Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanaprabhAvaka pravRtta mukundamunine joI "tame bhaNane zuM muzaLane phUla lagAvaze?" ema TIkA karanAra vAcALa vyaktinuM mukha baMdha karI dIdhuM. vAdagoSThIomAM mukundamuni sarvatra dujeya banyA. apratimahuvAdInA rUpamAM temane mahimA phelAyo. sarva prakAre gya samajI vAdI vRddhavAdIne AcArya skaMdile pitAnA uttarAdhikArI tarIke temane sthApana karyA. AcArya skaMdilanA svargavAsa pachI AcArya vRddhavAdIne zAstrArtha vaDedarA pAsenA tarasAlI gAme thayelA saMskRta bhASAnA vidvAna siddhasena sAthe thayA. te vAda bahu prasiddha che. A zAstrArthamAM vijayI banI AcArya vRddhavAdIe siddhasenane pitAne ziSya banAvyuM. vRddhAvasthAmAM dIkSita muni mukunda vAdakuzaLa AcArya thavAnA kAraNe vRddhavAdI tarIke prasiddha thayA ane jainadharmanI mahAna prabhAvanA karI. zrI vRddhavAdI anugadhara AcArya dilanA ziSya hatA ane mahAna tArkika AcArya siddhasena divAkaranA guru hatA. AcArya skaMdilanI vAcanA vIranirvANa saM. 8ra7 thI 840mAM pramANita thaI che. AcArya siddhasena divAkarane samaya vikramanI pAMcamI sadI che. AcArya vRddhavAdI e baMnenA madhyavartI samayanA vidvAna zramaNapravara hatA. rAjA vikramAdityanI rAjasabhAnA samartha vidvAna ane rAjamAnya AdaraNIya guru, suvarNasiddhinI vidyA prApta karanAra, "kalyANamaMdira stotra'nA racayitA, mahAna dArzanika, vAdayI, zrutakevalI tulya, sarasvatIkaMThAbharaNa AcAryazrI siddhasena divAkarajI mahArAja (ucca keTinA sAhityakAra, diggaja vidvAna, prakRSTa vAdI zrI siddhasena divAkara tAMbara paraMparAnA prabhAvaka AcArya che. temanAM udAra vyaktitva, sUma ciMtanazakti ane gaMbhIra dArzanika vicAree jenazAsanane samRddhi bakSI che. pariNAme vetAMbara ane digaMbara--bane paraMparAnA vidvAnoe pitapotAnA graMthamAM AdarapUrvaka AcAryazrI siddhasenanuM smaraNa karyuM che. kalikAlasarva AcArya zrI hemacaMdrasUrinuM mastaka AcArya siddhasenanI pratibhA sAme jhUkI gayuM che. temaNe agavyacchedikAmAM kahyuM che ke siddhahenatuto mAtha, azikSitA kahyA pa jaiva ! rU - siddhasenanI mahAna gUDhArthaka hatutio sAme mArI jevI vyaktine prayAsa azikSita vyaktine AlApamAtra che." hemazabdAnuzAsanamAM zrI hemacaMdrAcArye kanTeDanUna 2-2-39 sUtranI vyAkhyAmAM "kasiddhasena tracaH" kahIne anya kavione zrI siddhasenasUrinA anugAmI siddha karyA che. zrI haribhadrasUrie paMcavastumAM kahyuM che ke- suyakevaliNA jI bhaNiyaMAyariyasiddhaseNeNa sammaie paiTThiyajaseNaM / dussamaNisA-divAkara kappatarUo payakkheNaM // 1408 // 2010_04
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagavatA 183 zrI haribhadrasUrie prastuta kama AcAryazrI siddhasena divAkarane duSpama kALarAtrimAM divAkaranI samAna prakAzaka mAnyA che ane zrutakevalItulya sanmAna ApyuM che. harivaMzapurANa'nA kartA AcArya jinasena lakhe che ke - jagatprasiddhabodhasya vRSabhasyeva nistuSAH / bodhayaMti satAM buddhi siddhisenasya sUktayaH / / arthAt, zrI kRSabhadevanI sUktio samAna zrI siddhasenanI sUktio sajjanenI buddhino vikAsa kare che. rAvAtikanA kartA bhaTTa akalaMka, siddhivinizcayanA anaMtavIrya, pArzvanAthacaritranA kartA vAdirAjasUri Adi digaMbara vidvAno tathA prakAMDa vidvAna vAdidevasUri, zrI prabhAcaMdrAcArya, agamacaritranA racanAkAra zrI municaMdrasUri, zrI pradyumnasUri vageree zrI siddhasena divAkaranI asAdhAraNa pratibhAnAM be mee vakhANa karyA che. zrI siddhasena brAhmaNavaMza ane kAtyAyana gotranA hatA. temane janma ujajayinImAM thayo hato. pitAnuM nAma devarSi ane mAtAnuM nAma devazrI hatuM te vakhate ujajayinImAM vikramAdityanuM rAja hatuM. devarSi rAjamAnya brAhmaNa hatA. siddhasena yuvAnavaye avantinA prakAMDa vidvAna banyA. temane vaidika darzananuM vizada jJAna hatuM. nyAya, vaizeSika, sAMkhya Adi darzane para paNa Adhipatya hatuM. temane pitAnA pAMDitya para khUba ja abhimAna hatuM. te pitAne aparAjeya mAnatA ane temanAthI zAstrArthamAM hAranAra temanA ziSya bane evI Teka laI aneka paMDitone harAvI pitAnA ziSya banAvyA hatA. eka vakhata AcArya vRddhavAdIe avaMti tarapha vihAra karyo. temane sarva vidya siddha hatI. mArgamAM paMDita siddhasenanuM AcArya vRddhavAdI sAthe milana thayuM. paraspara vArtAlApa dvArA ekabIjAne paricaya thayo. siddhasene temanI sAthe zAstrArtha karavAne prastAva mUkyo. AcArya vRddhavAdI vidvAnonI sabhAmAM zAstrArtha karavA IcchatA hatA, paraMtu siddhasena tyAM ja zAstrArtha karavA utsuka hatA tethI zrI vRddhavAdIe temane prastAva svIkArI lIdhe. A aMtariyALa mArge govALiyAo sivAya kaMI na hatuM. teone madhyasthI rAkhI zAstrArtha zarU thayo. prathama vaktavya paMDita siddhasene ApyuM. saMskRta bhASAmAM dhArAbaddha bolatA gayA. gevALe temane eka paNa zabda samajI na zakyA. teo UMcAM meM karI bolyA ke-"paMDita! tame kyArathI ghaNe pralApa karI rahyA che. tamArAM karNakaTu vacane amArA mATe asahya che. mATe baMdha kare ane Amane elavA de." - pachI AcArya vRddhavAdI UbhA thayA. temanI pratipAdanazalI saraLa hatI. vANImAM mIThAza hatI. temaNe vaktavyane AraMbha karyo. govALone saMbodhana karI madhura zabdamAM prathama pUchyuM ke -"bhAI ! tamArA gAmamAM keI sarvajJa che ke nahi?" govALe belyA ke--"amArA gAmamAM eka jaina caitya che, temAM eka vitarAga sarva virAjamAna che." teonA A uttaranI 2010_04
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zAsanaprabhAvaka sAthe ja sarvazaniSedhasiddhi para siddhasene ApeluM pAMDityapUrNa pravacana govALane daSTimAM vyartha siddha thayuM. te pachI vRddhavAdIe yuktipUrvaka sarvajJatva sAbita karyuM. sarvasiddhi pachI vRddhavAdI karNapriya dhiMdaNuM chaMdamAM nRtyamudrAmAM bolyA ke--"navi mAriyaI, navi ceriyaI, paradAraha gamaNu nivariyAI thavA theva daII sa iTuka Tuku jAIthaI. (prabaMdhakepa)." (hiMsA na karavAthI, cerI na karavAthI, paradArasevana na karavAthI, thoDAmAMthI thoDuM ApavAthI dhIme dhIme svargamAM javAya che.) ane "kAlau kaMbala anunI cAhu chAnihi khAlaDu bharipha nipADu, aI vaDu paDiyau nIlaI jhADI avara ki saragaTa siga nilADi. (ThaMDI dUra karavA mATe kALI kAMbaLa pAse hoya, hAthamAM araNInI lAkaDI hoya, chAzathI bhareluM mATaluM hoya te nAnI moTuM svarga kayuM?)" | saraLa ane madhura grAmabhASAmAM AcArya zrI vRddhavAdIe karela svarganI vyAkhyA sAMbhaLI govALo ya ya zabdane gheSa karI nAcI UThayA ane temaNe kahyuM ke -"vRddhavAdI sarvajJa che. kAnane sukha ApanAra upadeza belanAra che. siddhasena arthahIna belanAra che." Ama, zevALanI sabhAmAM AcArya vRddhavAdI vijyI thayA. temaNe pAMDityanuM pradarzana karyA vinA vakhata varatIne kAma karyuM. samayajJa sarvajJa heya che. AthI vRddhavAdInI AgaLa pitAne alpajJa mAnI paMDita siddhasene pitAnI pUrva pratijJA pramANe temanuM ziSyatva svIkAryuM'. AcAya vRddhavAdIsUrie temane dIkSA ApI ziSya banAvyA. temanuM dIkSA nAma kumudracaMdra rAkhavAmAM AvyuM. muni kumudacaMdra pahelAM paNa veda-vedAMga-purANanA mahApaDita hatA, temAM gurudeva pAse jinAgamane UMDo abhyAsa vinItabhAve karatAM vidyA vinayana zobhate mujaba temanI pratibhA era jhaLakI UThI. zrI vRddhavAdIsUri paNa AvA uttama ziSyane prApta karI prasannatA pAmyA. jenazAsananI sArvabhauma prabhAvanA kumudacaMdrathI * saMbhavita che ema samajI eka divasa zrI vRddhavAdasUrie temane AcAryapadathI alaMkRta karI pUrvenuM "siddhasenasUri evuM nAma jAhera karyuM. AcAryazrI vRddhavAdIe tyArabAda zrI siddhasenasUrine svataMtra vicaravAne Adeza ApI pite bIje sthAne vihAra karyo. prakhara vidvattAnA kAraNe AcAryazrI siddhasenanA sAnidhye paNa apUrva zAsanaprabhAvanA pravartAvA lAgI. - eka vAra AcArya siddhasenasUri citrakUTa (cittoDagaDha) padhAryA. tyAM temaNe vividha auSadhionA cUrNathI banela eka staMbha je. pratipakSI auSadhione pravega karI AcArya siddhasene temAM eka chidra karyuM. staMbhamAM hajAro pustaka hatAM. ghaNe prayatna karyA pachI e chidramAMthI temane eka ja pustaka maLyuM. te pustakanuM prathama pRSTha vAMcavAthI ja temane sarSa pamaMtra (sainyasarjanavidyA ane suvarNasiddhiyoga nAmanI be mahAna vidyAo prApta thaI. sarSa pavidyAthI mAMtrika dvArA jaLAzayamAM nAkhelA sarasavanAM kaNenA anupAtathI covIza prakAranA upakaraNasahita saiinike nIkaLatA hatA ane pratipakSIone parAbhava karI pharI. jaLamAM adazya thaI jatA hatA. suvarNavidyAthI mAMtrika keIpaNa dhAtune sahajapaNe senAmAM parivartita karI zakAtI hatI. A baMne vidyAonI prAptithI AcArya siddhasenanA manamAM utsukatA vadhI. teo pUruM pustaka vAMcI levA utsuka hatA, tyAM devIe AvIne temanA hAthamAMthI pustaka kheMcI lIdhuM ane temanA mananI IcchA pUrNa na thaI zakI. 2010_04
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagava tA 185 tyAra bAda AcArya siddhasene tyAMthI citrakUTanI pUrva dizAmAM prayANa karyuM. te vihAra karatAM karatAM kUrmAMra dezamAM pahoMcyA. te vakhate kUrmAMra dezanA rAjA devapAla hatA. AcArya siddhasena pAse dharmanA edha pAmI te temanA parama bhakta banI gayA. rAjasanmAna pAmI AcArya siddhasenanuM mana mugdha banyuM ane teo tyAM ja rahevA lAgyA. A samaye rAjA devapAlanI sAme paracakranA bhaya upasthita thaye.. kAmarUpa ( AsAma ) dezanA rAjA vijaya varmAe sainya sAthe kUrmAMradeza para AkramaNa karyu. rAnta devapAlanA sainyane temanI sAme TakavAnuM kaThina thaI paDayuM. AcAya siddhasenanI pAse rAnta devapAle peAtAnI paristhiti pragaTa karI ane kahyuM ke-- gurudeva ! have ApanA ja Azraya che. ''rAjA devapAlane dhaiya ApatAM AcAya siddhasene kahyuM ke--"rAjana ! ciMtA na karo. huM jene mitra hAu tenA ja vijaya hAya. " siddhasena pAsethI sAMtvana meLavI devapAla prasanna thayA. zatruno parAbhava karavAmAM temane AcArya zrI siddhasenane sahuyega maLyA. yuddhanI sa`kaTakAlIna sthiti vakhate AcAya siddhasene suvarNasiddhiyoga ' vidyAthI puSkaLa dhana utpanna karyAM. sa pama tranA prayogathI vizALa sakhyAmAM sainya nirmANa karyu. yuddhamAM devapAlanA vijaya thayA. vijaya prApta thayA pachI rAjA devApAle AcAya zrI siddhasenasUrie kahyuM ke--" bhavatAraka gurudeva! huM zatruthI upasthita thayelA bhayarUpI aMdhakAramAM bhrAMta thayeA hateA. Ape sUnI jema mArA mArgane prakAzita karyo. AthI, have pachI ApanI prasiddhi - divAkara ' nAmathI thAo. * tyArathI AcArya siddhasenanA nAmanI sAthe divAkara vizeSaNa joDavAmAM AvyuM. te lekamAM siddhasena divAkara nAme prasiddha thayA. nizIthasUNI pramANe zrI siddhasenasUrie adharcanA paNa karI hatI. AcAya siddhasena devapAla rAjAnA bhAvalInA satkAra ane suvidhAone muktapaNe upayoga karavA lAgyA. tee hAthI para besavA lAgyA ane zibikAneA upayega paNa karavA lAgyA. temanA sAdhanAzIla jIvanamAM zithilatA AvavA lAgI. dha saMghamAM carcA thavA lAgI ke, sacitta jaLa, puSpa, phaLa, aneSaNIya AhAranuM grahaNa ane gRhasthanAM kAryonuM ajayaNApUrNAMka sevana te sAdhuvezanI pratyakSa viDaMbaNA che, AcArya siddhasenanI A zithilatAnI vAta AcAya vRddhavAdInA kAne pahoMcI. teo tyAMthI ekalA vihAra karI, kUrmIra deza padhAryA. tyAM rAjAnI jema pAlakhImAM esI seMkaDA mANasethI gherAyelA ziSya siddhasenane joyA. vezaparivartana karI AcAya vRddhavAdI siddhasenanI sAme AvyA ane AlyA ke Apa meTA vidvAna che. ApanI khyAti sAMbhaLI huM dUra dezAMtarathI ALyo chuM. mArA mananA saMdeha Apa dUra kare. " A sAMbhaLI AcAya siddhasene abhimAnathI mastaka UMcuM karI kahyuM ke tamAre je pUchavuM hoya te AcAya vRddhavAdI AsapAsa UbhelAM loke sAme joI UMcA svare meAlyA ke aNahulI phulla ma toDahu mana AzamA ma moDa | maNakusumehi acci niraMjaNu hiMDaha kAI vaNeNa vaNu // " "" pUche.' *. 24 '. 2010_04 *
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 AcAya siddhasene buddhi para ghaNuM jora lagAvyuM paNa e zlokanA atha karI zakA nahi. temaNe manomana vicAra karyo ke A mArA guru vRddhavAdI te nathI ne ? vAravAra temanI mukhAkRti joI AcAya siddhasene guru vRddhavAdIne oLakhyA ane saMkoca pAmyA. AcAya vRddhavAdI olyA ke-- yegakalpadruma zramaNasAdhanA yogakalpavRkSa samAna che. A vRkSanAM mULa yamaane niyama che. dhyAna, prakAMDa ane samatA skaMdha che. kavitva vagere puSpa samAna che. kevaLajJAnanI prApti madhura phaLa che. hajI sAdhanAjIvana rUpI kalpavRkSa puSpavALu' thayuM che. phaLa AvyA pahelAM puSpAne toDAya nahi, mahAvrata rUpI breDavAne ukheDI na nAkheA. prasanna mane ahu kArarahita thai vItarAga prabhunI ArAdhanA karo. mehu Adi vRkSeAnI ADIthI gahana vanamAM kema bhramaNa karo che? ' A pramANe AcAya zrI nRddhavAdIe e gAthAnA vividha artha karI zrI siddhasenasUrinAM AMtaracakSu ughADI nAkhyAM. temaNe gurunAM caraNeyamAM paDI kSamA mAgI. zAsanaprabhAvaka anya pramANenA AdhAre A ghaTanA evI paNa che ke, kUrmAMranagaramAM paheAMcI, AcAya vRddhavAdI pAlakhI upADanAra puruSA sAthe potAnA skaMdha para pAlakhI upADI cAlavA lAgyA. vRddhAvasthAne lIdhe temanA paga lathaDatA hatA ane temanA tarapha pAlakhI nIce thatI hatI. AcAya siddhasenanI najara vayevRddha kRza zarIravALA vRddhavAdI para paDI. te abhimAnapUrvaka khelyA * mUrimAmAzcantaH dhativa vAti? (he vRddha ! ghaNA bhArathI dabAyelA tamArA skaMdha zuM pIDA pAme che? ) '' ahIM AcAya siddhasene mAdh dhAtu Atmanepada hovA chatAM paramaipadane prayoga karyo, je azuddha hatA. te azuddha prayogane parimArjita karI AcAya vRddhavAdI elyA kena tathA vAdhate dho cathA vAta vAte / ( vAdhatti praye!ga karavAthI mane jevI pIDA thAya che tevI pIDA mArA skaMdhane thatI nathI. ) " AcAya siddhasena jANI gayA ke, mArI azuddhinA saMketa karanAra mArA guru vRddhavAdI sivAya bIjA kAI hoI zake nahi. AthI AcAya siddhasena te ja vakhate zikhikAmAMthI nIce UtarI gurunAM caraNe paDI gayA. AcAya vRddhavAdIe temane prAyazcitta ApI saMyamamAM sthira karyA ane peAtAne gaNanAyaka tarIke nImyA. te pachI anazana grahaNa karI AcAya vRddhavAdI svarga vAsa pAmyA. : eka vakhata AcAya siddhasenane prAkRta bhASAmAM racAyelA AgamAne saMskRta bhASAmAM rUpAntara karavAno vicAra Ajye.. temaNe A bhAvanA vaDIle pAse rajU karI. tenI nA hovA chatAM temaNe name'huMt siddhAcArye pAdhyAya sa`sAbhya: 'nI racanA karI batAvI. temanA A kRtyathI saue prabaLa vidhi karyAM. tIrthaMkara ane gaNadharonI azAtanA samajI temane pAMcita nAmanuM mATu prAyazcitta ApyuM. saMghanA A prabaLa vidhanA phaLa rUpe temane bAra varSa sudhI gaNasamudAyanI bahAra rahevAne kaThora da'Da maLyA. A parAMcita nAmanuM prAyazcitta vahana karavAmAM temane mATe eka apavAda hato. bAra varSanI A avidhamAM te jainazAsananI mahAna prabhAvanA kare te daDanI samayamaryAdA pahelAM saMghamAM sa`milita karavA. AcAya siddhasena sAdhuvezanu' parivartana karI sAta varSe vihAra karatA rahyA. te pachI 2010_04
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagavatI 187 22 avaMtimAM AvI vikramAditya rAjyane potAnI adbhuta kAvyazaktithI prabhAvita karyAM. rAjAe temanI ajoDa vidvattA ane kAvyazaktithI prasanna thaIne eka karoDa senAmahAra svIkAravA vinati karI. sUrijIe kahyuM ke, "ame te akiMcana sAdhu chIe. amAre e na khape. zA vikramAditye A sAMbhaLI khUba AnaMda anubhavye ane sthiratA karavA vinaMti karI. paraMtu sUrijI mahArAja sthiratA na karatAM vihAra karI gayA. thoDA samaya pachI zrI siddhasenasUri avadhUtaveze punaH avatimAM padhAryAM ane mahAkAlezvara maMdiramAM gayA. tyAM mahAdevajI pAse paga lAMbA karI sUI gayA. prAtaHkALe pUjArIe temane maMdiramAM sUtelA joI uThADavAnA vividha prayatna karyo paNa badhA prayatno niSphaLa jatAM pUjArI rAjAne phariyAda karavA gayA. na rAjA vikramAditye A vAta sAMbhaLI peAtAnA sipAhIone hUkama karyo ke, jaladI jAe, e jogIne uDADI mUko ne na UThe te kAraDA mArIne paNa tene uThADIne kADhI mUko. " sipAhIoe tyAM jaIne sUjIne samajAvyA, dhamakAvyA ane chevaTe koraDA mAravAnu zarU karyuM. para Mtu badhAnAM Azcaya vacce eka paNa kArA sUrijIne lAgate nathI ! UlaTuM, rAjAnA aMtaHpuramAM rahelI rANIone A keraDA vAgatA hatA. tyAM cIsAcIsa ane raDAroLa thavA lAgI. A khabara maLatAM rAjA vikramAditye kAraDAnA mAra baMdha karAvI, pAte mahAkAlezvara maMdiramAM pahoMcyA. tenI sAthenA praznottara rUpe AcAya siddhasenasUri stutipUrvaka ' kalyANamaMdira stotranI racanA karI gAvA lAgyA. stotranA agiyAramA zrlAke zivali'gamAMthI dhUmrasera nIkaLavA lAgI. pachI dvivyajyota pragaTI, soLamA zloke temAMthI mahAcamatkArI pAghajinabisthya nIkaLe che. e joIne rAjA tathA sau koI daMga thai jAya che! batrIsamA zloke pratimAjI sthira thayAM. Ama, zrI siddhasenasUrie * kalyANamadira nA 44 zloka racyA. A mahAprabhAvaka staMtranu Aja paNa dhaNI bhAvabhera smaraNa ane raTaNa thAya che. dra rAjA vikramAditya A prabhAvaka prasa'gathI pratimAdha pAmyA. pUrve A suhastisUrinA samayamAM avaMtisukumAlanA putra mahAkALe ahIM pArzvanAthanuM jinamaMdira baMdhAvyAnA itihAsa AcArya siddhasenasUri dvArA jANI, rAjA vikramAditye navuM jinamaMdira baMdhAvI temAM avaMti pArzvanAtha 'nI pratiSThA karI. vaLI, rAntae pote ane tenA 18 mAMDalika rAjAoe paNa jainadha aMgIkAra karyA. AcAya siddhasenane Ama jainazAsananI apUrva prabhAvanA karatAM, temanAM prAyazcitanAM bAkI pAMca varSIne kSamya gaNI, zramaNasadhamAM punaH mAnabhera sa Mmilita karavAmAM AvyA. (4 sAhityaracanA : AcAya siddhasenasUrie aneka maulika gA gyA che tee jaina nyAyasAhitya AdinA puraskartA hatA. temanI pahelAMnA yuga AgamapradhAna hate. zrI gautamaRSinu` 'nyAyasUtra' anyA pachI nyAyazAstranI upayeAgitA vadhI. AthI jainadarzananAM tattvone taka NAnI kaseTImAM kasIne saMskRtamAM rajU karavAnuM' parama saubhAgya A AcAyazrIne prApta thayuM. parapakSane vAstavika rIte atAvI tenuM zruti ane tarkathI khaDana ane satyanuM maMDana; A 2010-04
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zAsanaprabhAvaka baddhatie temaNe nyAyazAstrane addabhuta banAvyuM. temanA graMtha nIce pramANe cheH (1) nyAyAvatAra : ka 32. tenI upara AcArya siddhaSie 2073 kalekanI TIkA, AcArya bhadrasUrie 1053 kalekanuM TippaNa racyAM che. A sivAya tenuM aMgrejI bhASAMtara, neTsa ane saraLa gujarAtI bhASAMtara paNa thayAM che. jene nyAyane A Adi gaMtha manAya che. temAM vastupravAha bhAgIrathInI jevo maMda-maMda, dhIragaMbhIra vacce jAya che. tenI saMskRta bhASA lalitamadhura che. (2) sammatitaka : zrI siddhasenasUrino A addabhuta ane mahAna graMtha che. temAM jainadarzanenAM tattvone nyAyapUrNa chaNAvaTa che. A graMthamAM 3 kaDA ane 167 prAkRta gAthAo che. pahelA kAMDamAM 54 gAthAo che, jemAM nayavAdanuM vizada varNana che. bIjA kAMDamAM 43 gAthAo che, jemAM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevalajJAnanI suMdara chaNAvaTa che, tema ja pratyakSa ane parokSa jJAnanI vAstavikatA samajAvI enI vizada carcA karI che. trIjI kAMDamAM 70 gAthAo che, jemAM reya tattvanI carcA karI syAdvAdanI suMdara vicAraNA karI che. emAM syAdvAdanA apUrva rahasyane khajAno bharyo che. A graMtha upara vetAMbara ane digaMbara AcAryoe TIkA racI che. emAM vetAMbara taiyAyika AcArya mallavAdisUriskRta 700 pramANa TIkA ane digaMbara AcArya sumatinI TIkA upalabdha nathI. rAjagacchIya vetAMbarAcArya pradyumnasUri ziSya tarka paMcAnana zrI abhayadevasUrikRta tattvadhavidhAyinI TIkA vidyamAna che, je pacIza hajAra kalekamAM che. A TIkA bhAratIya sAhityane eka abhUtapUrva graMtha che ema kahIe te cAle. (3) drAviMza-drAviMzikA : AmAM zrI siddhasenasUrinI batrIza batrIzIone samAveza thAya che. atyAre AmAM nyAyAvatAra sahita 21 batrIzIo upalabdha che. enI racanA khUba gUDha ane gaMbhIra arthothI bharelI che. AmAM jena, bauddha ane vaidika sAhityanAM tanI gUMthaNuM che. A batrIzIo padyamAM che. AcArya haribhadrabhUrine SaDradarzanasamuccaya, AcArya hemacaMdrasUrinI anya vyavacheda kAtrizikA, agavyavaccheda kAtrizikA tathA pramANa mImAMsA ane madhyAcAryanA sarvadarzana saMgraha vagere mULa A batrIzIomAM che. (4) kathAmaMdira stotra : avaMti pArzvanAthanA prAgaTya mATe A stotranI racanA thaI hatI, jemAM bhagavAna pArzvanAthanI stuti che. vasaMtatilakAnA 44 saMskRta zleke che. tenI saMskRta bhASA maMjula, lalitamadhura, hRdayaMgama, bhAvavAhI ane bhakti poSaka che. anya paNa keTalAka graMtha AcAryazrI siddhasenasUrie racyA hoya tema jaNAya che. aneka AcAryoe pitAnA graMthamAM zrI siddhasenasUrinI prazasti karatAM teozrIne zrutakevalI tulya, advitIya graMthakAra, mahA stutikAra, satkRSTa kavi, sarasvatI, kaMThAbharaNa, mahAvAdI, samartha prabhAvaka, AThamA kavi prabhAvaka vagere zabdomAM saMbodhyA che.) AcArya siddhasenasUri jIvananA saMdhyAkALe pratiSThAnapura padhAryA hatA. ane tyAM anazanapUrvaka parama samAdhimAM vIranirvANa saM. pa70 lagabhagamAM svargavAsa pAmyA hatA. 2010_04