI pUrve baMdhAyelA karmo dUra thAya che.' A sAMbhaLI pelA gRhasthoe pUchyuM ke, "ame sAMbhaLyA pramANe saMyamathI devalokanI prApti thAya che, ane deva thavAya che, tenuM zuM?' : tyAre te sAdhuoe javAba Apyo : "sarAga avasthAmAM AcarelA tapathI, sarAga avasthAmAM pALelA saMyamathI, mRtyu pahelAM badhAM karmono nAza na karI zakAvAthI, ke bAhya saMyama hovA chatAM aMtaramAM rahelI AsaktithI muktine badale devapaNuM prApta thAya che. e vAta sAcI che mATe ame kahI che, amArA abhimAnathI kahI nathI." A javAba sAMbhaLI pelA jaina gRhastho saMtuSTa tathA harSita thayA; ane bIjA paNa keTalAka prazno pUchI, tathA pradakSiNA-vaMdanAdi karI potapotAne sthaLe pAchA pharyA. te arasAmAM zramaNa bhagavAna mahAvIra ziSyasamudAya sAthe pharatA pharatA rAjagRha nagaramAM AvI pahoMcyA, ane te nagaranA 1. e kriyAne jaina paribhASAmAM 'vyavadAna' (kApavuM-sApha karavuM) kahe che. A javAba mULamAM kAlikaputra, medhila, AnaMdarakSita, ane kAzyapa e cAre jaNe Apelo che; ane dareke javAbamAMno eka eka aMza chUTo chUTo kahyo che. 2. 'aupapAtika sUtra'mAM jaNAvyA pramANe 14,000 sAdhu tathA 36,000 sAdhvIo sAthe. 3. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM ! IzAnakhUNAmAM AvelA 'guNazilaka' caityamAM UtaryA. te bhagavAna dharmanA 'AdikartA' hatA; 'tIrthaMkara' hatA; anyanA upadeza vinA svayaM tattvabodha pAmelA hatA; puruSomAM zreSTha hatA; sakala lokamAM zreSTha hatA; samagra jagatanA nAtha, pradIparUpa, prakAzaka, abhayadAna denArA, jJAnarUpI netra ApanArA, mArgapradarzaka, zaraNarUpa, dharmadezaka, dharmasArathi, dharmacakravartI, kevalajJAnI, zaThatArahita, rAgadveSane jItanAra jina, sakala tattvanA jJAtA, jAte buddha ane mukta hoI anyane bodha tema ja mukti apAvanArA, sarvajJa, ane sarvadarzI hatA; tathA ziva(kalyANarUpa), acala, rogarahita, anaMta, akSaya, vyAbAdha rahita, ane punarAvRtti rahita evA siddhagati nAmanA sthAnane pAmavAnI icchAvALApa hatA. 196 te arasAmAM bhagavAnanA moTA ziSya iMdrabhUti nAmanA sAdhu saMyama ane tapa AcaratA temanI sAthe ja pharatA hatA. te sADAsAta hAtha UMcA hatA; temano zArIrika bAMdho ugra tema ja aMtima koTinuM dhyAna sAdhI zakAya tevo hato; temano varNa kasoTInA patharA upara 1. 'AcArAMgAdi zAstramAM kahela dharmanA'-TIkA. 2. askhalita, temaja vyavadhAnayukta padArthone paNa jANanAra zreSTha jJAna tathA darzanavALA. 3. roganA kAraNarUpa zarIra ane manano mukta sthitimAM abhAva hovAthI. anaMta padArtha viSayaka jJAnasvarUpa. 4. 5. A icchA kAmanArUpe gaNavAnI nathI; temane have videhamukti bAkI hatI, eTalo ja teno artha che. temanI vizeSa mAhitI mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 3, 240, 262. 7. te bAMdhAne jaina paribhASAmAM vajra-RSabha-nArAca-saMhanana kahe che. tenI vigata mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 129, TippaNa naM. 1. 6. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMgano mahimA 197 paDelI sonAnI rekhA samAna gaura hato; te ugra tapasvI hatA; ghora brahmacArI hatA; dhyAnarata hatA; zarIranI paravA tema ja TApaTIpa vinAnA hatA; tapavizeSathI temane aneka yojana pramANa kSetramAM rahelA padArthonuM dahana karavAmAM samartha evI tejovAlA--tejolezyA prApta thaI hatI; tIrthaMkaroe aMgagraMthonI paNa pahelAM upadezelA 14 'pUrva' graMthonA` te jANakAra hatA; IMdriya ke mananI sahAyatA vinA ja game te kALanA ane game te kSetranA rUpI padArthonuM jJAna karavAnI zakti temane prApta thaI hatI; tema ja manavALAM prANIonAM mana paNa te joI zakatA hatA; temane sakaLa akSarasaMyogonuM jJAna hatuM, athavA sAMbhaLavA yogya zabdone susaMgata rIte bolavAno temano svabhAva hato. temane kevaLajJAna thavAnuM ja bAkI hatuM. te gautama iMdrabhUtie te vakhate 7 TaMkano upavAsa karelo hato. tenA pAraNAne divase pahelI pauruSImAM temaNe svAdhyAya karyo; bIjI pauruSImAM dhyAna karyuM; ane trIjI pauruSImAM zArIrika tathA mAnasika capaLatA rahita thaIne temaNe potAnI muhapattI' tapAsI lIdhI tathA vAsaNo ane vastro sApha karyAM. pachI te vAsaNo laIne te bhagavAna mahAvIra pAse AvyA ane temane namana karIne temanI pAsethI ucca-nIca-madhyama kuLomAM vidhipUrvaka bhikSA mATe javAnI 1. te graMtho viSe vadhu mAhitI mATe juo A mALAnuM 'saMyamadharma' pustaka, pA. 7. 2. paribhASAmAM tene 'avadhi labdhi' kahe che. 3. paribhASAmAM tene manaHparyava labdhi kahe che. pauruSI eTale divasa ke rAtano cotho bhAga. vizeSa mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 156, Ti. naM. 1. 4. 5. zvAsocchvAsathI anya jIvajaMtune IjA na thAya te mATe jainasAdhuo moM upara je paTTI bAMdhe che te. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 suyaM me AusaM! paravAnagI mAgI. paravAnagI maLatAM te zArIrika ane mAnasika utAvaLane choDI daI, asaMbhrAMta citte, tathA dhUsarA jeTale dUrathI AgaLanI jamIna jotA jotA bhikSA levA rAjagRha nagaramAM gayA. tyAM pharatAM pharatAM temaNe tuMgikAnA jaina gRhasthone pArzvanAthanA ziSyo sAthe thayelI vAtacIta sAMbhaLI. te sAMbhaLIne te bAbatamAM temane saMzaya ane kutUhala thayAM. tethI teno khulAso meLavavAnI IcchAthI, jo ItI bhikSA meLavIne teo bhagavAna mahAvIra pAse AvyA. tyAM AvyA bAda javA-AvavAmAM thayelA doSonuM tathA bhikSA letAM lAgelA doSonuM ciMtana tathA kabUlAta karI lIdhAM; ane lAvelAM annapAna mahAvIra bhagavAnane batAvyAM. tyArabAda temane potAne Ubho thayelo prazna pUchyo ke, "e sAdhuoe Apelo javAba sAco che? teo evA prakArano javAba devA samartha che ? viparIta jJAna vinAnA che ? sArI pravRtitavALA che ? abhyAsIo che? tathA vizeSa jJAnI che? tyAre mahAvIra bhagavAne javAba Apyo ke, he gautama ! te sAdhuoe sAcuM ja kahyuM che; teo evA prakArano javAba devA samartha che; teo viparIta jJAna vinAnA, sArI pravRttivALA, abhyAsI tema ja vizeSajJAnI che. ane huM pote paNa ema ja kahuM chuM, tathA jaNAvuM chuM. have gautame bhagavAne pUchyuM : "he bhagavan! tevA prakAranA zramaNa ke brAhmaNanI paryApAsanA karanAra manuSyane zuM phaLa maLe ? u- he gautama ! sajjananI paryApAsanAnuM phaLa zravaNa che. pra - he bhagavan! zravaNanuM zuM phaLa che ? Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 | | | | | satsaMgano mahimA u - he gautama ! zravaNanuM phaLa jJAna che. pra - he bhagavan! jJAnanuM zuM phaLa che? u - he gautama ! jJAnanuM phaLa vijJAna che. - he bhagavan! vijJAnanuM zuM phaLa che? u - he gautama ! vijJAnanuM phaLa pratyAkhyAna che. pra - he bhagavan! pratyAkhyAnanuM zuM phaLa che? u. - he gautama ! pratyAkhyAnanuM phaLa saMyama che. he bhagavan! saMyamanuM zuM phaLa che? u- he gautama! saMyamathI pApakarmanA dvArA baMdha thAya che. pra. - he bhagavanuM pApakarmanAM dvAro baMdha thavAthI zuM thAya | | | | u- he gautama ! tema thavAthI tapAcaraNa zakya bane che. pra - he bhagavan! tapAcaraNanuM zuM phaLa che ? u - he gautama ! tapAcaraNathI AtmAno karmarUpI mela sApha thAya che. pra - he bhagavan! tema thavAthI zuM thAya che ? u - he gautama ! tema thavAthI sarva prakAranA kAyika, mAnasika ane vAcika vyApArono nirodha thAya che. 1. A vastu hoya che, A vastu upAdeya che - evuM vivekajJAna. 2. pApathI aTakavuM, pApanA tyAgano niyama karavo te. 3. mULamAM 'Asrava che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ) suyaM me AsiM! pra - he bhagavan! te nirodhathI zuM thAya ? u - he gautama ! te nirodhathI siddhi prApta thAya che. gAthA upAsanA-zravaNa-jJAna-vijJAna-pratyAkhyAna-saMyama; anAsava - tapa - karmanAza - akriyapaNuM - siddhi, -zataka 2, uddezaka 5. D Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya. bhagavAna mahAvIra rAjagRhanagaramAM guNazilaka caityamAM UtaryA hatA, te vakhate eka divasa dharmakathA vagere patI gayA pachI temanA paTTaziSya gautama potAnA manamAM zaMkA UbhI thavAthI bhagavAna pAse AvIne pUchavA lAgyA : pra he bhagavan ! kevalajJAnI pAsethI ke tenA zrAvaka pAsethI ke tenA upAsaka pAsethI sAMbhaLyA vinA jIvane kevalajJAnIe kahelA dharmanuM jJAna thAya ? u. pra 1. - - 2 - dharmajJAnanuM mULa 1 - he gautama ! koI jIvane thAya, ane koI jIvane na u. he gautama ! je jIve jJAnane AvaraNa karanAra karmano kAMIka aMze kSaya tema ja anya aMze upazama karyo hoya, te jIvane koInI pAsethI sAMbhaLyA vinA paNa kevalIe kahelA dharmanuM jJAna thAya. paraMtu te jIvanA jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama nathI thayo, te * he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa ? mULamAM kevalajJAnInA 'pAkSika' pAsethI temaja te pAkSikanA zrAvaka ke upAsaka pAsethI, eTaluM vadhAre che. dareka ThekANe zrAvikA, tathA upAsikA paNa samajI levAnA che. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 3. udayamAM AvelA aMzano kSaya; ane bAkInAno upazama. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 suyaM me AusaM! jIvane kevalI vagerenI pAsethI sAMbhaLyA vinA dharmanuM jJAna na thAya. pra - he bhagavan! kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA koI jIva zuddha bodhi eTale ke samyagadarzana athavA samyakta prApta karI zake ? u. - he gautama ! je jIve darzanAvaraNIya arthAt darzanamohanIya karmano kSayopazama karyo che, te jIva kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA paNa zuddha samyagadarzana prApta kare; ane tema na karanAro jIva kevalI vagere pAsethI sAMbhaLyA vinA na prApta kare. pra - he bhagavan! kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA koI paNa jIva muMDa eTale ke dIkSita thaIne, gRhavAsa tyajI pravrayAne svIkAre ? u. - he gautama ! je jIve cAritramAM aMtarAyabhUta cAritrAvaraNIya karmono kSayopazama karyo che, te jIva kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA paNa muMDa thaIne, gRhavAsa tajI, pravrayA svIkAre; paraMtu je jIve tema nathI karyuM, te kevalI vagere pAsethI sAMbhaLyA vinA tema na kare. te ja pramANe zuddha brahmacaryavAsa dhAraNa karavAnI bAbatamAM paNa jANavuM. pra - he bhagavan! kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA koI jIva zuddha saMyama AcarI zake ? 1. arthAt satyanI pratIti, heya ke upAdeya tattvanA yathArtha vivekanI abhiruci, tathA tenA baLathI utpanna thatI dharmatattvaniSThA, 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmajJAnanuM mULa 203 u - he gautama ! je jIve cAritra vize vIrya athavA parAkrama karavAmAM aMtarAya karanAra vIryAntarAya karmano kSayopazama karyo hoya, te kevalI vagere pAsethI sAMbhaLyA vinA praNa zuddha saMyama AcarI zake; paraMtu je jIve tema nathI karyuM, te tema na karI zake. te ja pramANe adhyavasAnAvaraNIya (bhAvacAritrAvaraNIya) karmono kSayopazama kare to kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA paNa jIva zuddha saMvara vaDe Agnavanirodha kare; tathA mati, zrata, avadhi ane mana:paryava jJAnane AvaraNa karanArAM karmono kSayopazama karI, te te jJAno paNa prApta karI zake. pra - he bhagavan! kevalI vagere pAsethI sAMbhaLyA vinA koI jIva kevalajJAna prApta karI zake ? u - he gautama ! kevalajJAnAvaraNIya karmono kSaya karanAra jIva kevalI vagere pAsethI sAMbhaLyA vinA paNa kevalajJAna prApta karI zake. niraMtara cha cha TaMkanA upavAsanuM tapa karanAra, tathA sUryanI sAme UMcA hAtha rAkhI tApa tapanAra puruSa prakRtinA bhadrapaNAthI, prakRtinA upazAMtapaNAthI, krodha-mAna-mAyA-lobha ghaNAM ochAM thayelAM hovAthI, atyaMta mArdava-namratAne prApta thayela hovAthI, AlInapaNAthI, bhadrapaNAthI ane vinItapaNAthI, koIka divasa zubha adhyavasAya, zuddha pariNAma, ane zuddha cittayukta banIne (tathA tathArUpa karmono kSayopazama karIne) IhA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karatAM karatAM eka prakAranuM divyajJAna prApta kare che. tene 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. 2. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. - 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 3. 4. mULa "lezyA' - manovRtti che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 suyaM me AusaM! 'virbhAgajJAna' kahe che. tene pratApe te AMgaLanA asaMkhyAtamAM bhAgathI mAMDIne vadhAremAM vadhAre asaMkheya hajAra yojanA jeTalA kSetramAM AvelA tamAma mUrta dravyone-karmadhArI jIvo temaja bIjA ajIva padArthone- joI zake che. te rIte te, pAkhaMDI, hiMsAdi pravRttiyukta, parigrahayukta ane saMklezane prApta thayelA jIvone paNa jANe che ane zuddha cittavALA jIvone paNa jANe che. te uparathI te sAcA dharmano viveka prApta karI, tenA upara ruci kare che; cAritrano svIkAra kare che; tathA liMga dhAraNa kare che. pachI tenuM mithyAtvIpaNuM kSINa thatuM jAya che, samyaktIpaNuM vadhatuM jAya che, ane aMte te pUrepUro samyaktI banI jAya che. pachI tenuM virbhAgajJAna avadhijJAna kahevAya che. tene tejolezyA, pAlezyA ane zuddhalezyA evI traNa vizuddha vezyAo ja hoya; paNa kRSNa vagere azuddha vezyAo na hoya; tenA zarIrano bAMdho paNa utkRSTa prakArano eTale ke dhyAnane yogya vaja-RSabhanArAca-saMhanana ja hoya. tenI UMcAI ochAmAM ochI sAta hAtha 1. karmayukta jIva mUrta jevo banI gayelo hoya che; kAraNa tenA uparanAM karmANa mUrta hoya che. 2. sAcA dharmano (jaina sAdhuno) veza. mithyA mAnyatAvALA-hovApaNuM, tethI UlaTuM, te samyaktIpaNuM. 4. jayAM sudhI dharmatattvamAM sAcI zraddhA prApta nathI thaI, tyAM sudhInAM iMdriyajanya vagere jJAno paNa ajJAna ja kahevAya che, kAraNa ke te badhAM jJAnano upayoga sAMsArika vAsanAonI puSTimAM ja thAya che. paraMtu mokSAbhimukha AtmAnAM te badhAM jJAnano upayoga samabhAvanI puSTimAM ja thato hovAthI te badhAM jJAnarUpa che. virbhAgajJAna eTale avadhiajJAna, tethI UlaTuM te avadhijJAna. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. 6. cha prakAranA zArIrika bAMdhAnA varNana mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza" pustaka, pA. 129. TippaNa naM. 1. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmajJAnanuM mULa 205 hoya; tenI uMmara ATha varSa uparAMtanI hoya; te puruSazarIrI ja hoya : strI ke napuMsakane te vastu saMbhavita nathI; tene iMdriyajanma matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAna hoya; tenAM krodha, mAna, mAyA ane lobha paNa 'saMjvalana'1 koTInAM eTale ke kAMIka skhalana, ane mAlinya karanArAM ja hoya, paraMtu sarvaviratino pratibaMdha karanArAM na hoya ane tenA adhyavasAyo paNa prazasta ja hoya. tenA te prazasta adhyavasAyo vadhatAM vadhatAM te puruSa anaMta nArakanA bhavothI potAnA AtmAne vimukta kare che; anaMta pazupakSInA bhavothI potAnI jAtane vimukta kare che; ane anaMta devabhavothI AtmAne vimukta kare che. pachI te pelA haLavA prakAranA krodha-mAna-mAyA-lobhano paNa kSaya kare che; pAMce prakAranA jJAnAvaraNIya karmano kSaya kare che; nava prakAranA darzanAvaraNIya karmano kSaya kare che; pAMca prakA2nA aMtarAyakarmano tathA mohanIyakarmano kSaya kare che; ane ema karIne karma2jane vikherI nAkhanAra apUrvakaraNamAM praveza kare che. pachI tene anaMta, anuttara, vyAbAdharahita, AvaraNarahita, sarva padArthane grahaNa karanAra, pratipUrNa tathA zreSTha evuM kevalajJAna prApta thAya che. - pra - he bhagavan ! tevo kevalajJAnI kevalIe kahela dharmano upadeza kare ? u he gautama ! e vAta yogya nathI. te mAtra udAharaNa -- kahe, athavA praznano uttara Ape; paraMtu dharmopadeza na kare. pra he bhagavan ! te koIne dIkSA Ape ? u he gautama ! e vAta yogya nathI. te (amukanI -- 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 5. 2. pariNAmazuddhi-- cittazuddhi thatAM thatAM saMsArI jIvane pahelIvAra prApta thatuM AdhyAtmika jAgaraNa. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 suyaM me AusaM! pAsethI dIkSA lo eTalo) upadeza Ape. pra - he bhagavan! te kevalajJAnI siddha thAya, ane sarva duHkhono aMta kare ? u - he gautama ! te kevalajJAnI siddha thAya ane sarva duHkhono aMta kare. - tevA kevalajJAnI UrdhvalokamAM paNa saMbhave che, adholokamAM paNa saMbhave che; ane tiryalokamAM paNa saMbhave che. tiryalokamAM to te paMdara karmabhUmiomAM ja hoya. pra - he bhagavan! tevA puruSo eka samaye keTalA hoya? u - he gautama ! tevA puruSo ochAmAM ochA eka, be, traNa ane vadhAremAM vadhAre daza hoya. pra - he bhagavan! kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLanAro jIva upara pramANe dharmajJAnathI mAMDIne kevaLajJAna vagere prApta kare ? u - he gautama! kevalI vagere pAsethI dharma sAMbhaLanAro jIva paNa jJAnAdinuM AvaraNa karanAra tema ja aMtarAyaka karmono kSamopazama ke kSaya prApta kare, to ja te badhuM prApta kare, nahIM to na ja kare. 1. zabdApAti, vikaTApAti, gaMdhApAti ane mAlyavaMta nAme vRttavaitAdya parvatomAM. 2. adholokagrAmAdimAM ke guphAmAM. 3. jemAM mokSamArgane jANanAra ane teno upadeza karanAra tIrthakaro pedA thaI zake, te karmabhUmi kahevAya. juo A mALAnuM 'aMtima upadeza" pustaka, pA. ra61. TippaNa naM. 2 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmajJAnanuM mULa 207 tevA puruSane niraMtara ATha ATha TaMkanA upavAsanuM tapa karatAM karatAM prakRtinI bhadratAthI... temaja mArganI gaveSaNA karatAM karatAM avadhijJAna utpanna thAya che. te avadhijJAna vaDe te AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAgathI mAMDIne vadhAremAM vadhAre alokane viSe lokapramANa asaMkhya khaMDone jANe che ane jue che1. te chaye lezyAvALo hoI zake che; te strI paNa hoI zake ke puruSa paNa; tene mana:paryavajJAna paNa hoI zake che; tene saMjvalana koTInA cAre kaSAyo hoya, mAna-mAyA-lobha e traNa hoya, mAyA-lobha e be hoya ke ekalo lobhakaSAya paNa hoya. te jJAnI kevalIe kahelA dharmano upadeza karI zake che, ane bIjAne dIkSA paNa ApI zake che; tenA ziSyo ane praziSyo paNa dIkSA ApI zake che; tathA te paNa siddha thAya che, ane tenA ziSya-praziSyo paNa siddha thAya che. tevA puruSo eka samaye ochAmAM ochA eka, be ke traNa hoya, ane vadhAremAM vadhAre 108 hoya. --zataka 9, urdU 31 1. AgaLa jaNAvelA 'azrutvAkevalajJAnI' karatAM AnuM tapa AkaruM che. tenA avadhijJAnanuM kSetra paNa moTuM che; te chaye lezyAvALo hoI zake che, chatAM kevalajJAnInA upadezane pratApe pragati sAdhI zake che; tema ja strIzarIre paNa jJAnaprApti karI zake che. tene manaHparyavajJAna vadhAre hoya che; tenA kaSAyo ochA hoya che; tevAnI saMkhyA paNa vadhAre hoya che; tathA te anyane upadeza-dIkSAdi paNa ApI zake che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo : " noMdha : A adhyayanamAM mukhyatve e nirNaya darzAvyo che ke, dharma ane mukti e koI vADA ke saMpradAyanI vastu nathI, paraMtu teno mukhya AdhAra AMtarika zuddhi upara che. mAtra jaina ja mukta thaI zake, ke mAtra jaina ja sAco dharma jANe che ema kahevA karatAM, je koI AMtarika zuddhi prApta kare che, te sAco dharma jANIne mukta thaI zake che; tathA sAco dharma jANanAro paNa jo AMtarika zuddhi prApta nathI karato, to mukti paNa prApta nathI karato- ema kahevuM ja yogya che. A prakaraNamAM ghaNA jaina pAribhASika zabdo AvelA che. bhagavatIsUtramAM potAnAmAM ja AgaLa-pAchaLa emAMnA ghaNAkharAnuM vigatavAra varNana Ave che. tethI A TippaNomAM mAtra sAmAnya hakIkata ApI che. TippaNa naM. 1 : jJAnAvaraNIya karma kaSAyAdipUrvaka karAtI mana-vANI-kAyAnI pravRttithI jIvamAM karmayaja dAkhala thAya che. te dAkhala thavAnI kriyAne temaja tenAM nimittane Asrava kahe che. e karmaja jIvamAM dAkhala thayA bAda, jIvanA judA judA adhyavasAyo anusAra temAM judA judA svabhAvo nirmANa thAya che; jemake jJAnane AvaraNa karavAno vagere. jJAnAvaraNIya karmonA baMdhahetuo nIce pramANe gaNavAmAM Ave che. 1. jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhano pratye dveSa dhAraNa karavo. (praSa). 2. koI kAMI pUche agara jJAnanuM kAMI sAdhana mAge, tyAre potAnI pAse te hovA chatAM kaluSita bhAve ema kahevuM ke huM nathI jANato (nihnava). Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 209 3. jJAna pAkuM karyA pachI koI grAhaka adhikArI maLe tyAre na ApavAnI kaluSita vRtti (mAtsarya). 4. koIne jJAna meLavavAmAM kaluSita bhAve aDacaNa karavI (aMtarAya). 5. koI jJAna Apato hoya tyAre teno niSedha karavo (AsAdana). 6. koIe vAjabI kahyuM hoya chatAM potAnI avaLI matine lIdhe ayukta bhAsavAthI tenA doSo pragaTa karavA (upaghAta). darzanamohanIya karmanA baMdhahetuo 1. kevaLajJAnInA asat doSone pragaTa karavA. 2. zAstranA asat doSo dveSabuddhithI batAvavA. 3. sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA rUpa cAra prakAranA saMghanA mithyA doSo prakaTa karavA. 4. ahiMsAdi dharmanA asat doSo batAvavA. 5. devonI niMdA karavI. cAritramohanIya karmanA baMdhahetuo 1. kaSAyane vaza thaI aneka tuccha pravRttio karavI (kaSAyamohanIya). 2. satya dharmano, tathA garIba ke dInano upahAsa karavo vagere hAsyanI vRttio rAkhavI (hAsyamohanIya). -- 3. vividha krIDAomAM parAyaNa rahI vrataniyamAdimAM aNagamo rAkhavo (ratimohanIya). Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 suyaM me Ausa ! 4. bIjAne becenI upajAvavI, halakAnI sobata karavI vagere (aratimohanIya). 5. pote zokAtura rahevuM ane bIjAne zokAtura karavA (zokamohanIya). 6. pote DaravuM ane bIjAne DarAvavA (bhayamohanIya). 7. hitakara kriyA ane hitakara AcAranI ghRNA karavI (jugupsAmohanIya). 8-9-10. strIjAtine yogya, puruSajAtine yogya ke napuMsaka jAtine yogya saMskAro keLavavA (strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda). aMtarAya karmanA baMdhahetuo koIne kaMI devAmAM, levAmAM, eka vAra bhogavavAmAM, aneka vAra bhogavavAmAM ane sAmarthya phoravavAmAM aMtarAya UbhA karavA. (dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, ane vIryaMtarAya.) TippaNa naM. 2. Asava-saMvara je je pravRttiothI karmabaMdhana thAya te Asrava kahevAya; te pramANe je je pravRttiothI karmabaMdhana thatuM rokAya (saMvR) te saMvara kahevAya. tapa, dharma, cAritra vagere kaI kaI pravRttiothI saMvara siddha thAya che tenI vigato mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 46, TippaNa naM. 3. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNI 211 TippaNa naM. 3 jJAnanA pAMca prakAra jJAnanA pAMca prakAra che. 1. matijJAna- eTale ke iMdriyajanyajJAna, 2. zrutajJAna- eTale ke je jJAnamAM zabdaarthano saMbaMdha bhAsita thAya che, ane je matijJAnanI pachI thAya che : jemake jala' zabda sAMbhaLIne te pANIvAcaka che evuM jANavuM, athavA pANI dekhIne tene jala zabdanA artharUpa vicAravuM te- zrutajJAna. arthAt je jJAna iMdriyajanya ane manojanya hovA chatAM zabdollekha sahita. hoya te zrutajJAna. bIjI rIte kahIe to jainadharmanA 12 aMgagratho (mukhya zAstragraMtho) tema ja te sivAyanA bIjA Agama graMthothI thatuM jJAna te zrutajJAna. 3. avadhijJAna - eTale ke mana - iMdriyonI sahAyatA vinA ja AtmAnI yogyatAne baLe ja thatuM vadhAremAM vadhAre lokapramANa asaMkhyAta khaMDone jovAnI yogyatAvALuM mUrta dravyonuM jJAna. 4. mana:paryavajJAna- eTale ke manuSyakSetramAM AvelAM manarUpa banelAM pudgalonuM jJAna. arthAt bIjAnA mananuM jJAna. atmA pote jJAnasvarUpa che; paraMtu karmonA AvaraNane lIdhe tenI zaktio DhaMkAI gayelI che. paraMtu jayAre te AvaraNo eka pachI eka dUra thatAM jAya che, tyAre te te jJAna pragaTe che. upara jaNAvelAM cAre jJAna game teTalAM zuddha hoya chatAM cetanAzaktinA apUrNa vikAsarUpe hovAthI eka paNa vastunA samagra bhAvone jANavAmAM asamartha hoya che. badhI vastuonA saMpUrNa bhAvone grahaNa karI zake te jJAna ja pUrNa kahevAya. enuM ja nAma kevaLajJAna che. e jJAna cetanAzaktinA saMpUrNa vikAsa vakhate pragaTa thAya che. koI paNa evI vastu nathI athavA evo bhAva paNa nathI, ke je enI dvArA pratyakSa na jANI zakAya. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 TippaNa naM. 4 : suyaM me Ausa ! lezyA je dvArA karmanI sAthe AtmA zliSTa thAya (ttiyaMta) te 'lezyA' kahevAya. prazna e che ke, lezyA e lAgaNI ke vRttirUpa che ke aNurUpa che ? prajJApanAsUtranI TIkAmAM zrImalayagirie jaNAvyuM che ke, lezyA e aNurUpa che . paramANusamUharUpa che. jema dadhibhojana nidrAne utteje che, tema lezyAnAM e paramANuo kaSAyodayanAM uttejaka che. jyAM sudhI ApaNAmAM jarA paNa kASAyika vRtti vidyamAna hoya che, tyAM sudhI tene e lezyAnAM aNu Teko Ape che, arthAt e aNuonuM kAma udbhUta kaSAyane uttejana ke Teko ApavAnuM che; paraMtu kaSAyavRtti ja samULa nAza pAme, to pachI te lezyAnAM aNu rahyAM hoya to paNa asat kaSAyane pedA nathI karatAM. e lezyA-aNuo mAnasika, vAcika ane kAyika paramANuonI jAtanAM ja che. temanA cha mukhya prakAra che : kRSNa, nIla, kApota, teja, padma, ane zukla. temAMnA prathama traNa azubha ane pachInA traNa zubha che. temanA judA judA varNa, 2sa, gaMdha vagerenI mAhitI, tema ja kaI lezyAvALA manuSyanI kaI vRtti hoya, temaja kaI vRttivALAne kaI lezyA prApta thAya vagerenA varNana mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka pA. 233-43; tathA A graMthamAM ja 'siddhAMtakhaMDa'mAM jIvavibhAgamAM e nAmano vibhAga. TippaNa naM. 5 kaSAyonI koTIo krodhAdi cAra kaSAyonI tIvratAnA cAra prakAra batAvAya che. je krodhAdi eTalA tIvra hoya, jethI jIvane anaMtakALa saMsAramAM bhaTakavuM paDe, te 'anaMtAnubaMdhI' kahevAya. je krodhAdi virati Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 213 (tyAgavRtti)no pratibaMdha karavA pUratA ja tIvra hoya, te apratyAkhyAnAvaraNIya' kahevAya. je krodhAdi amuka aMze ja virati thavA de, mAtra sarvavirati na thavA de, te "pratyAkhyAnAvaraNIya kahevAya. ane je krodhAdinI tIvratA sarvaviratino pratibaMdha karavA jeTalI nahIM, paNa temAM mAtra skUlana ke mAlinka karavA jeTalI ja hoya, te "saMjavalana' kahevAya. 0 0 0 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- gautama . he ! koI mANasa evuM vrata le ke, bhagavan 'havethI huM sarva prANo, sarva bhUto, sarva jIvo ane sarva sattvonI hiMsAno tyAga karuM chuM; to tenuM te vrata suvrata kahevAya ke duvrata kahevAya ? mahAvIra kadAca duvrata paNa hoya. gau -- jJAna ane kriyA ---------------------- he gautama ! tenuM te vrata kadAca suvrata hoya ke he bhagavan ! enuM zuM kAraNa ? ma e pramANe vrata lenArane, 'A jIva che, A ajIva che, A trasa (jaMgama) jIva che, A sthAvara jIva che' evuM jJAna na hoya, to tenuM te vrata suvrata na kahevAya, paNa duvrata kahevAya. jene jIva-ajIvanuM jJAna nathI, te jIvahiMsA na karavAnuM vrata le to te satya bhASA nathI bolato, paraMtu asatya bhASA bole che. te asatyavAdI puruSa sarva bhUta-prANomAM mana-vANI-kAyAthI ke jAte karavuM, bIjA pAse karAvavuM, ke karanArane anumati ApavI--e traNe prakAre saMyamathI rahita che, viratithI rahita che, ekAMta hiMsA karanAra tathA ekAMta anna che. paraMtu jene jIva vagerenuM jJAna che, te temanI hiMsA na karavAnuM vrata le, to tenuM ja vrata suvrata che, tathA te sarva bhUtaprANomAM badhI rIte saMyata, virata, pApakarma vinAno, karmabaMdha Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 jJAna ane kriyA vinAno, saMvarayukta, ekAMta ahiMsaka tathA paMDita che. -zataka 7, udde 2 gau - he bhagavan! keTalAka anya saMpradAyIo ema kahe che ke, zIla ja zreya che; bIjA kahe che ke, zrata- eTale ke jJAna ja zreya che; ane trIjA kahe che ke anyonya nirapekSa zIla ane zrata zreya che. to he bhagavan! temanuM kahevuM barAbara che? ma - he gautama ! te lokonuM kahevuM mithyA che. mArA mata pramANe cAra prakAranA puruSo hoya che : 1. keTalAka zIlasaMpanna che, paNa zrutasaMpanna nathI. 2. keTalAka zrutasaMpanna che paNa zIlasaMpanna nathI. 3. keTalAka zIlasaMpanna che ane zrutasaMpanna paNa che. jyAre 4. keTalAka zIlasaMpanna nathI tema zrutasaMpanna paNa nathI. temAM je prathama prakArano puruSa che, te zIlavAna che paNa zrutavAna nathI. te uparata (pApAdithI nivRtta) che, paNa dharmane jANato nathI. te puruSa aMzataH ArAdhaka che. bIjo puruSa zIlavALo nathI paNa mutavALo che. te puruSa anuparata (pApathI anivRtta) chatAM dharmane jANe che. te puruSa aMzataH virAdhaka che. trIjo puruSa zIlavALo che ane zrutavALo paNa che. te (pApathI) uparata che ane dharmane jANe che. te sarvAze ArAdhaka che. ane je cotho puruSa che, te zIlathI ane zrutathI rahita che. te pApathI uparata nathI, ane dharmathI ajJAta che. te puruSa sarvAze virAdhaka che. pra - he bhagavan ! ArAdhanA keTalA prakAranI che? u - he gautama ! ArAdhanA traNa prakAranI che : 1. 1. ArAdhaka eTale Astika, dharmA; ane virAdhaka eTale nAstika, vidharmI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! jJAnArAdhanA, darzanArAdhanA ane cAritrArAdhanA. te darekanA pAchA utkRSTa, madhyama ane jadhanya evA traNa traNa prakAra che. je jIvane utkRSTa jJAnArAdhanA hoya, tene utkRSTa ane madhyama darzanArAdhanA hoya. je jIvane utkRSTa darzanArAdhanA hoya, tene utkRSTa, jaghanya ane madhyama jJAnArAdhanA hoya. 216 tevo ja saMbaMdha utkRSTa jJAnArAdhanA ane utkRSTa cAritrArAdhanAno che. jene utkRSTa darzanArAdhanA hoya, tene utkRSTa, jaghanya ane madhyama cAritrArAdhanA hoya. tathA jene utkRSTa cAritrArAdhanA hoya, tene avazya utkRSTa darzanArAdhanA hoya. utkRSTa jJAnArAdhanAvALA jIvomAMthI keTalAka te bhave ja siddha thAya, ane sarva duHkhono nAza kare; keTalAka be bhave siddha thAya ane keTalAka kalpopapanna devalokamAM athavA kalpAtIta devalokamAM utpanna thAya. 1. 2. utkRSTa darzanArAdhanAvALAonuM paNa tema ja jANavuM. jJAnArAdhanA eTale yogya kALe adhyayana, vinaya, tapa, ane anihnava; tathA zabdabheda, arthabheda ke ubhayabheda na karavA te. darzanAcAra eTale niHzaMkitA, niSkAMkSitA, nirvicikitsA, amUDhadRSTitA, samAnadharmIonA guNamAM vRddhi karavI, temane sthira karavA, temanA upara vatsalatA rAkhavI, ane dharmapracAra karavo te. cAritrAcAra eTale pAMca samitio ane traNa guptio e pramANe ATha yogo vyApArothI yukta rahevuM te. vaimAnika devonA be vargomAMno eka H saudharma, aizAna, sAtakumAra, mAheMdra,brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata prANaMta, AcaraNa, ane acyuta e 12 kalpa athavA svarga kalpopanna kahevAya che.te sivAyano bIjo varga kalpAtIta kahevAya che. temAM, traiveyakanA heThenA, madhyama ane uparanA, ane darekanA nIcA, madhyama ane uparanA ema kula nava prakAra che; vijaya, vaijyaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha e pAMca anuttara devaloka kahevAya che. kAraNa ke, temanI pachI siddhasthAna ja che. - Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane kriyA 217 utkRSTa cAritrArAdhanAvALAonuM paNa tema ja jANavuM; paraMtu devalokamAM teo kalpAtIta vargamAM ja utpanna thAya. jJAnanI madhyama ArAdhanAvALA be bhava pachI siddha thAya, paNa trIjA bhavane atikrame nahIM. darzanArAdhanAvALA, temaja madhyama madhyama cAritrArAdhanAvALAnuM paNa tema ja jANavuM. jaghanya jJAnArAdhanAvALAmAMthI keTalAka trIje bhave siddha thAya, paNa sAta-ATha bhavathI vadhAre na kare. te ja pramANe jaghanya darzanArAdhanA ane cAritrArAdhanAnuM paNa jANavuM. -zataka 8, urdu 10 []] ] Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4 kriyA ane baMdha te samayanI vAta che. bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA rAjagRhamAM AvelA hatA. tyAM dharmakathA pUrI thaye badhA loko verAI gayA bAda, temanA chaThThA gaNadhara maMDitaputra temanI pAse AvI pUchavA lAgyA. maMDitaputra - he bhagavan! kriyAo keTalA prakAranI che ? ma - he maMDitaputra ! kriyAo pAMca prakAranI che. te A pramANe : (1) kAyikI - eTale ke zarIramAM ke zarIra dvArA thayelI kriyA. (2) AdhakaraNikI - je dvArA AtmA naraka vagere durgatiomAM javAno adhikArI thAya te "adhikaraNa' eTale ke eka jAtanuM anuSThAna; athavA adhikaraNa eTale hiMsAdinA sAdhanarUpa mahAvIrasvAmInA 11 paTTaziSTo gaNadhara kahevAtA; kAraNa ke mahAvIra bhagavAne potAnA vistRta sAdhusamudAyane judA judA gaNo-samUhomAM vyavasthita karI, eka eka gaNadharanA niyaMtraNamAM mUkyo hato. te agiyAre ziSyo prathama yajJayAjaka brAhmaNo hatA; tathA eka yajJa vakhate ekatra thayA hatA. te darekane manamAM eka eka saMzaya hato. tenuM nirAkaraNa mahAvIra bhagavAne karavAthI te badhA temanA ziSya thayA hatA. maMDitaputrane baMdha ane mokSa saMbaMdhI saMzaya hato. Avazyaka niryuktimAM jaNAvyA pramANe te pa3 me varSe sAdhu thayA hatA; ane malayagirikRti Avazyaka TIkAmAM jaNAvyA pramANe te 65 varSe sAdhu thayA hatA. pahelI gaNanA pramANe temanuM AyuSya 83 varSanuM thAya; ane bIjI pramANe 95 varSanuM thAya. 2. karmano baMdha thavAmAM kAraNarUpa ceSTA. A praznottara zataka 8, udde 4 mAM paNa che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA ane baMdha 219 ---------- cakra, taravAra vagere bahAranI vastu : te adhikaraNamAM ke adhikaraNa dvArA thayelI kriyA. (3) prAGeSikI * eTale ke matsararUpa nimittane laIne ke matsara dvArA thayelI kriyA; athavA matsararUpa kriyA (4) pAritApanikI eTale ke paritApane laIne, ke paritApa dvArA thayelI kriyA, athavA paritAparUpa kriyA ane (5) prANAtipAta - prANone AtmAthI judA pADavA te prANAtipAta H tene lagatI kriyA athavA prANAtipAtarUpa kriyA. te darekanA pAchA be prakAra che : 1. kAyikI kriyAnA be prakAra A pramANe che : anuparata eTale ke tyAgavRtti vinAnA prANInI 'anuparatakAyakriyA', ane virativALA paNa pramAdathI duSprayukta banelA prANInI 'duSprayuktakAyakriyA'. -- 2. AdhikaraNikI kriyAnA be prakAra A pramANe che : vadhAdi mATe jALa vagerenA judA judA bhAgone joDIne eka yaMtra taiyAra karavuM, ke koI padArthamAM jhera meLavIne eka mizrita padArtha banAvavo te saMyojanarUpa kriyA 'saMyojanAdhikaraNakriyA' kahevAya che; ane taravAra, barachI vagere zastronI banAvaTa (nirvartana) te 'nirvartanAdhikaraNa kriyA' kahevAya che. 3. prAaSikI kriyAnA be prakAra A pramANe che : potA upara ane potA tathA bIjA upara dveSa dvArA karelI kriyA ke dveSarUpa kriyA te 'jIvaprAkreSikI kriyA'; ane ajIva upara dveSa dvArA karelI kriyA ke ajIva upara karelI dveSarUpa kriyA te 'ajIvaprAGeSikI kriyA'. 4-5 pAritApanikI ane prANAtipAta kriyAnA be be prakAro te, 'svahasta' dvArA karelI ke 'parahasta' dvArA karAvelI, e pramANe che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 suyaM me AusaM! maMDita - he bhagavan! zramaNa nigraMthone kriyA hoya? ma0 - hA maMDitaputra ! hoya. pramAdane lIdhe ane yoga eTale ke zarIrAdinI pravRttine nimitte zramaNa nigraMthone paNa kriyA hoya che. prava - he bhagavan! dehadhArI tema ja vyApArayukta jIva haMmezA kaMpavAnI, javAnI, cAlavAnI, kSobha pAmavAnI, prabaLatApUrvaka preravAnI, UMcakavAnI, saMkocavAnI, ke asAravAnI vagere kriyAo karyA kare che? u - hA maMDitaputra ! jIva haMmezAM te badhI kriyAo karyA kare che. prava - he bhagavan! jyAM sudhI jIva haMmezAM te pramANe kriyAo karyA kare che, tyAM sudhI te mukta thAya? u - nA maMDitaputra ! e vAta barAbara nathI. sakriya jIvanI mukti na thAya. pra -- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa? u- he maMDitaputra! jyAM sudhI jIva kriyA karyA kare che, tyAM sudhI te anya jIvone upadrava (AraMbha) karyA kare che; temanA nAzano saMkalpa (saMraMbha) karyA kare che; temane duHkha upajAve che (samAraMbha), tathA e rIte ghaNAM bhUtaprANone duHkha pamADavAmAM, zoka karAvavAmAM, jhurAvavAmAM, TipAvavAmAM, piTAvavAmAM, trAsa pamADavAmAM, ane paritApa karAvavAmAM kAraNabhUta thAya che. te maMDitapatra ! te kAraNathI kahyuM che ke, sakriya jIvanI mukti saMbhavatI nathI. 1. mAtra zarIranA halanacalanathI - mArgamAM hAlavA cAlavAthI thatI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 kriyA ane baMdha pra - he bhagavan! jIva niSkriya hoI zake? u - hA maMDitaputra ! jIva niSkriya hoI zake. yoga (pravRtti) nirodha karI, zukuladhyAnathI zailezI (zaila jevI nizcala) dazA prApta karanAra jIva niSkriya hoya che. tevo jIva AraMbhAdi kriyAo na karato hovAthI tenA jIvanI mukti thAya che. jema koI puruSa sUkA ghAsanA pULAne agnimAM nAkhe to te tarata ja baLI jAya ke nahIM? hA, baLI jAya. vaLI, koI puruSa pANInA TIpAne tapelA loDhAnA kaDAyA upara nAkhe, to te TIpuM tarata ja nAza pAmI jAya ke nahi ? hA, te nAza pAmI jAya. vaLI, koI pANIthI bharelo dharo hoya, temAM koI puruSa seMkaDo nAnAM kANAMvALI eka hoDI dAkhala kare, to te nAva pANIthI pUrepUrI bharAI jAya ke nahi? hA, bharAI jAya. paraMtu, koI puruSa te nAvanAM badhAM kANAM pUrI de, ane temAMnuM badhuM pANI ulecI nAkhe, to te nAva zIdhra upara Ave ke nahi ? hA, tarata ja Ave. he maMDitaputra ! te pramANe zukladhyAnarUpI agni vaDe jIvAtmAnAM pUrve baMdhAyelAM badhAM karmo baLI jAya che; tema ja te jIva 1. te dhyAnanA cAra prakAronI vigato mATe juo A mALAnuM yogazAstra' pustaka, pA. 127. 2. tenA varNana mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza' pustaka, pA. 192. . Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 suyaM me AusaM! badhI rIte AtmAmAM pratisaMlIna hovAthI, tema ja sAvadhAnatApUrvaka pravRtti karato hovAthI, tathA mana, vANI, ane kAyAnuM rakSaNa karato hovAthI, tenAmAM navuM karma dAkhala paNa thatuM nathI. tethI te puruSa mukta thAya che. e vAta sAcI che ke, zarIra kAyama che, tyAM sudhI thoDIghaNI, zArIrikAdi kriyAo thavAnI ja chevaTe AMkha paTapaTAvavA jevI kriyA to thavAnI ja. ane kriyA thaI eTale karmabaMdhana paNa thavAnuM ja. paraMtu tevA saMyamI anagAranI tevI badhI kriyAothI baMdhAtuM karma prathama kSaNe AtmAmAM sparza pAme bIje samaye tenuM phaLa bhogavAI jAya che. (te phaLa paNa sukharUpa hoya che; duHkharUpa nahi.) ane trIje samaye te AtmAthI chUTuM paDI jAya che. e rIte te tarata ja akarmarUpa thaI jAya che. e kriyAne aiyaMpathikI kriyA kahe che. - zataka 3, udde 3 gautama- he bhagavan! "upayoga eTale ke Atma-jAgRti - sAvadhAnatA sivAya gamanAdi, tema ja grahaNAdi, kriyAo karanArA sAdhune aiyaMpathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI? mahAvIra - he gautama ! aiyaMpathikI na lAge, paNa sAMparAyikI lAge. kAraNa ke, jenAM krodha, mAna, mAyA, ane lobha cchinna thayAM hoya tene ja aiyaMpathikI kriyA hoya; paNa jenAM krodhAdi kSaNa na thayAM hoya tene sAMparAyikI kriyA ja hoya. sUtrane anusAra vartatA sAdhune aiyaMpathikI kriyA lAge che, ane sUtraviruddha vartanArane sAMparAyikI lAge che. - zataka 7, udde 1, tathA 7 1. airyApathikI ekale ke saMyamUparvaka mArge cAlatA sAdhuthI thatI Avazyaka zArIrika kriyAo. tethI UlaTI, asaMyamInI kriyAo sAMparAyikI kahevAya che; kAraNa ke teo AtmAno sIdho saMparAya - ghAta - kare che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA ane baMdha 223 gauo - he bhagavan! kaSAyabhAvamAM (vIcimArgamAM) rahIne AgaLa rahelAM rUpone jotA, pAchaLanAM rUpone jotA, paDakhenAM rUpone jotA, tathA UMcenAM ane nIcenAM rUpone jotA saMvRta (saMvarayukta) sAdhune aiyaMpathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI ? maha - he gautama ! tene sAMparAyikI kriyA lAge. kAraNa ke jenAM krodha, mAna, mAyA, ane lobha kSINa thayAM hoya tene ja airyApathikI kriyA lAge; bAkInAne sAMparAyikI ja lAge. - zataka 10. udde 2 gauo - he bhagavan! baMdha keTalA prakArano che? ma - he gautama ! baMdha be prakArano che : aiyaMpathika ane sAMparAyika. gau - he bhagavan! aiyaMpathika baMdha nAraka, tiryaMca, manuSya ke devamAMthI koNa koNa bAMdhe? | maTha - he gautama ! nAraka paNa na bAMdhe, tiryaMca paNa na bAMdhe, ane deva paNa na bAMdhe; paraMtu manuSya strI ke puruSa bAMdhI zake. gau- he bhagavan! te airyApathika karma zuM strI bAMdhe, puruSa bAMdhe, napuMsaka bAMdhe, ke nostrI-nopuruSa-nonapuMsaka bAMdhe ? ma- he gautama ! strI na bAMdhe, puruSa na bAMdhe, ke napuMsaka vagere paNa na bAMdhe, paraMtu vedarahita jIvo bAMdhe alabatta te vedarahita jIva pUrve strI, puruSa ke napuMsaka hoya. 1. veda eTale strI, puruSa Adino svajAtine yogya kAmAdi vikAra. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 suyaM me AusaM! pra - he bhagavan! sAMparAyika karma koNa koNa bAMdhe ? u - he gautama! narayika (nAraka) paNa bAMdhe, tiryaMca paNa bAMdhe, tiryaMca strI paNa bAMdhe, manuSya paNa bAMdhe, manuSya strI paNa bAMdhe, deva paNa bAMdhe, devI paNa bAMdhe, vedayukta paNa bAMdhe ane vedarahita paNa bAMdhe. " - zataka 8, udde 8 te kALanI vAta che. eka vakhata zramaNa bhagavAna mahAvIra ghaNA ziSyAdi parivAra sAthe rAjagRha nagaramAM guNazilaka caitya AgaLa UtaryA hatA. tyAMthI thoDe dUra keTalAka anyatIrthiko rahetA hatA. teoe eka vakhata bhagavAna mahAvIranA sthaviro pAse AvIne kahyuM ke, "he Aryo ! tame asaMyamI cho, avirata cho, pApI cho, ane atyaMta bAla-ajJa cho !" tyAre te sthavira bhagavaMtoe temane pUchyuM, "he Aryo ! ame kayA kAraNathI asaMyamI vagere chIe ? tyAre te anyatIrthikoe temane kahyuM ke, "he Aryo ! tame Ava-jA karyA karo cho; ane Ava-jA karatI vakhate avazya pRthvIjIvone dabAvo cho, haNo cho, pAdAbhighAta karo cho, saMgharSita karo cho, saMhata karo cho, sparzita karo cho, paritApita karo cho, klAta karo cho, ane teone mAro cho ! mATe tame jarUra asaMyamI, avirata, pApI ane atyaMta bAla- ajJa cho ! tyAre te sthavira bhagavaMtoe temane javAba Apyo, che 1. anyanA tIrthane - saMpradAyane - anusaranArA. 2. vRddha ke vaDIla sAdhuo. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA ane baMdha 225 Aryo ! ame niSprayojana Ava-jA karyA karatA nathI, paraMtu kAyane--eTale ke zarIranA malatyAgAdi kAryane AzarIne, ke yogane--eTale ke bImAranI sevA vagere vyApArone AzarIne, ke Rtane--eTale ke pANIjIvo vagerenA saMrakSaNarUpa satya eTale ke saMyamane AzarIne, tathA sacetana deza choDIne acetana deza dvArA ja, Ava-jA karIe chIe. tethI ame jIvahiMsA karatA nathI. paraMtu he Aryo ! tame pote ja asaMyamI, avirata, pApI, ane atyaMta bAlaajJa cho'. tyAre te anyatIrthikoe te sthavirone pUchyuM, 'he Aryo ! kayA kAraNathI ame asaMyamI vagere chIe ?' te sthavira bhagavaMtoe javAba Apyo 'he Aryo ! tame to saMyamAdino khyAla rAkhyA vinA ja (tvarAthI temaja vAhanAdi vaDe) Ava-jA karo cho eTale tame avazya pRthvI vagere jIvonI hiMsA karo cho; tethI tame asaMyamI vagere cho.' zataka 8, udde. 7 tathA 8 zataka 18, urdu 8 - rAjagRha nagarano prasaMga che. gautama - - he bhagavan sAme tema ja bAjue gADAnA dhUMsarA jeTalI AgaLa-AgaLanI jamInane joI joIne cAlatA saMyamI anagAranA paga nIce ajANatAM kUkaDInuM baccuM, batakanuM baccuM ke koI sUkSma jIva AvI jAya ane maraNa pAme, to he bhagavan ! te anagArane airyAthikI kriyA lAge ke sAMparAyikI lAge ? 1. mULa : kuliMgacchAya - kIDI jevo sUkSma jaMtu. . Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 suyaM me AusaM! mahAvIra - he gautama! tene aiyaMpathikI kriyA lAge. paNa sAMparAyikI na lAge. gau - he bhagavan! ema zAthI? ma - he gautama! jenAM krodha, mAna, mAyA, ane lobha naSTa thayAM hoya, tene airyApathikI kriyA lAge. sUtrane anusAra vartatA sAdhune airyAyathikI kriyA ja lAge che. sUtra viruddha vartanArane tema ja krodhAdiyukta sAdhune ja sAMparAyikI kriyA lAge. - zataka 18, udde 8 jema koI aNavApareluM, ke vAparIne paNa dhoyeluM, ke zALa uparathI tAjuM ja utAreluM vastra svaccha hoya che; paraMtu te vastra krame krame vaparAzamAM Ave che tyAre tene sarva bAjuethI raja coTe che, e kAlAntare te vastra masotA jevuM meluM ane durgadhI thaI jAya che, tema mahAkarmavALA, mahAkriyAvALA, mahApApavALA ane mahAvedanAvALA jIvane sarva bAjuethI kamaraja AvIne coTe che; ane te jIva haMmezA durUpapaNe, durvarNapaNe, durgadhapaNe, dUrasapaNe, duHsparzapaNe, aniSTapaNe, asuMdarapaNe, apriyapaNe, azu bhANe, amanojJapaNe ", amanomyapaNe, anIsitapaNe, akAMkSitapaNe, jaghanyapaNe, amukhyapaNe, duHkhapaNe ane asukhapaNe vAraMvAra pariName che. paraMtu, jema koI meluM vastra hoya tene krame krame zuddha karavAmAM AvatuM hoya tathA zuddha pANIthI dhovAmAM AvatuM hoya, to tene lAgelo 1. manane na bhAvavuM te. 2. mana dvArA saMbhAratAM paNa je na rUce te. 3. hInapaNe Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA ane baMdha 227 mela UkhaDato jAya che; tema alpa karmavALA, alpa kriyAvALA, alpa pApavALA ane alpa vedanAvALA jIvanAM karmapugalo chedAtA jAya che, bhedAtA jAya che, vidhvaMsa pAmatAM jAya che, tathA aMte samastapaNe nAza pAme che. ane teno AtmA haMmezAM niraMtara surUpiNe, suvarNapaNe, ane sukhapaNe vAraMvAra pariName che. gau - he bhagavanvastrane je mela coTe che, te puruSaprayatnathI coTe che ke, svAbhAvika rIte coTe che ? ma0 - he gautama ! puruSaprayatnathI paNa coTe che ane svAbhAvikapaNe paNa coTe che. gauo - he bhagavan! te pramANe jIvone je karmaja coTe che,te puruSaprayatnathI ane svAbhAvikapaNe ema baMne rIte coTe che? ma - he gautama ! jIvone je karmaja coTe che, te puruSaprayatnathI coTe che, paNa svAbhAvika rIte nathI coTatI. jIvonA vyApAra traNa prakAranA che : manovyApAra, vacanavyApAra, ane kAyavyApAra. e traNa prakAranA vyApAro vaDe jIvone karmopacaya thAya che. gau - he bhagavan! vastrane je pudgalono upacaya thAya che te sAdi sAMta che, sAdi anaMta che, anAdi sAMta che ke anAdi anaMta che? ma- he gautama ! te upacaya sAdi sAta ja che. gau - he bhagavan! te pramANe jIvono karmopacaya sAdi sAMta che, sAdi anaMta che, anAdi sAMta che, ke anAdi anaMta che? ma - he gautama ! keTalAka jIvono karmopacaya sAdi sAMta che, keTalAkano anAdi sAMta che, ane keTalAkano anAdi anaMta che; Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 paNa jIvono karmopacaya sAdi anaMta nathI. gau 1. 2. - ma airyApathika karma bAMdhanArano karmopacaya sAMdi sAMta che; bhavasiddhika jIvano karmopacaya anAdi sAMta che, ane abhavasiddhikono karmopacaya anAdi anaMta che. -- te kevI rIte ? suyaM me AusaM ! ---------- zataka 6, udde0 3 airyApathika kriyA kaSAyarahitane ja saMbhavI zake che. kaSAyarahitatA prApta thayA bAda ja airyApathika baMdha saMbhavato hovAthI te sAdi che. bAkI, jIvakarmano saMbaMdha to anAdi che. mokSa pAmavAne yogya-bhavya. abhavya eTale jeo kadI paNa mokSa pAmavAnA nathI teo. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA eTale karmaphaLarUpe sukhaduHkhAdi prApta thavAM te; ane nirjarA eTale, karmanuM phaLa bhogavAI jatAM tenuM AtmAmAMthI kharI paDavuM te. - gautama -- he bhagavan ! je mahAvedanAvALo hoya te mahAnirjarAvALo paNa hoya ? ane mahAvedanAvALAmAM tathA alpavedanAvALAmAM prazasta nirjarAvALo jIva ja uttama kahevAya ke kema ? hA, gautama ! -- gau -- he bhagavan ! chaThThI ane sAtamI narakabhUmiomAM nairiyako moTI vedanAvALA che; paraMtu tethI te zramaNa nigraMtho karatAM moTI nirjarAvALA che kharA ? 5 vedanA ane nirjarA 1. ma nA gautama ! te vAta barAbara nathI. - gau he bhagavan -------- ma he gautama ! koI be vastro hoya : temAMthI eka kadarma(kAdava)nA raMgathI raMgAyeluM hoya; ane bIjuM khaMjana (mesa ke - ! tema zAthI kaho cho ? vedanAnI bAbatamAM maMDitaputre pUchelA praznanA javAbamAM (--zataka 3, udde 3) mahAvIra bhagavAne jaNAvyuM che ke, pahelAM kriyA thAya, ane pachI tenA phaLarUpe vedanA thAya; pahelAM vedanA ane pachI kriyA ema nathI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 suyaM me Ausa ! maLI)nA raMgathI raMgAyeluM hoya. te bemAMthI kayuM vastra mahAkaTe dhoI zakAya tevuM, DAghA maTADI zakAya tevuM, tema ja caLakATa ke citarAmaNa karI zakAya tevuM kahevAya ? he bhagavan ! kardamathI raMgeluM mahAkaSTa dhoI zakAya gau tevuM kahevAya. -- ma he gautama ! e ja pramANe nairayikonAM pApakarma gADha, cIkaNAM, zliSTa, tathA khilIbhUta che; tethI teo gADha vedanA bhogavatA hovA chatAM moTI nirjarAvALA nathI ke moTA paryavasAna (nirvANarUpa phaLa) vALA nathI. vaLI, jema eraNa u52 moTA avAjathI niraMtara uparAuparI ghaNanA prahA2 ka2vAmAM Ave to paNa tenA rajakaNa chUTA paDI jatA nathI, tema nairiyakonAM pApakarmo gADha hovAthI bahu vedanA thavA chatAM moTA pramANamAM kharI jatAM nathI. athAt sAmAya rIte moTI vedanAvALo jIva moTI nirjarAvALo hoya che. paraMtu upara jaNAvyuM tema nArakI jIvonAM pApakarma durvizodhya hovAthI moTI vedanAvALAM hoya che, paNa moTI nirjarAvALAM nathI hotAM. tema ja zreSTha dhyAnamAM sthita thayelo yogI moTI nirjarAvALo hovA chatAM moTI vedanAvALo nathI hoto. jema khaMjananA raMgathI raMgAyeluM vastra sahelAIthI dhoI zakAya che, tema zramaNa nigraMthonAM karmo (tapAdIthI) ziyila eTale maMdavipAkavALAM, sattA vinAnAM, tathA vipariNAmavALAM karI nAkhelAM hovAthI jhaTa dUra thaI jAya che; tethI thoDIghaNI vedanA bhogavavA-- na bhogavavA chatAM te zramaNa nigraMtho moTI nirjarAvALA ane moTA paryavasAna (nirvANaphaLa) vALA hoya che. jema koI puruSa ghAsanA sUkA pULAne agnimAM pheMke ane te zIghra baLI jAya, ke koI puruSa dhagadhagatA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA ane nirjarA 231 loDhAnA goLA upara pANInuM TIpuM mUke ane te vidhvaMsa pAmI jAya, te pramANe he gautama ! zramaNa nigraMthonAM karmo nahi jevI vedanA hovA chatAM zIdhra tema ja moTA pramANamAM naSTa thaI jAya che. - zataka 6, udde 1 rAjagRha nagarano prasaMga che. gau - he bhagavan! nityabhojI zramaNa nigraMtha jeTaluM karma khapAve, teTaluM karma nairayika jIvo narakamAM eka varase, aneka varase ke so varase khapAve? ma - he gautama ! e vAta barAbara nathI. go - he bhagavan! caturthabhakta (cAra TaMkano eka upavAsa) karanAra zramaNanigraMtha jeTaluM karma khapAve, teTaluM karma nairayika jIvo narakamAM so varase, aneka so varase, ke hajAra varase khapAve ? ma - nA. gau - be upavAsa karanAro zramaNa jeTaluM karma khapAve, teTaluM nairiyaka eka hajAra varase, aneka hajAra varase ke eka lAkha varase khapAve ? nA. gau - traNa upavAsa karanAro zramaNa jeTaluM karma khapAve, teTaluM nairayika eka lAkha varase, aneka lAkhuM varase ke eka karoDa varase khapAve ? ma - nA gau - cAra upavAsa karanAro zramaNa jeTaluM karma khapAve teTaluM 1. mULa : "annaglAyaka -anna vinA jene na cAle tevo. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 suyaM me AusaM! karmanairiyakaeka karoDevarase, aneka karoDavarase ke koTAkoTI varase khapAve? ma - nA. gau - he bhagavan! e pramANe Apa zA hetuthI kaho cho? ma - he gautama! koI gharaDo, jarjarita zarIravALo, DhIlAM ane vaLiyAMvALAM gAtravALo, paDI gayelA dAMtavALo, tathA garamI, tarasa, duHkha, bhUkha, durbaLatA ane mAnasika klezavALo puruSa moTA kozaMba vRkSanI sUkI, gAMThovALI, cIkaNI, vAMkI ane nirAdhAra rahelI gaMDerI upara buThThA parazu vaDe prahAra kare, to game teTalA moTA huMkAra karavA chatAM tenA moTA moTA kakaDA paNa na karI zake; te pramANe nairayikoe potAnAM pApakarmo gADha karyA che, tathA cIkaNAM karyAM che, tethI teo atyaMta vedanA anubhavavA chatAM, nirjarA ane nirvANarUpa phaLavALA thatA nathI. paraMtu koI taruNa, balavAna, medhAvI, ane nipuNa kArIgara puruSa moTA zImaLAnI lIlI, jaTA vinAnI, gAMTho vinAnI, cIkAza vinAnI, sIdhI ane AdhAravALI gaMDerI upara tIrNa kuhADA vaDe prahAra kare, to te puruSa moTA moTA huMkAra na karavA chatAM moTAM moTAM phADiyAM phADe che. te pramANe che gautama ! zramaNa nigraMthoe potAnAM karmone pUla, zithila tathA niSThita karelAM che, tethI te zIdhra ja nAza pAme che ane teo nirvANarUpI mahAphaLavALA thAya che. - zataka 16, udde 4 [][] [] Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonuM bhArepaNuM ane alpAyuSIpaNuM gautama he bhAre kevI rIte thaI jAya ? - 6 bhagavan - 1 ! jIvo jaladI (karmanA bhArathI) mahAvIra he gautama ! hiMsA vaDe, asatya vANI vaDe, corI vaDe, maithuna vaDe, parigraha vaDe, krodha vaDe, mAna vaDe, mAyA vaDe, lobha vaDe, rAga vaDe, dveSa vaDe, kalaha vaDe, abhyAkhyAna (mithyA ALa devA) vaDe, cADI khAvA vaDe, arita ane rati vaDe, niMdA vaDe, kapaTapUrvaka khoTuM bolavA vaDe, ane aviveka (mithyAdarzanazalya) vaDe jIvo jaladI bhArepaNuM pAme che. gau -- he bhagavan ! jIvo zIghra halakApaNuM kevI rIte pAme ? - ma - he gautama ! upara jaNAvela hiMsAdi aDhAra pApasthAnono tyAga karavAthI jIva zIghra halakApaNuM prApta kare che. e ja rIte hiMsAdi aDhAra pApasthAno na tyAganArano saMsAra vadhe che, lAMbo thAya che, tathA te saMsAramAM bhamyA kare che; paraMtu temAMthI nivRtta thanA2no saMsAra dhaTe che, TUMko thAya che, ane te saMsArane oLaMgI jAya che. haLavApaNuM, saMsArane ghaTADavo, saMsArane TUMko karavo, ane saMsArane oLaMgavo-- e cAra prazasta che; tathA bhArepaNuM, saMsArane vadhAravo, saMsArane lAMbo karavo ane saMsAramAM bhamavuM --e Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 suyaM me AusaM! aprazasta che. - zataka 1, udde 9 gautama - he bhagavan! jIvo thoDuM jIvavAnA kAraNabhUta karma kevI rIte bAMdhe che? ma0 - he gautama ! traNa sthAno vaDe jIvo thoDuM jIvavAnuM kAraNabhUta karma bAMdhe che H hiMsA vaDe, asatya vANI vaDe, tathA zramaNabrAhmaNane sajIva tathA sadoSa annapAnAdi ApavA vaDe. gau - he bhagavan! jIvo lAMbo kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma kevI rIte bAMdhe che? ma0 - he gautama ! traNa sthAno vaDe jIvo lAMbo kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma bAMdhe che : ahiMsA vaDe, satya vANI vaDe, tathA zramaNa-brAhmaNane nirjIva tathA nirdoSa khAnapAnAdi padArtho ApavA vaDe. gau - he bhagavan ! jIvo azubha rIte lAMbo kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma kevI rIte bAMdhe che? ma- he gautama! hiMsA karIne, khoTuM bolIne tathA zramaNa brAhmaNanI hIlanAra, niMdA, phajetI, gaha ke apamAna karIne tathA 1. "akathya', na khape tevuM. 2. "hIlanA' - eTale tenI jAti vagere ughADI pADIne karelI niMdA; 'nindA' eTale mana vaDe karelI nindA; "phajetI' eTale lokasamakSa karelI nindA; gaha' eTale tenI potAnI sAme karelI nindA; ane "apamAna' eTale tene Avato-jato joI UbhA na thaMvuM vagere. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 jIvonuM bhArepaNuM ane alpAyuSIpaNuM tene amanojJa (svarUpathI kharAba apriya) annapAnAdi ApIne jIvo azubha rIte lAMbo kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma bAMdhe che. gautra - he bhagavan! jIvo zubha prakAre lAMbo kALa jIvavAnA kAraNabhUta karma kevI rIte bAMdhe che ? ma - he gautama ! prANone na mArIne, khoTuM na bolIne tathA zramaNa-brAhmaNane vaMdanopAsanAdipUrvaka manojJa tathA pratikAraka annapAnAdi ApIne jIvo zubha dIrdhAyuSa bAMdhe che. - zataka 5, udde 6 0 0 0 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 gautama -- he bhagavan ! je A zramaNa nigraMtho AryapaNe - pApakarmarahitapaNe vihare che, teo konA sukhane atikrame che ? arthAt temanuM sukha konAthI caDiyAtuM che ? ma he gautama ! eka mAsanI dIkSAvALo, eTale ke dIkSA lIdhe eka mAsa thayo hoya tevo zramaNa nigraMtha vAnavyaMtara devonA sukhane atikrame che. be mAsanI dIkSAvALo zramaNa asurakumAra sivAyanA bhavanavAsI devonA sukhane atikrame che. traNa mAsanI dIkSAvALo zramaNa asurakumAra devonA sukhane atikrame che; cAra mAsanI dIkSAvALo zramaNa graho, nakSatro ane tArArUpa jyotiSma devonA sukhane atikrame che; pAMca mAsanI dIkSAvALo zramaNa jayotiSkanA iMdra, jyotiSkanA rAjA caMdra ane sUryanA sukhane atikrame che; cha mAsanI dIkSAvALo zramaNa saudharma ane IzAnavAsI devonA sukhane atikrame che; sAta mAsanI dIkSAvALo zramaNa sAtakumAra ane mAhendra devonA, ATha mAsanI dIkSAvALo brahmalokavAsI ane lAMtaka devonA, nava mAsanI dIkSAvALo Anata, prANata, AraNa ane acyuta devonA, agiyAra mAsanI dIkSAvALo traiveyaka devonA tathA bAra mAsanI dIkSAvALo zramaNa nigraMtha 1. 2. sAdhu -- mULa : 'tejolezyA'. mULaH 'dIkSAparyAyavALo' Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu 237 anuttaraupapAtika devonA sukhane atikrame che. tyArabAda te zuddhatara pariNAmavALo thaIne siddha thAya che tathA sarva duHkhono aMta kare che. - zataka 14, udde 9 rAjagRha nagarano prasaMga che. gautama - he bhagavan! nigraMthonA keTalA prakAra che? ma. - he gautama ! nigraMtho pAMca prakAranA kahyA che : 1. pulAka : "eTale ke je sAdhu saMyamavAna hovA chatAM, tathA vItarAgapraNIta AgamathI kadI calita na thatA hovA chatAM, doSa vaDe saMyamane, pulAkanI peThe - niHsAra dhAnyanA kaNanI peThe - kAMIka asAra kare che, athavA temAM paripUrNatA prApta karatA nathI te. pulAkanA pAMca prakAra che: smalana ityAdithI jJAnane dUSita kare te jJAnapulAka; zaMkA AdithI samyatvane dUSita kare te darzana pulAka; ahiMsAdi guNonI virAdhanAthI cAritrane dUSita kare te cAritrapulAka; niSkAraNa anya saMpradAyanuM liMga dhAraNa kare te liMgapulAka; ane je akalpita - sevavA ayogya doSone manathI seve te yathAsUkSmapulAka. 2. bakuza : "eTale ke citra varNavALA; arthAt je sAdhuo zarIra ane upakaraNa suzobhita rAkhavAnA prayatnavALA hoya, Rddhi ane kIrti cAhatA hoya,sukhazIla hoya, sasaMga - parivArayukta - hoya, tathA aticArAdidoSayukta cAritravALA hoya che.' bakuza sAdhuonA pAMca prakAra che zarIrAdinI zobhA sAdhune 1. A tathA pachInI badhI avataraNamAM mUkelI vyAkhyAo mULanI nathI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 suyaM me AusaM ! ayogya che ema jANavA chatAM tevA prakArano doSa seve te Abhogabakuza; ajANatAM te doSa seve te anAbhogabakuza; cAritranA ahiMsAdi guNo vaDe saMvRtta hoya te saMvRtta bakuza; tethI bhinna te asaMvRtabakuza; ane AMkha-mukhane sApha rAkhanAra yathAsUkSmabakuza. 3. kuzIla : 'eTale ke, doSanA saMbaMdhathI jenuM zIla kutsita - malina thayuM che te'. temAM paNa jeo iMdriyone vazavartI hoI, uttaraguNonI virAdhanA kare, te 'pratisevanAkuzIla' kahevAya che; ane jeo tIvra kaSAyane kadI vaza na thatAM mAtra maMda kaSAyane kyAreka vaza thAya, te 'kaSAyakuzIla' kahevAya che. temAM pratisevanAkuzIlanA pAMca prakAra che : jJAna, darzana, cAritra ane liMga sAdhuveza --enAthI upajIvikA karanAra anukrame jJAnapratisevanAkuzIla, darzana, cAritra, ane liMga pratisevanAkuzIla kahevAya che, ane 'A tapasvI che' evI prazaMsAthI khuza thAya, te yathAsUkSmakuzIla kahevAya che. g -- kaSAyakuzIlanA pAMca prakAra A pramANe che : jJAna, darzana ane liMga -- sAdhuveza--no krodha, mAnAdi kaSAyamAM upayoga kare, te anukrame zAnakaSAyakuzIla, darzanakaSAyakuzIla, ane liMgakaSAyakuzIla kahevAya che. kaSAyathI je zApa Ape te cAritrakaSAyakuzIla ane je mAtra manathI krodhAdine seve te yathAsUkSmakuzIla kahevAya che. 1. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacaryA, aparigraha, ane rAtrIbhojanatyAga e mULa guNo che; ane nirdoSa bhikSAcaryA, gRhasthanAM vAsaNa-zayyA-makAna vagereno tyAga, asnAna, ane AbhUSaNatyAga e uttama guNo che. 2. bIjI vyAkhyA pramANe, kaSAyo vaDe jJAnAdino virAdhaka te jJAnAdikaSAyakuzIla kahevAya che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu 239 4. nigraMtha : "eTale ke graMtha - mohanIyakarmathI rahita evo sAdhu. tenAmAM rAgadveSano atyaMta abhAva che, tathA sarvajJapaNuM prApta thavAne paNa have tene aMtarmuhUrta jeTalI ja vAra che'. te aMtarmuhUrtanA prathama samayamAM vartamAna sAdhu prathamasamaya nigraMtha' kahevAya che; ane bAkInA samayamAM vartamAna "aprathamasamaya nigraMtha' kahevAya che. ema carama samayamAM vartamAna "caramasamaya nigraMtha', ane bAkInA samayamAM vartamAna acaramasamaya nigraMtha' kahevAya che. sAmAnyataH prathamAdi samayanI vivakSA sivAyano nigraMtha "yathAsUkSma nigraMtha' kahevAya che. -ema nigraMthanA pAMca prakAra che. 5. snAtaka: "eTale ke samasta ghAtI-karmanuM kSAlana karavAthI snAta - zuddha thayela tathA jene sarvajJatva prApta thayuM che te sAdhu'. tenA pAMca prakAra A pramANe che : zarIra ke kAyavyApAra rahita snAtaka te "acchavI snAtaka doSarahita vizuddha cAritravALo te "azabala snAtaka : ghAtI-karma rahita te akarmAza snAtaka: saMzuddha jJAna ane darzanane dhAranAra te arihaMta-jina-kevalI; ane karmabaMdharahita te aparignAvI. - zataka 25, udde 6 1. nava samayathI mAMDI be ghaDIthI kAMIka ocho - eTalAmAMthI koI paNa kALa aMtarmuhUrta kahevAya. samaya e kALano sUkSmamAM sUkSma aMza che. 2. AtmAnA guNono sIdho ghAta karanArA jJAnAvaraNIyAdi cAra karma ghAtI kahevAya che; bAkInAM vedanIyAdi cAra aghAtI kahevAya che. juo pA. 208 upara TippaNa naM. 1mAM jaNAvelAM cAra. 3. A badhA sAdhuono mULamAM pAcho saMkhyA, guNa, vagere aneka rIte vicAra karavAmAM Avyo che. te mATe juo A prakaraNane aMte TippaNa naM. 1. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 gau -- - he bhagavan ma he gautama ! saMyamIonA pAMca prakAra che. te A pramANe : 1. sAmAyika saMyata, 2. chedopasthApanIya saMyata, 3. parihAravizuddhi saMyata, 4. sUkSmasaM5rAya saMyata ane 5. yathAkhyAta saMyata. ---- 1. suyaM me Ausa ! ! saMyamIonA keTalA prakAra che ? 1. sAmAyika saMyata : samabhAvamAM rahevA mATe badhI azuddha pravRttionA tyAgapUrvaka cAra mahAvratarUpa pradhAna dharmane mana, vacana, kAyAthI trividhe je pALe, te sAmAyika saMyata kahevAya. tenA be prakAra che : (1) itvarika eTale ke alpakAlika : aticArayukta thavAthI dIkSAparyAyane chedI pharI mahAvrata ApavAthI jenuM saMyatapaNuM chinna thAya te. (2) niraticAra : eTale ke jInavaparyaMta jenuM cAritra akhaMDa rahe che te. 2. chedopasthApanIya saMyata : pUrvanA dIkSAparyAyano cheda karI je potAnA AtmAne pAMca mahAvratarUpa dharmamAM sthApe, te 'chedopasthApanIya saMyata' kahevAya. tenA be prakAra che : (1) sAticAra : eTale ke, aticArayukta thavAthI dIkSAparyAya chedI pharI mahAvrata ApavAM paDyAM hoya tevo. (2) ane niraticAra : eTale ke prathama dIkSita sAdhune tathA pArzvanAthanA tIrthathI mahAvIranA tIrthamAM praveza karanAra sAdhune pharI mahAvrata ApavAM paDyAM hoya te. 3. parihAravizuddhika saMyata : pAMca mahAvratarUpa ane uttamottama dharmane trividha mana-vacana-kAyAthI pALato amuka prakAranuM chedopasthApanIya sAdhu prathama tIrthaMkara ane pazcima tIrthaMkaranA tIrthamAM ja hoya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu 241 tapa kare, te 'parihAravizuddhika saMyata' kahevAya. tenA be prakAra che : (1) nirvizamAnaka eTale ke tapa karanAra, ane (2) nirviSTakAyika eTale ke sevAcAkarI karanAra'. 4. sUkSmasaMparAya saMyata : jemAM krodha Adi kaSAya udayamAna nathI hotA, phakta lobhano aMza ati sUkSmapaNe hoya che, te "sUkSmasaM5rAya saMyata'. tenA be prakAra che: (1) saMkSizyamAnaka eTale ke upazamazreNIthI nIce paDato (2) vizudhyamAnaka, eTale ke upazamazreNI ke kSapakazreNI upara caDato. 5. yathAkhyAta saMyata : jemAM koI paNa kaSAya udayamAna nathI hoto, te "yathAkhyAta saMyata' kahevAya. tenA be prakAra che : (1) chabasthara, eTale ke jene haju kevalajJAna thayuM nathI, tevo (2) kevalI, eTale ke jene kevalajJAna thayuM che te. jene darzanamohanIya karmano sarvathA kSaya hoya paNa cAritramohanIyano kSaya athavA upazAMti hoya, te chaba0; ane mohanA AtyaMtika abhAvane lIdhe vItarAgadazA 1 te tapamAM amuka saMkhyAnA sAdhuo gacchamAMthI nIkaLI tapa aMgIkAra kare che; temAM vArApharatI eka gurusthAne rahe che, bIjA amuka tapa kare che, ane bIjA amuka sevA kare che. vigata mATe juo A mALAnuM 'aMtima upadeza, pustaka pA. 167, noMdha 3, tathA bhagavatIsAranA trIjA siddhAMtakhaMDamAM jIvavibhAgamAM prakaraNa 6mAM 7mo labdhivALo vibhAga. Atmika zuddhi ke vikAsanI 14 pAyarIo - ke je guNasthAno kahevAya che, temAM 11 ane 12 guNasthAne pahoMcelo chadmastha kahevAya che; pachI 13mAM guNasthAnamAM tene sarvajJapaNuM prApta thaI, 14mAne aMte zarIrapAta thatAM tene videhamukti prApta thAya che. juo A mALAnuM "aMtima upadeza' pustaka, pA. 172, TippaNa naM. 6; tathA bhagavatIsAranA trIjA siddhAMtakhaMDamAM jIvavibhAgamAM prakaraNa 3ne aMte TippaNa naM. 1. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 pragaTavA sAthe prApta thatA sarvajJapaNAyukta te kevalI. ma - -- he gautama ! lAghava (ochI upAdhivALA hovApaNuM), alpecchA, amUrchA, anAsakti ane apratibaddhatA (snehano abhAva) e pAMca vAnAM zramaNasAdhu mATe sArAM che. vaLI, he gautama ! akrodhIpaNuM, amAnIpaNuM, akapaTIpaNuM, ane alobhIpaNuM e cAra vAnAM paNa zramaNasAdhu mATe sArAM che. vaLI, he gautama ! rAgadveSa kSINa thayA pachI zramaNasAdhu aMtakara ane aMtima zarIravALo thAya; tathA pUrvanI avasthAmAM bahu mohavALo thaIne vihAra kare to paNa pachI saMvRta thaIne maraNa pAme, to pachI siddha thAya, buddha thAya, mukta thAya, nirvANa pAme ane sarva duHkhano nAza prApta kare. suyaM me Ausa ! 2. zataka 25, urdu 7 -------- -------- - rAjagRhano prasaMga che. gautama he bhagavan ! asaMvRta anagAra (sAdhu) siddha thAya, buddha thAya, mukta thAya, nirvANa pAme ane sarva duHkhono aMta kare ? ma he gautama ! e vAta barAbara nathI. saMvRta eTale AstravadyAra pApapravRttione rokanAra. zataka 1, udde. 9 1. A saMyatone mATe paNa mULamAM pulAka, bakuzAdinI peThe aneka vicAraNAdvAro che. teno namUno pulAkAdi mATenAM dvAromAM vAcakane jovA maLyo che. tethI temane ahIM utAryAM nathI. karma ApavAnA mArgane arthAt Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu gau 2. - * he bhagavan ! kayA kAraNathI ? ma he gautama ! asaMvRta anagAra AyuSya sivAyanI bAkInI sAte karmaprakRtio zithilapaNe baMdhAI hoya tene gADha baMdhanavALI kare che; je prakRtio thoDA samayanI sthitivALI hoya, teone lAMbAkALanI sthitivALI karavAno AraMbha kare che; maMda anubhAvavALI --hIna rasavALI prakRtione gADha rasavALI kare che; ane thoDA pradezavALA karmadaLanAM pariNAmavALI prakRtione ghaNA pradezavALAM karmadaLanAM pariNAmavALI kare che; azAtAvedanIya eTale ke du:khapUrvaka anubhavavAnA karmane vAraMvAra ekaThuM kare che; tathA anAdi, anaMta, dIrgha mArgavALA, tathA cAra gativALA saMsArAraNya viSe paryaTana kare che. paraMtu saMvRta anagAra tethI UlaTuM karIne siddha thAya che, tathA sarva duHkhono aMta kare che. zataka 1, urdU. 1 - 243 1. eka bhavamAM cAlu AyuSyano trIjo bhAga vagere bAkI rahetAM eka ja vakhata mAtra aMtarmuhUrtakALane viSe AyuSya karma baMdhAya che. mATe sAta karmaprakRti kahI. -- svabhAva kaSAyapUrvaka karAtI mana-vANI-kAyAnI pravRtti eTale ke 'yoga'ne kAraNe karmaparamANuo jIvamAM baMdhAya che. te vakhate temAM cAra aMzo nirmANa thAya che H 1. jJAnane AvRtta karavAno, sukhaduHkha anubhavAvavAno vagere 'prakRtibaMdha'; (2) te svabhAvathI amuka samaya sudhI cyuta na thavAthI kAlamaryAdA 'sthitibaMdha', (3) tIvratA maMdatA AdipaNe phalAnubhava karAvanArI vizeSatAo . 'anubhAvabaMdha'; ane (4) svabhAva dITha te paramANuonuM amuka parimANamAM vaheMcAI javuM 'pradezabaMdha'. A cAramAMthI pahelo ane chello yoga eTale ke pravRttine AbhArI che, ane bIjo tathA trIjo rAgadveSAdi kaSAyane AbhArI che. karmaprakRtio tathA temanA hetuo mATe juo pA. 208, TippaNa 1. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 rAjagRha nagarano prasaMga che. - gautama -- he bhagavan ! jeNe saMsArane rokyo nathI, jeNe - saMsAranA prapaMcone nirodhyA nathI, jeno saMsAra kSINa thayo nathI, jeno saMsAra chedAyo nathI, je kRtArtha nathI, ane jenuM kArya samApta thayuM nathI, evo sAdhu bhale pachI te nirdoSa ane svIkAravA yogya annapAna ja khAnAro hoya, te pharIne zIghra pazu- manuSyAdimAM janmavArUpa avasthAne pAme ? ma he gautama ! te pharIne zIghra tevI avasthAne pAme. he bhagavan ! te nigraMthanA jIvane kayA zabdathI ------- gau bolAvAya ? suyaM me AusaM ! ma he gautama ! te nigraMthano jIva zvAsaniHzvAsa le che - mATe 'prANa' kahevAya; thavAnA svabhAvavALo che thayo che, thAya che, ane thaze mATe 'bhUta' kahevAya; jIve che ane jIvapaNAne tathA AyuSakarmane anubhave che mATe jIva kahevAya; zubhAzubha karmo vaDe saMbaddha che mATe 'sattva' kahevAya; kaDavAkhATA vagere rasone jANe che mATe 'vijJa' kahevAya; tathA sukhaduHkhAdi anubhave che mATe 'veda' kahevAya. ---- -- paraMtu je nigraMthe saMsArane rokyo che, tenA prapaMcane rokyo che, tathA jenuM kArya samApta thayela kAryanI peThe pUrNa thayuM che, tevo nirdoSa annapAna khAnAro nigraMtha pharIne manuSyapaNuM vagere bhAvono pAmato nathI. teno jIva 'siddha' kahevAya, 'buddha' kahevAya, 'mukta' kahevAya, 'pAragata' kahevAya, eka pagathiyethI bIje ema anukrame saMsAranA -------- 1. mULamAM 'mRtAdi'. -- mRta = nirjIva vastu khAnAra. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 sAdhu pArane pAmelo paraMparAgata' kahevAya, tathA parinivRta, aMtakRta ane sarvadu:khaprahaNa kahevAya. -zataka 2, udde 1 rAjagRha nagarano prasaMga che. gautama - he bhagavan! asaMyata, avirata tathA jeNe pApakarma haNyAM nathI ane varyA nathI tevo jIva ahIMthI avIne paralokamAM deva thAya che ? ma - he gautama ! tevA keTalAka deva thAya che, ane keTalAka deva nathI thatA. gau - he bhagavan! tenuM zuM kAraNa? ma - he gautama ! je jIvo gAma, nagara, rAjadhAnI vageremAM parANe bhUkha-tarasa, brahmacarya, zIta-uSNa, DAMsa-macchara vagerenAM duHkha sahana kare che; parANe snAnatyAga, parasevo, raja, mela tathA kAdavathI thatA paridAhano kleza thoDo yA vadhAre vakhata sahana kare che, teo te prakAranA akAma tapa-kleza vaDe mRtyukALe marIne vAnagaMtara devalokanA koI paNa lokamAM devapaNe utpanna thAya che. he gautama ! ahIM jema puSpa, pallava, latA, phala vagerevALuM azoka, AMbA, kasuMbA vagerenuM vana ghaNI zobhA vaDe atIva zobhatuM hoya che, tema vAnavyaMtara devonAM sthAno atIva zobhatAM hoya che. tyAMnAM devadevInI ochAmAM ochI sthiti daza hajAra varSanI hoya 1. karmakSayanI-nirjarAnI kAmanAthI kareluM nahIM evuM. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 suyaM me AusaM! che ane vadhAremAM vadhAre palyopama varSa jeTalI hoya che. - zataka 1, udde 1 rAjagRha nagarano prasaMga che. gau - he bhagavan! khaMDita saMyamavALA ke akhaMDita saMyamavALA, tApaso, parivrAjako, AjIviko, ane zraddhAbhraSTa veSadhArako vagere sAdhuo devapaNuM pAmavAne yogya hoya, to konI utpatti kyAM thAya che? ma - he gautama! saMyama rahita ane devapaNuM pAmavAne yogya jIvo eTale ke zramaNanA guNa dhAraNa karanArA, tathA zramaNano AcAra, anuSThAna, tathA bAhya veSa dhAraNa karanArA mithyASTio kamamAM kama bhavanavAsImAM ane vadhAremAM vadhAre uparanA raiveyaka devalokamAM utpanna thAya che. dIkSA lIdhI tyArathI jemanuM cAritra agni che, tevA akhaMDita saMyamavALAo kamamAM kama saudharmakalpamAM ane vadhAremAM vadhAre sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thAya che. temanAthI UlaTA eTale ke khaMDita saMyamavALAo kamamAM kama bhavanavAsImAM ane vadhAremAM vadhAre saudharmakalpamAM utpanna thAya che. svIkAra karyo tyArathI jeono dezavirati pariNAma akhaMDita che tevA akhaMDita - saMyamasaMyamo kamamAM kama saudharmakalpamAM ane vadhAremAM vadhAre azrutakalpamAM utpanna 1. tenI gaNatarI mATe A graMthamAM juo cAritrakhaMDa, sudarzana zeThanI kathA. 2. saMjavalana kaSAyanA sAmarthyathI teomAM thoDo mAyAdi doSa saMbhave che; paNa teoe cAritrano upaghAta karyo nathI. - TIkA. 3. virati eTale viramavuM te; hiMsAdi pApomAMthI aMzataH nivRtta thavuM te dezavirati. jemake "jaMgama jIvonI hiMsA na karavI' evo niyama lenAra skUla ahiMsA vratavALo che. tene "saMyamasaMyamI' paNa kahevAya. kAraNa ke jaMgama jIvonI ahiMsAnI dRSTie te saMyamI che, ane anya jIvonI hiMsAnI daSTie te asaMyamI che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu 247 ---- thAya che. temanAthI UlaTA khaMDita - saMyamAsaMyamo kamamAM kama bhavanavAsImAM ane vadhAremAM vadhAre jyotiSikamAM utpanna thAya che. marajI vinA thatI akAma nirjarAvALA (parANe tapa sahe che tevA) kamamAM kama bhavanavAsImAM ane vadhAremAM vadhAre vAnavyaMtaramAM utpanna thAya che; bAkInA (have pachI jaNAvelA) badhAnI kamamAM kama utpatti bhavanavAsImAM che. ane vadhAremAM vadhAre nIce pramANe che H tApaso eTale ke kharI paDelAM pAMdaDAM vagereno upabhoga karanArA (mUDha tapasvIo) jyotiSikamAM ceSTA, cALA vagere karanAra kAMdarpiko saudharmakalpamAM dhADanI bhikSAthI jIvanArA gidaMDIo (carakaparivrAjako) brahmalokakalpamAM; jJAna, jJAnI, sAdhu vagerenI niMdA karanArA kilbiSiko lAMtakakalpamAM; dezavirati dhAraNa karanAra gAya ghoDo vagere tiryaMco sahasrArakalpamAM; AjIvaka saMpradAyanA gozAlaka-ziSyo tathA maMtrAdino prayoga karanArA Abhiyogiko acyutakalpamAM ane darzanabhraSTa veSadhArako uparanA traiveyakamAM utpanna thAya che. zataka 1, ude 2 9 rAjagRha nagarano prasaMga che. ! ekAMtabAla eTale ke mithyAdaSTi jIva gautama he bhagavan athavA virati vinAno jIva konuM (kaI gatinuM) AyuSyakarma bAMdhe ? -- ma he gautama ! potAnAM moTAM-nAnAM kAryo anusAra -------- nairayikanuM, tiryaMcanuM, manuSyanuM ane devanuM paNa bAMdhe. 1. athavA carako eTale kucchoTakAdi (laMgoTiyA ?) ane parivrAjako eTale kapila muninA ziSyo. 2. juo cAritrakhaMDamAM jamAlinI kathAno upasaMhAra. 3. kautuka eTale saubhAgyAdi mATe snAna batAvavAM, bhUtIkarma eTale tAvavALA vagerene bhUti devI, svavidyA ityAdi. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 gau yogya AyuSyakarma bAMdhe ? ma - ane bAMdhe to devanuM ja bAMdhe. gau - 1. 2. 3. he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa ? ma he gautama ! sarva ekAMtapaMDita manuSyanI mAtra be gatio kahI che : (1) aMtakriyA eTale ke nirvANa -- mokSa; (2) -- - kalpa anuttara -- sudhInA devalokamAM utpatti. gau ma - he gautama ! te to kadAca AyuSyakarma na paNa bAMdhe; gau -- suyaM me AusaM ! he bhagavan ! ekAMtapaMDita manuSya kaI gatine - -------------- -- -- he bhagavan ! bAlapaMDita konuM AyuSya bAMdhe ? he gautama ! devanuM. ma he gautama ! bAlapaMDita manuSya zramaNa ke brAhmaNa pAsethI eka paNa dhArmika ane Arya vacana sAMbhaLI, tathA tenuM avadhAraNa karI, keTalIka pravRttithI (sthUla hiMsAdikathI) aTake che ane keTalIkathI (hiMsAdimAtrathI) nathI aTakato; keTalIkano pratijJApUrvaka tyAga (pratyAkhyAna) kare che, ane keTalIkano nathI karato; Ama keTalIka pravRttithI aTakavAne lIdhe tema ja keTalIkano tyAga karavAne lIdhe te naiyikAdinuM AyuSya nathI bAMdhato, paraMtu devanuM AyuSya bAMdhI devomAM utpanna thAya che. - he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa ? zataka 1, TIkAkAranA jaNAvyA pramANe teno artha 'sAdhu' thAya che. cAra anaMtAnubaMdhIkaSAya ane traNa mohanIyano kSaya thayA bAda. eTale ke zrAvaka. - TIkA. udde 8 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo TippaNa naM. 1 : have pulAka vagere pAMceno veda vagerenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che : 1. temAM pulAkane veda hoya che; paraMtu koI strIne pulakilabdhi hotI nathI, tethI pulAlabdhivALo, puruSa ke puruSanapuMsaka (kRtrima rIte thayelo) hoya che. bakuza paNa vedayukta hoya che; paraMtu strI, puruSa ke kRtrimanapuMsaka e traNe bakuza hoI zake che. tevuM ja pratisevanAkuzIlanuM jANavuM. kaSAyakuzIla paNa vedasahita hoya to traNe vedavALo hoya; paraMtu vedarahita hoya tyAre upazAMta ane kSINa vedavALo hoI zake. nigraMtha vedarahita ja hoya paraMtu te upazAMtaveda ke kSINaveda ema baMne prakArano hoya. snAtaka to vedarahita tema ja kSINaveda ja hoya. 2. have rAganI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che : pulAka, bakuza ane kuzIla rAgasahita hoya. nigraMtha rAgarahita hoya; paraMtu upazAMtakaSAya ke kSINakaSAya paNa hoya. snAtaka to rAgarahita tema ja kSINakaSAya ja hoya. 3. have kalpanI apekSAe pulAkAdino vicAra karavAmAM Ave che. amuka prakAranAM vastra paridhAna karavAM vagere daza kalpo - AcAronuM pAlana pahelA ane chellA tIrthakaranA samayamAM Avazyaka hoya che (sthitakalpa). madhyanA bAvIsa tIrthaMkaranA sAdhuone te AcAronuM pAlana Avazyaka nathI (asthitakalpa). pulAkathI mAMDIne sthAnaka sudhInA vargo sthitakalpamAM paNa hoya ane atikalpamAM 1. juo pAna 268 para TippaNa naM. 2. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 suyaM me Ausa ! paNa hoya. jinakalpa', sthavirakalpa ane kalpAtItatAnI apekSAe vicArIe to pulAka sthavikalpamAM hoya; bakuza jinakalpa ane sthavirakalpamAM hoya; pratisevanAkuzIlanuM paNa tema ja jANavuM; kaSAyakuzIla jinakalpamAM hoya, sthavikalpamAM hoya, e kalpAtIta paNa hoya. nigraMtha ane snAtaka kalpAtIta ja hoya. 4. saMyama athavA cAritranA pAMca prakAra che : je pahelavahelI munidIkSA levAmAM Ave che te 'sAmAyika saMyama;' prathama dIkSA lIdhA bAda zAstrAbhyAsa bAda vizeSa zuddhi khAtara ke lIdhelI dIkSAmAM doSApatti thavAthI teno cheda karI je navesara dIkSA ApavAmAM Ave te 'chedopasthApana saMyama; amuka khAsa tapa karavA gacchano parihAra tyAga karI vizuddhi prApta karavArUpa 'parihAravizuddhi cAritra'; jemAM krodhAdi kaSAyo udayamAna na hoya, paNa lobhano aMza ati sUkSmapaNe hoya te 'sUkSmasaMparAya cAritra'; tathA jemAM koI paNa kaSAya udayamAna nathI ja hoto te 'yathAkhyAta cAritra', pulAka, bakuza ane pratisevanAkuzIla sAmAyika ane chedopasthApanIyamAM hoya; kaSAyakuzIla yathAkhyAta sivAyanA saMyamomAM hoya; tathA nigraMtha ane snAtaka yathAkhyAta saMyamAM hoya. 5. have saMyamanI pratisevanA- khaMDananI apekSAe temano vicAra karavAmAM Ave che. pulAka pratisevaka ja hoya; te mUlaguNano pratisevaka hoya 1. jinakalpa e utkRSTa ati kaDaka AcAra che. 2. 3. tenA svarUpa mATe juo AgaLa pAna 241 paranI noMdha. saMjavalana kaSAyanA udayathI saMyamaviruddha AcaraNa te pratisevanA. sarvaviratino pratibaMdha karavA jeTalI nahIM, paNa temAM skhalana ane mAlinya karavA jeTalI tIvratAvALA kaSAya saMjvalana kahevAya. juo dharmajJAnanuM mULanA aMte TippaNa pa Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 251 tyAre pAMca Asrava (pAMca mahAvratathI UlaTAM pAMca mahApApa) mAMnA koI eka Asravane seve; ane uttaraguNanI virAdhanA kare tyAre daza prakAranA pratyAkhyAnamAMthI koI eka pratyAkhyAnane virAdhe. bakuza mUlaguNano virAdhaka na hoya; uttaraguNanI virAdhanA vakhate te dazamAMthI eka pratyAkhyAnane virAdhe. pratisevanAkuzIlanuM pulAka jevuM ja jANavuM. kaSAyakuzIla, nirgatha ane tAnaka virAdhaka hoya ja nahIM. 6. have pAMca jJAnonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che. pulAka be jJAnomAM ke traNa jJAnomAM hoya. bemAM hoya tyAre mati ane zruta jJAnamAM hoya; ane traNamAM hoya tyAre mati, zrata ane avadhi jJAnamAM hoya. e ja pramANe bakuza ane pratisevanAkuzIlanuM jANavuM. kaSAyakuzIla be, traNa, athavA cAra jJAnamAM paNa hoya. bemAM hoya tyAre mati ane zrutamAM hoya; traNamAM hoya tyAre mati zrata ane avadhimAM hoya; cAramAM hoya tyAre mati, zrata, avadhi ane mana:paryavajJAnamAM hoya. e pramANe ja nigraMthanuM paNa jANavuM. snAtaka mAtra kevaLajJAnamAM hoya. 7. have zrata athavA zAstranI daSTie vicAra karavAmAM Ave pulAka ochAmAM ochuM navamA pUrvagraMthanI trIjI AcAravastu sudhI bhaNe; ane vadhAremAM vadhAre saMpUrNa nava pUrvone bhaNe. bakuza 1. juo pratyAkhyAna nAmanAM prakaraNamAM. 2. juo dharmajJAnanuM mULa-nA aMte TippaNa naM. 3. 3. jainadharmanA, atyAre lupta thaI gayelA manAtA jUnA 14 graMtho. juo A mALAnuM "saMyamadharma' pustaka pA. 7. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25ra suyaM me AusaM ! ochAmAM ochuM ATha pravacanamAtA sudhI, ane vadhAremAM vadhAre daza pUrvI sudhI bhaNe. e ja pramANe pratisevanAkuzIla paNa jANavo. kaSAyakuzIla ochAmAM ochuM ATha pravacanamAtA sudhI ane vadhAremAM vadhAre 14 pUrve sadhI bhaNe. e ja pramANe nigraMthanuM jANavuM. snAtaka (sarvajJa hovAthI) zrutarahita hoya. 8. have tIrthanI dRSTie vicAra karavAmAM Ave che : pulAka, bakuza ane pratisevanAkuzIla e haMmezAM tIrthaMkaranA zAsanamAM hoya che; paraMtu kaSAyakuzIla, nigraMtha ane snAtaka to tIrthamAM paNa hoya ane atIrthamAM paNa hoya. atIrthamAM hoya tyAre te tIrthaMkara paNa hoya ke pratyekabuddha paNa hoya. 9. have liMganI dRSTie vicAra karavAmAM Ave che : 'liMga eTale cihna : te bhAva ane dravya ema be prakAranuM che. cAritraguNa e bhAvaliMga, ane viziSTa veza Adi bAhya svarUpa te dravyaliMga'. pAMce nigraMtho bhAvaliMganI apekSAe svaliMgamAM (sAdhupaNAmAM) hoya; paraMtu dravyaliMganI apekSAe svaliMgamAM hoya ke gRhasthilaMgamAM paNa hoya 10. have pAMca zarIronI dRSTie vicAra karavAmAM Ave 1. pAMca samiti ane traNa gupti e aSTa pravacanamAtA kahevAya che. juo 'aMtima upadeza' pA. 139 i. 2. guru vinA potAnI meLe ja jJAna pAmelo. juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 45, TippaNa naM. 1. - bahAra dekhAtuM sthUla zarIra, te 'audArika'; khAdhelA AhArAdine pacAvavAmAM ane dIptimAM kAraNabhUta thatuM zarIra te 'tejasa'; jIve bAMdhelo karmasamUha te 'kAryaNa' zarIra; nAnuM - moTu - pAtaLuM - jADuM - ema anekavidha rUpone - vikriyAne - dhAraNa karI zake te 'vaikriya' (deva vagerene te janmathI prApta hoya che; paNa manuSyone tapa vageranI zaktithI prApta thAya che), cauda pUrvagraMtho jANanAra munithI ja racI zakAtuM 'AhAraka' zarIra. kAMI zaMkA paDatAM anya kSetramAM rahelA sarvajJa pAse javA teo tene utpanna kare che; te hAtha jeTaluM nAnuM hoya che. 3. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 TippaNo che. pulAka audArika, taijasa ane kArpaNa e traNa zarIramAM hoya. bakuza te traNa zarIramAM hoya athavA audArika, vaikriya, taijasa ane kArmaNa ema cAramAM paNa hoya. e pramANe pratisevanAkuzIlanuM jANavuM. kaSAyakuzIla upara jaNAvelAM traNa tema ja cAra, tathA AhAraka sAthenAM pAMca zarIramAM paNa hoya. nigraMtha ane snAtakane pulAkanI peThe jANavA. 11. have bhUminI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che. pulAka janmathI tema ja cAritrabhAvathI astitvanI apekSAe karmabhUmimAM ja hoya; (kAraNa ke tene deva paNa saMharI - upADI jaI zake nahi.) bakuza paNa janma ane cAritrabhAvathI astitvanI apekSAe karmabhUmimAM ja hoya; paraMtu saMharaNanI apekSAe akarmabhUmimAM paNa hoya. e pramANe pachInAonuM paNa jANavuM. 12. have kALanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che. kALa traNa prakAranA che: sukha-vIryAdinI apekSAe caDato utsarpiNI kALa; sukhavIryAdinI apekSAe Utarato avasarpiNI kALa; ane noavasarpiNI-noutsarpiNI kALa. bharata ane airAvata kSetramAM pahelA be prakArano kALa che. ane mahAvideha tathA haimavatAdira kSetramAM trIjA prakArano kALa che. 1. kAraNa ke akarmabhUmimAM utpanna thayelAmAM cAritra na saMbhave. 2. jemAM mokSamArgane jANanAra ane teno upadeza karanAra tIrthaMkara pedA thaI zake te karmabhUmi kahevAya. jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane ardhA puSkaradvIpa (vaccenA samudro sAthe) eTalo manuSyolaka kahevAya che. jaMbu vagere dvIpone sarakhA nAmanAM bharata vagere sAta sAta kSetromAM vaheMcI nAkhavAmAM AvyA che. jaMbu karatAM dhAtakIkhaMDamAM bamaNAM kSetro che, ane ardhA puSkaramAM paNa teTalAM ja che. temAMthI pAMca bharatakSetro, pAMca airAvata ane pAMca videha e karmabhUmi che; pAMca haimavata, pAMca hairaNyavata, pAMca ramyaka, pAMca harivarSa, pAMca devakuru ane pAMca uttarakura -e trIsa akarmabhUmi che. devakura ane uttarakuru e videhanA ja bhAgo che; paNa te akarmabhUmio che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 suyaM me AusaM ! avasarpiNInA sukhamasukhamAM, suSamA, sukhamaduHkhamAM, duHkhamasuSamA, du:khamA, ane duHkhamaduHkhamA-- ema cha ArA (vibhAga) che. utsarpiNInA (kramamAM) tethI UlaTA cha ArA che. = 1 noutsarpiNI-noavasarpiNI kALamAM suSamasuSamAno samAna kALa devakuru ane uttarakurumAM hoya che. suSamAno samAna kALa harivarSa ane ramyaka kSetramAM hoya che. suSama-duHSamAno samAna kALa himavata ane airaNyavata kSetramAM tathA duHSamasuSamAno samAna kALa mahAvidehamAM hoya che. pulAka traNe kALamAM hoya che. avasarpiNImAM pulAka janmanI apekSAe trIjA ane cothA ArAmAM ja hoya; ane cAritrabhAvathI astitvanI apekSAe trIjA, cothA ane pAMcamA ArAmAM paNa hoya. temAM je cothA ArAmAM janmyo hoya, tenuM pAMcamA ArAmAM cAritryabhAvathI astitva hoya. trIjA ane cothA ArAmAM janma ane sadbhAva baMne hoya. utsarpiNImAM te bIjA, trIjA ane cothA Are janmathI hoya. temAM bIjA ArAne aMte te janme ane trIjA 1. AgaLa cAritrakhaMDamAM sudarzana zeThanI kathAmAM jaNAvela 'sAgara'varSone hisAbe avasarpiNI ane utsarpiNI e dareka 10 X(1karoDa X 1 karoDa) sAgara varSanA banelAM che. avasarpiNInA cha ArAnuM mApa A pramANe che : prathama Aro = 44 (1 karoDa X 1 karoDa) sAgara varSa bIjo Aro trIjo Aro cotho Aro pAMcamo Aro = 34 (1 karoDa X 1 karoDa) sAga2 varSa = 2 X (1 karoDa X 1 karoDa) sAgara varSa - 42000 varSa = 1 X (1 karoDa X 1 karoDa) sAgara varSa 21000 varSa chaThTho Aro = 21000 varSa 2. juo pA. 253, noMdha 2. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 TippaNo ArAmAM te cAritrano svIkAra kare; trIjA ane cothAmAM te janma ane cAritra baMnethI hoya; cAritranI apekSAe trIjA ane cothA ArAmAM ja hoya; kema ke te ja ArAmAM cAritranI pratipatti hoya che. pulAka noutsarpiNI-noavasarpiNI kALe hoya to janma ane cAritranI apekSAe duHSamasuSamA samAna kALe hoya. bakuza avasarpiNI ane utsarpiNI e be kALe ja hoya. avasarpiNImAM janma ane cAritranI apekSAe pahelA be ArAmAM na hoya; trIjA, cothA ane pAMcamA ArAmAM hoya; paNa chaThThAmAM kadI na hoya. saMharaNanI apekSAe te koI paNa kALe hoya. utsarpiNI kALamAM hoya to badhuM pulAkanI peThe jANavuM; paraMtu saMharaNanI apekSAe koI paNa kALe hoya ema jANavuM. noavasarpiNI-noutsarpiNI kALe hoya to paNa badhuM pulAkanI peThe jANavuM; paNa saMharaNanI apekSAe koI paNa kALe hoya ema jANavuM. bakuzanI peThe ja pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIlane paNa jANavA. nigraMtha ane snAtakane pulAkanI peThe jANavA; paraMtu saMharaNanI apekSAe teo sarva kALe hoya ema jANavuM. 13. have gatinI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che : pulAka maraNa pAmIne devagatimAM jAya; tyAM paNa vaimAnika devomAM ja Upaje; ane te paNa nIcAmAM nIce saudharma kalpamAM, ane UMcAmAM UMce sahasrAra kalpamAM. bakuzanuM paNa e pramANe ja jANavuM. taphAvata eTalo ke te UMcAmAM UMce azruta kalpamAM utpanna thAya. pratisevanAkuzIlane bakuza jevo ja jANavo. kaSAyakuzIlane pulAka jevo jANavo; taphAvata e ke te UMcAmAM UMce anuttara vimAnamAM utpanna thAya. nigraMthanuM paNa e pramANe jANavuM, paNa te mAtra anuttara vimAnamAM ja utpanna thAya. snAtaka to maraNa pAmIne siddhagatie ja jAya. 1. juo pA. 216 paranI nodha. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me AusaM ! pulAke jo saMyamanI avirAdhanA sAcavI hoya to te iMdra, sAmAnika, trAyasi~za, ke lokapAla thAya; paNa ahamidra na thAya. virAdhanA ja karI hoya to bhavanapati vagere koI paNa devamAM utpanna thAya. e pramANe bakuza ane pratisevanAkuzIlanuM jANavuM. kaSAyakuzIle saMyamanI virAdhanA na karI hoya to te iMdrathI mAMDIne ahamidra paNa thAya; ane virAdhanA karI hoya to bhavanavAsI vagere koI devapaNe utpanna thAya. nigraMtha avirAdhanAne AzarIne ahamidra ja thAya, ane virAdhanAne AzarIne bhavanavAsI vagere koI paNa devamAM utpanna thAya. 256 devalokamAM pulAkanI sthiti ochAmAM ochI bethI nava palyopama sudhInI (palyopamapRthaktva), ane vadhAremAM vadhAre 18 sAgaropamanI che. bakuzanI te ja pramANe che; paNa vadhAremAM vadhAre 22 sAgaropamanI che. pratisevanAkuzIlanuM tema ja samajavuM. kaSAyakuzIlanI te ja pramANe, paNa vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropama, tathA nigraMthanI 33 sAgaropama ja sthiti che. 14. have saMyamasthAna eTale ke cAritranI zuddhi-azuddhinA vattAochApaNAne lIdhe yatA bhedonI dRSTie vicAra karavAmAM Ave che. cAtrimohanIyano kSayopazama aneka prakArano hovAthI pulAkathI mAMDIne kaSAyakuzIla sudhInAnAM saMyamasthAno asaMkhyAta che. nigraMthane 1. devomAM paNa svAmI-sevaka ityAdi bhAvo che. iMdra e svAmI che; trAyagniza devo maMtrI athavA purohita jevA che. teo sAmAnika paNa kahevAya che. AtmarakSaka devo zastra vaDe rakSA kare che; lokapAla sarahadanI rakSA kare che; anIka devo sainikanuM ke senApatinuM, Abhiyogya devo dAsanuM, ane kilviSika devo aMtyajanuM kAma kare che i. u52nA devalokomAM svAmIsevakabhAva nathI, badhA 'ahamidra'-- potAne iMdra jevA ja mAne che. tenI saMkhyA mATe juo cAritrakhaMDamAM sudarzana zeThanI kathA. 2. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 257 eka ja saMyamasthAna che, kAraNa ke kaSAyano kSaya ke upazama eka ja prakArano hovAthI tenI zuddhi paNa eka ja prakAranI che. e pramANe snAtaka viSe paNa jANavuM. nigraMtha ane snAtakanuM saMyamasthAna eka ja che; pulAkanAM tethI asaMkhyAtagaNI che; bakuzanAM tethI paNa asaMkhyAtagaNI che; pratisevanAkuzIlanAM tethI paNa asaMkhyAtagaNAM, ane kaSAyakuzIlanAM tethI paNa anaMtagaNAM che. ukta saMyamasthAnomAMthI sauthI ochAM sthAno pulAka ane kaSAyakuzIlanAM hoya che. e baMne asaMkhyAta saMyamasthAna sudhI sAthe ja vadhye jAya che, tyArabAda pulAka aTake che, paraMtu kaSAyakuzIla ekalo tyArabAda asaMkhyAta sthAna sudhI sAthe ja vadhye jAya che; tyArapachI asaMkhyAta saMyamasthAno sudhI kaSAyakuzIla, pratisevanAkuzIla ane bakuza ekasAthe vaLe jAya che; tyArabAda bakuza aTake che. tyArabAda asaMkhyAta sthAna sudhI caDI pratisevanAkuzIla aTake che, ane tyAra pachI asaMkhyAta sthAna sudhI caDI kaSAyakuzIla aTake che. tyArapachI AgaLa nigraMtha ane snAtaka eka ja saMyamasthAnane prApta kare che. "uktasthAno asaMkhyAta hovA chatAM te darekamAM pUrva karatAM pachInAM saMyamasthAnonI zuddhi anaMtAnaMtagaNI mAnavAmAM AvI che." eka pulAka bIjA pulAkanA cAritraparyAyonI apekSAe hIna hoya, tulya hoya ke adhika hoya. pulAka bakuzanA cAritraparyAyonI apekSAo anaMtagaNo hIna che. e pramANe 1. hIna hoya to anaMta bhAga hIna hoya, asaMkhya bhAga hIna hoya, saMkhyAta bhAga hIna hoya, saMkhyAtagaNo hIna hoya, asaMkhyAtagaNo hIna hoya ane anaMtagaNo hIna hoya. te ja pramANe adhikanuM paNa cha rIte jANavuM. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 surya me AusaM! pratisevanAkuzIlanA paryAyonI apekSAe paNa anaMtagaNo hIna che. te ja pramANe nigraMtha ane snAtakanI apekSAe paNa jANavuM. pulAka jema pulAkanA sajAtIya cAritraparyAyonI apekSAe cha sthAna patita che, tema kaSAyakuzIlanI sAthe paNa cha sthAna patita jANavo. | bakuza pulAkanA cAritraparyAyonI apekSAe anaMtagaNo adhika che. bakuza bakuzanA cAritraparyAyonI apekSAe hIna hoya, tulya hoya ke adhika hoya. hIna hoya to cha sthAna patita hoya. te ja pramANe pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla sAthe paNa jANavuM. nirgatha ane snAtakathI to te hIna ja che. pratisevanAkuzIlanuM paNa bakuza pramANe ja jANavuM. kaSAyakuzIlanuM paNa e pramANe ja jANavuM; paraMtu pulAka karatAM bakuza adhika ja kahyo hato, tene badale kaSAyakuzIlane hIna, tulya, ane adhika kahevo. hIna hoya tyAre cha sthAna patita hoya. nigraMtha, pulAkathI mAMDIne kaSAyakuzIlanA cAritraparyAyonI apekSAe anaMtagaNo adhika che; paraMtu anya nigraMthanA sajAtIya cAritraparyAyonI apekSAe tulya che. - te pramANe snAtakanuM paNa jANavuM. pulAka e kaSAyakuzIlanA jaghanya (ochAmAM ochA) cAritraparyavo paraspara tulya che ane sauthI thoDA che; tethI pulAkanA utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) cAritraparyavo anaMtagaNa che. tethI bakuza ane pratisevanAkuzIlanA jaghanya cAritraparyavo anaMtagaNA che ane paraspara tulya che. tethI bakuzanA utkRSTa cAritraparyavo anaMtagaNA che. tethI pratisevanAkuzIlanA utkRSTa cAritraparyavo anaMtagaNA che. tethI kaSAyakuzIlanA utkRSTa cAritraparyavo anaMtagaNA che. tethI nigraMtha ane snAtaka e baMnenA nahIM jaghanya-nahIM utkRSTa evA cAritraparyavo anaMtagaNA ane paraspara tulya che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 259 15. pulAkathI nigraMtha sudhInAo kAya-mana-vacananA yoga - vyApAro yukta che, paraMtu snAtaka to sayogI hoya tema ja ayogI paNa hoya. 16. pulAkathI snAtaka sudhInA sAkAra tema ja anAkAra upayogavALA che. 17. pulAkathI mAMDIne kaSAyakuzIla sudhInA kaSAyayukta ja hoya che; paraMtu kaSAyakuzIla sivAyanA badhAne krodha, mAna, mAyA ane lobha- e cAre kaSAya hoya che; jayAre kaSAyakuzIlane saMjavalana prakAranA cAra, traNa (krodha vinAnA), be (krodha ane mAna vinAnA) ke eka (lAbha) kaSAya hoya che. nigraMtha ane snAtaka kaSAyarahita ja hoya; paraMtu nigraMtha upazAMtakaSAya tema ja kSINakaSAya paNa hoya; jayAre snAtaka to kSINakaSAya ja hoya. 18. pulAkathI mAMDIne nigraMtha sudhInA lezyAyukta ja hoya che. paNa pulAka, bakuza ane pratisevanAkuzIlane teja, padma ane zukla e traNa ja vezyA hoya che, jayAre kaSAyakuzIlane chaye vezyA hoya che, tathA nigraMthane eka zuklalezyA ja hoya che. snAtaka to lezyAvALo tema ja lezyArahita paNa hoya. vezyAvALo hoya to eka paramazukla lezyAvALo ja hoya. 1. jIvano bodharUpa vyApAra te upayoga. tenA sAkAra ane nirAkAra evA be bheda che. je bodha grAhya vastune vizeSarUpe jANe te sAkAra upayoga, e je bodha grAhya vastune sAmAnya rUpe jANe te nirAkAra upayoga. sAkArane jJAna athavA savikalpaka bodha paNa kahe che, tathA nirAkArane darzana athavA nirvikalpaka bodha kahe che. zukladhyAnanA trIjA bheda samaye eka parama zuklalezyA hoya; ane anyathA zuklalezyA hoya; paraMtu te paNa itara jIvanI zuklalezyAnI apekSAe to paramazukla lezyA ja hoya. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 suyaM me AusaM! 19. pulAkathI kaSAyakuzIla sudhInA vadhatA pariNAmavALA paNa hoya, ghaTatA pariNAmavALA paNa hoya tathA sthira pariNAmavALA paNa hoya. nigraMtha ane snAtaka ghaTatA pariNAmavALA na hoya. pulAka ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI vadhatA pariNAmavALo ke ghaTatA pariNAmavALo hoI zake; ane ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre sAta samaya sudhI sthira pariNAmavALo hoI zake. (pulAkANAmAM maraNa saMbhavatuM nathI; tethI teno vardhamAna samaya kaSAya vaDe bAdhita thAya; jyAre bakuzAdine to maraNathI paNa vardhamAna pariNAma bAdhita thAya. maraNa samaye mulAka kaSAyakuzIlatvAdirUpe pariName che.) nirgatha ochAmAM ochuM ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI vadhatA pariNAmavALo hoya; (kevaLajJAna Upaje tyAre ja tenuM vadhatuM pariNAma aTake.) tathA ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI te sthira pariNAmavALo hoya. (ochAmAM ocho eka samayamaraNane kAraNe saMbhave che.) snAtaka ochAmAM ochuM ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI vadhatA pariNAmavALo hoya, (kemake zailezI avasthAmAM vardhamAna pariNAma aMtarmuhUrta sudhI hoya) tathA ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre kAMIka (ATha varasa) nyUna pUrvakoTI varSa sudhI te sthira pariNAmavALo hoya. (jemake, kevalajJAna thayA pachI aMtarmuhUrta sudhI sthira pariNAmavALo thaIne zailezI svIkAre tyAre aMtarmuhUrta; ane pUrva koTI AyuSavALA puruSane janmathI ochAmAM ochAM nava varSa gayA pachI kevalajJAna Upaje, pachI te nava varasa nyUna pUrvakoTI varSa sudhI sthira pariNAmavALo thaIne zailezI sudhI vihare : zailezImAM te vardhamAna pariNAmavALo hoya.) Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 261 20. pulAka AyuSa sivAyanI sAta karmaprakRtione bAMdhe (kemake pulAkane AyuSyano baMdha thato nathI; tene yogya adhyavasAyasthAnako ja tene nathI.) bakuza ane pratisevanAkuzIla AyuSya sivAyanI sAta bAMdhe ke AyuSyasahita ATheya bAMdhe. kaSAyakuzIla upara jaNAvelI sAta ke ATha bAMdhe tema ja AyuSya ane mohanIya sivAyanI che paNa bAMdhe. (AyuSyano baMdha apramatta (sAtamA) guNasthAna sudhI ja hoya che. tethI kaSAyakuzIla sUkSmasaMparAya (dazamA) guNasthAnake AyuSya na bAMdhe; temaja mohanIyane bAdarakaSAyodayanA abhAvathI na bAMdhe, mATe che) nigraMthane to baMdhahetuomAM mAtra yogano ja sadbhAva hoya che; tethI yoganimitta mAtra vedanIyakarma bAMdhe. snAtakanuM paNa tema ja jANavuM; paraMtu ayogI (14 mA) guNasthAnake baMdhahetuno abhAva hovAthI te eka paNa na bAMdhe. mulAkathI kaSAyakuzIla sudhInA AThe karmaprakRtione anubhave che. nigraMtha mohanIya sivAyanI sAtane, ane snAtaka vedanIya, AyuSa, nAma ane gotra e cArane. pulAka AyuSa ane vedanIya sivAyanI cha karma 1. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSa, nAma (gati), gotra, ane aMtarAya - ema karmanI ATha prakRtio che. vigata mATe juo A mALAnuM "aMtima upadeza' pustaka pA. 226. mohanIya karma ochuM thatuM jAya, tema tema AtmAnA sahaja guNo uparathI AvaraNa ochuM thavAthI ke nAza pAmavAthI te potAnA sahajasvarUpe pragaTe che, te zuddhithI 14 pAyarIo svIkArelI che; te dareka guNasthAna kahevAya che. te darekamAM AtmAnI sthiti amuka zuddhi ke azuddhivALI hoya che. vigatavAra varNana mATe juo A mALAnuM "aMtima upadeza' pustaka, pA. 172: Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6ra suyaM me AusaM! prakRtione udIre che. bakuza (AyuSa sivAyanI) sAta, ATha, ke (AyuSa, vedanIya sivAya) che ne udIre che; evuM ja pratisevanAkuzIlana samajavuM; kaSAyakuzIla upara jaNAvelI sAta, ATha, ke che uparAMta (AyuSya, vedanIya tathA mohanIya sivAyanI) pAMcane paNa udIre che. nigraMtha (upara jaNAvelI) pAMcane ke nAma ane gotra e bene udIre che. snAtaka nAma ane gotra e bene udIre ke na paNa udIre. 21. pulAka mulAkapaNuM tyAgIne kaSAyakuzIlapaNuM ke asaMmatapaNuM pAme. bakuza bakuzapaNuM choDIne pratisevanAkuzIlapaNuM, kaSAyakuzIlapaNuM, asaMyama ke saMyamasaMyama pAme. pratisevanAkuzIla pratisenAkuzIlapaNuM choDIne bakuzapaNuM, kaSAyakuzIlapaNuM, asaMyama ke saMyamasaMyama pAme. kaSAyakuzIla kagAyakuzIlapaNuM tyAgIne pulAkapaNuM, bakuzapaNuM, atisevanAkuzIlapaNuM, nigraMthapaNuM, asaMyama ke saMyamasaMyama pAme. nigraMtha nigraMthapaNuM choDIne kaSAyakuzIlapaNuM, snAtakapaNuM ke asaMyama pAme. snAtaka snAtakapaNuM choDIne siddhagati ja pAme. 22. pulAka AhArAdinI anAsakti (nosaMjJA)thI yukta che; ane bakuza pratisevanAkuzIla tathA kaSAyakuzIla AhArAdinI Asakti (saMjJA)thI yukta che tema ayukta paNa che. snAtaka ane ahIM temaja pachI, je je prakRtio nathI udIrAtI te te pUrve udIrIne ja pulAka bakuzAdipaNuM pAmavAmAM AvyuM hoya che ema samajavuM. snAtaka sayogI avasthAmAM nAmagorA karmanA udIraka che. udIravuM eTale bhaviSyakALamAM ja phaLa ApanAra karmane karaNavizeSathI kheMcI lAvI, atyAre ja bhogavavAmAM nAkhI devuM. 2. upazamanigraMthazreNIthI paDato sakaSAya- kaSAyakuzIla thAya; ane zreNInA zikhare maraNa pAmI devapaNe utpanna thato asaMyata thAya. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo nigraMtha pulAkanI peThe (nosaMjJAyukta) jANavA. 263 23. pulAkathI mAMDIne nigraMtha sudhI AhAraka hoya che; anAhAraka nathI hotA. snAtaka kevalisamuddAtanA trIjA, cothA ane pAMcamA samayamAM ane ayogI avasthAmAM anAhAraka che ane te sivAya anyatra AhAraka paNa che. 24. pulAkane ochAmAM ochuM eka ane vadhAremAM vadhAre traNa bhavagrahaNa hoya. (eka bhavamAM ja pulAka thaIne kaSAyakuzIlapaNAdi anya koI paNa saMyatapaNAne eka vAra ke aneka vAra te bhavamAM ke anya bhavamAM pAmIne te siddha thAya; ane vadhAremAM vadhAre devAdibhava vaDe aMtarita traNa bhava sudhI pulAkapaNuM pAme). bakuzane ochAmAM ochuM 1 ane vadhAremAM vadhAre ATha bhavagrahaNa hoya. (kAraNa ke utkRSTapaNe ATha bhava sudhI cAritranI prApti thAya che.) pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla saMbaMdhe paNa tema ja jANavuM. nigraMthanuM pulAkanI peThe jANavuM. snAtakane eka ja bhava hoya. - 25. pulAkane eka bhavamAM cAritranA pariNAma (cAritraprApti-AkarSa) ochAmAM ochA eka ane vadhAremAM vadhAre traNa hoya; bakuzane ochAmAM ochA eka ane vadhAremAM vadhAre basothI 1. AhAra eTale sthUla zarIrane poSaka AhArarUpe sthUla pudgalo grahaNa karavAM te. anAhAraka dazA, maryA bAda mukta thanAra jIvane hoya che; kAraNa ke te sUkSma sthUla badhAM zarIrothI rahita hoya che; athavA to maryA bAda be athavA traNa vAMkavALI gatithI anya janmasthAne janAra jIvane hoya che; kAraNa ke te gativALA jIvono pahelo samaya tyakta zarIra dvArA karelA AhArano ane aMtima samaya utpattisthAnamAM lIdhelA AhArano che; paraMtu e prathama tathA aMtima be samayo choDIne vacalo kAla AhArazUnya hoya che. eka vAMka sudhI jatAM eka samaya jAya. je jIvane be athavA traNa vAMka vaLavAnA hoya che tene anAhAra samaya hoya che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 suyaM me AusaM! mAMDIne navaso sudhI hoya. e pramANe pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla saMbaMdha paNa jANavuM. nigraMthane eka bhavamAM ochAmAM ocho eka ane vadhAremAM vadhAre be hoya. snAtakane eka bhavamAM eka ja hoya. pulAkane aneka bhavamAM ochAmAM ochA be ane vadhAremAM vadhAre sAta AkarSa hoya. (be-eka bhavamAM eka ane bIjA bhavamAM bIjo. pulAkapaNuM vadhAremAM vadhAre traNa bhavamAM hoya, temAM eka bhavamAM vadhAremAM vadhAre traNa AkarSa hoya. eTale prathama bhavamAM eka ane bIjA bemAM traNa traNa maLI sAta AkarSa.) bakuzane aneka bhavamAM ochAmAM ochA be ane vadhAremAM vadhAre be hajArathI nava hajAra sudhI AkarSa hoya. (bakuzane vadhAremAM vadhAre ATha bhava hoya; ane pratyeka bhavamAM vadhAremAM vadhAre navaso AkarSa hoya; eTale navasone ADe guNatAM sAta hajAra ane baso thAya.) e pramANe pratisevanAkuzIla ane kuSAyakuzIlanuM paNa jANavuM. nigraMthane aneka bhavamAM ochAmAM ochA be ane vadhAre vadhAre pAMca AkarSa hoya. (nirgathane vadhAremAM vadhAre traNa bhava hoya. temanA prathama bhavamAM be AkarSa, bIjAmAM che ane trIjAmAM eka (kSapakanigraMthapaNAno); ema sAta.) snAtakane aneka bhavamAM eka paNa AkarSa nathI. 26. pulAka kALanI apekSAe ochAmAM ocho ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI rahe. (kAraNa ke pulAkapaNAne prApta thayelo jayAM sudhI aMtarmuhUrta pUruM na thAya tyAM sudhI mare nahIM, tema paDe paNa nahIM.) bakuza kALanI apekSAe ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre kAMIka nyUna pUrvakoTI varSa sudhI rahe. (kAraNa ke bakuzane cAritra prApta thayA pachI turata ja maraNano saMbhava che; tethI ochAmAM ocho eka samaya kahyo; ane pUrvakoTI varSa AyuSavALo Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 TippaNo ATha varasane aMte cAritra grahaNa kare; te apekSAe kAMIka nyUna pUrvakoTI.) tevuM ja pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIlanuM jANavuM. nirgatha ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI rahe. snAtaka ochAmAM ocho aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre kAMIka nyUna pUrvakoTI varSa rahe. mulAko ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI rahe. (ekanA aMtya samaye bIjo pulAkANuM pAme e rIte ochAmAM ocho eka samaya; ane pulAko eka samaye vadhAremAM vadhAre be hajArathI navahajAra sudhI hoya. ema, teo ghaNA hovA chatAM teono kALa aMtarmuhUrta ja che. kevaLa, aneka pulAkonI sthitinuM aMtarmuhUrta eka pulAkanI sthitinA aMtarmuhUrtathI moTuM che.) bakuzothI kaSAyakuzIlo sudhInA sarva kALa rahe; nigraMtho pulAka jevA jANavA ane snAtako bakuzo jevA jANavA. 27. pulAkane kALathI ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre anaMtakALanuM aMtara hoya. kALathI anaMta avasarpiNIutsarpiNInuM aMtara hoya; ane kSetrAthI kAMIka nyUna apAI pudagalaparAvartanuM aMtara hoya. e pramANe nigraMtha sudhI jANavuM. snAtakane kALanuM aMtara nathI. pulAkone ochAmAM ochuM eka samaya e vadhAremAM vadhAre saMkhyAta varSonuM aMtara hoya. bakuzothI kaSAyakuzIlo sudhInAne aMtara nathI. nigraMthone ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha mAsanuM aMtara hoya. snAtako bakuzo jevA jANavA. pudgalaparAvarta eTale koI prANI AkAzanA pratyeka pradeze maraNa pAmato maraNa vaDe jeTalA kALe samasta lokane vyApta kare, teTalA kALe kSetrathI pudagalaparAvarta thAya. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyaM me Ausa ! 28. pulAkane vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika e traNa samuddAta hoya che. bakuza ane pratisevanAkuzIlane vedanAthI taijasa sudhInA pAMca' samuddAta hoya che. kaSAyakuzIlane vedanAthI AhAraka sudhInA cha hoya che. nigraMthane eka paNa samuddAta nathI. snAtakane eka kelisamuddAta hoya. 266 29. pulAkathI mAMDIne nigraMtha sudhInAo lokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahe. snAtaka kevalisamuddAta avasthAmAM zarIrastha ke daMDakapATAvasthAmAM hoya tyAre lokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahe; maMthAnAvasthAmAM teNe lokano ghaNo bhAga vyApta karyo hovAthI ane thoDo bhAga avyApta hovAthI te lokanA asaMkhyAtA bhAgamAM hoya; ane samagra loka vyApta kare tyAre saMpUrNa lokamAM hoya. sparzanAne avagAhanA pramANe ja jANavI. ' 30. pulAkathI mAMDIne kaSAyakuzIla sudhInA kSAyopazamika bhAvamAM hoya. nigraMtha aupazamika bhAvamAM hoya, athavA kSAyikamAM paNa hoya. snAtaka kSAyikamAM ja hoya. 31. eka samaye, tatkALa pulAkapaNuM prApta karatA pulAkonI apekSAe, pulAko kadAca hoya ke na hoya. hoya to ochAmAM ochA 1. pulAkapaNAmAM maraNa hotuM nathI, paNa maraNasamuddhAtathI nivRtta thayA bAda kaSAyakuzIlatvAdirUpa pariNAmanA sadbhAvamAM pulAkanuM maraNa thAya che. 2. samuddhAtonA varNana mATe juo pAna 269 para TippaNa naM. 3. 3. karmanA kSayopazamathI thatA jIvanA bhAvo kSAyopazamika kahevAya (jevA ke matijJAna, zrutajJAna vagere jJAno). karmanA upazamathI prApta thatA bhAvo aupamika kahevAya (jevA ke samyaktva, cAritra), e karmanA kSayathI pragaTa thatA bhAvo kSAyika kahevAya (jevA ke kevalajJAnAdi). jIvanA kula bhAvo pAMca che. temanI vigata vagere mATe juo bhagavatI sA2mAM, vi. 2, pra. 6, naM. 5-6. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 267 eka, be ke traNa hoya ane vadhAremAM vadhAre basothI navaso hoya. pUrve pulAkapaNAne pAmelA pulAkonI apekSAe eka samaye kadAca pulAko hoya ke na hoya. hoya to ochAmAM ochA eka, be ke traNa hoya ane vadhAremAM vadhAre be hajArathI nava hajAra sudhI hoya. eka samaye tatkALa bakuzapaNuM prApta karatA bakuzo te prakAranA pulAko jevA jANavA; ane pUrve bakuzapaNuM pAmela bakuzo ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre bethI nava koTIzata sudhI hoya. tevuM ja pratisevanAkuzIlanuM jANavuM. eka samaye tatkALa kaSAyakuzIlapaNuM prApta karanArA kadAca hoya ke na hoya. hoya to ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre be hajArathI nava hajAra hoya. pUrve thayelA kaSAyakuzIlonI apekSAe ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre bethI nava koTI sahasra hoya. tatkALa nigraMthapaNuM pAmatA eka samaye kadAca hoya ke na hoya. hoya to ochAmAM ochA eka, be ane traNa hoya ane vadhAremAM vadhAre ekasone ATha Apaka zreNIvALA ane 54 upazamazreNIvALA maLIne 162 hoya. pUrve nigraMthapaNuM pAmelA eka samaye kadAca hoya ke na hoya. hoya to khochAmAM ochA eka, be ke traNa hoya ane vadhAremAM vadhAre basothI navaso sudhI hoya. eka samaye tatkALa snAtakapaNuM pAmanArA kadAca hoya ke na hoya. hoya to ochAmAM ochA eka, be ane traNa hoya ane vadhAremAM vadhAre AThaso hoya. pUrve snAtakapaNuM pAmelA eka samaye ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre be karoDathI nava karoDa sudhI hoya. 32. nigraMtho sauthI thoDA che; te karatAM pulAko saMkhyAta guNa che; tethI snAtako saMkhyAta guNa che; tethI bakuzo saMkhyAta guNa che; Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 suyaM me AusaM! tethI pratisevanAkuzIla saMkhyAta guNa che; ane tethI kaSAyakuzIla saMkhyAta guNa che. - zataka 25, udde 6 TippaNa naM : daza kalpo A pramANe che : 1. Acelakya. (nagnatA. pahelA ane chellA tIrthakaronA samayamAM zveta vastranI chUTa hoya che.) 2. audezika, (sAdhune uddezIne kareluM bhikSAtra na levuM te. vacalA 22 tIrthakaranA samayamAM to jene uddezIne karyuM hoya tene ja akathya; bAkInAne kadhya.) 3. zayyAtara piMDa. (jane tyAM utAro karyo hoya tenuM bhikSAtra na levuM te.) 4. rAjapiMDa. (pahelA ane chellA tIrthaMkaranA vakhatamAM : rAjA uparAMta senApati, purohita vagere rAjapuruSono piMDa na levo te.) 5. kRtikama. (vaDIla vagerenA kramathI paraspara vaMdanAdi karavA te.) 6. vratakalpa. pahelA ane chellA tIrthakaranA samayamAM pAMca vrata; bAkInAmAM brahmacarya vinAnAM cAra.) 7. jayeSTha (jayeSThatva vyavahAra). 1. bakuza ane pratisevanAkuzIla baMnenuM pramANa AgaLa bethI nava koTIzata kaheluM che. tyAM bakuzanuM be-traNa koTIzatarUpa jANavuM ane pratisevanAkuzIlanuM cAra - cha koTIzatarUpa jANavuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 269 8. pratikramaNa. (prathama ane chellA tIrthakaranA samayamAM to haMmeza avazya karavAnuM; bAkInAmAM to doSa thayo hoya tyAre.) 9. mAsakalpa (varSA sivAya anya RtumAM eka ThekANe eka mAsathI vadhAre na rahevuM te pahelA ane chellA tIrthaMkaranA samayamAM ja.) 10. paryuSaNA. (pahelA ane chellAnA samayamAM varSAkALa pUratA vadhAremAM vadhAre cAra mAsa eka ThekANe rahevuM te.) TippaNa naM. 3: sAta samudyAto samudyAta eTale (sam ekameka thavuM- uddhA - prabaLatApUrvaka hanana) ekameka thavA pUrvaka prabalatA vaDe hanana. jaina darzanamAM AtmAnA paNa aNuo-pradezo mAnavAmAM AvyA che; paNa te pradezo koI paNa prakAre judA judA thaI zakatA nathI. teono ekabIjA sAtheno saMbaMdha akRtrima ane avinazvara che. te AtmapradezomAM saMkocazakti ane vikAsazakti che : jema dIvAno prakAza AkhA oraDAmAM paNa phelAI zake, ane tenA upara krUDuM DhAMkIe to teTalA bhAgamAM paNa saMkocAI zake tema. AtmAne je zarIra prApta thAya te pramANe te lAMbo pahoLo thAya che. keTalIka vAra keTalAMka kAraNone laIne AtmA potAnA pradezone zarIramAMthI bahAra paNa prasarAve che, tathA pAchA saMkocI le che. tene samuddAta kahe che. jema koI pakSInI pAMkha upara khUba dhULa caDI gaI hoya, tyAre te pakSI potAnI pAMkhone pahoLI karI tenA uparanI dhULa khaMkherI nAkhe che, tema AtmA potA upara caDela karmanA aNuone khaMkheravA A samuddhAtakriyA kare che. 1. jyAre koI jIva vedanAthI ribAya che, tyAre anaMtAnaMta karmaskaMdhothI vIMTAyelA potAnA pradezone zarIrathI bahAranA bhAgamAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 suyaM me AusaM ! paNa prasarAve che. te pradezo zarIranAM polANomAM tathA laMbAI ane pahoLAImAM zarIra jeTalI jagAmAM vyApIne rahe che. eka aMtarmuhUrta sudhI te prakAre jIva rahe che. teTalA kALamAM te azAtAvedanIya karmanAM ghaNAM pudgalone (je karmapudgalono rasa bIje vakhate anubhavamAM AvanAra che, tene paNa udIraNAkaraNa vaDe kheMcIne vedI le che), potA upa2thI khaMkherI nAkhe che. e kriyA 'vedanAsamuddAta' kahevAya che. 2. te ja pramANe kaSAyanA udayathI gherAI jaI, kaSAyakarmanAM pudgalone kheravI nAke, tyAre 'kaSAyasamuddhAta' thAya. 3. te ja pramANe cAlu AyuSyanuM aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre zarIra karatAM ochAmAM ochI AMgaLanA asaMkhyeya bhAga jeTalI moTI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyeya yojana moTI jagAmAM vyApIne aMtarmuhUrtamAM AyuSyakarmanAM aneka pudgalone kheravI nAkhe, tyAre 'maraNasamuddhAta' kahevAya. 4. deva, nArakI, pavana ane keTalAka manuSya tathA paMceMdriya tiryaMcomAM rUpa pheravavAnI zakti hoya che. te pramANe te zaktithI te potAnA pradezone zarIra jeTalA pahoLA jADA paNa saMdhyeya yojana lAMbA daMDanA AkAramAM bahAra prasarAvI, jene laIne zarIranuM sauMdarya hINuM vagere thayuM hoya te pudgalone aMtarmuhUrtamAM khaMkherI nAkhI, jene laIne zarIra dhAre tevuM karI zakAya tevAM sUkSma pudgalo le che, ane lAMbuM, TUMkuM suMdara vagere rUpa dhAraNa kare che. te kriyA 'vaikriyasamuddhAta' kahevAya. 5. tapasyA karatAM tapasvIone jema aneka labdhio maLe che, tema aneka gAma vagerene bALI nAkhavAne samartha tejolezyA nAmanI vibhUti paNa maLe che. te tejolezyA jyAre choDavAmAM Ave tyAre taijasasamuddAta thAya che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNo 201 6. cauda pUrva jANanAro muni anya kSetramAM rahelA tIrthaMkarane zaMkAno uttara pUchavA je nAnuM zarIra dhAraNa kare che, te 'AhAraka'1 zarIra kahevAya che. te karatI vakhate 'AhAraka samuddAta' karIne potAnA AtmA uparanAM AhAraka zarIranAmakarmanAM pudagalo vikheravAmAM Ave che. 7. jene kevaLajJAna hoya te ja kevalisamuddAta karI zake che. teno vakhata ATha samayano che. teTalA vakhatamAM te potAnA upara rahelAM AyuSya sivAyanAM traNa aghAtI karmanA pudgalo kheravI nAkhe 3 che. A sAtamAMnA pahelA cAra naiyikone hoya che; asurakumA2 vagere devone pahelAM pAMca hoya che; vAyu-jIva sivAya bIjA ekeMdriya ane vikaleMdriya (be iMdriya vagere) jIvone pahelA traNa hoya che; vAyukAyane pahelA cAra hoya che; paMceMdriya tiryaMcone pahelA pAMca hoya che; chadmasthone pahelA cha hoya che ane chello sAtamo kevaLajJAnIne hoya che. D] ] zataka 2, udde, 2 1. vizeSa mATe juo pAna 252 52nI noMdha. 2. vizeSa mATe juo A mALAnuM 'yogazAstra' pustaka, pA.133, 4. 3. vedanIya, nAma ane gautra. 4. juo AgaLa pAna 241 paranI noMdha 1. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 bhikSA rAjagRha nagarano prasaMga che : gautama - he bhagavan! uttama zramaNa yA brAhmaNane nirjIva ane doSarahita annapAnAdi vaDe satkAratA zramaNopAsakane zo lAbha thAya ? ma - he gautama ! uttama zramaNa yA brAhmaNane annapAnAdithI satkArato zramaNopAsaka te zramaNa yA brAhmaNane samAdhi utpanna kare che; ane samAdhi utpanna karanAra zrAvaka te samAdhi prApta kare che. gau - he bhagavan! tema karanAro zramaNopAsaka zeno tyAga kare ? ma -- he gautama ! jIvitano (eTale ke jIvananirvAhanA kAraNabhUta anAdino) tyAga kare, dusyaja vastuno tyAga kare, durlabha vastune prApta kare, bodhino anubhava kare, tyAra pachI siddha thAya, ane sarva duHkhano aMta kare. - zataka 7, udde 1 gau - he bhagavan! uttama zramaNa yA brAhmaNane nirjIva ane nirdoSa anAdi vaDe satkAratA zramaNopAsakane zuM (phaLa) thAya ? ma - he gautama! narI nirjarA thAya; paNa pApakarma na thAya. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 bhikSA gau - he bhagavan! uttama zramaNa yA brAhmaNane sajIva ane sadoSa annapAdi ApatA zramaNopAsakane zuM thAya ? ma - he gautama ! ghaNI nirjarA thAya, ane atyaMta alpa pApakarma thAya. gau - he bhagavan ! viratirahita, tathA pApakarmane na rokanArA ane pratijJApUrvaka na tyAganArA asaMyamI sAdhune sajIva ke nirjIva, nirdoSa ke sadoSa annapAnAdi ApatA zramaNopAsakane zuM thAya ? ma - he gautama ! naryuM pApakarma thAya, paNa nirjarA jarA paNa na thAya. - zataka 8, udde 6 gRhasthane ghera AhAra grahaNa karavAnI icchAthI dAkhala thayelA nigraMthane koI gRhastha be piMDa Ape ane kahe ke, "eka tame khAjo ane bIjo sthavirone Apajo . pachI te nigraMtha te baMne piMDa grahaNa kare ane vironI zodha kare; tapAsa karatAM jyAM sthavirone jue tyAM ja te piMDa temane Ape; jo sthaviro na jaDe, to te piMDa pote khAya nahi, ane bIjAne Ape nahi, paNa ekAMta-javaraavara vinAnuM, nirjIva sthaLa joIne tene sApha karI tyAM nAkhI de. e pramANe traNa, cAra ... ane daza piMDanuM tathA pAtra vagerenuM paNa samajavuM. - zataka 8, udde 6 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 suyaM me AusaM! rAjagRha nagarano prasaMga che : gautama - he bhagavan! aMgAradoSarahita, dhUmadoSasahita ane saMyojanAdoSa vaDe duSTa pAnabhojanano zo artha che? ma - he gautama ! koI nigraMtha sAdhu yA sAdhvI nirjIva ane nirdoSa annapAnAdi grahaNa karI, temAM mUrjita, lubdha ane Asakta thaIne AhAra kare, to he gautama ! e aMgAradoSasahita pAnabhojana kahevAya. jo tene atyaMta aprItipUrvaka tathA krodhathI khinna thaIne khAya-pIe to he gautama ! te dhUmadoSasahita pAnabhojana kahevAya; ane koI sAdhu yA sAdhvI AhArane grahaNa karI, temAM svAda utpanna karavA bIjA padArtha sAthe saMyoga karI tenuM bhojana kare, to te gautama ! e saMyojanAdoSa vaDe duSTa pAnabhojana kahevAya. e badhAthI UlaTuM karavuM, e te doSathI rahita pAnabhojana gau - he bhagavan! kSetrAtikAnta, kAlAtikAnta, mArgItikAnta, ane pramANAtikAnta pAnabhojana eTale zuM? ma - he gautama ! koI sAdhu nirdoSa pAnabhojanane sUrya UgyA pahelAM grahaNa karI, sUrya UgyA pachI khAya, to he gautama ! te kSetrAtikAnta bhojana kahevAya; athavA pahelA pahoramAM grahaNa karI, chellA pahora sudhI rAkhIne pachI khAya to te kAlAtikrAnta pAnabhojana kahevAya; vaLI kUkaDInA iMDA jeTalA 35 thI vadhAre koLiyA jeTaluM khAya, to te pramANAtikrAnta pAnabhojana kahevAya; kUkaDInA iMDA jeTalA ATha koLiyA khAya to te alpAhAra kahevAya; 12 koLiyA khAya to kAMIka nyUna ardha UNodarI kahevAya; 16 koLiyA khAya to ardhAhAra kahevAya; 24 koLiyA khAya to Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSA ra75 UnodarikA kahevAya; ane 32 koLiyA khAya to pramANasara bhojana kahevAya. tethI eka paNa koLiyo ocho karanAra sAdhu prakAmarasabhojI' eTale ke "atyaMta madhurAdi rasano bhokatA' na kahevAya. he gautama ! koI sAdhu yA sAdhvI, je pote zastra ane muzalAdirahita hoya, tema puSpamAlA ane caMdananA vilepanarahita hoya, te sAdhu yA sAdhvI, kRmyAdi jaMturihata, nirjIva, sAdhune mATe taiyAra nahi karela-karAvela, nahi saMkalpala, AmaMtraNa dIdhA vinAno, nahi kharIdela, anudiSTa navakoTIvizuddha, bhikSAnA 42 doSothI rahita, upara jaNAvelA aMgAra-dhUma-saMyojanA doSothI rahita AhAra, surasura ke capacapa zabda karyA vinA, bahu utAvaLathI nahi ke AhAranA koI bhAgane paDato mUkyA vinA, gADAnI dharIne tela UMjavuM joIe ke traNa upara lepa karavo joIe evI bhAvanAthI, kevaLa saMyamanA nirvAha arthe, tathA sApa AjubAju sparza karyA vinA sIdho daramAM pese tema svAda mATe momAM pheravyA vinA khAya, to te AhAra zastrAtIta'--eTale ke agni vagere nAzaka vastu - zastra - uparathI Utarelo, "zastrapariNAmita" eTale ke agni vagere zastrathI nirjIva karAyelo, "eSita' eTale ke eSaNAnA doSothI rahita, 1. pahelethI taiyAra karela AhArane sAdhune uddezI dahIM-goLa vagerethI svAdiSTa na karelo. 2. haNavuM, haNAvavuM, haNatAne anumati ApavI, rAMdhavuM, raMdhAvavuM, raMdhatAne anumati ApavI, kharIdavuM, kharIdAvavuM ane kharIda karatAne anumati ApavI - e nava koTIo vinAno. 3. juo A mALAnuM yogazAstra' pustaka pA. 147. 4. upara jaNAvelA 42 doSomAMnA aMkitAdi 10 doSo. juo A mALAnuM yogazAstra' pustaka, pA. 150. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 suyaM me AusaM! 'beSita" eTale ke vizeSataH eSaNA doSathI rahita, tathA sAmudAyika - eTale ke jude jude ThekANethI mAgIne meLavelo AhAra kahevAya. -zataka 7, udde 1 rAjagRha nagarano prasaMga che : gautama - he bhagavan! sAdhune khyAlamAM rAkhI taiyAra karelA AhArane khAnAro zramaNa nigraMtha zuM kare che? ma - he gautama ! tevA AhArane khAto zramaNa nigraMtha AyuSya sivAyanI tathA poce baMdhane bAMdhelI sAta karmaprakRtione majabUta baMdhane bAMdhelI kare che, ane saMsAramAM vAraMvAra bhame che. gau - he bhagavan! tenuM zuM kAraNa? ma - he gautama ! tevA annane khAto zramaNa nigraMtha potAnA dharmane oLaMgI jAya che. potAnA dharmane oLaMgato te zramaNa pRthivIkAya vagere jIva-vargonI darakAra karato nathI, tathA je jIvonAM zarIrone te khAya che, te jIvonI paNa darakAra karato nathI. tethI karIne upara pramANe kahyuM che. paraMtu tethI UlaTuM karanAro, eTale ke tevA doSavALuM annapAna na khAnAro zramaNa majabUta baMdhAyelI sAte karmaprakRtione pocI kare che, duHkhapUrvaka anubhavavAnA karmano vAraMvAra upacaya nathI karato, 1. tene paribhASAmAM "AdhAkarma' doSathI dUSita AhAra kahe che. 2. vagere badhuM pA. 62 upara jaNAvela asaMvRta anagArathI UlaTuM saMvRta anagAranI peThe samajavuM. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSA 277 tathA anAdi anaMta saMsArarUpI araNyanuM ullaMghana kare che, siddha thAya che ane sarva duHkhono aMta kare che. - zataka 1, udde 9 AdhAkarma vagere doSayukta AhArane nirdoSa mAnI, pote tenuM bhojana karavuM, bIjA sAdhuone te Apavo tathA sabhAmAM tenuM nirdoSapaNuM kahevuM, e badhuM viparIta zraddhArUpa hovAthI tenAthI jJAnadarzana-cAritrAnI virAdhanA dekhItI che. tevo sAdhu te bAbatamAM potAnI bhUla pragaTa karI, te bAbatano anutApa karI, pharI tema na karavA sAvadhAna banatA pahelAM maraNa pAme, to te dharmano ArAdhaka nathI; paraMtu upara kahyA pramANe karIne ja maraNa pAme, to te ArAdhaka che. te ja pramANe, sAdhu mATe kharIdeluM bhojana, sAdhu mATe rAkhI mUkeluM bhojana, bhUko thaI gayelA lADavAno sAdhu mATe lADavo vALeluM vagere ("racita) bhojana, jaMgalamAM sAdhunA nirvAha mATe taiyAra karela sadAvratano AhAra, dukALa vakhate sAdhu mATe sthApela sadAvratano AhAra, durdina - varasAda Avato hoya tyAre sAdhu mATe taiyAra karelo AhAra ("vArdalikA- bhakta'), rogInI nIrogatAne arthe bhikSune devA taiyAra karelo AhAra, jene tyAM utAro karyo hoya tenA gharano ja AhAra ('zayyAtara piMDa'), ane rAjapiMDa e badhI jAtanA AhAra mATe paNa jANavuM. - zataka 5, udde 6 0 0 0 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge? gautama - he bhagavan! haraNothI AjIvikA calAvanAra, haraNono zikArI vana-jaMgalamAM mRganA vadha mATe khADA ane jALa race, to te puruSane keTalI kriyAo lAge ? ma - he gautama ! jyAM sudhI te puruSa te jALane dhAraNa kare che, ane mRgone bAMdhato nathI, tathA mRgone mArato nathI, tyAM sudhI te puruSa kAyikI, AdhikaraNikI ane prASikI e traNa kriyAovALo che; jayAM sudhI te puruSa te jALane dharI rAkhe che ane mRgone bAMdhe che, paNa mRgone mArato nathI. tyAM sudhI te kAyikI, AdhikaraNikI, prAaSikI ane pAritApanikI e cAra kriyAovALo che; ane jyAre te jALa dhAraNa karI rAkhI, mRgane bAMdhI, mRgane mAre, tyAre te uparanI cAra uparAMta prANAtipAta kriyA maLIne pAMca kriyAvALo thAya che. gau- he bhagavan! koI puruSa vana-jaMgalamAM taraNAM bhegAM karI, temAM Aga mUke, to te keTalI kriyAovALo kahevAya ? | ma- hai gautama ! jayAM sudhI taraNAMne bhegAM kare, tyAM sudhI 1. jALa vagere adhikaraNa-zastrano prayoga karavArUpI. 2. manamAM praSa dhAraNa karavArUpI. 3. paritApa ApavArUpI. 4. vadha karavArUpI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge ? 279 te traNa kriyAovALo che; Aga mUke tyAre cAra kriyAovALo che ane bALe tyAre pAMca kriyAovALo thAya che. gau-- he bhagavan ! haraNothI AjIvikA calAvanAra zikArI vana-jaMgalamAM koI haraNane mAravA bANa pheMke, to te keTalI kriyAovALo thAya ? ma-- hai gautama ! jyAM sudhI te bANa pheMke che, tyAM sudhI te traNa kriyAvALo che; mRgane vIMdhe che, tyAM sudhI cAra kriyAvALo che; ane mRgane mAre che, tyAre pAMca kriyAvALo thAya che. gau-- koI pAradhI mRgane mAravA bANa dhanuSya upara caDAvI kAna sudhI kheMce, tevAmAM teno zatru AvI tenuM mAthuM ta2vA2 thI kApI nAMkhe; paraMtu peluM bANa chaTakI pelA mRgane vIMdhe, to pelA zatrune mRganI hatyA paNa lAge ke pAradhInI ja ? ma-- mRganI hatyA pelA pAradhIne ja lAge che; pelA zatrune to pAradhInI ja hatyA lAge. kAraNa ke, 'je vastu karAtI hoya te paNa karAI ja kahevAya', e nyAye pelA pAradhIe mRgane mAryo ja che. eTalo vizeSa che ke, maranAra cha mAsanI aMdara mare, to maranAra puruSa pAMce kriyAovALo thAya, paNa cha mAsa pachI mare to pAritApanikI sudhInI cAra kriyAovALo ja thAya; prANavadha rUpI pAMcamI kriyA tene na lAge. zataka 1, urdu 8 gau-- he bhagavan ! koI puruSa dhanuSya upara bANa caDAvI AkAzamAM pheMke; pachI te bANa AkAzamAM aneka prANone, bhUtone, jIvone ane sattvone haNe, to he bhagavan ! te puruSane keTalI kriyAo lAge ? Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 suyaM me AusaM! ma- hai gautama ! te puruSane pAMce kriyAo lAge che. vaLI je jIvonA zarIra dvArA te dhanuSya banyuM che te jIvone paNa pAMce kriyAo lAge che. dhanuSyanI pIThane, dorIne ane nArune paNa pAMca; tathA bANa, zara, patra (pIMchAM), ane nAyune paNa pAMca. gau- he bhagavan! pachI te bANa AkAzamAMthI potAnA bhArepaNAne lIdhe nIce paDavA mAMDe ane te vakhate mArgamAM AvatA prANone haNe, tyAre te puruSane keTalI kriyA lAge? | ma- tyAre te puruSane pAritApanikI sudhInI cAra kriyAo lAge; je jIvonA zarIranuM dhanuSya baneluM che, te jIvone paNa cAra; dhanuSyanI pITha, dorI ane nAyune cAra; paraMtu bANa, zara, patra, phala ane nArune pAMca kriyAo lAge che, tathA te nIce paDatA bANanA avagahamAM je jIvo che, te jIvone paNa pAMca kriyAo lAge che. - zataka 5, udde 6 1. Teko-AdhAra. 2. TIkAmAMthI zaMkA-je jIvanA zarIranAM dhanuSyAdi banyAM che te jIvane paNa kriyAo lAge, to siddha-mukta jIvonAM zarIrathI paNa jagatamAM kAMI hiMsAdi thatI haze; to temane paNa pApakarma lAgavAno prasaMga Avaze; vaLI, pAtra, daMDa vagere padArtho jIvarakSAnA heturUpa hovAthI, te padArtho je jIvanA zarIrathI banelA che, te jIvane puNya karma paNa prApta thavuM joIe. samAdhAna-karmabaMdha haMmezAM avirata pariNAmathI (eTale ke pApavyApAramAMthI na viramavAthI) thAya che. jyAM sudhI jIve pratijJApUrvaka hiMsAdino tyAga nathI karyo, tyAM sudhI tenA zarIrAdithI athavA teNe racela vastu vagerethI thatAM pApa tene lAgatAM ja rahevAnAM; paraMtu siddhone to avirata pariNAma na hovAthI temane karmabaMdha nathI thato; vaLI pAtra vagere jemanA zarIrathI banelAM che, te jIvomAM puNyabaMdhanuM kAraNa viveka vagere na hovAthI temane puNyabaMdha nathI thato. vadhu mATe juo A mALAnuM zrIrAjacaMdranAM vicAraratno" pustaka, pA. 112. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge ? 1. bhAMgavA phoDavA ane ghAta karavAmAM svayaM rata rahevuM, ane bIjAnI evI pravRtti joI khuza thavuM, te 'AraMbha kriyA'; 2. je kriyA parigrahano nAza na thavA devAne mATe karavAmAM Ave te 'pArigrahikI'; 3. jJAna-darzana Adi bAbatomAM bIjAne ThagavA te 'mAyA kriyA'; 4. mithyAdaSTi puruSa, anukULa pravRtti karavAkarAvavAmAM paDelA mANasane 'tuM ThIka kare che' ityAdi kahI, prazaMsA Adi dvArA tene mithyAtvamAM vadhAre dRDha karavo, e 'mithyAdarzana kriyA'; ane saMyamaghAtI karmanA prabhAvane kAraNe pApavyApArathI nivRtta na thavuM te 'apratyAkhyAna kriyA'. 281 gau-- he bhagavan ! kariyANAMno vepAra karatA koI gRhasthanuM koI mANasa te kariyANuM corI jAya; pachI te kariyANAnI tapAsa karanAra te gRhasthane kaI kriyA lAge ? ma-- he gautama ! AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayikI ane apratyAkhyAnakI kriyA lAge; mithyAdarzana-pratyayikI kadAca lAge ane kadAca na lAge'. vastu jaDyA pachI te badhI kriyAo pratanu thaI jAya che. gau-- he bhagavan ! kariyANuM vecatA gRhasthanuM kariyANuM koI kharIda karanAre kharIdyuM, tathA tene mATe bAnuM ApyuM paNa haju te kariyANuM laI javAyuM nathI, paNa vecanArane tyAM ja che. to te vecanAra gRhasthane te kariyANAthI zuM AraMbhikI vagere pAMca kriyA lAge ? tema 1. 2. 'jyAre gRhastha mithyAdaSTi hoya tyAre lAge; ane samyagadaSTi hoya tyAre na lAge.'-TIkA 'kAraNa ke corAyelI vastu hAtha AvatAM te gRhastha zodhavAnA prayatnathI aTakelo hoya che, tethI te kriyAo TUMkI--ochI thAya che.' --TIkA. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 suyaM me AusaM! ja te kharIdanArane te pAMca kriyAo lAge? ma- he gautama ! vecanAra gRhasthane bAkInI cAra lAge, ane pAMcamI mithyAdarzanapratyayikI kadAca lAge ane kadAca na lAge.' kharIda karanArane te badhI kriyAo pratanu hoya che. paraMtu te kariyANuM kharIdanAra potAne tyAM laI jAya, tyAre tethI UlaTuM bane che. eTale ke vecanAranuM pratanu hoya che, ane kharIdanArane moTA rUpamAM hoya che. gau- he bhagavan! kariyANuM vecanAra gRhasthanuM kariyANuM koI kharIdanAra kharIda kare, paraMtu tenI kiMmata haju tene ApI na hoya, to kharIda karanArane te dhanathI kevI kriyAo lAge, ane vecanArane te dhanathI kevI kriyAo lAge? ma- he gautama ! upara pramANe kharIdanArane moTA rUpamAM lAge, ane vecanArane ochA pramANamAM lAge. gau- he bhagavan! tenI kiMmata ApI dIdhA pachI zuM thAya ? ma- he gautama ! vecanArane moTA pramANamAM ane kharIdanArane ochA pramANamAM lAge. -zataka 5, udde 6 gau- zramaNanA upAzrayamAM rahIne sAmAyika vrata AcaranAra zramaNopAsaka gRhasthane airyApathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI ? 1. juo pA. 278, noMdha 1. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge? 283 ma- he gautama ! aiyaMpathikI na lAge, paNa sAMparAyikI lAge. kAraNa ke, te zrAvakano AtmA haju kaSAyanAM sAdhanoyukta che; tethI tene sAMparAyikI lAge. kapAyarahita puruSane ja mAtra yoga eTale ke pravRttinA nimittathI aiyaMpathikI kriyA lAge. gau- he bhagavan! koI zrAvake jaMgama jIvono vadha na karavAnuM vrata lIdhuM hoya, paNa pRthvIkAya jIvono vadha na karavAnuM vrata na lIdhuM hoya; te gRhastha pRthvIne khodatAM koI jaMgama jIvanI hiMsA kare, to tene potAnA vratamAM aticAra-doSa lAge? ma- he gautama ! e vastu barAbara nathI, kAraNa ke zrAvaka kAMI teno vadha karavA pravRtti karato nathI." tema ja vanaspatinA vadhano niyama lenAra pRthvI khodatAM koI vRkSanA mULane chedI nAkhe, to paNa tene doSa nathI. - zataka 7, udde 1 rAjagRha nagaramAM apakIrthika kAlodAyI prazna pUche che : kAlodAyI : he bhagavan! be puruSomAMthI eka puruSa agni saLagAve, ane bIjo tene olave; te bemAMthI kayo mahApAtakavALo ane kayo alpa pAtakavALo kahevAya ? - he kAlodAyI ! te bemAMthI je olave che te alpa sAmAnya rIte aMzataH virati vrata lenAra zrAvakane saMkalpapUrvaka karela hiMsAnA tyAganuM vrata hoya che. tethI jenI hiMsAno niyama hoya tenI hiMsA karavA saMkalpapUrvaka jayAM sudhI te pravRtti na kare, tyAM sudhI tene te vratamAM doSa lAgato nathI. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 suyaM me AusaM! pAtakavALo che; ane je saLagAve che, te mahApAtakavALo che. kAraNa ke je agni saLagAve che, te to ghaNA pRthvIkAyono nAza kare che, thoDA agnikAyono nAza kare che, ghaNA vAyukAyono nAza kare che. ghaNA vanaspatikAyono nAza kare che, ane ghaNA trasa(jaMgama)kAyono nAza kare che. paraMtu, je puruSa agni olavI nAkhe che, te thoDA pRthvIkAyono, thoDA jalakAyono, thoDA vAyukAyono, thoDA vanaspatikAyono, thoDA trasakAyono ane vadhAre agnikAyono nAza kare che. tethI he kAlodAyI ! saLagAvanAra karatAM olavanAra alpa pAtakavALo che, - zataka 7, udde 10 gau- he bhagavan! koI nirgathe bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza karyo hoya, tyAM tenAthI kAMI doSa thaI jAya; te vakhate tenA manamAM ema thAya ke, "huM ahIMyAM ja A kAryonuM Alocana (kabUlAta) karI, prAyazcitarUpa tapano svIkAra karuM; tyAra pachI sthaviro pAse jaIne vidhisara AlocanAdi karIza.' ema vicArI te nigraMtha vironI pAse javA nIkaLe paNa tyAM pahoMcyA pahelAM te sthaviro vAtAdi doSanA prakopathI mUka thaI jAya - arthAt prAyazcita na ApI zake; to te nigraMtha ArAdhaka che ke virAdhaka? ma- he gautama ! te ArAdhaka che, virAdhaka nathI. te pramANe pahoMcatA pahelAM te nigraMtha ja mUka thaI jAya che, te sthaviro mRtyu pAme che te nirgatha mRtyu pAme vagere prasaMgomAM paNa tema ja jANavuM gau- he bhagavan! ema Apa zAthI kaho cho? ma- he gautama ! jema koI puruSa Una vagerenA be, traNa ke vadhAre kakaDA karI, tene agnimAM nAkhe, to he gautama ! te chedAtAM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge? 285 chedAyeluM, agnimAM naMkhAtAM naMkhAyeluM, ke baLatAM baLeluM ema kahevAya ke nahi ? gau- he bhagavan! tema kahevAya. ma- he gautama ! te pramANe ArAdhanA mATe taiyAra thayelo te nigraMtha ArAdhaka che, virAdhaka nathI. - zataka 8, udde 6 rAjagRha nagarano prasaMga che : gau- he bhagavan! koI puruSa, puruSano ghAta karatAM zuM puruSano ja ghAta kare ke puruSa sivAya bIjA jIvono paNa ghAta kare ? ma- he gautama ! te anya jIvono paNa ghAta kare. te ghAta karanAranA manamAM to ema che ke "huM eka puruSane haNuM chuM." paNa te eka puruSane haNatAM bIjA aneka jIvone haNe che. tethI ema kahyuM ke, anya jIvone paNa haNe. te ja pramANe RSine haNanAro anaMta jIvone haNe che. [kAraNa ke, RSi jIvato hoya to aneka prANIone jJAna Ape, ane teo mokSe jAya; mukta jIvo to anaMta jIvonA ahiMsaka che, tethI te anaMta jIvonI ahiMsAmAM RSi kAraNa che, mATe RSino vadha karanAra anaMta jIvonI hiMsA kare che.- TIkA.] gau- he bhagavan! koI puruSa bIjA puruSane haNato puruSanA vairathI baMdhAya ke puruSa sivAya bIjA jIvonA vairathI paNa baMdhAya ? ma- he gautama ! te avazya puruSanA vairathI to baMdhAya Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 suyaM me AusaM! ja; paraMtu anya eka jIvanA vairathI paNa baMdhAya ke anya aneka jIvonA vairathI paNa baMdhAya. RSine haNanAro to RSinA verathI ane RSi sivAyanA anekanAM vairothI baMdhAya. - zataka 9, udde 34 pRthvIkAyikAdi jIvavargo potAnA sajAtIya tema ja vijAtIya jIvavargone zvAsocchavAsa rUpe grahaNa kare che ane mUke che. gau- he bhagavan! pRthivIkAyika jIva pRthvIkAyikane zvAsocchavAsarUpe grahaNa kare ane mUke tyAre tene keTalI kriyA lAge? ma- he gautama! jyAM sudhI tene pIDA utpanna na kare, tyAM sudhI tene kAyikI Adi traNa kriyA hoya; pIDA kare tyAre pAritApanikI sahita cAra hoya; ane teno ghAta kare, tyAre prANAtipAtikI yukta pAMca kriyA hoya. e pramANe anya jIvavargonI bAbatamAM samajavuM. gau- he bhagavan! vAyukAyika jIva vRkSanA mULane kaMpAvato ke pADato keTalI kriyAvALo hoya? ma- he gautama! (upara pramANe) kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAravALo ane kadAca pAMcavALo paNa hoya. - zataka 9, udde 34 rAjagRha nagarano prasaMga che : gau- he bhagavan! loDhAne tapAvavAnI bhaThThImAM loDhAnA sAMDasA vaDe loDhAne UMcuM nIcuM karanAra puruSane keTalI kriyAo lAge? Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayuM pApa lAge? 287 ma- he gautama! prANAtipAta sudhInI pAMca kriyAo lAge che. vaLI je jIvonA zarIranuM loDhuM banyuM che, loDhAnI bhaThThI banI che, sAMDaso banyo che, aMgArA banyA che, aMgArA kADhavAno cIpiyo banyo che, ane dhamaNa banI che, te badhA jIvone paNa pAMca kriyAo lAge che. te ja pramANe loDhAnI bhaThThImAMthI loDhAne laIne eraNa upara letA ane mUkatA puruSane tathA je jIvono ghaNa banyo che, hathoDo banyo che, eraNa banI che, eraNa khoDavAnuM lAkaDuM banyuM che, garama loDhAne ThAravAnI pANInI kUDI banI che, ane luhAranI koDha banI che, te badhAMne paNa pAMca kriyAo lAge che. - zataka 16, udde 1 10 gau- he bhagavan! cha TaMkanA upavAsanA tApUrvaka niraMtara AtApanA letA evA sAdhune divasanA pUrvArdhamAM kAyotsarga (sthira rahIne dhyAna) karatI vakhate potAnA hAtha paga vagere saMkocavA ke pahoLA karavA ghaTe nahIM, paraMtu divasanA pazcimArdha bhAgamAM potAnA hAtha paga vagere pahoLA karavA kahyuM che. have te jayAre dhyAna karato hoya te vakhate tenI nAsikAmAMthI arzI laTakatA joI koI vaidya tene bhUmi upara suvADI tenA artho kApe, to te kApanAra vaidyane kriyA lAge? tema ja jenA artho kapAya che tene dharmAtarAyarUpa kriyA sivAya bIjI paNa kriyA lAge ? ma- he gautama! je kApe che, tene (zubha) kriyA lAge 1. taDakAmAM UbhA rahevuM te. 1. zubhadhyAnamAM vicchedathI ke arthacchedanuM anumodana karavAthI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 suyaM me Ausa ! che; ane jenA artho kapAya che, tene dharmAMtarAya sivAya bIjI kriyA nathI lAgatI. zataka 16, 36 14 11 gau-- he bhagavan ! koI puruSa tADanA jhADa upara caDhe ane tenAM phaLane halAve ke nIce pADe, to tene keTalI kriyAo lAge ? ma-- he gautama ! te puruSane pAMce kriyAo lAge (kAraNa ke te tADanA phaLanI ane tene Azare rahelA jIvonI hiMsA kare che.) je jIvonA zarIra dvArA tADavRkSa tathA tADanuM phaLa utpanna thayuM che, temane paNa pAMce kriyAo lAge che. (kAraNa ke, te bIjA jIvone sparzadi vaDe sAkSAt haNe che.) gau-- he bhagavan ! te puruSe halAvyA ke toDyA pachI, te tADanuM phaLa potAnA bhArathI nIce paDe ane nIce paDatA te tADanA phaLa dvArA jIvo haNAya, to tethI te phaLa toDanArane keTalI kriyAo lAge ? = ma-- he gautama te puruSane prANAtipAta sivAyanI cAra lAge; je jIvonA zarIrathI tADanuM vRkSa nIpajyuM che, temane paNa tevI ja cAra lAge; paNa je jIvonA zarIrathI tADanuM phaLa nIpajyuM che, te jIvone tathA je jIvo te nIce paDatA phaLano upakAraka thAya che, temane pAMce kriyAo lAge. zataka 17, udde 1 audArikAdi zarIra bAMdhato jIva jyAM sudhI bIjA jIvono paritApAdi utpanna na kare, tyAM sudhI tene kAyikI vagere traNa kriyAo lAge; jyAre parane paritApa kare, tyAre cAra lAge, ane Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 kayuM pApa lAge? anya jIvanI hiMsA kare, tyAre pAMca lAge. - zataka 17, udde 1 gau- he bhagavan! varasAda varase che ke nathI varasato e jANavA mATe koI puruSa potAno hAthapaga saMkoce ke pasAre to tene keTalI kriyAo lAge? ma.- he gautama ! tene pAMce kriyAo lAge. - zataka 16, ude 8 13 gau- he bhagavan! zIlarahita, nirguNa, maryAdArahita, poSadhopavAsAhita, prAyaH mAMsAhArI, matsAhArI, madhano AhAra karanArA, tathA mRta zarIrano AhAra karAnArA manuSyo maraNa pachI kyAM jaze? ma- he gautama ! prAyaH nAraka ane tiryaMca yonimAM utpanna thaze. gau- he bhagavan ! siho, vAgho, varuo, dIpaDAo, rIMcho, tarakSo', zarabho vagere niHzIla jIvo kyAM utpanna thaze? ma- he gautama! prAyaH nAraka ane tiryaMca yonimAM utpanna thaze. gau- he bhagavan! kAgaDAo, kaMko, vilako, jalavAyaso, 1. tarasa : vAghanI eka jAta, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 suyaM me AusaM! mayUro vagere niHzIla jIvo kyAM utpanna thaze? ma- he gautama! prAyaH nAraka ane tiryaMca yonimAM utpanna thaze. gau- he bhagavan! te e pramANe che; he bhagavan! te e pramANe che. - zataka 7, udde 6 14 gau- he bhagavan! hasato tathA kAMI paNa levAne utAvaLo thanAra manuSya keTalA prakAranAM karma bAMdhe ? ma- he gautama ! sAta ke ATha prakAranAM karmone bAMdhe. gau- he bhagavan! nidrA leto ke Ubho Ubho UMghato jIva keTalA prakAranAM karma bAMdhe ? ma- he gautama ! sAta ke ATha prakAranAM karmone bAMdhe. - zataka 5, udde 4 | | | 1. AyuSyakarma jIvanamAM eka ja vakhata baMdhAya che; tethI te kALe ATha prakAranAM bAMdhe; nahi to sAta prakAranA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sAdhakonI vividha zaktio gautama - he bhagavan ! saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karanAro muni (avadhijJAnAdi zaktio vaDe), vaikriyasamughAtara vaDe vimAnarUpe gati karatA devane jANe ke jue? ma- he gautama! "avadhijJAnanI zakti karmanA cityane lIdhe vicitra hoya che. jema ke keTalAkane je sthaLe avadhijJAna thayuM hoya te sthaLa choDatAM te jJAna paNa cAlyuM jAya che; keTalAkane badhe sthaLe kAyama rahe che; keTalAkane dhIme dhIme vadhatuM jAya che; keTalAkane vadha-ghaTa pAmyA kare che, ane keTalAkanuM sthira rahe che. te mujaba keTalAka devane jue, paNa vimAnane na jue; keTalAka vimAnane jue paNa devane na jue; keTalAka deva ane yAna baMnene jue tathA koI e bemAMthI ekene na jue. gau - he bhagavan! te bhAvita-AtmA sAdhu jhADanA aMdaranA bhAgamAM jue ke bahAranA bhAgane jue? ma0 - he gautama ! koI aMdarano bhAga jue, koI 1. jenA dvArA parokSa rahelA paNa rUpavALA padArtho vistAra-pUrvaka dekhAya, te avadhijJAna, A jJAna devone ane nArakIone janmathI ja hoya che. manuSya ane tiryaMcane tenuM pratibaMdhaka karma tapa vagerethI nAza pAme tyAre prApta thAya che. vigata mATe juo AgaLa pA. 27, TippaNa naM. 3. 2. juo pA. 92, TippaNa naM. 3. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 bahArano jue, tathA koI baMnene jue [vagere upara mujaba] ma gau dhAraNa karI vaibhAra parvatane oLaMgI zake ? - he gautama ! oLaMgI zake. gau he bhagavan ! te sAdhu vaikriya zakti vaDe jeTalAM rUpo rAjagRha nagaramAM che, teTalAM rUpo banAvI, vaibhAra parvatamAM praveza karI, te sama parvatane viSama karI zake ? ke te viSama parvatane sama karI zake ? ma -- suyaM me AusaM! ---- he bhagavan ! bhAvita-AtmA sAdhu vaikriya zarIra hA gautama ! karI zake. zataka 3, urdU 4 gau vaDe eka moTuM strIrUpa sarjavA samartha che ? ma hA gautama ! samartha che. gau -- he bhagavan ! te keTalAM strIrUpo sarjavA samartha che ? he bhagavan ! bhAvita-AtmA sAdhu vaikriya zakti ma hA gautama ! jema koI juvAna puruSa potAnA hAtha vaDe juvAna strInA hAtha pakaDe, arthAt paraspara kAkaDA vALelA hovAthI te baMne jema gADha saMlagna dekhAya; tathA jema paiDAnI dharImAM ArAo daDha saMlagna hoya che, te pramANe te sAdhu paNa AkhA jaMbudvIpane ghaNAM strIrUpo vaDe gADha saMlagna-AkIrNa karI zake che. 1. rAjagRhathI aDadhA gAu jeTale cheTe pAMca pahADo AvelA che, vaibhAragiri, vipulagiri, udayagiri, suvarNagiri ane ratnagiri. temAMno eka. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 sAdhakonI vividha zaktio he gautama ! Ama karavAnI enI mAtra zakti che - viSaya che; paraMtu koI vakhata e prakAre vidurvaNa thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze nahIM. - zataka 3, udeva, 5 gau- he bhagavan! koI puruSa doraDAthI bAMdhelI ghaTikAne laIne garama kare, tevuM rUpa dhAraNa karI, te AtmadhyAnI sAdhu UMce AkAzamAM UDI zake ? ma0 - hA gautama ! UDe. gau - he bhagavan! te evAM keTalAM rUpo dhAraNa karavAne samartha che? ma- he gautama! Akho jaMbudvIpa khIcokhIca bharAI jAya teTalA rUpa dhAraNa karI zake, paNa te pramANe koIe karyuM nathI, koI karatA nathI, ane koI karaze paNa nahi. - zataka 13, udde 9 4 - rAjagRha nagarano prasaMga che : gautra - he bhagavan! te AtmadhyAnI sAdhu (vaikriya labdhinA sAmarthyathI) taravAranI dhAra upara ke astrAnI dhAra upara rahe ? maTha - hA gautama ! rahe. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 gau he bhagavan ! te tyAM chedAya ke bhedAya ? ma nA gautama ! kAraNa ke tyAM zastra saMkramatuM nathI. e pramANe agnikAyanI vaccovaca praveza kare; puSkara-saMvarta nAmanA moTA meghanI vaccovaca praveza kare; gaMgA mahAnadInA UlaTA pravAhamAM pratiskhalana na pAme, ane udakAvarta yA udakabiMdu viSe praveza kare ane nAza na pAme; ityAdi samajI lavuM. zataka 18, urdu 10 -- gau varNavALuM eka rUpa sarjavA samartha che ! ------ 5 - suyaM me Ausa ! ma hA gautama ! samartha che. he bhagavan ! pramatta sAdhu vaikriyazakti vaDe eka 01 - gau -- he bhagavan ! te ahIM manuSyalokamAM rahelAM pudgala grahaNa karIne te rUpa sarje ke anya sthaLe rahelAM ? ma he gautama ! ahIM rahelAM pudgalo grahaNa karIne. e pramANe te eka varNavALA aneka AkAra, aneka varNavALo eka AkAra, ane aneka varNavALA aneka AkAra dhAraNa karavA samartha che. te ja pramANe te kALA pudgalane nIla karI zake; tathA e ja pramANe gaMdha, rasa ane sparza paNa badalI zake. zataka 7, urdu 9 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakonI vividha zaktio gau he prayoga kare, ke apramatta ? -- 1. 2. da * he gautama ! pramatta manuSya ja tema kare. -- bhagavan ! pramatta manuSya vaikriya zaktino ma gau -- he bhagavan ! tenuM zuM kAraNa ? - -- ma he gautama ! pramatta manuSya ghI vagerethI khUba cikAzadAra (praNIta) pAnabhojana kare che; te praNIta pAnabhojana dvArA tenA hADa ane hADamAM rahelI majjA dhana thAya che, tathA tenuM mAMsa ane lohI pratanu (kRza) thAya che. vaLI te bhojananAM pudgalo zrotra vagere IMdriyapaNe, hADapaNe, hADanI majjApaNe, kezapaNe, zma(r)paNe, romapaNe, nakhapaNe, vIryapaNe ane lohIpaNe pariName che. 295 paraMtu, apramatta manuSya to lUkhuM pAnabhojana kare che. evuM bhojana karIne te vamana karato nathI. te lUkhA pAnabhojana dvArA tenAM hADa, hADanI majjA vagere (pratanu) kRza thAya che, ane tenuM mAMsa ane lohI ghana thAya che. tathA te bhojananAM pudgalo viSThA, mUtra, lIMTa, kapha, vamana, pitta, pUti ane lohIpaNe pariName che. te kAraNathI apramatta manuSya viSurvaNa karato nathI. - zataka 3, udde 4 gau rUpa badalavAnI zakti. mULamAM ahIM, 'evuM bhojana karI karIne vamana kare che,' eTaluM vadhAre che. ''vamana athavA virecana.''-TIkA. he bhagavan ! potAnA viSayamAM ziSyavargane Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 suyaM me AusaM! khedarahitapaNe svIkAratA, ane khedarahitapaNe sahAya karatA AcArya keTalA janma grahaNa karIne siddha thAya? ma0 - he gautama ! keTalAka te ja bhava vaDe siddha thAya, to keTalAka be bhava grahaNa karI siddha thAya; paNa trIjA bhavane koI atikrame nahi. - zataka 5, udde 6 gau - he bhagavan! koI bhAvitAtmA sAdhu sodharmAdi devalokanA A cheDe AvelA devAvAsanI sthiti prApta thavAne yogya adhyavasAya sthAnane oLaMgI gayo hoya che; paraMtu upara rahelA sankamArAdi devalokanA sthAnane yogya adhyavasAyane prApta thayo nathI; e avasare te mRtyu pAme to kyAM Upaje ? ma- he gautama ! upara jaNAvelA lokanI pAse izAnAdi devalokamAM potAnI vezyA anusAra te te vezyAvALA devAvAsomAM tenI gati ane utpatti thAya che. tyAM jaIne te potAnI legyA choDe to bhAvalezyAthI paDe che, paNa tenI dravyalezyA to kAyama ja rahe che." - zataka 14, udde 1 gau- he bhagavan! kevalajJAnI chabasthane jANe ne jue? ma - hA. gau- siddha paNa chadmasthane jANe ane jue? 1. deva ane nArako dravyalezyAthI paDatA nathI, paraMtu bhAvalezyAthI ja paDe che; kAraNa ke temanI dravyalezyA to avasthita ja hoya che. 2. juo bhagavatIsAranA siddhAMtakhaMDamAM jIvavibhAgamAM prakaraNamAM labdhi vibhAga paranI noMdha 1. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakonI vividha zaktio ma hA. te pramANe kevalajJAnI avadhijJAnIne, pa2mAvadhijJAnIne ane siddhane paNa jANe ane jue. te pramANe siddha 1 paNa siddhane jANe ane jue. gau kahe ? -- gau ---- ma hA. paraMtu te pramANe siddha bole nahi athavA praznotara na kahe. kAraNa ke kevalajJAnI, UbhA thavuM, gamanAdi kriyA karavI, bala, vIrya ane puruSakAra-parAkrama sahita hoya che, paNa siddho te badhAthI rahita hoya che. he bhagavan ! kevalajJAnI AMkha ughADe ane mIMce ? ma hA gautama ! AMkha ughADe- mIMce, zarIrane saMkucita kare - prasAre, Ubho rahe -bese, ADe paDakhe thAya, tathA zayyA (vasati) ane naiSadhikI (thoDA kAla mATe vasati) kare. 1. - ma -- -- gau. -- he bhagavan ! kevalI ratnaprabhA vagere pRthivIne, tathA saudharma vagere kalpone, 'A ratnaprabhA pRthivI vagere che' e pramANe jANe ane dekhe ? 297 he bhagavan ! kevalajJAnI bole athavA prazno uttara ma e pramANe jANe ane jue. gau zarIravALAne jANe ane jue ? hA gautama ! ahIM aneka praznonA uttaro ekasAthe ApyA che. - - hA gautama ! te pramANe jANe ane dekhe. siddho paNa zataka 14, urdu 10 he bhagavan ! kevalImanuSya aMtakarane vA aMtima Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jue ? gau jue ? O ma nA gautama ! paraMtu sAMbhaLIne athavA (anumAnAdi) pramANathI jANe ane jue. gau - ' suyaM me AusaM ! he bhagavan ! te pramANe chadmastha paNa jANe ane zataka 5, udde. 4 - he bhagavan ! kevalIo IMdriyo dvArA jANe ane ma hA gautama ! kAraNa ke teo to dareka dizAmAM mitane paNa jANe ane jue tathA amitane paNa jANe ane jue. zataka 6, udde 10 - 10 gau he bhagavan ! chadmasthanI peThe kevaLajJAnI paNa hase ane kAMI levAne utAvaLo thAya ? ma - * nA gautama ! kAraNa ke badhA jIvo cAritramohanIya karmanA udayathI hase che ane utAvaLA thAya che; paNa kevaLajJAnIne to te karmano udaya ja nathI. te pramANe darzanAvaraNIyakarmano udaya na hovAthI kevaLajJAnI chadmasthanI peThe nidrA leto nathI, tathA Ubho Ubho UMghato nathI. zataka 5, udde 1. darzanAvaraNIya karma 'darzana' arthAt vastunA sAmAnya bodhane Avare che, eTaluM ja nahi paNa, tenAthI, sahelAIthI jAgI zakAya tevI,ke sahelAIthI na jAgI zakAya tevI, tathA beThAM beThAM - UbhA UbhA ane cAlatAM cAlatAM Ave tevI nidrA paNa prApta thAya che; tathA jAgRta avasthAmAM ciMtavela kArya nidrAvasthAmAM sAdhavAnuM baLa paNa pragaTe che. juo A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. 227. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakonI vividha zaktio 299 11 gau - he bhagavan! zailezI avasthAne prApta thayela sAdhu kaMpe, ane te te bhAve pariName? ma - nA gautama ! zailezI avasthAmAM AtmA atyaMta sthiratAne prApta thayela hovAthI paraprayoga sivAya na kaMpe. yoga dvArA (pravRtti) AtmapradezonuM athavA pudgala dravyonuM calana ke kaMpana "ejanAkahevAya che. tenA dravyAdi pAMca prakAra che : manuSyAdi jevadravyonuM ke manuSyAdi jIva sahita pudagaladravyonuM kaMpana te dravyaMjanA; manuSyAdi kSetrane viSe vartamAna jIvonuM kaMpana te kSetrajanA; manuSyAdi kALe vartamAna jIvonuM kaMpana te kolejanA; audayikAdi bhAvamAM vartatA jIvonuM ke pudgalonuM kaMpana te bhAvejanA; ane manuSyAdi bhavamAM vartatA jIvonI ejanA te bhavaijanA. -zataka 17, u. 3 12 rAjagRha nagarano prasaMga che. mahAvIra bhagavAnanA bhadra prakRtivALA ziSya mAkaMdiputra prazna pUche che : mAkaMdiputra - he bhagavan ! kApotale zyAvALo pRthivIkAyika jIva maraDA pAmI, turata ja manuSya zarIrane prApta karI kevaLajJAna prApta kare ane siddha thaI sarva duHkhono nAza kare? ma - hA mAkaMdiputra ! sarva duHkhono nAza kare. te ja pramANe kApotale zyAvALA apUkAyika ane 1. dhyAnanI nizcala avasthA. juo "aMtima upadeza' pA. 186, 192. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 suyaM me Ausa! vanaspatikAyika jIvanuM paNa jANavuM. - zataka 18, udde 3 13 rAjagRha nagarano prasaMga che : gau - he bhagavan! chadmastha manuSya paramANupugalane jANe ane jue, ke na jANe ane na jue? ma - he gautama ! koI jANe paNa jue nahIM, ane koI jANe nahIM ane jue paNa nahIM. e pramANe asaMkhyAta pradezika skaMdho sudhI jANavuM. anaMtapradezika skaMdha sthUila paNa hovAthI tema)nI bAbatamAM A pramANe jANavuM koI jANe ane jue; koI jANe paNa jue nahIM, koI jANe nahIM paNa jue, ane koI jANe nahIM tema jue paNa nahIM. e pramANe avadhijJAnanuM paNa jANavuM. - he bhagavan! paramAvadhijJAnI manuSya pudgala paramANune je samaye jANe te samaye jue? ane je samaye jue te samaye jANe ! ma - he gautama ! e barAbara nathI. kAraNa ke, paramAvadhijJAnanuM jJAna sAkAra eTale ke vizeSagrAhaka hoya che ane darzana anAkAra eTale ke sAmAnya grAhaka hoya che. mATe je samaye jue che te samaye jANato nathI I. gau - he bhagavan! kevalajJAnI paramANupudgalane je samaye jANe te samaye jue che ? ma - he gautama ! jema paramAvadhi viSe kahyuM te pramANe ja Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakonI vividha zaktio kevalajJAnInuM paNa jANavuM. kahe che ? ma ane jaMghAcAraNa. 14 gau 301 cAraNa eTale AkAzamAM gamana karavAnI zaktivALA muni. gau he bhagavan ! cAraNa keTalA prakAranA che ? zataka 18, udde0 8 he gautama ! cAraNa be prakAranA che : vidyAcAraNa he bhagavan ! vidyAcAraNa munine vidyAcAraNa zAthI ma - he gautama ! niraMtara cha-cha TaMkanA upavAsarUpa tapakarma vaDe, ane 'pUrva'nAmaka zAstrorUpa vidyA vaDe tapazaktine pAmelA munine vidyAcAraNa nAmanI labdhi (zakti) prApta thAya che, mATe te vidyAcAraNa kahevAya che. he gautama ! A jaMbudvIpano paridhi traNa lAkha, soLa hajAra ane basosattAvIsa yojana che; te saMpUrNa dvIpane koI mahAzaktizALI deva traNa capaTI vagADe teTalI vAramAM traNa vAra pharIne zIghra pAcho Ave tevI tenI zIghra gati che. te eka pagalA vaDe mAnuSottara' parvata upara pahoMcI jaI, tyAMnAM caityone vaMdana karI, bIjA pagalA vaDe naMdIzvara dvIpamAM jAya, tathA tyAMnAM caityone vaMdI ahIM pAcho Ave, ane ahIMnAM caityone vaMde. vaLI eka ja pagalAmAM naMdanavanamAM jAya, ane tyAMnAM caityone vaMdI, bIjA 1. trIjA puSkara dvIpanI madhyamAM Avelo parvata : manuSyakSetranI sImA. 2. jaMbudvIpanI AsapAsa vIMTaLAIne AvelA aneka dvIpomAMno AThamo. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 suyaM me AusaM! pagalAmAM pAMDukavanamAM jAya, tathA tyAMnAM caityone vaMdI ahIM pAcho AvI ahIMnAM caityone vaMde, he gautama ! jo te vidyAcAraNa gamanAgamana saMbaMdhI pApasthAnakone AlocyA ke pratikramyA vinA maraNa pAme, to ArAdhaka thato nathI; ane jo AlocIne ke pratikramIne maraNa pAme to ArAdhaka thAya che. [] [] [] 1. meruparvatanA zikhara upara AveluM vana. 2. labdhino upayoga karavo te pramAda che. teno upayoga karyo hoya to tenI AlocanA (kabUlAta, prAyazcita ane tyAga) Ina karyA hoya, to tene cAritranI ArAdhanA thatI nathI. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrataratnAkara 104, sArapa bilDIMga, navajIvana presa sAme, AzramaroDa, amadAvAda - 380 014.