Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 31 mu 43jo sa. 2048 sana 1991 Disembara 240 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra. mAnasagajI bAraDa mArraka TrasTa - sa`cAlita ` pA [itihAsa-purAtattvanuM eka mAtra gujarAtI mAsika ] Adya taMtrI : sva. mAnasagajI barADa 31mA dIpAtsavAMkanI pUti TATunI virala gaNeza-pratimA [jue gata ' dIpetsavAMka' pR. 63-64] For Private and Personal Use Only tatrI-ma'DaLa : preA. ke. kA. zAsI DaoN. nA. ke. bhaTTI DaoN. sau. bhAratIbahena zelata 240 in wane TH DEST '
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAjIvana zikSaNakArya mAM asta ane have nivRtta thayelA zrI naTavaralAla zaralAla jozIne nijAnaMda vyakta karatAM emanAM 45 jeTalAM laghukAvyenA A saMgraha che, 'pathika'nA vAcakrane emanAM kAyaeN ne pazciya 'dIpeAtsavI-aDhamAM chapAyelAM kAvyethI A pUrve Avye che, jema gabhIra kAvyakRtie emaNe sarjI che te pramANe haLavu hAsya ApanArI kRtio pazu. emaNe ApI che. 1949nI eka racanA sivAya khAkInI meTA bhAganI racanAe navamA dasaDhAnI che, A dezama9 DhALye uparAMta AmAM sumadhura gadyakALye paNa kaI krAi sulabha che, vicAranI gahananA tema gAMbhIya paNa che. te haLavAza paNu ahIM sulabha che. hajI paNa mA umare paNa navI navI racanAe ApI ee pAtAnA samayanA sadupayoga kare che, vRddhatvane Are paheAMgelA mA mahAnubhAvatA 'vasavasA' amane neMdhapAtra jaNAye che : "nihALI jana anyanuM nidhana ne ane thAya ke jateA rahIza eka dI huM paNu e same zaka nA; chatAM na dukha aihatu, niyama e rahyo. zAzvata, pararaMtu jharaNAM, nadI, udadhi, caiAma ne pahADanI latA, taru sume* taNI, priyajanA, khagA, prANIe taNI sarasa sRSTi A thatI vilupta te kALathI jatA vasavasA rahI; avara dukha nA * dile." A kavine ukta viSayanA vasavasAnA apavAde dilamAM bIju kAI paNa duHkha nathI, amane bhAratIyatattvajJAnane nigreDa A chellA nAnA vAkayamAM anubhavAya che, 4. saingavI saMskRti - lepa, kRSNa 2ApaNalAla jetalI, pra. akhila bhAratIya siMdhI sAhitya vidmapariSada, 1/pa sarasvatI / . hA sAsAyaTI, 819-e, bhavAnI peDha, puNe-411042, DemI singala 8 pe7 pR. 16 +96; 1991; phri rU. 30/ 'krAvyatItha' sAhityazAstrI' Ayurvedaratna' vagere aneka padavInA dhAra4, 11 jeTalA ucca kreTinA satkAra pAmI cUkelA, si`dhI-hiMdI-sa skRta-marAThI-gujarAtI A bhASAnu* adhikRta jJAna dharAvanArA, prAcIna itihAsa-bha SAvijJAna-purAtattva, emAM paNa mehe jondaDA ane haDappAnI citralipinA abhyAsI 5. kRSNacaMdra 2aa paNulAla je lI, 81 varSanI jIvanayAtrA karI lA ane hajIe sapUrNa caktithI sa Mzodhana kSetre satata pravRttizIla rahI sa'zeAdhatakAya karI rahelA che. pariSade prasiddha karelI dasa pustikAemAM puSpa 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9 ate 1 teA emanAM ja che ane e badhAM mATe bhAge purAtattva vizenAM che. sidhI vyAkaraNa jevA viSaya kheDanArA A vidvAna varSAthI mehe'jo-De! ane haDappAmAMthI saprApta siMdhu sa MskRti ane sabhyatAne paNa UMDA abhyAsI che. emaNe saidhavI saskRti zISa thI marAThI bhASAmAM prastuta karelA A laghuma thanA 13 nibha'dhAmAM bhASA ane saskRtine abhyAsa ApatAM ApatAM siMdhu saMskRtinI citralipine pazu ukelavAne prazasya prayatna mUrta karI bhAgyeA che. trIsa mudrAmAM rajU thayelI lipine vAMcI batAvI che. A lipimAM emaNe ukelelA zabdane vaiki bhASA sAthenA sabaMdha paNa sabhAnatAthI sucacai che, mudrAomAM apAyelA 'vAsta4' cittunu paNa rahasya emaNe eka nibadhamAM khatAvyuM che, makSiptamAM paNa 12 A niSTha dhamAM ApelI mehe jo-DenI saskRti dhyAnAka che, trIjo ni veda ANi nAga saskRti' paNa mahattvanA che. 7muM vyAkhyAna viThThala' zabdanuM mULa hindI bhASAmAM hovAnI carcA kare che. mAtra viThThala' zabdane ja nahi, bIna aneka zabdane bhAratavarSIya prAcIna bhASAmAM rUpAMtarita thaine AvelA zabdo sAme DhovAno khyAla A vidvattApUrNa niSadha Ape che. ApaNe te 'viThThala' zabdane viSNu' zabdanA e prAkRta vikAsa 'viSNu' ane '(1 ' mAM joiye chiye ane vidne' parathI saskRtIkaraNa pAmeze| zabda viThThala' che ema svIkrAriye chiye viThekhA' e ja caturbhu jasvarU5 mATe pracAjAya che. AkhA gra'tha gaMbhIra vicaryAthI bharele che e noMdhapAtra che. - trI For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 sAbhAra - svIkAra 1. itihAsamadhu-lekhaka ane prakAzA prA. DaoN. mugaTalAla bAvIsI, 4/4 zrI sAMI epATa menTsa, havADiyA cakalA pAchaLa, surata-395003; kl, 16 pejI rR. 1-146; 1991; mUlya 2. 30/ ItihAsanAM ayana ane adhyApananA kAya mAM varSothI satata citta ceDhADhIte aneka viSaya upara avAranavAra itihAsa pariSadezanAM adhivezane ane nAnasastromAM tathA svataMtra rIte paNa sAmayiAmAM nikhA rajU karatA haiM|. bAvIsIneA pasaMda karelA 15 nibadhAneA *itihAsamadhu' e zI kathI A saMgraha prasiddha karavAmAM AvyA che. prathamanA e nibaMdha bhAratavarSanA e nAmAMkita ItihAsa-nsa ke sva, zAmajI kRSNa varmA ane kanaiyAlAla mA. munazInA caritathI vibhUSita che. te svAtaMtryasenAnI ane zrI munazI te| rAjyacAsananA eka mahattvanA sUtradhAra banI cUkayA hatA, sAhityakAra tarIke te| e gujarAtanA mUrdhanya sArasvatomAMnA eka che, kalakattAnA sa'kSipta ItihAsa'e kalakattAnI viziSTatA batAvatA nibadha che, teA potAnA vatana * lIMbaDI rAjayanI kRSinIti' tathA 'vAMkAnera rAjyanI harijana upakAranI nIti' saurASTrane lagatA nibadha che, suratamAMnA lAMbA gALAnA nivAsane kAraNe 'suratamAM khila](caLavaLa ane pUrva'nA svAtaMtryacaLavaLa ane rAjapIpaLA e najIDhanA nagarane paNa abhyAsanA viSaya banAvyA che. gujarAtamAM hindI rATyi mahAsabhAnAM adhivezane!' ' haripurA mahAsabhAne lagatAM rASTrabhaktinAM gIto' svarAjya mATenI laDatanI bhulAI gayelI vAtAne vAcA ApI rahyAM che. * saurAkrmAM dezI rAjyetu vahIvaTItaMtra ' e teA taddana visAre paDelA viSaya jIvatA karyAM che, ' 'mAdhunika gujarAtamAM itihAsa-saMzodhananI AchI jhalaka' e ApaNe tyAM RtihAsanA thatA vividha viSayanA abhyAsanA paricaya suddhabha karI Ape che, khIjA paNa mahattvanA nibadhA sagrahAyA che ItihAsanA vidyAthI one A padare nibaMdha mAga daza banI rahe tevA che, 2. vAta vyasa grAmamAM amarelI - lekhaka ane prakAzaka DaoN. mahebUba desAI, rUvAparI re3, sAMDhiyAvADa nAkA, bhAvanaga-364001; aa. 16 pe7 pR. 22 + 160; 1991; kiM 2. 35/ . saurATnA itihAsanA abhyAsamAM racyApacyA rahelA, aneka sAmayikAmAM saMzAdhanAtma* lekhA ane nibhadhA ApatA pre. OMoN. mahebUba desAI emanA kri'mato lekhAthI pathika'nA vAcakrane paricita che. A graMthamAM emaNe 'amarelI' ne jIvaMta karI Apyu che. dasa nibadhA tathA traNa pariziSTa ane sada - sucithI marpita A graMthamAM 1. pUjmakA ApyA pachI, 2 amarelImAM asahakAranI caLavaLa, 3. mIThA satyAgrahamAM amarelI, 4. hindu cheDAnI latamAM amarelI pachI 5 gAMdhIjI ane amarelI vize jaNa vatAM gAMdhIjInI amarelInI traNa aitihAsika mulAkAtene khyAla sulabha karI Ape che. amarelI ane rAjya prajAma`DaLanAM amarelImAM thayelA pAMcamuM-sattaramuM ane matima e traNa adhivezane uparAMta * amarelI prAMta prAmaDaLatu prathama adhivezana' ema cAre adhivezanane prasaMga nirUpita kraryAM che. cha mA nibaMdha * amarelI prAMtamAM racanAtmaka pravRttio' nIce 'harijana sevA'khAdIkAya ' ane carmAlaya'nI prati vize mAhitI sulabha che. 8 me nikhadha e rIte mahattvane che ke emAM amarelInA bAvIsa jeTalA mahAnubhAvenI vividhakSetre amarelIne maLelI sevAe vizaktAthI sulabha thaI che. 8 me nikha`dha amarelI prAMtanA senAnIeAnI nAmAvila ane temane laDatamAM krALA ane 10 mA amarelI prajAtaMtranA mAge.' e viSaye cage che. traNe pariziSTa mAhitIthI sabhara che, amarelInI jema saurASTranAM khIjA mahattvanAM nagaranA Ave! paricaya zaa, desAI ApI zake ema che. vinati kariye OM ? 3. nijAnaMda - lekhaka ane prakAzaka zrI naTavaralAla za'karalAla oSI, 16 abikrAku ja sAsAyaTI, maNinagara, amadAvAda-380008; 4, 16 pejI rR. 7+48; 1990; krU'. 2, 12/ For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dItmavAMka-pUrti (ki za3-) AghA taMtrI : sva. mAnasaMgajI bAraDa taMtrI-maMDaLa() vArSika lavAjama : dezamAM rU.30/pathika pratyeka aMgrejI maha-[ Bke. kA. zAstrI () videzamAM rU. 111/-, chUTaka rU. 4nAnI 15 mI tArIkhe prasiddha thAya ! 2, De. nAgajIbhAI bhaTTI, 3. De. bhAratIbahena zelata che. pachInA 15 divasamAM aMka - maLe te sthAnika pisTa ophisa | varSa 31 ] mArgazIrSa, saM. 2048:Dise.sane 1991 [aMka 3 mAM likhita phariyAda karavI ane anukrama enI nakala mane mekavI. 0 parthika sarvopayegI vicAra bhAvanA ane jJAnanuM mAsika che. azva etihAsika pariprekalamAM) zrI prabhAtasiMhajI me. bAroTa 2 jIvanane udarvagAmI banAvatAM | sAhityakAra (ladhuvArtA) zrI payUSa paMDyA, "jAte 9 abhyAsapUrNa ane ziSTa maulika mANeka ( ) zrI caMdrakAMta paTela 14 18 lakhAne svIkAravAmAM Ave che. huM zu tAnasena musalamAna hatA ? zrI hasamukhabhAI vyAsa 0 prasiddha thaI gayelI katine karI | AjhAdInA AMdolanamAM De. maganabhAI Ara. paTela raka prasiddha karavA mATe na mokalavAnI mahilAonuM pradAna lekhakoe kALajI rAkhavI. ! miyANanI viSNupratimAM zrI dinakara mahetA rada 0 kRti sArA akSare zAhIthI ane ! TIMbA ane jesAjI ThAkora zrI vIrabhadrasiMha solaMkI 28 kAgaLanI eka ja bAjue lakhelI hevI joIe. kRtimAM koI anya bhASAnAM avataraNa mUkayAM heya te ene gujarAtI tarajame vArSika grAhakoe pitAnuM ke potAnI saMsthA koleja yA Apane jarUrI che. zALAnuM lavAjama rU. 30/- hajI na mokalyuM che te satvara * kRtimAMnA vicAronI ! ma.e.thI ekalI ApavA hArdika vinaMti. saranAmAmAM goLa javAbadArI lekhakanI raheze. ! valamAM pahelo aMka kayA mAsathI grAhaka thayAnuM kahe 0 pathika 1 prasiddha thatI kRti che, e mAsa pahelAM lavAjama maLavuM abhISTa che. enA vicAro-abhiprAya sAthe agAunAM lavAjama eka ke ekathI vadhu varSonAM bAkI che teo paNa taMtrI saha" che ema na samajhavuM saveLA mokalI ApavA kRpA kara. aMka hAthamAM Ave e gALAmAM * asvIkRti pAchI meLava lavAjamAM mokalI ApanAre AvA vartanane dhyAnamAM na levA vinaMti. va jarUrI TikiTa AvI haze ! te tarata parata karAze, pathikanA AzrayadAtA rU. 1001/-thI ane AjIvana sahAya 0 namUnAnA aMkanI nakala mATe rU. 301/-thI thavAya che. bheTa tarIke paNa rakama svIkAravAmAM 3-50nI TikiTa mokalavI. Ave che. sva. zrI. mAnasaMgajIbhAInA ane pathika'nA cAhakone ma.e. phaTa patra lekho ! payika kAryAlayanA nAmanA ma.. ke DrAphaTathI mokalI ApavA vinaMti. payika kAryAlaya, madhuvana, elisa A chellI be prakAranI tema rU. 50 thI laI AvatI vadhu bheTanI ji. amadAvAda-380006 | rakama anAmata ja rahe che ane enuM mAtra vyAja ja vaparAya che. pathika-dIpasavAMka-pUti Disembara/11 vinati For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaktakavi dayArAmano sArasvata-vArase Athame atyaMta duHkhane viSaya che ke gujarAtanA madhyakAlIna traNa ugya sArasvato "narasiMha mahetA premAnaMda' ane "ya rAma' emAM to bhakta kavi-baMsIlanA kavi' dayArAmanA ziSya roDa jezIne putra hiMmatarAma, ene chaganalAla ane enA jIvanalAla (janma saM. 1968-I. sa. 1912) emanuM avamAna rAjoTamAM emana, vartamAna nivAsasthAne tA. 19 mI navembara (80 mAM varSa) thayuM mULa DAInA vatanI ane tyAMthI vaDodarA jaI rahyA ne vakIlAtanI sanada meLavI, daramyAna mukhya viSaya hiMdI sAthe ema e, paNa thayA. e daramyAna bhaktakavi dayArAmabhAInA viSayamAM aneka lekha dvArA ane kavizrInAM kAvyono paNa DAM saMpAdana dvArA khyAti pAmelA A vidhAnanI rAjakoTamAM mAtazrI vIrabAImA mahilA kaeNleja' zarU thayA pachI hiMdInA vyAkhyAtA tadIke pasaMdagI thaI, jayAM nivRttivaye pahoMcatAM nivRtta thayA. sevAkAlamAM koleja pAchaLanI setubaMdha sAyaTImAM makAna bAMdhIne rahetA thayA. ahIM besI emaNe mukhyatve gujarAta sAhityasabhA-amadAvAda mATe dayArAma-rasadhArAnA 9 graMtha ane dayArAma-gAMdhArAnA 4 graMtha pitA pAse sacavAyelI ane bIjethI paNa prApta dayArAmabhAInA hastAkSare nI tema ziSyonI karelI hastapratomAMthI taiyAra karI ApyA, je prasiddha thayA (1, 2, dhArAne 8 mo graMtha chapAI rahyo che.) emanI pAse zrI dayArAmabhAI potAnI racanAo kevA laya ane DhALa-tAlathI gItA ene vAse avikala sacavAyeluM hatuM. ApaNe A varase sadaMtara gumAvyo che e gujarAtanA samAjane bhAre phaTako paDyo che. AnAthI vizeSa moTuM duHkha zuM hoI za? ? zArIrika azakti agara nabaLAI mATe Ayurvedika akasIra auSadha abraka bhasma' (sahastrapuTI) asala zAstrIya paddhatie banAvela sahayapuTI aghika bhama meLavavA lakhe agara maLe? zrI gulAbakuMvarabA Ayurvedika sAsAyaTI beDI reDa, pi. ba. naM. 99 jAmanagara (361 01) Phone : 49377 SHREE GANESH AGENCIES Opp Taluka School No. 8, SADAR, R A J K 0 1 : 360 001 Jealing lc BHOR MARBLE TILES, WALL PAPERS, REXINE, ETC. Authorised Dealers :- BHOR INDUSTRIES, LTD. Disembara 1995 pathika-dIpesavAM-pati - - - - - - - - - - - - - - For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra azva Rang www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ aitihAsika pariprekSyamAM ] zrI. prabhAtasiddha mA, mAroTa (1) azrvanA pUrva itihu~Asa H purAtattvIya khAdakAma daramyAna maLI Avela azvanAM asthi piMjarAnA parIkSaNa uparathI jANyuM che ke azvanA vikAsanI zarUAAta pAMca karoDa sATha lAkha varasa pahelAM thayelI enA prAthamika svarUpamAM e 'brAyana theriyama' prANI hatA ane eNnI utpattinI zarUAta dakSiNa amerikAmAM thaI hatI. enI UMcAI bhAra IMca ane ene cAra kruNA hatA, paraMtu cAra kaDa varasanI badalAtI mAkhehavA sAme e prANI TakI zakayu nahi. tyArabAda erihiyasa ane Ipihimasa prANIe...nA vikAsa thayA. e paNa hAyarAketheriyama jevAM ja hatAM, paraMtu emanA dUta majabUta hatA. pAchaLathI pilie sIna yugamAM DAyarAketheriyama karatAM traNa gaNA prANIe vikAsa pAmyAM ane pachI ekaso vikAsa thaye A hatI. e pUrA azva hate. ekavasa : A prANInI prathama utpatti uttara amerikAmAM thaI tyAMthI enuM sthaLAMtara dakSiNa tarapha thayuM'. A prANI 'amerikAne prathama azva' kahevAyu, amerikAmAMthI dakSiNa AphrikA, yura|pa ane eziyAmAM ene phelAvA thayA. A prANInA zarIranA bAMdhAnA nirmANamAM praaitihAsika DhAlanAM trAsanAM medAnAe meTA bhAga bhajaveMA hatA. prAgaitihAsika kAlanAM mAnavoe ToLAM meDhe zikAra karI A prANIonA nAza karyo hate!. phrAMsanA sevUtre nAmanA sthaLa pAse purAtattvIya khAddakAma daramyAna A prAgaitihAsika azvanAM eka lAkha hADakAM maLI AvyA che. moTA kadanAM paliekriyasa prANInI UMcAI 58 IMca A ekavasa prANInI elAdathI bhUtaLa ane AbehavAnA AdhAre (1) sTepI, (2) jaMgalI te (3) TApaeNna ema traNa azva-elAdezanA vikAsa thayo. emAMthI TApaeNna azva ja ApaNA kAThiyAvADI ane Araba azvane pUrNAMja che,2 DhAna : Aje TApaeNna enA mULa svarUpamAM upalabdha nathI, kevaLa enAM rUpAMtarita svarUpo ja jovA maLe che. enA zarIranI racanAmAM nAnakaDI meAkalI, mATu' mAthuM, nAnA kAna, meTI AMkhA, sIdhA aMtargoLa caherA, TUMkA vela, sazakta mane sahanazIla zarIra, Adhu vajana, paga lAMbA ane pAtaLA, madhyama kadanA ane majabUta DAkhalA, lAMbI kezavALI, dara jeve! bhUkharA raMga ane pIDha tathA paga upara kALA paTA heAya che. ka (3) sAhityamAM ardha : vedamAM azva vize aneka vicArA vyakta thayA che. emAM dhanI utpattine mAnavajAta mATe utsavanA divasa gaNAvyA che rAmAyaNa : keyI me mahArAja darzarathanA rathanuM sAracipaNu` karyuM." hatuM. rAmavivAdamAM azvanA nRtyanuM vana Ave che. zyAmakaNuM adhanuM viraNa ane enA azvamedha yajJamAM balidAnanI vAta Ave che. mahAbhArata : mahAbhAratamAM bhISmapa mA yuddhapamAM azvanuM vivecana Ave che. bhagavAna zrIkRSNa e vakhatanA zreSTha sArathi hatA. pAMcamA pADava nakula andha-ucheranI vidyAmAM pAraMgata hatA, mahAbhArata yuddhatA samayamAM azvadaLanA yuddhamAM upayetra thayA hatA. agnipurANa : A purANu ! 289 mA adhyAyamAM 'zAliDAtrasa MhitA'nA sAra ApyA che, * saurASTra-kaccha I tahAsa pariSada-9 mA UnA-adhivezana-tA. 12-1-91 nA pathika-dIpe sarvAka -pUrti " Disembara/1991 For Private and Personal Use Only 3
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAlihotrasahitA ? azvanuM sukSmathI atisama vaijJAnika vivaraNa "zAlihetrasaMhitAmAM ApyuM che. zAlihetra RSi bhagavAna zrIkRSNanA guru sAMdIpaninA paNa guru hevAno ullekha maLe che. zAlihotra RSie adhasaMbadhI paraMparAgata saMzAdhatene bArIka abhyAsa karI, svayaM paribhramaNa karI azvanAM tamAma pAsAMono abhyAsa karyo ane mAnavakalyANa mATe azvArohaNanI eka viziSTa pati darzAvatI "zAlihegasaMhitA'nuM nirmANa karyuM, je Aje paNa pUrNapaNe caritArtha che. emAM (1) adhinuM svabhAvadarzana, (2) azvanA varNabheda-paMcamahAbhUto pramANe chAyA parIkSaNa, (3) azvanuM sAmudrika zAstra, (4) azvanI Ayurvedika upacAra paddhati, (5) zakuna zAstra, (6) sAravidyA, (7) azvanAM mApa ane (8) tiSanuM vizada varNana karyuM che. emAM paNa azvanAM rUpa AkAra saudarya ane zaktinI bAbatamAM "zAliherAsaMhitA Aje paNa avAMcIna jevI ane adabhuta che. enuM hA pAmI Aje paNa pazcimanA leke daMga rahI jAya che, tyArabAda azva vizenI likhita mAhitI I.sa. pU. 730 thI I.sa. 356 vacce thaI gayela grIka azvavizArada "jhenaphona" (Xenophon) grIka azvanI aitihAsikatA tema upacAra zikSaNa ane viziSTatAonuM varNana karyuM che.* - tyArabAda dhArApati mahArAja bheja-viracita "zAlihotra'mAM e samayanA azvanuM vivaraNa Ave che. mukhyatve e "zAlihotrasaMhitAnA AdhAre ja lakhAyeluM che. pAchaLathI racAyelA graMthamAM azvinI bAbatamAM graMthakartAo "zAlihetranA vicArone ja vALatA jaNAya che. (3) zilpa sthApatya ane citrakalAmAM adhaH pragaitihAsika kAlanA mAnave zilpacitramAM kareluM azvanuM Alekhana e samayanA ekavasane maLatuM Ave che. misaranI citralipimAM maLI AvatuM azvanuM Alekhana ApaNA rUpALA Araba ke kAThiyAvADI anyane maLatuM Ave che. semeTika sabhyatAnAM maLI AvelAM zilpamAM yuddhabhUmi para azva vadhAre vajanadAra ane mAMsala lAge che. grIka ane mana sabhyatAonA azva vajanadAra moTA kadanA ane mAMsala lAge che, e thI athavA jaMgalanA azvamAMthI utarI AvyA hoya evuM dekhAya che. . sau vazana bhAratIya citromAM ane gativALo. TUMkI garadanane ane vakiA DekavALA batAvyA che. rASTracidanamAM che. gArasika sabhyatAnAM citromAM azvo rUpALAM gativALA ane 'zAlihotra'mAM varNavela azvone maLatA Ave che, saurASTranAM saidhava ane maitraka kAranAM emAM paNa azva "zAliDetramAM varNavelA avo je ja che, paraMtu emAM rahelI savAranI vezabhUSA vadhAre bArIkI-vALI che. jevAonA rAjyakAlanAM dhUmalI to teramAM yuddha ane zikAranI sthitimAM kArelA aao vAMkI Doka, TUMkI garadana, paMchaDAM ane paganA AkAra parathI saMpUrNapaNe "vihetramAM varNavela zreSTha aka jevA ja lAge che. jADejA citrolImAM AlekhAyelAM ane solaMkI yuganI pATaNanI vAvamAM AlekhAyelAM ripemAMnuM kalki-avatAranuM zipa dekhAvamAM vadhAre kAvyAtmaka hoya evuM lAge che, chatAM paNa emAM "zAlitranA azva sAthenuM sAmya te raheluM ja che. Disembara 1991 pathika dIpotsavAMka pUti For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAminArAyaNa saMpradAyanI citrakaLAmAM "mANakI' nAmanI kAThiyAvADI olAdanuM vadhAre Alekhana karavAmAM AvyuM che. emAM "zAlihedInAM pUrAM bApa nathI, chatAM paNa azvanuM Alekhana dhAradhAra, garama raMgovALuM ane kAvyAtmaka che. aMgreja samayane azvanAM chAyAcitromAM kAThiyAvADI azvanAM bAra (cihno)mAMthI moTA bhAgane bAba jovA maLe che ane e saMpUrNa rIte zAlihetrane maLatA Ave che. saurASTramAM Thera Thera jovA maLatA pALiyA ane bharata-gUMthaNanA cAkaLA-caMdaravAmAM kaMDArelo aSa vadhAre kAvyAtmaka ane saraLa che. emAMnA ghATA raMge, rekhAnI tAlabaddhatA ane raMganuM saMyojana abhuta ane AkarSaka lAge che. saurASTranAM jUnAM rajavADAMonI rAjadhAnIo tathA muMbaImAM jovA maLatAM aSanAM bAvalAe aDhAramI ane ogaNIsamI zatAbdImAM banyAM che, paraMtu emAM jAmanagaranA lAbeTA taLAvamAM AveluM bAba dharAvatA kAThiyAvADI azvanuM bAvaluM che. "zAlihetramAM varNaveza azvanAM zreSTha mApa emAM kALajIpUrvaka kaMDArelAM che. (4) Araba azvane ke ItihAsa: prAgaitihAsika kAlanA ekavasa" pachI Avela "TArDena" lAdane adha dakSiNa eziyAnA Araba siMdhI paMjAbI ane kAThiyAvADI azvone pUrva ja che. mahemada paigaMbara sAhebe sthApelA islAma dharmanA prasAra-prasAra ane muslima sAmrAjayanI sthApanAmAM Araba ane a85nIya phALe che. islAmamAM A azvata "gAjhI jarda' kahyo che. Araba azva vize aneka kathAo ane maraziyA pracalita che. Araboe A ane pitAnI ja jarUriyAta mATe arabastAnamAM sahelAIthI maLatAM UMTanuM dUdha, sUkuM mAMsa tathA muMDalA-meDhe taDa khavaDAvIne ucheryo che. arabastAnanA pahADI pradeza tathA samazItANa raNanI sUkI AbohavAe ene khUba ja zaktizALI ane majabuta banAvyuM che. A aya Araba saMskRti ane jInamAM vaNAI gaye che tathA Araone hRdayaMgama mitra banI gayuM che. prathama vizvayuddha pachI aMgreja lazkaramAMnA velA ghoDAone parata laI javAne badale arabastAnanA raNamAM chUTA mUkI dIdhA hatA. Araba gheDAMo sAthenA emanA sacArathI Araba ghoDAnI olAdamAM ghaNI saMkaratA dAkhala thaI che. Araba adhanAM saMrakSaNa ane saMvardhana mATe AjathI se vasa pahelAM laDI vaTavIne Arama adhonA eka dhaNu-TrasTanI sthApanA karI che. Araba azvanAM saMrakSaNa ane saMvardhana mATe eNe jaibara kAma karyuM che. chellAM cALIsa varSothI zAha husena oNpha jene paNa dhipAtra kAma karyuM che. zrI rajhanAlDa thImanuM mAnavuM che ke Araba adha bhAratanI vikasita sabhyatAmAMthI Avyo che. saurASTranA jANItA azvavida ane aMgrejI arabI tathA bhAratIya sabhyatA ane azvamahinA marmara vaLI khUba ja sArA savAra paMDita naredrAvakAza paDavAnAM Araba azva vizenA tAraNo nIce pramANe che: 1. mahAbhAratanA yuddha pachI azvatthAmAne bAlika dezamAM dezanikAla karavAmAM AvyuM hatuM. semeTika sabhyatAne e aMtabhAga hovAnuM anumAna che. 2. bhAradvAja gotranA A brAhmaNane Araba samAjamAM banI saphAlI athavA hasInI brahma kahe che. emanA kabIlAoe damaphakane chatI, ImAma husenanuM mAthuM lAvI, karagalAmAM rahela zaba sAthe jeDI AkharI razama karI hatI. pathika-dIpotsava-pati Disembara 1991 For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2, hadIsamAM mahaMmada pegaMbaranA lazkaranA maLatAM varSamAM phakta traNa ja aMdha hovAno ullekha che. 4. IslAmanA ItihAsamAM Ijipta para karelA AkramaNa vakhate duladula (sUryapAzA) pegaMbara sAhebane IjiptanA samrATe bheTa ApI hatI evo ullekha che. 5. semiTika sabhyatAnA maLI AvelA avazeSonA parIkSAnA AdhAre jaNAyuM che ke haDappIya sabhyatA vadhAre arvAcIna che. (purAtatvavi6 zrI cittA,tALA) (6) Araba ane kAThiyAvADI azvonA mApamAM raheluM sAme Araba adha bhAratavarSamAMthI arabasastAna gayuM hoya evo nirdeza kare che. Araba azvana ma pa : A azvanI UMcAI 58 iMca hoya che. AnAthI vadhAre UMcAIvALA Araba ke kAyAvADI azva na kahI zakAya, ene raMga bhUrA rAkhaDI ane badAmI hoya che, e svabhAve asAdhAraNa jokhama ane gativALe che. e krodhI, caMcaLa, atitIvra buddhivALo, hiMmataja, vaphAdAra che ane bhUkha tarasa thAka vagere veThI zake che. (5) kAThiyAvADI ghoDAno vikAsa krama: i. sapUrvanI bIjI zAbdIthI Isa pachInI dasamI zatAbadI daramyAna eNe AgaLa vadhavAnuM zarU karyuM ane dhIme dhIme siMdha sIvIra ane kacchamAM thaI saurASTramAM kAyamI vasavATa karyo. bhAratamAM enuM Agamana sikaMdaranI caDAI sAthe thayuM hatuM. IsunI dasamI zatAbdImAM kacchanI muslima ane jADejI sattAothI pasAra thaI kachanA uttara bhAgamAMthI saurASTra mAM dAkhala thai enA madhya bhAgamAM vasyA te kAThI kahevAtA hatA, dasamAthI paMdaramI zatAbdImAM saurASTramAM (1) cUDAsamA, (2) paramAra, (3) vAghelA, (4) jeThavA, (5) gohila, (6) jhala', ane (7) jADejAonAM rAjA hatAM. A rAjyonI caDatI paDatI ane sImAenI pherabadalI thatI rahetI hatI, paraMtu mahamUda gajhanavInA AkramaNa ane somanAthanI sakhAtanA yuddhamAM saurASTranuM laDAyaka khamIra tema adha baLa tUTI gayuM hatuM. e samaye kAThioe saurASTramAM AvI atyAranAM thAna ane coTIlA pAse thANu nAkhyAM. bhUca merInI laDAImAM lemo khumANa dasahajAnA lakara sAme laDyo hate. kaThIeAe AthamatA mughalAI ane udaya 'mistI marATha sattAnA saMdhikALamAM thAna eTalA jetapura deraDI amarelI vigere sthAnomAM pitAnA nAnAM rAjya sthApa. kAThIonI A sattAnI jamAvaTamAM kAThI izvanuM moTuM yogadAna hatuM. kAThI enI yuddha paddhati azvo para AdhArita hatI tethI emaNe ucca saMkhamanA azvonI eka addabhuta vAdanuM nirmANa karyuM. saurASTranuM DuMgarALa bhUtaLa tene anukULa AbehavA mahAbhArata yuddhanA kAlathI paraMparAgata rIte cAlI AvatI agighA, azvanirmANanA ArabanA anubhavo, vagerene AdhAra laI, kAThIoe potAnI AgavI sUjhathI sAta peDhI sudhI parizna na karI kAThI gheDAnI olAdanuM nirmANa karyuM. kAThIoe nirmANa karelI nAmI vAde nIce pramANe che : (6) Araba ane kAThiyAvADI ane tulanAtmaka abhyAsa 1, rejhI galadAra, rejhI phUlamALa 2. mANakI, pIrANI tAjaNa, kesara paTTI berI ane lakhI. 3. abalakhe, bAvaLa, sarapaMga ane kahe 4, cAra paga ane kapALamAM sapheda TIlI ema pAMca zveta aMge vALo paMcakalyANI Disembara 1991 pathika-dIpesavAMka-pati For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " va 6. upakA pAca aMgo ane kahyuM sapheda a tathA jAMbUDigavAna-vALe, cha ta vALA yamaMgala 6. uryakta cha kata aMgo sAthe saMta desavALI tathA pUchaDuM' ema A veta agevALo aSTamaMgata 7. cerasa vikasita che:tIvALo rAmapa za. 8. mAdAnA jevI chAtavALo surajapAzA uparyukta ;lAdane kAraNe blarena ahemakA nikhAlasa dulahula gAjhI olAmurAda vagere nAmathI saMbaMdhe che Araba ane kAThI baMne avone pUrva ja TApe che ane baMnenI sagetrIyatAne lIdhe ja emanAmAM saMkaratA nathI AvI. bane azvonAM mApa 16-pa-16 ane UMcAI padache. baMne azvonI mokalI tema phoraNA, AMkha, JvA, pITha, pAchalA paganA murA, jAMgha, pUchaDuM, vibhAjana, DAbalA ane enA khUNA, me dvAna vaka jaluM, vAMTho Doka, asthipiMjara samAna che, taphAvata mAtra kAnane che. ArabanA kAna meTA ane kAThiyAvADI azvanA kAna nAnA che. vaLI lAI, semITaranI doDa, pAle ane zikAramAM baMnenI ugitA benamUna ane samAna che, baMne adha vAlI ghoDA' tarIke eka che, chatAM paNa kAThiyAvADI azva rUpa raMga buddhi ane tAkAta | Araba a% karatAM zreSTha che. A baMne azvonAM mApa purAtana kAlathI aDhAramI sadI sudhI jaLavAi rahyA, paraMtu laDAImAM azvonuM sthAna yAtrika vAhanee lIdhuM tyArathI A baMne azvonA "vAlI ghaDa" tarIke upayoga karI kare eDanuM nirmANa karyuM ane A mAnavajAta mATe aneka yuddhamAM vijaya apAvanAra bAjhI mane mane rajanana sa dhana banAvI dIdhA tathA velara azvane mAla ane te kheMcavA mATe banAve. tharoDa ane elara ane vAlI .DA" tarIke nabaLA che. enA "vAlI haiDAM' tarIke upayoga karI Araba ane kAThiyAvADI dheDAonAM paraMparAgata mA5 bhUsIne emAM saMkaratA lAvI dIdhI. sane 1881 mAM lakhAyela "kAThiyAvADa' sarvasaMgraha'nA pAzcAtyatApriya ane a greja lekhake e kamenA ItihAsamAM kAThI azvanI bAbatamAM rUDhicusta-hevAthI emane jiddI ane miravAbhimAnI kaDI avagaNa che ane kAThiyAvADI ghaDAne saurASTrane kinAre Araba azvo laI jatuM vahANa tUTI paDatA rahI gayelA Araba azvothI nirmANa thayelI vaNasaMkara arvAcIna olAda kahI che. A baMne maMtavya pAzrayatAnI taraphadArI ane rAjakIya pUrvagrahathI bharyA che. Aje paNa saurASTramAM 10thI 11 mApavALAM cheDA maLe che ane Aje paNa janAM mApa sacavAI rahelAM maLe che e ThADIonA gheDanI bAbatamAM rabhimAnI5NAne AbhArI che. tema na hota te "zAlihotrathI Aja sudhIne kADIenA azvasanane itihAsa tema bhAratIya citrakaLA za95 ane cAkaLA-caMdaravAnA bharataguMthaNamAM kAThI ja rahyo na hato. A mahAna azvanA nirmANamAM kahIe karyuM che teTaluM ja bIjA azva ucheranAra ane sAgara tarIke cAraNoe karyuM che. A azvonA guNenI ane anyane dAnamAM ApavAnI ghaNI badhI vAte lekasAhityamAM upalabdha che. azvanAM rUpa raMga zauryane biradAvatAM gIta chaMda duhA chapaya ane kuMDaLiyA lakhyAM che tathA enAM zubha lakSaNe ane mApanAM sabaLa kA Aje paNa guMje che. cAraNoe A azvanI kItine somanAthathI uttara pradeza su vistArI che. . (1) mA mahAna azvanA uchera mATe saurASTranAM jUnAM rajavADa' emAM azvazALAo hatI tathA emAM junAgaDha rAjaya pAse sArA kAThiyAvADI ane Araba azvo hatA, AvA azvone ArAe dhANI gheDa tarI kharIllAnA dAkhalAo che. A azva uchera kendro Aje paNa kAryarata che. (2) jAmanagara rAjaya pAse paNa azvinIkumAra ane AsAmurAda a hatA tathA rajAe pitAnA rAjakavi zrI nAraNudAnajI bAliyA pAse "azva-parIkSaNa" graMtha taiyAra karA hatA. payika-utsava -pUti Disembara 1991 For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir () bhAvanagara rAjaya pAse paNa kAThiyAvADI ane Araba ao tathA palanA jANakAra khelADI hatA. () vIrapura rAjaya pAse caMdrahAsa" nAmane kAThiyAvADI azva hato. taduparAMta "Aya" ane bIjA kAThiyAvADI a hatA tathA eka bhavya kapa' paNa meLavela. (5) jetapura rAjya pAse zAhajahI' nAmane kAThiyAvADI rethala (Arae) sUrajadevaLavALA ane byuTI' nAmanA kAThiyAvADI a hatA. (ka) pATaDI rAjya pAse paNa moTuM azvauchera--dra hatuM. (7) jasadaNa rAjya pAse thara breDa athavA reIsanA ghoDAone ucheravAnuM meTuM kaMdra hatuM ane emAMthI moTuM Arthika upArjana thatuM hatuM. A sivAya aneka kAThI darabAre, rAjapUta tathA bIjI aneka kemee A azvanA ucheramAM yogadAna ApyuM che ane Aje paNa saurASTramAMthI haja joDAonuM bahAra vecANa thAya che. mahArANA pratApane cetaka azva sAhUnA haLavada tAlukAnA AMbaraDI gAmane hato ane mahArANAe azvaparIkSaNa pachI AMbaraDI gAmanA 'rAba cAra pAsethI kharIdyo hate. TIpu sulatAne sAre che. ane hathiyAra kharIdavA mATe kacchamAM pitAne vajIra zakhe ho. svAminArAyaNa bhagavAnanI "mANakI ghaDI kAThiyAvADI olAdanI hatI. kAThiyAvADI azvanI olAdanAM saMvardhana ane saMrakSaNa mATe saurASTranA baheza polIsa oNphisara, azvavida kAThIo ane bhuvanezvarIpI-DaLanA AcAryazrI tathA aneka rAjavIe Aje paNa ciMtita che. A mahAna azvanA saMvardhana tathA sarvekSaNa ane nedhaNInI jarUra che, jethI azvamAM rahela bAba(mApa), taravaparIkSaNa, sAmudrika ane bIjI vigatone abhyAsa karI zreSTha vAli" ghoDA tathA ghaDIone tAravI ane kAThiyAvADI ane zreSTha tathA sakSama banAvI zakAya. saMdarbhe 1 gAIDa 2 dha homIna - 106 6 kAThiyAvADanAM rajavADAMnA azva uchera-dronI mAhitI (1) paMDita narendraprakA paM (2) vIrapura darabAra sAheba (7) "azva-aMka" UrminavaracanA-463 (8) bhAratamAM aMgrejI rAjya, paMDita sundaralAlajI noMdha: zrIbhuvanezvarI pIThanA AcArya zrI ghanazyAmajI mahArAje A varSanA mArca (1991)mAM prasiddha karelI 64 pAnAMnI kAThiyAvADI athavo' zIrSakavALI pustikA aneka citrAvALI prasiddha karI che. kAThiyAvADI azvane A pustikAmAM aneka prakAranA paricayathI susajaja karavAmAM Avyo che. gujarAtI bhASAmAM A ananya kahI zakAya tevA prayatna a vize mAhitI IrachatA jijJAsucAne khUba upakAraka thaze. taMtrI) Disembara/1991 paripatsavampati For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAhityakAra [ladhuvArtA zrI pIyUSapaMDayA, "jeti mUrdhanya kavi ane vArtAkAra che. unAkAMtanA pramukhasthAne zaheramAM sAhitya pariSadanuM saMmelana jAyuM che. be divasanA saMmelananuM Aje uddaghATana che. uddaghATananA sthaLe bAMdhela zamiyA sarjake ane sAhityarasikathI khIcakhIca bharAya che. saMmelananA uddaghATana pUrve svAgata samitinA adhyakSa ane dezanA agragaNya udyogapati prakAzacaMdra zAha pravacana karavA mAIka pAse jaI rahyA che. pacAsanI AjubAjanI vaya dharAvatA, suMdara, hasamukhA vyaktitvavALA prakAzacaMdra pitAnuM sa ha ka smita pharakAvatA - mAIka pAse AvA zrotAga para najara pheravI belyA : "sAhitya pariSadanA AdaraNIya pramukhazrI ! sarjaka ane sAhityarasika mitro ! sAhitya pariSadanA saMmelana mATe racAyelI svAgata samitinA adhyakSa tarIke hu' Apa sahunuM saharSa svAgata karuM chuM ane amArA A zaheramAM khAvuM samelana javA mATe che. umAkAMtane AbhAra mAnuM chuM. je eoe saMmati na ApI hota te Aje A saMmelana ahIM yojI zakAyuM na hatuM. zaherane udyogapati hovAthI ane aneka sArvajanika saMsthAonAM saMcAlaka maMDaLone pramukha hevAthI ane svAgata samitinA adhyakSa banAvyo che, paraMtu saMmelananI yojanA mATe nANAM-thoDAMka nANAM ApyA sivAya meM kazuM ja karyuM nathI. che. umAkAMti ane svAgata samitinA adhyakSa banAvyA, mArA TrasTanI skUlanA sAhityapremI prinsipAle mAruM apakSIya bhASaNa taiyAra karyuM, je chApeluM Apa sahunA hAthamAM che te mAre vAMcIne tamAre sahune samaya bagADavAnI jarUra nathI. huM saMmelananI zubhecchAo pAThavI besI javAnI rajA lauM chuM." ATaluM kahIM emaNe upasthita mAnavasamudAyane namaskAra karyA. betAoe emane tALIothI dAda ApI. be miniTa sudhI tALIo paDatI rahI. che. umAkAMte enI nedha lIdhI hoya evuM lAgyuM. emaNe pariSadanA maMtrIne hAthane IzAre karI, pAse bolAvI eo AvyA tyAre emane kAnamAM kaIka kahyuM ane maMtrIzrI mAIka pAse gayA, eTalI vAramAM to prakAzacaMdra potAnA sthAne jaI beThaka para goThavAI gayA hatA. maMtrIzrIe sAhitya pariSadanA pramukhazrIne saMmelananuM uddaghATana dIpa pragaTAvI karavA mATe vinaMtI karI tyAre mAIkanI bAjumAM rAkhela traNa phUTa UMcI dhAtunI kalAtmaka dIvI pAse maMca upara beThelA mahAnubhAvo vITaLAI vaLyA che. umAkAMte dIpa pragaTAvI uddaghATana karyuM tyAre emanI pAchaLa prakAzacaMdra vAdaLanI banelI mAnava-AkRti joI. emane AvI AkRti joI navAI lAgI, paraMtu tarata manamAM thavuM: "umAkAMtanI vidvattA nI AbhA haze. tapatI sAhityakAra ne AvI AbhA dekhAtI hoya che..." umAkAMta pravacana karavA mAIka pAse gayA ane anya mahAnubhAvoe potAnI beThaka lIdhI. sAhitya pariSadanA udghATananuM pravacana mUkaya kavi-lekhaka-vivecaka pariSadanA pramukhapadethI karatA hoya tyAre emAM bhASAnA vibhavanI sAthe sAhityakSetranI vidvattA te hoya ja ne ? emAM vaLI umAkAMta je miSTa vANInuM varadAna pAmela prophesara bhole tyAre agharA viSaya paNa sarala pravAhI banI jAya emAM zI navAI ! badhA rasathI sAMbhaLatA hatA. prakAzacaMdra paNa sAMbhaLavAmAM lIna thaI gayelA tyAM ekAeka emane potAnA kAna pAse UDethI dhIme dhIme balAte avAja saMbhaLAyA ke "vANIvilAsa karI rahyo che. A umAkAMta kevaLa zabdone ramADI rahyo che." prakAzacaMdra avAja Avyo e dizA tarapha DekuM pheravyuM tyAM ene pele vAdaLA je mAnava-AkAra jovA maLyo ! emane bahu Azcarya thayuM. emane manamAM thayuM "umAkAMtanI AbhA A zuM kahe che?.." vadhu vicAre tyAM pAchA kAna pathika-dIpotsavAMka-pUti Disembara 191 For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAse avAja sAMbhaLAyA. : "jue, jIruM, zuM kahe che pele ? have e tamane prahAra kare che! mAMbhaLe, e kahe che ke dhanavAne) dhana Ape che, paNa sAhitya sametrane emanAthI nathI thatAM, sAhitya saMmelanA te sAhityakArAthI bharAya che, dhanavAna thADA sAhiyamAra thaI zakavAnA che?...' joyuM enu' asalI rUpa? tame enA karatAM moTA sAhityakAra thaI zake! ema che. tamAre thavuM che?... hu kahu ema rA tA thavAya...'' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzacaMdra digmUDha thaI gayA. paLa e paLa pachI emaNe kAna pAse sAMbhaLelA umAkAMtanA zabdo punaH sa`bhaLASA ane e umAkAMta upara manamAM ne manamAM gusse thaI gayA. emane muThThI vALelo hAtha Tebala upara pachaDAya tyAre zamiyANAmAM beThelA taLIe pADI rahyA hatA ane prA. umAkAMta mAIka pAsethI peAtAnI beThaka tarapha sasmita vane AvI rahyA hatA, maMtrI mAika pAse jAya e pahelAM prakAzasa pelA mAnava-AkArane mAika pAse pre. umAkAMtanI jema vartana karate ane bhASaNa mApatA hAya tema DeTa halAvatA joye... prakAzacaMdranI DAbI bAjue beThelA samitinA maMtrIe emane kahyuM : "zeThe ! pre, umAkrati ApanI ane svAgata samitinI bhAre prazaMsA karIne amAro utsAha vadhArI dIdho." prakAzacaMdra te e kAMI banyu na hatuM, ane teA pelA AkAranA avAje kAMIka juduM ja karyu hatu. tethI AchI mUMjhavaNa sAthe emaNe javAba ApyA hai... ! brA, hA... emaNe tyAre prazaMsA karI." X prakAzacaMdra vAkaya pUru kare tevAmAM emanI jamaNI bAju gma:velI khurazI upara umAkAMte peAtAnI beThaka laI prakAzacaMdra sAthe kAMIka vAtacIta zarU karI...... X X X For Private and Personal Use Only X sAhitya pariSada pUrI thayAne gheADA divaso vItI gayA DeA chatAM pariSadanI svAgata samitinu maLeluM adhyakSapada, pariSadanA maca upara maLela AgavuM sthAna ane pariSadanA pramukha umAkAMta jevA dezanA nAmAMkita sAhityakAre enI sAthe karelA-ekalA enI sAthe karelA--vArtAlApathI prakAzacakrane caDelA nazA manamAMthI Utaryo na hatA. emane e badhA prasa`gA maLyA hatA, emane tyAM maLela sthAna tema mAna gamyAM hatAM. emane peAtAnA bhASaNuM pachI sAhityakAra-sakriyavikAe karela tALIonA gagaDADha gamyA hatA ane emane e prasa Mgane caDelA nazA haju UtaryAM na hatA.......-cAra divase vadhu vItyA te emanA manamAM sAhityasarjananI eSaNAnA aMkura phUTathA, umAkAMta jevA kavi-lekhaka te sAhityakAra thavAnI IcchAvela bheganavela thaI enA manamAM vikasavA mAMDI, vistaravA ma`DI, mULiyAM UMDA UtaravA mAMDayAM, jema jema divase vItavA maDacA tema tema A vela vadhune vadhu ghaTTa mAkAra letI sahevAM ma'DI, ene ekAMtamAM rahI vicArA karavA, vicArAne kAgaLamAM TapakAvavA, kAvyo vAMcavA. vArtAnAM puratA kharIdavAnI icchA thavA lAgI, emaNe ekAda be vakhata umAkAMta sAthe vAta karavA phona pazu beSo hatA, paraMtu umAkAMta bahAragAma gayA hovAthI vAtacIta na thaI zakI. eka divasa sahaje potAnI aiphisamAM e ekalA beThA hatA tyAre umati sAthe vAta karavA phAta joDavA DAyala ghumAvatA hatA tyAre ene potAnA kAna pAse UMDe UMDethI kheAlAtA avAja sAMbhaLavA maLye : "umAkAMtane phena karavAnI jarUra nathI. tamAre sAhityasarjaka thavuM che ne? huM banAvIza.' emaNe avAjanI dizA tarapha najara kahI teA pele; AkAra dekhAyA. emanAthI puchAI gayuM : "tame? tame kezu che? mane kevI rIte maMdadaro '' 10 Disembara/1991 pathi dIpAsavAM-pUrti
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.koba Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzacaMdra zeTha ! prazno pUchavAne kaI artha nathI. sAhityanuM sarjana karavuM hoya to huM kahuM tema karaze." "zuM karuM ?" tamArA ghera tamArA rUmanA eka khUNAmAM lakhavAnuM Tebala goThavI enI upara lekhana sAmagrI taiyAra rAkhaje. huM roja rAtre eka vAgye tamArI pAse lakhavA mATe AvIza. huM tamane tyAre lakhAvI. je lakhAvuM te adha ra hoya te vAMcavAnuM nahi. tamAre kAMI vAMcavuM nahi ane koInI sAthe sAhityacarcA kare tyAre mane yAda karIne karajo. mane yAda karyA vagara koI sAthe sAhityanI carcA karazo nahi ke vyAkhyAna Apaze nahi. huM rAja je kAMI kAvya vArtA lekha lakhAvuM ne huM kahuM te chApAne ke sAmayikane chApavA me kalavuM. tamAre jo koI divasa bahAragAma javAnuM thAya te lakhavAnA Tebala pAse AvI, mane yAda karI bahAragAma javAnI vAta karaje...basa, atyAre ATaluM pUratuM che. AvatI kAla rAtathI ApaNe sAhityasarjanakArya zarU karIzuM. A badhuM gupta rAkhaje." paNa roja rAtre lakhavAthI huM savAre mArA samaye UThI zakIza nahi, jenI asara mArA rojiMdA kArya upara ane dhaMdhA upara paDe enuM zuM ?" "tame tamArA samaye UThI zakaze. tamane divase thAka lAgaze nahi ke UMgha Avaze nahi, basa ?. have huM jAuM chuM." kahI e AkAra adazya thaI gayo. enA adazya thayA pachI prakAzacaMdra kathaya sudhI enA vize vicAratA rahyA. sAhitya saMmelanamAM prathama vakhata ene joyA pachI ane ene avAja sAMbhaLe tyArathI atyAre vAta thaI te akSa; yAda karatA rahyA. jema jema A vAta eo yAda karatA rahyA tema tema moTA sAhityakAra thavAnI emanI IcchA-vela puSTa thatI cAlI ane pachI pote raMgIna svapnAomAM DUbI gayA. emanA mANase AvI emane ghera javA vize pUchyuM tyAre e anirachAe A saSTimAM AvI paDayA! emane jaladI vArtAo kAvyo ane navalakathAo lakhavAnuM mana thaI gayuM. emane sAhitya jagatamAM che. umAkAMta karatAMya meTA kavi ane vArtAkAra jaladI thavAnI tIvra IcchAe emanA astitvamAM pitAnuM dIvAnakhAnuM banAvI dIdhuM ! prakAzacaMdra bIjA divasanI aDadhI rAtanI rAha AturatApUrvaka jevA lAgyA, ghera gayA tyAre pAnI meM pUchyuM kAMI ne emaNe javAba Ape bIjo kAMIka, te putra upara kyAreya gu na karanAra pate putranI nAnI amathI vAtamAM gusse karI beThA. badhAM jamavA beThAM tyAre thoDuM jagyA na jamyA ne UbhA thaI palaMgamAM paDyA tyAre tabiyata sArI nathI ke zuM?' evuM emanAM patnIthI puchAI gayuM. huM mAthuM dukhe che. Aja kAma bahuM hatuM tethI thAkane lIdhe mAthuM dukhe che. tuM ciMtA na karIza. vahele suI jaIza te sAruM thaI jaze." kahI AMkha mIMcI gayA. prakAzacaMdra sUI te gayA, paNa emane UMgha theDI AvavAnI hatI ? emanA manamAM te pelI IcchAnI ja gAMDI vela mahAlatI hatI ane tethI emane AvatI kAlanI adharAtanI AturatA hatI...e punaH svapnamAM sarI paDayA..... roja rAtre pele AkAra prakAzacaMdra pAse Ave ane emanAmAM samAI ja, e khavAI jatA ane emanA hAtha kalama laIne pAnAMonAM pAnAM lakhAte rahete, prAzacaMdane kaI khabara na paDatI, paNa e vAre bhAnamAM AvatA tyAre pitAnA rajanA UThavAnA samaye pitAnI pathArImAMthI uThatAM pate kayAre sUI gayA e emane yAda na rahetuM. UThIne e e lakhavAnA Tebala pAse jatA tyAre je lakhANa paNa thayuM hoya te bAdhelI pethInI jema kAgaLe TegamAM baMdhAyelA ane enA prathama pAne pathika- da savAM-pUti Disembara/1991 For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zIrSaka lakheluM rahetuM ane je lakhANa adhU hoya te kAgaLe phAIlamAM baMdha rahetA. zIrSaka lakhAyelI pothI jotA tyAre e khAnAM uthalAvatA, manamAM Azcarya pAmatA, harakhAtA paNa kharA. pithImAMthI emane lakhAyeluM kavara maLatuM' ke jemAM pite nAmAMkita sAmayikane e vArtA ke kAvya mekalavAne lakhelA patra jovA maLatuM. vArtA ke kAvya e patravALA sAmayikane mekalavAmAM AvatuM, jyAM svIkArAI jatuM. ema judAM judAM moTAM moTAM mAsikemAM prakAzacaMdranI vArtA tema kAvyo chapAvA maMDayAM. jema jema chapAtAM gayAM tema tema emane nazo caDatA gayA ane eo eka rAta paNa pADyA vagara lakhavAnA Tebala pAse hAjara thatA rahyA. pachI te navalakathA haptAvAra chapAvAnI zarU thaI, jetajotAmAM prakAzacaMdra khUba lokapriya vArtAkAra navalakathAkAra ane kavi banI gayA. emanA pustaka chapAvA maMthi ane emane pAritoSike paNa maLavA maMDa. prathama kAvyasaMgrahanI prastAvanA che. umAkAte sADA lakhI ApI. bIjA saMgraha mATe sAmethI pRchA karI, vArtAsaMgraha ane navalakathA mATe paNa emaNe bharapeTa vakhANa lakhI ApyAM. pachI prakAcaMde vivecane lakhavA zarU karyA che paNa ucca kakSAnAM sAmayike ane vartamAnapatromAM chapAtAM thayA.....ema vivecanasaMgraha paNa chapAyo. sAhitya sabhA, sAhitya pariSada ane kavisaMmelanamAM prakAzacaMdranI hAjarI anivArya banI gaI che. umAkAMtanI sAthe ja emane beThaka prApta thatI. prakAzacaMdra je kAMI sAhitya aMge jayAre jyAre bolatA tyAre pelA AkAranuM smaraNa karatA ane pachI e zuM bolatA enI emane paNa khabara na rahetI, paNa zrotAo maMtramugdha banI sAMbhaLI rahetA. emanuM vaktavya pUruM thAya tyAre be traNa miniTa tALIo saMbhaLAtI rahetI. prakAza caMdrane sAhitya akAdamInuM pAritoSika maLyuM ane chevaTe che. mAkAMta je ucca sAhityika eNvorDa meLavavA jhaMkhatA hatA te paNa eka dAyakAnI sAhityasevA pachI prakAzacaMdrane prApta thayo. TI.vI. upara e samAcAra sAMbhaLI che. umAkAMta tarata emane abhinaMdana ApavA emanA ghera deDI gayA. pro. umAkAMte prakAzacaMdranA gharanI ghaMTaDI vagADI tyAre prakAzacaMdra emanA rUmamAM beThA hatA ane pele AkAra ociMte emane dekhAye. prakAzacaMdrane eno avAja saMbhaLA: "pele AvyuM che temane abhinaMdana ApavA." prakAzacaMde pUchyuM: "ke?". "koNa? e pele umAkAMta." sAruM !" e te ThIka che, paNa e pitAtA pustakanI samIkSA lakhavA vinaMtI karaze tyAre vAta TALI deje." evuM te kema karAya ! e moTA gajAnA lekhaka ane kavi che. mArA karatAM vadhu pAtratA dharAve che. emanI e mAgaNI te sarakAravI ja joIe ne?" "zI vAta kare che ?" tamArA karatAM vadhu pAtratA ? meM tamane kayAMthI kayAM pahoMcADI dIdhA chatAM tamArA karatAM eo moTA ema tame mAne che ? bahAte; eo svayaMprakAzita che, jyAre huM te tamArA kAraNe moTo thayo chuM. tamAre emanA pustakanI samIkSA lakhavA devI paDaze. have te maneya sAhityanuM jJAna thayuM che." "prakAzacaMdrA!' e AkArane UMDA relAte avAja jANe moTe thaIne harAvavA bolato na hoya evo prakAzacaMdrane lAgyo. e avAja kahete hatuM : "tamane sAhityanuM jJAna thayuM che, ema eTale tame mArI nA chatAM emanA pustakanI samIkSA lakhavA mAge che?'... AgaLa saMbhaLAya tyAM nekara Avyo ane che. umAkAMta AvyA che tathA sITaga rUmamAM beThA rAha jue che ema jaNAvyuM. prakAzacaMdra enI sAthe sITiMga rUmamAM gayA. emane AvatA joI che. Disembara 1991 pathika-dIpotsavIka-pUti For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir umAkAMta UbhA thaI gayA ane be hAtha joDI, namaskAra karI e pAse AvyA tyAre bheTI paDathI ane sahuja mAlyA : "prakAzacaMdra ! tamane mArA khUba khUba hArdika abhinaMdana. khUba TUMka samayamAM tame mA sarasvatInuM varadAna pAmI dezane sAhityanA ucca eNvorDa meLavI zakayA che. huM khUba prasanna thayo chuM.'' "tame teA mArA vaDIla che. me je meLagyu che te tamArA bAzIrvAdathI maLyu che,'' viveka khAtara prakAzacaMdre kahyu tyAM teA emanI najaranI sAme pelA AkAra AvI Ubhe! rahyo, pachI baMne sAphA upara beThA beThA vAto karavA mAMDayA. cA-nAstA AvyA . bannee karyAM, pachI umAkAMte kahyuM : "prakAzacaMdra ! AjanA zubha divase eka vinaMtI che." "are! Ape vinaMtI karavAnI hAya ? hukama karI." prakAzacandre kahyuM. vAta ema che ke mArA hamaNAM prakAzita thayekSa vivecanasa graha 'sAhitya sagati'nI samIkSA tame lakhA evI mArI vinaMtI che. tamArI samIkSA mArA pustakanI yogya mulavaNI karI zakaze. pustaka lAvyo chu. lA, svIkArA.'' kahI umAkAMte prakAzacaMdrane 'sAhitya-saMgati' pustaka ApyuM. prakAza "tamArA adhikAra che. samIkSA lakhavI mane gamaze." kahI pustaka svIkAravA UbhA thayA ane pustaka svIkAryuM tyAM pelA AkAratA batrAja bane saMbhaLAyA : "umAkAMta ! mane juo. eLakhA chA mane 1' umAkAMte avAja tarapha najara pheravI. emane dhUMdhaLA vAdaLAMonA banelA mAnava-AkAra jovA maLye, paNa e eLakhI na zakayA. emaNe kahyuM: "kAnA avAja che, bhAI ? huM tamane eALa kho nathI zakatA." pharI avAja Avyo : ''jarA dhyAnathI jue, mAruM nAma razmi" umAkAMte joyu, paNa oLakhANa na paDI. prakAzacaMdra teA dizAzUnya banI gayA. umAkAMte kahyuM : "bhAI ! huM tamane oLakho nathI zakatA. kAMika eLakhANa pADA tA khabara paDe.'' "sAMbhaLeA tyAre: AjathI agiyAra varSa pahelAM prathatha vargamAM ema.e.nI parIkSA suvarNa caMdraka meLavI pAsa karI. tamArA hAthe mane suva caMdraka ApavAmAM mAnyo hate. caMdraka svIkAratI vakhate meM tamane kaheluM : 'sara ! eka sagraha bahAra pADI zakAya teTalA kAvyo meM lakhyAM che. tame enI prastAvanA lakhI Apazo ?' 'sarasa jarUra lakhI ApIza, kAvyapothI sAthe mArA ghera Avajo. "huM mArI kAvyapothI laI tamArA ghera brIje ja divase Avyo. mArA vize ceDA prazno pUchI, kAvyapathI jovA mATe tamArI pAse rAkhI ane eka mAsa pachI AvavA kahyuM. eka mAsa pachI maLyA tyAre tame pachI kahyu'.: kAmane lIdhe joi zakayo nathI, te gaNu saptAha pachI Avajo.' !Na saptAha pachI Avyo tyAre tame bar3haragAma gayA hatA ane e pachI tamArA eka navA phrobyusa grahanI chApAmAM samIkSA vAMcI tyAre emAM TapakAvela kAvyapatayA te mArAM kAvyeAnI paMktio lAgI. me` kAvyasa`gra kharIdI lIdhA ane joyu tA tame mArA kAvyasa MgraDa tamArA nAme chapAvI mAryAM hatA, AthI tamArI sAthe jhalaDA huM tamArA ghera AvatA hatA tyAre tamArA ghara pAse rastA eLagavA jatAM ekabAjuthI jhaDapathI AvatI basa heThaLa kacaDAI mRtyu pAmyA. tamArI pAsethI javAba tA mAgI na zakayo, paNa tamArAthI savAyo thavA prakAzacaMdramAM meM praveza karyAM. tamArA sArasvata teje huM tamAru kAMI bagADI na zako, paNa tamArAthI caDiyAte thaI tame na meLavI zakayA te dezane sarvocca sAhityika [ anu. pA. 20 vacce pa.ceka nI pesavAMkra-pUti Disembara/1991 13 For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mANeka sityaghaTanAtmaka] zrI caMdrakAMta paTela barAbara rUDI rUpALI bhAdaranA karALakAya dakSiNanA kAMThA upara caDIne joze te dekhAze ke dezI naliyAmAM gUMcaLuM vaLIne beTheluM mAMDavA gAma potAnI jUnI -purANu saMskRti jALavI rahyuM che. pUrvamAM pIranI daragAha ane Ama thoDe dUra uttaramAM AlecanI girimALAnI phadhI AvI gaI che. uttaramAM dUra AlecanA DuMgarAonA paththaronI banelI vAMkI-cUkI TekarIo ne dhAre, te najIkamAM uttare khaLa khaLa karatAM bhAdara nadInAM nirmaLa pANI vahyAM jAya che, nadIne kAMThe beraDIenI ghaTAo, bAvaLanI lAMbe sudhI chavAyelI kAMtya ane lIlIchama vADIonI hariyALI AkarSaNa karI rahI che. kALanAM pASANukAya pipaDAM ukheDI jaze te dekhAze ke gAramATIthI lIMpAyelAM mAMDavA gAmanA makAnanI vAMkIcUMkI zerIomAM pahelAM pagalAM jANe kaI jAjaramAna nArInAM gaI kAlanAM ja kema na hAya ara, hamaNAM ja jANe bhAdaramAMthI pANInuM beDuM bharI kaI navayauvanA cAlI na gai hoya ne kaMkanI DhagalIo veratI gaI kema na hoya! keNa hatI e nArI? kevI hatI e ? ke keTesara hemanA, kAMbI kaDalAM joDa, bhAdara-Are jaLa bhare, cAle aMga mareDa..... kaMIka rU5 nItaratI joDalIo mAthe pittaLanI caLakatI he laI yuga-purANI bhAdaranA kAMThAnA mArAone kAMbI-kaDalAMne razake gajavatI gaI haze ne khilakhilATe nirmaLa nIrane kahetyAM paNa haze. bhAdara te rUpALI, enAthI rUpALAM kAMThAnAM gAmaDAM ne emAMya enAM mamala mAnavIonAM rUpa te ane khAM. UDIne AMkhe vaLage, ghaNAMne gAMDAye karyo che. e gheluDAM lokenI vAte alAyadI che. nIti rIti ne Teka e e vakhatanAM ghareNAM hatAM. khAnadAnI ne rakhAvaTa e pirasanAM aMga hatI. ziyaLa mATe te seraThanA mATUDAe marI phITatA, paNa kAyara banI pAchA Daga na bharatA. A dharA para kaMIka strIoe kaTArIo hulAvI che, khaDaga dhAraNa karyo che. eka ja mAne be beTaDA : eka khAnadAna, bIje nAvara; eka sUravIra, bIjo kayara ane mUeya sagA bAMdhavAne kAMdha na Ape te. AvA mAMDavA gAmamAM be pATI hatI : eka pArTInA aDadha bhAganA mAlika mULubhAnI AkhAya pathAmAM pheM phATatI. nI rIta Teka ane khAnadAnIne eNe neve mUkyAM hatAM. veThavArA ne badacalanathI enI pATInAM lake pAMdaDAMnI jema tharathara dhrUjatAM. enI najara jenA para paDe te salAmata rahe nahi. kahevAya che ke pitAne svArtha sAdhavA hAjI hA karanArA keTalAka leke e A darabArane bUrI Adata tarapha vALyuM hatuM. surA-suMdarIno kepha enI AMkhamAM kAyama DekAte. ne AvAM badhAM kAraNone lIdhe mULubhAnI moTA bhAganI vastI mAMDavA gAmanA bIjA aDadha bhAganA bhAgIdAra rAmabhAnI pArTImAM AvI vasI hatI. rAmabhAnI khAnada nIne je bhAdarakAMThAmAM jovA maLatuM nahi. nIti rIti ane prAmANikatAne e pUjArI hatA. Ama te baMne bhAIo pitarAI hatA, paNa beyamAM dharatI-AkAzane phera hatuM. bhAyAta-bhAge be jaNAne aDadhI aDadhI paTI bhAgamAM AvI hatI. evI A mAMDavA gAmanI pUrva taraphanI pATImAM eka AhIra beDa rahete hato. enI pAse kheDavA Disembara/1991 pathika-dIpesavAMka-pUti For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mATe nahi jevI jamIna hatI tethI majurI-dahADiyA-dahiyAM karIne peTanuM gujarAna calAvate hate. enuM nAma oghaDa, evAnI paraNetara varasa pahelAM dhAvaNI dIkarIne bALatiyAmAM vIMTALAne gujarI gaI hatI. tyAra pachI o vaDe bIjuM ghara nahotuM karyuM enuM UNu AyakhuM dIkarIne ucheravAmAM phAvyuM hatuM.' ne ema ja divasa pachI mahinA ne mahinA pachI varase jatAM vAra na lAgI. dIkarI moTI thaI. keLanA soTA jevuM rUpa ekAeka khAlI banyuM. nasakasatI juvAnI aMtarane oraDe AvI ghUMghaTe vALI besI gaI. paNa kevI rUpALI...! pittaLa sarIkhI pIDivuM, hIMgaLA sarIkhA hAya, paMca banAvI pUtaLI, je dI nava dInenAtha." are ! AvI te keka ja sarajanahAre saI haze jagatamAM. "hAla thayAM haMsavuM, bele caMgAM veNa, mamaLa majalasa bharyA, nArI hUMdA neNa." ane..... "AMgaLiyA phaLiyA jazI, dADama-kaLiyA daMta, sotameM rekha sArakhI, jiLiyA vaLata." pITha nIce sAthaLa sudhI aDapalAM karate nAgaNa je kALA bhammara eTale. bilorI kAca jevI meTI meTI mArakaNI ane AMkhamAM Ajela kAjaLanI kAmaNagArI sera. pUnamanA caMda jevuM mukha ane enI siMha jevI lAka, ThaThAMsa bharelAM enA rUpa mAMDavA gAmanA mebha vaLeTI gayA hatAM. khaLa khaLa khaLa vahetAM bhAdaranAM nIramAM ke khoLe vALI, mAthe pittaLanI hela laI e pANI bharatI tyAre kaMIka lerakhaDA juvAniyA enAM lUbee nItaratAM rUpa phATaphATa thatI juvAnI joIne ghelA thatA. rUpanI sAthe enAmAM leThikAI paNa AvI vasI hatI. bhara-mAsAmAMya gAMDItUra banI be kAMThAmAM ghughavATA nAkhatI bhAdara nadImAM magaranI mAphaka selA mAratI tarIne e sAme kAMThe pahoMcI jatI. bApa kaheH "beTA! mAre dIkarI nahi, paNa tuM dIkare ja che." ne dIkarI khaDakhaDa khaDa hasI paDatI. gharamAM bApa dIkarI be ja hatAM. dIkarI paNa bApane khuza rAkhavA paDyo bola upADatI. mamatA ane vAtsalyanAM amIjharaNuM dIkarInA dilamAM paNa ghughavATA banIne vagha jatAM. bApa dIkarInI AvI cArI joI e ocho thaI jato. enI AMkhamAM harakhanAM AMsa bharAI AvatAM, ne e dIkarInuM nAma mANeka. dIkarInI phUlagulAbI juvAnI joI bApa kahetoH "beTA ! have tArAM ghaDiyAM laganiyAM karI daIne tane sAsariye vaLAvI dauM eTalI A jIvane abhaLakhA che." evuM belaze nahi, bApA ! mArA gayA che tamAruM ?" ema kahI mANeka bApane meM ADe hAtha detI ne bApanI becenI vadhatI. e vicArate UjaLI teya rAya. pArakuM ghareNuM. kAvya zuM thAya ne khabara che? chatAM dIkarI upara dhaDane bharose hatA ke mANeka phATe, paNa phiTa te nahi ja. paNa eka divasa e sukhI ghara para vIjaLI khaLI. bhale bhoLA edhaDa paNa samasamI gaye. laMpaTa maLubhAnI AMkha mANekanA jobana para TherANI hatI. enI pastrIlelupatAe hada vaTAvI mAjhA mUkI hatI. sAmI pATIne mULubhAnA kAne mANekanAM rUpanI vAte roja AvatI tyArathI e mAne pitAnI karavAnA ghaDA ghaDavA lAgyo hate. pathika-dIpAvA-pUti Disembara/1991 For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * para rAmabhAnI pArTImAM paga mUkavAnI enAmAM himata hatI chatAM game te bhoge mANekane meLavavAnI ene tAlAvelI lAgI. enA hajAriyAone bhegA karIne e aneka dAvapeca ajamAvavA lAye ne vadhumAM vaDane aneka lAlace paNa ApavA maMDyo. paNa mULubhAna manaHkAmanA pUrI thAya evAM cihna bahu ochI hatI chatAM lAga joIne gaDI mAravA e thanaganI rahyo hato. bhAdara nadImAM pANI bharavA AvatI mANekanI kuratI juvAnImAM jhabUkatI vIjaLI jevI kAyA joIne mULubhA vAsanAnI AgamAM bhaDathuM thaI rahyo hato. mULubhAne mAnI pAsavAna game rAmabhAnI pATImAM rahetA hatA. mADha meDIe enI khAnagI paNa vadhu beTha-UTha hatI. kayAreka nAca-gujarAne mijalasamAM paNa bhAga le. mANekane potAnI karavA maLaLAe e gamAne sAthe, paNa jheranA kaTakA jevI mANekane meLavavI e loDhAnA caNA cAvavA jevuM hatuM e geme sArI rIte jANatA hatA ne e paNa jANatA hatA ke je e vAtanI khabara rAmabhAne paDaze te matathI bacI zakAze nahi. ne mANekanAM rUpa pAchaLa ghele thayela mULubhA paNa koI vAte mAne ema kyAM hato? gemAnA te sarape chachuMdara gaLyA jevA hAla thayA. mULubhAnA kAvAdAvAnI gaMdha AvatAM vaDanI baMdha veraNa thaI gaI. jatI jidagIe vakha ghoLavAnA dA'De Ave evAM edhANa varatAvA lAgyAM. eka bAju juvAna dIkarInI jALavaNuM te bIjI tarapha sImanuM kAma ne vIpharelo darabAra ! zuM na kare? ene khajape vadhI gaye. eNe dIkarIne belAvI ? beTA mANeka' bhUMDuM thayuM che !" " bApA ! evAM badhAM veNa? zuM thayuM che?" gharane baro jhAlIne UbhelI bhANeke bApa sAme dRSTi mAMDI. mAruM eka veNa rAkhIza, beTA" " be ne, bApA! ke dI nA pADI che ?" " te have tuM paraNI jA to sAruM." , " dIkarIne roTale bhAre paDe che, bApA ?" evuM nathI, dIkarI !..ne ApaNe tenA nasIbanuM khAtAM hazuM kone khabara? paNa...paNa...!" " paNa kema aTakI gayA, bA pA?" " arerere !" ne eNe UMce jaI nisAse nAkhe. keDiyAne cheDe AMkhanAM AMsu lUchaya. ghaDIbhara mANeka bApa sAme joI rahI. thoDI vAra pachI ecaDe umeryuM : dIkarI mANeka ! mane tArA para pUro bharoso che ke tuM pavitara ja che, paNa puruSa kyAM pavitara che? enI AMkhamAM naryo jhera jhAlaka nAkhI rahyAM che. e zikArIe phAMsalA laIne UbhA ja che!" * bApA ! e mATe bephikara re'je, jenI akha A mANeka upara Tharaze te AMkha salAmata nahi rahe." dIkarI ! I te mane dharata che, paNa eka vAta Aje mAre kAne AvatAM huM mUMjhAuM chuM ke vakhateka...!" * kaI vAta, bApA sAmI pATIne mULubhA tArI pAchaLa kAvatarAM kare che, dIkarI..." Disembara/1991 pathika-pesavA-pUrti For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tI karavA che ne, bApA ! ApaNAmAM pANI bhare te ne ... kAMI phikaI nahi, bApA!. lAkaDuM lAkaDAne bhAre bhAMgI jaze..." ne pachI mAthe oDhaNuM ThIka karatAM me: "have dharapata rAkhaje, bApA ! je DI tamArI mANekamAM pANI maryAne aNasAroya Ave te dI phaTatha ke'jo..." dIkarInI hiMmata upara bApa oLaghoLa thaI rahyo. eka divasa amAsanI kALI rAtri mAMDavA gAma para jhaLuMbI rahI hatI. rAtrine bIjo gajara bho haze tyAre mULunI DelInI mAdra-meDInI cekaTamAM eka mANasa dAkhala thayA. eNe mAthA para zephALiyuM bAMdhyuM hatuM. eka hAthamAM kaDiyALI DAMga hatA. okhAI pagarakhAMnA avAjathI mULubhA camaka elA koNa ?" * e to huM game. " * Ava... Avya... tyA! ... huM tane ja saMbhArate te" . " bApA ! hukama karo" mUcha AmaLatA mULubhAe gemAne kahyuM: "tuM e ghaDanI dIkarIne te oLakha che ne " hA bApA " " I mANekane eka divasa DelIe..." paNa bApA,...!" che elA ! mane kharA ?" bApA ! I siMhaNane chaMcheDavA jevuM natha, he ?.." " are, evI keTalIye siMhaNe mULubhAnA paga cATatI AvI che." che I badhI te bakariyu hase, bApA !' pachI umeryuM : bApA ! A kAma eTale motane notaruM devuM..." ge ! AvAM veNa sAMbhaLavA tane nathI lAge. ne pachI daDhatAthI muLubhAe kahyuM : & AvatI bIje rAtrie huM eAraDe mANekanI rAha joI..." paNa, bApA! mAruM kAMI...?" ke jeI gemAe segaDI bAvI. khaDakhaDa khaDa... hasIne bApAe kahyuM : " huM gaNara na, he? tAruMya thaI jAme..." ne havasanA kIDA-samo e juvAna mULamA mANekanAM rUpanAM divAsvapna jevA lAge. puruSanI sAme ghaNInI najarathI jotI mANeka nadIkAMThe besI pANInuM beDuM mAM jatI hatI. Aja lagaeNe paraNavAne vicAra aLage rAkhyo hato. e vicAratI ke zuM dhaNa vagara ekalAM na jIvI zakAya? paNa Aje enuM aMtara samULaguM ja badalAI gayuM. enI najara sAme potAnI paDozamAM rahetA vejanuM paDachaMda zarIra tarI AvyuM. eNe kaMI divasa ekeya ADe zabda uccAryuM na hatuM. basa, darathI ja mANekanAM rUpanA kaTorA akhathI pIdhA kartA hatA. e javAnanI paraNetara banavAnA koDa mANeka aMtaramAM pahelI ja vAra phUTI nIkaLyA. pANInuM beDuM bharIne mANeka ghera gaI. evA sUnamUna thaI osarInI kore beTho hate. " beTA mANeka !" pANInuM beDuM utAratI dIkarIne e ghaDe kahyuM : "have A gAmamAM re'vAmAM mAtama nA. I kALamukhe su nuM zuM karI bese che kevaLe nahiM. mArI haMsalI jevI dIkarIne huM kAgaDAnA hAthe cUMthAvA na dauM..." pathika-dIpesavAMka-vRti Disembara/1991 17 For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bApAnA valApAta dIkarI sajatI hatI ne e paNa jANatI hatI ke mULubhA potAnI pAchaLa mAMdhaLA bhIta thayA che. .. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AkhI rAta ajaMpAmAM gALI, pe| phrAMTatA UDIne eNe bApane kahyuM': bApA! vejAne khAraDe jaze ?" "kAM, bApa ! kIma ?"' " mArAM lagananuM nakkI karI Ave !' " are ! dIkarI ! suM khela cha ?" AthaDane thayuM ; pote sapanu te nathI jote| ne ? Aja dI lagaNa jeNe paraNavAnI nA pADI te mANeka Ama ekAeka UThIne vendrane khAraDe javAnI vAta kare e evAnA mAnyAmAM na AvyuM. jIvananA thAka tevA bhAra UtaryAM DhAya e rIte eghaDe meTI meTI DAMphAe vejAnA kheArA tarapha DagalAM mAMDaryAM. ghaDiyAM lagana levANAM. vejo vararAjo banyuM, mANeka paraNIne sAsare gaI. . 0 0 . bIjanI aMdhArI rAtre mULabhAnI mADha-meDInI pAchalI bArIe eka evA DelImAM khala thayA. cokaTa ne parasALa vaTAvI a MdhArAmAM e mULubhAnI upalI meDInA ravezanI bArImAM thaI maMdara kUdI paDayo. khakhaDATa thatAM mULubhA camakayo. DhAliprAmAM beTho thatAM kahyuM : " elA ! kANu tuM?" '' ' mANekanA dhaNI vejo, '' sAMbhaLatAM tA mULubhAnA matiyA marI gayA. " AvA asUrA TANe ?" mULubhA thAthavANe, (f te asUrA TANe ja oraDe mANekane kheAlAvI hatI I kema bhUlI jA', yA ??' " tI enuM su' che aTANe " ene badale huM ALyeA che, bApA !" 'ema ?" nama'DI avAje bapeA UThavA gayA, paNa si'nI jema lAu mArI vejo enA para kUvo ne enI gaLacI pakaDI lIdhI ane enu meDhu ezIkAmAM dabAvI, gaNiyA vALI mAthe caDI beThe. Ape bhAMbharI rahyo : " ane mAk ka, vejA...! tArI gayatarI...'' " Aje naiM meluM, bApA ! te' mANeka jevI ghaNIye matariyunI AbarU mAthe hAya nAkhyA cha..." vejo vikarALa banyA. dAMta kacakacAvI kahyuM : "tuM mANekane nayiAtI mAna che, Ima ?" " nA, nA, vejA | je asatarI para dhaNInu eADhaNu hoya tene pRthvIne satra paNa hAya lagADI sakatA nathya... vejAe vadhu bhIMsa dIdhI. bApAnI kheAnA DoLA nIkaLI gayA. pachI thU...thU...yU... karIne, ughADI bArImAMthI rekIne jema AvyA hatA tema pAche vaLI nI savAre yamaNI pATImAM mULubhAnA meAtanI carcA cAlI rahI. rAmabhAe eTaluM ja kahyuM ke ene asatarIAnI kaLakaLatI AMtaraDInI hAya bhI gaI che, te kAryae kIdhuM ke karyAM bhAgaLyA vinA AreA nathya. noMdha :- A lakathAnAM pAtrA sAryA che, paNa mANekanu nAma kusuma hovAnuM paNa carcAya che, jANItA lAkathAkAra bAmubhAI pethANI batAve che ke enu nAma mANeka hatuM. je. paTela peinTara, sTezanaparA, mANAvadara-362 630 1 Disemba2/1991 For Private and Personal Use Only pathika--dIpotsavAMka-pUrti
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuM tAnasena musalamAna hatuM? zrI hasamukhabhAI vyAsa akabaranA aMtaraMga maMDaLamAM mahatvanuM navaratnomAMnA ekanuM sthAna pAmanAra tAnasena hiMdu hatuM ke masalamAna e prazna avAranavAra carcA rahyo che. enA nAma AgaLa lAgela 'miyAM' vizeSaNa ane gvAliyaramAM darzAvAtI enI vartamAna kabaranA AdhAre e musalamAna hovAnuM eka varga nizcita svarUpe mAne che. A aMge vigatavAra carcA karIe. valabha saMpradAyane prasiddha pustaka se bAvana vaiSNavanI vArtA (samaya lagabhaga 17 mI sadI)mAM ene musalamAna havAnuM maLe che. tAnasena mATe prastuta graMthamAM baDI jAtivAre' (arthAta musalamAna) zabda prayojAyela che. "nijamata siddhAMta" ene telaMga brAhmaNa gaNAve che, te mizrabaMdhavinoda' ene gvAliyaravAsI brAhmaNa kahe che. zivasiMha saroja ene gauDa brAhmaNa darzAve che. purAtatva vibhAga-gvAliyaranA eka kSetrIya adhikArI zrI ema. bI. gade ene musalamAna darzAve che, eTaluM ja nahi, galiyara najIka Avela zekha mahaMmada gIsanA makabarA najIkanI eka kabarane 'miyAM tAnasenanI kabare" havAnuM darzAvatI eka takatI (borDa paNa lagADela che. AmAM tAnasenane saMkSipta paricaya Apela che ane 'miyAM' vizeSaNa ne kabrastAnamAM kabara Avela hoI emANe tAnasene IslAma dharma aMgIkAra karyAnI paNa noMdha karela che, arthAt tAnasene pachIthI muslima dharma svIkArele. daMtakathAo tAnasenane musalamAna mAne che ane AnA mATe enuM vizeSaNa miyAM ja kAraNabhUta che. hakIkate e musalamAna na hatuM. smithe datakathAonA AdhAre e musalamAna thaI gayAnuM ane gvAliyaramAM enI kabara hovAnuM lakhyuM che. ApaNA ItihAsanA ghaNA muddAone aMgrejoe beTI rIte lakhI darzAvatA eka paraMparA zarU thaI ne ApaNe paNa aMgrejo ne aMgrejImAM je lakhAyuM hoya te sAcuM ja hoyanI AMdhaLA daSTi-mAnyatAthI prerAI ene Aja paryata svIkAratA AvyA chIe. AmAMnI eka e tAnasenanI rimathe darzAvela ukta vigata, je, alabatta, have dhIme dhIme ApaNe eka varga paNa aMgrejoe lakhela ItihAsanI taTastha samIkSA kare, punarlekha karatA thaye che ja. 18 mI sadInA pUrvArdha sudhI te tAnasene muslima dharma svIkAryAnI kyAMya carcA thayela nathI, kemake khare khara je eNe muslima dharma aMgIkAra karyo hoya te tatkAlIna ItihAsa mAMthI ene kamase kama ulekha-noMdha te maLe ja, je maLela nathI. mughalakAlIna, vizeSata: akabarIya, samAjazAsana ItyAdi vize abula phajhale enA prakhyAta tatkAlIna sarvasaMgraha jevA graMtha "akabaranAmA' ke "AI akabarI'mAM vigatavAra lakhela hovA chatAM eNe tAnasenane cAya paNa muslima kahela nathI, eTaluM ja nahi, eNe spaSTatA tAnasenanuM mRtyu AgrAmAM thayAnuM darzAvyuM che. (jue "akabaranAmA' khaMDa 2 pR. 880) jo ene vAliyaramAM daphanAvela haI jyAM enI abara hovAnuM batAvAya che te pramANe te AnI noMdha abula phajhale kathaka te karI ja heta, paraMtu kyAMya nathI e hakIkata che. hakIkate vAliyaramAM darzAvatI vidyamAna tAnasenanI kabara A sadInA prAraMbhathI tAnasenanI kabara' tarIke oLakhAvA lAgI che. saMbhavataH e kabara kaI anya tAnasenanI heya, kemake tAnasena nAmano vyakti eka karatAM vadhAre thayela che! tAnasenanI AgaLa miyAM' vizeSaNathI e muslima hovAnuM mAnate eka varga che, paraMtu e te sUphI saMte sAthenA enA gADha saMbaMdhanuM pariNAma che, arthAt tAnasenane sUphIo sAthe saMbaMdha pathika-dIpesavA-pUti Disembara/191 19 For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.ko Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' hAI sUphIee ene 'miyA" vizeSa Apela che. sUphIonA saMparkamAM AvanAra rahenAra hiMdune miyA" kahevAnI eka rUDhi hatI. UlaTAnuM akabare te tAnasenane kaMThAbharaNavANIvilAsa' nAmanI upAdhithI navAjela che, je tAnasena spaSTatayA hiMdu hevAnuM siddha kare che. tAnasenane muslima putromAM tAnataraMgakhAna ane vilAsakhAna temaja hiMdu putrAmAM hamIrasena ane suratasena hevAnuM maLe che. ane artha e ke tAnasenanI vivAhita hiMdu sivAya ene kaI musilama upapatnI paNa hatI. samagra carcAne sAra e ke tAnasena musamAna nahi, paNa hiMdu ja hatuM. have pachI e kaI (hiM;) rAtine have e bAkI rahe che-lekhanA prAraMbhe keTalAka vidvAnoe e brAhmaNa hevAnuM darzAvela che, paNa sAmAnyatayA brAhmaNa jJAti rAjadarabAromAM gAtI na hoI tAnasena brAhmaNa na hovAne eka tarka che. te tAnasena kalAvatta nAmanI saMgIta-upajIvI jAtimAM jagyAne paNa eka mata che. abula laile "AIne akabarI' (khaMDa 2 pR. 734 257 glevina)mAM DhADhI kadavAla Daphajana naTa kalAvatA ItyAdi saMgItepachI jAtio varNavI che. A badhI jAtio rAjadarabAramAM nAca-gAnathI AjIvikA meLavatI. akabaranA samaye "kalAvata' kahevAtI jAtimAM tAnasenano janma thayAnuM abula phajhalanuM kahevuM mAnavuM che, je hakIkatanI najIka hoI zake ! , The. hAiskUla, jAmakaMDoraNa-360450 " [anu. pA. 13 nIcethI e mArA lakhANe meLavyuM ane e ja lakhANane kAraNe tame tamArA vivecananA pustakanI samIkSA e lakhANa jemanA nAme prasiddha thayuM temanI pAse lakhAvavA vinaMtI karavA AvyA. tamArI vinaMtI sAMbhaLI ane tamane ATaluM saMbhaLAvI huM tuta thaye chuM. have huM jAuM chuM... prakAzacaMdra! tame sArA mANasa che. tamane ThIka lAge tema karajo. mAre vikhi zAMta thayuM che, mAruM kArya pUruM thayuM che, huM have jAuM chuM, tamArI pAse have kadI nahi AvuM." ane e AkAra adazya thaI gaye, prakAzacaMdra ane umAkAMta Azcaryacakita thaI ekabIjAne jatA rahyA !!! che. 10/Aditya senTara, phUlachAba che. . sAme, rAjakoTa-360 001 sthApanA tA. 11-10-27 phenaH 553291/558350 dhI baDA sITI ke-opareTiva benka li. raji. Aphisa saMsthAvasAhata, rAvapurA, vaDodarA-390001 zAkhAo H 1. saradArabhavana, jyubilI bAga pAse, Te. naM. 541824 2. paththarageTa pAse, Te. naM. 541931 3. phategaMja carca sAme, Te. naM. 329364 4. saradAra chAtrAlaya, kArelIbAga, Te. naM. 64812 5. goravA jAtanAkA pAse, vaDodarA, Tena. 328349 dareka prakAranuM baeNnkiMga kAmakAja karavAmAM Ave che. menejara kAMtibhAI DI. paTela maMtrI caMdrakAMtabhAI yu. paTela pramukha kIkAbhAI paTela Disembara 191 pathiA- dIlavAMka-pUti For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AjhAdInA AMdolanamAM mahilAonuM pradAna * [kheDA jillA] Do. narAI bAra. paTela , hiMdustAnanuM briTiza zAsana heThaLa bane che, ' , tuM hatuM. 80 + jha = ma ma Te ka karuNa ghaTanAo banelI che. hiMda svAdyasaMcAmAM gu jara ta phaLene te nathI. cheDA jillAmAM puruSonI sAthe mahilAo paNa pratyakSa ke parokSa rIte sAyarUpa banI che. A lona mUka presahita karI hatI. mahilAomAM jAgRti lAvavA . ghana yA ' hatAM tethI zikSita temaja azikSita ema badhA prakAranI mahilA nA )va la nA : bara: thayuM hatuM. kheDA jillAnI mahilAone mahAma badhIjI, saradAra jaya I paTela, viThThalabhAI paTela : tathA ravizaMkara mahArAja jevA virala -1onAM mana sana ke sAIna mAya hatAM tethI satyAgrahanI laDA, asahakAra-2', la, vitu'ma ke baLavaLamAM kheDA jillAnI mahilA sakriya banI . 3:, re - ', khada! . . "je havadha pravRttiomAM emaNe utsAha pUrvaka bhAga lIdhe hA , ' ! dvArA ma aaN nuM ke huM kArya karyuM hatuM. kheDAmAM dArUnI harAjImAM piTara : ra : , jAma, kalAsI eka bahena lAlatI azara pratye borasadanA lIka ka pa mAM ' e hara epa bahu" . " e . hiMdanA rASTriya netA che ke A ke. ka ka mATe zarU karo , (aa, be sada satyAgraha, rAsa salADa, maDAne A ', 18: , pa ' nA De : ' vagere e de. lanAmAM kheDA jilAnI mAM helae saMkela bano te ja potAnA puruSane mata prasA na ApIne : mAbhomane mATe aneruM kArya karyuM hatuM ?'ri P - mAM nAmanI rajhI che be pa upAhapurvaka bhAga laIne aneruM kArya karyuM hatuM ? kheDA jillAnAM vividha nagare . . ke hu ' ..* . jholo 3 : 2 raybhuta kAmagIrI bajAvelI temaja jevA be pa bApha vA prayAsa karyo che. ANaMda: ANaMda nagara : dhI nI ' , . ra che A vepa: hAM temaNe surata temaja bhakSyamAM rASTriya gya kema te praka sa ha . te 193 0 ane 1932 mAM emane jelavAsa bhogavavuM che. thA 18 . : 2 # ' nAM me lIdhe hato. emaNe khAdIvrata lIdhuM hatuM. ? karamasada : saradAra vallabhabhAi paTela ( 4 5 5 2 hara epa da 1 ja na hatAM. eo gujarAta vidyApIThanAM snAtaka .. e che ka20 thI Dara - nA peiniSTha sevA bajAvI hatI. samagra bhArata che. pa dipe che cUM ke karanI kalamanAM sabhya tarIke cUMTAyAM hatAM. navajI vana TrasTa, 6 : 2 : che , 4 (1 TUravagerenAM TrasTI tarIke sevA bajAvelI. kogresa paka pAna che ke na ta tha .. ka, khAdI pravRtti, rASTriya keLavaNI, ara hakAra, sa 1 - -nU ne e 15 prakAra ane rahIne dezasevA mATe satata kAmagIrI bA - nI eka jilI 'phAM samagra bhArata nArIsamAja mATe tyAga ane gauravanI mUd - ' * : gujarAta ItihAsa parivAranA rosa za : da) . 16-18 phebru91 mAM vaMcAyela nibaMdha pathika-dIpesavA-pUti 21 For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piTalAda peTalAda nagaranAM vatanI premIlAbahena rasikalAla parIkhe nAnI uMmare jAhera pravRttiomAM sakriya bhAga lIdho hato. e myunisipAliTInI cUMTaNImAM paNa vijayI banyAM hatAM. dezanA hitamAM aneka TharAva karIne nedhapAtra kArya karyuM hatuM. sejitrA : pa. kamaLAbahena zaMkarabhAI sojitrAnAM vatanI hatAM. 1920 mAM emaNe saskArI zALAne bahiSkAra karyo hato. 1965 thI 1928 sudhI satyAgraha-Azrama, sAbaramatImAM e rahyAM hatAM. emaNe pikeTiMga vagere pravRttimAM bhAga lIdhe hate. pA. jayAbahena bAbubhAIe 1942 nI laData vakhate surata jillAmAM bAraDolI gAme pikaTiMga karyuM tyAre emanI dharapakaDa thaI hatI. emaNe traNa mAsanI jelanI sajA bhogavelI. pA. DAhIbA nAthAbhAI sejitrAnAM nivAsI hatAM. emaNe 1930 mAM mAtara tAlukAnAM lIMbAsImAM strIonI pariSadamAM maMtrI tarIke pharaja bajAvI hatI. emanI dharapakaDa thaI ane emaNe 4 mAsanI sajA bhogavI hatI. pA, zAMtAbahena zaMkarabhAI samajatrAnAM vatanI hatAM. 1930 nA mIThA satyAgraha vakhate karatUrabAnI bahenanI TukaDImAM eo sakriya hatAM. emaNe videzI kApaDane bahiSkAra karyo haze tethI 10 mAsanI sajA emane thaI hatI. rAsamAM paNa be varSanI sajA thayelI, bhAdarA: zrImatI kAzIbahena puruSottamadAsa paTelane janma bhAdaraNamAM thayele, mahAtmA gAMdhIjInI preraNAthI dArUnA pIThAM ane videzI kApaDanI dukAna para jaIne emaNe pikeTega kareluM. eo lekone khUba samajAvatAM. sabhA saragha dvArA prajAmAM jAgRti lAvavAnuM emaNe khUba ja mahatvanuM kArya karyuM hatuM. 1942 nI laDatamAM paNa emaNe bhAga lIdhela ane traNa vakhata jelavAsa bhogavela. pA. kAzIbahena puruSottama 1931 mAM aspRzyatAnivAraNa aMge khAdI pravRttimAM sakriya banyAM hatAM. pA. maNibahena zivAbhAI bhAdaraNanAM vatanI hatAM. 1921 mAM asahakAranI laData vakhate emaNe svayaMsevikA tarIke kArya karyuM hatuM. ANaMda tAlukAmAM emaNe laData upADI hatI, 1923 mAM nAgapura satyAgraha-saMcAlanamAM paNa emaNe sahAya karI hatI. 1928 mAM bAraDolI satyAgrahamAM emaNe bhAga hI hate. kaDoda kedra kaI paNa kAma karyuM hatuM. 1930 nI nAkaranI laData vakhate e mane 1 varSanI jela thaI hatI. nAkaranI laDatamAM pitAnAM bALake sAthe emaNe jelanI sajA be gaNI hatI. ane 1972 mAM AkhA kuTuMba sAthe jelavAsa bhego hato. umareThaH zrI kusubahA harilAla desAI umareThanA vatanI hatAM. gAMdhIjI ane kasturabAnA najIkanA paricayamAM AvatAM emaNe rela AdelanamAM kastUrabA sAthe pravAsa kheDyo hate. kheDA jillAmAMthI emAM dharapakaDa thayelI ane emaNe jelanI sajA bhogavelI. tArAbahena ripAkara ThAkAranuM vatana umareTha hatuM. emaNe bhaginI sahAyaka sarakArI gRhaudyoga maMdiranAM maMtrI tarIke kAmagIrI bajAvelI. emAM eka samAjasevikA hatAM. oha : zrImatI DAhIbahena rAvajI bhAI paTela oDanAM vatanI hatAM. sAbaramatI AzramamAM pati sAthe rahetAM hatAM. 1930mI thI karaturabA sAthe amadAvAda jalAlapora Ajda mAtara nagliAda temaja borasadanI AsapAsanAM gAmomAM satyAgraha, sarakArI kAnUnI jaMga ane pikaTiMga vagere pravRttio dvArA laDatamAM bhAga letAM hatAM. eo khAdI prAimAM paNa sakriya hatAM. emane cha vakhata jela thayelI tathA pilIsane lAThImAra paNa khAdhelo. Disembara 1991 pAka-dIpesavAMka-pUti For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pA. kAzIbahena puruSottama jheDanAM nivAsI hatAM. 1930 mAM pikreTi'ga kareluM. e samaye emanI dharapakaDa karavAmAM AvI hatI ane pA. kAzIbahena hanumAnabhAi eDanAM vatanI hatAM. 1932 nI yu hatu. emane 1 varSanI sajA thayelI. pA. gaMgAbaDuMna desAIbhAI eNDanAM nivAsI hatAM. 1932 nI laData vakhate suNAvamAM meTu' saraghasa nIkaLelu te vakhate emanI dharapakaDa karavAmAM Avelo ane premane traNa mAsanI sajA tathA za. 300 nA daMDa thayeluM. 1933 mAM paNa emane jela thayelI, videzI kApaDanI dukAnA2 che. emane cha mAsanI jela thaI hatI. laDatamAM emaNe nAMdhapAtra kA pA, divALIbahena puMjAbhAI enA vatanI hatAM. ebhaNe kheDA ane 1930 nI laDatamAM bhAga lIdhelA. ANa MdanI videzI kApaDanI dukAne para pikeTiMga karelu tethI emane cha mAsanI sajA thayelI. eDamAM mIThuM' vecatAM paNa emane jelavAsa bhAgavave paDelA. 1962 nI laData vakhate paNa emane khe varSanI jelanI sanna thayelo. pA. sUrajabahena jhaverabhAI enAM nivAsI hatAM. 1930 mAM mANaMdamAM videzI kApaDanI dukAno para pikeTiMga karatAM emanI dhaDapakaDa thayelI ane emane cha mAsanI sajA thayelI. 5) durakhAbahena cheTAbhAI, emanuM nivAsasthAna eDa hatuM. 1930mAM ANaMdamAM videzI kApaDanI dukAne para pikeTiMga karatAM emanI dharapakaDa thayelI ane emane paNa cha mAsanI sajA thayelI. gabhIrA : zrImatI prabhAtratIbahena aMbAlAla zAhu gaMbhIrAnAM vatanI hatAM. ee bALavidhavA thayAM hatAM. 1941 nA vyaktigata satyAgrahamAM temaja 1942 nI AjhAdInI laDatamAM emaNe sakriya bhAga lIdhA hatA ane khe vAra jelavAsa bhAgavyA hatA. AkhaDAla : paTela divALIbahena AkhaDezanAM vatanI hatAM. emaNe 1932 nI laDatamAM bhAga lIdhA hatA. mahesala nahi bharatAM emaNe gAyakavADI gAmamAM paNa hijarata karI hatI. uttarasaMDA : cekasI vimaLAbahena maNibhAi uttarasa`DAnAM vatanI hatAM. 1942 nI krAMti vakhate eA bhUgarbhamAM kAma karatAM hatAM. emaNe amadAvAdathI patrikAe temaja phATaka padArtho chUpI rIte lAvavAnu` bhAre jokhamavALu kAryAM karyuM hatu.. naDiyAda : dalAla kapilAgaurI caMdulAla naDiyAdanAM rahevAsI hatAM. 1930 nI laDatamAM AgaeNvAnI laIte emaNe videza cIjavastuenA bahiSkAra karyAM hatA, pikeTiMga ane bhASaNe paNa karyAM hatAM. 1941nI laData vakhate emane je vAsa thayeA huMte. nAyaka puSpAThena nIlakaMTha naDiyAdanAM vatanI hatAM. 1942 nI laData vakhate muMbaImAM svayaM sevikA tarIke emaNe kAryAM karyuM... hatuM, 1943 ane pachInI laDatamAM kongresanu kAma karyuM hatuM, vase| : desAI zaku tAbahena mar3edrabhAI vasenAM nivAsI hatAM. 1930 mAM videzI kApaDanI dukAna para jaIne pikeTiMTaMga karyuM hatu. emane 15 mahinAnI sajA thayelI. 1939 mAM vyaktigata satyAgraha samaye 14 divasa aTakAyatamAM rahelAM, desAI zAMtAbahaeNna sUryakAMta vaseAnAM hatAM. emaNe 1930 nA mIThA-satyAgrahanI laDatamAM bhAga lIdhelA, 5 divanI sajA bhogavelI ane karIthI emane 15 mAsanI sajA thayelI. 1932 mAM vIrasadamAM emanI dharapakaDa thayelI tathA puna: 9 mAsanI jelanI sajA ane za. 200nI doDa thayA hatA. pA, jhavera nAraNabhAi vaseAnA rahevAsI hatAM. 1932 mAM merasadamAM baheneAnA saraLasa para lAThImAra thayelA te samaye peTa oNphisa pAse pakeTiMga karatAM emanI dharapakaDa thayelI ane emane cha pathika-dIpe|savAMka-kRti Disembara/1991 23 For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cha mAsanI jelanI 2jA tathA rUA. 100 ! daMDa paNa thayeluM bhaktibhramAM gavAsa devasenA vatatI hatA. huM mULa pATIdAra jJAtinAM hatAM. ena pati darakhArage bhAdAsa deA hatA. te khAdha rAdivasa dezasevA karavAmAM ee athAga zrama uThAvrata, je ze mA mA zreyanA ja jagAmAM haraze...gAmAmAM sarakAre je dALa saLagAvI hatI te putra na hatI. e gAmamAM dAzrIna plaga, makAna upara sarakAre tALAM lagAvyAM hatAM, paNa nIDaraNe temaNe ane emane pato tAva nAkhyAM hatAM... Ama gujarAte pahelI ja vAra eka sudAmA tIra ga ne bhema jAge tu kheDA jilAnI TukaDI 12-6--1923 nA ja na haMsI, zrI rjAtA tathA anya traNa ahenA nAgapura te chANanu enDru saMbhALyu . viza kara mahArAja lakhe che ke "satyAgrata mA mArI TukaDI UpaDIha bhakano mArA kALamAM kaMkuthI cAMllA karyA hatA, vaLI, emaNe rAjyaprApti the rAjyane bhAga karahAnI patinI bhAvanAne hRdayapUrvaka TakA ApyuM hatA. 1 karoDa 5. 1 merI kayAAMthI phaMDa ja gAMdhIjIne ApI. 1932 ane 1940 nA satyAgrahomAM je be 1. lIMDImAM kayA naSada bhAmAM lAr3ImAra vakhate saune mATe preraNAmUrti khI . kheDA varadaNanA dezapremI mahilAe rASTranA tamAM A rIte adbhuta kAryo karyuM hatuM . dharmaja huM tayuddhomAM kha! game te panA kALe Apela che. 1930-32 nI laDatamAM gAmanAM 32 puruSaSa jela bhAga lImI zI hai rasInI hatI 1939 mAM lAMbhavela sipedA ane berI thaI hatI. . 1932 nI laDatamAM cha mAsanI jela thayelI. staMganuM satyAgrahamAM pharIthI emane jelanI sajA DabhADuM : narmadAbahena cijhanala bhaTTa. bhANano rahevAsI hatAM. 1930 nI laDatamAM emaNe dArUbaMdhI aMte videzI kApaDane aDiSkAra karelA tethI amane 3 mAsanI sa thaI hatI. cikhAvavA : dhA bahena somAbhAIna na aa hatuM. 1930 nI laDatamAM karatUrabA sAthe khahetenI TuramAM sAta jillAmAM emardo kAra kareluM, kerI dharapakaDa thayelA ane traNa mAsa jelanI sanna thayelA. praha ne tyAga karI taMvAra khAdI para ja tenaya karyAM hatA. eriyAvI : dha DArI katlA eriyAmAM cha aaN. 1942 mAM gAMdhIjInI AjJAthI vyaktimata rAkhI bharyuM bhAtra ladhela, sthI mAM traza jesa javu paDeluM . 1943 mAM paNa emanI dharapakaDa karelI ane !. 59 1 daDa hela vIrasada, maNane dukha huM. pATIlara patimAM hanI, enu vahana vIrasada hatuM. 1930 nI caLavaLamAM emaNe pAra' lakhane vadhatA zavelAgamAM paNa emaNe kArya karyu" hatuM, emaNe 1942nI caLavaLamAM paNa A vAta kapaDava ja : zrImatI nitAra zoka, travedI jaMbusara tAlukAnA kArelI gAMmAMthI nAgu karatAM ahI dharapakaDa bhogavavA paDele e rasamAMthI paNa e kara dhruva kasukhabata Ii sAI viSa ke ane kastUrabAne vizvAma sA aa yaMga Desembara/1991 24 vajana nivAsI hatAM. barUca jillAmAM thayelI ane 5 mAsane jelavAsa emane ane pAMca mAsanI jela thayelI. vana kaDava ja hatuM. emaNe gAMdhIjI sabhaLAvavAmAM gAMdhIjIne madada karatAM. pathika-dIpAsavAMka-puti For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAraDelI tAlukAmAM ane bharUca jillA kAM dArU-tADInAM pIDAM tathA paradezI kApaDa para cekInuM kAma karatAM emane berasada satyAgrahamAM jelamAM sajA thayethI : - vADAsinera: vIramatI naTavaralAla modInuM vatana vAzinera hatuM. 194ramAM pati tulasIdAsa modI aDAsa goLIbAramAM zahIda thatAM 1945 mAM jANItA samAjavAdI kAryakara naTavaralAla modI sAthe emaNe sudhAraka vidhavA-lagna karyuM. mahemadAvAda: jozI pAvatI bahena mehanalAla mahemadAvAdanAM vatanI hatAM 1930 mAM dArUnA pIThA upara emanI dharapakaDa thayelI. emane eka mAsanI sajA ane rA 151 ne daDa thayela. 82 varSanI uMmare emane jusse gajabano hate. pharIthI emanI amadAvAdamAM saraghasama thI dharapakaDa thaI ane be mAsanI sajA tathA rU. 501 ne daMDa thayAM hatAM. " desAI jayAbahenanuM vatana mahemadAvAda hatuM. 19kara nI laData vakhate mahemadAvAda tAlukAnI rAjakIya pariSadanuM pramukhasthAna emaNe saMbhALeluM, e samaye emanI dharapakaDa karavAmAM AvI hatI. zAha zAradAbahena caMdulAla paNa mahemadAvAdanAM vatanI hatAM. 1930nI laDatamAM emaNe bhAga lIdhela. e kalakattAmAM vikeTiMga-pracAra patrikA nI kAmagIrI bajAvatAM, kalakattA jelamAM emane che bhAsanI sajA thayelo. - A rIte kheDA jillAnAM nagaro tathA gAma, jevAM ke ANaMda karamasada peTalAda se jitrA . bhAdaraNa umareTha Da gaMbhIra AkhaDela uttarasaMDA naDiyAda vase dharmaja lIMbAsI DabhANa cikhodarA bariyAvI vIrasada kapaDavaMja vADAsinora tathA mahedAvAda vageremAMthI mahilAoe AjhAdInI laDatamAM sakriya banIne adbhuta kArya karyuM hatuM. khUba utsAha ane hiMmatathI videzI kApaDanI dukAne ane dArU-tADInAM pITha para pikeTiMga karavAnuM jokhamavALuM kArya karyuM hatuM. nAnI bALAo tathA mahilAo prabhAtapherI davajavaMdana tathA sabhA-saraghasamAM jatAM. kArAvAsa bhogavata, daMDa ke lADInI ke jatInI paravA na karatAM bhUkha tarasa ke tApa athavA ThaMDInI darakAra paNa na karatAM. polIsanI lAThIo ane apamAna paNa sahana karata. . kheDA jillAnI mahilAe surata ane amadAvAdamAM paNa sevAtAkI zibiramAM sArI saMkhyAmAM jatI. tharaDa ane belaga manI jela mAM emane khaba gAma bhogavele, 194ra nI hiMda choDo' caLavaLamAM paNa khuba moTI saMkhyAmAM mahilAo jelamAM gayelo . abaramatI jela te 'jarathI dha5 sudhI bahenoe dhamadhamAvI mUkelo......svarAjyanI laDatathI gujara tenI bahenamAM apUrva jAgRti AvI hatI. Ama, dezanA svAtaMtrya-sa grAmamAM puruSonI sAthe sAthe mahilAo e paNa ochA pramANamAM chatAM sakriya bhAga lIdhe. e mATe emaNe balidAne ApyAM hatAM, emaNe sarakArI pilo sanI lADIone vAraMvAra mAra khAdhuM hatuM ane emaNe jelamAM paNa khUba muzkelIo veThI hatI, ema chatAM emaNe svAtaMtraya ma TenI laDatamAM pIchehaTha karI na hatI. e svAtaMtra saMgrAmamAM "abaLAne badale prabaLA puravAra thaI hatI tethI ja bhAre AtaMtrya senAnIonuM smaraNa karavAmAM Ave tyAre A dezabhakta strI nI vismRti na thAya e jovuM joIe. The. ItihAsa vibhAga, saradAra paTela yunivarsiTI valabha vidyAnagara-388120 vidvAna lekhake petA nA A nibaMdha aneka saMdarbho ApIne yAra karela. sthaLasaMkecane kAraNe - sa da Apa zakayA navo enI kSamA cAiye chiye. pathika-dIpesavAMda-pUti Disembara/1991 -taMtrI For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir miMyANIthI prApta viSNu zrI. dinakara mahetA - jagatanA pAlaka deva viSNu ati prAcIna deva che. emanI bhaktine pracAra prAgaitihAsika kAla pahelAM paNa hevAnuM eka anumAna che. prAcIna bhAratIya upakhaMDamAM viSNunI bhinna bhinna nathI pUjA thatI ane Aja paNa e paraMparA cAlu che. gujarAtamAM paNa viSNapUjAne pracAra prAcIna kALathI hate evA sAhityika temaja purAtAvika purAvA maLelA che. janAgaDhamAM Avela prasiddha zata lekhamAM skaMdaguptanA sUbA paNadattanI putra cakrapAlike sudarzana taLAvane kAke i. sa. 457-458 mAM abhUta viSANunuM maMdira baMdhAvyAne ulekha che. A pramANabhUta lekhathI gujarAtamAM viSNupUjA ochAmAM ochI paMdara varSa prAcIna siddha thaI jAya che. viSNu gujarAtanA lokapriya deva havA vize paNa kaMI TAMkA nathI. gujarAtamAM TheraTherathI viSNupatimAo prApta thaI che. bharUca jillAnA tene gAmamAMthI che. . nA. mahetAne maLela vigapratimA Azare trIjA-cothA saikAnI hevAnuM mAnavAmAM Ave che. e pachI te viSNunAM alaga alaga svarUpanI aneka pratimAo gujarAtanA judA judA bhAgamAMthI maLI AvI che. viSNunA pratibhAvidhAna mATe prAcIna sAhityamAM ulekhe che. viSNunAM vividha rUpanI saMkhyA bAvana jeTalI neMdhavAmAM AvI che. rU5maMDana' anusAra viSNunAM caturvizati svarUpa che. viSNunA cAra hAthamAM zaMkha cAka gadA panna judA judA kramamAM hAthamAM dhAraNa karavAthI A covIsa bheda paDe che. A cAvIsa attAramAMthI dasa avatArane mukhya gaNavAmAM Ave che. gujarAtamAMthI AvI dazAvatAra-pratimAne alaga alaga jagyAethI maLI Ave che. gAMdhInagara jillAnA dhoLAkuvA gAma najIka Avela dhoLezvara mahAdevanA maMdiramAM Avela dazAvatAra viSNunI pratimA tAjetaramAM noMdhavAmAM AvI che. zAstrIya rIte viSNunuM pratibhAvidhAna A rIte ka5vAmAM Ave che, jemAM viNa samabhaMgamAM UbhA hoya che. cAra hAthamAM anukrame zakha cakra gadA ane padma dhAraNa karelAM hoya che. zirapradeza pAse baMne bAju ziva ane brahmA tathA pAdAnusage baMne patnIe ane mAthe mukuTa tathA gaLAmAM vanamAlA hoya che saurASTrane pazcima kAMThA saMmizrita saMskRtithI haryobharyo che. porabaMdarathI dariyAnA kAMThe vAgye vIseka kimI, aDIne miyANI nAmanuM eka prAcIna gAma Avela che, jyAM prAcIna noMdhapAtra devAlaye paNa AvelAM che. bhagna devAlayonAM keTalAMka aMge atratatra jovA maLe che. atre carcita viSNupratimAne uparano A bhAga paNa miyANIthI prApta thayela che. 9 viSNunI A pratimA khaMDita che. kaTiyA upara ja bhAga prANa thayela che. paraMtu ghasAI gayela hevA chatAM mane Dara mukhAkRti AkarSaka che. zira para samRddhine khyAla Apate kirITamukuTa che. kAnamAM kuMDaLa che. kAna pAchaLathI ubavatI kezAvalI aMdhane sparze che. grIvAmAM trizara hAra che. devane saumya cahero bhaktane zAtA Ape che, snAyubaha aMdha, sapramANa vRkSa sthaLa ane pAtaLI kaTe zipakAranuM kalA paranuM prabhutva rapaSTa kare che. pratimA samakaMgamAM haze ema zeSa bhAgathI jANI zakAya che. caturbhuja pratimAnA traNa hAtha khaMDita che, jyAre uparanA vAma hastamAM ca jaLavAI rahyuM che. "pamaMDanamAM jaNAvyA anusAra judA ja kramamAM hasta nAM upakaraNa dhAraNa karavAthI viSNunAM je cAvi zani rUpe pragaTa thAya che te mujaba A pratimAne tapAsIe te phakta eka ja Ayudha jaLavAI rahyuM che, nirNAyaka rIte I mata paNa ApI na zakAya, ema chatAM uparanA vAma hastama ca heya te viSNunA kezava trivikama padmanAbha vAsudeva ayuta ke upedra hoI zake. gujarAtamAMthI trivikama Disembara/ja pathika-dIpasa-pUti For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svarUpanI pratima. seMkaDAnI sakhyAmAM maLI ahI che e zvetAM A pratimA paNa trivikramasvarUpanI DhAvAnuM anumAna karI zakAya, saurASTramAM prAcIna samayathI viSNunu A svarUpa vizeSa le!kapriya harI ema mAnavAne keTalAMka kAraNe paNa che. kadavAramAM Avela varAha madiranI dIvAlamAM Avela eka trivikramasvarUpanI pratimA jaDelI che, jene samaya I. sa.nA cothA-pAMcamA saiA gaNavAmAM Ave che. 1 prastuta pratimA sthAnika maLatA kharatA paththara-nirmita che. lAsabhara kirITamudra, saumya caherA, trisarI mAlA vagerene abhyAsa karatAM A pratimA i. sa.nA agiyAramA saikAmAM pracalita solakIrolInI hAvAnu jaNAya che. pATIyA 1. dave. kra. bhA, 'gujarAtanu` mUrtividhAna', (amadAvAda-1963, pR. 169) 2. desAI za'. ha., 'jUnAgaDhansa'kSipta paricaya.' (zrI seAraTha sa MzAdhana sabhA, jUnAgaDha. 1969, pR. 35) thAuM. uM. pre., mATA monsIsa' ('grejI. pR. 6) 3. 4, mahetA dinakara, dazAvatAra viSNu-dheLezvara' (sAmIpya. eprila 88-sapTe, 88, pR. 37), 5. gokANI puSkarabhAI, 'viSNunAM vibhinna svarU5.' (pathika, julAI-gaTa, 'ja. pR. 107) 6. dave . bhA, uparyukta pR. 172, 7. mahetA dinakara, uparyukta, pR. 37 8. dave 4. bhA, uparyukta, pR. 171 he sane 1989-90 nuM va purAtattva khAtAnuM rajata jayaMtI varSa hatuM. e saMdarbhamAM purAtat vize eka pravAsa saurASTranAM prAcIna smArakrAnA abhyAsAthe yojavAmAM Avela. e samaye mA zipa paNa lekhakane miyAAMthI prApta thayela, je hAlamAM amadAvAdamAM purAtattva-niyAmakanI kacerImAM saMgRhIta che. 10. viSNunA vAdyasvarUpa mATe juo ravi hajaranIsane lekha, vidyApITha-saLa'ga aMka-123, me-jUna, 1983, 11. dave 4. bhA, uparyuMkta, pR. 176 jItubhAI zAha vAisa ceramena pathi-dIpe sAMka-pUrti zubhecchA saha.... gujarAta rAjayanI 288 nAgarika sahuArI baeNnkAmAM baeNnkanI mukhya oNphisa temaja 19 zAkhAeka mArata baeNnkiMga sevAo dvArA varSo thayAM gauravavaMtu prathama sthAna dharAvatI AApanI ja sainya rAjakAta nAgarika sahakArI baeNnka li (zeDayula kA-opareTiva benka) ji.Aphisa : nAjhira bhavana naM. 1, DhebarabhAi rADa, : phTa krisa na. 253, rAjakeTa-360 001 grAma : nAgarika baeNnka phrona H 33916-8 (pIbIekasa) thApA : rUA. 1 abaja 56 karoDa dhirANA : rUA. 1 abaja 31 karAya lalitabhAi mahetA mAnada mane'iga DirekaTara Disembara,1991 lAlajIbhAI rAjadeva ceramana For Private and Personal Use Only 27
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIMbA ane rAjI ThAkora --zrI. vIrabhadrasiMha solaMkI saM. 1778 (I.sa. 17raranI vAta che. sagila-hAdAra rAjasaMgajI (rAvaLajI-selaMkI) pitAnA bhAIo saradArasaMgajI ane jitasaMgajI sAthe darabAra bharIne beThA hatA te samaye cavANa gAmanuM (TIMbA gAmanuM) paTelo ane bIjA mahAjanenuM banela eka pratinidhimaMDaLa hAjara thayuM. eee jaNAvyuM ke ucavANa gAmamAM baMgALIkhAna nAmane eka maleka sUbe che. ( cavANa ane bAjunA udalapura gAmamAM maleka sUbAnI nimaNUka mahamUda begaDAe pAvAgaDhanA patana pachI eTale ke I. sa. 1483 pachI karelI. mahI nadInI pazcima bAjue ThAsarA tAlukAmAM A ja arasAmAM 12 gAme ApelAM hatAM.) A sabe gAmanI vastIne ghaNe je trAsa Ape che. gAma phakta hiMduonI ja vastI che. hiMdu varatI hovAthI koI eonI phariyAda sAMbhaLatuM nathI. bAjunA udalapura gAmamAM paNa maleka sUbe che te paNa kaMI ja madada karate nathI; uparathI e baMgALIkhAnane raiyatane duHkha pahoMcADavAmAM pretsAhana Ape che. cavANanA pratinidhi-maMDaLe saMgela-hAkerane vinaMtI kare: "Apa hiMdu rAja che, rAjapUta che, amArA paDozI che. A sivAya amane bacAvI zake, amArA dharmanuM rakSaNa karI zake tevI koI vyakti nathI, amane madada karaze. A sUbAnA trAsathI cheDA ve." solAra vicAramAM paDI gayA. saba upara humale eTale musalamAno upara humalA barAbara hatuM, vara moTuM bAMdhavuM paDe ema hatuM. bIjI bAju zaraNe AvelAnuM rakSaNa karavuM e rAjapUtI dharma hato tethI AnAkAnI karI zake ema nahatuM. bhAI e ane putra sAthe vicAravimarza karI, pratinidhimaMDaLane sAMtvana ApI vidAya karyuM. AjubAjunAM gAmamAM potAnA pitarAI bhAIo hatA te badhAne bhegA karyA ane UMcavANuM upara hala karyo. sAMgola gAma mahI nadInA pazcima kAMThe vaseluM hatuM. hAlamAM e kheDA jillAnA ThAsarA tAlukAmAM Avela che. vaNAkaberI tharmala pAvara sTezana A gAmanI najIkamAM ja thayeluM che, jyAre UMcavANa gAma mahI nadInA pUrva kAMThe ane kuNu nadInA uttara kAMThe saMgama upara vaseluM hatuM. hAlamAM e paMcamahAla jillAnA gedhara tAlukAmAM che. ucavANa gAmathI uttaramAM cheDe dUra eka khetaramAM baMgALI khAna ane rAjasaMgajI vacce yuddha thayuM temAM baMgALIkhAna marAyo, sAthe thoDA rAjapUte paNa bharADa!. je khetaramAM yuddha thayuM hatuM te khetarane tyArathI "turkavALuM' ke 'ta vALu* khetara kahevAmAM sAve che. masalamAnone pahelAMnA jamAnAmAM g' tarIke oLakhavAmAM AvatA. Aje A khetaranI mANikI TIbA gAmanA zrI ramezabhAI raIjIbhAI paTelanI che. yuddhamAM jyAM rAjapUte marAyA hatA te jagyAe enI yAdamAM eka pALi karavAmAM Avyo che. A pALiyAnI pULa tahevAronA divasoe temaja e khetaranA pAkanI kApaNI-vAvaNI vakhate Aje paNa zrI ramegnabhAI kare che. rasaMgajIe kahalAla(ji. kheDA)nA ThAkara bhUvAjI gohilanA dIkarI bhAzaMbA sAthe lagna Disembara/1991 pathika dIpesavAM-pati For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobau Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karyuM hatuM. ethI emane pAMca saMtAna (1) pahADa gai, (2) pharasaMgajI, (3) paratApabAM (jeenuM lagna sutha-hAlanuM saMtarAmapuranA rANajI sAthe thayuM hatuM) (4) vakhatabA, (5) jerA. Ama jorAjI sauthI nAnA kavara hatA, paraMtu ghaNA ja bahAdura ane zaktizALI hatA. UMcavANanA yuddhamAM emaNe ghaNuM ja parAkrama batAvyuM ane baMgALakhAnane vadha eoe karyo. Ama karavA jatAM e ghaNA ja ghAyala thayelA. yuddhanI jagyAethI pUrva tarapha ghAyala hAlatamAM ja bhAgyA. hAla jyAM zrI abhayasiMha kizorasiMha ThAkora(lekhakanA pitAjI)nuM khetara AveluM che tyAM AgaLa DhaLI paDyA, tyAM ja prANa choDyo. eonI yAdamAM A khetaranuM nAma "jerAvALuke jherAvALuM rAkhyuM baMgALIkhAnanuM mRtyu thavAthI UcavANunI hiMdu prajA gabharAI gaI. have eene kALa nizcita rIte Ave lAgyA. kheDA jillA bAjunAM bAra gAmanA maleka ane udalapura maleka ene jIvatA nahi mUke evI AzaMkA hatI tethI gAmanA paTele ane bIjI prajAe lakara rAjasaMgajIne have cavANa ja rahI jayA ane emanuM kAyamI rakSA karavA vinaMtI karI. rAjasaMgajIe pitAnA bhAIomAMthI athavA pitAnA dIkarAo mAMthI koIne mUkatA javAnI vAta karI, paraMtu gAmaloke eTalA gabharAyelA hatA ke eo rAjasaMgajI sivAya keIne paNa UMcavANumAM rAkhavA taiyAra na hatA. ene emanI upara ja vizvAsa hatA, AthI rAja saMgajIe potAnA bhAi saradArasaMgajIne sAMgAlagAdI upara besADI bhAI jitasaMgajIne paNa sagAla rAkhyA, jyAre pote tathA bacelA baMne dIkarAo pahADasaMgajI ane phatesaMgajI sAthe 'cANa ja rahevA nirNaya karyo. jerAjInA putra bAdharajIne paNa sAthe rAkhyA. cavANa gAma mahI nadI ane kUNu nadInA saMgama upara hatuM tethI pUrane haMmezAM bhaya rahete temaja malekAnAM gAma najIkamAM hatAM tethI e taraphanI paNa bhaya rahetA, A kAraNathI mULI gAmathI pUrva tarapha be traNa kilomITaranA aMtare kUNu nadInA uttara kinAre UMcA TekarA upara gAme pharIyA vasAvyuM. "cavApAnAmane badale navuM nAma 'TI bA' rAkhyuM. hAlamAM e paMcamahAla jillAnA godharA tAlukAmAM AveluM che. gAmanI cAre bAju kAMTALI vela jenI vanasAthI kAMkarate koTa banA hatA. A vanaspati vilanI jema evI chavAI jAya che ke emAMthI pasAra thavuM mura kela bane. (gAmanA " vikAsa sAthe , kakarane kaTa rahyo nathI, paNa kaMIka jagyAe enA aMza mejUda che.) gAmamAM javA AvavA mATe be daravAja rAkhavAmAM AvyA hatA. mukhya daravAjo uttara tarapha rAkhavAmAM AvyuM ane je jIvI yAdamAM ene "rAjIne jhAMpo' evuM nAma ApavAmAM AvyuM. hAla A jhAMpe prAthamika zALA AvelI che, jyAre bIjo daravAjo nadI tarapha dANamAM rAkhavAmAM Avaze, jethI nadIe javA AvavAnI anukULatA rahe. nadInA sAme kinAre vidyA khatrAnuM sthAnaka banAvavAmAM AvyuM hatuM te A jhAMpAnI sAme hovAthI tene "vidha khatrIne jhA" evuM nAma ApyuM. jorAjInA dIkarA bAdharajIne rnivaMza jatAM hAlamAM TIMbA gAmamAM pahADasaMgajI ane phasaMgajInA vaMzajo hayAta che temaja paTela brAhmaNa vANiyA suthAra bAreya vALaMda luhAra harijane tIraghara camAra vaNakara prajApati vagere aneka kemanI prajA vase che. gAmanI vastI Azare pAMca hajAra uparanI che. che. 17, dayALabAga, majalapura, vaDodarA-390015 pathika-dIpabhAvAMka-pUrti Disembara/1991 For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAdaliptapura (pAlitANA) enA udabhava ane vikAsane itihAsa zrI dhIrubhAI purohita aNuMjaya parvata atiprAcIna ane pavitra che; A sthAnanI prAcInatA sUcavatA loka jana sAhityamAM jovA maLe che? bhUmIndhaH sagaraH prahalatagarasvAmazamauthaH zrIma(a)pi yudhiSThire(a)pica zilAditya tathA jADi: mI. vAkSaTadeva IyabhihitAH zaNuM hAriNaH ' A choka sucave che ke purANakAlamAM pRthathI pati mahArAjA sagara, bhagavAna zrIrAma tathA yudhidira Adie paNa zatruMjayane uddhAra karela che, je A parvatanI prAcInatA puravAra karA mATe paryApta che. A parvata liMgAkAra che tethI brAhmaNe ene pitAne parvata mAnatA hatA ane A kAraNe che. selaM siddharAja jayasiMhanA samaya sudhI brAhmaNe tathA jene vacce vivAda ane vigraha cAlyA karatA. khuda siddharAjane hemacaMdrAcArya sAthe zatruMjaya para jatAM brAhmaNoe aTakAvyA hatA tethI e rAtrinA samaye, eLakhAI na jAya e rIte, kAvaDiyAne veza dhArI, kAvaDanI baMne bAju gaMgAjaLanA kuMbha mUkI parvata para caDyo hate. vyAdhinI e dalIla hatI ke A parvata jalAdhArIyukta liMganA, AkAra levAthI ene pAdasparza thaI zake nahi. "zrIsiddhAdhi rajanImukhe kutakAITikAveH nihitavihaMgikebhayapakSanyastagaMgodakastanmaye bhUvA(s)parijJAtasvarUpa evA girimadhiruhA gaMgodakana zrIyugAdidevaM snapayana parvatasamIpatizrAmadvAdazazAsane zrIdevAcace vizrANayAmAsIra A kSetramAM tyAre brAhmaNone keTale prabhAva haze ! siddharAja jevAne paNa bhayathI kAvaDiyA banI, gaMgAjaLa upADI rAtrisamaye khullA page javuM paDe e enI zaktinI kevI nAzI gaNAya! siddharAje pachI brAhmaNane siAhAra (siMhapura) gAma ApI tuSTa karyA ane devaarcanAthe zatruMjaya tArthane-bAra gAma Apyo. A bAra gAme pakInuM eka te pAlitANuM. vividha graMthomAM pAlitANAne pAdaliptapura, pAritanagara, pAlitAkhyanagara, pAlitANa jevAM bina bhinna nAmathI oLakhAve che. jaina graMthamAM mAdhurI vAcanAma 'pAlitANa" kahyuM che, jenuM - I. sa. 700 nA arasAmAM janasaMghamAM pAdaliptAcArya nAme eka prabhAvaka AcArya thayA te bhaDa (zAka) rAjanA samayamAM thayAM. ItihAsamAM A samaya "anumauryakAla' kahevAya che. A AcArya pratiSThAnapura(paiThaNa), bharUca manakhe tathA pATaliputranA rAjAethI saMmAnita hatA emaNe prAkRta kathAsAhityamAM Adara pAmelI taraMgavatI' nAme dharmakathA racelI (hAla A racanA upalabdha nathI). A pAdaliptAyA tIrtha yAtrA karatA karatA uttara bhAratathI saurASTramAM AvyA tyAre siddhayegI nAgArjuna emanA prabhAvamAM AvyA ane pitAnA guru gayA. A siddhayogI nAgAjune pitAnA gurunuM pavitra nAma jeDI pAlitANA gAma zatruMjaya parvatanI taLeTImAM vasAvyuM ane ene "pAdaliptapura' evuM nAma ApyuM. saurASTra-kaccha ItihAsa pariSada tA. 4-11-90nI beThakamAM UnAmAM vaMcAyela. Disembara/1991 pathika-dIpabhavAMka-pUrti For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAlittANuM gAma e pavittaya nAmeNa, nAgajajuNa kavi Imarsa tirthImsa purajathI sirisarajayatalahadiyAI nAgajajINaNa nimmaviya. surIzuM nemeNe siripAlittayapuraM taIyA." zrIpAlitAge nagare garIyastaraMgalIlAdalitAkatA paNa, taDAgAbhAgaH layahetuccakAra maMtrI lalitabhidhAnama" Ama pAlitANA vividha nAme oLakhAtuM hatuM, paraMtu vyavahAramAM te e pAlitANA ja rahyuM kahevAnuM jaNAya che. vi. saM. 1ra86 mAM varadhavalanA bhatrI vastu po zatruMjayanI yAtrA karI hevAnA ullekhe che. A samaye vastupAle pAlitANAmAM potAnI patnI lalitAdevInA bhAgathI atimahera "lalitA sarovara" karAvyuM hatuM temaja viradhavala rAjA tathI "arthapAlitaka" (aMkevALiyA) zAma lava jayatIthane apAvyuM hatuM. "apAlitaka grAmamita pUjAte kRtI, zrIvaradhavalakSamApA dApayAmAsa zAsane 9 vi. saM. 630 zIlAditya rAjAnA samayane tAmrapatravALe eka lekha thayo che ke jemAM pAlitANAnA roja varAhadAse dvArakAnA rAjAne harAvyAno ullekha che. A lekha parathI paNa ema sAbita thAya che ke vi. saM. 630 mAM pAlitANAnuM astitva hatuM; e rAjya anya rAjyane harAvI zake teTaluM samartha thaI cUkyuM hatuM. zrI ratnamaNirAva bhImarAva jeTa kahe che ke jUnAgaDhanA rAjayasihe sekajajI gohilane karImAM rAkhI sAvara sahita 11 gAma ApyAM; sejakajIe pitAnI putrI vAlamakuMvarane rA'nA putra mAMDalika sAthe paraNAvI; sejakajIe sAvara pAse sejakapura vasAvyuM; sejakajIne rANajI sAraMgajI ane zAhajI nAme traNa putro hatA; have A lone junAgaDhanA rA' taraphathI vadhAre gAme paNa maLyAM hatAM; sejakajInI jAgIrane moTA bhAga meTA putra rANane maLe; rANajI bhAvanagara rAjayane mULa puruSa thaye; bIjA putra sAraMgajIne lAThInuM rAjya maLyuM; kavi kalApI A sAraMgajInA va zatA hatA; trIjA putra zAhajIne pAlitANuM maLyuM. pAlitANA vize chele AdhArabhUta killekha dIvAna raNachoDajIe pitAnA phArasIgraMtha "tavArIkhe seraThamAM kare che, jenuM tavArIkhe-seraTha va hAlAra' nAme zrI zaMbhuprasAda harasAda desAIe bhASAMtara reluM che, raNachoDajI dIvAna vi. saM. 1897nA mahA vadi che ne roja kailAsavAsI thayA e mujaba e samayanI pAlitANAnI rAjakIya sthiti eo A pramANe noMdhe che: pAlitANA bhAvaganaranA bhAyAtane vArasAmAM maLeluM che, tene kiTale zatruMjaya parvatanI taLeTImAM che. bhAMgelA tUTelA A killAne vi. saM. 1781 mAM samAvavAmAM Avyo che. ahIM dUradUrathI saMghe yAtrArthe Ave che. "A rAjapanI pUrva tarapha samudra, pazcime amarelI paragaNuM. uttare jhAlAvADa, zrI bhImanAthabhAvanagarabaMdara ane ghoghA che, dakSiNa bAbariyAvADa, ne paragaNuM ane mujhapharAbAda che. A rAjayanI pedAza ATha lAkha rUpiyA che." * sAmAnya mAnyatA evI che ke "siddhahema'nA kartA hemacaMdrAcAryanuM avasAna pATaNamAM thayuM haze, parata pro. piTarsane nepyuM che ke hemacaMdra anazana karI zakuM japa para avasAna pAmyA A hakIkatane A ja zabdamAM paMDita hIrAlAle tathA pAlItANAnA janadharma vidyAprasAraka varga taraphathI prakAzita thayela pathika-pasavAM-pUrti Disembara 1991 For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina ItihAsamAM paNa svIkAra thayo che, hemacaMdrAcAryanI aMtima vidhi-ramazAnayAtrAmAM gujarezvara siddharAja svayaM hAjara rahyo hato e ulekha che tethI zabane pAchaLathI pATaNa lai javAyuM haze ema mAnavuM rahyuM. jo agnisaMskAra pAlitANAmAM thayela hoya te siddharAja pAlitANA Avyo hoya evuM bane. zatruMjaya mAM vimalagiri nAmathI vizeSa jANItuM che, zatruMjaya vize vicArazreNamAM ullekhe upalabdha che, paraMtu vistArabhaya tathA vizvanI anurAne lakSamAM rAkhI pAlitANA sivAyanA anya ullekhane atre prastuta gayA che. che : zatruMjayanI yAtrAe javA mATe pAlitANAmAM praveza anivArya che, pariNAme saikAothI pAlitANA vikAsakrama uttarottara vadhato rahyo che, yAtrALuonI Avazyaka suvidhAo mATe ahIM aneka vyaktione - AjIvikA maLe che. ahIM harahameza virALa saM Ave che. jenA parivAre sAdhanasaMpanna paNa hoya che tethI A sthaLanI Arthika AbAdI svAbhAvika rIte ja vikasI rahI che. siddharAja ane kumAra pAlanA samayathI ja A tIrthane mahimA vistarI rahyo che, pariNAme pAlitANAnI jAhojalAlI jagavikhyAta banI che. Arthika kSetre ene agamya vikAsa thayo che. artha' e ja eka mAtra vikAsanI pagadaMDI nathI, zi95 ane saMskAra paNa vikAsanAM sopAna che, zipa ane sthApatyanI dRSTie paNa pAlitANuM samRddha che. muslima sattAnA avAranavAra Akramane kAraNe pAlitANAnI ghaNI zilpasamRddhine nAza thaye che chatAM je che te ApaNane gaurava apAve tevuM che. ahIM saMghe ane yAtrALuo ja Ave che te tamAma pitAnAM sAMsArika Adhi upAdhi ane vyavasAyano vaLagaNane choDIne Ave che, pariNAme ahIM dharmalAbhanI ja vAta thatI heya che. pAlitANA AvuM saMskAradhAma che. Ama pAlitANAe Arthika sAMskRtika ane dhArmika vikAsane kalpanAtIta triveNIsaMgama sApo che. jana-samAjanI kulInatA dAnazIlatA ane dharmaniSThAne kAraNe haja paNa dinapratidina pAlitANAnI pragatikUca cAlu ja raheze e nizika nirvivAda che. che. vAmanajInA maMdira pAse, vaMthaLa-362610 noMdhaH zatruMjaya parvata jemAM siddhAcala ane vimalagiri nAmathI vizeSa khyAta che. siddharAjanA smaraNamAM siddhAcala' ane vimala maMtrInI smRtimAM vimalagiri' kahevA haze ema mAnuM chuM. pAdaTIpa 1. vasaMtavilAsa sarga-14, bleka-23 zrIbAlacandra suri 2, zrI rAmacandra dInAnAtha zAstrI : 3. prAcIna bhArata bhAga-1, zrI Do. hariprasAda ga. zAstrI 4. zrI somaprabhAcArya vi. saM. 1241 5. saMghatilakAcArya vi. saM. 1422 6. nyuya mahAkAvya, zrI udayaprabhasUri ejana 8, epigrAphi InDikAvo. 9, pR. 17 (ru. gujarAtane sAMskRtika ItihAsa, zrI ratnamaNirAva bhImarAva jehe. 10. tavArIkhe seraTha va hAlAra ....bI zaMbhuprasAda haraprasAda desAI. Disembara/11 pathika-patyavA-pUti ura For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Disembara -91 Reg. No. GAMC-19 jyAre gujarAtanI dharatI | sonuM pakavaze saradAra sarovara yojanA gujarAta mATe kAmadhenunI jema dUjhaNI sAbita thavAnI che, saradAra sarovara yojanA arthAta 437 varSanuM AyuSa, pratidina rU. 4 karoDanI Avaka, 6 lAkha lene kAyamI rojagAra, 131 zahero ane 4,720 gAmaDAMonAM 2,95,00,000 lokenI tRSAtRpti, 25,00,000 lokone siMcAIno lAbha, 8 lAkha hekaTara jamInane siMcAI, '4.25 karoDa vRkSonuM vRMdAvana, 500 karoDa yuniTa vIjautpAdana, udyoganA vIja-kApano aMta, ma ghogathI rU. 185 karoDano phAyado, kRSikSetre rU. 900 karoDane lAbha, 45 TakA khetautpAdanamAM vRddhi, Arogya sudharaze, raNa aTakaze ane paryAvaraNa madhuvana jevuM banI jaze, naLa sarovara banaze navaluM najharANuM'. dhuDakhara, kALiyAre ane dukhamela rIMchane abhayajIvana, saurASTra banaze sujalAma suphalAma, raNa rokAze, pavitra kinAre pravAsadhAma banaze, duSkALane guDa bAya, rAjyane Arthika vikAsa thaze, sthApitone navajIvana maLaze, gujarAta naMdanavana banaze. saradAra sarovara narmadA nigama, li., bloka naM. 12, prathama mALa, saradAra bhavana, gAMdhInagara-380210 mudraka prakAzaka ane tatrI : " pathika kAryAlaya ' mATe che. kezavarAma kA. zAstrI, ke. madhuvana, elisabrija, amadAvAda-380 00 6 tA. 15-12-1991 mudraNasthAna : preraNA mudraNAlaya, rustamaalIne DhALa, mirajApura, amadAvAda-38 + 8 01 pa' : InTaranezanala prinTiMga varkasa, zAhapura, mALIvADAnI poLa sAme, amadAvAda-380 0 01 For Private and Personal Use Only