Book Title: Sat Nayni Drushtantrupe Parmarthik Ghatna
Author(s): Punyavijay
Publisher: Z_Parmarthik_Lekhsangraha_005006_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249618/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 37 sAta nayanI dRSTAMtarUpe pAramArthika ghaTanA koi paNa vastunI yathA parIkSA karavAmAM nayaghaTanA karI zakAya che. Itara aMzanA apalApa ke pratikSepa karyAM vinA vastunA kAi eka sa zanuM grahaNa kare, te apekSAvizeSanuM nAma 'naya' ema tenI zAstrIya vyAkhyA che; athavA bluttithI joIe te 'mo' dhAtu dorI javuM-laI javuM, te parathI naya eTale AgaLa ne AgaLa vastusvarUpa bhaNI dorI jAya-laI jAya te naya athavA naya eTale nIti-nyAya ema sAmAnya paribhASA che. arthAt pramANapuraskara sanyAyasa'panna kathana te naya ane zrI jinapraNIta naya paNa sanyAyasaMpanna nyAyAdhIzanI jema madhyastha parIkSA karanArA hAI tene naya nAma yathAthapaNe ghaTe che. eTale nayanA prayAga paramArtha samajavA mATe ane pAmavA mATe jarUra karI zakAya. arthAt AtmazraddhAnA anumApanamAM, paramAtha prAptinA upakramamAM, bhaktiviSayamAM ke caraNasevA Adi viSayamAM tenI yathArtha aghaTanA karI zakAya ane te pramANe zrI devaca'drajI Adi mahAtmAoe karela che, mATe ema karavAmAM kAMI dUSaNa ke virAdha jevuM nathI, eTaluM ja nahi paNa AtmArthI mumukSune paramAM samajavA mATe ane pAmavA mATe te parama upakArI hAI parama prazasta ane rasaprada che. sAta naceAmAMthI prathamanA traNa nace mAhya nimitta sAdhana che ane pachInA cAra nayA aMtara ( upAdAna ) sAdhana che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 38] zrI jI. . jaina granthamAlA daSTAMta-jema eka sonIne kaMThI ghaDavAnI IcchA thaI. je te prabaLa pariNAmI na hoya te senAne abhAve vA sAnA abhAve kaMThInuM kArya thaI zakatuM nathI, paNa jyAre prabaLa IcchA thAya che, tyAre tanatoDa prayatna karIne kArya karavA utsuka bane che. AthI kArya karavAnI daDha IcchAsaMka95 te "gAma naya." nigama zabdano artha saMka9pa paNa thAya che. saMkalpa mAtrane viSaya karavAvALe naigama naya kahevAya che. kArya kema karavuM tenuM saMpUrNa jJAna nathI (gama nathI), chatAM prabaLa ane sArI IcchA ja ene kArya tarapha dere che-prere che- laI jAya che. sArI prabaLa IcchA te kanaigama naya." te IcchAnI preraNAthI va pAvarathI sAdhanasAmagrI (eraNa, haDI, agni vagere)ne saMgraha karatA jAya te "saMgraha naya." pahele naya bIjA naya sudhI kAryane sAdhaka sahAyaka thAya te te naya. tema na thAya te pahele naya te nayAbhAsa bane che. ema trIjAne, trIje cethAne paraMparAmAM sahAyaka bane, AgaLa laI janAra preraka bane, tyAre tyAre preraka bananAra pAchaLane naya, naya kahevAya. paraMtu jyAre jyAre vA jyArathI preraka banate aTakI jAya, tyAre tyAre te te naya nayAbhAsI (niSphaLa pariNAmI) banatA jAya. sAdhanasAmagrI taiyAra thaI jAya tyAre " vyavahAra naya" kahevAya. A traNa naya vyavahAranA vA nimittakAraNanA na kahevAya che. vyavahAranA cha bheda che-zuddha, azuddha, zubha, azubha, upacarita ane anupacarita. A chamAMthI je vyavahAra (sAdhana-sAmagrI) potAnI prabaLa preraNAthI upAdAnane jAgrata karIne sahAyaka bane to ja zuddha vyavahAra kahevAya; nahitara azuddha vyavahAranA nAmamAM Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 39 AvIne vyavahAranayAbhAsa bane che. zuddha vyavahAra eTale upAdAnane sarva prakAre sahAyaka bane che. vyavahAranI pUrNatA thatAM upAdAna svarUpa suvarNanI hAjarI thaI te "rAjusUtra naya." trAju eTale saraLa ane sUtra eTale kArya. kuzaLa kArIgara suMdara sAdhanethI hajAro varSa paryata prayatna kare paNa suvarNa vinA kaMThI thAya nahi, temaja zuddha suvarNa hajAra varSa eraNa upara paDI rahe chatAM kuzaLa kArIgara vinA kadi paNa kaMThI thAya ja nahi. arthAt nimitta kAraNa ane upAdAnakAraNae bannenuM samanvayapaNuM vA sahakArIpaNuM thAya tyAre ja kAryanI siddhi thAya che. tenuM gALI, DhALa pADI, jhaNuM tAra karI nAnA AMkaDA banAve, tyAre je kArya thavAnuM te zabdamAM AvI jAya athar A kaMThI thAya che, ema kAryanI pratyakSatA thAya te "zabda naya. kArya samyaka prakAre abhirUDha (pariNati pAme) arthAta kAryanI saMpUrNatA pahelA thoDuMka ApavA vigere bAkI rahe tyAre "samabhirUDha naya thAya ane kArya saMpUrNa paNe ApI palIza thaI kaMThI taiyAra thAya tyAre evaMbhUta naya thAya. jema che tema kAryanI pUrNatA tene "evabhUtanaya " kahevAya. A sAte nayanuM svarUpa dRSTAMta upara ghaTAvIne have mULa rUpamAM tene khyAla karIe. AMtara svarU5-1. anAdikALanA saMsAra paribhramaNa karatAM avyaktapaNe vAghadaSTie paNa saddagurunI upAsanA karate ane akAmanijara karato karate AtmA jyAre 70 kaDAkaDI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rApathapravAsa 40 ] zrI jI. e. jena canthamAlA sAgaropama mohanIya kamanI utkRSTa sthitimAMthI eka keDAkeDImAM AvI yathApravRttikaraNa sudhI pahoMcyA pachI, pUrve aneka bhavamAM avyaktapaNe paNa sevelAM sadgurunI upAsanAthI aMtaramAM je je saMskAro paDayA hoya te daDhibhUta thaIne paramArthamArga pAmavAnI sAcI-prabaLa IcchA-jijJAsA thAya. saMsAranA anaMta mehavardhaka sAdhanAmAM zarIra, dhana, strI, kuTuMba-e cAra sarvotkRSTa mukhya sAdhana che. tene meLavavAmAM, sAcavavAmAM ane bheLavavAmAM je prIti che, tenA karatAM prabaLa prIti paramAne pAmavAmAM thAya. AvI paramArtha pAmavAnI sAcI ane prabaLa jijJAsA thAya, te saraLatA, sajajanatA pramANiktA ane niHsvArthatAdi guNe pragaTe. AvI nirmaLa jijJAsA arthAt pUrvasaMskAranI prabaLa jAgRti thavAthI paramArthanI tIvra IcchA (mumukSu dazA) te "naigamanaya"nI daSTi kahI zakAya. 2. paramArthamAga pAmavAnI tIvra jijJAsA thayA pachI kaSAyanI maMdatA thatAM pagalika bhAva tarapha udAsInatA thavAthI, aMtarAtmAnI nirmaLatA thatAM saddagurunI zodha karatAM aMtaradaSTi jAgRta thavAthI puruSane aMtaradaSTithI vAstavikapaNe oLakhIne, zraddhAthI tenI upAsanA karatAM nyAya, pramANiktA, udAsInatA, sahiSNutA, sevAbhakti, saraLatA, niSpakSapAtavRtti, sazAstravAMcana-vicAra vigere Atmika guNene saMgraha karate jAya te "saMgraha nayanI daSTi kahI zakAya. 3. matAgrahathI mukta thaIne sadguNapremI banI sadgurunI AjJAe sata sAdhano dvArA sanmAnI upAsanA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAramAthi lekhasaMgraha [41 karavAthI aMtaratyAga, aMtaravairAgya, aDaga zraddhA, ananya bhakti, abhigrAhika mithyAtvatyAga, kaSAyanI upazAMti ane AtmAne svAnubhava karavAmAM parama sahAyaka suvicArazreNuM vigere samyakatvasthitine prApta karAvanAra Atmika guNenI prApti thAya te "vyavahAra nayanI dRSTi kahI zakAya. A - sadvyavahArathI ja samyaktvanI prApti thAya che. 4. uparokta sadvyavahArathI anaMtAnubaMdhI kaSAya tathA traNa mohanIya-e sAta prakRtione kSaya vA kSapazama karI AtmAnI vizuddhi thavAthI svasvarUpanI prApti thAya, AtmadarzananI jhAMkhI thAya arthAt AtmAne AtmAno anubhava thAya, te zuddha samakita che "jusUtranayanI daSTi kahI zakAya. 5. AtmAnI vizuddhi thavAthI uttarottara AtmazreNIe caDatAM, ghAtikamane kSaya karavAnI ati vizuddha dazArUpa kSapakazreNIe caDatAM, kevalajJAnasvarUpanI prApti zabdagamya thavAthI, te "zabda nayanI daSTi kahI zakAya. 6. ghAtikane kSaya karavAnI aMtima zakti bAramA guNasthAne thAya, te "samabhirUDha nayanI daSTi kahI zakAya. 7. ane jema che tema AtmAnI pUrNa nivAraNa dazA, te evaMbhUta nayanI daSTi. TakAmAM aMtaraMga kAryarUci te naigama, tatakAraNa saMgrahasamyagrahaNa te saMgraha, tene samyaga vyavahAraprayoga te vyavahAra-Ama satakAraNene samyavyavahAra karatAM kArya thavAnI sanmukhatA-hAjarapaNuM thAya te jusUtra, kAryane aMza pragaTa thAya te zabda, ke jethI kArya thavA mAMDayuM; Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] zrI jI. . jaina granthamAlA ema yathArtha arthamAM zabdaprayoga karI zakAya. kAryanA uttarattara adhikAdhika aMza pragaTa thatAM thatAM yAvat pUrNa kAryamAM eka aMza nyUnatA-UNApaNuM rahe tyAM sudhI samabhirUDha ane saMpUrNa kAryanuM pragaTapaNuM te evabhUta. A sAta namAMthI trAsUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta-e cAra na anukrame cheDA aMza vyakta, bahu aMza vyakta, bahutara aMza vyakta ane sarva aMza vyaktane mAnanArA bhAva naya kahevAya che. bAkInA traNa naya vyakta svabhAve nathI jene dravya naya kahevAya che. keTalAke jusUtrane dravyamAM gaNe che, paraMtu te apekSAkRta hAI virAdhane sthAna nathI. duSamakALamAM divAkara, samAna prakhara, tAkika zrI siddhasena divAkarajI bAjusUtrane bhAvanayamAM gaNe che. nayanuM svarUpa aneka daSTie vicArI zakAya che. ekabIjAne virodha zamAvavAmAM paNa Ane ja upayoga thaI zake che. te viSe jinAgamamAM ghaNuM kathana che. zrI jinabhagavAne naya-svAduvAdanuM svarUpa eTalA ja mATe rAgadveSanA upazama mATe ja upadezya che. vAcaka sajajane haMsacaMcu nyAye AmAMthI sAra-paramArthane grahaNa karaze. A zAstrapaddhatie nayanuM svarUpa nathI, zAstramAM parakRta Azaya-apekSA samajavA mATe je mApa bharavAnI pAlI AdinuM dRSTAMta ApeluM che tathA prakAre A nathI, kintu AtmazraddhAnuM anumApana samajavA dRSTAMtarUpe A nayaghaTanA che ane e rIte mahAmunIzvara zrI devacaMdrajIe zrI caMdraprabha jinastavanamAM prabhunI utsarga-apavAda sevAmAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S tAramArthika lekhasaMgraha [ 43 nayaghaTanA karI batAvI che. tene anusarI eka vidvAna sadgRhastha taraphathI naidha jANavA maLela, temAM yathAmati prAsaMgika ane bIjuM chUTaka umerI sadara lekha taiyAra karavAmAM Avyo che. A lekhamAM virodhane leza paNa sthAna hoya tema mAnatA nathI, kintu AtmArtha-paramArtha samajavAno prerakarUpa eka rasaprada vastu che tema vicAraka gaSakene jaNAI Avaze. AtmavicAra kartavyarUpa dharma duHkhanI nivRttine sarva jIva Dei che ane duHkhanI nivRtti Hkha jenAthI janma pAme che evA rAga, dveSa ane ajJAnAdi doSanI nivRtti thayA vinA saMbhavatI nathI. te rAgAdinI nivRtti eka AtmajJAna sivAya bIjA koI prakAre bhUtakALamAM thaI nathI, vartamAnakALamAM thatI nathI ane bhaviSyakALamAM thaI zake tema nathI-ema parva jJAnI purUSAe bhAkhyuM che, mATe te AtmajJAna jIvane prajanarUpa che. teno sarvazreSTha upAya sallurUvacananA zravaNanuM ke salphAstranuM vicAravuM e che. je kaI duHkhanI nivRtti IcchatA hoya teNe e ja eka mArga ArAdhyA sivAya anya bIjo koI upAya nathI; mATe jIve sarva prakAranA matamatAMtarone, kuLadharmane, leka saMjJArUpa dharmane ane odhasaMjJArUpa dharmane udAsabhAva bhajI eka AtmavicAra kartavyarUpa karma bhaja le che.