Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina saMskRti aura usakA avadAna -parama viduSI sAdhvI zrI kusumavatI jI ma. kI suziSyA sAdhvI garimA, ema. e. - Q9 vizva meM anekAneka saMskRtiyA~ haiN| jaba se liye preraNA detI hai, vaha isa dizA meM mArga nirmita manuSya ne sAmudAyika jIvana Arambha kiyA aura karatI hai aura usake anusaraNa ke liye bhI manuSya paraspara vyavahAra ko AdhAra-bhUmi banane lagI, tabhI ko zakti pradAna karatI hai| pratyeka vyakti ke pArase AcaraNa saMbaMdhI katipaya AdarzoM ne AkAra sparika vyavahAra ko Adarza rUpa dene, use niyamita grahaNa karanA Arambha kara diyA thA aura deza-kAlA- aura niyantrita karane kI bhUmikA kA nirvAha bhI nusAra usameM parivartana-parivardhana bhI hote rhe| saMskRti dvArA hotA hai| ucca mAnavIya AdarzoM isa prakAra saMskRti kA astitva banA / paristhiti- ko rUpAyita kara saMskRti manuSya hI nahIM prANibhinnatA ke kAraNa vizva ke vibhinna bhU-bhAgoM meM mAtra ke kalyANa meM lagI rahatI haiN| jIvana ko bhinna-bhinna prakAra kI saMskRtiyoM kA pracalana ho Adarza rUpa meM DhAlane kA sA~cA saMskRti hai / mnugyaa| ina aneka saMskRtiyoM meM jaina saMskRti ko Syatva to devatva evaM asuratva kA samanvaya hotA ati mahatvapUrNa sthAna prApta hai| isakA AdhArabhUta hai| kabhI usakA eka lakSaNa jAgRta rahatA hai aura kAraNa yaha hai ki kisI bhI saMskRti ke lie jo anya supta rahatA hai, kabhI yaha krama viloma ho anivArya apekSAeM haiM, unakI pUrti jaina saMskRti dvArA jAtA hai| isa AdhAra para manuSya kA mUlyAMkana bakhUbI ho jAtI hai / arthAt saMskRti ke vAMchita svarUpa hotA hai ki vaha bhalA hai athavA burA / devatva kI se jaina saMskRti sarvathA saMpanna hai / vyApaka dRSTikoNa kalpanA zreSTha mAnavIya vyavahAroM, guNoM aura " ko apanAte hue yadi saMskRti ke samagra svarUpa ko lakSaNoM ke samuccaya ke rUpa meM kI jA sakatI hai| / sUtrAtmaka rUpa meM prastuta karanA ho, to yaha kahanA isake viparIta manuSya kI durjanatA, usakI kupravRhogA ki-saMskRti Adarza jIvana jIne kI eka ttiyA~ hI asUratva kA svarUpa haiN| sajjanoM meM kalA hai| manuSya eka sAmAjika prANI hai aura devatva kA prAcurya aura asuratva nAma mAtra ko hI tadanusAra usake jIvana kA eka rUpa vyaktigata hai hotA hai / saMskRti vyakti ke isI prakAra ke vyaktiaura dUsarA rUpa sAmAjika athavA sAmudAyika hai| tva ko saMvAratI hai| devatva ke bhAga ko adhikAvyakti ke jIvana ke ye do pakSa haiN| isa prakAra yadi dhika vikasita karane aura asuratva ko ghaTAkara manuSya apane hI jIvana ko zAntimaya aura sukhapUrNa nyUnatama banA dene kI ati mahatvapUrNa bhUmikA banAne kI dizA meM prayatnazIla rahatA hai, to usakA saMskRti dvArA hI nibhAyI jAtI hai| saMskRti isa jIvana-sAphalya AMzika hogaa| pUrNa saphalatA tabhI prakAra manuSya ko sacce arthoM meM manuSya banAtI haisvIkAra kI jA sakegI jaba manuSya jAti, samAja, use manuSyatA se sampanna karatI hai| yaha manuSya kA deza, vizva kI zAnti va sukha ke liye saceSTa ho| saMskAra karanA hai, jo saMskRti dvArA pUrNa hotA hai / , saMskRti isa prakAra ke sampUrNataH saphala jIvana ke mAnavAkRti kI deha mAtra manuSya nahIM hai| isake kusuma abhinandana grantha : pariziSTa 561 sAdhvIratna kusumavatI abhinandana grantha ooo Yor Private & Personal Use Only JATT Education Internationar www.jainehibrary.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ liye mAnavocita Adarza, sadguNa, vyavahAra aura meM rahI haiM, yathA-vaidika, bauddha aura jaina saMskRlakSaNoM kI anivArya apekSA rahatI hai, jo use tiyA~ / ye pRthaka-pRthaka sAMskRtika dhArAe~ rahI haiM / anya prANiyoM se bhinna aura uccatara sthAna pradAna isa prakAra se yaha bhI kathanIya hai ki veda dAna ke, karate haiM, use 'azaraphula makhalukAta' banAte haiN| bauddha dayA ke aura jina damana ke pratIka ho gaye haiN| ___manuSya kI medhA kramika rUpa se vikasita hotI manovikAroM kA damana kara una para vijaya sthApita rahI aura paristhitiyA~ bhI yugAnuyuga parivartita karane vAlA jina hai aura jina kI saMskRti hI jaina hotI rhiiN| tadanurUpa hI saMskRti ke svarUpa meM bhI saMskRti hai| isa sUtra ke sahAre jaina saMskRti ke // vikAsa hotA rahA / saMskRti ke isa satata vikAza- tattvA ko samajhanA sugama hai| zIla rUpa ke kAraNa use kisI kAla vizeSa kI bhAratIya saMskRti meM pramukhataH do dhArAe~ rahI utpatti mAnanA upayukta nahIM hogA, tathApi jaina haiM jinheM brAhmaNa saMskRti aura zramaNa saMskRti ke haiM saMskRti ke viSaya meM yaha kathana asaMgata na hogA ki nAma se jAnA jAtA hai| brAhmaNa saMskRti ke AdhAra yaha atiprAcIna aura ati lokapriya hai| mAnava veda aura zramaNa saMskRti ke AdhAra jinopadeza rahe mAtra meM mAnavatA jagAne kI advitIya kSamatA ke haiN| zramaNa saMskRti nivRttimUlaka hai, jabaki brAhmaNa kAraNa usakI mahattA sarvopari hai aura ise saMskR- saMskRti pravRttimUlaka hai / yahI kAraNa hai ki ina tiyoM ke samUha meM mahatvapUrNa sthAna prApta hai / jaina donoM saMskRtiyoM meM yaha eka maulika antara lakSita saMskRti ne apane svarUpa ko itanI vyApakatA dI hai, hotA hai ki jahA~ brAhmaNa saMskRti meM bhoga kA svara ? itanI udAratA dI hai ki anyAnya saMskRtiyoM ko hai vahA~ zramaNa saMskRti meM yoga aura saMyama kA hii| isase preraNA lene kA samucita avasara milaa| prAcurya hai / brAhmaNa saMskRti meM vistAra kI pravRtti vastataH vizva saMskRti ke pakSa meM jaina saMskRti kI hai aura isake viparIta zramaNa saMskRti meM saMyama mUlyavAna dena rahI hai| aura antardRSTi kI prabalatA hai| brAhmaNa saMskRti ____ bhAratIya saMskRti kA vizva saMskRtiyoM meM aba vyakti ko svargIya sukhoM ke prati lolupa banAtI hai, | bhI AdaraNIya sthAna hai| yaha prAcInatama hai aura bhogonmukha banAtI hai, jabaki zramaNa saMskRti mokSo-hU~ ajasra rUpa se pravAhita dhArA hai| isakA pravAha nmukha aura virakta banAtI hai| yahA~ yaha vizeSa rUpa kabhI khaNDita nahIM huaa| kucha vidvAnoM ne 'bhArata' se dhyAtavya hai ki mAnava-jIvana kA parama lakSya zabda kA vizleSaNa isa prakAra bhI kiyA hai ki bhA' mokSa kI prApti hI hai aura lakSya kI prApti meM * kA artha prakAza hai aura bhArata kA artha prakAza meM zramaNa saMskRti hI sahAyaka hotI hai| bAle janoM ke sasadAya se liyA gayA hai| mAnavocita zreSTha saMskAroM ko sthApita karane / prakAza meM rata rahane ke saMskAroM kA udaya bhAratIya vAlI jaina saMskRti ko zramaNa saMskRti kahA jAnA saMskRti kI pravRtti rahI hai / isa saMskAra-sampannatA sarvathA upayukta aura sArthaka hai / zramaNa zabda ke mUla / ke lie upaniSadAnusAra 3 sUtra haiM-dayA, dAna meM 'zrama' 'zama' aura 'sama' ke tAtparyoM ko svIkAra aura damana (mana va indriyoM kA nigrh)| kiyA jA sakatA hai| yaha saMskRti 'zrama' pratIka saMkSepa meM yahI bhAratIya saMskRti kA mUla svarUpa dvArA manuSya ko udyamI banAtI hai| isakA sandeza | kahA jA sakatA hai| yahI bhAratIya saMskRti kI hai ki manuSya svayaM hI Atma-nirmAtA hai| usakA ekarUpAtmakatA hai, anyathA isa deza meM isa maulika hitAhita kisI anya kI anukampA para nahIM, svayaM svarUpa kA vahana karatI huI katipaya anya, paraspara usI ke prayatnoM para AdhArita hai, vaha Atma nirmAtA bhinna (anya prasaMgoM meM) saMskRtiyA~ ekAdhika rUpa hai| Atma-kalyANa ko mahattA dene vAlI zramaNa 562 kusuma abhinandana grantha : pariziSTa sAdhvIratna kusumavatI abhinandana grantha / AGYOREVE Jain Elation International N Poate & Personal Use Only www.jainelib
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRti manuSyoM ko hI yaha gaurava pradAna karatI hai ki vaha apane kalyANa kI kSamatA svayaM hI rakhatA hai / manuSya ko yaha saMskRti Atma- gaurava se dIpta aura svAvalambI banAtI hai / use puruSArthI banAtI hai, IzvarAdhIna zithila aura zlatha nahIM banAtI / yaha manuSya ko kisI ke caraNoM kA dAsa aura dIna hIna banane kI preraNA nahIM detii| vizeSatA yaha bhI hai ki isa puruSArthaM kA prayoga Atma - vikAsa ke lie sujhAyA gayA hai / AtmA ke utkarSa ke lie rAga-dveSAdi sarva kaSAyoM kA zamana amogha upAya ' ke rUpa meM zramaNa saMskRti ne hI sujhAyA hai| zrama ko sArthaka banAne ke lie isa prakAra 'zarmA' abhipreta rahatA hai / sama kA sandeza bhI samatva ke rUpa meM zramaNa saMskRti dvArA hI pradAna kiyA gayA hai / yaha tAtparya bhI isa saMskRti ko atyuccAsana para avasthita karatA hai / vyakti anya sabhI prANiyoM ko Atmavat hI svIkAra kare yaha samatva hai / manuSya yaha anubhava kare ki jaisA meM haiM vaise hI anya sabhI haiM / jina kAraNoM se mujhe sukha athavA duHkha kA anubhava hotA hai, vaisA hI anya prANiyoM ke sAtha hI ghaTita hotA hai| isa AdhAra ke sahAre manuSya ke mana meM yaha saMskRti dUsaroM ke prati aise vyavahAra kI preraNA jagAtI hai, jaisA vyavahAra vaha dUsaroM dvArA apane prati cAhatA hai / isake atirikta anya sabhI ko apane samAna samajhane ke kAraNa manuSya svayaM ko anyoM se ucca samajhane ke darpa se bhI baca jAtA hai aura anyoM se nimna samajhane ke honatva se bhI baca jAtA hai / usake lie sabhI samAna haiM-na koI ucca hai na nIca / vargavihIna samAjanirmANa kI dizA meM aisI saMskRti kI mahatI bhUmikA ko nakArA nahIM jA sktaa| isI prakAra samabhAva vyakti meM ahiMsA kA vyApaka bhAva bhI sakriya kara detA hai / yaha saMskRti manuSya ko sikhAtI hai ki use kisI ke prANApaharaNa kA koI adhikAra nahIM hai / kisI ke mana ko kaSTa pahu~cAnA bhI usake lie upayukta nahIM / vyakti isI prakAra to sabhI kI sukha-zAnti ke lie saceSTa rahatA huA jI sakatA hai | zramaNa saMskRti manuSya ke jIvana ko aisA sArthaka rUpa dene kA mahAna kArya bhI sampAdita karatI hai / ahiMsA jaina saMskRti kA prANa hai / mana, vacana aura kAyA se kisI jIva kA ghAta na karanA ahiMsA ke mAdhyama se hameM jaina saMskRti ne hI sikhAyA hai / yaha to yahA~ taka nirdeza karatI hai ki svayaM kisI kA prANaghAta karanA mAtra hI nahIM, apitu dUsaroM ko aisA karane kI preraNA denA, use sahAyatA denA bhI hiMsA hai / yaha bhI anupayukta hai / yahI kyoM, kisI hiMsA kA samarthana karanA bhI hiMsA hI hai / yaha saMskRti hiMsA ke raMcamAtra prabhAva ko bhI niMdya mAnatI hai / mana meM kisI kA ahita socanA, vacana se kisI ke mana ko Thesa pahu~cAne jaise karma bhI hiMsA kI paridhi meM le Ane vAlI yaha jaina saMskRti vastutaH manuSya ko devatva - sampanna banAne meM sarvathA sakSama hai / kyA yaha saMskRti manuSya ko prANaghAta na karane Adi jaise niSedhAtmaka nirdeza hI detI hai ? nahIM, aisA nahIM hai / yaha to manuSya ko saMkaTApanna prANiyoM kI rakSA karane kI saMskRti ke lie eka gauravapUrNa tatva hai / preraNA bhI detI hai / vidhi-niSedhayukta ahiMsA jaina anekAnta dRSTi bhI jaina saMskRti kI atyanta upayogI dena hai / samAja meM aneka vicAradhArAoM kA astitva ati svAbhAvika hai aura vibhinna vicAradhArAoM ke anuyAyI apane hI pakSa meM zreSThatA kA anubhava kareM - yaha bhI bahuta svAbhA vika hai / aisI sthiti meM eka mata vAle anya matoM ko hIna dRSTi se dekhane lagate haiM, unakI ve nindA karate haiM aura unake doSoM ko ujAgara karane se unheM saMtoSa kA anubhava hotA hai / isI prakAra ve apane mata ke prati zreSTha janadhAraNA kA nirmANa karanA cAhate haiM / yaha sArI kI sArI pravRtti dUSita aura ghAtaka ho jAtI hai| isa pravRtti se aikya khaNDita ho jAtA hai aura samAja aneka vargoM meM vibhakta ho jAtA hai| ina vibhinna vargoM ke bIca bhISaNa saMgharSa kI sthiti rahatI hai / pariNAmataH kusuma abhinandana grantha : pariziSTa sAdhvIratna grantha 563 mana
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ TEST TERS % 3ER samAja ghora azAnti kA ghara banakara raha jAtA hai| ko apane puruSArtha kA prayoga karanA cAhie / apane Agraha kA maMDana aura anyoM ke Agraha kA isa sandeza se prerita hokara manuSya apanI khaNDana karane ko pravRtti hI isa sAmAjika saMkaTa lAlasA para aMkuza lagAtA hai, bhI sukhoM ke kA kAraNa hotI hai| aisI vikaTa samasyA kA prati vikarSita hokara manuSya Atma-saMtoSI ho jAtA samAdhAna anekAnta darzana ke mAdhyama se jaina saMkRti hai| bhautika samRddhi kI daur3a meM usakI ruci nahIM prastuta karatI hai / anekAnta hameM sikhAtA hai ki raha jAtI aura saMtoSa-sAgara ko zAnti lahariyoM // apane Agraha ko satya mAnane ke sAtha-sAtha anya- meM vaha sukhapUrvaka vihAra karane lagatA hai| janoM ne Agraha meM 'bhI' satya kI upasthiti svIkAra isI prakAra jaina saMskRti manuSya ko saMyama aura karanI caahiye| tabhI hama pUrNa satya ke nikaTa AtmAnazAsana ke panIta mArga para bhI ArUr3ha karatA rheNge| kisI eka dRSTikoNa se hamArI dhAraNA hai / acaurya aura satya ke siddhAntoM kI preraNA dene yadi satya hai to kinhIM anya dRSTikoNoM se, anya apekSAoM se anya janoM kI dhAraNA bhI satya hI hogI vAlI yaha saMskRti aparigraha kA mArga kholatI hai / ICE manuSya ko apanI nyUnatama AvazyakatA pUrti ke aura ina sabhI ke samanvaya se hI pUrNa satya kA koI yogya hI sAdhana-suvidhAeM prApta karanI caahie| svarUpa prakaTa ho sakatA hai| anyathA ekAnta rUpa se isase adhika saMgraha karanA isa saMskRti ke adhIna pRthaka-pRthaka dRSTikoNa to satya ke eka-eka aMza hI ra anoti hai / jo isa anIti kA anusaraNa karatA hai hoNge| yaha samanvayazIlatA kI pravatti jaina saMskRti vaha anya aneka janoM ko sukha-suvidhA prApta karane kI aisI dena hai jisameM pArasparika virodha saMgharSa ke adhikAra se vaMcita kara dene kA bhArI pApa kI sthiti ko samApta kara dene kI acUka zakti karatA hai| manuSya kI yaha dRSpravRtti samAja ke lie hai| anekAnta dRSTi samAja ko zAnti, ekatA aura baDI ghAtaka siddha hotI hai| sUkha-suvidhA ke sAdhana sahiSNatA kI sthApanA karane meM sarvathA saphala raha kI logoM ke pAsa pracaratA ke sAtha saMkalita | sakatI hai| Aja vaicArika vaimanasya ke yaga meM isa ho jAte haiM aura zeSa sabhI dIna-hIna aura duHkhI (5 siddhAnta kI bhUmikA atyanta upayogI evaM sArthaka rahate haiN| yaha Arthika vaiSamya ghora sAmAjika siddha ho sakatI hai / varga-varga, pradeza-pradeza aura deza anyAya hai jo samAja meM zAnti aura saumanasya kA deza ke dRSTikoNoM kA samanvaya sAre deza meM aura vinAza kara asantoSa, ghRNA, kalaha, roSa, cintA vizva bhara meM zAnti kI sthApanA kara sakatA hai| aura pratizodha jaise vikAroM ko abhivadhita karatA IN samasyAoM ke samAdhAna meM yaha auSadhi acUka siddha hai| manaSya kI isase baDhakara dAnavatA aura kyA / / hogii| hogI ki dUsaroM ko nyUnatama sukhoM se bhI vaMcita jaina saMskRti anAsakti kA mUlyavAna sandeza rakhakara vaha ananta sukha-sAgara meM vihAra karatA bhI detI hai / yaha manuSya ko sikhAtI hai ki jAga- rahe / yaha pravRtti svayaM aise anItikArI vyakti ke tika vaibhava nazvara, avAstavika aura sukha kI mAtra lie bhI kama dhAtaka nahIM rhtii| usake mana meM / pratIti karAne vAlA ho hotA hai| ye tathAkathita adhika se adhika prApta karate rahane kI asamAnA sukha antataH duHkha ke dvAra kholakara svayaM adRzya ho tRSNA kA sAmrAjya ho jAtA hai| jo kucha use jAte haiM / ataH manuSya ko sukha ke ina chalAvoM se prApta ho jAtA hai - cAhe vaha bahuta-kucha hI kyoM na / bacakara anAsakta ho jAnA cAhiye aura vAstavika ho-use usase santoSa nahIM hotaa| lobha usake sakha, ananta-sukha-mokSa ko lakSya mAnanA caahie| mana ko zAnta nahIM rahane detA / ghora azAnti kI isI ananta-sukha ko prApta karane ke lie hI manuSya jvAlA meM usakA mAnasa dagdha hotA rahatA hai / AP 564 kusuma abhinandana grantha : pariziSTa ( sAdhvIratna kusumavatI abhinandana grantha Jain E wron International Nerovate & Personal Use Only www.jaineitborg
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhilASAoM ke jvAra meM usakA citta DUbakara dama vAtAvaraNa kA anubhava karane lagatA hai / asantuSTa hokara aisA vyakti daur3a-dhUpa meM aisA vyasta ho jAtA hai ki sAre sukha usase china jAte haiM / vaha sampanna dukhI hokara raha jAtA hai / phira lobha, adhika se adhika prApta karane kI AkAMkSA usase kucha bhI karavA sakatI hai / ahiMsA ke mArga se vaha cyuta ho jAtA hai, vaha ghora anAdarzoM aura anItiyoM ke vikaTa vana meM A~dhiyoM kI bhA~ti haharAtA hI raha jAtA hai / aura isa prakAra vaha apanA aura anyoM kA jInA dUbhara kara baiThatA hai / aisI sthiti meM jaina saMskRti aparigraha ke sandeza dvArA kitanA upakAra karatI hai / jaina saMskRti karma siddhAnta kI pratiSThA kara yaha vyAkhyA bhI karatI hai ki manuSya ko apane karmoM ke phala avazya milate haiM / aura yaha pratipAdana bhI isa saMskRti dvArA bhalIbhA~ti ho jAtA hai ki phala sadA karmAnusAra hI hotA hai| zubhakarmoM ke phala sadA zubha hoMge aura azubhakarmoM ke phala kadApi zubha nahIM hoMge / svabhAvataH manuSya zubhaphalAkAMkSI ho hotA hai aura yaha saMskRti use aisI dazA meM zubhakarmoM ke prati rucizIla banA detI hai / vizva mAnavatA para isa saMskRti kA yaha upakAra kama nahIM kahA jA sakatA hai / yaha saMskRti manuSya ko bhAgyavAdI nahIM detI hai / yaha to yahI sikhAtI hai ki manuSya svayaM hI apane bhaviSya kA nirmAtA hai / vaha jaisA Aja karegA usI ke anurUpa usakA kala hogA ! isa prakAra yaha saMskRti manuSya ko 'ajagara kare na cAkarI, paMchI kareM na kAma' jaisA bana jAne se bacA letI hai / manuSya ko yaha udyamI banane kI preraNA detI hai aura isa Atma-vizvAsa se bhI use sampanna kara detI hai ki vaha kala kyA banegA - yaha svayaM usI ke hAtha ko bAta hai / apane bhaviSya kI rUparekhA bhI vaha banA sakatA hai aura use kriyAnvita bhI vaha svayaM hI kara sakatA hai| manuSya ko isa sampadA se sampanna karane kA zreya jaina saMskRti ko hI milatA hai / karuNA- kSamAzIlatA kA audArya jaina saMskRti kI amUlya dena hai / manuSya kI manuSyatA kA sAra karuNAzIlatA meM jitanA sannihita rahatA hai, utanA kadAcit kisI anya mAnavIya guNa meM nahIM / prANI ke kaSTa ko dekhakara jo dravita na ho jAya usa manuSya kI manuSyatA kI sarvAMgatA saMdigdha hI kahI jaaegii| dukhI janoM kI sahAyatA hamArA parama kartavya hai aura isa kartavya ke nirvAha ke lie bAhya Adeza yA dabAva saphala nahIM ho sakatA / isake lie to antaHpreraNA hI sahAyaka raha sakatI hai / hama dUsaroM ke kaSTa nivAraNa meM tabhI sahAyaka ho sakate haiM jaba unake prati hamAre mana meM sahAnubhUti ho, karuNA ho / mAnava mana meM isa mahatI karuNA ko aMkurita aura pallavita karane kI adbhuta kSamatA jaina saMskRti meM hai / yaha aisA guNa hai, jo ahiMsA jaise anya audArthoM ke lie bhI hameM sahajataH prerita karatA hai / manuSya saba prANiyoM ke prati bandhutva aura sneha kA nAtA rakhe, unake prati hitaiSitA kA bhAva ho - mAnavatA ke lie yaha eka anivArya tattva hai / kSamA eka aisA guNa hai jise apanA lene para vaha manuSya apane lie kisI vyakti ko zatrurUpa meM svIkAra kara hI nahIM pAtA / hamAre prati kiye gaye apakAroM se taTastha hokara hama apane aparAdhiyoM ko kSamA kara deM, unake sAtha vaimanasya ke bhAva ko vismRta kara deM - isI meM hamArI samagra mAnavatA ke darzana hoNge| hamAre hitaiSiyoM ke prati hama bhI hitaiSI raheM-- isameM koI vizeSatA nahIM haiM / jaina saMskRti to hameM jisa adbhuta gaurava se manDita karanA cAhatI hai, vaha hamAre isa guNa meM nivAsa karatA hai ki hama samatva se sampanna hokara zatra - mitra kA bheda karanA bhUla jaayeN| sabhI ko hama mitra mAneM aura sabhI ke lie hamAre mana meM hitaiSitA kA bhAva ho / hamArA mana isa prakAra roSa, prati kusuma abhinandana grantha : pariziSTa sAdhvIratna grantha 565 www.janorary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Gil zodha, hisAdi vikAroM se surakSita ho jAtA hai| nizcita hI jana saMskRti eka mahAna saMskRti dUsare pakSa ko bhI jaba koI pratikriyA nahIM milatI, hai aura usakI upalabdhiyA~ mAnava samAja ko zreSTha to usakI duSpravRttiyA~ durbala ho jAtI haiM, usake svarUpa pradAna karane meM kama nahIM haiN| mAnavAkRti mana meM prAyazcitta kA bhAva udita hotA hai, usakA kA deha dhAraNa karane vAle prANI ko saccI manusaMzodhana Arambha ho jAtA hai| kSamAzIlatA kA SyatA ke sadguNoM se manuSya banA dene kI bhUmikA aisA adbhuta prabhAva hai aura isa prabhAva kA upayoga meM zramaNa saMskRti ko anupama saphalatA milI hai / karate hue zramaNa saMskRti mAnava mAtra ko maitrI, zramaNa saMskRti bhI anya saMskRtiyoM kI hI bhA~ti / bandhutva, sAhacarya aura sahAnubhUti kI udAttatA se vikAsamAna rahI hai| yugIna paristhitiyoM ke anuvibhUSita karatI hai| rUpa isameM parivartana hote hI rahe haiM aura Age bhI ___'jIo aura jIne do'--manuSya ke lie eka hote rheNge| ina parivartanoM ke prabhAva do rUpoM meM sundara Adarza hai, kintu jaina sAMskRtika dRSTi isameM prakaTa ho sakate haiN| eka to yaha ki saMskRti ke . kisI asAdhAraNatA ko nahIM dekhtii| 'jIne do'- vidyamAna svarUpa meM kucha navIna zubha pArzva jur3ate kA bhAva yahI hai ki usake jIne meM kisI prakAra raheM aura usakI garimA bar3hatI rahe / isa prakAra to| kA vyavadhAna prastuta na kro| yaha niSedhamalaka kisI bhI saMskRti kI kSamatA aura mUlya meM abhinirdeza bhI prazasanIya avazya hai, kintu yaha apUrNa vRddhi hI hotI hai| kintu parivartana kA jo dUsarA bhI hai| kevala bAdhA na DAlane mAtra se hI dUsaroM ke rUpa saMbhAvita hai, usake prati bhI hameM sAvadhAna 4 jIne meM hama sahAyaka nahIM ho skte| hamArA kartavya rahanA caahiye| samaya svayaM sabhI vastuoM aura to yaha bhI hai ki dUsaroM ke jIvana ko hama sagama vicAro ko parivartita karatA rahatA hai| ucca-bhavya banA deM, dUsaroM ko jIne ke lie hama sahAyatA bhI prAsAda samaya dvArA hI khaNDahara kara diye jAte haiN| kareM / manuSya ke samudAya meM rahane kI itanI upAde- samaya jahA~ kacce phaloM ko pakAkara sarasa aura yatA to honI hI cAhiye / janasevA aura mAnava- susvAtu banA detA hai, vahA~ yahI samaya una phaloM ko maitrI ke ina punIta AdarzoM ke kAraNa jaina saMskRti dUSita aura vikRta bhI kara detA hai| phala sar3a-gala4 ke gaurava meM abhivaddhi huI hai| bhagavAna mahAvIra kA jAte haiN| samaya vyatIta hote rahane ke sAtha hI yaha sandeza bhI isa sandarbha meM ullekhanIya hai ki kaliyA~ khilakara zuramya puSpa ho jAtI haiM aura yaha H merI sevA karane kI apekSA dIna-dukhiyoM kI sevA samaya puSpoM ko rUpahIna aura anAkarSaka bhI banA # || karanA adhika zreyaskara hai| merI bhakti karane detA hai| samaya ne ho zramaNa saMskRti ko itanA vAloM para, mAlA pherane vAloM para maiM prasanna nahIM udAtta aura itanA mahAna svarUpa pradAna kiyA hai| huuN| maiM to prasanna una logoM para haiM, jo mere Adeza aba hamAre sAmane eka gurutara dAyitva hai / hameM kA pAlana karate haiM / aura merA Adeza yaha hai ki prayatnapUrvaka isa saMskRti kI zrIvRddhi karanI hogI ! prANimAtra ko sAtA samAdhi phNcaao| () (C) 20 566 kusuma abhinandana grantha : pariziSTa 60 sAdhvIratna kusumavatI abhinandana grantha PORNatoopersonalitice-Only