________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ઈતિહાસમાં પણ સ્વીકાર થયો છે, હેમચંદ્રાચાર્યની અંતિમ વિધિ-રમશાનયાત્રામાં ગુજરેશ્વર સિદ્ધરાજ સ્વયં હાજર રહ્યો હતો એ ઉલેખ છે તેથી શબને પાછળથી પાટણ લઇ જવાયું હશે એમ માનવું રહ્યું. જો અગ્નિસંસ્કાર પાલિતાણામાં થયેલ હોય તે સિદ્ધરાજ પાલિતાણા આવ્યો હોય
એવું બને.
શત્રુંજય માં વિમલગિરિ નામથી વિશેષ જાણીતું છે, શત્રુંજય વિશે વિચારશ્રેણમાં ઉલ્લેખે ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ વિસ્તારભય તથા વિશ્વની અનુરાને લક્ષમાં રાખી પાલિતાણા સિવાયના
અન્ય ઉલ્લેખને અત્રે પ્રસ્તુત ગયા છે. છે : શત્રુંજયની યાત્રાએ જવા માટે પાલિતાણામાં પ્રવેશ અનિવાર્ય છે, પરિણામે સૈકાઓથી પાલિતાણા
વિકાસક્રમ ઉત્તરોત્તર વધતો રહ્યો છે, યાત્રાળુઓની આવશ્યક સુવિધાઓ માટે અહીં અનેક વ્યક્તિઓને - આજીવિકા મળે છે. અહીં હરહમેશ વિરાળ સં આવે છે. જેના પરિવારે સાધનસંપન્ન પણ હોય
છે તેથી આ સ્થળની આર્થિક આબાદી સ્વાભાવિક રીતે જ વિકસી રહી છે. સિદ્ધરાજ અને કુમાર પાલના સમયથી જ આ તીર્થને મહિમા વિસ્તરી રહ્યો છે, પરિણામે પાલિતાણાની જાહોજલાલી જગવિખ્યાત બની છે. આર્થિક ક્ષેત્રે એને અગમ્ય વિકાસ થયો છે.
અર્થ' એ જ એક માત્ર વિકાસની પગદંડી નથી, શિ૯૫ અને સંસ્કાર પણ વિકાસનાં સોપાન છે, શિપ અને સ્થાપત્યની દૃષ્ટિએ પણ પાલિતાણું સમૃદ્ધ છે. મુસ્લિમ સત્તાના અવારનવાર આક્રમને કારણે પાલિતાણાની ઘણી શિલ્પસમૃદ્ધિને નાશ થયે છે છતાં જે છે તે આપણને ગૌરવ અપાવે તેવું છે. અહીં સંઘે અને યાત્રાળુઓ જ આવે છે તે તમામ પિતાનાં સાંસારિક આધિ ઉપાધિ અને વ્યવસાયનો વળગણને છોડીને આવે છે, પરિણામે અહીં ધર્મલાભની જ વાત થતી હેય છે. પાલિતાણા આવું સંસ્કારધામ છે.
આમ પાલિતાણાએ આર્થિક સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક વિકાસને કલ્પનાતીત ત્રિવેણીસંગમ સાપો છે. જન-સમાજની કુલીનતા દાનશીલતા અને ધર્મનિષ્ઠાને કારણે હજ પણ દિનપ્રતિદિન પાલિતાણાની પ્રગતિકૂચ ચાલુ જ રહેશે એ નિશિક નિર્વિવાદ છે. છે. વામનજીના મંદિર પાસે, વંથળ-૩૬૨૬૧૦ નોંધઃ શત્રુંજય પર્વત જેમાં સિદ્ધાચલ અને વિમલગિરિ નામથી વિશેષ ખ્યાત છે. સિદ્ધરાજના સ્મરણમાં સિદ્ધાચલ' અને વિમલ મંત્રીની સ્મૃતિમાં વિમલગિરિ' કહેવા હશે એમ માનું છું.
પાદટીપ ૧. વસંતવિલાસ સર્ગ-૧૪, બ્લેક-૨૩ શ્રીબાલચન્દ્ર સુરિ
૨, શ્રી રામચન્દ્ર દીનાનાથ શાસ્ત્રી : ૩. પ્રાચીન ભારત ભાગ-૧, શ્રી ડો. હરિપ્રસાદ ગ. શાસ્ત્રી
૪. શ્રી સોમપ્રભાચાર્ય વિ. સં. ૧૨૪૧ ૫. સંઘતિલકાચાર્ય વિ. સં. ૧૪૨૨ ૬. ન્યુય મહાકાવ્ય, શ્રી ઉદયપ્રભસૂરિ
એજન ૮, એપિગ્રાફિ ઈન્ડિકાવો. ૯, પૃ. ૧૭ (રુ. ગુજરાતને સાંસ્કૃતિક ઈતિહાસ, શ્રી રત્નમણિરાવ ભીમરાવ જેહે. ૧૦. તવારીખે સેરઠ વ હાલાર ....બી શંભુપ્રસાદ હરપ્રસાદ દેસાઈ.
ડિસેમ્બર/૧૧ પથિક-પત્યવા-પૂતિ
ઉર
For Private and Personal Use Only