Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgulAbavijaya-viracita zrIsametazikhara giri rAsa . saM. vijayazIlacandrasUri vIsa tIrthaMkaronA nirvANa kalyANaka thakI tathA asaMkhya sAdhakonA siddhigamana thakI pAvana banela parvata-tIrtha zrIsametazikharagiri e jaina saMgharnu atyaMta pavitra, mAnya ane ArAdhya tIrtha che. A tIrthanI guNagAthA varNavato temaja ahIM thayela zAmaLiyA pArzvanAthanI pratiSThAnA aitihAsika banAvanI smRti varNavato eka nAnakaDo rAsa, tapagacchIya muni gulAbavijayajIe vi.saM. 1847mAM racelo, te atyAre mArI pAse upalabdha eka pratine AdhAre saMpAdita karIne atre rajU karavAmAM Ave che. rAsanI cha DhAla che. prathama DhAlamAM pAlagaMja rAjya tathA tenA rAjAno ullekha (kaDI 9-10) maLe che. te pachInI kaDImAM madhuvana, pahilI ghATI, sItAnAla e bhaugolika nAmo Ave che. 16mI kaDImAM sahasraphaNA pArasanAthano ullekha che, ane 17mI kaDImAM sajala kaMDa-jala bharela kuMDa ane tenI pAse vIsa jinanAM pagalyAM-pagalAMno aitihAsika ullekha thayo che. bhomiyAjIno kyAMya nirdeza nathI; zAsanadevI-tIrthanI adhiSThAyaka - ema (kaDI 12) ullekha che. saMbhavataH bhomiyAjInA prAkaTya pUrvenI A racanA che. bIjI DhAlamAM A tIrthe mokSa pAmanArA 20 tIrthaMkaro tathA temanI nagarInAM nAmo varNavela che, to trIjI DhAlamA te paikI kayA tIrthaMkara kayA divase nirvANa pAmyA tenaM varNana che. DhAla 4mAM kayA jina sAthe keTalA sAdhu siddha thayA tenI vigata ApavA sAthe temanA nirvANasthalarUpa DhUMka-kUTaTekarInAM nAmo paNa Apela che. pAMcamI DhAlamAM, vi.saM. 1825 mAM, tapagacchapati vijayadharmasUrinA rAjye osavAlavaMzIya zrAvaka zAha sukAlacaMde, ahIM derAsara karAvyu ane temAM mAgha zukla pakSe zAmaLiyA pArzvanAtha prabhunI pratiSThA karAvI - te aitihAsika ghaTanA- suspaSTa bayAna Apela che. sAthe ja, te zrAvake vIse DhUMka eTale ke
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna - 22 tIrthano navo uddhAra karAvyAnI paNa noMdha karela che. A sukAlacaMda eTale jagatazeTha khuzAlacaMda ema nIcenA sandarbha thakI samajAya che : 42 "A samaye vi.saM. 1825 nA mahA sudi 5nA roja jagatazeTha khuzAlacaMda vagere sametazikhara mahAtIrtha upara tathA taLeTImAM madhuvanamAM nAnAM moTA jinamandiro banAvI tenI bha. vijayadharmasUrinA hAthe pratiSThA karAvI hatI. (mo.bA.pha.naM. 33 tathA sametazikhararAsa ) " ( - jaina paraMparAno itihAsa - 3, pR. 110, tripuTI mahArAja amadAvAda - I. 1964) DhAla 6mAM tIrthabhakti-varNana, ane 7mAM prazastivarNanamAM saMvat 1847mAM aSADha vadi 10nA vizAlAnagarImAM vA. Rddhivijaya ziSya bhAvavijaya ziSya paM. mAnavijaya ziSya gulAbavijaye A rAsa racyAno sandarbha che. A rAsa aMge ( madhyakAlIna ) ) 'gujarAtI sAhitya koza' mAM 'gulAbavijaya' nA adhikaraNamAM noMdha nirdeza maLe che, paNa te mudrita hovAnuM sUcana nathI, tethI ahIM tenuM prakAzana thAya che. kyAMya mudrita hovAnuM koInA dhyAnamAM hoya / Ave to avazya sUcita kare. A rAsanI prati 7 patronI che. prati saMbhavataH 19mI sadImAM lakhAyelI jaNAya che. mULa kRti gujarAtI bhASAnI hoya, temAM mAravADI jabAnanI chAMTa to bhaLI che ja; te uparAMta baMgAlI bolInI chAMTa paNa jovA maLe che : pUraba, nirabANa ityAdi pado dvArA. baMgAla- pradezamAM A prati lakhavAmAM AvI hoya to banavAjoga che. X zrIgurave namostu || atha zrI zikarajIro rAza likhi || dUhA : sAMvaliyA zrIpAsajI paNamavi va (ca)raNa jiNaMda / thuNuM rAsa suratarusamo sIkhara sameta giriMda ||1|| mahIyala mai tIratha ghaNA giNatAM na lahUM pAra | Urddha adho madhyaloka mai sametasikharagiri sAra // 2 // Rddhi vRddhi sukhasaMpadA - dAyaka dIThA hoya / aSTa siddhi nava nidhi japyAM iNa sama avara na hoya || 3 || --
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ January-2003 43 siva pAmyA vIsai prabhU sIdhA sAdhu anaMta / Agali vali ati sijhasyai vardhamAna pravadaMta // 4 // bhavaudadhi tavA bhaNI eha zikharagira nAva bhavyajIva milakara sadA yAtra karai zubha bhAva // 5 // iNahI ja jaMbUdvIpamai dakSiNa bharata abhirAMma / dhana dhana pUraba dezamai chai tIratha guNadhAma // 6 // . dezI : nIviyA kI // sAcaviya vidhi iNa parai e kariyeM Atama zuddha zikharagiri vaMdiyai e niramala citta dhari buddha ziSa0 1 bhaviyaNa TolI hilamilI e gAtAM gIta rasAla ziSa jaya bolo jina vIsanI e pahiro saMghapatimAla / ziSa 2 tana mana vayaNa je vasIkare e gopavo iMdrI paMca zi0 dharamI vrata ArAdhatA e vAkya madhuratA saMca zi0 3 nija gharathI jaba nIsare e jAtrA karaNanai jAya zi0 chehari nita jai pAlatAM e janama saphala zuddha thAya zi0 4 IryAya paMtha sodhatA e paidala caDhaNo joya zi0 sardahaNA gurudevanI e samakitadhArI hoya / kapaTa kadAgraha pariharo e TAlo mithyAmati saMga / sAmAyika subha bhAvathI e brahmavrata dhAra sucaMga zi0 6 bhUmi saMthArai sUvaNo e sacitta karo parihAra karIyai nitya ekAsaNo e Adaro ekala AhAra zI0 7 tIratha dekhI karau nUMchaNA e kIjai mana ullAsa zi0 motiyAM thAla vadhAviyai e pragaTa kIjai punyarAsa zi0 8 vastI vasai pAlagaMjanI e varateM sadA jinadharma zi0 nyAe rAja cosAlasUM e rAjA karai rAjya karma zi0 9 diyai pradakSiNA giri taNI e madhuvana kIjai mukAma zi0 zi0 5 2i0 zi0
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 pahilI ghATI caDhI karI e sItAnAlai vizrAma snAna karI niramala jalai e pAvana karavo aMga dhoI niramala dhotIyA e Age caDhaNo utaMga adhiSThAyaka tIrathataNI e pUjevi zAsanadevi zAsanadevi sAnidhi karI e pUrai manoratha hevi kesara caMdana ghasi bhalA e mRgamada nai ghanasAra vIsai TraMka juhAriyai e saphala giMNo avatAra java akSata puSpa abhinavA e baraka rupekai karAya zrIphala pUgIphala ghaNA e kusuma sugaMdha caDhAya pAMcUM abhigama sAcavUM e pUjuM pArasanAtha snAtra mahocchava navanavA e kharaco saMpati sAtha sahasaphaNo tevIsamo e manamohana mahArAja bhaviyaNa vaMdai bhAvasuM e sArai AtamakAja sajalakuMDa zohAmaNo e pAseM pagalyA jina vIsa te dekhI mana gahagahyo e praNamUM bhAva jagIsa pherI devo jinabiMbanI e AratI utAruM Aya sAMhamI mila rAtIjago e rAza bhAsa guNa gAya duhA // sametazikhara e tIrathai mahocchava kariyai aneka janma saphala karivA bhaNI bAdhI hRdaya viveka ihAM vIsai jina AvIyA mAsa bhakta tapa dhAra e jina e giri uparai sIdhA bhavihitakAra anusaMdhAna - 22 zi0 10 zi0 zi0 11 zi0 zi0 12 zi0 DhAla 2 / tume ceto re ceto prANiyA e dezI // jina nagarI jinaz2I janamiyA te varaNabUM udhA (dA) ra / ehi ja jaMbUdvIpa mai bhalo dakSiNa re eha bharata majhAra ka // 1 // zi0 13 zi0 zi0 14 zi0 zi0 15 zi0 zi0 16 zi0 zi0 17 zi0 zi0 18
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 January-2003 janamai re jinarAja surapati Avai re saba mahocchava kAja ke tribhuvanapati tilakamA re ugati kai sukha sAja ka ||2|| (?) ajita ayodhyA jina purI re sAvathI saMbhavasvAMma vanitA abhinaMdana prabhU sumati praNamUM re kausalyA ThAma ka // 3 // kausaMbI jina padamaprabhU re vaNArasiyai supAsa caMdAprabhU caMdrAvatI suvidha janame re kAkaMdI mAMhi kai // 4 // zItala jina bhaddilapurai re sIMhapurI zreyAMsa kaMpilapura vimalanAthajI re anaMta ayodhyA re laha(ho) avataMsa ||5|| ratnapurI mai dharamajinesara saMtinAtha gajagAma kuMthu gajapura saharame re hathinAge aTAramo svAma ka ||6|| mallinAtha mithilAdhipatI re munisuvrata rAjagRha rAya mahilAyai naminAthaz2I re pAsasvAmI re baNArasI rAya kai // 7 // yAM nagaryAM prabhU, janama lahyo re vIsa prabhU jagadIsa e giri sahU ziva pAmiyA re kAusagadhyAna vIsa mahIza kai // 8 // DhAla 3 / Adara jIva0 e dezI / / zrIvIsa jinezara sIdhA iNa giri gaNadhara sAdhu anaMtajI iNa ThAmai vali sIjhasI anaMtA bhAsai ima bhagavaMtajI zrIvIsajinezara0 1 caitra sudI paMcamI dina sIdhA ajita saMbhava jinarAyajI ujvala dhyAna dharI kAusage ajita (sameta ?) zikhara giri AyajI . .. .. zrI0 2 abhinaMdana jina cothA svAmI aSTamI sudi vaizAkhajI iNa ThAmai ziva saMpati pAmI karI AgamanI sAkhajI zrI0 3
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 - anusaMdhAna-22 pAMcamA sumatijinezara sAhiba caitra zukala navamI jANajI migasara vadi igyArasa sIdhA padmaprabhU nirabANajI zrI0 4 phAguNa vadi sAtamI dina IhAM sAtamA zrIsupAsajI caMdraprabhU bhAdava vadi sAtyuM sIdhA sakala vilAsajI zrI0 5 suvidhinAtha bhAdau sudi naumI karI kAusagadhyAnajI iNa tIratha mahimA bahu jANI lahyo parama kalyANajI zrI06 jayatA sItala sIvo (?) dasamA zItalanAthajI badi baizAkhe dvItiyA divasai dhyAvai kAusaga sAthajI zrI0 7 zreyakarI mahiyalamai vicarai igyAramo zrIzreyAMsajI zrAvaNa vadi dina tIja jinezara lahyo mukti avataMsajI zrI0 8 vimalanAtha aSADha vadi dina saptamIyeM zubha vArajI sametazikhara giri kAusagga dharikai pAmyA mukti udArajI zrI0 9 caudasamA zrIanaMta jiNaMdA meghADaMbara DhUMkajI sudi caitrI paMcamI dina sIdhA dhari mana dhyAna acUkajI zrI0 10 dharmanAthajI dharma vadhAryo vArI bhava jagakUpajI jyeSTa sudI paMcamI iNa ThAMmai pAMmyAM siddha svarUpajI zrI0 11 acirAnaMdana caMdana sItala saMtanAtha sukhakArajI terasa jyeSTa vadIne divasai zivasukha pAmyA sArajI zrI0 12 vadi vaizAkhai paDivA divasai kuMthunAtha jinarAyajI avicala pada pAmyA ihAM AvI vaMdu tehanA pAyajI zrI0 13 sudi mRgasira dazamI dina sIdhA zrIaranAtha mahaMtajI phAguNa sudi bArasa dina kIdho mallinAtha bhavaaMtajI zrI0 14 jyeSTa vadI navamI munisuvrata sIdhA iNa giri ThAmajI namijina dazamI.. vadi vaizAkhai kariyai tAsa praNAmajI zrI0 15 pArasa Asa saphala karo merI sAMvaliyA pAsa jiNaMdajI.. zrAvaNa zudi aSTamI dina pAmyA parama padAratha chaMdajI zrI0 16
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ January-2003 giravo tIratha mahimA moTI (To) ehanA guNa hai apArajI vina kevaliyai kuNa kahivAyai uttama tIratha sArajI DhAla 4 copaInI // guNarayaNAyara eha suThANa bhina bhina sAdhUnI saMkhyA jANa zikharai zrIjina sAdhu saMthAra je sIdhe te suNo udhA (dA) ra siddha vara kUTai eka hajAra tIrathamahimAneM varatAya padapaMkaja praNamUM nitameva bIjA jina saMgai aNagAra sIdhA eha zikharagiri Aya sAdhu sahasa saMga saMbhavadeva tiNa karavI iNa tIratha seva sAdhu sahasa cothA jinarAya AnaMda kUTai zivapada pAva siddhakSetra e uttama jANa ajarAmara dAtA sukhakhANa avicala TUkai sumatijiNaMda sahasa sAdhu saMgai sukhakaMda zubha kailAzazikhara zivaThAma trividhai pUjI karUM praNAma sAdhu tIhottara sIdhA sAtha mohanakUTa padamaprabhUnAtha puhavInaMdana svAmI supAsa sAdhu pAMcasai TUka prabhAsa caMdraprabhU jina vaMdo valI lalItakUTa IzAneM valI thirapada sahasa saMghAteM lahai zivapada pAmI mana gahagahai suvidhi suprabhakUTa vakhANa muni sahasra saMge lIdho nirabANa tehanA nita prati vaMdo pAya te duragati yalI zivagati jAya 8 vali zItala zreyAMsa sukhakAra vidyutakUTa - saMkulakUTai sAra sAdhu sIdhA eka hajAra praNamo mana gharI bhAva apAra vimala amala pada tIjai lahai niramalakUTa tIratha ima uhai sAdhu jina saMga SaTazata jANa te vAMdyAM hoya karamakI hAMNa anaMtanAtha caudamA jinarAya sAtase saMgai muktipada pAya svayaMbhUkUTa para thayo nirabANa vaMdo tIratha te hita ANa 1. cauthI paMkti pratamAM nathI lakhI. 47 1 zrI0 17 4 6 7 10 11
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 anusaMdhAna- 22 dharmanAtha jina zAsana deva dattavarakUTa tiNa kAjai seva RSI aSTa saMghAteM muktipada lahyo tiNa kAraNa nirabANabhUmI kahyo 12 zAMtinAtha navasai muni saMga tiNa kAraNa e tIratha karo kUTa prabhAsai lahyo pada raMga svargapurIko sai dIvaDo jJAnadharakUTai aNasaNa lIdha kuMthunAtha eha girivara sIdha sahasa sAdhu saMgeM ziva gayA tehataNA jaga nAma ja thayA mukti lahai zrIara sukhakAra sahasa sAdhu saMge parivAra nATaka nAma kUTa te ThAma baMdu e giri uttama dhAma paramadayAnidhi mallInAtha sAdhu pAMcasai sIdhA sAtha jANI e giri uttama ThAMNa sabala kUTa bhUmI nirabANa karuNAnidhi munisuvrata Isa dasa zata sAthai sAdhu jagIsa nirjarakUTa kiyo vizrAma iNa giri pAmyA avicala dhAma praNamuM namijina citta umaMga sahasa eka munivara le saMga kUTa mitradhara sohrai bhalo te nirabANa tribhuvana tilo saMgeM zrIsAMvaliyA pAsa tetIsa kevalI kIdhA ullAsa svarNabhadrakUTai taja deha tiNathI moTo girivara eha avicala pada parvata avatAra durgati timiraharaNa dinakAra nita nita praNamuM huM tihuMkAla phalyA manoratha maMgalamAla zrAvaka zrAvikA sAdhu nigraMtha sametazikharagiri mukti supaMtha dhyAvai pAvai ajapAjApa dUra karai sahu saMcita pApa DhAla 5 namo re zrI0 e dezI // sohai guNamaNilAla zikharagiri ehavo suthAnaka jagamai na koI sametazikharagiri bhAvai vaMdo bheTyA meTai pherana bhavakA pravara tIratha zuci eha re bhavAraNa mukti eha re vaMdata naMdo cirakAla re pUjyAM pApa pakhAlai re 13 14 15 16 17 18 19 20 21 same 01 same02
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 January-2003 pUraba bhaveM pApa baMdhI AyA iha bhava bAMdhyA hoya re te AloyaNathI chUTevA sUtrAnusAreM joya re same03 vIsasthAnika ihAM AvIneM tapa uccAraNa kIdha re vidhisahita kiriyA karai tIrthaMkara gotra vali lIdha re same04 pUraba pachima dakSiNa uttara TraeNka sohai madhya bhAga re kUNa vidisa prateM jai chai namuM hUM citta dhari rAga re same05 dhana dhana tapagaccha rAjavI zrIvijayadharamasUriMda re teha rAjeM kulamaMDaNo tasu zrAvakakulacaMda re same06 osavaMza bibhUSaNa kula meM saMghavI sakAlacaMda sAha re deharo karAvyo giriseharo citte ANI umAha re sa0 7 saMvat aDhAreM pacavIsa meM mAha sukala zubha mAsa re sAMvaliyA tevIsamo __thApI zrI prabhU pAsa re sa0 8 TraMka raliyAmaNo Uparai kIg deharo vIsuM ThAma re navo udhAra teNe karAyo rAkhI Teka aru nAma re sa0 9 ATha joyaNa vistAramai tIratha teha pramANa re Uco joyaNa puNa eka chai ati uttama suthAMna re sa010 kadalI Amrataru ghaNAM jihAM kara joDI suravela re jhADa jhaMgI ati moTaDI sura mAMDai raMgarola re nadiyAM nAlA sohAmaNA jharai nIjharaNA aneka re jAtrIjana pUche utaryA jala varasai e Teka re sa0 12 DhAla 6 meMdI raMga lAgo - e dezI // svarga apavarga te sahI sametazikhara giri ema, tIratha raMga lAgo naina salUneM nirakhane lAgo raMga meMhadI jema tIratha0 mana ulaTa dharI meM karI jAtrA zuddha karI bhAva tI0 cihaM disa tIratha nirakhiyA re huvo mana ati uchAha tI0 2 jAI juI mogarA re caMdanataru caMpo vela tI0 sa011
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 agara sugaMdha mahakai ghaNo re sohai zikharagiri saila tI0 khAlanAla khoala vaDI re, uttaMga magana seMjaDI re vikaTa manohara veDa tI0 parabata pada raheDa tI0 jaMbU jaMbhIrI sahakAra tI0 kokila karai TahukAra tI0 madhuvana kere majhAra tI0 varatyA jaya jayakAra tI0 sukha sahita bharapura tI0 karama kIyA cakacUra tI0 navapallava taru zobhatA re totA cAtaka madhura svarai re saMgha sajjana saha utaryA. re pUrai manoratha mana taNA re sayaNa sanehI nija ghare re saMgha sahU ghara Aviyo re DhAla 7 // anusaMdhAna - 22 iNa kalikAleM paracA pUraNa zrIsametazikharagira dinakara iMda caMda diNaMda sabai mila sura nara munivara saMgha caturvidha grahagaNa mAMhai moTo sUraja maMtra jaMtra ghaNAI jagameM sakala sugirivara adhipati samaya paraMparAne anusAre anubhava vRddhi rasa cAravyo jI 4 5 ramaNaa ( maNua ? ) tiraya suragati adhikI, sahuthI mukti vakhAMNI jI mAnasarovara uttama paMkhI avara te samadhA(?) jANIjI e tIratha jiNa nahi vaMdyA pUjyA te durbhAgya jana prANI jI pUjo (je) vaMdai nara bhava bhAvai vinaya adhika citta ANIjI jinamata sUtra siddhAMta caritrai. jina paMcAMgI mAhaiM jAMNyojI jUjUvA te dina zrIjina sIdhA muni saMga saMbaMdha vakhAMNyo jI kumatI te piNa sumatI varajyo zuddha zraddhA cita dharajyo jI deva guru dharma tattveM lahIjyo zraddhA te anusarajyo jI saMkaTa cUraNa mArI jI tejaiM ziva adhikArI jo surakumAra hu amArI jI (?) bhaviyaNaneM hitakArI jI tima e tIratha bhASyo jI vaDo navakAra ja dASyo jI meru dhIraja teNeM rAkhyo jI 6 7 8
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ January-2003 51 saMvata aThArai seMtAlIseM dazamI vadi asAha(Dha?) prasIdho jI zrIsametazikharagiri rAsa rUvo nagarI visAlomeM kIdho jI. 9 saMgha caturvidha bhaviyaNa hetai bhaNatAM zivasukha lIdhojI zubha bhAveM saMvega dhara suNasyai jAtrA saphala tasu sIdho jI 10 nameM nena gagana meM bhAnu(?) tapagaccha tejeM sAjeM jI surataru jehavA pragaTyA sUri zrIvijayasenagururAja jI 11 vAcaka zrIRddhivijaya guru zrIbhAvavijaya guru gAjaijI tAsa sIsa paMDita guNajalanidhi mAnavijaya guru chAjaijI tasu pada paMkaja bhamara taNI para gulAbavijaya guNa gAvyaujI gAyo rAsa zikharagiri kero suNatAM atisukha pAyo jI 13 romaromAMcita haraSa dharI saba saMgha suNI mana bhAyo jI je bhaviyaNa bhaNasyai guNasyai tasa ghara navanidhi pAyo jI 14 iti zrI zISaragirarAza saMpUrNam // zrIsubhaM bhavatu zrIrastu kalyANamastu / / zabdakoza DhAla kaDI saMghapatimAla yAtrAsaMgha kADhe te saMghapati, tene paherAvavAnI mAlA 1 4 cheha ri cha'rI' (ekAhArI, bhUmisaMthArI, pAdacArI, brahmacArI, zuddha samyaktvadhArI, sacitaparihArI) 1 5 IryA gati-cAlavAnI kiyA sardahaNA zraddhA 1 8 nUMchaNAM lUMchaNAM-ovAraNAM, (rUpAnANAM dharI uDADavAnI kriyA)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ h anusaMdhAna-22 14 ar or varakha .... 1 15 abhigama bhagavAnane joIne keTaluka na karavaM, keTaluka karavU sAMhamI sArmika sIdhA siddha thayA sIjhasI siddha thaze kevaliyai kevalajJAnIe 5 3 AloyaNa prAyazcitta 6 4 khoala - 6 4 veDa vIDa/vagaDo 64 raheDa samaya zAstra/siddhAMta maNua tiraya manuSya tiryaMca or m m m 5 w w w og * - ram >> >> >> >> I