Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવનદ
સૌરભ
જીવન
લેખક
0
૫.પૂ.આચાર્ય ગુરૂહૅત્ત શ્રીમદ્ વિષય સુશીલ સૂરીશ્વરજી મ સા.
::
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાસનસમ્રાટ-સૂરિચકચક્રવત્તિ –તપાગચ્છાધિપતિ–મહાપ્રભાવશાલિ–પરમ પૂજ્યાચાર્ય મહારાજાધિરાજ શ્રીમદ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના પટ્ટાલંકાર– સાહિત્ય સમ્રાટવ્યાકરણવાચસ્પતિ – શાસ્ત્રવિશારદ – કવિરત્ન – પરમપૂજ્યાચાર્ય પ્રવર શ્રીમદવિજયલાવણ્યસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના પ્રધાન પટ્ટધર–ધમપ્રભાવક-વ્યાકરણરતન-કવિ દિવાકરશાસ્ત્રવિશારદ -દેશનાદક્ષ–પરમ પૂજ્યાચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ વિજયદક્ષસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના સુવિશુદ્ધ સંયમ (ચારિત્ર) પર્યાયના ૫૦ વર્ષની મંગલમય પૂર્ણાહુતિ તથા ૫૧ મા વર્ષમાં શુભ પ્રવેશની પુણ્ય સ્મૃતિ નિમિત્તે “શ્રી પારિજન જીવન-સૌરભ” નામની આ પુસ્તિકા ભેટ.
જ
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
કવિદિવાકર-ધર્મપ્રભાવક–દેશનાદક્ષ
પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રીમવિજયદક્ષ સૂરીશ્વરજી મ. સા.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
| શ્રી નેમિ-લાવણ્ય-દક્ષ-સુશીલ ગ્રંથમાલારન ૫૮મું |
પુરૂષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ પરમાત્માના દિવ્ય જીવનને આબેહુબ ચિતાર યાને
baikikiRRRRRRsisiside ૨ શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન છે 3 gE સરભ ઉR
– લેખક :જૈન ધર્મદિવાકર પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રીમદવિજય
સુશીલ સૂરીશ્વરજી મ. સા.
-: સંપાદક :પ. પૂ. મુનિપ્રવર શ્રી જિનેત્તમ વિજયજી મ. સા.
– પ્રકાશક :આચાર્યશ્રી સુશીલસૂરિ જૈન જ્ઞાનમંદિર
શાન્તિનગર, મુ. સિરોહી (રાજસ્થાન)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંપાદક
સદુપદેશ
રાજસ્થાન દીપક પ. પૂ. આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજય સુશીલ સૂરીશ્વરજી મ. સા.ના લઘુ શિષ્યરત્ન પૂ. મુનિશ્રી જિનોત્તમ | વિજયજી મ. સા.
સગુણાનુરાગિની પૂ. સાધ્વી શ્રી રવીન્દુપ્રભા શ્રીજી મ. તથા વિદુષી
પૂ. સાધ્વીશ્રી રત્નમાલા શ્રીજી મ.
શ્રી વીર સંવત ૨૫૦૭ શ્રી વિક્રમ સંવત ૨૦૩૭ શ્રી નેમિ સંવત ૩૨ પ્રથમવૃત્તિ નકલ ૧૦૦૦ મૂલ્ય ૨-૫૦
પ્રકાશક
મુક
આચાર્યશ્રી સુશીલસૂરિ જૈન
જ્ઞાન મંદિર, શાંતિનગર, સિરોહી
શકિત પ્રીન્ટરી સુરેન્દ્ર હાઉસ ઘીકાંટા રોડ અમદાવાદ ૧
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા તીર્થમંડણ - લાખ વર્ષ પ્રાચીન વેલુ-ગોબરી નિર્મિત મહા મહિમા 11cલી અકિંતીય ચમકારી
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુ
ભટેવા પાર્શ્વનોર્થ વૈ, ચાણસ્માપુર મંડામ જિનેક મૉદાર્દ વદે, વામાસ્વસેન નવદન
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
H EREITHEREYEATRENARIES 卐 वन्दनीया गुरुदेवाः ॥
भासन समाद
Seart
EDEDDEDEEDEDEDEYEDEYEDDEDDEDEEDEYESEDDEDEY
HT
एक-श्रीचनविजयजीमा सहमोटwelfavoritem सावधीमीय नेसालाईwepal.गुल्मीमा
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
વન્દનીયા ગુરૂદેવા:
પ.પૂ. આચાર્ય57 ਯs સૂરીષઘર ) + ૦ સારુ
પ.પૂ.આચાર્યે . uિkયસુરીલ સૂરો ઘર98) • સાથે
સ્વ. પૂ. મુનિરામ ચ8૬ પ્રકિ8EZ] મ - સT e
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
જૈનધર્મદિવાકર-રાજસ્થાનદીપક-તીર્થપ્રભાવક
પ. પૂ. આચાર્યદેવશ્રીમવિજય સુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
wwwાસ ર્મ ૫ ગુw
લ
શ્રી નેમિસૂરિ શિષ્ય વૈ, સવીન્દુ પ્રભા સમર્મ | કાર્યદક્ષ સુશીલ ચ, વન્દ ચન્દ્રપ્રભ મુનિમ્ III સંયમવયસ્થવિર
સ્વ. ૫. પૂ. મુનિપ્રવર શ્રી ચન્દ્રપ્રભ વિજયજી મ. સા. ને હાર્દિક..........
رووووح
મુનિ જિનોત્તમવિજય
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંયમવયઃ સ્થવિર
સ્વ. પ. પૂ. મુનિરાજ શ્રી ચન્દ્રપ્રભવિજયજી મ. સા.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રસ્તાવના
રાજસ્થાનમાં જૈન ધર્મના જયજયકાર ખેલાવીને જૈન ધમ દિવાકર-મરુધર દેશે દ્ધારક–રાજસ્થાન દ્વીપક પરમ પૂજ્ય આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજય સુશીલ સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ તેમના સાંસારિક વતન ચાણસ્મામાં પધારતાં અહીંના જૈન-જૈનેતરને તૈયે અપૂર્વ ઉલ્લાસ અને ઉમંગ પ્રવર્તે છે. કેટલાક મહાપુરૂષામાં એવી ચમત્કૃતિ પડેલી હોય છે કે જેમના આગમનની સાથે આાખી ‘હવા' બદલાઈ જાય છે. એવું જ કંઈક પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીની ખાબતમાં અત્રે બન્યું છે. પૂજ્યશ્રીના આગમનની સાથે સમગ્ર સંઘ' નું વાતાવરણુ ધાર્મિકતાની પરિમલથી મહેકી ઊઠયુ છે. અને આબાલ-વૃદ્ધ ધર્મારાધનામાં ઉત્સાહપૂર્વક જોડાયા છે.
'
૫. પૂ. આચાર્ય ભગવંતશ્રીએ ફક્ત ૧૫ વષઁની કિશારવયના હતા ત્યારે દીક્ષાની ભાવનાથી તેમણે ગૃહત્યાગ કરેલા અને ઉયપુર (City of lakes )માં અતિ ઠાઠથી દીક્ષા વિધિ થયેલી. ત્યાર પછી ૪૮ વર્ષીના લાંબા સમયગાળા બાદ પૂજ્ય ગુરૂદેવે તેમના જ વતનમાં અત્રે ચાતુર્માસ માટે પધારીને શ્રી ચાણસ્મા જૈન સંઘ પર ભારે ઉપકાર કર્યાં છે.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂજ્ય શ્રી ચાણુસ્મામાં ચાતુર્માંસ માટે પધાર્યાં તે પ્રસંગે તેમનુ' જે ભવ્ય સ્વાગત થયું હતું તે એક અભૂતપૂવ ક ઐતિહાસિક ઘટના ચાણસ્માના ઈતિહાસમાં મની ગઈ છે.
પૂજ્ય આચાર્ય દેવ ૪૮ વર્ષના લાંબા સમયગાળા બાદ જ્યારે પેાતાના વતનમાં ચાતુર્માસ માટે સ્થિત થતા હાય ત્યારે તેની સ્મૃતિ માટે કશુંક સુંદર આયેાજન કરવુ જોઈ એ એવી પ. પૂ. આચાર્ય મહારાજશ્રીના શિષ્ય રત્ન પૂ. બાલમુનિ શ્રી જિનેાત્તમ વિજયજી મ.ની પ્રેરણા હતી અને પૂ. આચાર્ય મ. શ્રીના સંસારી બેન પૂ સાધ્વીશ્રી રવીન્દુ પ્રભાશ્રીના ઉપદેશના પરિપાક રૂપે પૂજ્યશ્રીના શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન 'ગેના વિવિધ લેખાના સગ્રહ કરીને તેને પુસ્તકા કારે પ્રસિદ્ધ કરવાનીયાજના વિચારાઈ. આ નાનકડા ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થઈ શકયો છે.
પ્રસ્તુત પુસ્તિકામાં પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મ. શ્રી એ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન અંગેના લખેલા વિવિધ લેખા સંગ્રહિત થયેલા છે.
9
'
‘ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ · લેખમાં પરમ પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી મ. એ વિવિધ આધારે। આપીને ચાણસ્માની અને શ્રી ભટેવાજી પાર્શ્વનાથના દેરાસરની પ્રાચીનતા પર સુંદર પ્રકાશ પાથર્યાં છે.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
66
· શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન સૌરભ ’ નામના લંબાણુ લેખમાં પૂજ્ય ગુરૂદેવે ત્રેવીશમા તીર્થંકર શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના પૂર્વ ભવાના ઈતિહુાસ આપી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના જીવનના વિવિધ પ્રસંગાનું વિગતપ્રચૂર સુંદર વર્ણન કરેલું છે. શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના જીવનચરિત્રને લગતી બાવન ખેલની પ્રશ્નોત્તરી ” નામના લેખમાં પૂજ્યશ્રીએ ‘ગાગરમાં સાગર' ની માફ્ક માત્ર બાવન ટૂંકાક્ષરી જવામાં પાર્શ્વ પ્રભુને લગતી વિવિધ માહિતી આપીને વાંચકોને ઉપકૃત કર્યાં છે. શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના સંક્ષિપ્ત પરિચય પણ સુંદર આલેખેલ છે. અન્ય માનનીય સાહિત્યિક સામગ્રી પણ વાંચકાને ઉપયેગી થાય તે દૃષ્ટિએ આપવામાં આવી છે.
પ્રસ્તુત પુસ્તકનું સંપાદન પૂ. માલમુનિશ્રી જિનાત્તમ વિજયજી મ. એ ખૂબ સુંદર રીતે કરેલુ છે. ખાળવયમાં જ ચારિત્રમાર્ગ અંગીકાર કરનાર આ ખાલમુનિશ્રીની ભારે સૂઝ અને જહેમત આ પુસ્તકના સ'પાદન પાછળ સ્પષ્ટપણે વરતાઈ આવે છે.
અંતમાં આ પુસ્તક સહુ વાંચકોને માટે પ્રેરણાદાયી અને માહિતિસભર બને તેવી અભ્યર્થના. પ્રા. કીર્તિકુમાર શ’કરચંદ શાહ
M. A. B Ed. ચાણસ્મા (ઉ. ગુજ. )
૨૧-૯-૮૦
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
રાજસ્થાન દીપક પ. પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ વિજય સુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના.
લઘુ શિષ્ય રત્ન વિદ્વવર્ય—પ્રવચનકાર
છે પૂ. મુનિ શ્રી જિનેત્તમવિજયજી મ. સાહેબ
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
ફૂ
@ we છે - સંપાદકીય – ૨ પરમારાથ્યપાદ ભદધિ તારક પરમ પૂજ્ય આચાર્ય ગુરૂભગવંત કી પાવન નિશ્રામેં ઉન્હી કી જન્મભૂમિ ચાણસ્મા ચાતુર્માસ મેં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનાલય સાદ્ધ શતાબ્દી સ્મારક ગ્રંથ અવકન કે મિલા. ઉસ ગ્રંથ કે અંદર પૂજ્ય ગુરૂભગવંત કી અને ખી લેખન શૈલીમેં લિખીત તીન લેખ સંપ્રાપ્ત હુએ.
ઉન્હેં દેખકર મુજે યહ ભાવના હુઈ કી ઈન લેઓંકા સંગ્રહ અગર છેટી પુસ્તિકા કે રૂપમેં પ્રકાશિત કિયા જાય તે યે લેખ જીજ્ઞાસુઓ કે લિએ અતિ ઉપયોગી સિદ્ધ હશે.
મુજે પ્રસન્નતા હૈ કી મેરી ભાવના આજ મૂત રૂપમેં આ રહી હૈ. ઇસ લઘુ પુસ્તિકા કે પ્રકાશન મેં દ્રવ્ય સહાયતાકા સદુપદેશ પૂ. ગુરૂભગવંત કી સંસારિક બહન સાધ્વી શ્રી રવીન્દ્રપ્રભાશ્રીજી તથા ઉનકી શિષ્યા સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજીને દે કર અત્યુત્તમ કાર્ય કીયા હે
વાચકવર્ગ પુસ્તક મેં રહી હુઈ ક્ષતિમાં સુધારકર પઢે એવે મુજે સુચિત કરે તાકી પુનઃ સંસ્કરણ મેં સુધારા હે શકે
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
અન્તમેં વાચકે સે યહી કહના હૈ કી વે પૂજ્યશ્રી કી વિદ્વત્તા યુક્ત લેખન શૈલીસે લિખે ગયે લેકે પઢ કર વિશેષ મનન ચિંતન કર પુણ્યોપાર્જન કરે.
ધર્મની આરાધનામાં ચિત્ત સમાધિ પૂર્વક આગળ વધારનાર
મહામંત્ર ॐ ही श्री क्ली अर्ह धरणेंद्र पद्मावती पूजिताय श्री भटेवा पार्श्व नोथाय
નમો નમ: જ એકાગ્ર ચિત્તથી ૧૦૮ જાપ કરવો.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
GOOOOOOOOOOOGO
999999999999999999
નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ જીવન શુદ્ધિના અંગભૂત શ્રીવીતરાગ પ્રભુની ભક્તિ-ઉપાસનાના મર્મ અને સ્વરૂપની જાણકારી અને અતિહાસિક વિશિષ્ટ સામગ્રીનું સંકલન આ પુસ્તકમાં છે. વિવેકી વાંચકેએ ગુરૂગમથી આ પુસ્તકની સામગ્રીને
સદુપયોગ કરે.
0000000000000000000
સંપાદક
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
– દ્રવ્ય સહાયક :–
પૂ. શાસન સમ્રા સમુદાયના આજ્ઞાનું વર્જિનીપ્રર્વત્તિની સ્વ. પૂ. સાધ્વીથી સૌભાગ્ય શ્રી જી મ. ના શિષ્યા પ્રશાંતમૂર્તિ સ્વ. પૂ. સાધ્વી શ્રી ચંપાશ્રીજી મ. ના શિષ્યા પ્રતિભા સંપન્ન સ્વ. પૂ. સાવીશ્રી પ્રભાશ્રીજી મ.ના શિષ્યા સગુણાનું રાગિની ૫. સાધ્વી શ્રી રવીન્દ્રપ્રભાશ્રીજી મ. તથા તેમના શિષ્યા વિદુ પી પૂ. સાધ્વીશ્રી રત્નમાલાશ્રીજી મ. ના સદુપદેશથી ચાણસ્માના નીચના મહાનુભાવોએ દ્રવ્ય સહાયતા અર્પણ કરી છે. ૧૦૦૧] સ્વ. શા. લહેરચંદ ચુનીલાલ તથા તેમના ધર્મપત્નો
સવ. શકરીબન લહેરચંદના સ્મરણાર્થે તેમના સુપુત્ર શા. રસિકભાઈ તથા શા. રજનિકાન્તભાઈ તરફથી
રૂ. ૭૦૧) આપનાર દ્રવ્ય સહાયક (૧) શા રીખવચંદ ખુબચંદના સુપુત્ર શ્રી દલપતભાઇ તથા
રતિલાલ આર શાહ (વિમાવાળા) તથા પ્રભાવતીબેન
તથા વિમળાબેન, વિનોદ, દેવેન્દ્ર તરફથી. સાબરમતી (૨) ગેવિન્દભાઈ પી. શાહ, ઉમેશકુમાર ગોવિદલાલ
ધરમેન્દ્રકુમાર ગોવિંદલાલ (૩) (વ.) શા. ચીમનલાલ ગગલચંદના ધર્મપત્નીથી
ગજીબેન તરફથી (૪) શાહ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ, મુંબઈ (૫) શાહ કીર્તીકુમાર વાડીલાલ, મુંબઇ (૬) શાહ બાબુલાલ પોપટલાલ (ભૈયાજી), મુંબઈ
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
SSSSSSSSSSSSsssssss
પૂ. શાસનસમ્રા–સમુદાયના આજ્ઞાનુવત્તિની સ્વ. પૂ. સાધ્વીશ્રી પ્રભાશ્રીજી મ.ના શિષ્યા સગુણાનુરાગિની સરળ સ્વભાવી.
9399cessssssssssssssss
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS
પૂ. સાધ્વીશ્રી રવીન્દુપ્રભાશ્રીજી મ. 08999333sgassegges
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશકીય નિવેદન આનંદની વાત છે કે અમારા “આચાર્ય શ્રી સુશીલસૂરિ જન જ્ઞાન મંદિર, સિરોહી” તરફથી શાસન સમ્રાટુ પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયનેમિ-લાવણ્ય-દક્ષ સૂરીશ્વરજી મ. સા. ના પટ્ટધર જૈન ધર્મ દિવાકર-શાસન રત્નતીર્થ પ્રભાવક પ. પૂ. આચાર્ય ગુરુ ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય સુશીલ સૂરીશ્વરજી મહારાજે લખેલ શ્રી પાર્શ્વ નાથ ભગવાનના જીવનચરિત્રને લગતા લેખે ( શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન સૌરભ આદિ) પ્રકાશિત થઈ રહેલા છે.
આમાંના (૧) શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન સૌરભ, (૨) બાવન બેલની પ્રશ્નોત્તરી, તથા (૩) ચાણસ્મા અને ભટેવા પાર્શ્વનાથ, આ ત્રણ લેખે “ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનાલય સાદ્ધ શતાબ્દિ સ્મારક ગ્રંથ (ચાણસ્મા)માંથી ઉદ્ધત કર્યા છે. તથા અન્ય લેખાદિ પૂજ્યશ્રીએ નુતન તૈયાર કર્યા છે.
આનું વ્યવસ્થિત સંપાદન કાર્ય પ્રફ સંશોધન સાથે પ. પૂ. આચાર્ય ભગવંતશ્રીના લઘુ શિષ્યરત્ન વિદ્વવર્ય પ્રવચનકાર પ. પૂ. મુનિરાજ શ્રી જિનોત્તમ વિજયજી મ. સા. શ્રીએ કરેલ છે.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ લઘુ પુસ્તિકાના પ્રકાશનમાં દ્રવ્ય સહાયતાના સદુપદેશક પ. પૂ. આચાર્ય ભગવંતશ્રીના સંસારી બહેન વર્તમાનમાં સગુણાનુરાગિની પૂ. સાધ્વીશ્રી રવીન્દ્રપ્રભાશ્રીજી મ. તથા તેમના શિષ્યા વિદુષી સાધવી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજી મ. છે.
પ્રેસ કેપી માટે ચાણસ્મા જૈન પાઠશાળાના બાલવિદ્યાર્થી નીતિન જે. શાહ, હિતેન્દ્ર કે. શાહ તથા વિપુલ એમ. શાહને સહયોગ રહ્યો છે.
ઉપરક્ત લેખક પૂ. આચાર્ય ભગવંત, સંપાદક પૂ. મુનિભગવંત તથા દ્રવ્ય સહાયતા સદુપદેશક પૂ. સાધ્વીજી મ. સા. ને અમે વંદનાપૂર્વક આભાર માનીએ છીએ. તથા દ્રવ્ય સહાયતા દેનાર સગ્ગહસ્થ પ્રેસ કોપી કરનાર બાલવિદ્યાર્થીઓ, પ્રેસના મેનેજર તથા બધું કામ વ્યવસ્થિત કરવાની તમન્નાવાળા બાબુલાલ કેશવલાલ શાહ અને રમણલાલ ત્રીકમલાલ શાહ ચાણમાવાલાને પણ હાદિક આભાર માનીએ છીએ.
અંતમાં પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંતને અમે પ્રાર્થના કરીએ છીએ કે – તેઓશ્રી પોતાની અને ખી કલમ દ્વારા વિદ્વદ્ ભાગ્ય અનેક સાહિત્ય લખીને અમોને પ્રકાશિત કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રદાન કરે એજ.
-પ્રકાશક
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
અનુક્રમણિકા
પુખ્ત ન
૧ થી ૫૦
૬૨
(૧) શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન–સૌરભ
(૨) બાવન ખેલની પ્રશ્નોત્તરી
૫૧
(૩) ચાણસ્મા અને ભટેવા પાર્શ્વનાથ ૬૩
(૪) શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સંક્ષિપ્ત પરિચય
(૫) ભાવના પચ્ચીસી
(૬) શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ૧૦૮ નામના છંદ
(૭) સ્તુતિ-સ્તવનાદિ સંગ્રહ
૧૩૦
22
૧૩૬
૧૪૧
""
૭૪ ૧૨૯
૧૩૫
77
""
,,
૭૩
99
૧૪૦
૨૦૦
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
ॐ हाँ अहं नमः फ्र
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન–સૌરભ
અનાદિ અને અનંત એવા આ સંસારચક્રમાં સંસારી જીવાનુ` ચેારાશી લાખ જીવાયેાનિમાં પરિભ્રમણ અનાદિ કાળથી ચાલુ જ છે. આ પરિભ્રમણમાં આત્માને અન`તા ભવ કરવા પડે છે. જ્યાં સુધી જીવ માક્ષમાં ન જાય ત્યાં સુધી તેને જન્મ અને મરણુ કરવા જ પડે
મેાક્ષમાં જવા માટે પરિમિત ભવની મર્યાદા ભવ્યાત્માને કયારે થાય ? કે, જ્યારે તે સમ્યક્ત્વસમક્તિ પામે ત્યારે જ. જ્યાં સુધી જગતના કોઈપણ જીવ-આત્મા સમ્યક્ત્ત્વ ન પામે ત્યાં સુધી તેના ભવની મર્યાદા મેાક્ષમાં જવા માટે પરિમિત થતી નથી.
આ અવસર્પિણીમાં થયેલ ચાવીશ તીર્થંકર પૈકી પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુના તેર ભવ, શ્રી ચંદ્રપ્રભ પ્રભુના આઠ ભવ, સેાળમા તીથ કર શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના ખાર ભવ, વીશમા તીર્થંકર શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામીના અને બાવીશમા તીર્થંકર શ્રી નેમિનાથ ભગવાનના નવ ભવ, તેવીશમા તીર્થંકર
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દશ ભવ, વશમા તીર્થંકર શ્રી મહાવીર સ્વામીના સત્તાવીશ ભવ, અને બાકી રહેલા સત્તર તીર્થંકર પરમાત્માઓના ત્રણ ત્રણ ભવ સમ્યક્ત્વ પામ્યા ત્યારથી જ તેની ગણના કરવામાં આવેલી છે. પ્રસ્તુતમાં પુરૂષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દશ ભનું દિગ્દર્શન માત્ર અહીં કરાવાય છે.
દશ ભના નામને નિર્દેશ [૧] પહેલે ભવ મરુભૂતિને. [૨] બીજો ભવ વિંધ્યાચળ પર્વતમાં હાથીને. [૩] ત્રીજો ભવ દેવનો આઠમા (સહુસાર)
દેવલેકમાં. [૪] ચોથે ભવ કિરણગ વિદ્યાધર, [ પ ] પાંચમે ભવ દેવને (બારમાં મચ્છત
દેવલોકમાં) [૬] છઠ્ઠો ભવ વજનાભને. [૭] સાતમે ભવ લલિતાંગ નામે પરમદ્ધિક
દેવને રૈવેયકમાં.
[ ન્યત્ર-શ્રી ચંદ્રપ્રભ સ્વામીના ત્રણ ભવ, ને શ્રીમુનિસુવ્રતસ્વામીના ત્રણ ભવનો પણ ઉલ્લેખ મળે છે.]
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૧] પહેલો ભવ મરુભૂતિનો
[૮] આઠમે ભવ સુવર્ણબાહુ (કનકબાહુ)ને. | [૯] નવમે ભવ દેવને (દશમા પ્રાણુત
દેવલોકમાં) [૧૦] દશમે ભવ તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથને.
ઉક્ત એ દશ ભનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન નીચે પ્રમાણે જણાવાય છે.
[૧] પહેલે ભવ મરુભૂતિને
આ જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં આવેલું પતનપુર નામનું નગર હતું. ત્યાં અરવિન્દ નામને રાજા રૂડી રીતે પ્રજાનું પરિપાલન કરી રહ્યો હતો. તેને ધારિણી નામની રાણી હતી. તથા વિશ્વભૂતિ નામે એક શ્રાવક બ્રાહ્મણ પુરોહિત હતું, તેની અનુદ્રા નામની પત્ની હતી, તેનાથી કમઠ અને મરૂભૂતિ એ નામના બે પુત્ર ત્પિન્ન થયા હતા. તેમાં નાને ભાઈ મરુભૂતિ ધર્મિષ્ઠ હતું. તે પૂ. આચાર્ય શ્રી હરિશ્ચંદ્રસૂરિ મહારાજના સદુપદેશથી વિષયથી વિમુખ બની પૌષધશાળામાં મુનિ મહાત્માઓની સાથે ઘણ કાળ પસાર કરવા લાગે.
મેટો ભાઈ કમઠ ધર્મ વિમુખ હતું એટલું જ નહીં પણ દુરાચારી, વિષય લંપટ હતે. પિતાની
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સૌરભ
વરુણા પત્ની હાવા છતાં પણ તે પેાતાના નાના ભાઈ મરુભૂતિની પત્ની વસુધરા સાથે સભાગ કરવા લાગ્યા. કાળાંતરે પાપના ઘડે ફૂટયો. એ વાતની મરુમૂર્તિને ખબર પડતાં રાજાને નિવેદન કર્યુ. એ સાંભળી રાજાએ પણ તે કમને ગધેડા ઉપર બેસાડી અને આખા નગરમાં ફેરવી, નગરની બહાર કાઢી મૂકયો. ત્યાંથી કમડ લજ્જા પામી દૂર જંગલમાં ચાલ્યેા ગયા. ત્યાં એક તાપમના આશ્રમમાં જઈ પહેાગ્યે, અને શિવ નામના મુખ્ય તાપસના શિષ્ય મની તપ તથા તાપસની સેવા કરવા લાગ્યા.
આ બાજુ મરુભૂતિને કમકે તાપસી દીક્ષા સ્વીકારી છે, એ સમાચાર મળતાં તે પશ્ચાત્તાપ કરતા બંધુ કમઠ તાપસને ક્ષમાપના-ખમાવવા માટે ગયા. જ્યા કમઠ તાપસ છે ત્યાં આન્યા અને ક્ષમાપના કરવા લાગ્યા. એ સમયે કમઠે તે પેાતાને થયેલી અતિ વિડંબનાને સંભારવાપૂર્વક અત્યંત ક્રાધે ભરાઈ પાસે પડેલી પત્થરની એક શિલા ઉપાડીને તેના મસ્તક પર મારી. તેથી ત્યાં ને ત્યાં જ મરુભૂતિ આત્ત ધ્યાને મરણને શરણ થઈ પલેાકે સિધાવ્યેા.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૨) બીજો ભવ હાથીને
[૨] બીજો ભવ હાથીનેબીજા ભવમાં મરભૂતિને જીવ વિધ્યાચળ પર્વતમાં હાથી પે ઉત્પન્ન થયે. ત્યાં ભદ્ર જાતિ નામના હાથીઓને યૂથનાયક બન્યા. આ બાજુ કમઠની પત્ની વરુણ મૃત્યુ પામીને તેની સ્ત્રી રૂપે હાથિણું થઈ
એક દિવસ પિતનપુર નગરના રાજા અરવિન્દ આકાશમાં રંગબેરંગી સુંદર વાદળાં વિનષ્ટ થતાં જોયાં. તેથી તેને વૈરાગ્ય જાગતાં અને અવધિજ્ઞાન ઉત્પન્ન થતાં, પોતાના પુત્ર મહેન્દ્રકુમારને રાજ્યગાદી પર બેસાડી, શ્રી ભદ્રાચાર્ય ગુરુ મહારાજ પાસે જઈ દીક્ષા લીધી.
અગિયાર અંગ અને ચૌદ પૂર્વનું જ્ઞાન સંપાદન કરવા પૂર્વક વિવિધ તપ દ્વારા અનેક લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી. ચતુર્થ મન:પર્યવજ્ઞાન પણ પામ્યા.
એક દિવસ તે ચતુર્થ મન:પર્યવજ્ઞાનધારક અરવિન્દ મુનિમહાત્માને શ્રી અષ્ટાપદજી મહાતીર્થની યાત્રાએ જતાં, રસ્તામાં વ્યાપારને માટે પરદેશ જતે એ સાગરદત્ત નામને સાર્થવાહ
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ મળે. તેને સદુપદેશ છેતેથી તે પિચ્યા ત્યજી સમ્યકત્વ સ્વીક રવા પૂર્વક જૈનમી શ્રાવક બન્યા.
કમશ: અરવિન્દ મુનિમાત્મા સાથે જતાં જતાં જંગલમાં જ્યાં આ ગજરાજ છે ત્યાં આવતાં સારદત્ત સ થે વાહે સ્વ-સાથીઓની સાથે નજીકના સરોવર પાસે પડાવ નાખે.
એ સમયે પેલે હાથી પણ પરિવાર સમેત પાણી પીવાને માટે ત્યાં આવ્યું. સરોવરમાં પાણી પીને કિનારા પર આવ્યા બાદ મુસાફરો વિગેરેને જતાં તે ભયભીત બની સૌને ડરાવવા લાગ્યા. આથી સૌ નાસભાગ કરવા લાગ્યા. કાન્સમાં રહેલા એવા અરવિન્દ મુનિ મહાત્માની પાસે આવતાં તે હાથી ત્યાં ને ત્યાં જ ઊભે રહ્યો.
મુનિ મહાત્માએ કાર્યોત્સર્ગ પારી, મધુર અને ગંભીર વાણી દ્વારા તેને પૂર્વભવ કહ્યો. તે સાંભળી શુભ અધ્યવસાય દ્વારા હાથીને પણ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. પિતાનો પૂર્વભવ નિહાળે. મુનિ મહાત્માને નમસ્કાર કર્યો. આ બાજુ કમઠની પત્ની વરુણ જે મૃત્યુ પામીને હાથિણી થઈ હતી તે પણ જાતિસ્મરણ
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
[3] ત્રીજે ભવ દેવજ્ઞાનને પામી. પુનઃ અરવિન્દ મુનિમહાત્માની ધર્મદેશના સાંભળી ગઇ રાજ વ્રત સ્વીકારવા પૂર્વક શ્રાવક બની, યૂથ સાથે સ્વસ્થાનકે ચાલ્યા ગયે. આ હાથીને જોતાં વિસ્મય પામી કેટલાએક લેકેએ દીક્ષા લીધી અને કેટલાએક લેકે શ્રાવક બન્યા સાથે પતિ સાગરદત્ત પણ જિનધર્મમાં દઢ ચિત્તવાળે થયે.
રાજર્ષિ અરવિન્દ મુનિ મહાત્મા અષ્ટાપદ તી પહોંચી, સમસ્ત જિન બિંબને ભાવથી વંદન અને
સ્તુતિ-સ્તવનાદિ કર્યા બાદ, એ જ અષ્ટાપદ પર્વત પર અનશન કરવા પૂર્વક કેવળજ્ઞાન પામી મોક્ષ સ્થાનમાં સાદિ અનંત સ્થિતિ રૂપે, શાશ્વત સુખના ભાગી બન્યા.
આ બાજુ કેધથી પત્થરની શિલા દ્વારા મરુ ભૂતિને મારનાર કમઠ તાપસ પણ આર્તધ્યાને મરણ પામી, કુર્કટ જાતિને ઉડવાવાળા સર્પ રૂપે ઉત્પન્ન થયે. તેણે પાણી પીવા માટે એ જ સવારમાં આવેલા હાથીના કુમ્ભસ્થળમાં ડંખ દીધું. ત્યાંને ત્યાં જ શુભ ધ્યાને એ હાથી મરણ પામે.
[૩] ત્રીજો ભવ દેવનેઆ રીતે મરભૂતિને જીવ હાથીને ભવ પૂરે
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
♦
શ્રી પાર્જિન જીવન સૌરભ
કરી અને શુભ ધ્યાને મૃત્યુ પામી, આઠમા (સહુન્નાર) દેવલાકમાં સત્તર સાગરાપમના આયુષ્યવાળા દેવ થયેા. કમઠ તાપસની વરુણા પત્નીને જીવ હાથિણીને ભત્ર પૂરા કરી અને અનશનપૂર્વક મૃત્યુ પામી, બીજા (ઇશાન) દેવલાકમાં દેવી રૂપે ઉત્પન્ન થઈ. ત્યાંથી તે દેવ અવિધજ્ઞાનથી જાણી, આઠમા દેવલાકમાં તે દેવીને લઈને ગયા. પૂર્વ જન્મના સંબંધને લઈને બન્નેને પરસ્પર ગાઢ પ્રેમ થયે।. આઠમા દેવલેાકમાં ડેવલ શબ્દ શ્રવણ જ વિષય સેવનનું કારણ હાય છે. તેથી કરીને તે દેવ બીજા દેવલેાકમાંથી લાવેલ દેવીની સાથે નદીશ્વર દ્વીપમાં જઈ શાશ્વત જિનબિ’એની અના કરી નૃત્ય અને ગીત-જ્ઞાન કરતાં થકાં, મહામુનિએની ઉપાસના કરતાં થકાં, ન'દનવનની વાડીઓમાં જલક્રીડા કરતાં થકાં અને નિત્ય ગીત-ગાનાદિકની મજા ઉડાવતાં થકાં ઈચ્છાપૂર્વક આનંદ-ઉપભાગમાં કાળ નિગ મન કરી રહ્યો.
આ બાજુ કમને જીવ પણ ફુટ સપના ભવ પૂરો કરી અને મૃત્યુ પામી, પાંચમી ધૂમપ્રભા નરકમાં સત્તર સાગરે પમના આયુષ્યવાળા નારકી થયેા. આ રીતે મરુભૂતિના જીવ જ્યારે સ્વના સુખમાં
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૪] ચાથા ભવ ક્રિરણવેગના
મ્હાલી રહ્યો છે. ત્યારે કમઠના જીવ દુઃખમાં રીખાઈ રહ્યો છે.
હું
નરકના ધાર
[૪] ચાથા ભવ કિરણવેગના
પૂર્વ મહાવિદેહમાં આવેલ સુકચ્છ નામના વિજયમાં વૈતાઢય પર્યંત પર તિલક નામની સુંદર નગરી હતી. તેમાં વિદ્યુતિ નામના એક ખેચરપતિ રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેને કનકતિલકા નામની પટરાણી હતી. આ બાજુ મરુભૂતિના જીવ હાથીને ભવ પૂરા કરી અને આઠમા સહસ્રાર દેવલેાકમાં દેવને ભવ પૂરા કરી, ત્યાંથી ચવીને આ કનકતિલકા પટ્ટરાણીની કુક્ષીમાં અવતર્યાં. ગર્ભકાળ પૂર્ણ થયા બાદ તે જન્મ્યા. રાજાએ તેના જન્મોત્સવ રૂડી રીતે ઉજવી તેનું કિરણવેગ નામ પાડયુ'. પાંચ ધાવમાતાથી લાલનપાલન કરાતા તે કરવેગકુમાર વિદ્યાભ્યાસમાં લીન ખની પુરુષની ખેતેર કળામાં કુશળ થયેા. યુવાવસ્થા પ્રાપ્ત થતાં રાજાએ સામન્ત રાજાની પદ્માવતી નામની રાજપુત્રી સાથે પરણાવ્યે અને યુવરાજ બનાવ્યે.
અલ્પ સમય બાદ વિદ્યુત્પતિ રાજાને વૈરાગ્ય થતાં, તે સુપુત્ર કિરણવેગ યુવરાજને રાજ્ય સોંપી.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦
શ્રી પાશ્વજિન જીવન સૌરભ શ્રી શ્રુતસાગર નામના ચારણ મુનિવર પાસે સંયમ સ્વીકારી, નિરતિચાર ચારિત્રનું પાલન કરવા પૂર્વક અનશન દ્વારા કેવલ જ્ઞાન પામી, પ્રાન્ત સકલ કને ક્ષય કરી તે મોક્ષે ગયા. આ બાજુ કિરણગ રાજા પ્રજાનું સુંદર રીતે પરિપાલન કરવા લાગ્યું. તેને પદ્માવતી રાણથી ઉત્પન્ન થયેલ પુત્રનું નામ કિરણતેજ [ધરણવેગ] રાખ્યું.
એકદા સુપ્રસિદ્ધ આચાર્ય શ્રી વિજયભદ્રસૂરિ મહારાજ સપરિવાર નગરની બહાર આવેલ કિરણવેગ રાજાના નંદનવન નામના ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. ઉદ્યાનપાલકે રાજાને ખબર આપતાં કિરણ વેગ રાજા અને પ્રજા વર્ગ વંદનાથે ત્યાં આવ્યો. આચાર્ય મહારાજાદિ સર્વ મુનિ મહારાજાઓને વંદન કર્યું. ત્યાર પછી ધર્મોપદેશ શ્રવણ કરતાં લોકોએ અનેક પ્રકારના નિયમ, અભિગ્રહ અને દેશવિરતિ વ્રત વિગેરે ગ્રહણ કર્યા. કિરણગ રાજાએ પણ સંવેગના રંગમાં રંગાતાં આચાર્ય મહારાજને કહ્યું–‘ગુરુદેવ ! હું સંસારથી ઉદ્વિગ્ન થયો છું અને દીક્ષા લેવા ઈચ્છું છું.” આપ કૃપા કરીને માસિકલ્પ અહીં કરે. રાજાની એ પ્રાર્થનાને આચાર્ય મહારાજે સહર્ષ સ્વીકાર કર્યો.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૫] પાંચમે ભવ દેવના
૧૧
બાદમાં રાજાએ પુત્રને રાજ્ય સોંપી સયમના પુનિત પંથે પ્રયાણ કર્યું. સયમનું સુ ંદર પાલન કરતાં મહાગીતા બની તેઓ એકલા વિચરવા લાગ્યા. કરતા એવા તે પુષ્કરવર દ્વીપમાં પહાંચી ત્યાંના શાશ્વત જિનને નમસ્કાર કરી, હિમાદ્રિ પર જઈ તપ કરતા અને અનેક પરિસહાને સહતા શેષ છત્રનને વ્યતીત કરવા લાગ્યા.
આકાશ-ગમન
આ બાજુ કમડના જીવ કુટ સપના ભવ પૂરા કરી, પાંચમી ધૂમપ્રભા નરકમાં નારકી રૂપે ઉત્પન્ન થયેલેા તે ત્યાંથી ચ્યવી, એ હિમગિરિની ગુફામાં એક મહાભયકર સપ થયા. તેણે એક વખત કિરણવેગ મુનિવરને ધ્યાનસ્થ દશામાં જોયા. પૂર્ણાંજન્મના વેરના સસ્કારને લઈને તત્કાળ ત્યાં આવી, તેમના શરીરે વીટાઈ અનેક સ્થળે ડ`ખ દીધા.
એ સમયે તેના પર અંશ માત્ર પણુ રાષ ન કરતાં, કિરણવેગ મુનિ મહાત્મા સમભાવ ને સમાધિપૂર્વક કાળધમ ને પામ્યા.
[૫] પાંચમે ભવ દેવનામરુભૂતિના જીવ હાથીના, દેવના અને કિરણવેગના ભવ પૂર્ણ કરી ખારમા અચ્યુત દેવલાકમાં
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
સર
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન–સૌરભ
જમ્મૂ કુમાવત નામના વિમાનમાં બાવીશ સાગરૈપમના આયુષ્યવાળા દેવ થયા.
કમઠના જીવ કુ ટ સના, નારકીના અને પુનઃ સપના ભવમાં એક વખત દાવાનળથી દુગ્ધ થઈ મૃત્યુ પામી, છઠ્ઠી તમ:પ્રભા નરકમાં બાવીશ સાગરોપમના આયુષ્યવાળા નારકી થયેા. મરુમૂર્તિને જીવ જ્યારે અચ્યુત દેવલેાકનાં દિવ્ય સુખાને ભોગવી રહ્યો હતેા, ત્યારે કમઠના જીવ છઠ્ઠી તમ:પ્રભા નરકનાં ધાર દુઃખને સહી રહ્યો હતા.
[૬] છઠ્ઠો ભવ વજ્રનાભના—
આ જમૂદ્રીપના પશ્ચિમ મહાવિદેહમાં એક શુભ'કરા નામની નગરી હતી. તેમાં વાવીય નામને રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેને લક્ષ્મીવતી નામની પટ્ટરાણી હતી.
આ બાજુ મરુભૂતિનો જીવ ચેાથે કિરણવેગને ભવ અને પાંચમે દેવનેા ભય પૂરા કરી, ત્યાંથી ચ્યવી છઠ્ઠા ભવમાં એ વાવીય રાજાની લક્ષ્મીવતી પટ્ટ. રાણીની કુક્ષીમાં અવતર્યાં. ગભ સ્થિતિ પૂર્ણ થતાં લક્ષ્મીવતીએ એક દેદીપ્યમાન પુત્રરત્નને જન્મ આપ્યા.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૬] છઠ્ઠો ભવ વજનાભને
૧૩ રાજાએ તેને જન્મત્સવ સુંદર રીતે ઉજવી તેનું વજના નામ પાડ્યું. તે પાંચ ધાવમાતાથી લાલનપાલન કરાતે કિશેર અવસ્થા પ્રાપ્ત થતાં પુરુષની તેર કળામાં કુશળ થયે. યુવાવસ્થા પામતાં બંગદેશના. ચંદ્રકાન્ત રાજાની રોસઠ કળામાં પ્રવિણ એવી, વિજયા નામની પુત્રી સાથે તેનું લગ્ન થયું. બન્નેનું જીવન સુખપૂર્વક પસાર થવા લાગ્યું.
એક દિવસ વજાનાભ રાજકુમારના મામાને કુબેર, નામને પુત્ર પોતાના માતા-પિતાથી વિમુખ થઈ, રાજકુમાર વજુનાભની પાસે આવીને રહ્યો. ત્યાં નાસ્તિકવાદી એ કુબેર આસ્તિકવાદી એવા વનાભની. સાથે ચર્ચામાં ઉતરવા લાગે.
એકવાર અનેક મુનિઓથી પરિવરેલા એવા. લેકચન્દ્રસૂરિ નામના આચાર્ય મહારાજ નગરીની બહાર આવેલ અશેકવનમાં પધાર્યા. નગરીના અનેક લેકે તેમ જ વનાભ પણ કુબેરને સાથે લઈને વંદનાર્થે ગયા. આચાર્ય મહારાજને વંદન કરીને સર્વે સમુચિત સ્થાનકે બેઠા.
આચાર્ય મહારાજે પણ ધર્મોપદેશ સંભળાઅને કુબેર જેવા નાસ્તિકને પણ આસ્તિક બનાવ્યું...
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ સમય જતાં વજાનાભ રાજકુમારને રાજ્ય સોંપી વાવીર્ય રાજાએ રાણી તથા કુબેર સહિત દીક્ષા ગ્રહણ કરી.
વજનાભ રાજા બન્યા અને ન્યાયપૂર્વક પ્રજાનું પાલન કરવા લાગ્યા. કાળાંતરે વિજયા રાણીએ એક પુત્રરત્નને જન્મ આપ્યું. તેનું ચકાયુધ નામ રાખવામાં આવ્યું. કાળક્રમે તે મેટો થતાં વાનાભ રાજાએ તેને યુવરાજ તરીકે સ્થાપન કર્યો.
એકવાર વજનાભ રાજાને મહેલના ઝરૂખામાં બેસીને શુભ ધ્યાન ધરતાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. પિતાને પૂર્વભવ જતાં અને આરાધિત ચારિત્રને
ખ્યાલ આવતાં, તેઓ વૈરાગ્ય રંગે રંગાયા. રાજકુમાર ચકાયુધને રાજ્ય સેંપી, વનાભ રાજાએ શ્રી ક્ષેમંકર નામના તીર્થકર ભગવાનની પાસે દીક્ષા લીધી બાહ્ય રાજ્યને ત્યાગ કરી ધર્મરૂપી અંતરંગ રાજ્યના સ્વીકાર કર્યો. એમાં આગળ વધતાં ગુરૂવર્યની આજ્ઞાથી તે વજનાભ મુનિરાજ એકલ વિહારી અને પ્રતિમા ધારી થયા. દુસ્તર તપ કરતાં તપના પ્રભાવથી તેઓએ આકાશગામિની લબ્ધિ પ્રાપ્ત કરી. એક વાર એ લબ્ધિના પ્રભાવે આકાશમાં ગમન કરતાં સુકચ્છ નામની વિજયમાં આવી પહોંચ્યા.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫
[૬] છઠ્ઠો ભવ વજનાભનો
આ બાજુ કમઠને જીવ કુકટ સપને, પાંચમી નરકમાં નારકી, પુનઃ સપને અને ત્યાર પછી છઠ્ઠી નરકમાં નારકીને એમ પાંચ ભ પૂરા કરી, છઠ્ઠા ભવમાં સુચ્છ વિજયના જવલનાદ્રિ પર્વત પર કુરંગક નામને ભીલ થયે.
એક વાર વજીનાભ મુનિરાજ એ જવનલાદ્રિ પર્વત પર રાતના કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા. પ્રભાતે શિકાર કરવા માટે કુરંગક ભીલ હાથમાં ધનુષબાણ લઈને
અટવીમાં ફતે ફરતે એ પર્વત પર આવી પહોંચે. શિકાર માટે ચારે તરફ દૃષ્ટિ નાખતાં કાઉસ્સગ ધ્યાને રહેલા એવા વનાભ મુનિરાજને જોતાં પૂર્વ જન્મના શ્રેષને લઈને બોલી ઉઠયો.
“અહો ! આજ પ્રભાતમાં જ આ દુષ્ટનાં અનિષ્ટ દર્શન થયાં. બસ, પહેલે એને જ શિકાર કરું, ત્યાર પછી બીજાનો.” એજ સમયે કુરંગ, ભીલે ધનુષબાણ ચડાવીને વજનાભ મુનિરાજ પર બાણને વરસાદ વરસાવ શરૂ કર્યો. વજીનાભ મુનિરાજ ઉપરાઉપરી બાણ વાગવા છતાં પણ લેશ માત્ર કાધ નહીં કરતાં, સમભાવમાં રહી અનશન કરવાપૂર્વક સર્વ જીને ખમાવવા પૂર્વક અને ચાર શરણું અંગીકાર કરવા પૂર્વક સમાધિ સહિત કાળધર્મ પામ્યા.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ [9] સાતમા ભવ દેવના મરુભૂતિને જીવ છઠ્ઠો વજ્રનાભને ભવ પૂરી કરી અને એ જ કમઠના જીવ કુરંગક ભીલના ખાણેથી સમાધિ સહિત મૃત્યુ પામી, સાતમા ભવમાં મધ્યમ ગ્રેવેયકમાં આવેલા આનદસાગર વિમાનમાં સત્તાવીશ સાગરોપમના આયુષ્યવાળા લલિતાંગ નામના પરમધિક દેવ થયે.
૧૬
કમઠના જીવ છઠ્ઠો કુરંગક ભીલને ભવ પૂરા કરી ત્યાંથી મૃત્યુ પામી, સાતમા ભવમાં તમસ્તમઃ પ્રભા નામની સાતમી નરકમાં સત્તાવીશ સાગરોપમના મધ્યમ આયુષ્ય વાળે નારકી થયે.
મરુભૂતિના છત્ર જ્યારે ત્રૈવેયકમાં દિવ્ય સુખમાં મ્હાલી રહ્યો હતા ત્યારે કમ્મા જીવ તમસ્તમઃ પ્રભા નરકની અપાર વેદના સહી રહ્યો હતા.
[૮] આઠમેા ભવ સુવણ બાહુના— આ જ ખૂદ્વીપના પૂર્વ મહાવિદેહમાં એક પુરાણુપુર [સુરપુર] નામનું નગર હતું. તેમાં કુલીશાહુ [વજ્રબાહુ] નામનેા રાજા પ્રજાનું રૂડી રીતે પાલન કરતા હતા. તેને સુદના નામની રાણી હતી.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૮] આઠમો ભવ સુવર્ણબાનો
આ બાજુ મરુભૂતિને જીવ મધ્યમ રૈવેયકમાં લલિતાંગ દેવને સાતમે ભવ પૂરે કરી, ત્યાંથી ચ્યવી રાત્રિના સમયમાં એ સુદર્શના રણની કુક્ષિમાં અવતર્યો. એ સમયે સુદર્શના રાણીએ ચક્રવતીના જન્મ સૂચક એવા ચૌદ મહાન સ્વપ્નને જોયાં. પ્રભાતે રાણીએ. રાતના આવેલ ચૌદ સ્વપ્નની વાત રાજાને કહી, રાજાએ તિવિદેને બેલાવી આવેલ એ સ્વપ્નનું ફળ પૂછયું. જ્યોતિવિંદેએ વિચારીને કહ્યું કે—
હે રાજન ! આપને એક પુત્ર રત્ન એવે થશે કે જે છ ખંડને અધિપતિ અર્થાત ચક્રવતી થશે.”
એ સાંભળી રાજા અને રાણી વિગેરેને અતિ આનંદ થયે. રાણાએ તિવિદેને સત્કારી વિદાય ગીરી આપી. આ બાજુ ગર્ભકાળ પૂર્ણ થતાં સુદર્શન રાણીએ એક તેજસ્વી પુત્રરત્નને જન્મ આપે.. રાજાએ તેને જન્મત્સવ મહા સમારોહપૂર્વક ઉજવી તેનું સુવર્ણબાહુ [કનકબાહુ] નામ રાખ્યું. પાંચ ધાવમાતાથી લાલનપાલન કરાતે એ તે કમશઃ બાલ્યાવસ્થામાં અનેક વિદ્યાઓ અને કલામ પારંગત થતાં યૌવન અવસ્થાને પામ્યા.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ કુલીશબાહુ [વબાહ] રાજાને વૈરાગ્ય ભાવ પ્રગટ થતાં, કનકબાહુ પુત્રને રાજ્ય સોંપી સુગુરુ પાસે દિીક્ષા લીધી. નિરતિચાર પવિત્ર ચારિત્રનું પાલન કરવા પૂર્વક કેવલજ્ઞાન પામી અને સકલ કર્મને ક્ષય કરી રાજર્ષિ કુલીશબાહુ મોક્ષ સુખને પામ્યા.
આ બાજુ સુવર્ણ બાહુ રાજા બની પ્રજાનું રૂડી રીતે પાલન કરવા લાગે.
એક વાર વસંત ઋતુમાં સુવર્ણબાહુ રાજા સપરિવાર વનમાં આવી વિવિધ પ્રકારની વસંતકીડામાં સમય પસાર કરવા લાગે.
એક દિવસ વનમાં સુવર્ણ બાહુ રાજા અશ્વકીડા કરી રહ્યો હતે. એ સમયે વેત-વર્ણવાળો અને ચાર દંતુશળ યુક્ત ગર્જના કરતે એ એક હાથી જે. તેને પકડવા માટે સુવર્ણ બહુ રાજાએ તેને પીછે પકડ્યો. પ્રાંતે તેને પકડીને તેની પીઠ પર સુવર્ણબાહ રાજા બેઠો. તે જ વખતે હાથી એકદમ આકાશમાં ઉડ્યો અને વૈતાઢયગિરિ પર લઈ જઈને ત્યાંના એક નગરની બહાર ઉપવનમાં સુવર્ણબાહુ રાજાને ઉતારી, નગરમાં ચાલ્યો ગયો. ત્યાં ઉત્તર
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૮] આઠમા ભવ સુવર્ણ બાહુ
શ્રેણીના મણિચૂડ રાજાની પાસે મૂળ વિદ્યાધરના રુપમાં જઈને કહ્યું કે હે સ્વામિન્ ! હું સુવબાહુ રાજાને અહીં લાવી નગરની બહાર એક ઉપવનમાં ઉતારી ખબર આપવા આપની પાસે આવ્યા છું. ’
૧૯
એ શુભ સમાચાર મળતાં મિચ્ડ રાજાને ઘણા આનંદ થયે।. હાથીના રૂપમાં સુવર્ણ બાહુ રાજાને અહી લાવેલ તે વિદ્યાધરને સન્માન પૂર્વક પુરસ્કાર આપીને વિદાય કર્યો.
ત્યાર પછી મણિચૂડ રાજા વિમાનમાં બેસીને જ્યાં સુવણ બાહુ રાજા વિદ્યમાન છે ત્યાં આવ્યા અને સવ વૃતાંતથી સુવર્ણ બાહુ રાજાને વાકેફ કર્યાં. બાદમાં સુસ્વાગત પૂર્વક રત્નપુર નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યેા. પેાતાની પદ્મા વતી પુત્રી અને તેની એક હજાર સખીઓ સાથે ભવ્ય સમારોહ પૂર્વક સુવણું બાહુનુ પાણીગ્રહણ કરાવ્યુ, અન્ય અનેક વિદ્યાધરાએ પાતાની કન્યાએ પરણાવી. દક્ષિણ શ્રેણીના વિદ્યાધરાએ પણ પોતાની કન્યાઓને વિવાહ સુવણૅ બાહુની સાથે કર્યાં.
આ રીતે સુવણું બાહુ રાજા વિદ્યાધરાની પાંચ હજાર કન્યાઓને પરણ્યા. એ સને અને તેના અનેક
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ દાસ-દાસી આદિને લઈને પોતાના નગરે પાછા આવ્યું. નગરની જનતાએ સાનંદ સુંદર સ્વાગત સાથે નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યું. સર્વત્ર આનંદ વત્યે.
કમશઃ રાજ્યનું સંરક્ષણ અને પ્રજાનું પાલન કરતા એવા સુવર્ણ બાહુ રાજાને ચક્રવતીનાં સૂચક ચૌદ મહારને પ્રાપ્ત થયાં. તેણે ચકના માર્ગને અનુસરીને છે ખંડ પૃથ્વીને સાધી. ચક્રવત્તીની ઋદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવા પૂર્વક સુવર્ણ બાહ રાજા સાર્વભૌમ ચક્રવર્તી બન્યા. ચેસઠ હજાર રાણએના ભરથાર થયા. ચેરાશી લાખ હાથી, ચોરાશી લાખ અશ્વ, ચોરાશી લાખ રથ, છન્ન કેડ પાયદળ લશ્કર, છન્ન ક્રોડ ગામ, ચૌદ મહારત્ન અને નવનિધાન એ સર્વના સ્વામી થયા. છ ખંડના અધિપતિ બન્યા, બત્રીશ હજાર દેશના માલિક થયા.
આ રીતે ચક્રવર્તીની સમસ્ત વિભૂતિઓથી વિભૂષિત બની સુવર્ણબાહુ ચક્રવર્તીએ દીર્ઘકાળ પર્યન્ત રાજ્ય ભગવ્યું.
એક દિવસ દેના મુખથી શ્રી જગન્નાથ તીર્થકર ભગવાનનું આગમન સાંભળી, સુવર્ણ બહુ ચક્રવર્તી વંદનાર્થે ગયા. ત્યાં જિનેન્દ્ર પરમાત્માની
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૮] આઠમે ભવ સુવણબાહુનેમધુર દેશના સાંભળતાં સુવર્ણબાહુ ચક્રીને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. પિતાને પૂર્વભવ ચારિત્રથી સમલંકૃત જતાં અને અને વૈરાગ્યના રંગથી રંગાતાં પંચમુષ્ટિ કેચ કરી સુવર્ણબાહુ ચક્રીએ એ જ તીર્થકર ભગવાનની પાસે પરમપદદાયિની પરમેશ્વરી પ્રત્રજ્યા સ્વીકારી. નિરતિચાર ચારિત્રનું પાલન કરતાં અગીયાર અંગનું અધ્યયન કરવા પૂર્વક ક્રમશઃ મહાગીતાર્થ બની બાવીશ પરિષહે સહવા લાગ્યા.
ડા દિવસ પછી શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માની આજ્ઞા લઈને એકાકી વિહાર કરવા પૂર્વક ધર્મધ્યાન દ્વારા તેઓ કર્મની નિર્જરા કરવા લાગ્યા. તદુપરાંત વીશ સ્થાનક તપની આરાધના દ્વારા સુવર્ણ બાહુ મુનિવરે તીર્થકર નામકર્મ ઉપાર્જન કર્યું.
એક વાર સુવર્ણબાહુ મુનીશ્વર વિહાર કરતાં ક્ષીરગિરિ પર આવીને કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા.
આ બાજુ કમઠને જીવ સાતમો ભવ સાતમી નરકને પૂરો કરી, આઠમા ભવમાં આ જ ક્ષીરગિરિની ગુફામાં સિંહ રૂપે ઉત્પન્ન થયે હતે. તે આમતેમ
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ફરતે જ્યાં સુવર્ણબાહ મુનીશ્વર કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા છે ત્યાં આવી પહોંચ્યા. આ મહષિને જોતાં જ પૂર્વ ભવના વૈરભાવને લઈને કોઈપૂર્વક પિતાના મુખને ફાડતે અને પુછડાને પૃથ્વી પર પછાડતે એકદમ તેમની પર ધસી આવ્યું.
સુવર્ણ બહુ મુનીશ્વરે એજ સમયે ચતુર્વિધ આહારનાં પચ્ચખાણ લઈ અલેચના કરી સર્વ જીને ખમાવ્યા અને શુદ્ર પંચાસન-સિંહ પર અંશ માત્ર પણ કેપ કર્યા વગર તેઓ ધર્મધ્યાનમાં સ્થિર રહ્યા.
જોતજોતામાં ગિરિ ગુફાના એ જંગલી કેશરી સિંહે પિતાના પંજાથી એ સુનીશ્વરના દેહને વિદારી નાખે. વિનશ્વર એ દેહને છોડીને સુવર્ણ બાહને આત્મા પરલોકે સિધાવ્યા.
[૯] નવમો ભવ દેવમરભૂતિને જીવ આઠમે સુવર્ણબાહુને ભવ પૂરે કરી અને એ જ કમઠના જીવ સિંહના આક્રમણથી સમાધિ પૂર્વક મૃત્યુ પામી, દશમા (પ્રાણત) નામના દેવલોકમાં આવેલ મહાપ્રભ નામના
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૯] નવમો ભવ દેવનો'વિમાનમાં વીશ સાગરોપમના આયુષ્યવાળે સર્વોત્તમ દેવ થયે.
આ દિવ્ય ભવમાં એ પુણ્યવંત આત્માએ દશ ક્ષેત્રના જીનેશ્વરના પાંચસો કલ્યાણક ઉત્સવ પૂર્વક સુંદર રીતે ઉજવ્યાં. આ સંબંધમાં પંડિત શ્રી વીરવિજયજી મહારાજે શ્રી પાર્થપ્રભુના પંચ કલ્યાણકની પૂજામાં આ વાતને સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ નીચે પ્રમાણે કર્યો છે. જુઓ– "कनकबाहु भवे, बध जिननामनो, करीय दशमे देवलोकवासी ॥ सकल सुरथी घणी, तेज कान्ति भणी, वीस सागर सुख ते विलासी ॥२॥ क्षेत्र दश जिनवरा, कल्याणक पाँचसे, उत्सव करत सुर साथशुए। थइय अग्रेसरी, सासय जिनतणी, रचत पूजा जिन हाथ शुए ॥३॥"
[વના પ્રથમ પુષ્પપૂબા |
આ બાજુ કમઠને જીવ સાતમે ભવ પૂરો કરી અને ત્યાંથી મૃત્યુ પામી આઠમા ભાવમાં પંકપ્રભા નામની ચોથી નરકમાં નારકી પે ઉત્પન્ન થયે.
મરુભૂતિને જીવ જ્યારે દશમા દેવલેકમાં દિવ્ય સુખમાં સમય પસાર કરી રહ્યો છે ત્યારે કમઠને જીવ ચોથી પંકપ્રભા નરકમાં ઘેર દુઃખમાં સમય
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ વ્યતીત કરી રહ્યો છે. કર્મની એ અગમ્ય લીલામાં મરુભૂતિને આત્મા પુણ્યવંત અને સુખી દેખાય છે. ત્યારે કમઠને આત્મા પાપવંત અને દુઃખી દેખાય છે. [૧૦] દશમે ભવ તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ
કમઠને જીવ આઠ ભાવ પૂરા કરીને નવમા ભવમાં ચોથી પંકપ્રમા નરકમાં નારકીને ભવ પૂર્ણ કરી, ત્યાંથી આવીને આ જ બુદ્વીપમાં આવેલ ભરતક્ષેત્રના કોઈ સન્નિવેશમાં (ગામડામાં) એક ગરીબ બ્રાહ્મણને ત્યાં પુત્રપણે ઉપન્ન થયે. કર્મ સંગે તેને જન્મ થતાં જ તેના માતાપિતાદિ સર્વે મૃત્યુ પામી ગયા. લેકેએ તેને કષ્ટથી જવા માટે તેનું કમઠ એવું નામ પાડ્યું. પૂર્વને નવ ભવ પૈકી પ્રથમ ભવમાં જે નામ કમઠ હતું તે જ નામ આ દશમા ભવમાં પાછું પ્રાપ્ત થયું. ક્રમશઃ બાલ્યાવસ્થા પૂર્ણ કરી તે યુવાવસ્થાને પામે તે પણ તેની દુઃખી હાલત દૂર ન જ થઈ
એક દિવસ તેને રત્નાભરણાદિથી વિભૂષિત નગર નિવાસી જનને જતા જોઈને તેને મનમાં વિચાર્યું કે- “અહો ! એ સર્વે હદ્ધિ પૂર્વ જન્મના તપનું જ ફળ છે” એમ સમજી તેને
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૧૦] દસમે ભવ તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથને ર૫ વૈરાગ્ય આવ્યો. તત્કાળ તે પણ તાપસ બન્યું. અને કંદમૂળાદિ ભક્ષણ કરવા પૂર્વક પંચાગ્નિ આદિ તપ તપવા લાગ્યું.
ચ્યવન અને જન્મ
આ બાજુ મરભૂતિને જીવ નવમે ભવ દેવને પૂરો કરી અને દશમા પ્રાણત દેવેલેકમાંથી ફાગણ (ચૈત્ર) વદ ચોથના દિવસે ઍવી, આ જ ખૂદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં આવેલ વાણારસી નગરીમાં અશ્વસેન રાજાની રાણી વામાદેવીના કુખે મધ્યરાત્રીએ વિશાખા નક્ષત્રમાં ચંદ્રમાનો યોગ પ્રાપ્ત થયે છતે મતિ–શ્રત–અવધિએ ત્રણ જ્ઞાને કરી સહિત ગર્ભ રૂપે ઉત્પન્ન થયે.
તે સમયે વામાદેવીએ પ્રશસ્ત એવા ચૌદ મહાસ્વપ્નોને જયાં. પ્રભાતે રાણીએ રાજાને આવેલ સ્વપ્નની વાત કરી. રાજાએ સ્વપ્ન પાઠકને બોલાવીને તેનું ફળ પૂછયું. સ્વપ્ન પાઠકેએ કહ્યું કે- “ હે રાજન્ ! તમારે ત્રિભુવનને પૂજ્ય એવા પુત્ર રત્નની પ્રાપ્તિ થશે.” એ સાંભળીને રાજા-રાણી આદિને અતિ આનંદ થયે. રાજાએ સ્વપ્ન પાઠને વિપુલ ધન અને વસ્ત્ર
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬
શ્રી પાર્જિન જીવન- સૌરભ
વિગેરે આપી વિદાય કર્યો ક્રમશઃ ગર્ભકાળ નવ માસ અને સાડા સાત દિવસને પરિપૂર્ણ થતાં, વામાદેવીએ માશર (પાષ) વદ દશમના દિવસે, મધ્યરાત્રિએ વિશાખા નક્ષત્રમાં ચદ્રમાના યેગ પ્રાપ્ત થયે છતે, સપના લાંછનવાળા અને નીલવર્ણ વાળા એવા એક મહાતેજસ્વી પુત્ર રત્નને જન્મ આપ્યા. એ સમયે ત્રણàાકમાં ઉદ્યોત-પ્રકાશ થયેા. સાતે નરકમાં પણ અજુવાળાં પ્રગટયાં. પવન પણ શીતલ અને સુગન્ધી વાવા લાગ્યા. થાવર અને નારકીના જીવાએ પણ ક્ષણભર સુખ અનુભવ્યું. આસન કપાતાં છપન્ન દિગ્કુમારિકાઓએ આવી સૂતિકાનું સમસ્ત કાર્ય કરવા પૂર્ણાંક ‘માતા તુજન...દન ઘણુ' જીવે ’ એવી શુભાશિષ આપી.
સિ’હાસન ક’પતાં સૌધમેન્દ્રે પણ અવધિજ્ઞાનથી પ્રભુને જન્મ જાણી, શક્ર સ્તવથી સ્તુતિ કાર્યાં કર્યાં બાદ, હિરણીગમેષી દેવ દ્વારા સુઘાષા ધ'ટા વગડાવી, સ દેવ-દેવીઓને જન્મેલ પ્રભુનું જન્મકલ્યાણક એરુપ ત પર ઉજવવા માટે અને ત્યાં આવવા માટે એ જ ણિગમેષી મારફત પેાતાના સ ંદેશા સંભળાવી, સથી પરિવરેલા અને પેતે વિષુવેલ પાંચ રુપ દ્વારા
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
૨૭
નામ સ્થાપન પ્રભુજીને મેરુ પર્વત પર લાવી, ઈશાનેન્દ્રાદિ સર્વ ઈન્દ્રોને ઈન્દ્રાણીઓ તથા સર્વ દેવેને દેવીઓની સાથે મેરુ પર્વત પર એ પ્રભુને જન્માભિષેક કર્યો. પ્રાંતે પ્રભુને વામાદેવી માતા પાસે મૂકી, નંદીશ્વરદ્વીપે જઈ એ પ્રભુના જન્મકલ્યાણકનો અણહ્નિકા મહોત્સવ ઉજળે.
નોમ સ્થાપના
અશ્વસેન રાજાએ પણ પુત્રરત્નને જન્મોત્સવ રૂડી રીતે ઉજવી, સમસ્ત સ્વજનેની સમક્ષ એ પુત્ર રત્નનું નામ “પા” એવું ગુણનિષ્પન્ન નામ જાહેર કરવા માટે કહ્યું કે- “જ્યારે એ પુત્ર ગર્ભમાં હતે. ત્યારે તેની માતાએ એક દિવસ કૃષ્ણ પક્ષની રાત્રિએ અંધારામાં પિતાની પાસે-પડખે થઈને જતા એવા સર્ષને હતું, તેથી તેનું નામ “પાશ્વ રાખવામાં આવે છે.
ત્યાર પછી પાંચ ધાવમાતાઓથી લાલનપાલન કરાતા એવા પાશ્વકમાર દિવસે દિવસે વૃદ્ધિ પામતાં બાલ્યાવસ્થા વિતાવી, નવ હાથની કાયાવાળા યુવાવસ્થાને પામ્યા.
આ બાજુ કુશસ્થલ નગરના પ્રસેનજિત રાજાએ.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ પિતાની પ્રભાવતી પુત્રીને પાWકુમાર સાથે પરણાવવાને વિચાર કર્યો. તે વખતે કલિંગદેશના યવન નામે અતિ દુત રાજાએ પ્રભાવતીને પરણાવવાના સમાચાર સાંભળી પિતાની રાજસભામાં સર્વ સમક્ષ કહ્યું કે- “હુ વિદ્યમાન છતાં એ પ્રભાવતીને પરણનાર પાશ્વકુમાર કેણ છે?' એ પ્રમાણે કહી તે પોતાના વિપુલ સૈન્ય સાથે કુશસ્થલ નગરી પર ચઢી આવ્યું. આ બાજુ વાણારસી નગરીમાં અશ્વસેન રાજાને ખબર પડતાં પ્રસેનજિત રાજાની મદદે વિપુલ સૈન્ય સાથે જવાને નિશ્ચય કર્યો. એ સમયે પાર્શ્વ કુમારે યુદ્ધમાં જવાને આગ્રહ જણાવતાં અશ્વસેન રાજાએ વિપુલ લશ્કર સાથે પાર્શ્વકુમારને મોકલ્યા.
તે વખતે ઈન્દ્ર મહારાજાએ પોતાના માતલિ સારથીને રથ સહિત પાર્શ્વકુમાર પાસે મોકલ્યા.
કુશસ્થળ નગરની સરહદમાં પાર્શ્વકુમાર આવ્યાના સમાચાર દૂત દ્વારા સાંભળી, યવન રાજા પણ તત્કાલ પાર્શ્વકુમાર પાસે આવી, ક્ષમા યાચીને તાબે થયે. પ્રાંતે પિતાના સૈન્ય સાથે કલિંગ દેશે રવાના થયે.
આ રીતે કુશસ્થળ નગર નિર્ભય થતાં ત્યાંના
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
સદ્ધાર સમસ્ત પ્રજા સહિત પ્રસેનજિત રાજાને પણ આનંદ થયે, એટલું જ નહીં પણ પાશ્વકુમાર સાથે વારાણસી નગરીએ આવી મહત્સવ સહિત પિતાની પુત્રી પ્રભાવતીને પરણાવી. લગ્નગ્રંથીથી જોડાએલા એવા. પાશ્વકુમાર અને પ્રભાવતી સુખપૂર્વક સાંસારિક જીવન પસાર કરતાં દિવસ પસાર કરવા લાગ્યા.
સર્ણોદ્ધાર એક દિવસ પાશ્વકુમાર પોતાના મહેલના ઝરૂખામાં બેસીને નગરીનું નિરીક્ષણ ચારે તરફ કરી રહ્યા હતા. તેવામાં એક દિશા તરફ પુષ્પ પ્રમુખ પૂજાની સામગ્રી સહિત જતા એવા નગરજનેને જોઈને નજીકના કેઈ એક મનુષ્યને પૂછયું કે- “ આ લોકો ક્યાં જાય. છે?? ત્યારે તેણે કહ્યું કે નગરની બહાર એક કમઠ નામનો તાપસ [જે પાWકુમારને પૂર્વના ભવથી વૈરી હતે તે] આવ્યું છે તે પંચાગ્નિ તપ કરી રહ્યો છે. તે સાંભળી પાર્શ્વકુમાર પણ કૌતુકવશ અશ્વ પર બેસી સેવકની સાથે તેને જોવા માટે ત્યાં ગયા.
એ સમયે અવધિજ્ઞાનથી પાર્શ્વકુમારે એ કમઠ. તાપસની પાસે અગ્નિના કુંડમાં નાખેલ કાષ્ઠમાં એક
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
6
પાકુમારે
વિચાર્યું કે · આ લાભ થવાના ’એમ તપસ્વી ! યા વિના
:
હે મૂઢ
સાપ બળતા જોયા. કેવું અજ્ઞાન તપ ! આથી શું વિચારી કમાને કહ્યું કે વ્યથ આ કષ્ટ શા માટે કરે છે? વિશ્વમાં સવ ધમ દયા રૂપી નદીના કિનારા પર ઉગેલા ઘાસના અંકુર સમાન છે. જો એ નદી સુકાઈ જાય તેા પછી તેના કિનારા પર ઘાસના અકુરા કયાં સુધી લીલાંછમ રહી શકે ?
આ સાંભળી ક્રોધે ભરાયેલા એવા કમઠ તાપસે પાર્શ્વ કુમારને કહ્યું કે—‘હે રાજપુત્ર ! રાજાએ અને રાજકુમારી તે! કેવલ અશ્વ ખેલાવી જાણું!, પણ ધને તે અમારા જેવા મહામુનિ તપેાધન જ જાણે, '
કમઠના આવા અભિમાનપૂ વચન સાંભળીને તત્કાળ ત્યાં ને ત્યાં જ કરુણાસિન્ધુ પાર્શ્વકુમારે, સેવક મારત તે અગ્નિના કુંડમાંથી કાષ્ઠ બહાર કઢાવી અને તેને ચીરાવી, તેમાંથી અગ્નિના સખત તાપથી સતપ્ત વ્યાકુલ થયેલ એવા સપને બહાર કઢાળ્યેા. તે વખતે તે સર્પની મરણુજનક પરિસ્થિતિ જોઈ ને પાર્શ્વ કુમારે સેવક દ્વારા શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર સભળાવ્યે. એ નમસ્કાર મહામત્રના શ્રવણથી તે
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીક્ષા
૩૧ સર્પ સમાધિપૂર્વક પંચત્વ-મૃત્યુ પામી, ધરણેન્દ્ર થ. તત્રસ્થ લેકેએ પાર્શ્વ કુમારની અહો ! જ્ઞાની ઈત્યાદિ કહેવાપૂર્વક ભૂરિ સ્તુતિ-પ્રશંસા કરી. ત્યાર પછી પાર્શ્વકુમાર સ્વસ્થાનકે પાછા ફર્યા. નગરીની જનતા પણ નગરી તરફ પાછી ફરી.
આ બનાવથી કમઠ તાપસ ઝંખવાણે પડી, પાશ્વકુમાર પર દ્વેષને ધારણ કરતે વિશેષ તપ કરવા લાગે. પ્રાંતે આયુષ્યને અંતે તે મૃત્યુ પામી ભુવન વાસી દેવની મેઘકુમાર નિકાયમાં દેઢ પલ્યોપમના આયુષ્યવાળો મેઘમાળી નામે દેવ થયે.
દીક્ષા
એક વાર પાWકુમાર લેકેના અનુરેધથી વસંત તુમાં ઉદ્યાન શેભા જેવાને ગયા. ત્યાં ઉદ્યાની અનુપમ શેભા જોતાં એક મનોહર વિશાલ પ્રાસાદ પર તેમની દૃષ્ટિ પડી. પાર્શ્વકુમારે તેમાં પ્રવેશ કરી તેની ભીંતો પર અનેક પ્રકારનાં આકર્ષક ચિત્રો જોયાં. તેમાં રાજ્ય અને રાજમતીનો ત્યાગ કરી ચરિત્ર સ્વીકારતા એક એવા નેમિનાથ ભગવાનનું પણ એક ચિત્ર જોયું. તેને જોઈને તથા અવધિજ્ઞાનથી પિતાનાં ભેગાવળી કર્મ ભેગવાઈ ગયેલાં જાણીને પાWકુમારે દીક્ષા લેવાનો વિચાર કર્યો.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ તે સમયે લેકાંતિક દેઓએ પણ આવીને પાશ્વકુમારને પ્રણામપૂર્વક ઈષ્ટ વાણી દ્વારા પ્રાર્થના કરી કે–
હે સ્વામિન્ ! હે કૈલોકય નાયક ! હે ભવસિબ્ધ તારક ! આપનો જય હે. હે સકલ કર્મ નિવારક પ્રભજગજન હિતકારક એવું ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવે.”
હે સમૃદ્ધિ મન ! હે કલ્યાણવાન ! પ્રભે ! આપ સ્વયંજ્ઞાની અને સંવેગવાન છે, છતાં પણ અમારા કર્તવ્યનું પાલન કરવા માટે આપને પ્રાર્થના વિનંતિ કરીએ છીએ. એ પ્રમાણે કહી પુનઃ પ્રણામ કરી લેકાંતિક દેવે સ્વસ્થાનકે ચાલ્યા ગયા.
ત્યાર પછી પાશ્વકુમારે સંવત્સરી દાન આપવાને પ્રારંભ કર્યો. વરસી દાનના અંતે માગશર પિષ વદ અગિયારસના દિવસે પ્રથમ પહેરે વિશાલા નામની પાલખીમાં બેસીને દેવ, મનુષ્ય અને અસુરાદિકના સમુદાયથી પરિવરેલા પાકુમાર ભવ્ય વરઘેડા સહિત વાણારસી નગરીના મધ્ય ભાગમાં થઈ જ્યાં આશ્રમપદ ઉદ્યાન છે ત્યાં આવી પહોંચ્યા. શરીર પર રહેલ આભૂષણ માલા આદિ ઉતારી અને પિતાના હાથે
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
છધસ્થાવસ્થા-વિહાર પંચમુષ્ટિ લેચ કરી, ચોવિહાર અઠ્ઠમના તાપૂર્વક એ પાર્શ્વનાથ પ્રભુએ ઇન્દ્ર દ્વારા પિતાના ડાબા ખભા ઉપર એક દેવદ્રવ્ય વસ્ત્ર સ્વીકારવા પૂર્વક વિશાખા નક્ષત્રમાં ચંદ્રમાને છે. પ્રાપ્ત થયે છતે ત્રણ પુરુષની સાથે દીક્ષા લીધી. એ જ સમયે પ્રભુને ચેથું મન પર્યવ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું.
અશ્વસેન રાજાદિ સમસ્ત નગરીની જનતા નગરી તરફ પાછી ફરી. ઈન્દ્રાદિ દેવે પણ પ્રભુને નમસ્કાર કરી, શ્રીનંદીશ્વર દ્વીપે અષ્ટાક્ષિકા મહત્સવ કરવા પૂર્વક સ્વસ્થાનકે ગયા. છદ્મસ્થાવસ્થા-વિહાર
આ બાજુ પ્રબુએ કાઉસ્સગ ધ્યાને રાત્રી પસાર કર્યા બાદ પ્રભાત થતાં વિહાર કર્યો.
બીજે દિવસે કપકટ નામના સન્નિવેશમાં પધારી, પ્રભુએ ધન્ય નામના ગૃહસ્થને ઘેર ક્ષીરનું પારણું સુખપૂર્વક કર્યું. ત્યાં દેએ પંચદિવ્ય પ્રગટ કર્યા. ત્યાંથી ભગવાન ગામાનુગામ વિહાર કરતાં કલિશર્વતની નીચે આવેલ કાદરી નામના અરણ્યમાં પધાર્યા. ત્યાં કેડસરોવરના કિનારા પર કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
એ સમયે મહીધર નામના એક હાથી એ સરાવરમાં જળ પીવાને આવતાં અને કાઉસ્સગ ધ્યાને પ્રભુને જોતાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામી પેાતાને પૂર્વભવ ૧ જોયા. ત્યાર પછી તે હાથીએ સરોવરમાં સ્નાન કરી અને સૂંઢમાં કમલેા લઈ પ્રભુની પાસે આવી, ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવા પૂર્વક પ્રભુના ચરણમાં કમલેશ દ્વારા અના કરી. સ્તુતિ તથા પ્રણામ કરવા પૂક પેાતાના આત્માને ધન્ય માનતા એવા તે હાથી પેાતાના નિવાસ સ્થાનકે ચાલ્યા ગયે.
૩૪
ત્યાર પછી નિકટવર્તી દવે એ પણ સુગધિ વસ્તુઆથી પૂજા કરી, પ્રભુની સન્મુખ નૃત્ય કર્યું.
ચંપાનગરીના કરકંડૂ નામના રાજા પણ સેના વિગેરેની સાથે આવીને પ્રભુને વંદન કર્યું. ત્યાર બાદ
૧ પૂર્વભવમાં તે હેમ નામના એક કુલપુત્ર હતો. કમ સંચે!ગે તેનુ શરીર વામને થતાં લોકો તેની હાંસી કરવા લાગ્યા. પિતાનાં મૃત્યુ બાદ તે જંગલમાં ચાલ્યે ગયા. ત્યાં એક મુનિ મહાત્માના સુયૅગ થતાં દેશવિરત દ્વારા શ્રાવક બન્યા. પેાતાના વામન દેહની નિદ્રા કરતા અને મેટા દેહને ચાહતા એવા તે છેવટે આ ધ્યાને મૃત્યુ પામી વિશાલકાય હાથી થયેા.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
છદ્મસ્થાવસ્થા–વિહાર
૩૫ તે રાજાએ ત્યાં એક ચૈત્ય બનારી તેમાં પુરષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની નવ હાથ ઉંચી એવી એક મનહર મૂર્તિ સ્થાપિત કરી. જે કલિકુંડ તીર્થ તરીકે પ્રસિદ્ધિને પામ્યું, પેલે હાથી પણ મૃત્યુ પામી મહદ્ધિક વ્યંતર થઈ આ તીર્થનો ઉપાસક બન્ય.
આ બાજુ પાર્શ્વપ્રભુ વિહાર કરતાં શિવપુરી નગરીના કૌશાબીનામના વનમાં આવી કાઉસ્સગ ધ્યાને ગયા. એ સમયે પૂર્વજન્મના ઉપકારનું સ્મરણ કરતા એવા ધરણેન્દ્ર ત્યાં આવી, પ્રભુને પ્રણામ કરવા પૂર્વક સ્તુતિ કરી નૃત્ય કર્યું. તથા પ્રભુને ધૂપ ન લાગે એમ વિચારી પ્રભુના મસ્તક પર સહસ્ત્રફણાનું છત્ર કર્યું. અમુક દિવસે બાદ જ્યારે પ્રભુ અન્યત્ર વિહાર કરી રહ્યા ત્યારે ધરણેન્દ્ર પણ પિતાના સ્થાનકે ચાલ્ય ગયે, લેકેએ ત્યાં અહિચ્છત્રા નામની એક નગરી વસાવી અને જ્યાં પ્રભુ કાઉસગ્ગ ધ્યાને રહ્યા હતા ત્યાં એ સ્થળને “અહિચ્છત્રા તીર્થ” તરીકે જાહેર કર્યું.
ત્યાર પછી પાર્શ્વપ્રભુ રાજપુર નગરના એક ઉપવનમાં પધારી કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા. ત્યાંના ઈશ્વર નામના રાજા ઉપવનની પાસે થઈને જતાં સેવકે મારફત પ્રભુના સમાચાર જાણ જ્યાં પ્રભુ કાઉસ્સગ ધ્યાને
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ છે ત્યાં દર્શન કરવાને આવ્યા. એ સમયે પ્રભુને જોતાં રાજાને એમ થયું કે “મે આ પ્રભુને અવશ્ય કેઈ
સ્થળે જોયેલા છે એ રીતે વિચાર કરતાં ત્યાંને ત્યાં જ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થતાં રાજાએ પોતાને પૂર્વભવ જે.
૧ પૂર્વ ભવમાં તે વસંતપુર નગરમાં દત્ત નામનો એક બ્રહ્મણ હતા. કર્મવશાત તેને કઢનો રોગ થય. અનેક ઉપચારો કરવા છતાં તે કઢને રોગ ન મટ. કુટુમ્બીએાએ તેને ત્યાગ કર્યો.
આથી તેને અત્યંત દુઃખ થયું, મરવા માટે ગંગા નદીના કિનારે પહોંચ્યા. પાણીમાં પડવાનો વિચાર કર્યો. એ વખતે આકાશ માર્ગથી જતા એવા એક મુનિએ જોતાં તેને તે કાર્યથી નિવારી જિનધમ રૂપી મહા રસાયનનું સેવન કરવા કહ્યું. તેથી તેણે સમ્યકત્વ સહિત પંચ અણુવ્રત રૂપ ગૃહસ્થ ધર્મ સ્વીકાર્યો.
બાદમાં એક સમયે તે દત્ત એક ચૈત્યમાં જઈ જિનેશ્વરને વંદન કરી, જ્યાં મુનિવર અને પુષ્કલિક શ્રાવક બેઠેલા છે ત્યાં આવી મુનિવરને વંદન કરીને બેઠે. એ દત્તને જોઈને પુષ્કલિક શ્રાવકે પૂછયું-“હે પુજ્ય! આવા પ્રકારના વિવિધ વ્યાધિ વાળા મનુષ્યને જિન મંદિરમાં આવવું અને વંદન કરવું એ ઉચિત છે?” ત્યારે મુનિવરે
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
મેવમાલી દેવના ઘોર ઉપસર્ગો
૩૭ મંત્રીને એ પૂર્વ ભવના વૃત્તાંતથી વાકેફ કરી રાજાએ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુને નમસ્કાર કર્યો. બાદમાં
જ્યાં પ્રભુ કાર્યોત્સર્ગે રહ્યા હતા ત્યાં એક ચૈત્ય બનાવી મહા સમારેહ પૂર્વક પ્રભુ પ્રતિમા સ્થાપના કરી. એ ચૈત્ય “કુકટેશ્વર”નામથી પ્રસિદ્ધ થયું. પુનઃ રાજાએ ત્યાં કુકટેશ્વર નામની એક નગરી પણ વસાવી.
પ્રભુએ ત્યાંથી અન્યત્ર વિહાર કર્યો.
મેઘમાલી દેવના ઘર ઉપસર્ગો પૃથ્વીતલને પાવન કરતા એવા પ્રભુ શ્રી પાર્શ્વનાથ કઈ એક નગરની સમીપમાં આવેલ તાપસના આશ્રમમાં કહ્યું કે-“હે મહાનુભાવ ? અવગ્રહનું પાલન અને આશાતનાનું નિવારણ કરવા પૂર્વક દેવ વંદન થઈ શકે છે.
પુનઃ પુષ્કલિકે પૂછયું–“હે પૂજ્ય ! આ મનુષ્ય કંઈ ગતિને પામશે?' મુનિવરે કહ્યું “રાજપુરમાં તિર્યંચ ગતિમાં મૃગરૂપે ઉત્પન્ન થશે. આ રીતે પોતાનું ભવિષ્ય સાંભળતાં દત્તને અતિદુઃખ થવાથી ત્યાં રુદન કરવા માંડયું. ત્યારે મુનિવરે ઉપદેશમાં કર્મની વિચિત્રતા વર્ણવી પ્રાંત દત્તને સાન્તવન આપતાં જણાવ્યું કે હે દત! એ મૃગના ભવમાં એક મુનિને દેખી જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામીશ અને અનશન પૂર્વક પ્રાણ ત્યાગ કરી રાજપુર નગરને રાજા થઈશ. એ સમયે ઉપવનમાં જતાં અને શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કાઉસ્સગ્ન ધાને જોતાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાનને પામીશ.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ પધાર્યા. એ સમયે સૂર્યાસ્ત થયેલ હોવ થી પ ક યુવાન પાસે વટવૃક્ષની નીચે રાત્રિએ કારિગ્સ ધ્યાન હ્યા.
તે સમયે પેલા કમઠ તાપસનો જીવ, જે પ્રભુની સાથે નવ ભવને વૈરભાવ રાખતા હતા અને હાલ મેઘમાળી નામનો અધમ દેવતા થયેલ છે. તેણે અવધિજ્ઞાનથી પ્રભુને કાઉસગ્ગ ધ્યા પહેલા જાણી, પ્રભુને ઉપદ્રવ કરવા માટે ત્યાં આવ્યું. કોધથી જલતા એના એ પાપમાએ પ્રથમ વિશાલ કાય એવા હાથીએ વિકુવા ઉપદ્રવ કર્યો. ત્યાર પછી ક્રમશઃ વિકરાળ સિંહ, વાઘ, વી છે અને સર્પ વિગેરે વિકુવી અનેક ઉપદ્રવે કર્યા, તે પણ મેરુ પર્વતની જેમ નિપ રહ્યા.
આ રીતે પ્રતિકુળ અનેક ઉપસર્ગો કરવા છતાં પ્રભુ અંશ માત્ર પણ ચલાયમાન ન થયા, ત્યારે તેને અનુકુળ ઉપસર્ગ કરવા અનેક પ્રકારના હાવ-ભાવ અને કામ ચેષ્ટા કરતી તથા ગીતગાનાદ્રિક ગાતી, વિવિધ વાત્રે વગાડતી એવી કિન્નરીએ વિકુવ, તેના દ્વારા પ્રભુને ધ્યાનથી ચલિત કરવા માટે અનેક ચેષ્ટાઓ કરી, છતાં પણ પ્રભુ ચલિત ન જ થયા.
ત્યાર પછી તેણે પ્રભુના મસ્તક પર ધૂળ વરસાવી તે પણ પ્રભુ ન ડર્યા.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
મેઘાલી દેવના ઘર ઉપસર્ગો
૩૯ ત્યાર બાદ તેને અનેક ભૂતપ્રેતે વગેરે વિમુવી પ્રભુને કઈ પણ ભેગે ચલિત કરવા માટે અનેક ઉપદ્ર ઉપસર્ગો કર્યા, તે પણ પરમાત્મા દયાનમાં તદવસ્થ જ રહ્યા.
આથી અત્યંત ક્રોધે ભરાઈ એ મેઘમાલીએ પ્રભુને જળમાં ડુબાડવા માટે આકાશમાં મહામેઘ વિઑ. કલપાન કાલના મેઘ સમાન મૂશળધાર તે વરસવા લાગ્યો. સર્વ દિશાઓમાં ભયંકર વિજળીના કટકડાટ અને જાણે બ્રહ્માંડને ફેડી નાખે એવા પ્રકારની ઘનગજેનાઓને ગડગડાટ શરૂ કર્યો. જળ વૃષ્ટિ એટલા જરથી તે કરવા લાગ્યો કે તેના પ્રહારથી પક્ષીઓ ઉંચે ઉછળી ઉછળી નીચે પડવા લાગ્યાં. મેટા મેટા હાથીઓ અને પરાક્રમી સિંહો આદિ પણ આમતેમ નાશભાગ કરવા લાગ્યા. સપાટ જમીન પર પણ પાણું પૂર જે સમાં વહેવા લાગ્યું. જોતજોતામાં અને થોડીવારમાં તે ધ્યાનસ્થ રહેલા પ્રભુના કાન પર્યત પાણી આવી ગયું તે પણ પાર્શ્વનાથ ભગવાન લેશમાત્ર ચલાયમાન ન થયા. ધરણેન્દ્રની ભક્તિ
જ્યારે જળ પ્રભુની નાસિકા (નાક)ના અગ્ર
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ભાગ સુધી આવી પહોંચ્યું ત્યારે તે સમયે ધરણેન્દ્ર દેવનું આસન ચલિત થયું. અવધિજ્ઞાનથી તેને જોયું કે
જ્યાં પ્રભુ ધ્યાનસ્થ છે ત્યાં કમઠ તાપસને જીવ મેઘ માળી ઘોર ઉપદ્રવ-ઉપસર્ગ કરે છે. માટે હું જઉં અને એ પ્રભુને ઉપદ્રવથી રહિત કરું. એમ વિચારી તત્કાળ તે ધરણેન્દ્ર દેવ પિતાની દેવીઓ સાથે ત્યાં આવ્યું. પ્રભુને નમસ્કાર કરી, પ્રભુના ચરણ નીચે લાંબા વાળવાળું એક સુવર્ણ કમળ વિકુવ્યું. તથા પિતાની કાયાથી પ્રભુની પીઠ અને પડખાને ઢાંકી દેવા પૂર્વક સાત ફણા વડે પ્રભુના મસ્તકે છત્ર ધારણ કર્યું. ધરણેન્દ્રની દેવીઓ (ઈન્દ્રાણીઓ) ભક્તિભાવપૂર્વક પ્રભુની સન્મુખ ગીતગાન સહિત નૃત્ય કરવા લાગી.
એ સમયે ભક્તિવંત ધરણેન્દ્ર પર અને ઉપસર્ગ કરનાર કમઠના જીવ મેઘમાળી પર પ્રભુની સમદષ્ટિ હતી.
મેઘમાળીને પશ્ચાતાપ
ત્યાર પછી ધરણેન્દ્ર ઉપસર્ગ કરતા મેઘમાળીને કોપથી કહ્યું- અરે દુષ્ટ ! આ તે શું કરવા માંડયું
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
મેઘમાલીના પશ્ચાતાપ
૪૧
છે? કરૂણાસિન્ધુ આ પ્રભુએ પૂ`ભવમાં તને પાપ કરતાં અટકાવ્યા છે તે ઉપકાર ભૂલી જઈ તું અપકાર કરવા તૈયાર થયા છે ? પ્રભુને ધ્યાનથી ચલિત કરવાની અને જળમાં ડુબાડી દેવાની તારી વાપરેલી તમામ શક્તિ વ્યથ ગઈ છે. તું ઉપદ્રવ– ઉપસને શીઘ્ર દૂર કરી દે, નહીં તે હવેથી તુ રહી શકીશ નહી. ’ ધરણેન્દ્રનુ આવા પ્રકારનું વચન સાંભળીને ભયભીત થયેલા એવા મેઘમાળીએ નીચે જોયુ' તેા નાગેન્દ્ર સેવિત એવા પાર્શ્વ પ્રભુને તદવસ્થ દીઠા. એ સમયે તેણે વિચાર્યું કે ‘અહે! આ પ્રભુ અન તશક્તિના ધણી છે. પેાતાની એક મુષ્ટિથી મહાપર્વાંતને પણ ચૂણુ કરવા સમર્થ છે, છતાં પણ એ કરુણાસાગર હોવાથી મારા જેવા ઘાર ઉપસર્ગ કરનાર પાપાત્મા પર શ માત્ર પણ ક્રોધ કરતા નથી. તેમજ મને બાળીને ભસ્મીભૂત પણ કરતા નથી. મને ભય ધરણેન્દ્રના છે, પ્રભુના નથી.
આવા ત્રિલકના નાથ સને વઢનીય અને પૂજનીય પ્રભુનો અપકાર કરીને હું કયાં જઈશ ! લેાકયમાં પણ મારી સ્થિતિ થઈ શકશે નહી, તે પછી હું કાને શરણે જઈશ.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ એ વિચારથી એ જ સમયે તેની મનોભાવનામાં એકદમ પલટ થતાં, તત્કાળ જળ સંડરી લઈ મેઘમાળી પ્રભુના ચરણે ઝૂકી પડશે. પશ્ચાત્તાપ પૂર્વક ક્ષમા માગી, સ્તુતિ કરી અને પ્રભુનું શરણું સ્વીકારી સ્વસ્થાનકે તે ચાલ્યા ગયે.
આ બાજુ ધરણેન્દ્ર દેવ પણ પ્રભુની સમક્ષ નાટયાદિ કરવા પૂર્વક નમસ્કાર કરીને પરિવાર સહિત સ્વસ્થાનકે ગયે. પ્રભુએ પણ મેઘમાળી દેવના ઉપદ્રવઉપસર્ગથી રહિત બની અન્યત્ર વિહાર કર્યો. કેવલજ્ઞાન
પ્રભુએ દિશામાં વ્યાશી દિવસ પસાર કર્યા. ચોરાશીમા દિવસે આશ્રમપદ ઉદ્યાનમાં ઘાતકી વૃક્ષ નીચે કાયેગે રહી, ફાગણ (ચૈત્ર) વદ ચોથને દિવસે વિશાખા નક્ષત્રમાં ચંદ્રમાને વેગ પ્રાપ્ત થયે તે, શુકલ ધ્યાનના પ્રથમના બે ભેદને ધ્યાવતાં અને ઘાતી કર્મને ચકચૂર કરતાં છક્તા યુક્ત પાર્શ્વનાથ ભગવાન અનંત અને અનુપમ કેવલજ્ઞાન ને કેવલદર્શનને પામ્યા.
ત્યાં દેવેએ આવી સમવસરણની રચના કરી. તેમાં પ્રભુએ બેસી દેશના આપી. તે સાંભળી અનેક
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રભુના પરિવાર
૪૩
જનાએ પ્રભુ પાસે દીક્ષા લીધી. પ્રભુના પિતા અશ્વસેન રાજાએ અને પ્રભુની માતા વામાદેવીએ પણ લઘુ પુત્રને રાજ્ય સાંપી પ્રત્રજયા સ્વીકારી.
પ્રભુએ પૃથ્વ તળ ઉપર વિચારી સાગરદત્ત અને અદત્ત આદિ અનેક જનાને તેમના પાછલા ભવના વૃત્તાંત કહી દીક્ષાઓ આપી. પ્રભુના પરિવાર
પુરુષ પ્રધાન અન્ પ્રાર્શ્વનાથ ભગવાનને શુભ, આય ઘાષ, વિશિષ્ટ બ્રહ્મચારી, સામ, શ્રીધર. વીરભદ્ર અને યશસ્વી એ નામના આઠ ગણુધરા હતા.
[ આ સમન્થમાં આવશ્યક સૂત્રમાં દશ ગણુધ શને નિર્દેશ છે. સ્થાનાંગ સૂત્રમાં એ અલ્પાયુષી. હાવાથી નામના નિર્દેશ કરેલ નથી. બાકીના આઠ નામેા ઉપર પ્રમાણે જણવ્યાં છે.
તદુપરાંત-પ્રભુને આ`દિન્ન આદિ સોળ હજાર (૧૬૦૦૦) સાધુએ, પુષ્પચૂલા પ્રમુખ અડત્રીસ હજાર (૩૮૦૦૦) સાધ્વીઓ, સુત્રત વિગેરે એક લાખને ચેાસઠ હજાર ( ૧૬૪૦૦૦) શ્રાવકો, સુનન્દા આદિ. ત્રણ લાખને સત્તાવીશ હજાર (૩૨૭૦૦૦ ) શ્રાવિકાએ
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ ત્રણસો ને પચાર (૩૫૦) ચૌદ પૂર્વીએ, એક હજાર ને ચારસો (૧૦૦) અવધિજ્ઞાનીઓ, એક હજાર (૧૦૦૦) કેવલજ્ઞાનીઓ, અગીયારસ (૧૧૦૦) વૈકિય લબ્ધિવાળાઓ, છ (૬૦૦) મનઃ Áવજ્ઞાનીઓ અને આઠસો (૮૦૦) વિપુલમતિવાળાએ, વિગેરે વિપુલ પરિવાર હતા.
તેમાંથી એક હજાર (૧૦૦૦) સાધુઓ મોક્ષમાં ગયા અને બે હજાર (૨૦૦૦) સાધ્વીઓ મોક્ષમાં ગઈ તથા બારસે (૧૨૦૦) મુનિઓ અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયા. પ્રભુના શાસનમાં છસો (૧૦૦) વાદીઓ - હતા તથા પ્રભુના તીર્થમાં પા નામે યક્ષ અને અને પદ્માવતી નામે યક્ષ-શાસનદેવતા હતાં. મેક્ષ
પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન ત્રીસ વર્ષ ગૃહસ્થાવસ્થામાં રહી, સંયમ સ્વીકારવા પૂર્વક ચાલી દિવસ છઘસ્થ પર્યાય પાળી, અને વ્યાશી દિવસ ન્યૂન સીત્તેર વર્ષ પર્યત કેવલી પર્યાય વાળી, એ રીતે સીત્તેર વર્ષ ચારિત્ર પર્યાય પાળી, તે પિતાને નિર્વાણ સમય સમીપ આજે જાણી, શ્રી સમેતશિખર -તીર્થે પધાર્યા. ત્યાં પ્રભુએ તેત્રીસ મુનિ સાથે ચેવિઆર માસક્ષમણ (એક માસ) તપનું અનશન કર્યું. તેને
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રભુના અગ્નિસંસ્કાર્ની વિધિ
૪પ અંતે શ્રાવણ સુદ આઠમના દિવસે વિશાખા નક્ષત્રમાં ચંદ્રમાનો પેગ પ્રાપ્ત થયે છતે અઘાતી કર્મને ક્ષય કરવા પૂર્વક કાન્સર્ગ ધ્યાન મુદ્રામાં વર્તતા એવા શ્રી પાશ્વનાથ પરમાત્મા પિતાનું સે વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી મેક્ષ સુખને પામ્યા. પ્રભુના અગ્નિસંસ્કારની વિધિ
એ સમયે આસન કંપતાં અવધિજ્ઞાનથી પ્રભુનું નિર્વાણ જાણી શક્રેન્દ્ર વિગેરે સર્વ ઈન્દ્રો અને દેવે સર્વ પરિવાર સહિત સ્વર્ગમાંથી ત્યાં શ્રી સમેતશિખર તીર્થે આવ્યા.
ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવા પૂર્વક નમન કરી સર્વે નિરાનંદ અપૂર્ણ નેત્રવાળા બની, પ્રભુના દેહથી અતિ દૂર નહીં કે અતિ નજીક નહીં એ રીતે હાથ જોડી પણું પાસના કરવા લાગ્યા.
ત્યાર પછી શકેન્દ્ર ભવનપતિ, વ્યંતર, તિષ્ક અને વૈમાનિક દેવેની મારફત નંદનવનમાંથી ગોશીર્ષ.. ચંદન મંગાવી (ત્રણ) ચિતાઓ તૈયાર કરાવી. તેમાં એક તીર્થકરના શરીર માટે, એક ગણધરોના શરીર માટે અને એક શેષ મુનિઓને માટે.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૬
શ્રી પાર્વજન વન-સૌરભ
પુનઃ શકેન્દ્ર પ્રભુના શરીરને સ્નાન કરાવ્યું. ગશીર્ષચંદનનું વિલેપન કર્યું. હંસ લક્ષણવાળું વસ્ત્ર ઓઢાડયું. અને સર્વ અલંકારોથી એ શરીરને શણ ગાયું. આ રીતે અન્ય દેવેએ પણ ગણધરના દેહને તથા મુનિઓના દેહને કર્યું.
પુનઃ શકે, વિચિત્ર પ્રકારના ચિત્રોથી ચિત્રિત એવી શિબિકાઓ-પાલખીઓ બનાવરાવી, તેમાં શોકાકાંત એવા શક્રેન્દ્ર પ્રભુના દેહને પધરાવ્યું. અન્ય દેવેએ પણ અન્ય મુનિએના દેહને પધરાવ્યા,
ત્યાર પછી કેન્દ્ર તીર્થંકર પ્રભુના દેહને શિબિકાપાલખીમાંથી નીચે ઉતારી ચિતામાં સ્થાપન કર્યો. અન્ય દેવેએ મુનિઓના દેહને ચિતામાં સ્થાપન કર્યા, ત્યાર બાદ શક્રેન્દ્રની આજ્ઞાથી આનંદ અને ઉત્સાહ રહિત એવા અગ્નિકુમાર દેએ ચિતામાં અગ્નિ પ્રદીપ્ત કર્યો. વાયુકુમાર દેએ વાયુ ચલાવ્યું. અન્ય દેવોએ એ ચિતાઓમાં કાલાગરૂ અને ચંદનાદિ ઉત્તમ કાષ્ઠ નાખવા પૂર્વક ઘીના ઘડાઓથી એ ચિતાઓને સીંચવા માડી. એ અગ્નિના દાહથી પ્રભુનું શરીર અને અન્ય મુનિઓના શરીર બળીને ભસ્મીભૂત થતાં તથા કેવલ અંગોપાંગનાં અસ્થિઓ રહેતાં, શક્રેન્દ્રની આજ્ઞાથી મેઘ
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રભુના અગ્નિસંસ્કારની વિધિ
૪૭ કુમાર દેએ વરસાદ વરસાવી એ ચિતાઓને ઠંડી કરી. સૌધર્મેન્દ્ર પ્રભુની જમણી તરફની ઉપરની દાઢ ગ્રહણ કરી. ઈશાનેન્દ્ર ડાબી તરફની ઉપરની દાઢ ગ્રહણ કરી. ચમેરેન્ટે જમણી તરફની નીચેની દાઢ ગ્રહણ કરી. બલીન્ડે ડાબી તરફની નીચેની દાઢ ગ્રહણ કરી. અન્ય દેવેએ પણ કેઈએ ભક્તિ ભાવથી, કેઈએ પિતાના આચાર સમજી, અને કેટલાએક ધર્મ સમજી બાકી રહેલ અંગે પાંગનાં અસ્થિ ગ્રહણ કર્યા.
ત્યાર પછી શકેન્દ્ર એક તીર્થંકર પ્રભુની ચિતા પર, એક ગણધરની ચિતા પર અને એક મુનિઓની ચિતા પર રત્નમય સૂપ કરાવ્યા.
એ સર્વ કાર્ય કરી શકેન્દ્ર વિગેરે દે નંદીશ્વર દ્વીપમાં જઈ, અષ્ટાક્ષિક મહેત્સવ કર્યો. ત્યાંથી શકેન્દ્રાદિ પિતપોતાના વિમાનમાં જઈ પોતપોતાની સભામાં રહેલ વજીમય ડબ્બામાં એ પ્રભુની દાઢા આદિ મૂકીને તેની ગંધ-માલ્યાદિકની પૂજા કરવા લાગ્યા.
આ રીતે કેન્દ્ર વિગેરે દેવોએ કમશઃ એ પાર્શ્વનાથ પ્રભુના વન–જન્મ-દીક્ષા-કેવલ-મેક્ષ એ પાંચ કલ્યાણ કે મહામહોત્સવ પૂર્વક રૂડી રીતે ઉજવ્યાં.
એ પાર્શ્વનાથ પ્રભુને બે પ્રકારની અંતગડ ભૂમિ થઈ યુગાન્તકૃત ભૂમિ અને પર્યાયાન્તકૃત ભૂમિ. તેમાં
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ પ્રભુથી માંડીને ચાર પાટ સુધી મોક્ષ માર્ગ ચાલુ રહ્યો. એ યુગાન્તકૃત ભૂમિ જાણવી.
તથા પ્રભુને કેવલજ્ઞાન થયા પછી ત્રણ વર્ષ બાદ મોક્ષમાર્ગ પ્રચલિત થયો એ પર્યાયાઃહંત ભૂમિ જાણવી.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના નિર્વાણ પછી અઢીસે. વર્ષ બાદ શ્રી મહાવીર પરમાત્માનું નિર્વાણ થયું. ઉપસંહાર
પુરૂષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુને મહિમા આજે જગતભરમાં કેઈ અનેર–અલૌકિક છે. એમના અનેક નામે સુપ્રસિદ્ધ છે, એટલું જ નહીં પણ અનેક નામવાળી એમની મૂર્તિઓ જગમશહૂર અને મહાપ્રાભાવિક છે. એમના નામવાળી પ્રાચીનમાં પ્રાચીન મૂર્તિ શ્રી. શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથની આજે પણ સૌનું આકર્ષણ કરી રહી છે. એ જ પ્રમાણે સ્થંભન પાર્શ્વનાથ, પંચાસરા પાર્શ્વનાથ, સેરીસા પાર્શ્વનાથ, જીરાવલી પાર્શ્વનાથ, ગેડીજી પાર્શ્વનાથ, નાકેડા પાર્શ્વનાથ, ભીલડીયા પાર્શ્વનાથ, કરેડા પાર્શ્વનાથ, ભટેવા પાર્શ્વનાથ, ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ, અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ, વકાણુ પાશ્વ નાથ, સહસ્ત્રફણ પાર્શ્વનાથ, સુરજમંડન પાર્શ્વનાથ
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રભુના અગ્નિસંસ્કારની વિધિ શામળા પાર્શ્વનાથ, અજારા પાશ્વનાથ, અમીઝરા પાશ્વ નાથ, મનહન પાર્શ્વનાશ જગવલ્લભ અનાથ, કલિકુંડ પાર્શ્વનાથ, મૂળવા પાર્શ્વનાથ, અવંતી પાપ નાથ, ભીડભંજન પાર્શ્વનાથ, લેઢણુ પાર્શ્વનાથ, નવખંડા પાર્શ્વનાથ, નવલા પાર્શ્વનાથ વિગેરેની મૂતિ એ પણ અતિ પ્રાચીન દેવા સાથે સોને આકર્ષી રહી છે
એમના નામે અનેક તીર્થો આજે જગતમાં વખણાઈ રહ્યાં છે. તથા જગતના ઈતિહાસમાં સુવણક્ષરે અંકિત થયાં છે.
જેનેના મંદિરમાં જ્યાં જ્યાં પ્રતિષ્ઠા હોય ત્યાં 'ॐ ही श्री जीरावली पाश्वनाथाय रक्षां कुरु कुरु स्वाहा' એ રીતે એમના નામને ઉલ્લેખ છે,
જેન સાધુ-સાધ્વીઓ વિહારમાં સાંજના પ્રતિકમણમાં ચૈત્યવંદન તેમના નામનું જ કરે છે. તેરસના દિવસે ચતુર્વિધ સંઘ સાંજના પ્રતિક્રમણમાં એમના નામનું જ ચૈત્યવંદન કરે છે.
દીક્ષા, વડી દીક્ષા, અને ત્રચ્ચારણ વિગેરેમાં પણ એમના નામનું ચિત્યવંદન જ કરાય છે.
એમના ન મનાં અનેક સ્તંત્ર-સ્તુતિ-સ્તવને ઈદ-ગીત-કવિતાઓ-ચૈત્યવંદને આદિ પ્રાચીન અને
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦
શ્રી પાર્જિત જીવન–સૌરભ
અ†ચીન રચાયેલાં ઘણાં જ જોવામાં આવે છે. તેમાં પણ ‘વાહર ’ અને ‘ નતિદુયળ ’ તથા ‘ ત્યાગ મંત્રિ ’ વિગેરે અતિ પ્રસિદ્ધ અને પ્રભાવિક છે.
પુરૂષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના અંશતઃ આલેખેલ એ જીવન સૌરભને મનનપૂર્વક વાંચી અને તેને દૃષ્ટિમાં રાખી, એ પાર્શ્વનાથ પ્રભુની જેમ પ્રત્યેક પ્રાણી આદર્શ જીવન જીવી, સયમના પુનિત પથે વિચરી, અહિંસા-સ’યમ-તપ દ્વારા અંતરંગ શત્રુઓને જીતી, આત્માને સ્વતંત્ર આઝાઢી અપાવવા પૂર્ણાંક કેવલજ્ઞાનને પામી, ભવભ્રમણ સ^થા અંધ કરી, સકલ કને! ક્ષય કરવા પૂર્ણાંક પરમાત્મા બની, પરમ પદને પામે અને સદા શાશ્વતા મેાક્ષના અનત સુખમાં મ્હાલે એમ અતઃકરણપૂર્વક અભિલષતા વિરમું છું.
વીર સ, ૨૪૯૨, વિક્રમ સ’. ૨૦૨૨ ના પાષ સુદ ૯ શ્
શનિવાર
તા. ૧–૧–'૬૬
[શ્રી શાંતિનાથના કેવલજ્ઞાનને દિવસ] સ્થળ :- ખીમેલ જૈન ઉપાશ્રય (રાજસ્થાન) મારવાડ
લેખક
વિજયસુશીલસૂરિ
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
5 ॐ हाँ अहं नमः 252522525255252 25
પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના જીવનચરિત્રને લગતી
બાવન ગેલની પ્રશ્નોત્તરી
7525252 : 2m:: 52525 પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મહારાજ
[૧]
પ્રશ્ન— શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું ચ્યવનકલ્યાણુક કયા દિવસે થયું ?
ઉત્તર- ફાગણ વદ (ચૈત્ર વદ) ચાથને દિવસે.
[૨]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કયા વિમાનમાંથી ચવીને આવ્યા ?
ઉત્તર- દશમા પ્રાણુત નામના દેવ્લાકમાંથી
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
શ્રી પાWજિન જીવન-સૌરભ
[૩] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને ગર્ભકાલ કેટલે? ઉત્તર- નવમાસ અને સાડાસાત દિવસ.
[૪]. પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનો જન્મ કઈ નગરીમાં
થયે? ઉત્તર- વાણુરસી નગરીમાં.
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું જન્મકલ્યાણક કથા
દિવસે થયું? ઉત્તર- માગશર (પષ) વદ દશમને દિવસે.
[૬] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કયા નક્ષત્રમાં જન્મ્યા ? ઉત્તર- વિશાખા નક્ષત્રમાં.
[૭] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કઈ રાશિમાં જન્મ્યા? ઉત્તર- તુલા રાશિમાં.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાવન બાલની પ્રશ્નોત્તરી
[૮] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને ગાણું કરે? ઉત્તર- રાક્ષસગણુ.
[૯]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની યોનિ કઈ? ઉત્તર– મૃગનિ .
[૧૦] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના પિતાનું નામ? ઉત્તર- અશ્વસેન રા.
થી પાયલ૧૧]
ઉત્તર
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની માતાનું શું નામ? ઉત્તર- વામાદેવી માતા.
[૧૨]. પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના કુલોત્રનું શું નામ? ઉત્તર- ઈફવા
[૧૩] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું લાંછન કર્યું? ઉત્તર- સપનું.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ
[૧૪] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શરીરની ઊંચાઈ
કેટલી ? ઉત્તર- નવ હાથની.
[૧૫] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શરીરને વર્ણ કર્યો? ઉત્તર- નીલ વર્ણ.
[૧૬] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન સંસારી અવસ્થામાં
કઈ પદવી પામ્યા? અને ત્યાગી અવસ્થામાં
કઈ પદવી પામ્યા? ઉત્તર- સંસારી અવસ્થામાં રાજકુમારની અને ત્યાગી અવસ્થામાં તીર્થકરની.
[૧૭] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન સંસારી અવસ્થામાં
બ્રહ્મચારી રહ્યા કે વિવાહીત થયા? ઉત્તર- વિવાહિત થયા. અર્થાત્ પ્રભાવતી રાજકુમારી
સાથે પરણ્યા.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
વન બેલની પ્રોત્તરી
મ - [૧૮] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને કંઈ નગરીમાં દીક્ષા
લીધી? ઉત્તર – વાણુરસીમાં..
[૧૯] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને કેટલા પુરુષની સર્ચ
દીક્ષા લીધી? ઉત્તર - ત્રણસે (૩૦૦) પુરુષની સાથે.
[૨૦] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને કયા વૃક્ષ નીચે રક્ષા
લીધી? ઉત્તર :- ઘાતકી વૃક્ષની નીચે.
૨૧]
પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું દીક્ષાકમાણુક કયા
દિવસે થયું ? ઉત્તર :- માગશર (પષ) વદ અગિયારસને દિવસે.
[૨૨] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને રીક્ષાના દિવસે કો
તપ હતા ?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬
બી પાશ્વજિન છલન-રણ ઉત્તર :- અમને (ત્રણ ઉપવાસને).
[૨૩] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને દીક્ષા લીધા પછી
પ્રથમ પારણું કેટલા દિવસે કર્યું? ઉત્તર - ત્રણ દિવસ પછી
[૨૪] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને પ્રથમ પારણું કઈ
વસ્તુથી કર્યું? ઉત્તરઃ –ખીરથી.
[૨૫] પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને પ્રથમ પારણું ક્યાં
ઉત્તરઃ- ધન્ય નામના સાર્થવાહને ત્યાં.
[૨૬] પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને છઘસ્થ કાળ કેટલે? ઉત્તર :ચોરાશી દિવસને.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
નવાન બેની પ્રમોરારી
[૨૭] પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું કેવલજ્ઞાન કયા
દિવસે થયું? ઉત્તર –ફાગણ (ચૈત્ર) વદ ચોથને દિવસે.
[૨૮] પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને કેવલજ્ઞાન કયા
સ્થાનમાં થયું? ઉત્તર :- જાણુકરર મગરીમાં.
[૨૯] પ્રમ- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્તિના
દિવસે કો તપ હતો? ઉત્તર - છને (બે ઉપવાસન) તા.
[...] પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ગવવાની સાથે
ઉત્તર :- દશની.
પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના સાધુઓની સંખ્યા
કેટલી ?
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ
ઉત્તર:- સોળ હજાર (૧૬૦૦૦)ની.
[૩૨] પ્રશ્ન:- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સાધ્વીઓની સંખ્યા
કેટલી? ઉત્તર:- આડત્રીસ હજાર (૩૮૦૦૦)ની.
[૩૩] પ્રશ્ન - શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શ્રાવકેની સંખ્યા
કેટલી? ઉત્તર – એક લાખ અને ચોસઠ હજાર (૧૬૪૦૦૦)ની.
[૩૪] પ્રશ્ન – શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની શ્રાવિકાઓની સંખ્યા
કેટલી ? ઉત્તર - ત્રણ લાખ અને સત્તાવીશ હજાર (૩ર૭૦૦૦)ની.
[૩૫] શ્ન – શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને વેકિય લબ્ધિવાળા- એની સંખ્યા કેટલી? ઉત્તર :- અગિયારસે (૧૧૦૦) ની.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાવન માલની પ્રશ્નોત્તરી
[K ]
પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ચૌદ પૂર્વધારીઓની
સખ્યા કેટલી
ઉત્તર :– ત્રણસો પચાસ (૩૫૦) ની.
૫૯
[ ૩૭ ]
પ્રશ્ન :- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના અવધિ જ્ઞાનીઓની સખ્યા કેટલી? ઉત્તર :- ચૌદસે (૧૪૦) ની
[ ૩૮ ]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ગંગવાનના મને વિજ્ઞાનીની. સંખ્યા કેટલી ?
ઉત્તર- છસા (૬૦૦) ની.
[ ૩૯ ]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વ નાથ ભગવાનના કેવલજ્ઞાનીઓની
સખ્યા કેટલી ?
ઉત્તર- એક હજાર (૧૦૦૦) ની.
· [૪૭ [
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના વાસીઓની સંખ્યા કેટલી .
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ઉત્તર- છ (૬૦૦) ની
[૪૧] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શાસનયક્ષ દેવનું
નામ શું? ઉત્તર- પાચક્ષ દેવ.
[૪૨] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની શાસનયક્ષિણીનું
નામ શું? ઉત્તરપક્ષવતી યક્ષિણદેવી.
[૪૩] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના પ્રથમ ગણધરનું
નામ શું ? ઉત્તર- શ્રી આર્યદિન ગણધર.
[૪૪] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રથમ સાધ્વીનું - નામ શું ? છત્તર- શ્રી પૂ૫ચૂલા આર્યા-સાધ્વી.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાવન બેલની પ્રમોની
[૪] પ્રશ્ન- એ પાર્શ્વનાથ ભગવાનને મોક્ષ પ્રાપ્તિના દિવસ
સુધીને અંતિમ તપ કેટલે કર્યો? ઉત્તર- એક માસને. (અર્થાત્ મેક્ષ સંલેખના ત્રીસ ઉપવાસની)
[૪૬] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની એક્ષપ્રાપ્તિનું સ્થાન્ટિ
કયું? ઉત્તર- શ્રી સમેત શિખર તીર્થ
[૪૭] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું નિર્વાણ કલ્યાણક
કયા દિવસે થયું? ઉત્તર– શ્રાવણ સુદ આઠમને દિવસે.
[૪૮] પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાત કયા આસને રહી,
મેક્ષમાં ગયા? ઉત્તર- કાઉસગ્ગ ધ્યાને.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન–સૌરભ
[ ૪૯ ]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કેટલા મુનિએની સાથે મેક્ષમાં ગયા ?
ઉત્તર– તેત્રીશ (૩૩) મુનિએની સાથે.
ર
[ ૫૦ ]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કેટલા વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી માક્ષમાં ગયા ?
ઉત્તર- સા (૧૦૦) વર્ષનુ... આયુષ્ય.
[ ૫૧ ]
પ્રશ્ન- સમ્યક્ત્વ પામ્યા પછી શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કેટલા ભત્ર કરી માક્ષમાં ગયા ?
ઉત્તર- દેશ ભવ કરી.
[ પર ]
પ્રશ્ન- શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને અને ત્યારપછી થયેલા શ્રી મહાવીરસ્વામી ભગવાનને પરસ્પર અંતરમાન કેટલું ?
ઉત્તર- મસા પચાસ (૨૫૦) વર્ષનુ’.
॥ इति श्री पार्श्वनाथस्य प्रश्नोत्तरी समाप्त || 5 शुभं भवतु
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસમા અને ભટેવા પાર્શ્વનાથ
શ્રી દેવી પાર્શ્વનાથાય નમો નમઃ |
ચાણસ્મા
અને છે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ છે
ભારતવર્ષમાં ગૂર્જરભૂમિ-ગુજરાતનું સ્થાન અને અને અનેખું છે. ધર્મ, સંસ્કૃતિ ને કળાદિકમાં આજે ગુજરાત પોતાનું વિશિષ્ટ સ્થાન વિશ્વમાં ધરાવે છે. એક કાળે મગધમાં જે જૈનધર્મને પ્રચાર પ્રધાનપણે હવે તેની ઝાંખી આજે જગતમાં ગુજરાત કરાવી રહ્યું છે.
આ ગૂર્જરભૂમિ આજે જૈનધર્મનું મુખ્ય કેન્દ્રધામ છે. વિશ્વભરમાં વિખ્યાત અને સીટી ઓફ ટેમ્પસ તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામેલ એવું જૈનેનું શાશ્વતું અજોડ શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થ આ જ ભૂમિમાં આવેલું છે. વાદળેની સાથે જાણે વાત કરતું એવું જેનેનું બીજુ શ્રી ગિરનાર મહાતીર્થ પણ આ જ ભૂમિમાં આવેલ છે. મંદિરેની ઊંચાઈમાં પ્રથમ નંબરે આવતું એવું જેનેનું ત્રીજું શ્રી તારં ગાજી. તીર્થ પણ આ જ ભૂમિમાં આવેલું છે.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્જિત જીવન–સૌરભ
ગત ચાવીશીમાં થયેલ ચાવીસ તીથંકર પૈકી નવમા શ્રી દામાદર તી કરના સમયમાં આષાઢી શ્રાવકે ભરાવેલ ભવ્ય જિનમિત્ર શ્રી શખેશ્વરા પાર્શ્વનાથનુ અતિ પ્રાચીન તીર્થં આ જ ભૂમિમાં આવેલું છે.
૬૪
જૈનાના અનેક તીર્થાં, અનેક જિનમદિરા અને અનેક ધર્મસ્થાન વિગેરેથી તથા જૈનેતરાના પણ અનેક તીર્થાં. અનેક દેવાલયેા અને અનેક ધર્મ સ્થાનકોથી અતિ સુશેાભિત આ ગૂજરભૂમિ છે.
અનેક સંતમહાત્માઓની-સાધુ પુરુષાની, અનેક ધમ વીરાની, અનેક દાનવીરાની, અનેક દયાવીરાની અને અનેક યુદ્ધવીરાની તથા અનેક સમથ વિદ્વાના આદિની જન્મભૂમિ પણ આ ગૂજરભૂમિ છે.
જૈનાએ પેાતાની સમગ્ર શક્તિ અને ધનના સભ્યય અદ્ભુત જિનતીર્થં ને જિનમદિશ આફ્રિ પાછળ રેલાવી દઈ આ ગૂર્જરભૂમિને નંદનવન સમી અનાવી મૂકી છે.
આવા મહાગુજરાતના ગૌરવભર્યાં ઇતિહાસમાં સુપ્રસિદ્ધ અનેક નગરો-શહેર અને અનેક ગામે આવેલાં છે. તેમાં ચાણસ્મા પશુ એક પ્રાચીન શહેર છે.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ૬૫
જેના અનેક તીર્થોની જેમ અતિપ્રાચીન અને ચમત્કારિક એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિને લઈને એ શહેર પણ તીર્થ તરીકે પંકાય છે. પ્રતિવર્ષ પાટણથી ત્યાં સંઘ પણ આવે છે. - ચાણસ્માની પ્રાચીનતા માટેના ઉલ્લેખ જૈન ગ્રંથમાંથી ચૌદમા સૈકાના તે મળે જ છે. એ સમયમાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના મંદિરની વિદ્યમાનતા હતી. (૧) વીશા શ્રીમાલી જ્ઞાતિના એક પ્રાચીન કુલની વંશા
વલીમાં ચાણસ્માનો શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના મંદિર અને તેની પ્રતિષ્ઠાને ઉલેખ
દષ્ટિગોચર થાય છે તે આ પ્રમાણે – " पूर्वि वर्धमानभाई जयता उचली चाहणसामि वास्तव्यः सासरामांही तव श्री भट्टेवा श्रीपार्श्वनाथचैत्यकाशपिर्त सं. १३३६ वर्षे अंचलगच्छे श्री अजितसिंहसरिणामु मुपदेशेन
વર્ધમાનના ભાઈ જયતાએ (નરેલી ગામમાંથી) ઉચાળ ભરીને પિતાના સસરાના ગામ ચાણસ્મામાં નિવાસ કર્યો. ત્યાં તેણે
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું મંદિર બંધાવ્યું, અને અંચલગચ્છમાં થયેલ શ્રી અજીતસિંહસૂરિના ઉપદેશથી તેની પ્રતિષ્ઠા
કરાવી.”
આ સિવાય બીજો ઉલ્લેખ પણ દષ્ટિગોચર
થાય છે. તે આ પ્રમાણે– (૨) વિ. સં. ૧૬૪૮ની સાલમાં આચાર્ય શ્રી
લલિતપ્રભસૂરિ મહારાજે “પાટણ ચૈત્ય પરિપાટી” રચેલી છે. તેમાં પણ ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવાજી પાર્શ્વનાથને તથા મૂતિ સંખ્યાને ઉલ્લેખ નીચે પ્રમાણે કરેલે
છે. જુઓ– ચાણસમઈ તે પૂજઈ તુ, ભટેવ શ્રીપાસ રે; ચઉત્રીસ પડિ મા નિરખતાં તુ, પૂગી મનની
આસ રે.” (૧૯૪) (૩) વળી આ સમ્બન્ધમાં ત્રીજે ઉલ્લેખ પણ દષ્ટિગોચર થાય છે. તે આ પ્રમાણે–
વિ. સં. ૧૭૭૦ની સાલમાં આચાર્ય શ્રી ભાવરત્નસૂરિ મહારાજે “ભટેવા પાશ્વ
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ
૬૭
?
નાથ ઉત્પત્તિ સ્તવન ” રચેલુ છે. તેમાં ચાણસ્માના જિનમંદિર વિષે આખ્યાયિકા સંગ્રહાયેલી છે. “તે આખ્યાયિકા પણ પ્રાચીન સ્તવનમાંથી મે. ઉદ્ધૃરી છે” એમ સ્તવનકર્તા આચાર્ય શ્રી ભાવરત્નસૂરિ મહારાજે જણાવ્યું છે. એ સ્તવનના ઐતિહાસિક સાર નીચે પ્રમાણે છે. જીએ—
“ ઈડરની નજીકમાં આવેલ એવા ભાટુઆર ગામમાં એક સુરચ'દ નામના ગરીબ વણિક (શ્રાવક) રહેતા હતા. એક દિવસે તેના ઘરમાંથી ખેાદકામ કરતાં શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મૂર્તિ મળી આવી, ત્યારથી તેના પુણ્યે દય થતાં તે સ્થિતિસંપન્ન અને સુખી થયા.
આ વાત ઈડરના રાજાના જાણવામાં આવતાં રાજાએ સુરચંદ શેઠ પાસે એ મૂર્તિની માગણી કરી. સુરચંદ શેઠે એ મૂર્તિ રાજાને ન આપતાં ગામની અહાર જમીનમાં ભંડારી દીધી. આથી રાજાએ ગુસ્સે થઈ તેનું ઘર લૂંટી લીધું.
એ સમયે ચદ્રાવતી (ચાણુસ્મા ) માં વસતા રવિચંદ્ર નામના શ્રાવકને એ વાતની
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન સૌરભ ખબર પડી. તે ત્યાં જઈને જમીનમાં ભંડારેલી મૂતિને બહાર કાઢી ચંદ્રાવતી (ચાણસ્મા) માં લઈ આવ્યું. ત્યાર પછી તેણે ચાણસ્મામાં એક ભવ્ય જિનમંદિર બંધાવી તેમાં વિ. સં. ૧૫૩૫ની સાલમાં વૈશાખ સુદ ત્રીજને દિવસે એટલે અખાત્રીજે એ મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા કરાવી. આ સિવાય અઢારમા સૈકામાં થયેલ ઉપાધ્યાય શ્રી મેઘવિજયજી મહારાજ પણ “તીર્થમાળા, માં જણાવે છે કે –
૧ આ સંબંધમાં શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી ઝવેરીવાડ, અમદાવાદ તરફથી પ્રકાશિત થયેલ જૈનતીથી સેવ સંગ્રહ ' ( ભાગ પહેલે અને ખંડ પહેલે પ૪ મા પૃષ્ઠ માં જણાવ્યું છે કે
( ભાડુઆર ગામમાંથી મળેલી પ્રતિમાના કારણે ભટેવા નામ પડયું એવો ખુલાસે આપણને જીવનમાંથી મળી રહેલ છે. જ્યારે સં. ૧૩૩પ માં આ ગામમાં મંદિર બંધાવ્યું એવી વંશાવલીની હકીકત વિશ્વસને ય કરે છે. કેમ કે તેના પ્રતિષ્ઠાપક સૂરિવરનું આચાર્ય પદ્યનું વર્ષ સં. ૧૩૩૪ અને સ્વર્ગવાસનું વર્ષ સ. ૧૩૫૯ પટ્ટાવલીઓ નોંધે છે.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ
૬૯
ચાણસ ધન એ ભટેવઉ ભગવંત.
આ રીતે ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્થ નાથના-મળતા ઉલેખે પરથી તેની પ્રાચીનતા જણાઈ આવે છે.
આ સિવાય પણ તેની પ્રાચીનતાના અન્ય ઉલ્લેખે માટે પ્રયત્ન કર જોઈએ.
ભાડુઆર ગામમાંથી એ મૂતિ મળેલ હોવાથી ભટેવા નામ પડયું હોય એમ પ્રાચીન સ્તવનથી જણાય છે.
આથી સ્તવનમાં આપેલું સં. ૧૫૩૫નું પ્રતિષ્ઠાનું વર્ષ કાં તે જીર્ણોદ્ધારનું હોય કે એ સ્તવન લખનાર લહિયાની ભૂલવા સં. ૧૩૩૫ ને બદલે ૧૫૩૫માં લખાઈ ગયું હોય.
સ્તવનમાં આપેલ સુરચંદ શેઠ કે રવિચંદ શેઠ અને વંશાવલીમાં આપેલા વર્ધમાનના ભાઈ જયતાનાં નામે વિશે જાણવાને બીજા પ્રમાણની જરૂર રહે છે. કેમ કે આવા સ્તવનેના વણનેને બહુધા લેકકથાનો આધાર હોય છે.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉ૦
- -
-
-
- -
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ આ સિવાય આપણને એમ પણ માનવાને કારણ મળે છે કે, “ભટેવા” નામનું એક ગામ મરુધરમારવાડ પ્રદેશમાં પાલી” પાસે આ વેલુ છેત્યાંના જેને કારણર ત્યાંથી ઉચા છે અને આ તરફ આવ્યા હોય, અને તે વખતે આ મૂર સાથે તા આવ્યા હેય- તથા ભવ્ય એક જિન - દંર બંધ વી એ મૂતિ બિરાજમાન કરતાં તેનું નામ “શ્રી ભટેવા નાથ” રાખ્યું હોય તેમ પણ સંભવે છે.
ચાણસ્મા શહેરમાં આજે દૃશ્યમાન હતું શિલ્પકળા સમૃદ્ધ થી મટેવા પાકનાથનું ભવ્ય મનોહર પંચશિખરી જિનમંદિર ઘણુ પ્રાચીન છે. વિ. સં. ૧૮૭૨માં તેને જીર્ણોદ્ધાર થયેલ છે. આ મંદિરનું દ્વાર ઉત્તર-દિશામાં આવેલ છે. મૂળનાયકજી ભગવાન શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથજી પરિકર સાહત છે. બીજે મજલે પણ વિનેશ્વરદેવની મૂર્તિઓ છે. આ મંદિરના શિખરે અતિ ઊંચાં હોવાથી દૂર દૂરથી દશ્યમાન થાય છે. આ વિશાલકાય મંદિર જમીનથી ઊંચુ વિશેષ છે. તેને ફરતી ભમતીમાં વીશ દેરીઓ મનહર જિનમૂર્તિ ઓથી સમલંકૃત છે. તેમાં સેંધાથી આવેલ શ્રી નેમિનાથ ભગવાનની મૂર્તિ ભવ્ય છે. આ વીશ
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ૭૧ દેરી એની પ્રતિષ્ઠા વિ. સં. ૨૦૧૫માં થયેલી છે. વિ. સં. ૨૦૧૩ માં નૂતન ધજા દંડા પણ થયા પછી દહેરાસરના ત્રણ મુખ્ય શિખર ઉપર એક મહિના સુધી વિવિધરંગી દિવ્ય પ્રકાશ કલાક સુધી થયેલ ચાણનાની જૈન–જૈનેતર હજારોની જનતાએ જોયેલ છે.
સમીપમાં શ્રી શીતલનાથ ભગવાનનું મંદિર પણ પૂર્વ સન્મુખ છે. આ મૂર્તિ મ દિરની નજીકના ટાંકામાંથી નીકળેલી ચમત્કારિક છે. તેની પણ વિ. સં. ૧૯૭૪ની સાલમાં પ્રતિષ્ઠા થયેલી છે.
ચાણસ્માના સ્ટેશન નજીક જૈનેની એક વિદ્યાવાડી છે. જ્યાં શ્રી રાષભદેવ ભગવાનનું રમ્ય મદિર છે. તેમાં શ્રી પુંડરીકસ્વામી અને શ્રી ગૌતમસ્વામી આદિની પણ મૂર્તિઓ છે. આ વિદ્યાવાડીમાં શાસનસમ્રાટુ તપગચ્છાધિપતિ શ્રી કદમ્બગિરિ પ્રમુખ વિવિધ તીર્થોદ્ધારક બાલબ્રહ્મચારી પરમ પૂજ્ય પરમેશકારી પરમકૃપાળુ પરમ ગુરૂ ભગવંત આચાર્ય મહારાજાધિરાજ શ્રીમદ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીની મૂર્તિ તથા તેમના શિષ્યરત્ન સ્વ. મુનિરાજ શ્રી વિદ્યાવિજયજી મ. ના પગલાં છે. આ વિદ્યાવાડીના સદુપદેશક એ જ પૂજ્યયાદ પરમ ગુરૂ ભગવંત
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૨
પ્રભુના અગ્નિસંસ્કારની વિધિ આચાર્ય–દેવ શ્રીમદ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીના વરદ હસ્તે વિ. સં. ૧૯૮૨ માં શ્રી કષભદેવ આદિની પ્રતિષ્ઠા થયેલ છે.
વિ. સં. ૧૯૮૧ ની સાલમાં વિશાલ પરિવાર સાથે એ જ પરમ પૂજ્ય પ્રમુરૂ ભગવંત આચાર્યદેવના ચાતુર્માસમાં સ્વર્ગસ્થ થયેલ મુનિરાજ શ્રી વિદ્યાવિજ્યજી મ. ની સ્મૃતિમાં એમના નામથી એ વિદ્યાવાડીનું ઉત્થાન થયેલ છે.
આ ચાણસ્મા શહેરથી બે માઈલના અંતરે રૂપપુર ગામ પણ પ્રાચીન છે. ત્યાં પણ શ્રી નમિનાથ ભગવાનનું પ્રાચીન ભવ્ય જિનમંદિર છે. મૂળનાયક શ્રી નેમિનાથ ભગવાન છે. ભમતીમાં ચાવીશ જિનની મૂતિઓ છે.
ચાણસ્મામાં કેટ-કચેરી, સ્કૂલ હાઈસ્કૂલ, દવાખાનું, લાઈબ્રેરી, બેડી, પાંજરાપોળ વિગેરે અનેક સાધન છે. ધાર્મિક પાઠશાળા અને જ્ઞાનભંડાર પણ છે. વ્યાપારનું મથક છે. ચાણસ્માની વસતિનું પ્રમાણ દશ હજાર લગભગનું છે. જેનાં ૩૦૦ ઉપરાંત ઘર છે. ક્ષેત્ર ધમી અને દીક્ષાનું મથક છે. અહીંની અને બહારની અનેક નાની–મેટી દીક્ષાએ અત્ર થયેલ છે. ખૂદ ચાણસ્માના
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મા અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ૭૩ જ પણ આજે સાધુ-સાધ્વીઓ પચાસ ઉપરાંત છે. ચાણસ્માના જ સહોદર બને બાલદીક્ષિતે આજે આચાર્ય પદવીથી સમલંકૃત છે. (જેમાંના એક લેખકશ્રી પતે છે. ૨.) પ્રતિવર્ષ ફાગણ સુદ ત્રીજને દિવસ ઉજવનાર ચાણસ્મા શ્રી જનસંઘ “શ્રી ભટેવા પાશ્વ જિનાલય સાદ્ધ શતાબ્દિ” ના મહોત્સવ પ્રસંગે અભૂતપૂર્વ એક સ્મારક ગ્રંથ પ્રકાશિત કરી પુણ્યોપાર્જન કરે અને ચાણસ્મા તથા શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથની ઉજ્જવલ કીતિને દિગન્તમાં ફેલાવવાપૂર્વક ભારતના તથા વિશ્વના ઈતિહાસમાં અમર રાખે એમ અભિલષતે વિરમું છું.
લેખક :
વીર સં. ૨૪૯૨, ( વિજયસુશીલસૂરિ વિ સં. ૨૦૨૨, પિષદશમી | સ્થળમાગશર વદ દશમને શુક્રવાર ૩ શ્રી વરકોણ તીર્થ, [ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને | રાજસ્થાન, જન્મ કલ્યાણક દિવસ] | મારવાડ.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૪
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ ૪ શ્રી શ્રી મા અનાથાય નમઃ |
(
-
: -- જયTry 7 7" છે
भटेवापार्श्वनार्थ बै,चाणस्मासुमा पानाम् ।। जिनेन्द्र मोक्षदं बन्दे, वामश्त्रिजनन्दनम् ॥
-
કાન
પn
-
1
-
-
-
-
છે શ્રી છે કે પાર્શ્વનાથ પ્રભુનો ? છે સંક્ષિપ્ત પરિચય
| [૧] ચંપાનગરી અને પ્રજાપાલ રાજા
અનાદિ અને અનંતકાલિન વિશ્વમાં પ્રવતી રહેલ કાલચકની વર્તમાન અવસર્પિણી કાલમાં થયેલ
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથપ્રભુના સક્ષિપ્ત પરિચય ૭૫ ચાાંશ તીર્થંકરો પૈકી એકવીશમા તીર્થંકર શ્રી નિમનાથ ભગવાનનું શાસન પ્રવતી રહ્યું હતું.
એ સમયે આ જ મૂઠ્ઠીપના ભરતક્ષેત્રના
મધ્યખંડના અગદેશમાં આવેલ એવી ચપા નામની નગરી હતી તેના માલિક પ્રજાપાલ નામના રાન્દ્ર હતે. તેને મદનમાડુના નામની રાણી હતી. બુદ્ધિસાગર નામને મંત્રી (પ્રધાન ) અને ધનમિત્ર નામના નગરશેઠ હતે.
यथा राजा तथा प्रजा જેવા રાજા તેવી પ્રજા એ વાકયને અનુસારે રાજા પ્રજાપાલ ધર્મિષ્ઠ હાવાથી તેની પ્રજા પશુ ધર્મિષ્ઠ હતી.
6
અને અની ખરીદી
એક દિવસ આ નગરીના બડ઼ારના મેટ્ઠાન-વિભા-ગમાં બહારગામથી કીમતી અશ્વો-ઘેાડાએ લઈ ને સાદાગા આવ્યા. જોવાને આવેલા એવા રાજા અને મંત્રીએ વિવિધ રીતે અશ્વોની પરીક્ષા કરવા પૂર્વક ચાર હજાર (૪૦૦૦) દીનાર ( સેાનૈયા ) આપી, સારા જાતિવત એ અશ્વ વેચાતા લીધા. રાજા અને મત્રીએ તેના ઉપર સવાર થઈ તેની ચાલ જોવા જરાક લગામ ખેચી ચાબૂક મતાન્યેા.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ રાજા અને મંત્રી ગાઢ જંગલમાં
તત્કાલ બંને અશ્વ વાયુવેગે એકદમ દોડવા માંડ્યા. આ બાજુ રાજા અને મંત્રી બંને અશ્વને કાબૂમાં લેવા અને ઊભા રાખવા માટે લગામ ખેંચવા લાગ્યા. અશિક્ષિત એવા બને અશ્વ આગળ ને આગળ વધુ દોડવા લાગ્યા. અને અંગદેશની રાજધાની એવી ચંપાનગરીથી બાર યેજન દૂર એવા ગાઢ અટવી જંગલમાં પહોંચી ગયા. અત્યંત પરેશાન થયેલા રાજા અને મંત્રીએ એક વિશાલ વડલાના વૃક્ષ નીચે બને અશ્વ આવતાં જ લટકતી એવી વડવાઈ–ડાલને મજબૂત રીતે બન્ને હાથથી પકડીને લટકી જઈ અશ્વના ત્રાસથી છૂટવા માટે પ્રયત્ન કર્યો.
દૈવયોગે લગામ ઢીલી થવાથી બને અશ્વ આપઆપ ત્યાં ઊભા રહી ગયા.
રાજા અને મંત્રી અશ્વ ઉપરથી નીચે ઉતરી વટવૃક્ષની નીચે થાકને દૂર કરવા અને આરામ લેવા માટે બેઠા. વિચારે છે કે “અરેરે ! આ શું થઈ ગયું? સર્વસ્વ દૂર થયું! હવે શું થશે ! આ તે ઘેર જ ગલ અને ભયંકર અંધકાર છે. આ સમયે તે કેવલ શ્રી અરિહંત પરમાત્માનું શરણું છે. એનાથી જ
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સંક્ષિપ્ત પરિચય ૭૭ . આવેલ દુઃખનું દૃરીકરણ અને ઉપદ્રવ—ઉપસર્ગનું શમીકરણ છે. આ પ્રમાણે વિચાર કરી રાજા અને મંત્રીએ ત્યાં રાત્રિ પસાર કરવા માંડી. હિંસક-શિકારી એવા જાનવરોના સંભવિત ત્રાસને દૂર કરવા યનપૂર્વક સજાગ–સાવધાન રહેલા એવા રાજા અને મંત્રીએ રાત્રિના બે પહાર પૂર્ણ ક્ય. મધ્યરાત્રિને શાન્તિભર્યો કાળ (પહેર) શરૂ થયે. એ સમયે જરા દૂરથી પણ મધુર સંગીત વાજિંત્ર આદિને સુંદર અવાજ અને દિવ્ય. નાટક થઈ રહ્યું હોય એવા ભણકારા સાંભળવામાં આવ્યા.
શ્રી નરલ કેવલી ભગવાનનાં દર્શન
કુતૂહલથી પ્રેરાઈને રાજા અને મંત્રી બંને જણ શ્રી નમસ્કાર મહામત્રના સ્મરણ દ્વારા સંભવિત ભયને નિવારણ કરતાં આવતા એવા તે અવાજની દિશામાં આગળ ચાલવા માંડયા.
એક જન (૪ ગાઉ) ગયા બાદ, કેવલજ્ઞાન પામેલ એવા શ્રી નરોષ નામના મુનિ મહાત્માને દેવે દ્વારા થતે દિવ્ય ઓચ્છવ–મહિમાને જોઈ રાજા અને મંત્રી બન્ને જણ કેવલી ભગવંતને ભક્તિ બહુમાનપૂર્વક વંદન કરી અને હાથ જોડી બેઠા.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
-
-
-
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ ધર્મદેશનામૃતનું પાન અને પ્રતિજ્ઞા
શ્રી નરશેષ કેવલી ભગવંતે ધર્મદેશનામૃતનું પાન કરાવ્યું. તેમાં પ્રભુપૂજાના અધિકારને સાંભળી રાજા અને મંત્રી બન્નેને અતિ આનંદ થયો. એટલું જ નહીં પણ પ્રભુની પૂજા કર્યા વિના પાણી કે અન્ન નહીં લેવાની બન્ને જણાએ પ્રતિજ્ઞા કરી.
ત્યાંથી પાછા ફર્યા. જ્યાં પિતાના અશ્વ હતા ત્યાં વટવૃક્ષની નીચે રાજા-મંત્રી બને આવી ગયા.
પ્રભાતકાલ થતાં મંત્રીએ ફળાદિક લાવી રાજાની પાસે મૂક્યાં. રાજાએ દેવાધિદેવનાં દર્શન-પૂજન કર્યા વિના કંઈ પણ મુખમાં નહી નાખવાની દઢતા દર્શાવી.
મધ્યાન્હ કાલ થવા આવ્યું હતું પણ રાજાની દઢતાપૂર્વક પ્રતિજ્ઞાપાલનની વાત જાણી, બુદ્ધિશાળી એવા મંત્રીએ રાજાના પ્રાણ બચાવવા અને તેમની પ્રતિજ્ઞાનું અવશ્ય પાલન થાય એ રીતે દીર્ધદષ્ટિપૂર્વક વિચાર કરી તત્કાલ એ વાત અમલમાં મૂકી.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિનું
સર્જન અને દર્શન– બુદ્ધિસાગર મંત્રી ચંપાનગરીના માર્ગને જોવાના બહાને ત્યાંથી જંગલમાં થોડે દૂર જઈ જયાં તલાવ છે
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સંક્ષિપ્ત પરિચય ૭૯ ત્યાં પહોંચી ગયે. તલાવની પાસે રહેલી ભૂમિકા શુદ્ધ વેલુ-રેતી, ગેબર અને પાણી લાવી તેનાથી આગામી થનાર પુરુષાદાનીય તેવીસમા તીર્થંકર શ્રી પાશ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ બનાવી અને શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ગણવાપૂર્વક પૂજનીય બનાવી. ત્યાર પછી તે મૂતિને વ્યવસ્થિત રીતે એક લતામંડપમાં જમીનમાં પધરાવી દીધી.
પછી વિશિષ્ટ ફળે લઈ મંત્રી રાજા પાસે આવી અને કહ્યું કે “મહારાજા! આપણી રાજધાનીના માર્ગને હું જોઈ આવ્યું છું. આપ અતિ સુંદર એવા આ વિશિષ્ટ ફળને આનંદથી વાપરી લે, પછી આપણે આપણી રાજધાનીમાં જઈએ.
અતિ ભૂખ અને તરસ લાગવા છતાં પણ રાજાએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું કે “હે મંત્રી ! જ્યાં સુધી જિનમૂર્તિનાં દર્શન-પૂજન ન થાય ત્યાં સુધી હું હરગીજ અન્ન-જળ નહીં જ લઉં !”
મહારાજાની પ્રતિજ્ઞાપાલનની અતિ દઢતા નિહાળી પ્રસન્ન થયેલ એવા મહાબુદ્ધિશાલી મંત્રીએ વિનંતી કરી.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ મહારાજા! મને ગઈ રાતના નિદ્રામાં એવું સ્વપ્ન આવ્યું કે આ ભૂમિમાં જ નજીકના વિભાગમાં પ્રભુની મૂર્તિ છે. માટે જલ્દી ચાલે! આપણે તેની તપાસ કરીએ!”
મહારાજા અને મંત્રી બન્ને જણ જ્યાં પ્રભુની મૂતિ હતી ત્યાં જ લતામંડપમાં આવ્યા. અલપ
દકામ કરતાંની સાથે જ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની વેલુ-રેતી અને ગોબરની બનાવેલી સુંદર મૂત્તિ જોઈને અત્યંત હર્ષિત થતાં તેને સાચવીને બહાર કાઢી. દર્શન કરતાં રાજાને અત્યંત આનંદ થયે. શ્રી પદ્માવતીદેવીનો પરચે અને પૂજન
ત્યાર પછી મહારાજ સ્નાન કરી ભક્તિ ભાવથી પૂજા કરવા તૈયાર થયા મનમાં વિચાર આવે કે
આ તો વેલની મૂર્તિ છે ! તેના ઉપર કઈ રીતે જલપૂજા-જલાભિષેક કરી શકાય ? અને જાપૂજા કર્યા વિના અષ્ટપ્રકારી પૂજા પણ કઈ રીતે થાય ? ”
આ વાત મંત્રીને જણાવતાં રાજા અને મંત્રી બને પાછા મુંઝવણમાં પડ્યા, અને પ્રભુની મૂતિ સન્મુખ બને જણ ધ્યાનસ્થ બેઠા.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સંક્ષિપ્ત પરિચય ૮૧
-
-
એટલામાં તે અનેક પરિવારથી પરિવલી એવી શ્રી પદ્માવતીદેવીએ ત્યાં આવી પર પૂર્યો અને કહ્યું કે
“હે રાજન ! મૂંઝવણમાં ન પડ અને ચિંતા ન કર ! તારી ભક્તિ અને પ્રતિજ્ઞાપાલનની દઢતા જોઈ હું પ્રસન્ન થઈ છું. તું સાનંદ ભક્તિભાવપૂર્વક જલપૂજા કર આ વેલની મૂર્તિ પણ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રના પ્રભાવથી અને તારી ઉત્તમ ભક્તિના બળથી વજનમય બનેલી છે.”
શ્રી પદ્માવતીદેવીનું વચન સાંભળીને તત્કાલ મહારાજા પ્રજાપાલે અત્યંત ભાલાસપૂર્વક પ્રમૂતિ પર જલપૂજા કરી. શ્રી પદ્માવતીદેવી અને વનદેવતાઓએ પણ અતિ ભાવથી પ્રભુમૂર્તિની સન્મુખ ગીતગાન અને નૃત્ય કર્યું. આથી મહારાજાની પ્રભુભક્તિમાં અતિ અભિવૃદ્ધિ થઈ. સ્વપ્રતિજ્ઞાનું પાલન થતાં રાજા-મંત્રીને આનંદને પાર રહ્યો નહીં.
ભટેવા નામ અને ભટેવા નગર મહારાજાએ મનમાં ભાવના ભાવી કે–“અહે! આ પાર્શ્વનાથ પ્રભુની અનુપમ ચમત્કારી મૂર્તિના
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૧
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
કારણે મારા ભય ટળ્યેા અને હુ' દ્રવ્ય-ભાવથી નિરૃય અન્યા. તેથી આ પ્રભુ ભય ટાળનારા દૂર કરનારા છે એમ સમજી તેમનું નામ ભટેવા (એટલે ભય ટાળનારા) રાખુ અને એ નામ ઉપરથી અહી ભટેવા નગર વસાવુ.’
આ ભાવના ભાવતા એવા મહારાજાને તત્કાલ શાસનદેવીએ ચ’પાનગરીની રાજધાનીએ જવાના માર્ગ મતાન્યા.
એ તરફ જતા એવા રાજા–મત્રીને સામેથી રાજાની શેાધમાં નીકળેલ પેાતાની સેના વગેરે મળી. સન્માન થયેા. સેના સાથે રાજા–મંત્રી પણ પેાતાની રાજધાનીમાં સુખપૂર્વક પહેાંચી ગયા.
શુભ ભાવનાના મળે મહારાજા પ્રજાપાલે પેાતાના બુદ્ધિસાગર મંત્રીને ભટેવા નગર વસાવી તેમાં વિશાલકાય શિખરબધી, ભવ્ય જિનાલયજિનમંદિર બંધાવવા આજ્ઞા કરી. ભટેવાનગરના જિન-મદિરમાં પ્રભુભૂતિની પધરામણી
મંત્રીએ મહારાજાની આજ્ઞાનું તત્કાલ પાલન કર્યું". નૂતન ભટેવા નગર વસાવ્યું અને તેમાં નૂતન શિખર
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સંક્ષિપ્ત પરિચય ૮૩ બંધી, વિશાલકાય ભવ્ય જિનાલય-જિનમંદિર પણ બંધાવ્યું. તેમાં મહા-મહત્સવપૂર્વક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની વેલ-ગેબરની ભવ્ય મૂર્તિ પધરાવી.
પ્રતિદિન મહારાજા પ્રજાપાલ વિધિપૂર્વક અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરે છે. નગરજને અને ભાવુકે પણ ઉમંગભેર દર્શન-પૂજનાદિકને સુંદર લાભ લે છે.
પ્રાંત મહારાજા દશ હજાર વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી સંલેખના અનશનપૂર્વક સમાધિ સહિત મૃત્યુ પામી પલેકે સિધાવતાં સગતિને પામ્યાં. ભટેવા નગરમાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિ ત્રીશ હજાર સુધી પૂજાઈ.
પ્રકરણ રજુ કુંતલપુર પાટણ નગર અને ભૂધર રાજ
કુંતલપુર પટ્ટન (પાટણ) નામનું એક નગર હતું. તેમાં ન્યાય અને નીતિમાં નિપુણ એ ભૂધર નામને રાજા હતા. તે રાજ્યનું રૂડી રીતે પાલન કરતે
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૪
શ્રી પાધજિન જીવન-સૌરભ
હતા. તેને પ્રીતિમતી નામની રાણી હતી અને ગુણસુદર નામને પુત્ર હતા. પૂર્વના અશુભ કર્મોના ચેાગે રાજકુમાર જન્મથી જ આંધળા, મૂંગે અને મહેર હતા. એટલું જ નહી પણ પેાતાના સમસ્ત શરીરે દાહના રોગથી પીડાતા હતે.
રાજકુમારના એ રાગ શમન માટે રાજાએ અનેક ઉપચાર કરવા છતાં કંઈ પણ ફેર ન પડયો,
"
આચાર્ય મહારાજનુ આગમન અને ધ દેશના
એ સમયે સદભાગ્યે એ જ નગરના બહારના ઉદ્યાનમાં પરમ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી ધમઘાષ સૂરીશ્વરજી મહારાજ સપરિવાર વિહાર દ્વારા પધાર્યાં.
સર્વને ખબર પડતાં ખુદ રાજા પોતાના સમસ્ત પરિવાર સાથે અને નગરની જનતા સહિત ખૂબ ઠાઠથી ત્યાં આવી વંદન કરવા પૂર્વક પૂજય આચાર્ય મહારાજની સન્મુખ ઉચિત સ્થાને બેઠો.
પૂજ્ય આચાર્ય દેવે મધુર સ્વરે ધર્માંદેશનામૃતનું પાન કરાવ્યું, અને કહ્યું કે સ ંસારી જીવાને પાપથી દુઃખ અને ધથી સુખ' પ્રાપ્ત
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુંતલપુર પાટણ નગર અને ભુધર રાજા ૮૫ થાય છે. ઈત્યાદિ ધર્મદેશના શ્રવણ કર્યા બાદ રાજાએ વિનયપૂર્વક પૂછયું કે
પૂજ્ય ગુરુદેવ! “પાપથી દુઃખ અને ધર્મથી સુખ પ્રાપ્ત થાય ” એ વાત તદ્દન સાચી છે.
આપ તે મહાજ્ઞાની છે. ભગવદ્ ! માસ કુંવરને જન્મથી જ અંધપણું, મૂંગાપણું, બહેરાપણું અને આખા શરીરે દાહ કેમ? તેણે પૂર્વભવમાં એવું શું પાપ કર્યું છે કે જેને લઈને આ ભવમાં આ અધું દુઃખ ભેગવી રહેલ છે?
ગુણસુંદર રાજકુમારને પૂર્વભવ આચાર્ય ભગવંતે પ્રત્યુત્તરમાં કહ્યું કે
હે રાજન ! તારે પુત્ર ગત ભવમાં આ જબૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં આવેલ ઐરાવત ક્ષેત્રના લીલાવતી નામની નગરીમાં સેમદત્ત નામને કુલપતિ હતે. તે ભવમાં તેને પાપકર્મના ઉદયને લઈને જ્ઞાનની અત્યંત આશાતના-વિરાધના કરી એટલું જ નહીં પણ જ્ઞાનના ઉપકરણરૂપ પુસ્તકાદિકને બાળી ભસ્મીભૂત કરી નાખ્યા. જ્ઞાની મહાપુરુષની, સદ્ગુરુઓની અને સાધુ-સંતે ઈત્યાદિકની અતિ
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ નિંદા કરી, સદુધર્મની ખૂબ અવહેલના કરી, તથા ધમજનોન-ધમી લેકને પણ અતિ ઉપહાસ આદિ અનેક પાપ કરવાના પરિણામથી ગાઢ નિકાચિત બાંધેલું એવું કર્મ આ ભવમાં તારા પુત્ર-રાજકુમારને અહીં ઉદયમાં આવ્યું છે.
એને લઈને જ આ તારે પુત્ર જન્મથી જ આંધળે, મૂંગે, બહેરો અને આખા શરીરે દાહના રેગથી પીડાઈ રહ્યો છે. અર્થાત્ અત્યંત દુઃખી થયે છે.”
રાજકુમારના રોગ-દુઃખને દૂર કરવાને
ઉત્તમ ઉપાય ગુણસુંદર રાજકુમારનું દુઃખ દૂર કરવા માટે રાજાએ પુનઃ પૂછયું કે
પ્રભો એ રાજકુમારનું દુઃખ કઈ રીતે દૂર થાય?”
આચાર્ય ભગવતે કહ્યું કે
રાજન ! સુદેવ સુગુરુ અને સુધર્મ એ ત્રિવેણી સંગમરૂપ જૈનશાસનની યથાવસ્થિત
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુંતલપુર પાટણ નગર અને ભુધર રાજા ૮૭. અનુપમ આરાધના કરવાથી ગમે તેવા ગાઢ નિકાચિત કર્મો હેય તેની પણ અવશ્ય નિર્જરા થઈ જાય છે.”
વિશેષ કરીને આ જમ્બુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રના દક્ષિણાર્દ ભરતના મધ્યખંડમાં આવેલ ભટેવા (ભટેસર) નગરમાં વિરાજતી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિના ન્હવણ જળથી હે રાજન ! તારા પુત્રના સર્વ રોગ અને દુઃખ દૂર થશે.” પ્રભુમૂર્તિના હવણુ જળના છંટકાવથી
સર્વ રોગ-દુઃખનું દૂરીકરણ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રી ધર્મઘોષસૂરીશ્વરજી મ. ના મુખથી આવું સાંભળી અતિ હર્ષિત થયેલ એવા ભૂધર રાજાએ વિધિપૂર્વક આચાર્ય મહારાજને વંદન કરી સ્વસ્થાનકે–રાજમહેલે આવ્યા. પછી ઉચિત સર્વ તૈયારી કરવાપૂર્વક એગ્ય પરિવાર યુક્ત રાજારાણ પુત્રને-રાજકુમારને સાથે લઈ જ્યાં ભટેવા (ભટેસર) નગરમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂતિ છે ત્યાં આવી ભક્તિભાવપૂર્વક દર્શન-પૂજન-ગીતગાન-સ્તવનાદિ ક્ય. પછી પ્રભુનું હરણ જળ
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ રાજકુમારના મસ્તકાદિ શરીર પર છે ટવામાં આવ્યું. તત્કાલ એ ન્હવણ જળના છંટકાવથી રાજકુમાર ગુણસુંદરના સર્વ રોગો દૂર થયા. જે દુઃખ હતું તે પણ ચાલ્યું ગયું. મહાપ્રભાવિક અને ચમત્કારી એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિને ભાવપૂર્વક નિહાળતાં અને અંતઃકરણમાં ભાવોલ્લાસના વિશુદ્ધ પરિણામ થતાં એ રાજકુમારે શુદ્ધ એવું સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત કર્યું.
આથી સર્વને અત્યંત આનંદ ઘ. પ્રભુમૂર્તિના મહિમાની સુવાસ સર્વત્ર પ્રસરી.
રાજા-રાણીએ રાજકુમાર આદિ પરિવાર સહિત પિતાના નગરે પાછા આવી અનુપમ શાસન પ્રભાવનાપૂર્વક મંગલ મહોત્સવે કર્યો. નીરોગી થયેલ રાજકુમારને જેવા અનેક લેકે આવ્યા, અને સાક્ષાત્ પ્રભુ ભક્તિને અપૂર્વ મહિમા નિહાળી અનેક જીવે વીતરાગ પ્રભુની ભક્તિમાં લીન-મગ્ન બન્યા.
રાજકુમારનો રાજ્યાભિષેક સમય જતાં ભૂધર રાજાએ ગ્ય એવા રાજકુમાર ગુણસુંદરને ઉત્સવયુક્ત રાજ્યાભિષેક કર્યો.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુંતલપુર પાટણ નગર અને ભુધર રાજા ૮૯. નિવૃત્ત થયેલા ભૂધર સજી ધર્મની આરાધના કરતાં સમાધિપૂર્વક મૃત્યુ પામી દેવગતિમાં ગયા.
દેવલોકમાં મહકિ દેવ
અભિનવ ગુણસુંદર રાજા ન્યાય-નીતિપૂર્વક રાજ્યનું પાલન કરવા સાથે પ્રભુભક્તિ અને ધર્મારાધના સુંદર કરી રહ્યા છે. પ્રાંતે વ્રત અને અનશન કરી સમાધિપૂર્વક મૃત્યુ પામી દેવામાં મહદ્ધિક દેવ રૂપે ઉત્પન્ન થયા. શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ દેવલોકમાં
દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થતાં જ અવધિજ્ઞાનથી પિતાને પૂર્વભવ જા. તેમાં મહાન ઉપગારી શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુની મહાપ્રભાવિક અને ચમત્કારી ભવ્ય મૂતિ જોઈ. તત્કાલ ભટેવા નગરમાંથી તે મૂતિ દેવલેકમાં લાવી પોતાના વિમાનમાં પધરાવી.
ભક્તિભાવપૂર્વક અતિ ઉત્તમોત્તમ દ્રવ્યથી પૂજા તથા વિવિધ-દિવ્ય નાટારંભ, ગીત-ગાન આદિ કરીકરાવી પિતાનું સમ્યફવ નિર્મળ કર્યું.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ આ રીતે તે દેવ ત્રિમાનમાં “શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ પાંચ લાખ ચોવીશ હજાર આઠસે [૫,૨૪,૮૦૦] વર્ષ પર્યત પૂઈ.
પ્રકરણ ૩જુ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ પુન:
મનુષ્યલોકમાં તે કાલ અને તે સમયમાં શ્રી ભટેસર [ભટેવા] નગરમાં સુરસુંદર નામના મુનિરાજ ભવ્ય જીને જિનવાણું-ધર્મદેશનામૃતનું પાન પ્રતિદિન કરાવી રહ્યા છે. તે નગરમાં સુરચંદ નામને એક વણિકપુત્ર રહેતું હતું. તેને વ્યાપારાદિકમાં પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ સફળતા ન મળી. તેથી તે પિતાના પુણ્યની ખામી અને અંતરાયકર્મને ઉદય સમજ મળેલ મનુષ્ય ભવની સાર્થકતા માટે વિવિધ પ્રકારની ધમરાધનામાં લીન રહેવા લાગ્યો. જિનદર્શન, પ્રભુપૂજન, ગુરુવંદન, જિનવાણી શ્રવણ, સામાયિક અને પ્રતિકમણદિક ધર્મકાર્યમાં મગ્ન તથા સુરસુંદર ગુરુ મહારાજ પાસે ઉપાશ્રયમાં જ બેસી રહેતા અને ઘણે સમય પસાર કરતે જોઈ તેના માતા-પિતા આદિએ સુરચંદને ઉપાલંભ– ઠપકે આપતાં સંસારના કાર્યમાં નિરુદ્યમી તરીકે ટકેર કરી.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ` પુન: મલાકમાં ૯૧
આવું સાંભળીને સુરચંદન ઘણુ દુઃખ થયું. ઉદાસીન ચહેરે સુરસુ'દર ગુરુ મહારાજની પાસે આવાને બેઠા. તેના ઉદાસીન ચહેરા જોતાં ગુરુ મહારાજે પૂછ્યું :
‘હું સુરચંદ ! માજ તું ઉદાસીન કેમ દેખાય છે ? શું કારણ છે ? '
‘ગુરુદેવ ! હું ધર્મારાધના કરું છું પણુ વ્યાપારાદિક નહી કરતા હૈાવાથી મારા માતા-પિતાર્દિ કુટુમ્બીજનેાની નજરમાં અદેખા મનુ' છું. શું કરું? આપ ચેાગ્ય માન આપે। તા ધની હીલનામાંશાસનની નિંદામાં હું નિમિત્ત ન ખતુ.'
જ્ઞાની ગુરુદેવે કહ્યું કે— મહાનુભાવ ! તમારે. ખાર વસ્તુ અતરાયકમ ઉદયમાં આવેલુ છે, તેથી કોઈ પણ ગમે તેમ કર્યુ તે ઉપર લક્ષ નહીં આપતાં આત્માની અંતરંગ પરિણતિને ધર્મારાધનાથી વાસિત મનાવી સમભાવમાં રહેા. ’
સુરચંદ કહે છે કે- ‘ ગુરુદેવ ! આપની વાત. સાચી, પણ ઉદ્યમ પુરુષાથ થી સર્વ સિદ્ધ થાય છે. તે દ્વારા કની સકામ નિર્જરા પણ થઈ શકે છે...
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ માટે મને એગ્ય પુરુષાર્થને માર્ગ એ બતાવે કે જેથી મારી ચિત્તની સમાધિ સ્થિર રહી શકે અને સંકલેશના પરિણામે પ્રબલ ન બને.”
ગુરુમહારાજે કહ્યું- “હે સુરચંદ શેઠ! ધન્ય છે તારી ધર્મશ્રદ્ધાને ! એટલું જ નહીં પણ આત્મપરિણતિને નિર્મળ રાખવાની તારી ઉત્તમ ભાવના ખૂબ જ અનુમોદનીય અને પ્રશંસનીય છે. ભલે, તારું અંતરાયકર્મ બાર વર્ષનું હોય ! એથી તારે ગભરાવાની જરૂર નથી. મને લાગે છે કે તું પૌષધ સહિત અઠ્ઠમ કરવાપૂર્વક શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના શાસનની અધિષ્ઠાયિકા શ્રી પદ્માવતીદેવીની આરાધના કરીશ તે જરૂર તારી ઈચ્છા પૂર્ણ થશે અને કાર્ય પણ સિદ્ધ થશે.”
આ સાંભળી સુરચંદ શેઠ ખૂબ ખુશ થયાઅતિ પ્રસન્ન થયા. ગુરુદેવે જણાવેલ એગ્ય દિવસે અઠ્ઠમ તપ અને પૌષધયુક્ત શ્રી પદ્માવતીદેવીની આરાધના વિધિ સહિત સુરચંદ શેઠે શરૂ કરી. વિશુદ્ધ આરાધનાના બળે ત્રીજા દિવસે શ્રી પદ્માવતીદેવી પ્રત્યક્ષ થઈને બેલી કે “કેમ મને યાદ કરી ? શું કામ છે ?”
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિપુનામલોકમાં ૩
શેઠે કહ્યું કે-“હે દેવી ! મારું દુઃખ દૂર કરે.”
દેવીએ કહ્યું કે –“તારું અંતરાય કર્મ જ તને. વિશેષ રૂપે નડે છે, એટલે શું થાય?”
આ સાંભળી શેઠ કહે છે કે--“હે દેવી! ગમે. તેમ થાય, પણ મારું દુઃખ તે દૂર કરવું જ પડશે. દેવેનું દર્શન કદી નિષ્ફળ જતું નથી. મારું દુઃખ દૂર કરે અને મને વરદાન આપે ! બસ, એ જ મારી. માગણુએ જ મારી અભિલાષા.”
મુરચંદશેઠની ધર્મશ્રદ્ધા, ભક્તિ અને અભિલાષાથી પ્રસન્ન થયેલી એવી શ્રી પાવતીદેવીએ. કહ્યું કે--અરે સુરચંદ ! તારે અઠ્ઠમના તાપૂર્વક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની આરાધના. કરવાની રહેશે. આ આરાધનાથી તારું દુઃખ દૂર થશે, તારી મનેકામના પૂર્ણ થશે અને સાથે ધર્મની પ્રભાવનાપૂર્વક શાસનને પણ લાભ થશે.” એ પ્રમાણે કહી દેવી અરશ્ય થઈ ગઈ. આ બાજુ સુરચંદ શેઠ. ગુરુમહારાજની પાસે આવ્યા અને બનેલી સર્વ ઘટનાથી વાકેફ કર્યા. સહર્ષ ગુરુમહારાજે પણ દેવીની એ વાતનું સમર્થન કરવાપૂર્વક શેઠને આરાધનાની વિધિ બતાવી. અને શ્રેષ્ઠ મુહૂર્ત પણ આપ્યું. ગુરુદેવની આજ્ઞા અને સૂચન સવિનય સ્વીકારી શેઠ પિતાના ઘેર ગયા.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ મુહૂર્ત અનુસાર શુભ દિવસે સુરચંદ શેઠ ઉપાશ્રયે આવી અને ગુરુભગવંતની સંમતિ લેવાપૂર્વક અઠ્ઠમના તપ સાથે આરાધના શરૂ કરી.
શેઠની ધર્મશ્રદ્ધા અને ધ્યાનની દઢતાને લઈને ત્રીજા દિવસની રાત્રિના ચેથા પ્રહરના પ્રારંભમાં એક અભુત ઘટના બની.
મહાપ્રભાવિક અને ચમત્કારી એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિને પોતાના હાથમાં લઈ, જેના પ્રભાવે પૂર્વભવમાં જેને દાહ આદિ સર્વ રોગ શમી ગયેલ છે એ ગુણસુંદર નામનો દેવ સુરચંદ શેઠની સન્મુખ પ્રત્યક્ષ થા. શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની એ ભવ્ય મૂર્તિ અને કહ્યું કે--આ મૂર્તિના પ્રભાવથી હે શેઠ હવે તારે સર્વ દુઃખ દૂર થશે, તું સુખી સુખી બની જઈશ. માટે આંત ભાવથી પ્રભુ-ભક્તિ કરી જીવનને કતાર્થ બનાવજે.” ઈત્યાદિ કહી એ દેવ અદશ્ય થયા.
દેવની આવી વાણી સાંભળી સુરચંદ શેઠ અતિ પ્રસન્ન થયા. બાદમાં ગુરુદેવ પાસે જઈ વાત કરી. ગુરુદેવ પણ પ્રભુના દર્શન કરવાપૂર્વક ભાવથી દાદાને ભેટયા. અનહદ આનંદ થયે.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ પુન: મલાકમાં ૯૫ સુરચંદ શેઠને ઘેર શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુમૂર્તિની પધરામણી
પછી ગુરુ ભગવંતે કહ્યું કે- સુરચંદ શેઠ ? આ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિને તમારે ઘરે લઈ જાવ, અને તેની કોઈ પણ પ્રકારે આશાતના ન થાય એ રીતે ઘરના એક શુદ્ધ ખંડમાં પધરાવી વિધિપૂર્વક પરમાત્માના દનાદિ કરી પ્રતિદિન ત્રિકાળ-પૂજા આદિના સુદર લાભ અવશ્ય લેજો.
ગુરુદેવની આજ્ઞા થતાં જ શેઠે તૈયારી કરી પ્રભુ મૂર્તિને પેાતાના ઘરે પધરાવી, અને ભકિતપૂર્ણાંક પરમાત્માની ત્રિકાળ-પૂજા આદિ કરવા માંડી.
પરમાત્માની ભક્તિ કરતાં પરિણામે સુરચ'દ શેઠનુ અંતરાયકનું વાદળ દૂર થયુ. દિન-પ્રતિદ્દિન વેપારમાં અભિવૃદ્ધિ થવા લાગી. વ્યવહારમાં ખૂબ સફળતા મેળવી અને વિશિષ્ટ ઐશ્વર્યશાલી શેઠ બન્યા. આખા ગામમાં સુરચંદ શેઠની વાહ વાહ જામી, અને સુવાસ પ્રસરી.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ રામા પટેલના ખેતરમાં ભંડારાઈ
એ સમયે ઈડરના (ઈડરગઢના) મહારાજાના
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ કાને પણ આ વાત આવી. સુરચંદ શેઠની પાસે મહાપ્રભાવિક અને ચમત્કારી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિ છે. તેના પ્રભાવે તેની દિનપ્રતિદિન પ્રગતિ થઈ રહી છે. વિશાલ સમૃદ્ધિ અને વિપુલ લક્ષમી પણ વધી રહી છે, તથા કીતિ–સુવાસ સર્વત્ર પ્રસરી રહી છે.
અરે ! આવી પ્રભાવિક મૂતિ જે આપણે રાજમહેલમાં આવી જાય તે રાજાને ખજાનેરાજભંડાર ભરપૂર થઈ જાય.
એવી ભવ્ય મૂતિ તે રાજભંડારે જ શોભે. એ રીતે રાજસત્તાના સિંહાસને બેઠેલા એવા મહારાજાએ વિચારી કોઈની પણ સલાહ લીધા સિવાય તત્કાલ પિતાના સેવકોને બે લાવી આજ્ઞા કરી કે- “ જલદી
સુરચંદ શેઠને ત્યાં જાઓ અને તેની પાસે રહેલી પ્રભુ મૂર્તિ લઈ આવે.”
મહારાજાની આજ્ઞા સ્વીકારી રાજસેવકે સુરચંદ શેઠને ત્યાં ગયા. સર્વ વાત જણાવી, અને શેઠની પાસે એ ચમત્કારી ભવ્ય મૂત્તિની માગણી કરી.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂણિપુન: મ લેકમાં ૯૭
સાંભળીને શેઠ તે આભા જ બની ગયા. ચિંતામાં પડી ગયા. શું કરવું? એ વિચારમાં ને વિચારમાં મગ્ન બની ગયા.
અરે ! એ પ્રભુની મૂતિ તે મારા પ્રાણું કરતાં પણ અત્યંત અધિક પ્રિય છે. રાજા માગે તેટલું ધન માલ, મિલકત ઈત્યાદિ સર્વ વસતુ પી દઉં, પણ તરણતારણહાર એવા મારા આરાધ્ય દેવાધિદેવની મૂતિ હું ન આપી શકું.' એ સુરચંદ શેઠે રાજસેવકને કહ્યું.
આ સાંભળી રાજસેવકે એમ કહેવા લાગ્યા કે“હે સુરચંદ શેઠ! અમને તે મહારાજાની આજ્ઞા છે એટલે અમે તે કોઈપણ ભેગે તમારી પાસેથી એ મૂતિ લઈને જ જવાના.”
તમે એ મૂર્તિ કયાંથી લઈ આવ્યા? એને જવાબ તમારે આપ જ પડશે? નહીંતર તમારા પર ચરીને આપ આવશે, એમ સમજી રાખજે.”
આ પ્રમાણે બોલતા એવા રાજસેવકોને જોઈ સુરચંદ શેઠે વિચાર્યું કે અત્યારે શું કરવું ! બુદ્ધિથી એને ઉકેલ કર્યો. બળથી નહીં પણ કળથી કામ કરવું પડશે
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ એમ વિચારી વાણી આદિ દ્વારા સમજાવી રાજસેવકને ખુશ કર્યા અને પોતે બહારગામ જવાનું બહાનું કાઢી ફરી આવવા માટે સૂચના કરી. રાજસેવકો ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા. આ બાજુ સુરચંદ શેઠે સમયસૂચકતા વાપરી મધ્યરાત્રિએ પોતાના ઘરના પાછલા બારણેથી ગુપ્તપણે એ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ ગામની બહાર જ્યાં રામા પટેલનું ખેતર છે ત્યાં લઈ જઈ ગ્ય જગ્યા જોઈ ઊંડે ખાડો ખેદી તેમાં દુખાતા દિલે અને આંસુભીના નયને પધરાવી. અર્થાત્ એ પ્રભુની મૂર્તિને નુકસાન ન થાય તે રીતે એ જ ખાડામાં ભંડારી અને સાવચેતીપૂર્વક ખાડો પૂરી દીધો.
તે ભૂમિને પુનઃ પુનઃ નમસ્કાર કરતા એવા સુરચંદ શેઠ પાછા પિતાના ઘરે આવ્યા.
એક દિવસ ફરી રાજાના રાજસેવક શેઠને ઘેર આવ્યા. આખું ઘર તપાસ્યું પણ પ્રભુ મૂર્તિ ન મળી તે ન જ મળી. નિરાશ થઈને રાજસેવકે પાછા ગયા અને સર્વ સમાચારથી રાજાને વાકેફ કર્યા.
આ બાજુ પ્રભુની મૂર્તિ વિના શેઠના દિવસે સુસ્ત જવા લાગ્યા અને પ્રભુના ધ્યાનમાં જ પસાર થવા લાગ્યા.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ પુન: મલાકમાં ૯૯ શેષ જિંગ્દગી ધર્મારાધનામાં વીતાવી છેવટે સમાધિપૂર્વક મૃત્યુ પામી શેઠ દેવગતિમાં યક્ષનિકાયમાં ચક્ષ રૂપે ઉત્પન્ન થયા.
રામા પટેલના ખેતરમાં ભડારેલી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિ એ હજાર વર્ષ સુધી રહી. ત્યાં પણ દેવા દ્વારા પૂજાઈ.
પ્રકરણ-૪થ
ચદ્રાવતીનગરીમાં આવેલી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂત્તિ સુપ્રસિદ્ધ ગુર્જરદેશમાં આવેલી પ્રાચીન ચંદ્રાવતીનગરી એ જ આજનુ ચાણસ્મા ગામ કહેવાય છે.
પૂર્વે આજ ચંદ્રાવતી નગરીમાં રવચંદ્ન શેઠ નામના એક ધર્માત્મા પ્રતિક્રિન પ્રભુભકિતમાં અને ધમની આરાધનામાં મગ્ન રહેતા હતા. પૂર્વના અશુભ કમના ઉદય હેાવાથી તેએ ખૂબ જ મુશ્કેલીમાં પેાતાનુ જીવન પસાર કરતા હતા. એક દિવસે દેવસી પ્રતિક્રમણ કરી અને સ’થારાપેારસી ભણાંવી શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રના સ્મરણપૂર્ણાંક વચંદશેઠ પથારીમાં સૂતા હતા. સમય થતાં ભર નિદ્રામાં પેઢી ગયા હતા. મધ્ય
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ રાત્રિએ એક સુંદર સ્વમ આવ્યું. તેમાં તેમણે જોયું કે “મારી સામે એક યક્ષદેવ (જે યક્ષનિકાયમાં ઉત્પન થયેલ સુરચંદ શેઠને જીવ છે તે) ઊભા છે અને કહી રહ્યા છે કે-હે રવચંદ શેઠ! સાબદા બને! આજથી તમારું દુઃખ દૂર થયું સમજે !
“અહીંથી પૂર્વ દિશામાં આવેલ ઈડર ગામ છે. તેની પાસે ભટેસર નામનું નગર છે. તેની દક્ષિણ દિશામાં રહેલ વનના ભૂગર્ભમાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ બિરાજે છે.
ત્યાં તમારે રથ લઈને જવાનું અને ભૂગર્ભમાંથી એ પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ બહાર કાઢી, રથમાં પધરાવી, અહીં લાવી, વિશાલકાય નૂતન જિનમંદિર બંધાવી તેમાં વિધિપૂર્વક પધરાવવાની છે?”
આ અત્યુત્તમ લાભ અવશ્ય તમને મળનાર છે, એ પ્રમાણે કહી દેવ તત્કાલ અદશ્ય થઈ ગયે.
આ બાજુ રવચંદ શેઠ નિદ્રા તજી તરત જાગૃત થયા. આવેલ સુંદર રવમને અર્થે વિચારવા લાગ્યા. સાનંદ શેષ રાત્રિ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રના સ્મરણ સાથે ધર્મધ્યાન દ્વારા પૂર્ણ કરી. રાઈ પ્રતિક્રમણ કર્યું.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિપુનઃ મલેકમાં ૧૦૧ પ્રાત:કાલે સ્નાન કરી શુદ્ધ વસ્ત્ર ધારણ કરી પ્રભુજીની અષ્ટ પ્રકારી પૂજા કરી. અન્ય આગેવાન શ્રાવકેને પણ સ્વમના સર્વ વૃત્તાંતથી વાકેફ કર્યો. એ સાંભળી સર્વને આનંદ થયે. પ્રભુજીને પધરાવવા ગ્ય સર્વ પૂજન-સામગ્રી સાથે લીધી.
અને રવચંદ શેઠ અન્ય ત્રણ શ્રાવકેની સાથે રથમાં બેસી જ્યાં ભટેવા નગર છે ત્યાં આવી પહોંચ્યા. સ્વમ આપનાર યક્ષનું પુનઃ સ્મરણ કર્યું. તત્કાલ યક્ષદેવે સૂચવ્યું કે-“હે શેઠ! આ ભટેસર નગરથી દક્ષિણ દિશા તરફ આવેલ એવા વનમાં તમે જાઓ! ત્યાં એક મોટું સરોવર છે. તેના નિારે અશોક વૃક્ષની નીચે સફેદ એવો સર્ષ નૃત્ય કરતે હશે. તેની નિકટમાં રહેલ મોતીના સ્વસ્તિક-સાથીઓની નીચે શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ છે, અને મેતીને ચેક પૂર્યો હશે. વળી ત્યાં હીરા, મણિ અને માણેક પ્રમુખની ખાણ પણ છે.”
આ સાંભળી સૌના આનંદને પાર રહ્યો નહીં. સર્વ એ સ્થળે પહોંચી ગયા. યક્ષરાજે એવું કહ્યું હતું તેવું જ દશ્ય દેખાયું. પ્રાતે સૌએ શુદ્ધ વસ્ત્ર ધારણ કર્યા, ધરતીનું પૂજન કર્યું, શુદ્ધ જળને છંટકાવ
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૨
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ક, ચંદનનાં છ ટણ છાંટયાં, અને પુષ્પ ચઢાવ્યાં. મંત્રાચારપૂર્વક રવચંદ શેઠે હાથમાં કેદ થી પકડી અને જમીન ખેદની શરૂ કરી. જોતજોતામાં તે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિનાં દર્શન થયાં. સો આનદ ભેર ન્યા. વેલ અને ગેબરની બનેલી, દેવ અધિષ્ઠિત થયેલી અને સર્વદા પૂજાએલી એવી એ સુંદર મૂતિ રથમાં પધરાવવા માં આવે. આ બાજુ હીરા, મણિ, માણેક આદિની ખાણ પણ જોવામાં આવી. રવચંદ શેઠનું સ્વમ સફળ થયું, સેનામાં સુગંધ ભળી, અને સદ્ભાગ્ય ખીલી ઊઠયુ. આવેલા ભટેસર નગરના શ્રાવકે ચાણસ્માના શેઠ રવચંદભાઈ આદિને કહે છે કે –
અમારા ભાટેસર નગરની સીમમાંથી આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિ નિકળેલી છે માટે અમે અમારા નગરમાં લઈ જઈશું” એમ કહી મૂત્તિ લઈ જવા માટે ખૂબ જ પ્રયત્ન કર્યો પણ તેમાં તેઓને સફળતા ન જ મળી.
આ બાજુ ચંદ્રાવતી-ચાણસ્માના શેઠ રવચંદભાઈ આદિ ચારેય શ્રાવક રથમાં ગોઠવાઈ ગયા. “શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની જય” બેલતાંની
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ પુન: મલેકમાં ૧૦૩ સાથે જ બને વૃષભ (બળદ) યુક્ત રથ એકદમ ચાલવા-દોડવા લાગ્યા. આ આશ્ચર્યકારી ચમત્કાર જોઈ ભટેસરના લેકે તે અચંબો–આશ્ચર્ય પામી ગયા.
માર્ગમાં ચાલતે એ રથ છેક ચંદ્રાવતીચાણસ્માની સીમમાં આવી પહોંચ્યા. ગામની બહાર રથ ઊભે રાખી રવચંદ શેઠે ગામમાં સમાચાર પહોંચાડયા.
ચમત્કારી અને અલૌકિક એવી પ્રભુની મૂર્તિ રવચંદ શેઠ આદિ ચારે જણ સાથે લઈને આવ્યાના શુભ સમાચાર જાણ સંઘને જૈન-જૈનેતર સર્વને અતીવ આનંદ થયે. જ્યાં ગામની બહાર રથમાં પ્રભુની મૂર્તિ છે ત્યાં આવવા માટે આ સંઘ અને જૈનેતર વગ ઊમટ્યો. સૌ રથની નજીક આવી પહોંચ્યા. શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિનાં સૌને દર્શન થયાં. જૈન અને જૈનેતરની વિશાલ જંગી જનતાના ખૂબ જ ઉમંગ ઉલ્લાસ અને અતિ ઉત્સાહ સાથે ભવ્ય સ્વાગતસામૈયાપૂર્વક ચંદ્રાવતી-ચાણસ્મામાં પ્રભુ મૂર્તિને મંગલ પ્રવેશ થયો. ભાવુકે પ્રભુને સેનારૂપાના ફૂલથી તથા અક્ષતાદિકથી વધાવવા લાગ્યા. રવચંદ શેઠે
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૪
શ્રી પામ્વજિન જીવન–સૌરભ
અતિ ઠાઠ-એચ્છવ અને મંગલ વધામણાં સાથે પ્રભુ મૂર્ત્તિને પાંખા કરાવવાપૂર્વક સુંદર સજાવેલ પોતાના મકાનના એક ગૃહ-વિભાગમાં પધરાવી, પ્રાંતે પ્રભાવના લેવા પૂર્ણાંક સૌ જન ત્યાંથી વિખરાયા.
પ્રતિદિન પ્રભુમૂર્તિનાં દર્શન-પૂજન માટે ભાવુકેની ભીડ જામવા લાગી. રવચંદશેઠ પણ અપૂત્ર ઉલ્લાસપૂર્વક પ્રભુભક્તિ અને સેવામાં સર્વાંદા લીન રહેવા લાગ્યા.
ચંદ્રાવતી-ચાણસ્મામાં નૂતન જિનમ`દિરનું નિર્માણ
એક દિવસ વચંદ શેઠ રાતના પ્રભુભૂત્તિના જ વિચારમાં સમય પસાર કરી રહ્યા હતા. ત્યાં પુનઃ પેલા યક્ષદેવ પ્રગટ થયા ને કહ્યું કે
"
હું રવચંદ શેઠ ! તારા પ્રબળ પુણ્યદય છે. અનેરું સદ્ભાગ્ય ખીલી ઉંચું છે. તને પ્રાપ્ત થયેલ હીરા-મણિ–માણેકની ખાણુને સદુપયોગ કરવાના સુઅવસર પાકયો છે ! મહાપ્રભાવિક, અલૌકિક અને ચમત્કારી એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂત્તિ પ્રાપ્ત થઈ છે. માટે હવે વિલંબ નહી
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રેમભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુની મૂરતિ પુનઃ મલેકમાં ૧૫ કરતાં તત્કાલ નૂતન અનુપમ વિશાલકાય એવું એક ભવ્ય જિનમંદિર આ નગરની પૂર્વ દિશા તરફ બંધાવ અને મહામંગલકારી પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ કરાવવા પૂર્વક તેમાં અતિ ભવ્ય અને મને હર એ પ્રભુભૂત્તિને પધરાવ.” એમ કહી યક્ષદેવ અદશ્ય થયા.
આ પ્રમાણે યક્ષદેવનું કથન સાંભળીને રવચંદ શેઠ અત્યંત હર્ષિત થયા આખી રાત એના એ જ વિચારમાં પસાર કરી.
બીજા દિવસે આખા શ્રીસંઘને પિતાને ઘેર આમંત્રી પોતાનો વિચાર સંઘની સમક્ષ રજૂ કર્યા, અને પિતાના તરફથી નૂતન એક વિશાલકાય ભવ્ય જિનમંદિર બનાવવા માટે રવચંદ શેઠે સંઘની પાસે આદેશ મા.
સંઘે સહર્ષ રવચંદ શેઠને સંઘને પૂર્ણ સહકાર લેવાની સાથે નૂતન જિનમંદિર નિમણને આદેશ આપ્યો. અતિ આનંદ અને ઉત્સાહપૂર્વક રવચંદ શેઠે સંધનું બહુમાન કર્યું. ત્યાર પછી સંઘ ત્યાંથી વિખરાયે અને સૌ પોતપોતાના સ્થાનકે અનુમોદન કરતા ચાલ્યા ગયા.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૬
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ આ બાજુ અતિ ઉમંગભેર રવચંદ શેઠે મળેલ ધન-લક્ષમીને સદ્વ્યય કર શરૂ કર્યો. શિલ્પકલામાં નિષ્ણાત એવા ઉત્તમ શિલ્પીઓને આમંત્ર્યા. અને તેઓની પાસે એક ઉત્તગ અતિસુંદર વિશાલકાય નૂતન જિનમંદિર બનાવવાનો પ્લાન-નકશા તૈયાર કરાવ્યું. ત્યાર પછી તે પ્લાન-નકશા અનુસાર રવચંદ શેઠે શ્રી સંઘના પૂર્ણ સહકાર સાથે શુભ મુહૂર્ત ખાતમુહૂર્ત અને શિલાન્યાસ કરાવવા પૂર્વક નૂતન જિનમંદિરનું કામ શરૂ કરાવ્યું. જોતજોતામાં અને ટૂંક સમયમાં ચંદ્રાવતી–ચાણસ્મામાં એક ઉત્તગ અને વિશાલકાય નૂતન ભવ્ય જિનમંદિરનું નિર્માણ થયું.
- નૂતન જિનમંદિરમાં શ્રી ભટેવા પાનાથ પ્રભુ મૂત્તિની પ્રતિષ્ઠા
ચંદ્રાવતી-ચાણસ્મા નગરમાં નિર્માણ થયેલ નૂતન જિનમંદિરમાં મૂલનાયક તરીકે શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિને સ્થાપન કરવાને શુભ પ્રસંગ-સુયોગ્ય અવસર શ્રી સંઘને પ્રાપ્ત થયે. મહામંગલકારી પ્રતિષ્ઠા મહેસત્વને પ્રારંભ કરવામાં આવ્યું. તે સમયના ધર્મધુરંધર શાસનપ્રભાવક એવા આચાર્ય મહારાજની શુભનિશ્રામાં
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુની મૂતિપુન: મલામાં ૧૦૭ વિક્રમ સંવત્ ૧૫૩૫ના વૈશાખ સુદ ત્રીજ (અક્ષય તૃતીયા)ના દિવસે શુભ મુહૂર્તે નૂતન જિનમંદિરમાં મૂલનાયક તરીકે અતિ પ્રાચીન એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી. અર્થાત્ નૂતન જિનમદિર બંધાવનાર એવા ધર્મનિષ્ઠ રવચંદ શેઠે પિતાના અને શ્રીસંઘના અનેરા ઉમંગ – ઉત્સાહ – ઉલ્લાસ – સાથે પરમશાસન પ્રભાવના પૂર્વક મહાપભાવિક અને ચમત્કારી એવા પ્રભુ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથદાદાને વિશાલકાય નૂતન જિનમંદિરમાં મૂલનાયક તરીકે ગાદીનશીન-પ્રતિષ્ઠિત કર્યા. જયજયકાર વર્યો. સર્વત્ર સુવાસ પ્રસરી.
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનથી ચાણસ્મા અને ચાણસ્માથી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાન વિશ્વવિખ્યાત બન્યા.
શાસ્ત્રમાં અને તવારીખ-ઈતિહાસમાં સુવર્ણાક્ષરે અંકિત થયા. શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિનું ઉત્થાપન અને પાટણમાં પધરામણી.
ચંદ્રાવતી–ચાણસ્મામાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુ મૂર્તિની વિ, સં. ૧૫૩૫ ના વૈશાખ સુદ ત્રીજના
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ દિવસે મંગલ મુહૂર્ત મંગલ પ્રતિષ્ઠા થયા બાદ આનંદભેર વર્ષો વીતતાં ચાલ્યાં, એટલું જ નહીં વર્ષોની એક શતાબ્દી પણ પસાર થઈ ગઈ
કુદરતી કોપ થતાં વિક્રમ સંવત્ ૧૬૪૧ ની સાલ આવી. તેમાં દુષ્કાળ પડ્યો. પાણી વિના ખેતી બંધ થઈ વેપાર ધંધા ભાંગી પડ્યા, કુટુંબીજને બહાર જવા માંડયાં અને પશુધન પણ પરદેશ જવા માંડયું. જોતજોતામાં ચાણસ્માની વસ્તીમાં ભારે ઓટ આવવા માંડી. તેથી વિશાલકાય શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ભવ્ય જિનાલય-જિનમંદિરની રક્ષા પણ મુશ્કેલ ભરી સ્થિતિમાં મૂકાઈ
સંઘના આગેવાને ભેગા થયા અને કઈ રીતે પ્રભુ મૂર્તિનું સંરક્ષણ કરવું એને વિચાર કરવા લાગ્યા. છેવટે એમ નિર્ણય કર્યો કે- “આવી વિષમ પરિસ્થિતિમાં કેઈપણ ભેગે પ્રભુમૂર્તિને અહીં નહીં રાખતાં અન્ય કેઈપણ સ્થળે લઈ જઈ ત્યાં જ પધરાવવી એ જ ઉચિત છે.” નિર્ણય અનુસાર તપાસ કરતાં સંઘના આગેવાને પાટણ ગયા અને ત્યાં મહેતાના પાડામાં નિવાસ કરતા નગરશેઠ રતનશાહને મળ્યા અને તેમના ઘર દેરાસરમાં પરુણા તરીકે થડા સમય માટે પ્રભુ મૂર્તિ રાખવાનું નક્કી કર્યું.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ પુન: મ.લોકમાં ૧૦૯
તદનુસાર ચાણસ્મામાં ચાણસ્માના સંઘે શુભ દિવસે વિશાલકાય જિનમંદિરમાંથી મૂલનાયક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિને ઉત્થાપન કરી, પાટણ લઈ જઈ, મહેતાના પાડામાં નગરશેઠ રતનશાહને ત્યાં ઘરદેરાસરમાં પરુણા તરીકે પધરાવી.
શ્રી ભરવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુ મૂતિની પુનઃ ચાણસ્મામાં પધરામણી અને પ્રતિષ્ઠા
સમય જતાં દુષ્કાળ દૂર થયે અને સુકાળ. પ્રવર્તે. ચાણસ્માની વસાહત પુનઃ ભરપુર બની. ચાણસ્માના મહાજનની ઉતરતી પેઢીની નજરમાં ઉત્તુંગ જિનાલય જીર્ણ અવસ્થામાં પ્રભુ મૂર્તિ વિહોણું જેવામાં આવ્યું. સૌના દિલમાં એમ થયું કે “હવે શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનને આપણું ગામમાં પધરાવે.
આ સમ્બન્ધમાં એક દિવસ સંઘ-મહાજને ભેગા થઈ નિર્ણય કર્યો કે–આપણામાંથી બે-ચાર શ્રાવકે પાટણું જાઓ, અને નગરશેઠની પાસેથી શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિ પાછી લઈ આવે.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૦
શ્રી પાર્થ જિન જીવન-સૌરભ નિર્ણયાનુસાર બે–ચાર શ્રાવક પાટણ ગયા અને નગરશેઠને મળ્યા. ઘણી ચર્ચા-વિચારણા અને વાટા-ઘાટ પણ થઈ. “કબજે બળવાન ” ની કહેવત મુજબ પાટણના નગરશેઠે અંશ માત્ર પણ મચક ન જ આપી.
સફળતા ન મળવાથી ચાણસ્માનું મહાજન એમ ને એમ પાછું આવ્યું.
પુનઃ બે-ત્રણ વાર પ્રભુજી લેવા માટે આગેવાને ગયા. પરંતુ પાટણના નગરશેઠ ધણીયાપું કરી બેઠા. અને પ્રતિમાજી ન જ આપ્યાં અને ચાણસમા સંઘના આવેલ આગેવાનોને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં સંભળાવી દીધું કે–પ્રતિમાજીને લઈ જવાની વાત તે ભૂલી જ જજે.'
આ રીતની પાટણના નગરશેઠની આપખૂદી અને દાદાગિરીથી ચાણસ્માને સંઘ ચંકી ઊઠશે અને રેશે ભરાયે. વાતાવરણમાં દિન-પ્રતિદિન ગરમી વધતી રહી. હવે શું કરવું? એની વિચારણામાં એક દિવસ મહાજન ભેગું થયું. એ પ્રસંગે ચાણસ્માના પાટીદારની જાતના અને સુરાણુની કેમના પટેલ કસલદાસ જેકણુદાસ અને માળીની કોમના રામી નાથા ચતુર (એ સમયને પૂજારી) પણ આવ્યા.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાનાથ પ્રભુની મૂતિ પુનઃમલેકમાં ૧૧૧
પાટણથી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂત્તિને આપણા ગામમાં કઈ રીતે લાવવી? અને પધરાવવી? એ સમ્બન્ધી ચર્ચા-વિચારણા પરસ્પર ચાલી રહી છે. પાટણના નગરશેઠે તે આપણને સ્પષ્ટ શબ્દમાં સંભળાવી દીધું છે કે
અમારી પાસેથી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિને પાછી લઈ જવાનું તે તમારે ભૂલી જ જવું જોઈએ. તમે ગમે તેમ કરશે તે પણ એ પ્રતિમાજી તમને નહીં જ મળે.”
નિરુત્સાહ બનેલ ચાણસ્મા સંઘની વાત અને પાટણના નગરશેઠની આપખુદી અને દાદાગિરીની વાત સાંભળીને ચાણસ્માના પટેલ કસલદાસ જેકણદાસ અને માળી રામી નાથા ચતુર બને જણ રોષે ભરાયા અને ત્યાં જ આગળ આવી મહાજનને કહેવા લાગ્યા કે- ગભરાશે નહીં, નિરુત્સાહ થશે નહિ. નગરશેઠ ભગવાન આપવાની ના પાડે કેમ ? આપણું ગામમાંથી ગયેલા ભગવાન પુનઃ પાછા આવવા જ જોઈએ. પ્રાણુતના ભેગે પણ અમે પાટણ જઈને નગરશેઠના ત્યાંથી ભગવાનને લાવીશું જ.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૨
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ બીજે દિવસે પટેલ કસલદાસ જેકણદાસ અને માળી રામી નાથા ચતુર બન્ને જણ અશ્વ-ઘડી પર બેસીને પાટણ પહોંચ્યા અને સીધા નગરશેઠના ઘરે ગયા. પ્રભુમૂર્તિનાં દર્શન કર્યા બાદ નગરશેઠને મળ્યા ચાણસ્મા ગામમાં પ્રભુભૂતિને લઈ જવા માટે જોરદાર માગણી કરી, છતાં પણ નગરશેઠે આપવાની ના જ કહી. ઘણું સમજાવ્યા તે પણ નગરશેઠ ન જ સમજ્યા. સંઘર્ષ પેદા થયે અને ઉશ્કેરાટ વધ્યું. છેવટે ચાણસ્માથી આવેલ પટેલ કસલદાસ અને માળી રામી હિમ્મતપૂર્વક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મૂર્તિ હાથમાં લઈ ઘેડી પર સવાર થઈ રવાના થયા.
આ બાજુ નગરશેઠે રાજ્યમાં રાડ કરી, અને તત્કાલ રાજ તરફથી પાટણના બારે દરવાજા બંધ કરાવ્યા. તેથી ત્યાં દરવાજા આગળ આવેલ ચાણસ્માના પટેલ અને રામી બન્ને જણ વિચારમાં પડ્યા. હવે શું કરવું? આ તે ફસાયા. તત્કાલ બુદ્ધિ સુજી અને ખૂબ હિમ્મત રાખી બને જણે બને ઘડીઓને પાછી પાડી લગામ ખેંચીને કુદાવી. આબાદ રીતે બને ઘડી મહારાજા કુમારપાલે
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ પુનઃમલોકમાં ૧૧૩ બંધાવેલે પાટણને જબરજસ્ત કેટ (કિલ્લે) કૂદીને બહારની બાજુએ પડી.
આથી બન્ને જણ આશ્ચર્યયુકત આનંદમાં આવી ગયા. અરે ! આ ઘડીએ તે ગજબ કર્યો? પાટણને ગઢ સર કરી દીધે. પ્રભુની મૂર્તિ સુરક્ષિત, અમે બને સુરક્ષિત અને બન્ને ઘડી પણ સુરક્ષિત. વાહ રે વાહ એ સર્વ પ્રભાવ આ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના અધિષ્ઠાયક દેવને છે.
આ રીતે આનંદ વ્યક્ત કરવા પૂર્વક બને જણે પિતપતાની ઘડી ચંદ્રાવતી-ચાણસ્મા તરફ દેડાવી મૂકી. આ બાજુ પાટણના નગરશેઠે પણ અત્યંત ગુસ્સામાં આવી રાજાની સંમતિ લઈ આ બનને ઘેડેસ્વારને પકડવા માટે અને મૂતિ પાછી લાવવા માટે તેમની પછવાડે સૈનિકેની ટુકડી તત્કાલ રવાના કરાવી. પટેલ કસલદાસ ને માળી નાથા ચતર શામીની ઘડી સબાસણ ગામથી આગળ નીકળી ગઈ
આ બાજુ બનેલી ઘટનાની જાણકારી ચાણસ્મામાં અતિ વેગે પહોંચી ગઈ. તેથી લેકવર્ગ આ તરફ આવવા ઉમટયું. આજુબાજુના પ્રકરડાએ આદિની
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૪
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ વાર સામી ચડી. ચાણમાની વાર અને પાટણની વાર એ બન્ને વાર સબેસણુ અને વાવડી વચ્ચે
જ્યાં નદી આવે છે (હાલ તેને વેણ કહેવાય છે) ત્યાં ભેગી થઈ. ઉતરાદા કિનારે પાટણની વાર અને દક્ષિણદા કિનારે ચાણસ્માની વાર સામસામી લઢી. ચાણસ્મા અને પાટણ વચ્ચે યુદ્ધ જામ્યું. આમ એકબીજા તરફ ઝઝુમતાં ઝઝુમતાં રાત પડી અને અંધારું થયું ત્યાં સુધી ઝઝુમ્યા. છેવટે પાટણની આવેલી વાર-સૈનિકની ટુકડી હારી ને પીછેહઠ કરવા પૂર્વક નાઠી. પાટણ તરફ ચાલી ગઈ. | વિજયવંત થયેલ ચાણસ્માને લેકવર્ગ “શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુની જય” એ પ્રમાણે વારંવાર ઉદ્ઘેષણ કરતે તથા પટેલ અને રામીની હિમ્મત – બહાદુરીની પ્રશંસા કરતે ચાણસ્મા આવી પહોંચ્યા.
અત્યંત આનંદ અને ઉલાસપૂર્વક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રાભાવિક અને ચમત્કારી દિવ્ય મૂર્તિને નગરમાં પ્રવેશ કરાવી માળી પૂજારી નાથા ચતુર રામીના ઘરે પરુણ તરીકે પધરાવી. એ સમયે પ્રભુ મૂર્તિની પૂજા-સેવા અને ભકિત
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ પુનઃમલોમાં ૧૧૫ કાજે પટેલ કલદાસ જેકણદાસે પોતાની જમીનમાંથી આઠ વિઘા જમીન આપી પિતાની પ્રભુ પ્રત્યેની ભક્તિ હર્ષ યુક્ત વ્યક્ત કરી.
આ બાજુ ચાણસ્માના સંઘમાં આનંદ અને ઉત્સાહની છોળે ઉછળવા લાગી. અતિ રમણીય વિશાલકાય ભવ્ય જિનમંદિર નિર્માણની વાતે પરસ્પર થવા લાગી. તે કાર્યને મૂર્ત સ્વરૂપ આપવા ચાણમાના સંઘે નિર્ણય કરી, મરુધર-મારવાડમાં બિરાજતા શ્રીપૂજ ગોરજીને સાગ્રહ વિનંતિ કરી. ચાણસ્મામાં ચાતુર્માસ કરાવ્યું. તેમની પ્રભાવશાળી વાણી દ્વારા સંઘમાં અત્યંત આનંદ પ્રવ અને સંઘના કાર્યમાં અતિ વેગ મળે. શિલ્પકલા નિષ્ણાત સલાટ કેશુ અને કડીયા ભૂદરજી મારફત જિનમંદિરના નિર્માણ કાર્યને પ્રારંભ વિક્રમ સંવત ૧૮૫૪ની સાલમાં કરવામાં આવ્યા. તે દરમ્યાન ચાણસ્માના મહાજન તરફથી માળી નાથા ચતુરને ભેજકાઈ આપવામાં આવી.
જેન અને જૈનેતરના અતિ ઉત્સાહ સાથે જિનમંદિર નિર્માણનું કાર્ય વેગપૂર્વક ચાલી રહ્યું. હોંશીયાર એવા શિલ્પી કેશુ અને કડીયા ભુદરજી
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૬
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ બને તે જિનમંદિર માટેના પથ્થરે સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલ ધ્રાંગધ્રામાં કારીગરેની પાસે ઘડાવે, અને તેને લાવવા માટે ચાણસ્માના ઉત્સાહી પાટીદાર પિતાના ગાડાં લઈને ત્યાં જાય. તેમાં ઘડેલા પથ્થર ભરીને જાતમહેનત પૂર્વક તેઓ ગાડાં સાથે પાછા ચાણસ્મામાં આવે. આવેલા પથ્થરો જિનમંદિરના નિર્માણ કાર્યમાં જોડાય. આ રીતે ધ્રાંગધ્રામાં ઘડાતા પથ્થરો લાવવા માટે પોતાના ગાડાને સદુપયેગ થતું હોવાથી પાટીદારે પિતાને અભાગી માનવા લાગ્યા.
અતિ ઉત્તગ પંચશિખરી અને નયનરમ્ય એવું શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનનું ભવ્ય મંદિર અઢાર વર્ષના સતત પરિશ્રમે તૈયાર થઈ ગયું. રમ્ય કલાગિરી ને કોતરણીથી ભરેલું સુંદર દેખાવા લાગ્યું. વિક્રમ સંવત્ ૧૮૭૨ની સાલના ફાગણ સુદ ત્રીજના દિવસે આચાર્ય શ્રી જિનેન્દ્રસૂરિ મહારાજની નિશ્રામાં શ્રી સ થે જૈન-જૈનેતર જનતાના અતિ ઉત્સાહ સાથે ભવ્ય મહામહોત્સવ પૂર્વક નૂતન વિશાલકાય જિનમંદિરમાં પ્રતિષ્ઠા કરાવીને મૂલનાયક શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિની સ્થાપના
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રાર્થનાથ પ્રભુની મુતિ પુનમ લેકમાં ૧૧૭
કરી. અર્થાત્ શ્રી ભટેવા પાશ્વ પાશ્વનાથદાદાને ગાદીનશીન કર્યા. જયજયકાર વત્યે. પ્રતિવર્ષ જ્યારે આ પ્રતિષ્ઠાને દિવસ ફાગણ સુદ ત્રીજને આવે છે ત્યારે સૌના આનંદમાં અભિવૃદ્ધિ થાય છે. આખા ગામના જૈન અને જૈનેતરે સવે ધ્વજારહણના ઉત્સવને સુંદર રીતે ઉજવે છે. વિધિપૂર્વક નૂતન વજા ચઢાવે અને પૂજા પણ ભણાવે છે.
આજથી ચાળીશ વર્ષ પૂર્વ સુધી પ્રતિવર્ષ વર્ષગાંઠને દિવસે આ ક્રમ જેને અને જેનેતરને સાથે મળીને ચાલતે રહ્યો. ગામ તરફથી (પાટીદાર તરફથી) એ જ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનમંદિરના શિખર પર વજા ચઢતી રહી.
ત્યાર પછી એ ઉત્સવયુક્ત ધ્વજા ચડાવવા આદિને અધિકાર જૈને પુરતું જ રહ્યો છે.
વર્તમાન કાળમાં પણ પ્રતિવર્ષ જ્યારે વર્ષગાંઠને ફાગણ સુદ ત્રીજને દિવસ આવે ત્યારે ચાણસ્મા શ્રીસંઘ તેને અતિ ઉલ્લાસ-ઉમંગ સાથે ઉજવે છે અને શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ જિનમંદિરના શિખર પર વજા ચડાવે છે, સાથે પૂજા
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-ૌરભ પણ ભણાવે છે. મુંબઈ અને અમદાવાદ આદિ સ્થળે રહેતા ચાણસ્માના જેન ભાઈ એ પણ એ જ દિવસે ત્યાં સમૂહ રૂપે સાનંદ પૂજા ભણાવે છે અને સ્વામિવાત્સલ્ય પણ કરે છે. શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ચમત્કારે
આ અવસર્પિણ કાળમાં વર્તમાન વીશ તીર્થકરો પૈકી પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુને, મહિમા સર્વાધિક અનુપમ અને રે હોય છે
જ્યાં જ્યાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પ્રતિમાઓ બિરાજમાન હોય છે ત્યાં ત્યાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુને અનુપમ જ્વલત મહિ તે તે વિશિષ્ટ ચમત્કારોથી અંકિત થાય છે
આથી જ તે તે વિશિષ્ટ દિવ્ય ઘટનાઓ અને ચમત્કારના આધારે જ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના અનેક નામે અને તીર્થો વિશ્વમાં પ્રસિદ્ધ થયાં છે.
એમાં શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ ભગવાનનું નામ સુપ્રસિદ્ધ છે. એને લઈને ચાણમાનું નામ પણ તીર્થ તરીકે પંકાયું છે.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રા નાથપ્રભુની મુતિ પુનઃમ લેાકમાં ૧૧૯
એ જ ચાણસ્મા તી મંડન શ્રી ભટેવા એજ પાર્શ્વનાથ પ્રભુના કેટલાય ચમત્કારિક અનુભવા સને આશ્ચર્ય મુગ્ધ કરે તેવા છે.
જીએ—વિક્રમ સ ́વત્ ૧૩૩૫ વૈશાખ સુદ ત્રીજની પહેલી પ્રતિષ્ઠા થયા પછીના ચમત્કાર નીચે પ્રમાણે થયેલ છે.
[૧] એક સમયે પાટણ નગરના અધાવાઈયા વેપારીએ પાંચશે. (૫૦૦) શકટ-ગાડાં વિવિધ માલથી ભરીને વ્યાપાર કરવા માટે ચંદ્રાવતીચાણસ્માના પાદરે ( ભાગાળે) થઈ ને જતાં હતાં. થાડેક દૂર જતાં તે સવ ગાડાં થંભી ગયાં. સ વેપારીએ ભેગા થઈ વિચારવા લાગ્યા કે ‘અરે! આ શું થયું ? ગાડાં કેમ આગળ ચાલતાં નથી ?” અત્યંત ચિંતાતુર થયા.
એ સમયે અધિષ્ઠાયક દેવે આકાશવાણી દ્વારા
કહ્યું કે
• ગામમાં જાઓ અને મહાપ્રાભાવિક શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનાં દર્શન કરી, સેવાભક્તિ કરી તા જ તમારા ગાડાં આગળ ચાલશે.’
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૦
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ આવી દિવ્યવાણી સાંભળીને તત્કાલ સર્વ વેપારીઓ ચાણસ્મા ગામમાં આવ્યા. શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનને પગે લાગી નજરાણું–ભેટ રૂપે ઉત્તમ વસ્તુઓનું ભટણું કર્યું. આનંદપૂર્વક ખૂબ ભાવનાથી પ્રભુની સેવાપૂજા ભક્તિ કરી, થઈ ગયેલ પોતાના અપરાધની ક્ષમા-માફી માગી અને હવેથી પ્રતિવર્ષ આપના દશનાથે અવશ્ય આવીશું” એવો સંકલ્પ કરીને ગયા. આથી તેઓનાં થંભી ગયેલાં ગાડાં પણ ચાલતાં રવાના થઈ ગયાં.
આજે પણ એ અધેવાઈધાના વંશજે પાટણથી પ્રતિવર્ષ ભાદરવા સુદ બીજના દિવસે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનના દર્શનાર્થે—યાત્રાર્થે આવે છે અને શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથદાદાની આંગી પણ રચાવે છે.
[ પચાસ-સાઈઠ વર્ષ પૂર્વે તે એ કે આ દિવસે આવતા, મેટી પૂજા ભણાવતા અને ભારે આંગી રચાવતા. ગામમાં જાણે મેળે ભરાયે હોય તેવું રહેતું. આજે તે માત્ર પાટણથી અમુક ભાઈઓ આવે છે અને પ્રભુજીને આંગી રચાવે છે.
વિકમ સં. ૧૮૭૨ ના ફાગણ સુદ ત્રીજની બીજી પ્રતિષ્ઠા થયા પછીના ચમકારે નીચે પ્રમાણે થયેલ છે.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
કૌભટેવા પ્રાર્થનાથ પ્રભુની મુતિ પુનમલોકમાં ૧૨૧
આજથી લગનગ ૫૦-૬૦ વર્ષ પૂર્વેની વાત છે ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ રાજનગર અમદાવાદથી નિકળનાર શ્રી શત્રુંજય-સિદ્ધાચલ મહાતીર્થના છરી પાલતા પેદલ સંઘમાં જવા માટે ચાણસ્મા ગામના કેટલાક જૈન ભાઈએ તૈયાર થયા. જવાના એક દિવસ પહેલાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનમંદિરમાં કામ કરતા પૂજારીને રાતના સ્વપ્ન આવ્યું. તેમાં અધિષ્ઠાયક દેવ કહી રહ્યા છે કે
અહીથી શ્રી સિદ્ધાચલ મહાતીર્થના (પાલીતાણાના) સંવમાં જવા માટે જેઓ તૈયાર થયા છે તે સવને કહેજે કે-રાજનગર અમદાવાદના સંઘમાં તમે ન જાઓ. શ્રી સિદ્ધાચલ મહાતીર્થની યાત્રાએ જવું હોય તે પછી જજો. તેમ છતાંય સંઘમાં જાઓ તે તમારા ઉતારે અને ભેજન વગેરે જુદું કરજે, આ પ્રમાણે તે સર્વને કહેજે.'
એ રીતે પૂજારીએ સ્વપ્નમાં સાંભળ્યું. સવારે પૂજારીએ સંઘના આગેવાનોને એ વાત કહી. આગેવાએ તીર્થયાત્રાથે સંઘમાં જવા માટે તૈયાર થયેલા ભાઈએાને જણાવ્યું. જવાની ના પાડી, છતાં જનારાએએ ન માન્યું અને મક્કમતાપૂર્વક સંઘમાં ગયા.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૨
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ અધવચ્ચે જ અત્યંત દુઃખજનક ઉપદ્રવ થયે લેગમહામારીને રોગ ફાટી નીકળે. હાહાકાર મચી ગયે. પૂર્ણ વેગે રેગ પ્રાણઘાતક ઉગ્ર બન્યો. જોતજોતામાં તે અનેક માણસે મરવા લાગ્યા. મડદાં ઉપાડનાર કોઈ ન રહ્યું, એવું કરુણાજનક દશ્ય ખડું થયું.
પુણ્યાગે એમાંથી પણ બચીને આવેલા ભાઈ એને મહામાભાવિક અને ચમત્કારિક એવા શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના અધિષ્ઠાદાયકદેવના સુચનની અવગણના કર્યાને સચોટ ખ્યાલ આવ્યો અને તે બદલ પશ્ચાત્તાપ કરી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથદાદાની સેવાભક્તિને સુંદર લાભ લેવા માટે વધુ ભાલ્લાસ ઉપજાવ્યો.
(૩) આજથી લગભગ ૩૦ થી ૪૦ વર્ષ પૂર્વેની વાત છે–એક દિવસ વિશિષ્ટ પર્વના કારણે પૂજારી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું મંદિર ઉઘાડવા માટે સવારે વહેલે આવ્યું. આગલે દરવાજો ખેલી,
જ્યાં જિનમંદિરનું દ્વાર ઉઘાડે છે ત્યાં પૂજારીએ પિતાની જમણી તરફ સામેથી કેઈ સફેદ વસ્ત્ર ધારણ કરેલ એવા એક વૃદ્ધ પુરુષને આવતા જોયા. તેથી પૂજારી ગભરાયે અને તાળું અધખુલ્લું મૂકીને ભયભીત બની ભાગી એકદમ દાદર ઊતરી નીચે આવ્યા.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રાર્થનાથ પ્રભુની મુતિ પુન:મ.લોકમાં ૧૨૩
એ સમયે દર્શનાર્થે આવેલા બે-ચાર ભાઈ ઓએ ભયભીત થયેલ એવા પૂજારીને પૂછયું કે “શું થયું ?” ભયના કારણે પૂજારી કંઈ પણ બેલી શક્યો નહીં. તેનું શરીર ધ્રુજવા લાગ્યું. અને પરસેવાથી તે રેબઝેબ થઈ ગયે. થોડી વારે સ્વસ્થ થયા બાદ પૂજારીએ મંદિરના દ્વાર ઉઘાડતાં જે દશ્ય જોયેલ તે સર્વ કહ્યું.
આ સાંભળી દર્શનાર્થે આવેલા એવા અનુભવી. વૃદ્ધ પુરુષોએ કહ્યું કે, “અરેરે? એમાં શું ગભરાયો! અને આટલે બધે ભયભીત બન્ય! એ તે અમારા અહીના અધિષ્ઠાયક શ્રી માણિભદ્રદેવ છે. તું તે ભાગ્યશાળી છે કે એમનાં દર્શન તને થયાં? ગભરાયા સિવાય જે એમના પગ પકડી લીધા હતા તે તારું કામ થઈ જાત!”
પણ બિચારે પૂજારી એ ડરી ગયેલ કે કેટલાય દિવસ સુધી તે સ્વસ્થપણે વહેલું કે મેડે. મંદિરમાં એકલે રહે જ નહીં.
[૪] અનેકવાર અધિષ્ઠાયક શ્રી માણિભદ્રજીને. જિનમંદિર-દહેરાસરની ફરતી દિવાલ પર ત–સફેદ
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૪
શ્રી પા જિન જીવન–સૌરભ
વસ્ત્રના પાશાકમાં ચાકી કરતા ઘણા લોકોએ જોયા છે. તથા કયારેક લીલા ધાડે અને લીલા પલાણે મેટી વાણિયા વાડના દરવાજા સુધી પણ ફરતા લકાએ જોયેલા છે. એમ પ્રામાણિકપણે જાણવામાં આવેલ છે. શ્રી માણિભદ્રજીની મૂર્તિ પહેલાં મંદિરના અંદરના ગેાખલામાં બિરાજમાન હતી ત્યારે અનેક ચમત્કારી થતા અનુભવાતા હતા. જિનમંદિર–દહેરાસરમાં શ્રી માણિભદ્રજીની મૂર્તિ સામે કારણે શ્રીફળ વધેરી તેની પ્રસાદી રૂપે ટોપરું ખાવાની લૌકિક માન્યતા પ્રમાણે થતી આશાતના ટાળવા માટે કોઈ મુનિ મહારાજે સંઘને પ્રેરણા કરી. તદનુસાર શ્રીસ ંઘે શ્રી માણિભદ્રજીની મૂર્ત્તિને જિનમંદિરના અંદરના ગેાખલામાંથી ઉત્થાપન કરી મંદિર-દહેરાસરની બહાર ઉપાશ્રય બાજુના મંદિરના પ્રવેશદ્વારની આગળ એક નાની ઘુમટાવાળી દેરી બંધાવી તેમાં સ્થાપના કરી. ત્યારથી અધિષ્ઠાયક શ્રી માણિભદ્રજીના પચે
આ થયા.
(૫) કોઈ કોઈ વાર મધ્યરાત્રિએ અથવા પાછઠ્ઠી રાત્રિના સમયે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનમદિરમાં મૂલનાયક શ્રી ભટેવા દાદાની સન્મુખ
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રાર્થનાથ પ્રભુની મુતિ પુન:મલકમાં ૧૨૫ દિવ્ય નાટારંભ થતું હોય તેવા પ્રકારના વિવિધ વાજિન્ટોના અવાજ તથા ઘંટનાદ વગેરે પણ પૂર્વે સંભળાતા હતા. એમ ચાણસ્માના વૃદ્ધ પુરુષે. પાસેથી તેમ જ મોટી વાણિયાવાડમાં રહેનારાઓ પાસેથી પણ જાણવા મળેલ છે.
(૬) આજથી લગભગ ૨૫-૩૦ વર્ષ પૂર્વેની વાત છે
અલબેલી નગરી મુંબઈમાં શ્રી અમથાલાલ ચુનીલાલ શાહ રહેતા હતા. સુખી અને ધર્મિષ્ઠ. હેવા છતાં પણ સંતાન ન હોવાથી તેઓને મનમાં દુઃખ રહેતું. સંતાન પ્રાપ્તિ માટે અનેક ઉપાય કર્યા પણ સર્વ નિષ્ફળ ગયા.
એક વખતે રાતના ચાર વાગે સ્વપ્ન આવ્યું. તેમાં તેમને કેઈએ કહ્યું કે- તમે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની યાત્રા કરે તે સંતાન
પુત્ર થશે.'
સવારે ઊઠી સ્વપ્નને વિચાર કરવા પૂર્વક જાણકાર એવા બે–ચાર વ્યક્તિઓને પૂછયું કે
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૬
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન–સૌરભ
• શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાન કાં? અને કયા ગામમાં છે ? છેવટે તપાસ કરતાં જાણવામાં આવ્યુ કે, છ લાખ વર્ષની અને અતિ પ્રાચીન એવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભવ્ય મૂર્તિ ઉત્તર ગુજરાતમાં આવેલ ચાણસ્મા ગામમાં બિરાજમાન છે.'
આનંદપૂર્ણાંક મુંબઈથી પતિ-પત્ની બન્ને જણુ યાત્રાર્થે ચાણસ્મા આવ્યાં. શ્રી ભટેવા પાનાથદાદાની અતિ ભક્તિપૂર્વક યાત્રા કરી. અલ્પ સમયમાં એ જ પ્રભુભક્તિના પ્રતાપે શ્રી અમથાલાલ ચુનીલાલને ત્યાં પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈ. તેથી પતિ-પત્ની આદિ સને અત્યંત આનă થયે.
(૭) વિક્રમ સ ́વત્ ૧૯૮૫ ની સાલ ચાલતી હતી. તેમાં કાર્તિક સુદ ચૌદશ આવી. તેની રાતના ચાણસ્માના અમદાવાદમાં રહેતા શ્રી અમથાલાલ ચુનીલાલ શાહને એક સ્વપ્ન આવ્યું. તેમાં પેાતાના મિત્ર એક પટેલભાઈ કહે છે કે
• અરે ! અમથાલાલભાઈ ! સાંભળે. મારા છોકરા ખાવાઈ ગયેા છે અને તે ચાણસ્મા ગામમાં છે
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રાર્થનાથ પ્રભુની મુતિ પુન:મલેકમાં ૧૨૭ એવા સમાચાર મને મળ્યા છે. તેને લેવા માટે જવું છે, માટે તમે ચાલે સાથે કેમકે તમે ચાણસ્માના વતની છે.”
તે સમયે તેમની પાસે પૈસાની અતિ તંગી હોવા છતાં પણ મિત્રના દબાણથી તેમની સાથે ચાણસ્મા આવ્યા. પુત્રની તપાસ કરી પણ કંઈ પત્તો ન મળે.
શ્રી અમથાલાલભાઈ શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુના દર્શનાર્થે જિનમંદિર-દહેરાસર તરફ આવ્યા. આગળનો દરવાજો બંધ હોવાથી ફરીને ઉપાશ્રય બાજુના દરવાજેથી દહેરાસરમાં ગયા અને શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુની ભવ્ય મૂર્તિનાં દર્શન કર્યા. મંદિરમાં કેઈ નહીં દેખાતાં પૂજારીને પૂછયું કે-“કેમ કેઈ દેખાતું નથી?” ત્યારે પૂજારીએ કહ્યું કે-“આજે કાર્તિક પૂર્ણિમા છે. અર્થાત કાર્તિક સુદ પુનમ હોવાથી સહુ પ્રભુના વરઘડામાં ગયા છે. હવે તમારે પૂજા કરવી હોય તે લે આ પાણી તૈયાર છે. સ્નાન કરી લે ! અને શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ દાદાની ભક્તિપૂર્વક સેવા-પૂજાને લાભ લે !
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ - તત્કાલ સેનાન કરી–હાઈ અતિ આનંદ અને ભાલ્લાસ પૂર્વક શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પૂજા કરી અને બંને હાથ જોડીને પ્રભુને વિનંતિ કરી.
હે પ્રભે ! મારા મિત્ર પટેલના પુત્રની તપાસના કારણે આજે કાર્તિક પૂર્ણિમા જેવા મહાન પવિત્ર દિવસે ખરેખર યાત્રા માટે તે જ મને બેલા લાગે છે. સર્વ કે વરઘોડામાં ગયા હોવાથી આજે મને આપની પ્રક્ષાલ-પૂજા આદિ કરવાને અનુપમ લાભ મળે.
હે પાર્શ્વનાથ દાદા ! આપે આ ગરીબ સેવકનો હાથ પકડ્યો છે તે કૃપા કરીને નભાવજે અને મારી ધર્મ આરાધના સારી થાય તેમ કરજે.” ત્યાર પછી તે તત્કાલ નિદ ચાલી ગઈ અને આંખ ઉઘડી ગઈ.
આ રીતે આવેલ સ્વપ્ન પછી તે દિનપ્રતિદિન વ્યાપારાદિકમાં અતિ ઉન્નતિ થવા લાગી. આજે આ ભાઈના પુત્ર મજુદ છે અને સુખી પણ છે.
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનના આવા આવા અનેક નાના-મોટા ચમકારને અનુભવ ધમી
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીભટેવા પ્રાર્શ્વનાથ પ્રભુની યુતિ પુન:મ,લેાકમાં ૧૨૯ જીવાએ—ધાર્મિક જનતાએ અનુભવેલ છે. એ રીતે આ લેખમાં શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના સક્ષિક્ષ પરિચયનું દિગ્દર્શન કરવામાં આવેલ છે.
આજે પણ એ જ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના સક્ષિપ્ત પરિચયના સાક્ષાત્કાર ચાણસ્માના શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનમદિરમાં આવેલ ચાવીશ ભગવાનની ભમતીના વિભાગમાં ચિત્ર રૂપે દનાથે આવેલ સર્વ મહાનુભાવાને થાય છે.
લેખક વિજય સુશીલસૂરિ
જૈન ઉપાશ્રય ચાણસ્મા ઉત્તર ગુજરાત
॥ શ્રીવસ્તુ ! શુભં ભવતુ શ્રી સ`ઘસ્ય ॥
品
શ્રી વીર સ′૦-૨૫૦૬ સ૦-૨૦૩૬
વિક્રમ નૈમિ સ
૩૧
ભાદરવા સુદ ૧૨ રવિવાર દિનાંક ૨૧-૯-૧૯૮૦
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાણસ્મામઠન શ્રીભટેવા પાર્શ્વનાથસ્વામિને નમઃ
કે ભાવના-પચીસી
કર્તાઃ પન્યાસ શ્રી સુશીલવિજયજી ગણિવર્ય મ. [વર્તમાનમાં પૂ.આ. શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ.]
(ગજલના રાગમાં) તે દિન આવશે કયારે ? જપીશું જિનવર નામ સર્વજ્ઞ સર્વ નિણંદને, કરીશું પ્રેમે પ્રણામ |
તે દિન ૧ અમે મન-વચ-કાયાને, વશ કરી લેશે દીક્ષાને ઇડી ભેગ સંયમ ગે, ધરીશું શુભ સમતાને છે
રહી સદ્દગુરુના ચરણે, વૈયાવચ્ચ–વિનયને કરીશું પ્રેમથી નિત્યે, વલી જ્ઞાન અભ્યાસને છે
તે દિન ૩
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાવના પચીસી
સમિતિ ગુપ્તિ સ્વરૂપી, અષ્ટ પ્રવચન માતાને આદરણું આત્મ-સ’ચેાગે, સાચવી શુભ જયણાને તે દિન જા
અતિદુલ ભ ને દુÖર, એવા પાંચ મહાવ્રતને નિરતિચાર પાલીશું, તથા રાત્રિèાજનને તે દિન॰ પા
૧૧
પરિગ્રહ વસતિ વસ્ત્ર, વલી પાત્રાદિ પ્રમુખમાં । આડંબર ને અહુકાર, તજીશું મમતા એમાં ।। તે દિન શા
લેાકની વાંછના છેડશું, પરિસદ્ઘ સવ સહીશું' । આચાર શુદ્ધ આચરશું, તપથી કાયા કસીશુ ।। તે દિન॰ છણા
તજી પુદ્ગલ પરિણતિ, નિજ ગુણમાંહે રમીશુ । આત્મ અસખ્યાત પ્રદેશે, દયા ઝરણાં ઝરાવીશું
તે નિ૦ ૮ાા
પદ્માસન કરી બેસીશું, આતમ ધ્યાન ધરીશુ । ગુણસ્થાનક શ્રેણિએ, ચડી મેાક્ષ
મેલવીશું તે નિ॰ ા
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૨
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ કરી સંલેખના સુંદર, અને અનશન લેઈશું ચોરાશી લાખ વિશ્વની, જીવા. યેની ખમાવીશું
તે દિન- ૧૦૧ સર્વ જીવ પ્રતિ હાર્દિક, મિચ્છામિ દુક્કડ દઈશું અંતિમ આરાધના સારી, સદ્ગુરુ સાક્ષીએ કરીશું
તે દિન- ૧૧
પૂર્વના મહામુનિઓના, જીવનને સામે રાખીને મુક્તિ મંદિરમાં જાવા, ફેરવશું આત્મશક્તિને
તે દિન. ૧૨
ગજસુકુમાલ મસ્તકે, વિપ્ર સેમિલ સસરાએ માટીની પાલ બાંધીને, ભર્યા અંગારા ખેરના એ
તે દિન ૧૩ મહા ઉપસર્ગ એ થાતાં, સહતાં સમભાવે એ કર્મ ચકચૂર કરીને, સિધાવ્યા મેક્ષમાંહે એ છે
તે દિન ૧૪
કમશઃ નાખી ઘાણીમાં, ખંધકસૂરિ શિષ્યને પાપી એ પાલકે પીલીયા, મહા ઉપસર્ગ કર્યો ને
તે દિન ૧પા
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાવના પચીસી
૧૩૩
સહી સમ ભાવે એ સવેર, અંતગડ કેવલી થઈને શ્રમણ પાંચસે એ તે, વસ્યા મેક્ષમાં જઈને છે
તે દિન ૧દા
મેતારજ મુનિરાજને, વાધરથી દઢ વીંટીને કર્યો ઉપસર્ગ સેનીએ, તડકે ઊભા રાખીને
તે દિન૧ળા
અસહ્ય વેદના સહતાં, શુભ શ્રેણિએ ચઢતાં અંતગડ કેવલી થાતાં, પામ્યા તે સુખ શાશ્વતાં છે
તે દિન૧૮ સુકેશલ સાધુ ઉપરે; કર્યો ઉપસર્ગ વાઘણે સહતાં સમભાવે એ, પામ્યા તે મેક્ષ સુખને
તે દિન. ૧૯ સનસ્કુમાર ચકીએ, સાત વર્ષ પર્યતા સહી સેલ રેગ પીડાને, પામ્યા તે સુખ અનંત છે
તે દિન ૨ના ઈત્યાદિ અનેક દષ્ટાંતે, મહાત્માઓનાં જાણીને આત્મ-કલ્યાણને અર્થે, સંયમ પંથે વિચરીને છે
તે દિન ૨૧
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૪
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ અમે પણ સર્વ આવી, ભાવના વિશુદ્ધ ભાવીશું સમતા ભાવમાં રહીને, થતા ઉપસર્ગો સહીશું છે
તે દિન ૨૨ ઘાતી કર્મો વિદરીને, કેવલજ્ઞાન પામીશું લેકાલેકના (સવી) ભાવે, પ્રતિક્ષણે નિહાલીશું છે
અઘાતી કર્મોને કાપી, જન્મ મરણ ટાલીશું ! સ્પશી અગી ગુણઠાણું, ભોદધિ પાર પામીશું છે
તે દિન ૨૪ સાદિ અનત સ્થિતિએ, મુક્તિના સ્થાનમાં રહીશું ! અનંત સિદ્ધોની સાથે, સદા સુખમાંહે હાલીશું છે
તે દિન ૨૫
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
* લશ *
તપગચ્છજ્યેામે સૂર્ય સરિખા નેમિસૂરીશ્વરના પટ્ટામ્બુધિ ચન્દ્રમા સમા લાવણ્યસૂરિ રાજના; પટ્ટદીપક વિજય ગણિ–વાચકવરના, શિષ્ય પંન્યાસ સુશીલ વિજયે નમી ચરણે પાના. [૧] વસુ ચન્દ્ બ્યામ નયન વર્ષે નૃપ વિક્રમાદિત્યના ચૌમાસી પ દિન એ ફાલ્ગુન સુઢિ ચૌદશના 1 નિજ જન્મભૂમિ ગુજરતણા ગામ ચાણુસ્મા મહી', વિરચી ભાવના પચીસી એ મરતાં સુખ પામે। સહી. [૨]
ઈતિભાના પચીસી સમાપ્તા ॥
#
।। शिवमस्तु सर्वष
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ
૧૦૮ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને છંદ
પાર્થ જીનરાજ સુણી આજ શંખેશ્વર,
પરમ પરમેશ્વરા વિશ્વ વ્યાપી ભીડ ભાંગી જરા જાદવેની જઈ
સ્થિર થઈ શંખપુરી નામ થાપી. પાશ્વાના
સાર કરી સાર મને હારી મહારાજ તું,
માન મુજ વિનતી મન્ન માચી; અવર દેવા તણી આશ કણ કામની,
સ્વામીની સેવના એક સાચી. પાર્શ્વગારા
તુહી અરિહંત ભગવંત ભવતારણે,
વારણે વિષમ ભય દુઃખ વાટે, તું હી સુખ કારણે, સારણે કાજ સહુ,
તુંહી મહારણે સાચા માટે. પાર્શ્વગાયા
અંતરીક્ષ, અમીઝરણ, પાર્શ્વ પ ચાસરા,
ભેંયરા પાર્શ્વ ભાભા ભટેવા; વિજય ચિંતામણી સેમ ચિંતામણી,
સ્વામી ક્ષીપ્રા તણી કરે સેવા. પાર્શ્વગાજા
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૮ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ૭૯
ફળ વૃદ્ધિ પાર્શ્વ મનમેાહના, મગસીયા, તાર સહ્યા નમું નાહી ત્રોટા;
સક ખલેચા પ્રભુ આશ ગુલ અરજીયાં, ખંભણા થંભણા પા
ગેબી ગાડી પ્રભુ નીલકંઠા નમું, અળધરા શામળા પાર્શ્વ પ્યારા,
માટા. પાનાપા
સુરસરા કકણુ પાર્શ્વ દાદા વળી,
સુરજમણુ નમું તરણુતારા. પાશ્વ નાદા
જગવતૃભ કલીકુંડે ચિ'તામણી, લેાઢીણા સેરિસા સ્વામી નમીએ;
નાકોડ નાવલા કળીયુગા રાવણા,
૧૩૭
પેશીના પાર્શ્વ નમી દુઃખ ૪મીએ. પાશ્ર્વ નાણા
સ્વામિ માણિક નમું ન નાથ સારાડીયા, નાકાડા જોરવાડી જંગેશા;
કાપલી ડૌલતી પ્રસમીયા મુંજપરા,
ગાડરીયા પ્રભુ ગુણ ગાવૈશા. પાશ્વ નાડા
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ હમીરપુર પાર્શ્વ પ્રણમું વળી નવલખા,
ભીડભંજન પ્રભુ ભીડ ભાંગે; દુઃખભંજન પ્રભુ, ડેકરીયા નામું.
પાર્શ્વ જરાઉલા જગત જાગે પાયૅવાલો અવંતી ઉજજૈનીયે, સહસ્ત્રફણા સાહિબા,
મહેમદાબાદ કોકે કરેડા; નારીગા ચંચુ ચલ્લા ચવલેરા,
તવલી ફળ વિહાર નાગૅદ્ર નેરા. પાર્શ્વપાલને પાર્શ્વ કલ્યાણ ગંગાણીયા પ્રણમીયે,
પલ્લવિહાર નાગૅદ્ર નાથા; કુરકટ ઈશ્વર પાર્શ્વ છત્રા અહીં,
કમઠ દેવે નમ્યા શક સાથા. પાર્ધ ૧૧ તિમિર ઘેઘ પ્રભુ દુધીયા વલ્લભા,
શંખલ વૃતકલેલ બૂઢા; ધીંગડ મલ્લા પ્રભુ પાર્શ્વ ઝેટીંગજી,
જાસ મહિમા નહીં જગત ગૂઢા. પાર્શ્વના૧૨ ચોરવાડી જિનરાજ ઉદ્દામણી,
પાર્શ્વ અજાહરા (અજા)નેવ નંગ; કાપડેરા (કાપરડા) વજે પ્રભુ છે છલી,
સુખસાગર તણું કરે સંગા. પાશ્વ ૧૩
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૮ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના છંદ
વિજ્યુલા
કરકડુ મંડળી કાવળી, મહેરીયા શ્રી ક્લેષી અનીદા;
ઔ કુલપાક કસારીયા આડંબરા, અનીયલા પાર્શ્વ પ્રણમું આનંદા. પાર્શ્વના૧૪૫
નવપલ્લવા પાર્શ્વજી, શ્રી મહાદેવ વરકાણેા વાસી,
નવસારી
પરાકલ ટાંકલ નવખડા નમ્ર,
ભવતણી જાય જેથી ઉદાસી. પાર્શ્વના૧૫ાા
મનવાંછિત પ્રભુ પાર્શ્વજીને નમ્ર, વળી નમું નાથ સાચા નગીના,
દુઃખ દોહગ તજી સાધુ મારગ ભજી,
૧૩૯
ક્રમના કેસરીથી ન મીઠુના. પાર્શ્વના૧૬મા
અશ્વ નૃપનઃ કુલચંદ પ્રભુ અલવેસરા, ખીબડા પાર્શ્વ કલ્યાણ રાયા,
હાયે કલ્યાણ જશ નામથી જય હાવે,
જનની વાસાને ધન્ય જેહ જાયા. પાર્શ્વના૧૭ણા
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્જિન જીવન–સોલ્સ
૧૪૦
એક શત આઠ પ્રભુ પાર્શ્વ નામે સુછ્યા, સુખ સપત્તિ લહ્યો સવ વાતે, બુદ્ધિ યશ, સ ંપદા સુખ શરીરે સદા,
નહી મા માહુરે કોઈ વાતે. પાના૧૮ાા
સાચ જાણી સ્તન્યે મન્ન માહુરે ગમ્યા, પાર્શ્વ હૃદયે રમ્યા. પરમ પ્રીતે. સમીહિત સિદ્ધિ નવનિધિ પામ્યા સહુ, (મુજ)તુજ થકી જગતમાં । ન જીતે, પાર્શ્વના૧૯ા
કાજ સહુ સારજે શત્રુ સ’હારજે, પાશ'ખેશ્વરા માજ પા', નિત્ય પ્રભાત ઊઠી નમું નાથજી, તુજ વિના અવર કુણુ કાજ ધ્યાવું. પાર્શ્વ નારા
અઢાર એકાદશીએ ફાલ્ગુણુ માસીએ, ખીજ કજલ પખે છંદ કરીયેા,
ગૌતમ ગુરુ તણા વિજય ખુશાલ જે,
ઉત્તમે સ ́પદા સુખ વરીયે. પગાર૧૫
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે ખેલવાની સસ્કૃત સ્તુતિએ ૧૪: ભગવાન સામે ખેલવાની સંસ્કૃત સ્તુતિઓ.
રાગદ્વેષવિજેતાર, જ્ઞાતાર' વિશ્વવસ્તુનઃ, શક્રપૂજ્ય ગિરામીશ', તીથે 'શ' સ્મૃતિમાનચે ૫૧ા વીર સ સુરાસુરે દ્રમહિતા, વીર' બુધાઃ સંશ્રિતાઃ । વીરેણાસિહતઃ સ્વક નિચયે, વીરાય નિત્ય નમઃ । વીરાત્તી મિદં પ્રવૃત્તમતુલ', વીરસ્ય ઘેર' તપા । વીરેશ્રીકૃતિકીતિ કાંતિનિચય: શ્રીવીર ભદ્ર. શિ. ારા અન્તા ભગવંત ઈન્દ્રમહિતા:, સિદ્ધાશ્ર સિદ્ધિસ્થિતાઃ ।। આચાર્યા જિનશાસને ન્નતિકરાઃ; પૂજ્યા ઉપાધ્યાયકાઃ ।। શ્રીસિદ્ધાન્તસુપાઠકા મુનિવરા, રત્નત્રયારાધકાઃ ॥ પચૈતે પરમેષ્ઠિનઃ પ્રતિનિ, કુન્તુ વા મ’ગલમ્. ાગા નેત્રાનંદકરી ભવાનધિતરી, શ્રેયસ્તરોમેજરી । શ્રીમદ્ધમ મહાનરેન્દ્રનગરી, વ્યાપધ્રુતાધૂમરી ! હર્ષોંન્ક શુભપ્રભાવલહરી, રાગદ્વિષાન્ જિરી । મૂર્ત્તિ: શ્રી જિનપુર્ણાંગવસ્ય ભવતુ, શ્રેયસ્કરી દેહિનામ્ ॥૪॥
કાતે કિરીઆ કરે, કર્મ કરી ચકચૂર; કરિયા વિના રે જીવડા, શિવ નગરી હું દૂર. શા
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૨
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ
અદ્યાભવત્ સફલતા નયનદ્રયસ્ય ! દેવ ત્વદીયચરણબુજવલન છે અદ્ય ત્રિલેકતિલક પ્રતિભાસતે મે
સંસારવારિધિરયં ચુલુક પ્રમાણે પા પ્રશમરસનિમગ્ન, દષ્ટિયુગ્મ પ્રસન્ન વદનકમલમકા, કામિનીસંગશૂન્યઃ કરયુગમપિ યત્તે શસ્ત્રસંબંધવંધ્યા તદસિ જગતિ દે, વીતરાગટ્વમેવ. માદા જય સ્વામિન! જિનાધીશ! જયદેવ જગ ! જય ઐ ક્યતિલક! જય સંસારતારણ! શા હૈઃ શાતરાગચિભિઃ પરમાણુભિવં નિ માં પિ ત સ્ત્રિ ભુવનૈ ક લ લા મ ભૂત તાવંત એવ ખલુ તેથણવઃ પૃથિવ્યાં યત્ત સમાનમપરં નહિ રૂપમસ્તિ ૮ તુલ્ય નમસ્ત્રિભુવનાહિરાય નાથ ! તત્યે નમ: ક્ષિતિતલામલભૂષણાય છે તત્યે નમસ્ત્રિજગતઃ પરમેશ્વરાય છે તુલ્ય નમે જિન ભવેદધિશેષણાય પેલા ખખા કરમજ ક્ષય કરે, ક્ષમા કરો મનમાંહે ક્ષમા કરી સે સદા ખાતે જિન દેવ ઉછાય. રા.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે બેલવાની સંસ્કૃત સ્તુતિઓ ૧૪૩ યસ્ય જ્ઞાનમનન્તવસ્તુવિષયં યઃ પૂજ્ય દેવ, નિત્યં યસ્ય વચો ન દુર્નયકૃતઃ કેલાહલકુંતે, રાગદ્વેષમુખદ્વિષાં ચ પરિષત્ ક્ષિતા ક્ષણઘેન સા, સ શ્રી વીરભુ વિધૂતકલુષાં બુદ્ધિ વિપત્તાં મમ. ૧૦ પાંતુ વઃ શ્રી મહાવીર સ્વામિને દેશનાગિર ભવ્યાનામાંતરમલ,-પ્રક્ષાલનજલેપમાઃ ૧૧ છે કલ્યાણપાદપારામ, શ્રુતગંગાહિમાચલમ ; વિશ્વભેજરવિ દેવ, વંદે શ્રીજ્ઞાતનંદન.... ૧૨ા દિકે તુહ મુહકમલે, તિત્તિવિ નઈ નિરવણેસાઈ દારિદ્ર દેહગં, જમ્મતરસંવંચિ પાવં. ૧૩ કલ્યાણકેલિકમલાકમલાયમાન, પ્રોદામધામમહિમા મહિમાનિધાનમ; જાત્યઋગર્ભમણિમેચકકાન્તિદેહં, શ્રીસ્થલનાધિપતિપાર્શ્વજિન ખુવેરહમ ૧૪ નતાને છેકત્રિદશમુકુટોદિવરમણી, ત્રજતિલસ્મપિતચરણભેજયુગલં; ઘનશ્યામં કામ ભુવનજનહર્ષ પ્રણયિન, સ્તુ પાર્શ્વ ડીપુરપરિસરૌઢમડસમ, ૧પા
ગંગા ગરવ ન કિજીએ ગરવ કિએ જશ હાંણ; ગરવ કયાંથી ગુણ ગલે ગરવ મ કર અજાણ. ૩
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૪
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ સ્વામિનામપિ યઃ સ્વામી, ગુણામપિ યે ગુરુઃ | દેવાનામપિ દેવસ્તમૈ તુલ્યું નમે નમઃ ૧દા નમે દરરાગાદિ–વૈરિવારનિવારિક અહંતે ગિનાથાય, મહાવીરાય તાયિને. ૧૭
સ્તુતિ–ચોવીશી. દેરાસરમાં પ્રભુ સમ્મુખ બેલવાની રાગધારી સ્તુતિએ.
[ મન્દાકાન્તા-છંદ.] (“બાધાગાધ સુપદપદવી-નીર પુરાભિરામ-એ રાગ.”)
કર્તા-પૂ. આચાર્ય શ્રી સુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા.
(૧) શ્રી આદિનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. પૃથ્વીમાંહે પ્રથમ પ્રભુ જે આદ્ય ભૂપેન્દ્ર ભારી, ભિક્ષાચારી પ્રથમ જગમાં છે વળી તીર્થકારી; માતા હસ્તે શિવપુરતણું દ્વાર ખેલાવનારા, વંદ તે શ્રી ઋષભજિનને સર્વદાનંદકારા.
(૨) શ્રી અજિતજિનની સ્તુતિ. જે સ્વામીએ ભુવનભરના ભાવ સર્વે નિહાળ્યા, વાણી દ્વારા સમવસરણે સર્વ આગે પ્રકાશ્યા; જેને ગૂંચ્યા ગણધરગણે શુદ્ધ સિદ્ધાંત માંહે, એવા તે શ્રી અજિતજિનને વંદુ છું તીર્થમાંહે. ઘઘા ઘર ઘરણ તજે, ઘટ રાખે રે કાર; કુટુંબ સહુ સ્વાર્થ લગે, જિણ શેની વ્યવહાર ૪
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે ખેલવાની સસ્કૃત સ્તુતિઓ ૧૪૫ (૩) શ્રી સંભવનાથ પ્રભુની સ્તુતિ.
કાપે કાપે સકલ કરમા સદા દુઃખકારી, આપે આપે ભવિક ગણુને પંચમજ્ઞાન ભારી; સ્થાપે સ્થાપે શિવભવનમાં નિત્ય નદકારી, એવા શ્રી સ`ભજિનક ને માગુ હુ` મેક્ષ ભારી.
(૪) શ્રી અભિનંદસ્વામીની સ્તુતિ. ચારે દ્વાર ચઉ ગતિ તણાં સદા ખંધ કીધાં, ને કમેર્યાં સૌ હૃદય તપ ધરી સથા દૂર કીધાં, જાણી ભાવા નિખિલ જગના મેાક્ષધામે બિરાજ્યા, એવા ચેાથા જિનપતિ તને દૃષ્ટિથી મેં નિહાળ્યા.
(૫) શ્રી સુમતિનાથપ્રભુની સ્તુતિ.
મુદ્રા મેહે સુમતિનિની વિશ્વમાં શ્રેયકારી, નાવે તેલે જગતભરની કઈ મુદ્રા વિકારી; ધ્યાવે જેને સુરનરવા પ્રેમથી ચિત્તમાંહે, એવી મુદ્રા સુમતિપ્રભુની ધ્યાવુ' હું ચિત્તમાંહે,
નના નમન કરો સદા, નમતાં નવનિધિ હાય, દેવ ગુરુ માતા-પિતા, હેત ધરે સહુ ય. ાપા
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૬
શ્રી પાશ્વ જિન જીવન-સૌરભ (૬) શ્રી પદ્મપ્રભજિનની સ્તુતિ. જેના પાદે સુરનરતણું યૂથ આવી નમે છે, ને આજ્ઞાને સતત શિરસા-વંઘ તેઓ કરે છે, ને પિતાના હૃદયઘટમાં ધ્યાન જેનું ધરે છે, એવા પઘ-પ્રભુપતિત પાદ પડ્યો ગમે છે.
(૭) શ્રી સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. જીત્યા જેણે હૃદયવસતા શ્રેષ-રાગાદિ ચારે, ટાળ્યા જેણે જનમ-મરણે દુઃખથી મિશ્ર ભારે; પામ્યા તે તે પરમપદમાં શાશ્વતાનંદ સારા, મહે તે તે અમ હદયમાં શ્રી સુપાશ સારા.
(૮) શ્રી ચંદ્રપ્રભુભગવાનની સ્તુતિ.
જે સ્નાએ રવિ-શશિતણું તેજને ઝાંખ દે છે, ને ભાના અઘ-તિમિરને સર્વથા સંહરે છે; જેમાં છોળો સતત ઉછળે શ્રેષ્ઠ જ્ઞાનાબ્ધિની એ, એવી ચંદ્ર-પ્રવરતણી ચાંદનીમાં જ ન્હાએ. ચચા ચેરી પરિહરો; ચેરી કર્મ ચંડાલ; વિજય ચેર ચેરી થકી, નરગ ગયે તતકાલ. દા
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે ખેલવાની સંસ્કૃત સ્તુતિએ ૧૪૭ (૯) શ્રી સુવિધિવિભુની સ્તુતિ.
નેત્રો સારાં કમલ સરિખાં નિવિકારી સદાયે, મુદ્રાધારી કરયુગલ આ શસ્ત્રશૂના જણાયે; ખાળા સ્ત્રીથી રહિત ચરણેા પદ્મ જેવા મનાયે, એવી સાચી સુવિધિવિભુની મૂર્તિ પૂજી સદાયે,
(૧૦) શ્રી શીતલનાથપ્રભુની સ્તુતિ.
સંસારેથી ર્પિત સહુને શીતછાયા જ આપે, ને લાગેલા બહુ સમયના પ્રાણીના કમ કાપે; આપે સારી જીગર ખુશખા ખાવના ચદ જેવી, આપે વાણી મુજ હૃદયમાં શીતલસ્વામ તેવી.
(૧૧) શ્રી શ્રેયાંસનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. શ્રેયસ્કĒ જનક-જનિતા ભવ્યનાં દુ: ખ k, ભ્રાતા ત્રાતા જગત ભરના વળી વિશ્વ ભર્તા; શ્રેયાંસા સૌ સુરતરુસમા પૂરનારા સદાયે, હું શ્રેયાંસ ! સ્વશિષ્ણુતા શ્રેય અંશે પૂરા એ. છછા છલ વિકીજીએ, છલ માયાનાં મૂલ; છલે કરી સીતા હરી, દશ શિર દેખી ચૂલ. રાણા
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ (૧૨) શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજનની સ્તુતિ. જે સ્વામીને જગતજનતા પૂજ્યના પૂજ્ય માને, તે સ્વામીને વિબુધજનતા વિશ્વના દેવ જાણે, વંદે જેને સકળ જનતા ભાવથી સર્વદાયે, એવા તે શ્રી જગતભરમાં વાસુપૂજયેશ પાયે.
(૧૩) શ્રી વિમલનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. વિવે જેની શુભવિમલતા સર્વથી શ્રેષ્ઠ ભાસે, તેની પાસે સ્ફટિક મણિની કાંતિએ ન્યૂન ભાસે; જેના સંગે વિમળ હૃદયે ભવ્યનાં નિત્ય થાયે, વંદે તે શ્રી વિમળવિભુને હાથ જોડી સદાયે.
(૧૪) શ્રી અનંતનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. દિક્ષા-સાને દરિસણ વળી સદ્ગુણે છે અનતા, ને જેને સૌ વિબુધગણના સ્વામી સે મહંતા, હમેશા જે શિવ વર સુખે ભેગવે છે અનતા, તે આપને શિવસુખ અને શ્રી અનંતેશ સંતા.
(૧૫) શ્રી ધર્મનાથપ્રભુની સ્તુતિ. શુદ્ધાચારે શુભ ગુણ ગણે સુત્રો શ્રેષ્ઠ જેમાં, સાચા દે શુભગુરુવરો માગ સાચે જ તેમાં એ વિવે ધરમ જિન ધર્મ મોટો ગણાય, એવા ધર્મ-પ્રભુ વર તો ધર્મ ચાહું સદાયે. જા જેર ન કિજીએ, જેર કીએ જશહાણ; જોર કિયે જુગતે નહીં, આપે દુનિયા અજાણ ૮
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે બેલાની સંસ્કૃત સ્તુતિએ ૧૪૯
(૧૬) શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. પારેવાને પુરવ ભવમાં બાજથી રહ્યું ભારી, કીધી માતા કુખ મહી રહી દેશની શાંતિ સારી, ત્યાગી દીધાં નવનિધિ અને ચૌદ રત્ન છ ખંડે, લીધા મેવા શિવપુરત સોળમા શાંતિ વંદે.
(૧૭) શ્રી કુંથુનાથ પ્રભુની સ્તુતિ. છઠ્ઠી ચક્રી થઈ જગતમાં ધર્મચક્રી થયા છે, ભાવી માટે નિખિલ જગને આગામે દઈ ગયા જે; તે દ્વારા એ ભવિક બહુ મુક્તિમાં બિરાજ્યા, એવા સ્વામી ત્રણ ભુવનમાં કુંથુનાથ સ્મરાયા.
(૧૮) શ્રી અરનાથપ્રભુની સ્તુતિ. વખંડેનું અધિપતિપણું ભેગવી ત્યાગ કીધે, ને દીક્ષામાં અતિ તપ તપી મુક્તિને માગ લીધે; આવીને જે શિવનગરમાં લેક અગ્રે બિરાજ્યા. પૂજે તે શ્રી અરજિન સદા વિષ્ટપેથી વિરામ્યા. ઝઝા જૂઠ ન બેલી, જૂઠે અપેજસ હોય; વસુરાજા જૂઠ જ થકી, દુરગતિ જાતે જેય. લા
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
માવા ન
૧૫૦
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ (૧૯) શ્રી મલ્લિનાથપ્રભુની સ્તુતિ. ષમિત્રને કનક પુતળી રન્નથી નિત્ય પૂરી, તાર્યા તે તે ભવજળ થકી દઈને બેધ ભૂરી; કાયાને તે શિયળ ઇ થી સ્નાન નિત્ય કરાવ્યું, એવા મલ્લિ-પ્રભુ તુમ પર ધ્યાનારું ધરાયું. (૨૦) શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામીજિન સ્તુતિ. જે સ્વામીનાં દરિસર્ણ થતાં આત્મ આનંદ પાવે, તે સ્વામીનાં ચરણયુગલે પર્શતાં દુઃખ જાવે, જેની જોડી જગત ભરમાં કઈ ના દશ્ય થાઓ, તેવા સાચા મુનિવર મડા સુત્રતસ્વામી ગાએ.
- (ર૧) શ્રી નેમિનાથ પ્રભુની સ્તુતિ
જે સ્વામીના જનમ સમયે દેવ દેવેન્દ્ર આવી, મેરુ ઇંગે સુવિધિ સહિત સ્નાત્ર પૂજાદિ પામી; ધયા ત્યાંહી નિજ હદયના કર્મના મેલ સર્વે, તે સ્વામી શ્રી નમિજિનજીની ચાહ હું સેવ સર્વે.
ઝઝા વ્રત કરે સદા, વ્રત ધરો મનમાંહે, વ્રત વિના રે પ્રાણ આ, સુખી દીઠે ન કેય. ૧૦
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે ખેલવાની સસ્કૃત સ્તુતિ ૧૫૧ (૨૨) શ્રી નામનાથજનની સ્તુતિ.
તાડી સ્નેહાનવભવતા રાજુલા નાર સાથે, છેડાવીને પશુપણું બધા દાન દીધુ. સ્વહાથે; દીક્ષા લીધી સહસ ન્રુપ સહુ રૈવતાઘાન માંહે, નિત્યે નેમી-શ્વરજિન નમામાક્ષ કૈવલ્ય ત્યાંડે.
(૨૩) શ્રી પાર્શ્વનાથપ્રભુની સ્તુતિ.
જ્વાલા કુડે. અહિં સળગતા કાષ્ઠમાંથી કઢાવી, બીજા માઢ અનશન નમસ્કાર મંત્રા સુણાવી; આપ્યાં તેને અનુપમ સુખા સ્વર્ગનાં શ્રેયકારી, એવા પાર્શ્વ-પ્રભુપતિતણું ધ્યાવું હુ· ધ્યાન ભારી.
(૨૪) શ્રી મહાવીરસ્વામી ભગવાનની સ્તુતિ. વિશ્વે વ્હાલા જગગુરુ મહાવીર દેવાધિ દેવા, આપે સારા ભવિક સહુને મુક્તિના મિષ્ટ મેવા; સેવે સારા ત્રણ ભુવનના લાક સૌ હ`થી એ, આજે મારા હૃદય ઘટમાં આવતા ભાવથી એ.
ટકા ટેક ન છેડીએ, ધમ ધ્યાન રહિત; કામ દેવ ટકે કરી, દેવ પરીક્ષા દીઠ. ૫૧૧૫
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૨
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
કીશ.
(હરિગીત છંદમાં.) ગુરુ નેમિસૂરીશ પટ્ટધર લાવણ્યસૂરીશ્વર તણું, શ્રી દક્ષ શિષ્ય સુશીલ વિજયે
ચરણ સમરી પાશ્વના રસ નંદ નિધિ શશિ માન વિક્રમ સાલ
' (૧૯૬) આશ્વિન માસમાં, સ્તુતિ-વીશી ચી ઉમંગે
ધમી અમદાવાદમાં. છે ઇતિ “સ્તુતિ-વીશી’ સમાપ્તા. એ
શ્રી પંચજિનવંદનાત્મક સ્તુતિ
(શાર્દૂલવિક્રીડિત-છંદમાં) (નાતસ્યાપ્રતિમામેરુશિખરે -એ રાગમાં) સ્વામી આદિ જિનેન્દ્ર આદિ પ્રભુને,
શ્રી શાંતિદેવેન્દ્રને, શ્રી નેમીધર શીલવંત વિભુને,
વિખ્યાત પાર્વેશને; ઠઠા ડિક થઈ રહે, કિક વિન ઠામ ન હોય; કિક થકી ચુકા જીતે, શિવપુર કદી ન હોય. મારા
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે બેસવાની સંસ્કૃત સ્તુતિએ ૧૫૩ વિશ્વોદ્ધારક વિશ્વનાથ ચરમ
શ્રીમન્મહાવીરને, કેટી વંદન માહરા પ્રણયથી,
હેજે સદા પંચને. (૧) પ્રભાત સ્તુતિ
(હરિગીત-છંદમાં) બાર ગુણ અરિહંતના ને,
આઠ ગુણ પ્રભુ સિદ્ધના, છત્રીસ ગુણ આચાર્યના,
પચીસ ગુણ વાચક તણા. સગવીશ ગુણ નિર્ગસ્થના,
કુલ એકસને આઠ એક પરમેષ્ઠિ ગુણને પામવા,
- નિત્ય પ્રભાતે સમરીએ. (૨)
તીથ–સ્તુતિએ. (૧) શ્રી અષ્ટાપદ તીર્થની સ્તુતિ : જ્યાં રત્નમય, સમમાન ચોવીશ બિંબ હે જિનતણું, થયું મેક્ષ કલ્યાણક તિહાં, સુત નાભિ રાજેન્દ્ર તણા; જિન નામ બાંધ્યું રાવણે, ગૌતમ તથ યાત્રા કરી, તે તીશ અષ્ટાપદ પ્રભાતે, વંદીએ ભક્તિ ભરી. મમાં માત્ર ન રાખવી, તૃષના તે ઘટમાંહિ; તૃષનાથી ન વિરા મિયા, તે શરમપુરી નવી જાય. ૧૩
--
-
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૪
શ્રી પાર્શ્વજિત જીવન-સૌરભ
(૨) શ્રી સિદ્ધગિરિ તીની સ્તુતિ
મોટું જગતમાં વિમલગિરિનું, તી' સાહે શાશ્વતું, કળીકાળમાં પણ એજ તી જગતમાં જાગતું, અણુણુ કરી મુનિવર અનંતા, સિદ્ધપદ જ્યાં પામતા, તે સિદ્ધગિરિ તીને, પ્રમે। સદા રાજી થતા.
(૩) શ્રી રૈવતગિરિ તીની સ્તુતિ
ચારિત્ર-કેવલ મેક્ષ ત્રણ, કલ્યાણકો પ્રભુ નેમિનાં, જયાં પદ્મનાભાદિક જિનવર, સાધશે સુખ મુક્તિનાં; મહિમા અનુત્તર તેહને, ત્રણ ભુવનમાંહિ ગવાય છે, રૈવતગિરિ તે વદતાં, મુજ હૃદય અતિ વિકસાય છે.
(૪) શ્રી સમેતશિખર તીની સ્તુતિ
જયાં આવી વીશ તીથ કરા, વર્તમાન ચાવીશી તણા, અણુસણુ કરી શિવપુરીએ, સિધાવીયા સર્વે જણા; પ્રભુ પાદુકાઓ અને શામળા પાર્શ્વમ'દિર હાલ ત્યાં, સમેતશિખરે તીથૅ સાહે, નમન હાજો મ્હારા ત્યાં. ઢઢા ઢાંકણુ જગતના જગદ્ગુરુ માયા રાખ; પરદેશી ગુરુની પરે, રાયપસેણી શાખ. તા૧૪ા
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે બેલવાના સસ્કૃત સ્તુતિએ ૧૫૫
(૫) શ્રી કદમ્બગિરિ તીર્થની સ્તુતિ ગઈ ચેવીશીમાં સંપ્રષિ પ્રભુના, કદમ્બ ગણીશ્વર, મુનિ એક કેડી સાથ પામ્યા, મુક્તિના સુખડા ખરા; તેડ કારણે કદમ નામે, શે ભલે જ કદમાં આ, ગિરિ ને તિહાંના બિંબ પ્રમે, પ્રેમથી ભવિ પ્રાણઆ.
(૬) શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથની સ્તુતિ
ગત વીશીમાં થયેલા, દાદર જિનરાજની, સુણી વાણુ અષાઢી શ્રાવકે, ભરાવી મૂર્તિ પાર્શ્વની બહુ કાળ સુધી પૂજાણી વિવે, હાલ પણ પૂજાય છે, સ્તવું શંખેશ્વર મૂર્તિ તે શંખેશ્વરે સહાય છે.
(૭) શ્રી સ્થંભન પાર્શ્વનાથની સ્તુતિ શ્રી તીર્થ સ્થંભન પુરમાંહે, સોહે સ્થભન પાર્શ્વજી, મૂર્તિ પ્રાચીન નીલમ તણી, શાસ્ત્ર પૂરે સાખજી; પૂજિત ત્રણે લોકના સુરા-નર ઘણા સન્માનથી, વંદુ તેહને સર્વદા હું, ભક્તિ તણું અતિ રાગથી. ણગા નિત નવકાર ગણુ, ચંદ પુરવને સાર; સુંદરસેન નવકારથી, શેઠ કુલે અવતાર. ૧૫
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૬
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ (૮) શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથની સ્તુતિ. કરેલી માલી સુમાલીએ, પ્રભુ પાર્શ્વ તણી મૂરતિ, અદ્ધ પદ્માસન અદ્ધર, અંતરીક્ષે આજે શેભતી; બીંગલપુર શ્રીપાલ ભૂપને, રોગ ટાળે સર્વથા, એવી અંતરીક્ષ પાર્શ્વની, મૂર્તિની સુણીએ શુભ કથા.
(૯) શ્રી પંચાસરા પાર્શ્વનાથની સ્તુતિ વનરાજ ચાવડા ભૂપ એ, બંધાવી જિન મંદિરને, પંચાસરા પ્રભુ પાર્શ્વની, પધરાવી પૂનિત મૂર્તિને, દર્શ આનંદકારી થાઓ, પાટણ અણહિલ પુરમાં, સમરું સ્નેહે તેહને હું, નિત્ય ઉઠી ઉરમાં. (૧૦) શ્રી શેરીસા પાર્શ્વનાથની સ્તુતિ. તેવીસમા તીર્થકર શ્રીશેરીસા પ્રભુ પાર્શ્વ જી, સેહે સેરીસા તીર્થ માંહે, અનુપમ જિનરાજજી; મૂર્તિ મનહર અતિ સુંદર, તરન તારન નાથજી; પરમ પાવન દર્શ તેનાં, પાયે સેરીસા ધામજી. તતા તિને જ આદર, તિન તત્તવ સિરદાર; દેવ ગુરુ ધર્મ નિરમળ, રાખે હદય મઝાર. ૧૬
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભગવાન સામે ખેલવાની સસ્કૃત સ્તુતિ (૧૧) શ્રી તારંગાજીતીની સ્તુતિ.
૧૫૦
કુમારપાલ ભૂપેશ્વરે, બધાવ્યુ` મ`દિર ઉચ્ચ જ્યાં, ખત્રીશ માળ શિખરમાંહે, સાહે કાષ્ઠ કગર ત્યાં, તે તીથૅ તાર'ગાની માંહે, સેહે મૂર્તિ અજિતની, વંદના તેહને માહી, નિશદિન હો ત્રણે કાલની (૧૨) શ્રી અબુ દ (આણુ) ગિરિ તીની સ્તુતિ.
વિમલશાહ મૈં વસ્તુપાલ, તેજપાલ બાંધવ તથુા, ઋષભ-નેમિ દેવનાં, સાહે મંદિર સુંદર ઘણા; કારીગરી વખણાય જગમાં, તેહ મદિરા તણી, પ્રણમે તે શ્રી આદ્ધિ નેમિ, જે તીથ આબુના ધણી.. તે
(૧૩) શ્રી રાણકપુરજી તીની સ્તુતિ. નલિનીગુલ્મ વિમાન આકારવાળું મ ંદિર શૈાલતુ, ધન્નાશાહે બધાવેલુ, પ્રભુ મૂર્તિથી દ્વીપતું, ચૌદશે ચુમ્માલિશ સ્થંભ, ચેારાશી મડપ–ભેાંયરા, તી તે રાણકપુર, વંદા ત્રિમાળે આદીશ્વરા. થથા થિર મન રાખીએ, આતમ સુ અભિરામ; વ્યસન સાતે પરિહરા, પામેા શિવપુર ઠામ. ૫૧ા
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ (૧૪) શ્રી ઝઘડીયા તીર્થની સ્તુતિ મૂત્તિ મનહર મધ્યે મેહ, આદિનાથ જિણંદની, જમણી બાજુ શાતિ જિનની, વામ બાજુ પાર્શ્વની પતિતપાવન ત્રિગડું, દીપે ઝઘડીયા તીર્થમાં, દર્શ તેહનું હેતે કરતાં, પાપ નાસે પલકમાં.
(૧૫) શ્રી કાવી તીર્થની સ્તુતિ. સર્વજિત પ્રાસાદ અને, રત્નતિલક પ્રાસાદથી, વિભૂષિત સાસુ-વહુનાં, મંદિર આદિ-ધર્મથી; બાવન દેરીથી સેહે પ્રાસાદ, બને કાવી તીર્થમાં, તેમાં રહેલી મૂત્તિ એનું, ધ્યાન ધરું હૃદયમાં. ચાણસ્મા નગરમંડન શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સ્તુતિ
છ લાખ વર્ષ તણી એ મૂર્તિ
શ્રી ભટેવા પાશ્વની, સેહે ચાણસ્મા નગરમાં
ભૂમિ ગુર્જર દેશની ! પ્રભાવિક ને ચમત્કારિક
સેવિત સુર-નરેન્દ્રથી, નિત્ય પ્રણમું એ પ્રભુને
કર જોડી ભક્તિભાવથી. ૧ દદા દાન જ દીજીએ, દયા ધરી ઢિત સાર, ગજ ભવે સસલે રાખીયે; મેઘ કમર અવતાર, છે ૧૮
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૯
ચૈત્ય વંદન કરવાને વિધિ
ચિત્યવંદન કરવાને વિધિ.
ઈચ્છામિ ખમાસમણે વંદિઉં, જાણિજજાએ નિસીહિઆએ મયૂએણ વંદામિ.
[ આ રીતે ત્રણવાર ખમાસમણ દઈ નીચે પ્રમાણે છેલવું. ]
ઈચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન! ચૈત્યવંદન કરું? ઈચ્છમ,
સકલ કુશલ-વલિ, પુષ્કરાવ મે, દુરિત-તિમિર ભાનુ, કલ્પવૃક્ષેપમાન; ભવજલ-નિધિ– પિતા, સર્વસમ્પત્તિ હેતુ સ ભવતુ સતત વ: શ્રેયસે શાન્તિનાથ
(શ્રેયસે પાર્શ્વનાથ:) ના [ પછી કેઈપણ ચૈત્યવંદન બોલવું અથવા તે નીચેનું કહેવું. ] (વર્તમાનકાલીન વીશ જિનનું ત્યવંદન.) ઉપકારી પ્રભુ વિશ્વના, પહેલા આદિ જિણિંદ; અજિતજિન બીજા કહ્યા, સંભવ ત્રીજા મુણિંદ. ૧ ધધા ધર્મજ કિજિએ, ધર્મ થકી ધન હોય; ધમ વિના રે પ્રાણીયા, સુખી ન દીઠો કેય. ૧ ૯
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૦
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ચોથા અભિનંદન વિભુ, પાંચમા સુમતિનાથ; છઠ્ઠા પદ્મ પ્રભુ કહ્યા, સાતમા સુપાર્શ્વનાથ. ૨ ચંદ્રપ્રભુ પ્રભુ આઠમ, નવમા સુવિધિસ્વામી, દશમા શ્રી શીતલ કહ્યા, તદનું શ્રેયાંસ નામી. ૩ વાસુપૂજ્ય જિન બારમા, તેરમા વિમલદેવ; કહ્યા અનંત ચંદમાં, તદનુ ધર્મ સુદેવ. ૪ શાંતિનાથ જિન સળમાં, સત્તરમાં કુંથુ જિન, અર કહ્યા અઢારમ, તદનુ મલ્લિ સુજિન. ૫ શ્રી મુનિસુવ્રત વશમાં, ત્યાર પછી નમિ ખાસ; કહ્યા નેમિ બાવીશમા, તેવીશમાં પ્રભુ પાસ. ૬
વીશમા શ્રી મહાવીર, વીશે એ નિણંદ નેમિ લાવણ્ય દક્ષને, વંદે સુશીલ અમંદ. ૭
જ કિંચ નામ-તિ, સગે પાયાલિ માણસે લેએ, જાઈ જિબિંબા, તાઈ સબાઈ વદામિ. ૧
નમુથુણે અરિહંતાણુ ભગવંતાણ. ૧ આઈગરાણું, તિથ યરાણું, સયં-સંબુદ્ધાયું, મારા પુરિસુત્તમાર્ણ, પુરિસસિહાણુંપુરિસદર પુંડરિઆણું. નના નરભવ, તે લહ્યો, વલિ જ આર્યક્ષેત્ર; માનવભવ છે દોહિલ, ચેત શકે તે ચેત ા૨
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચિત્ય વન કરવાને વિધિ
૧૧ પુરિસર-ગંધ-હસ્થીણું ૩ાા લગુત્તરમાણું, લેગનાહાણું, લેગ-હિઆણું, લેગ-પઈવાણું, લેગપાસ–ગરાણું. ઝા અભય-દયાણું, ચક્ખુ–દયાણું,
સરણ–દયાણું, બેહિ દયાણું. પાપા ધમ્મ–દયાણું, ધમ્મુ-દેસિયાણું, ધમ્મ-નાયગ ણું, ધમ્મ–સારહીશું, ધમ્મ-વર-ચાઉરંત-ચકર્ક-વટ્ટીણું. દા અખંડિહયવર-નાણુ-દંસણ-ધરાણું, વિઅટ્ટ છઉમાણું. પાછા જિણુણું, જાવયાણું, તિન્નાણું, તારયાણું, બુદ્વાણું, બહયાણું, મુત્તાણું, મે અગાણું, ૮ સત્રનૂણું, સન્વ-દરિસી, સિવ–મયલ મરુઅ-મણુતમકુખયમવાબાહ-મપુણરાષિત્તિ-સિદ્ધિ ગઈ-નામધેય, ઠાણું સંપત્તાણું, નમે જિણાણું, જિ અભયાણું. છેલ્લા જે અ અઈઆ સિદ્ધા, જે આ વિસ્તૃતિણાગ કાલે, સંપઈએ વટ્ટમાણા, સવ્વ તિવિહેણ વંદામિ.
જાવંતિ ચેઈઆઈ, ઉઠે આ અહે આ તિરિઅ– લાએ અ; સગાઈ તાઈ વંદે ઈ સંતે તત્ય સંતાઈ ના પપા પાપ ન કીજીએ, અલગા રહિએ આપ; જે કરશી સે પાવશી, કુંણ બેટે કુંણ બાય. ૨૧
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૨
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ ઈચ્છામિ ખમાસમણે ! વંદિઉં–જાવણિજજાએ નિસીડિઆએ ! મથએણ વંદામિ,
જાંવત કેવિ સાહૂ, ભરફેરવય-મહાવિદેહે અ; સસિંતેસિં પણએ; તિવિહેણ તિ-દંડ-વિરયાણું.૧
નમેહંત- સિદ્ધાચાર્યોપાધ્યાય- સર્વ– સાધુભ્યઃ
[કહી, કઈ પણ સ્તવન બોલવું, અથવા “ ઉવસગ્ગહર” નીચે પ્રમાણે કહેવું.]
ઉવસગ-હર–પાસે, પાસ વંદામિ કમ-ઘણુ મુક્ક વિસ-હર-રિક-નિ , મંગલ-કલાણઆવાસં. શાળા વિસ-હર–કુલિંગ-મંતર, કઠે ધારે જે સયા મણુએ ત–મહ-રેગ-મારી, ૬૬-જરા જતિ ઉવસામ મારા ચિટૂક દૂરે મતે, તુઝ પણામે વિ બહુ-લે હેઈ, નર-તરિએસુ વિ જીવ, પતિ ન દુખ દેગર્ચા. ૩ તુહ સમ્મત્તે લધે, ચિંતામણિ કપાય-વન્મેડિ બે; પાવ તિ અવિઘેણું, જવા અયરામ ઠાણું ૪ ઈએ સંયુએ મહા–સ ! ભત્તિ-ભર-નિબભરેણ હિ બ તા દેવ! દિક્સબેહિ, ભવે ભવે પાસ ! જિણ–ચંદ! પણ ફફ ફેર ન કીજીએ, ખાન પાન ધન ધામ; ફેર કિયે કે પડે, સિજે ન કોઈ કામ. મારા
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૩
મૈત્ય વંદન કરવાને વિધિ
[પછી મસ્તકે હાથ જોડી “જય વયરાય” નીચે પ્રમાણે કહેવા.]
જય વયરાય ! જગ ગુરુ !, હેઉ મમં તુહ પભાવઓ ભયવં; ભવ-નિવ્વઓ મગાણુસારિયા ઈડ્રલ-સિદ્ધિ. ૧ લેગ-વિરુદ્ધ–ચ્ચાઓ, ગુરુજણ પૂઆ પરત્વ-કરણં ચ સુહ-ગુરુ-ગે તવયણ, સેવણું આ ભવમખંડા. પરા વારિજજઈ જઈવિ નિઆણ, બંધણું વીયરાય ! તુહ સમયે; તહવિ મમ હુજ સેવા, ભવે ભવે તુમડુ ચલણણું. ૩ દુખખઓ, કમ્મક્રખએ, સમાહિ-મરણં ચ બેહિ–લાભ અ; સંપજઉ મહ એમં તુહ નાહ ? પણ કરણેણું. મા સર્વમંગલ-માંગલ્ય, સર્વ-કલ્યાણ-કારણું પ્રધાન-સર્વ–ધમણું, જૈન જયતિ શાસનમ. પાપા
[પછી ઉભા થઈને બોલવું.]
અરિહંત-ચેઈઆણું, કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. વંદણ વત્તિયાએ, પૂઅણુ-વત્તિયાએ, સક્કાર-વત્તિયાએ, સમ્માણ-વત્તિયાએ, બેહિલાભ-વત્તિયાએ, નિરુવસગ્ન વત્તિયાએ, સદ્ધાએ, મેહાએ, ધિઈએ, ધારણાએ, અણુપેહાએ, વાણિએ, કામિ કાઉસ્સગં. બાબા બાહકુ મુક્તિની, કિજે ધરમ શું હેત; બીજા બાહરૂ સહુ તજે, પામે શિવપુર ક્ષેત્ર; ર૩
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ અન્નત્ય ઊસિએણે, નીસિએણે ખાસિએણું, છીએણું, જભાઈ એણું, ઉદુએણું, વાય-નિસગેણું ભમલીએ, પિત્ત-મુચ્છાએ.
સુહમેહિં અંગ-સંચાલેહિં, અમેહિં ખેલ સંચાલેહિં, સુહમેહિં દિદિ સંચાલેહિં. એવભાઈએ હિં, આગાહિં, અભષ્મ, વિરાડિઓ, હજજમે કાઉસ્સ. જાવઅરિહંતાણું, ભગવંતાણું, નમુક્કારેણું ન પારેમિ. તાવકાય, ઠાણેણં, મેણેણં, ઝાણેણં, અપ્પાનું સિરામિ.
[ કહી એક નવકારને કાઉસ્સગ કર. પાળી “નમો અરિહંતાણું” કહી, “નમે-સિદ્ધાચાર્યોપાધ્યાય સર્વ–સાધુભ્યઃ” બેલી, કેઈપણ જોડાની પહેલી થેય કહેવી, અથવા નીચેની થેય કહેવી.] વંદે વીશ એ જિદા, કાપે કર્મોના સર્વે કંદા આપે મુક્તિ મેવા અમદા, ગાવે સુશીલ જિન વૃંદા. ૧
I ઈતિ ચૈત્યવંદન વિધિ સમાપ્તા. A
ભભા ભય જોબન સમે, મનસા રાખે ઠામ; સીલ રતન ધર ગાંઠડી, તસકર ઈડી જાણ. ૨૪
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
થી સિમાચલ તીર્થસ્તાવના
શ્રી સિહાચલ તીથ સ્તવનમ્ (આજ હિમાલયકી ચોટીસે, ફિર હમને લલકારા હૈ-એ રાગ) તીર્થ સિદ્ધગિરિકા મહિમા,
જૈન શાસ્ત્રોમેં લલકારા હૈ સ્મરનું કરા સમરન કરો સદા ભવિયાં ભાવે,
તીર્થ તારનહારા હૈ (૧) જ પ્રભુકા ભવ્ય મંદિર હૈ,
જિન મૂતિ સુખકારા હૈ, જહાં પધારે આદિ જિનેશ્વર,
પૂર્વ નવ્વાણું વારા હૈ, ઉસ તીરથ પર અનંત સુનિકા,
હુઆ ભવ નિસ્તારા હૈ....
મરન કરે-સ્મરન કરે (૨) યહી મિલા હૈ ભાગ્યદયસે,
અત્રા કરો ભવિ પ્રાની ! ભવ્યપનાકી છાપ લગાના,
મુક્તિકી યહી નિશાની; મમ માયા પરિહરે; મમતા મૂકે દૂર નંદરાજ મમતા થકી, પોતે નરગ હજુર. મારા
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૬
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ નેમિ-લાવણ્ય દક્ષ સુશીલે, સિદ્ધાચલ પિકારા હૈ.
મરન કરે-મરન કરે (૩) સિદ્ધગિરિ મંડન શ્રી આદિ જિણંદ-સ્તવનમ (તુમહીને મુજકો પ્રેમ સીખાયાએ રામ ) (ભીમ પલાસ) આદિ જિર્ણોદા આદિ દીખાયા;
શાશ્વત તીર્થ શેત્રુ જ સહાયા [ક] પૂરવ નવ્વાણું વાર પધાર્યા,
રાયણ છાયા, ધ્યાન લગાયા; તુમહી હે તીર્થરાજ તારક
તુમહી હો તીર્થરાજ, આદિ. (૧) અનુપમ કનક કાયા કપાયા,
કર્મ અપાયા, કેવલ પાયા, તુમહી હો તીર્થરાજ તારક –
તુમ હી હો તીર્થરાજ, આદિ. (૨) જગ જનરંજન વાણું સુણાયા,
ધર્મ બતાયા, તીર્થ સ્થપાયા, યયા યાપ યપ સદા, આણી નિરમલ ભવ; જાપ જપ જિનવર તણ, જેમ છુટકવાર થાય. પરદા
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તી-સ્તવનમ્ તુમહી હૈ। તીરાજ તારક તુમહી હૈ। તી રાજ, આદિ. (૩)
અષ્ટાપદ પ્રભુ સિદ્ધ પદ પાયા,
જન્મ મીટાયા, મૃત્યુ હૂંટાયા; તુમહી હા તીરાજ તારક—
૧૬૭
તુમહી હા તીરાજ આદિ. (૪)
નેમિ-લાવણ્ય સિદ્ધાચલ આયા, તારક પાયા, જિષ્ણુનું ધ્યાયા,
દક્ષ સુશીલ સખ સાથે તારક—
દક્ષ સુશીલ સખ સાથે. આદિ. (૫) શ્રી અષ્ટાપદ તી સ્તવનમ્ (નદી કિનારે બૈઠકે આએ, ખેલમે' છ ખહલાયે.–એ રાગ )
પ્રભુ ભક્તિમે એક તાન ડાવે, રાવણુ રાણી જિન ધ્યાવે; રાણી દાદરી નૃત્ય કરીને,
પગ પલ પલ ઢમકાવે. પ્રભુ. (૧)
૨૨ા રીસ ન કીજીએ, રીશ કીએ તન હાંણુ; રીશ કટારી લે મરે, હિત અહિત નવિ જાણુ. તારા)
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ ત્રિક મેગે ઈમ નાચ કરતાં,
તાંત વીણા તુટ જાવે; નિજ કરથી સાંધી નિજ નસને,
રાવણ વીણા ચલાવે. પ્રભુ (૨) દ્રવ્ય ભાવ ભક્તિ જિનવરજીકી,
ખંડિત તિહાં નવી થાવે; તીર્થંકર પદ રાવણ બાંધી,
મન વાંછિત ફલ પાવે. પ્રભુ (૩)
તસ સમ જે જીવ જિનવર આગે,
ભક્તિ ભાવ શુભ ભાવે; તવ જીવ નિણંદ ભક્તિ નૌકાસે, | મુક્તિ તીરે ઝટ જાવે. પ્રભુ () તપગચ્છનાયક નેમિસૂરીશ્વર,
અષ્ટાપદ પ્રભુ દાવે, લાવણ્ય-દક્ષ સુશીલ સેવક,
સર્વ જિન ગુણ ગાવે. પ્રભુ (૫) લલા લાલચ દુર કરે, ખાન પાન વસુ વેશ; લાલચ લાગી જીવમાં; છાંડી જાય પરદેશ. ૨૮
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીથ સ્તવનમ્
૧૬૯
કદમ્બગિરિ મ`ડણુ શ્રી આદિ જિણુંદ સ્તવનમ્
( જન્મ લીયા સજી લે બદૈ, કરનેકા કયા કામ ખદે જીવન હૈ સંગ્રામ–એ રાગ )
આદિ જિષ્ણુ કે વંદે, વિબુધ વારવાર વંદે સુસ્તર વારવાર....વંદે (ટેક) આદિ જિષ્ણુ દા... આદિ જિષ્ણુદ્દા.... આદિ હૈ ભૂપાલ–વંદે આદિ હય ભૂપાલ; લે સીકા ના....મ-વઢે સુરનર વારવાર (ર)
આદિ॰ [૧] વિધાતા...
હરિહર તું હુય....બ્રહ્મા
જગ ત્રાતા જગ ભાતા—
વઢે જગ ત્રાતા જગ ભ્રાતા;
લે ઉસીકા ના....મ—વઢે સુરનર વારવાર (ર)
આદિ॰ [૨]
ભરત
ભૂપતિ.... ક્રીયા જ્ઞાનસે
દે કીયા જ્ઞાનસે જ્ઞાતા;
લે ઉસીકા ના....મદે સુરનર વારધાર (૨)
માહભળીજીકે....
માતા—
આદિ॰ [૩]
સસા સંશય મત કરેા, જિત ભાષ્યા પરિણામ; સંશય માંહિ જે પડયાં જ્ઞાન વિના નવી વધુ. રા
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
શી પાWજિન જીવન-સૌરભ , બ્ર શ્રી સુંદરી લિપિ ગણિત
દક્ષિણ વામ જ હાથ–
વંદે દક્ષિણ વામ જ હાથ; લે ઉસકા નામ-વંદે સુરનર વારંવાર (૨)
( આદિ. [૪] અઢાર કેડા” કેડી સાગરસે.
બંધ જ મુક્તિ દ્વાર–
વંદે બંધજ મુક્તિ દ્વાર; લે ઉસીકા ના...મ–વંદે સુરનર વારંવાર. (૨) .
આદિ. [૫] ભરતમાંહી.... પ્રથમ ખુલાયા...
મિયા હસ્તે દ્વાર,
વંદે મૈયા હસ્તે દ્વાર; લે ઉસીકા નામ–વંદે સુરનર વારંવાર (૨)
આદિ. [૬] કદમ્બગિરિ પર.... નેમિ લાવણ્ય...
દક્ષ – સુશીલ બાલ
વંદે દક્ષ-સુશીલ બાલ; લે ઉસીકા નામ-વંદે સુરનર વારંવાર (૨)
આદિ. [૭] ષષા વિજ ન કીજીએ કેણે કહ્યું બેલ, અરજનમાલીની પરે, જગત વધે તે તેલ. ૩૦
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ–સ્તવનમ્
૧૭૧ માતર મંડન શ્રી સુમતિનાથ સ્તવનમ્ (કાન્હા સબકે હે મંગલ રૂપ તુમ્હારા..એ રાગ) સાચા સુમતિ સેહે, માતર તીર્થ હમારા,
દર્શન આનંદકારારે માતર૦ (ટેક) હરિ હર બ્રહ્મા પુરંદરસ્વામી,
મૂરતિ નિરંજન નિરાકાર. (૧) મહી માંહે મહિમા અપાર,
મુગ્ધ બને ભક્ત તેરા.-સાચા. (૨) દર્શન કરે. ધ્યાન ધરે...મન વચ કાયા
સુશીલ મનહર પ્યારા.સાચા (૩) (૬) શ્રી વાસુપૂજ્ય જિન-સ્તવનમ્
(રખીયા બંધાવો ભૈયા....એ રાગમાં) ભવી જીવે આવે અહીંયાં, વાસુપૂજ્ય ધ્યા.......૨.
ભવી. (અંચલી) હહા હિત વછે સદા, પગર જીવ હિતકાર; હિત થકી હિત ઉપજે, આપે સહુ સંસાર. ૩૧
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૨
શ્રી પાર્જિન જીવન–સૌરભ
દેવલાકેથી ચવી, ચ’પાપુરીએ આવી; જયાની કુખે રહીયાં........
વાસુપૂજ્ય ધ્યા....વે...રે. ભવી૦ (૧)
વસુપૂજ્ય કુલ પાયા, વાસુપૂજ્યજી રાયા; જન્માત્સવ મૈરુ કહૈયાં........
વાસુપૂજ્ય ધ્યા...વે...રે. ભવી૦ (૨)
ષટશત કુંવર સાથે, સ્વયમેવ સ્વ હાથે; સચમ રત્નને લડીયાં........
વાસુપૂજ્ય ધ્યા...વે.રે. ભવી૦ (૩)
ક્રમ કટક ભગાડી, કેવલ જ્યેાતિ જગાડી; મુક્તિ હૅલે સુહૈયાં........
વાસુપૂજ્ય ધ્યા....વે....ૐ. ભવી. (૪)
નેમિ-લાવણ્ય શિશુ, દક્ષ સુશીલ ભિક્ષુ; જિષ્ણુ દ ગુણને ગૈયાં........
વાસુપૂજ્ય ધ્યા...વે.રે. ભવી૦ (૫)
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તી-સ્તવનમ્
૧૭૩
૭) ગિરનાર મંઢન શ્રી નૈમિજિષ્ણુ, સ્તવનમૂ
( મથુરામાં ખેલ ખેલી આવ્યા, હા કા...ન? કયાં શ્ત્રી આવ્યા–એ રાગ. )
તેમ તારુ' નામ પ્યારું લાગે, હૈા શ્યામ ગીત ગામ ગયા. નેમ॰ [મંચતી]
સૌરીપુરીમાં જનમ્યા જિષ્ણુ ધ્રુજી
હા ક્યા....મ ! ગીત
ઈન્દ્રાસન ડોલાયા, ગાન ગાયા. તેમ॰ [૧]
સમુદ્ર કુલમાં હે ન માયા,
શિવાથી હુલરાયા; તેમ॰ [૨]
હા ક્યા...મ ! ઞીત ગાન ગાયા.
આયુધશાળામાં શ ́ખને કયો,
કુમળા કૃષ્ણુ કરમાયા;
હૈા શ્યા....મ ! ગીત ગાન ગાયા.
રાજ ભાગવશે કાનુડા ચી'તવે,
તેમ॰ [૩]
મનડા મહા ગભરાયા,
હૈા શ્યા....મ ! ગીત ગાન ગાયા. તેમ૰ [૪]
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૪
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ નેમજીને લગ્ન માટે મનાઓ,
નિજ રોપીઓને સુણાયા, હે શ્યામ ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ[૫] રોપીઓ નૌતમ નૃત્ય નાચીને,
| નેમજીને શરમાયા; હે શ્યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ. [૬] લગ્નના મંડપ તૈયાર કીધા,
ઠાઠમાઠ અતિ કર દીયા; હે શ્યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ. [૭] વરઘોડાના વાજિંત્રો વાગ્યાં,
સાથે ઢેલ ઢઢુકાયા; હો શ્યા...મ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ[૯] રાજુલા નારી સખીઓની સાથે,
નેમ જેઈ વિસ્મય પામ્યા; હે શ્યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ. [૧૦] પશુઓએ તિહું પિકાર કીધે,
નેમ દિલમાં દુઃખ પાયા યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ[૧૧]
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ–સ્તવનમ્
૧૭૫ રથને વાળે રૈવતગિરિએ,
સંયમ સહસાવન લીયા, હે શ્યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ[૧૨] અત્યંત શકિતને તિહારે ફેરવી,
કેવલજ્ઞાન પ્રગટાયા; હે શ્યામ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ[૧૩]. ઘાતી અઘાતી કર્મોને કાપી,
અજરામર પદ પાયા; શ્યા...મગીત ગાન ગાયા. નેમ [૧૪] નેમિ-લાવણ્ય અનુપમ મેહે,
સુશીલ વ્રત શેભાયા; હો શ્યામ ! ગીત ગાન ગાયા. નેમ. [૧૫]. (૮) શ્રી પિસીના પાર્શ્વનાથ સ્તવનમ.
(પુજારી મોરે મંદિરમે આવો-એ રાગ.) પિોસીના પાર્શ્વ પ્રભુકો પાર પસીના પાશ્વ પ્રભુજીને પાવે. (અંચલી) પાર્શ્વ પ્રભુકી ભાવ ભક્તિમેં;
ભવિક ભાવ જગાઓ–પોસીના૦ [૧]
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-ઐરિભ કર જોડકે કરી પ્રાર્થના,
ભક્તિ સુધા વરસાવે; આત્મારા કર્મો દુર કરકે તુમ,
કેવલ જ્યોત જગાવો–સીના૦ [૨]
હિમ મન નિત મેહે ક્યું પ્રભુજી,
હદયે જિન ધ્યા.... ... અંતર દૂર ન થાય જિનસે,
ઐસી પ્રીત મિલાવે–પિસીના૦ [૩]
પાર્થ સેવક હૈ પાર્શ્વ પ્રભુ તુમ,
સર્ષ લાંછન સેવા; પાર્શ્વ પ્રભુકી મૂરતિ પ્યારી,
પૂજો ઔર પૂજા–પસીના. [૪]
નામ સ્મરત હૈ સુર નર તુમ,
પુરુષાદાની કહાવે, નેમિ-લાવણ્યકે પાજ પ્યારા,
સુશીલ દિલે વસાવે–પસીના. [૫]
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૭
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ-સ્તવનમ્
(૯) શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્તવનમૂ. (મીઠા લાગ્યા તે મને આજના ઉજાગરા ..એ રાગ. ) પ્યારી લાગે છે અને પાર્શ્વની ઉપાસના,
કાપે એ કર્મ તમામ ....
પહોંચાડે મુક્તિ મહેલમાં. પ્યારી. [૧] પગલે પગલે તારી ઉપાસના કરવા,
આવે છે સુર નર સ્વામ રે..
પહોંચાડે મુક્તિ મહેલમાં. પ્યારી. [૨] પુરુષાદાની પ્રભુ પાર્શ્વને આરાધે,
સફળ થશે સૌ કામ રે.....
પહોંચાડે મુક્તિ મહેલમાં. પ્યારી. [૩] પાંચમા આરામાં પ્રભુ પાર્શ્વની ઉપાસના,
વાંછિત પૂરે તમામ રે......
પહોંચાડે મુક્તિ મહેલમાં. પ્યારી. [૪] નેમિ-લાવણ્ય-દક્ષ સુશીલ સેવકો,
કરે ઉપાસના સ્વામી રે..... પહોંચાડે મુક્તિ મહેલમાં. પ્યારી. [૫]
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૮
શ્રી પાર્જિન જીવન–સૌરભ
(૧૦) શ્રી પાર્શ્વ જિંદું સ્તવનમૂ
(તું રામ ભજન કર પ્રાની...એ રાગ, )
તુ પાર્શ્વ પૂજન કર જીસે મુક્તિ મિલે સુખ
આધિ વ્યાધિ ઉપાધિ
એર જન્મ મરણુ સમહી ६२
પ્રાણી !
ખાની.
તેરી,
(આંકણી )
મહા ફેરી;
થાની-તું પા૰ (૧)
સગાં સબધી સમ હું સ્વાસ્થ્ય, જગમેન કેય કિસીકા સાથી; ધન દેાલત ભી સાથે આવેગી, હા જાયે સબ ફન-તું પા॰ (૨)
જીવનકાં ભી નાહી ભાસ', દેખ લે તું દુનિયાકા માસા, નહી હય કાઈ ભી સાર કીસીમે, વહી જાયે જિંદગાની-તું ૧ ૦ (૩) ચૈતચેત ચેતન ! અમ તુ હી, વિલંબ ન કર ાણુ ભર તુહી'; આયુષ દેરી જે ટુટ જાયેગી,
ન મિલે પુરુષાદની તું પા॰ (*)
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીથ સ્તવનમ્ નેમિ-લાવણ્ય સૂરીશ્વરજીક, દક્ષ-સુશીલ સેવક જિનજીકા; મરણ કરાતા હૈ તુમહીકેા, ભક્તિ ભાવ દિલમે આની−તું પા॰ (૫) (૧૧) શ્રી પાર્શ્વ જિષ્ણુ દ–સ્તવનમ્.
(મન સાફ તેરા હૈ, યા નહી પૂછ લે સે...એ રાગ.) પ્રભુ પા પ્યારા હૈ, અમ પ્રાણ અધિકસે; અન્ય કઈ નહી હૈ, અધિક જન ઈસીસે.
ભા
મે ખુશીશે, નહી છ્હીક કીસીસે. (ટેક).
૧૩૯
મેાહુરાજકી સેનાસે, અખ તા નાહી ડરે ગે; ક્રોધ-માન-માયા-લેાભકા, કચ્ચરઘાન કરેગે, હરુગા અબ આત્મ ધન, એહી અરીસે. (૨) અન્ય૦ પ્રભુ॰ [૧]
વાહી આત્મ વત અઢા—કર કે અઢાકર, જીવન યેાતિ અજબહી–ઉસ જગાકર; દેખેગા જખ ભાવ સમ, આત્મ જ્યેાતિસે. (૨) અન્ય૦ પ્રભુ॰ [૨]
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૦
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ સંસાર સિધુ તરકે, મુક્તિ પુર પહોંચેગા વહાં જ મજા ખુબ સદા, હમ પાગા, સુશીલ પ્રભુ મિલતે હૈ, મુક્તિપુરીસે (૨)
અન્ય પ્રભુ. [૩] (૧૩) પાવાપુરી મંડન શ્રી વીર જિદ સ્તવનમ. (મૈ બનકી ચીડિયા બનકે બન બન બેલું રે–એ રાગ) મેં પાવાપુરી વીરમંદિર નિશદિન જા–વું–રે, મેં વીરકા દર્શન કરકે હર્ષિત થા–વું રે, મે ચાલ ચાલ ઈહ આવું,
નહીં અન્ય સ્થાનમેં જાવું, વીર હાલ વહાલ, મેં પ્યાર પ્યાર,
તુમ વીન દૂસરે ન થાવું; વીર ગુણ ગાવું-રે. મેં પાવાપુરી. [૧] મેં મનડર મૂરતિ વીર જિનેશ્વર પા–વું-રે; મેં ધ્યાન ઉસીકા ધરકે નિરમલ થ–વું રે; મેં આલપાલ વીર પાવું, | નવો ઉસ ગ્નિ મેં ખાવું; દુઃખ ટાલ ટાલ, સુખ આલ આલ,
તુમ વિન દૂસરે ન ધ્યાવું; વીર ગુણ ગાવું-રે. મૈ પાવાપુરી[૨]
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ-સ્તવનમ્
૧૮૧ મ નેમિ લાવણ્ય દક્ષ સુશીલ
સેવક થાવું–રે, મૈ વીર શાસનકી સેવા, નિશદિન પા.....વું... રે; મેં બાલ કાલ છટકાવું,
નહીં ભવ ભાલ ભટકાવું; મેં તાર તાર, કર ન્યાલ ન્યાલ,
તમ વિન દૂસરે ન ધ્યાવું; વીર ગુણ ગાવું. મેં પાવાપુરી. [૩]
(૧૪) શ્રી વીર-ગૌતમ સ્તવનમ. (બન ચલે રામ રઘુરાઈ, ઔર સંગ જાનકી માઈ–એ રાગ.) વીર ચલે શિવપુર ભાઈ!
દેવ દેવેન્દ્ર સબ આઈ
ગૌતમ બાત સુણાઈ વીર ચલે. ૧ વીર ગમન ગૌતમ સુણીને,
આંસુ ધારા બહાઈ; વીર વીર સ્મરતાં ઈન્દ્રભૂતિને,
વીતરાગતા દીખાઈ; સ્નેહ સાંકળ પ્રભુ સાથ તેડી,
કેવલ તિ જગાઈ વીર ચલે. ૨.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૨
શ્રી પાથ જિન જીવન-સૌરભ જન્મ મરણ ફેરી મીટાકર,
પામ્યા મુક્તિ ઠકુરાઈ નેમિ-લાવણ્ય સુશીલ ગાવત,
વીર-ગૌતમ સાંઈ વિર ચલે. ૩
(૧૫) શ્રી વીર જિર્ણોદ-સ્તવનમ્. (દૂર દેશકા રહને વાલા, આયા દેશ પરાયે - એ રાગ.) વિશ્વ છવકે તારને વાલા, વિભુ વીર કહાયે જગમેં જીસકી જેડ નહીં હૈ, દેવાધિદેવ મનાયે
વિભુ વીર કહાએ,–વિશ્વ છવકેટ (અંચલી) ખલકમેં તસ મૂરતિ હૈ અણમેલી, ધ્યાવે સુર નર અંતર પટ ખેલી;
આત્મ ગુણો વિકસાયે. વિભુ વીર કહાએ, વિશ્વ જીવો. [૧] મુદ્રા, અતિ સુંદર સેહી રહી છે, મુક્તિ પંથકે બતા રહી હૈ
પ્રભુકા ખ્યાલ કરાયે. વિભુ વીર કહાએ, વિશ્વ જીવકો[૨]
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ–સ્તવનમ્
. ૧૮૩ આત્મ મુસાફીર વીર ભયા, કર્મ તેડ દીયા; પાયા કેવલજ્ઞાન, જગકે દેખ લીયા;
| મુકિતકે સુખ પાયે.
વિભુ વીર કહાએ, વિશ્વ જીવો[૩] જન્મ મરણ મિટ ગયા, અમર હુઆ, નેમિ-લાવણ્ય-દક્ષ તેરા, સુશીલ હુઆ વીર પાયે ગુણ ગાય, દાસ આયે વીર ધ્યાયે.
વિભુ વર કહાયે, વિશ્વ છવકો. ૪] (૧૬) વીરની વાણી. (ગલી રૂપે). (ભૂલવા મને કહે છે, સ્મરણે ભૂલાય કયાંથી ?..
એ રાગમાં. )
મધુરી મીઠી એ વાણી, વીરની ભૂલાય કયાંથી? ગુણ રત્ન કેરી ખાણી, જિનની ભૂલાય કયાંથી?
(ટેક.)
ભમતા ભવિ જીવેના, ભવ વ્યાધિઓને ટાળી; દે મુકિત મિષ્ટ મેવા, વિભુની ભૂલાય કયાંથી?
–મધુરી. [૧]
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ દેવલેક વાસી દે, વૈભવ બધા તજીને, આવે એ વાણી સુણવા, પ્રભુની ભૂલાય કયાંથી ?
–મધુરી. [૨] જન્મના વેરી પ્રાણ, સાથે બેસીને સુણતા; સ્વભાષામાં સર્વે સમજે, સ્વામી ભૂલાય કયાંથી?
–મધુરી. [૩] અનુપમ મીઠાશ જાણી, સ્વમાન તજી સુધાએ; દેવલોકે વાસ કીધે, નાથની ભૂલાય કયાંથી?
–મધુરી. [૪] સાકર નિરાશ થઈને, પશુ ચાવતા એ તરણ શરણું જ તેનું લીધું, દેવની ભૂલાય ક્યાંથી ?
–મધુરી. [૫] શરમાઈ દ્રાક્ષ મીડી, વનવાસ તેણે લીધે; પલાઈ ઈશ્ન યંત્ર, પૂજાની ભૂલાય કયાંથી?
-મધુરી. [૬] એ વીર વાણી આગળ, ગળ્યા સર્વેના ગર્વો, ત્રિકાળી ભાવ ભાખે, જ્ઞાનીની ભૂલાય ક્યાંથી ?
-મધુરી. [૭]
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ સ્તવનમ
૧૮૫ નેમિ-લાવણય સૂરિ. દક્ષ સુશીલ વીરની વાણી સુવે સારી, અહે? એ ભૂલાય ક્યાંથી?
–મધુરી. [૮] (૧૭) શ્રી વીરજિસુંદ-સ્તવનમૂ. (અબ તેરે સિવા કેન મેરા કૃષ્ણ કનૈયા..એ પગમાં) વીર ! તેરે બીના, કોઈ નાહીં સહાય જમૈયા, ભગવાન ભવાબ્ધિસે તરાદે મેરી મૈયા. (૨)
વીર તેરે. [૧] મેરે જીવનકી નૈયા, કરમેને ઘેર લી, એર આત્મકી કલિયા, કોને લૂટ લી; હેહી કલીયા દલાકર, મેરી તાર હો નૈયા. ભગવાન ભવાબ્ધિસે તરાદે મેરી મૈયા. (૨)
વીર તેરે [૨] મુક્તિ કિનારે મેરી, નૈયા કે પહોંચા દે, એ નાથ ! હમેરી, એહી આશા કો પૂરા દે; કહતા હું બાર બાર, એ સુશીલ કે સૈયા. ભગવાન ભવાબ્ધિસે તરાદે મેરી મૈયા. (૨)
વીર તેરે. [૩]
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૬
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ
(૧૮) શ્રી વીર જયંતિ-સ્તવનમ્
(દીવાલી ફીર આ ગઈ સજની—એ રાગ.) જયંતી દિન આ ગયા વીરકા,
ત્રિશલા નંદન ભજ લે હાં હાં આ સહુએ વીર જિન પા;
કલ્પતરુ મિલા રે.....યંતી. [૧]
હીલમીલ હીલમીલ સે ભવિયાં,
ભાગે ભવ દુઃખીયા રે; વીરકે જપતે જપતે હવે,
આતમકે ઉજીયારે. ..યંતી. [૨] ચૈતર સુદ તેરસ દિન ઉજવે,
વીર જનમ જયકારા; મનવાંછિત ફલ શિવ સુખ પાવે,
આનંદ મંગલકારા; નેમિ લાવણ્ય દક્ષ-સુશીલકા,
મહાવીર કે ગુણ ગા લે .....યંતી. [૨]
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીથ-સ્તવનમ્
(૧૯) શ્રી સિદ્ધચક્ર ભગવત-સ્તવનમ્ (કાલી કમલી વાલે તુમસે લાખા સલામ...એ રાગ.)
નવપદને સેવા ભવિયાં! તારણહાર, ....ભવિયાં ! તારણહુાર. (ટેક.)
પહેલે પદ શ્રી અરિહંત ધ્યાવેા, વણુ સ્ફટિક નિરમલ પાવેા,
વંદા વાર'વાર—ભવિયાં ન૧પ૪૦ ૧.
સિદ્ધ આરાધન ખીજે કરીએ, રક્તવર્ણ પ્રભુજીના ભણીયે;
લેવા મેક્ષ ફુવાર—ભવિયાં૦ નવપદ૦ ૨.
આચારજ ત્રીજે અનુસરીએ, સેવન સમ તસ વણુ ધરીયે;
૧૮૭
સુણીયે પ્રવચન સાર—ભવિયાં ન૫૪૦ ૩.
ઉપાધ્યાય ચાથે પદ ધ્યાવી, મહાગુણી નીત વણુ સાહાવી;
ગણીયે મંગલમાલવિયાં
...નવપ૪૦ ૪:
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન સૌરભ સાધુપદ પંચમ દીન ધારો, શ્યામ વર્ણ અનુપમ સારે;
ચાહે ચારિત્રાચાર-ભવિયાં ....નવપદ૦ ૫ - છઠું દર્શન દરશન કારી, સાતમે જ્ઞાન પદ કેવલધારી;
સંયમ–મહાર-ભવિયાં. નવપદ૦ ૬ નવમે તપ પદ મંગલધામી, -અષ્ટકર્મ અત્યંતર દામી;
શુકલ ચાર ઉજમાલ-ભવિયાં..નવપદ૦ ૮ અઠ્ઠાઈ ચતર-આસો માસે, નવપદ ધ્યાવે ભવિજન હશે;
કાપે કષ્ટ અપાર-ભવિયાં. ...નવપદ૦ ૮ સિદ્ધચક્રનું પૂજન કરતાં, શ્રીપાલ મયણા હદયમાં ધરતાં;
પામ્યા શિવપદ સાર-ભવિયાં....નવપદ ૯ નેમિ લાવણ્યસૂરીશ્વર હેતે, “દક્ષ સુશીલ સેવક બહુ પ્રીતે; ધ્યાને નવપદ આજ-ભવિયાં. ..નવપદ૦ ૧૦
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીથ –સ્તવનમ્
(૨૦) શ્રી સીમંધર સ્વામી-સ્તવનમ્ર (પારેવડા જાજે વીરાના દેશમાં...એ રાગ) ચાંદલીઆ ? જાજે મારા વિદેહમાં (૨) થેામને કહેજે સદેશમાં. ચાંદલીઆા૦ ૧.
સ્વામી સીમ ધરા? આપના દર્શનાથે;
સેવકની વાંછા છે પ્રાણુમાં. ચાંદલીઆ૦ ૨ પણ નથી પાંખે। કે, ઉડી ને આવે;
તેથી સંદેશ કીધેા સાથમાં. ચાંદલીઆ ૩ કોટી વંદન તેંડુનાં, સ્વીકારજો સ્વામી;
યાદ કરજો કોઈ સમયમાં. ચાંદલીઆ ૪ સુશીલ સેવક તે, આગામી ભવને;
ચાહે છે આપશ્રીની પાસમાં. ચાંદલીઆ પ્ (૨૧) જૈન ધર્મીને કલ્પવૃક્ષની ઉપમા. ( ગઝલ... એ રાગમાં, )
દેવના
જિનેશ્વર
ધર્મ,
સનાતન સહુથી મોટા છે;
તેને,
સાચા છે....જિનેશ્વર૦
સુરતરુની
૧૮૯
ઘટે
ઉપમા
સર્પા શે
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૨
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ સત્યના થિર પાયા પર, | સર્વદા તે અધિષ્ઠિત છે, વિનય ને ભકિત મૂળ તેનું,
અહિંસા પ્રાણુ વ્યાપક છે....જિનેશ્વર૦ ૨ ઉત્તમ જ્ઞાન દેહ વ્યાપી,
જીવન તંતુઓ તેના છે; અચલ નિર્મલ શ્રદ્ધામય,
મજબૂત થડ તેનું છે...જિનેશ્વર ૩ *ઉપશમ વિવેક સંવર,
તેની શાખાઓ બૃહદ છે; ષડાવશ્યક પત્રોની,
અત્યંત નિબીડ ઘટી છે..જિનેશ્વર૦ ૪ તેમાં લીન સાધુ પક્ષીઓ,
નિરંતર તેને સેવે છે; કેવલધારી સર્વ સર્વ,
સુગંધી પુષ્પ તેનાં છે.....જિનેશ્વર૦ ૫ અનુપમ મુકિતના મેવા,
સુમધુર ફળ તેનાં છે; પંચ મહાવ્રત જળથીએ,
સદા સિંચિત સિંચિત છે. જિનેશ્વર ૬
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાથલ તીર્થ–સ્તવનમ
૧૯૧ પંચાચાર રસકસથી,
અજબ ફાળે કુળે તે છે; શીલ તણું વજ કવચથી,
સુંદર સુરક્ષિત તેહી છે...જિનેશ્વર છે સમિતિ ગુપ્તિ માતાઓ,
સદા દેખરેખ રાખે છે; મુક્તિ પિપાસુ પાન્થિક,
તેની છાયામાં બેસે છે....જિનેશ્વર૦ ૮ ત્રણે કાળે અબાધિત તે.
અપ્રતિહત અનુપમ છે; સદા હિતકર ક્ષેમકર,
સેવક વાંછિત પૂરક છે....જિનેશ્વર, ૯ નેમિ- લાવણ્યસૂરીશ્વરજી, - ત્રિકરણ ગે સેવે છે દક્ષ-સુશીલ અમ આત્મા,
ભભવ તે ધર્મ ચાહે છે...જિનેશ્વર૦ ૧૦ (૨) જિનવાણીની મહત્તા.
( ગઝલ –એ રાગમાં) જીનેશ્વર દેવની વાણી,
સકળ સંશય હરનારી; ભવ સાયર તારિણી,
ચતુર્વિધ સંધ મનોહારી...જિનેશ્વર૧
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૨
શ્રી પાર્શ્વજિન છવન-સૌરભ સર્વ સંતાપ હારિણી,
બિચ્યા છેદ કરનારી, મેહ તિમીર નાશિની,
વૈર વિરોધ વમનરી...જિનેશ્વર૦ ૨ ક્રાધાનલેપ – શામિની,
કદર્પ દલ દળનાર; કુબુદ્ધિ નિવારિણું,
સુબુદ્ધિ બોધ દાતારી...જિનેશ્વર૩ કલિમલ પ્રલકિની,
ઈદ્રિય વૃદ દમનારી; મન્મય સ્થભિની,
રાગ દ્વેષાદિ જીતનારી જિનેશ્વર૦ ૪ સમ્યકત્વ શુદ્ધ દાયિની,
દર્શન શાન દેનારી; ચારિત્રાચાર સ્થાયિની,
સર્વોત્તમ ધર્મ કહેનારી...જિનેશ્વર પ કહે સકર્ણામૃત શ્રાવણી,
મધુર પીયૂષ પાનારી; જન ગામી વિસ્તારિણી,
ભવિક ઓતપ્રેત થાનારી....જિનેશ્વર દ
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તી-સ્તવનમ્ સમગ્ર દોષ વારિણી, ચાર અનુયાગ વનારી;
ગણધર સૂત્ર શું'થાણિ,
સુંદર અથ કથનારી.......જિનેશ્વર છ
અહિં'સા સૂત્ર ભાષિણી,
જગત જન્તુ વશકારી; સવ ભાષા પરિણામિની,
પાંત્રીશ ગુણે શૈાભનારી...જિનેશ્વર૦ ૮
ઉત્પાદ– વ્યય – ધ્રુવાણિ, સ્યાદ્વાદ શૈલિ અનુસારી;
સર્વાંગમાનૢગારિણી,
૧૯૩
નિશ્ચય વ્યવહાર ભજનારી....જિનેશ્વર૦ ૯
મેક્ષ માગ પ્રકાશિની,
જનમ મરણુ મારનારી;
સ્વર્ગાપવ દાયિની,
દુગતિ દુ:ખ ભાગનારી...જિનેશ્વર૦ ૧૦ નેમિ-લાવણ્યસુરીશની,
જીવન નૈયાને તારનારી;
દક્ષ-સુશીલ સેવકની,
કમ કટક . કાપનારી....જિનેશ્વર૦ ૧૧
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
-
-
૧૯૪
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ (૨૩) જૈન ધર્મ (ધીરે ધીરે આરે બાદલ..એ રાગમાં) સારે સારો લાગે...ધર્મ તારો તારે રે. જતાં જિનવર! હૈડું હર્ષે, (૨)
આત્મ ગુણ જાગે રે ...સારે સારે. (૧) સાચે સનાતન તે સદા છે, દુઃખ હરનારે; દે પણ જેને નમે, જીવન આધારે. (૨)
સારે સારે. (૨)
અહિંસા તા–ચરણ-, રૂપ એ ધર્મ શરણ, ચાહું સુશીલ હું તે, માગું ભવાંત હું તે, જતાં જિનવર ! હિંડું હર્ષ, (૨)
મુક્તિ સુખ દેવે રે...સારે સારે. (૩) (૮) અષ્ટપ્રકારી પૂજાના દુહા
(૧ જલપૂજા કરતાં બેલવાને દુહો) જલપૂજા જુગતે કરે, મેલ અનાદિ વિનાશ; જલપૂજા ફલ મુજ હજો, માગે એમ પ્રભુ પાસ. ૧ જ્ઞાન કલશ ભરી આતમા, સમતા સ ભરપૂર; શ્રી જિનને નવરાવતાં, કમ હેયે ચકચૂક. ૨
-
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાર્થ તીર્થ સ્તવનમ્
(૨ ચંદન પુજા કરતાં બોલવાનો દુહો) શીતલ ગુણ જેહમાં રહ્યો, શીતલ પ્રભુ મુખ–રંગ; આત્મ શીતલ કરવા ભણ, પૂજા અરિહા અંગ. ૧
(૩ પુષ્પ પૂજા કરતાં બોલવાને દુહા) સુરભિ અખંડ કુસુમ ગ્રહી, પૂજે ગત-સંતાપ; સમજતુ ભવ્ય જ પરે, કરીએ સમક્તિ છાપ.
(ધૂપ પૂજાને દુ) ધ્યાન ઘટા પ્રગટાવીયે, વામ નયન જિન ધૂપ મિચ્છત દુર્ગધ દૂરે ઢળે, પ્રગટે આત્મ-સ્વરૂપ,
(૫ દીપક પૂજાને દુહે) દ્રવ્ય દીપ સુવિવેકથી, વામ નયન જિન ધૂપ, ભાવ પ્રદીપ પ્રગટ હુએ, ભાસિત કાલક
(૬ અક્ષત પૂજાને દુહ) શુદ્ધ અખંડ અક્ષત ગ્રહી, નંદાવર્ત વિશાલ; પૂર્ણ પ્રભુ સન્મુખ રહો, ટાલી સકલ જજલ.
(૭ મે પૂજાનો દુહો) અણહારી પદ મેં કર્યો, વિગૂઈ ગઈય-અનંત, દૂર કરી તે દીજીએ, અણાહારી શિવ સંત
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ
(૮ ફૂલ પૂજાને દુ) ઈન્દ્રાદિક પૂજા ભણી, ફલ લાવે ધરી રાગ; પુરુષોત્તમ પૂછ કરી, માગે શિવફલ ત્યાગ.
(ચામર વીંઝતાં બેલવાને દુ) બે બાજુ ચામર ઢાળે, એક આગળ વજ ઉલાળે, જઈમે ધરી ઉત્સગે, ઈન્દ્ર ચેસઠ મલિયા રંગે; પ્રભુ પાર્શ્વનું મુખડું જેવા, ભવભવના પાતિક બેવા.
૪૮ વરસે ગુરુજી પધાર્યા.. રચયિતા :-સેવંતિલાલ જેઠાલાલ શાહ ચાણસમા
દેહરા (કાઠિયાવાડી) શ્રી ભટેવાપાશ્વની શીતળ છાયામાં વરતે જયજયકાર ઘણા વરસે ગુરુજી પધારિયા, ચાણસમા નગર મેઝાર. ૧ ધન્ય માતા ચંચળ બાઈને, ધન્ય પિતાશ્રી ચતુરભાઈ શાસનદી પ્રગટાવીએ, ચાણસ્મા ધન્ય થાઈ. ૨ ધન્ય ધન્ય ચાણસ્મા નગરને, જિહાં સંયમને નહીં પાર; નેવું દીક્ષાઓથી શોભતું, એવું આ ચાણસ્મા ગામ. ૩ ચાણસમા ગાજી રહ્યું, રૂડા ચાતુર્માસ; પ્રેમે ગુરુજી પધારીયા, સહુ સંઘને હરખ અપાર. ૪
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ–સ્તવનમ્
૧૯૭
દક્ષ સૂરિ ગુરુ રાયના, લઘુ ભ્રાતા ગુણવાન, જન્મભૂમિ પાવન કરી, વરસ અડતાલીસ બાદ. ૫ શાસન સમ્રાટસૂરીશ્વરા, શ્રી નેમિસૂરિ ગુરાય; લાવણ્ય દક્ષ સુશીલને, શાસનમાં જય જયકાર. ૬
(ગીત-બાર બાર વરસે) અડતાલીસ વરસે ગુરુજી પધારિયા,
જન્મભૂમિ પાવન જ હે. (૧) શિષ્ય રને સાથે લઈ આરિયા (૨)
શાસનની મેરલી બજાવી જ છે. (૨) ચાતુર્માસમાં કે વગાડે (૨)
નરનારી હરખાયા છ હે. (૩) બાયવયે આપે સંસાર વગાશે (૨)
સંયમની પાટ દીપાવી જ હે. (૪) શાસનદેવે હું વિનંતિ કરું છું (૨)
સુશીલસૂરિજી ઘણું જીવે છે . (૫) નેમિ લાવણ્ય દક્ષ સુરિજીના લાડલા (૨)
સુશીલસૂરિ ગુરુરાજ જ હે. (૬)
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૮
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સારભ
ચાર્તુમાસ પ્રવેશ પ્રસંગે ગવાયેલ સ્વાગત ગીત
રચિયતા :-સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજી
આવે। પધારા સૂરિરાય
અમારાં દિલડાં ડાલે ૨
સ્નેહ સ્વીકારા સન્માન
અમારા મનડા મેલે રે....
પિતા ચતુરને માતા ચ’સળના, દક્ષ સુશીલને રવીન્દુ પ્રભા અન્યા ખાલ્યવયે અણુગાર...અમારા,
ગેહઠ ભાઈ બન્યા વૈરાગી માત–તાતની અનુમતી માગી, તેર વર્ષે બન્યા અણુગાર....અમારા, શાસન સમ્રાટની પાટ દિપાવે, લાવાણ્યસૂરિની આજ્ઞા ઉઠાવે મન્યા દક્ષના પટ્ટધર....અમારા.
સુશીલ નામ શાભાવતા રે, રાજસ્થાનના દીપક બન્યા જે અન્યા શાસન શણુગાર....અમારા.
ગુરુકૃપાએ શાસ્ત્રને પામ્યા, શાસન પ્રભાવના અગણિત કરતા બન્યા આચાર્ય સૂરિરાય....અમારા. જન્મભૂમિએ પાવન કરવા, અડતાળીસ વર્ષે આંગણે આવ્યા સંધના હૈયાં ઉભરાય....અમારા.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સિદ્ધાચલ તીથ-સ્તવનમ્
- ૧૯૯ રત્નત્રયીની આરાધના કરતા, એક આઠ ગ્રંથની માલા ગુંથત
આચાર્ય સુશીલસૂરિ રાય....અમારા. ૨૦૩૬ ની સાલે, બાંધવ બેનડીની પ્રથમ માસુ
રત્ન ગા ગુણગાન...અમારા. જન્મ દિવસે ગવાયેલ ગીત (તજ-એક લાલ દરવાજે તંબુ તાણીયા રે લોલ)
રચયિતા -સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજી સુશીલ નામથી મરુધર દેશ ગાજિયે રે લોલ સુશીલ નામને કે શાસનમાં વાગી રે લેલ બાલ્યવયમાં સંયમ સ્વીકારે, લાવણ્યસૂરિ ગુરૂ પાસે સુશીલવિજય નામ ધરાવે લીન બને જ્ઞાનાભ્યાસ એ તે વિદ્વાન એવા બન્યા જેથી જગમાં બધે પંકાયે
સુશીલ નામથી... શાસ્ત્રવિશારદ પદ પાવે સાહિત્યમાં નિપુણ થાયે કવિમાં ભૂષણ કહેવાયે અવનવા ગ્રંથ છપાવે એને આયાર્યપદ દિપાવ્યું જેથી જગમાં બધે પંકાયે
સુશીલ નામથી.... જૈન ધર્મ દિવાકર સેહે તીર્થ પ્રભાવક મન મેહે રાજસ્થાન દીપક કહેવાય તત્વ ચિંતક પદથી પાયે એ તે મરુદ્ધર દેશદ્વાર પદથી જગમાં બધે પંકાયે
સુશીલ નામથી....
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૦
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ સેરઠ ગુજ૨ મહારાષ્ટ્ર વિચાર્યા મરદ્ધર મેવાડે ભવ્ય પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવાતીમાં પ્રભાવિક પાયે એ તે કાર્યો એવા કરતા જેથી જગમાં બધે પંકાયે
સુશીલ નામથી... સદ્ગુણતા રવિ પ્રકાશે સુયશતા પદમ વિકસે ભવ્ય જીને બોધ આપી સંસારથી અભય અપાવે ત્રણ રત્નની માળા પહેરવી કરે શિવવધૂના જ્ઞાતા
સુશીલ નામથી
Kel
છે સમાપ્ત
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
RT F ૩ૐ ૩નીં નમઃ
વાપાQ પ્રશ્ન
સાથિગ
I
TITUા
*
ઈતિહાસની ઝલક)
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
કે દાઁ સÈ નમ: * શ્રી પાર્શ્વન-જીવન સૌરભ #
• સચિત્ર •
વિભાગ-૨
દ્રવ્ય-સહાયકોની નામાવલિ ૭૦૧. શાહ રાખવચંદ કેવળચંદ
(પીપળવાળા, મુંબઈ) ૭૦૧. શાહ રાયચંદ હરીચંદ ભીવંડી ૫૦૧. પંડીત શ્રી જેશીંગલાલ ચુનીલાલ ૫૦૧. શાહ કેશવલાલ રવચંદ મુંબઈ પ૦૧. શાહ છોટાલાલ મેહનલાલ મુંબઈ પ૦૧. શાહ કાલીદાસ વાડીલાલ અમદાવાદ
હા. અશ્વીનકુમાર પ૦૧. શાહ હઠીસીંગ ખુબચંદ
૫૦૧. શાહ કાંતિલાલ મેતીચંદ 999999999999999999
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
આમુખ
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુનો પ્રભાવ અલૌકિક છે. એ પ્રભુના પાવન પ્રતાપે શ્રી ચાણસ્મા સંધમાં પણ આનંદઉલ્લાસ સાથે ધર્મનું વાતાવરણ સદા મઘમઘતું રહે છે.
સં. ૨૦૩૬નું ચાતુર્માસ પણ એ રીતે યાદગાર બની રહ્યું. પૂ. આ. દેવશ્રીના પાવન પગલાં અત્રે થયા બાદ અનેકવિધ આરાધના, શ્રી પર્યુષણ પર્વની નાની મોટી અનુપમ તપશ્ચર્યાઓ અને ઉત્સવ–મહેન્સથી ચાતુર્માસ કેવી રીતે પૂર્ણ થયું તેની પણ જાણે ખબર ન પડી.
પ્રગટ પ્રભાવી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના ઈતિહાસનું વર્ણન કરતા આ પુસ્તકમાં બધા પ્રસંગો સચિત્ર પ્રગટ કરવામાં આવે તે અનેક ભવ્યાત્માઓને બધીબીજનું કારણ બને એમ વિચારી આ પુસ્તકના બીજા વિભાગમાં પ્રસંગાનુરૂપ તે ચિત્રે પ્રગટ કરવાનું નક્કી કરી ભાગ્યશાળીઓ સમક્ષ તે વિચાર રજૂ કરતાં ઉત્સાહપૂર્વક આ વાત તેઓએ વધાવી લઈ ખર્ચની વ્યવસ્થા ઉપાડી લેતાં આ કાર્ય સાહજિક બની ગયું.
જેથી તાત્કાલિક ૪૫ જોકે ભમતિમાં દેરાયેલ પટના બનાવ્યાં જેને આ બીજા વિભાગમાં ચાર પ્રકરણ પાડી ચિત્રવાર પરિચય આપે છે. જેના વાંચન દ્વારા વાચકે શ્રી ભટેવાઇ પ્રભુના ચમત્કારનો સાક્ષાત્કાર કરી પ્રભુ ભક્તિમાં સ્થિરતા પ્રાપ્ત કરો એજ શાસનદેવને પ્રાર્થના. પ્રકારાક,
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર-વિભાગ-ર
અનુક્રમણિકા
ચિત્ર પરિચ ચિત્ર ચાતુમાસની યાદગાર તવારીખ ભાવભર્યો પત્ર
પા. ૧ થી ૧૦ પા. ૧ થી ૪૮ પા. ૧ થી ૪૮ પા. ૨૯ થી પ૬
સવંત ૨૦૩૬ ના ચાર્તુમાસમાં અનેક વિવિધ તપશ્ચર્યા પર્યુષણ પર્વની આરાધના પૂજ્ય ગુરુદેવની ભાગ્યશાલીઓના ત્યાં પધરામણ-ભવ્ય મહેત્સો આદી અનેક રીતે દીનપ્રતિદીન ચઢતા પરિણામે થયાં.
ભવ્ય જિનાલય-ચમકારી પ્રતિમા અને તેમાં ભમતિમાં પાર્વજન પ્રભુના ઉત્પત્તિને આબેહુબ ચિત્તાર જોતાં તેને
શ્રી પાર્શ્વન જીવન સૌરભ” પુસ્તિકામાં આ ચિત્ર . કેમ ન લે.
તેવું વિચાર્યું તે ભાગ્યશાલીઓએ તુરત જ ખર્ચની વ્યવસ્થા કરી આપતાં તેના ૪પ ફોટા લીધા, તેના બ્લોક તાત્કાલીક બનાવવા અમદાવાદ મેકલ્યા અને ઝડપથી બ્લેકે બનીને આવી ગયા. પુસ્તકમાં ચાર પ્રકરણ પાડી ગાઠવ્યા છે. વિભાગ-૨ માં તેની સમજૂતી આપી છે.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
8 શ્રી ભટેવા પાર્થ પ્રભુની સચિત્ર છે
ઈતિહાસની ઝલક ક ચિત્ર—પરિચય :
– પ્રથમ પ્રકરણ - ૧ અંગદેશની રાજધાની, ચંપાનગરીના રાજા પ્રજપાલ,
તથા મંત્રી બુદ્ધિસાગર, ઘોડાની પસંદગી કરે છે. ૨ ઘોડાની ખરીદી કર્યા પછી રાજા અને મંત્રી ઘેડાની
ચાલ પારખવા જંગલ તરફ પ્રયાણ કરે છે. 2 દિલટી ચાલના છેડાએ રાજા અને મંત્રીને દૂરદર જંગલમાં લઈ જાય છે. થાકીને લોથપોથ થયેલા રાજ અને મંત્રી રાત્રિ પડતાં એક વૃક્ષ નીચે સુઈ જાય છે. રાજાને સુઈ જવાનું કહી મંત્રી પહેરો ભરે છે.
ત્યાં સંગીત સંભળાય છે. ૪ બને સંગીતની દિશા તરફ જાય છે. ૫ સંગીત-દિશામાં પહોંચી શ્રી નરષિ મુનિને થયેલ
કેવળજ્ઞાનને દેવો દ્વારા થતા ઉત્સવ જે. રાજા અને મંત્રી વંદન કરી હાથ જોડી દેશના સાંભળવા બેસે છે. દેશના–શ્રવણ બાદ પ્રભુ-પૂજન વિના અન-જળ ન લેવાને કેવળી ભગવંત પાસે અભિગ્રહ લે છે.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬ દેશના–શ્રવણ બાદ રાજા–મંત્રી આવ્યા હતા તે જ રતે પાછા ફરી મૂળ સ્થાને આવી સુઈ જાય છે.
૭ શત્રિ પસાર કરી સવાર થતાં મંત્રી રાજાને ફળાહાર
કરવા આગ્રહ કરે છે. પ્રતિજ્ઞા-પાલન માટે રાજા સ્પષ્ટ ઈન્કાર કરે છે. ૮ રાજધાનીને માર્ગ શોધવાને બહાને મંત્રી, મળી
આવેલા સરોવરમાં સ્નાન કરે છે. ૯ અને પછી રાજ પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરી ભોજન કરે એ
માટે સરોવર પાસે થોડી ભૂમિ શુદ્ધ કરી. ત્રેવીસમા તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સુંદર પશાસન મુદ્રાની પ્રતિમા બનાવે છે અને લત્તામંડપમાં સ્થાપન કરે છે.
૧૦ પછી મંત્રી રાજ પાસે જઇ ભજન માટે આગ્રહ કરે
છે. છતાં રાજા પ્રતિજ્ઞા-પાલનમાં અડગ રહે છે. મંત્રીએ કહ્યું કે હે રાજન ! મને ગઈ રાત્રે આટલામાં પાંક પ્રણની મૂર્તિ લેવાનું સ્વપ્ન આવ્યું છે માટે ચાલો આપણે તપાસ કરીએ.
૧૧ એમ કહીને પ્રતિમા શેધવાને બહાને તે જ લત્તા
મંડપમાં રાજાને લઈને આવે છે. પ્રતિમા જોતાં સહર્ષ સ્નાન કરીને પૂજાની તેયારી કરે છે. પણ માટીની પ્રતિમા
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ
જોઈને વિચાર કરે છે કે, “ જલપૂજા વિના અષ્ટપ્રકારી પૂજા કેમ થાય?” પાછાં ગૂચમાં પડતાં રાજા-મ`ત્રી ઘ્યાનમાં બેસે છે અને પદ્માવતી દેવીની આરાધના
૧૨ રાજા-મ`ત્રીના ધ્યાનથી પદ્માવતી દેવી પરિવાર સાથે ત્યાં આવે છે અને કહે છે કે, તારી ભક્તિના બળે નિયમ પાલનની દૃઢતા જોઈ પ્રસન્ન થાઉં છું, તારી ભક્તિના બળે આ પ્રતિમા વજ્રમય બને છે. દેવીને આદેશ મળતાં દૈવી સાધનેાથી પૂજા કરે છે.
૧૩ દેવી અદશ્ય થાય છે અને અને ફળાહાર કરે છે. રાજા–મંત્રી પ્રતિમાને સુરક્ષિત સ્થળે ગેાઠવે છે અને ચ’પાનગરી તર↓ જતાં રસ્તામાં સુભટાનું મિલન,
૧૪ નગરમાં પહેાંચી પેાતાને ભય ટળ્યે તેના કારણે રાજા તે સ્થળે ભટેવા નગર વસાવવા અને એક માટુ જિનાલય બધાવવાની આજ્ઞા કરે છે. તદનુસાર રાજાની આજ્ઞા મુજ્બ તૈયાર થયેલા ભટેવા નગર વચ્ચેના ઊંચા જિનાલયમાં પ્રતિમાજીની પ્રતિષ્ઠા કરાવે છે.
૧પ વિવિધ ધર્મારાધના કરતાં રાખતું આયુષ્ય પૂરું થતાં સમાધિપૂર્વક સ્વર્ગવાસ થાય છે,
૧૬ રાજા પ્રજાપાના દેહવિલય=અગ્નિસ`સ્કાર,
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે ક ચિત્ર-પરિચય ક 8.
બીજુ પ્રકરણ ૧૭ કુંતલપુરના રાજા ભૂધર તથા રાણી પ્રીતિમતિને પુત્ર
ગુણસુંદર જન્મથી જ આંધળે, બહેરા અને દાઉજવરવાળો હતો. તેની શાંતિ માટે અનેક ઉપાયો કર્યા છતાં પણ નિષ્ફળતા મળી પુ. આ. ભ. શ્રી ધર્મઘોષસૂરીશ્વરજી મ. સા. કુંતલપુર નગરની બહાર ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. પૂ. આ. ભગવંતની ઉપદેશવાણી સાંભળવા રાજા-પ્રજા એકત્રિત થયાં. હિતકારી ધર્મદેશના આપતાં પૂ આ. ભ. શ્રી એ કહ્યું કે, “પાપથી દુઃખ અને ધર્મથી સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. ભૂધર રાજા પુત્રના રોગનો ઉપાય અહી જ મળશે એવી શ્રદ્ધા સાથે, પૂજ્યશ્રીને તેને ઉપાય બતાવવા વિનંતી કરે છે. આ. મ. શ્રી એ કહ્યું કે, “તારા પુત્રે પૂર્વ ભવમાં જે પાપ ઉપાર્જન કર્યું છે તે ભોગવ્યા વિના કેમ ચાલે? છતાં આ જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં શ્રી ભટેવા નગરમાં બિરાજમાન શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના ન્યાવણ
જળથી તારા પુત્રના સઘળા રોગ નાશ પામશે. ૧૮ પૂ. આ. મ.ની સૂચના અનુસાર રાજ-રાણું યેગ્ય
તૈયારી કરી પુત્રને લઈને ભટેવા નગરે આવે છે. પ્રભુ-પૂજન બાદ રાજકુમાર ગુણસુંદર પર ન્હવણ
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
જલનો છટકાવ કરતાં રોગ નાશ થાય છે અને કાયા
કંચનવર્ણ બને છે. પ્રભુ નામને જ્યજયકાર થાય છે. ૧૯ ભૂધર રાજા પોતે નિવૃત્ત થઈ ગ્ય ઉમરે પુત્ર
ગુણસુંદરનો રાજ્યાભિષેક કરે છે. પ્રભુ ધ્યાનમાં ભૂધર રાજાનો સ્વર્ગવાસ થાય છે.
૨૦ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વ-પ્રભુની પૂજામાં અનુરક્ત ગુણસુંદર
રાજા અને અંતે તેને પણ સ્વર્ગવાસ,
૨૧ ગુણસુંદર રાજાને દેહવિલય થતાં અગ્નિસંસ્કાર.
રાજાને જીવ દેવલોકમાં મહદ્ધિક દેવ તરીકે થાય છે.
૨૨ દેવગતિમાં ઉત્પન્ન થતાં અવધિજ્ઞાનથી પૂર્વ ભવોનાં
સુકૃત્યોની વિચારણા કરે છે. મહાન ઉપકારી શ્રી ભટેવા પાર્થ પ્રભુની વધુ ભક્તિ કરવાના ઈરાદે ભટેવા નગરમાંથી અતિ મનોહર બિંબને લાવીને પિતાના વિમાનમાં સ્થાપન કરે છે અને ત્યારબાદ પ્રભુના ગુણગાનથી પોતાનું સમ્યક્ત્વ નિર્મળ બનાવ્યું. દેવવિમાનમાં ૫ લાખ ૨૪ હજાર આઠસો વર્ષ સુધી શ્રી ભટેવા પપ્રભુ બિ પૂજયું.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે ક ચિત્ર-પશ્ચિય ક. 8.
ત્રીજું પ્રકરણ
૨૩ શ્રી ભટેસર નગરમાં દરિદ્ર અવસ્થામાં શ્રાવક સુરચંદ,
અંતરાય કર્મ નિવારણાર્થે તે ધર્મની આરાધના કરે છે. પણ તેથી લેકે કાયર કહીને ધર્મની નિંદા કરે છે. જીવન–સમસ્યા હલ કરવા તથા ધર્મનિંદાથી સુરચંદ શ્રાવક ચિંતિત થાય છે. આખરે શ્રાવક સુરચંદ પૂ. ગુરુદેવને પિતાની સ્થિતિ જણાવે છે કે,
મારાં કર્મ ખપી જાય તથા લેકે ધમનિંદા ન કરે તે માર્ગ બતાવો.” લાભ જાણી મુનિવર પદ્માવતી દેવીની આરાધનાનું સૂચન કરે છે.
૨૪ તદનુસાર ધર્મનિષ્ઠ સુરચંદ શ્રાવકની નિમળ આરા
ધનાના બળે પદ્માવતી દેવીએ શ્રી ભટેવા પાર્થ પ્રભુને ઉદ્દેશીને આરાધના કરવાનું કહ્યું.
૨૫ ફરી આરાધના કરવાથી ગુણસંકર દેવે પ્રત્યક્ષ થઈ
દુઃખનાશ માટે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વપ્રભુની પ્રતિમા આપી.
૨૬ પ્રભુના અચિંત્ય પ્રભાવે સુરચંદ શેઠની સ્થિતિમાં
સુધારા. તથા પ્રભુભક્તિમાં મસ્ત બનેલા સુરચંદ શેઠ.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭ ઈડરના રાજાને શેઠની સ્થિતિમાં બહોળી સમૃદ્ધિ,
વિપુલ લક્ષ્મી અને એશ્વર્યાની અદેખાઈ થઈ. તેમણે તપાસ કરતાં પ્રતિમાને પ્રભાવ જાણે. શુદ્ધ માણસની ભંભેરણીથી રાજખજાને ભરપૂર થાય છે. દષ્ટિએ
પ્રતિમા પિતાને ત્યાં લાવવાનો આદેશ આપે છે. ૨૮ રાજ-સેવકેની પ્ર-પ્રતિમાની માંગણી સાંભળી શેઠે
નાશાતનાના ભયથી કહ્યું કે, “મારા આરાધ્યદેવની
પ્રતિમા ન આપી શકું.” ૨૯ રાજાના ભયથી ખાતા દિને પ્રભુજીને સુચંદ શેઠ
જમીનમાં પધરાવી રહ્યા છે. • ખેદ પામતાં પામતાં પાળ સુરચંદ શેઠ ધરે આવે છે.
મી ભટેવા પ્રભુના ધ્યાનમાં સૂર્યાદ શેઠને સ્વર્ગવાસ
થાય છે. ૩૧ પ્રણના પ્લાનથી મરણંદ શ શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથના
યક્ષ તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે અને જમીનમાં રહેલા પ્રભુને પૂજે છે.
8 ક ચિત્ર—પરિચય : ૧
એથું પ્રકરણ ૩૨ ચંદ્રાવતી (ચાસ્મા) નગરીમાં સૂતેલા રવચંદ શેઠને
સ્વનામાં યક્ષનિકાયમાં ઉપજેલ સુરચંદ શેઠ આવીને જમીનમાંથી પ્રભુને કાઢવાનું સૂચન કરે છે.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦
૩૩ સમય અનુસાર પ્રતિમા લેવા સવારે રથ લઈ રવ શેઠ ભટેસર નગર તરફ જાય છે.
૩૪ રવચંદ શેઠ જણાવેલા સ્થળે પહેાંચી તાજા ફુલેથી પૂજેલાં પ્રતિમાજીને જમીનમાંથી બહાર કાઢે છે. પ્રભુજીને લઈ જતા જોઈને ભટેસર ગામના લેકે પ્રતિમાજીને ભટેસર રાખવા વિનંતિ કરે છે.
રૂપ આખરે પેાતાની વાત સાચી ફરી રવચંદ શેઠ પ્રભુને ચદ્રાવતી નગરીમાં પ્રવેશ કરાવે છે.
૩૬ પેાતાના ઘરમાં નાના દહેરાસરનું નિર્માણ કરી અને તેમાં પ્રતિમાજી સ્થાપન કરે છે. અચિત્ય પ્રભાવશાળી શ્રી ભટેવા પાધ પ્રભુના ધ્યાનમાં રવચંદ શેઠે લીન બની જાય છે.
૩૭ વર્ષો બાદ ચંદ્રાવતી (ચાણસ્મા)માં દુષ્કાળ પડવાથી લેકે નગરને ત્યાગ કરે છે.
૩૮ પ્રતિમાજીની સુરક્ષા માટે પણ મહેતાના પાડામાં નગર શેઠ રતનશાને ત્યાં ઘરદેરાસરમાં પરેણા તરીકે પ્રતિમા સ્થાપન.
૩૯ સમય જતાં ચાણસ્મામાં દુષ્કાળની સમાપ્તિ અને ભરપુર વસાહત પ્રતિમાજીને પાતાના ગામમાં પધરાવવા ચાણસ્માના શ્રાવક્રા દ્વારા નગરશેઠ રતનશા પાસે પ્રતિમાજીની માંગણી અને શેઠ દ્વારા આપવા ઈન્કાર.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦ શેઠને નિષેધ હોવા છતાં ચાણસ્માના રહીશ પટેલ
કસલદાસ જેકણદાસ અને રામ નાથા ચતુરે પ્રતિમાજીને ઉઠાવ્યાં. શેઠને ખબર પડવાથી શેઠે રાજાના હુકમથી નગરના દરવાજા બંધ કરાવ્યા. નગરના દરવાજા બંધ થતાં પ્રતિમા સાથે કિલ્લો કૂદાવી રહેલા ચાણસ્માના બે બહાદુરે
૪૧ પટેલ કસલદાસ જેકણુદાસ અને રામી નાથા ચતુર કિલ્લો કૂદી બહાર આવ્યા પછી ચાણસ્મા તરફ જાય છે.
૪ર રસ્તામાં ચાણસ્માના લેકે અને પાટણના સુભટો
સાથે મારામારી અને છેવટે પાટણના સુભટની હાર થાય છે. રામના નાના મકાનમાં પ્રભુજી અને શ્રી પૂજ દ્વારા મોટું વિશાળ ભવ્ય જિનાલય નિર્માણ માટે
ભક્તોને ઉપદેશ. ૪૩ દેરાસરના નિર્માણ બાદ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ. ૪૪ પંચશિખરી વિશાળ વર્તમાન દહેરાસર જ્યાં ભટેવા
પ્રભુ બિરાજે છે. ૪૫ ચિત્રશ્રેણીના નિર્માણની સંવત તથા પ્રેરક પરિચય.
સમાપ્ત
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
ર
૪૬ શ્રી ભટેવા પાશ્વનાથ પ્રભુનાં દર્શન કરી રહેલા પ. પૂ. આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્વિજય સુશીલસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા તેમના લઘુશિષ્ય-રત્ન પૂ. મુનિરાજ શ્રી જિનેાત્તમ વિજયજી મહારાજ.
૪૭ શ્રી ભટેવા પાપ્રભુની પુનિત છત્રછાયામાં સૂરિમંત્રની સાધનામાં બિરાજમાન પ. પૂ. આચાર્ય ભગવંત ૪૮ સ્વજન્મભૂમિમાં સ્વદીક્ષાપર્યાયના ૪૮ વર્ષે ચાતુર્માસાથે' પધારેલ પ. પૂ. આચાય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય સુશીલસૂરીશ્વરજી મહારાજની નિશ્રામાં નિકળેલ વિ. સ ૨૦૩૬ ભાદરવા સુદ ૫ ના સભ્ય રથયાત્રાનું દૃશ્ય.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ 000000000000000000
દેશી જી ચંપાનગરીના
૨૨ મ
C
#F
પ્રજાપાલ બોસાગર મંગીસાથે લોડાની પસંદગી કરેછે.
૧
000000000000000000
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક SSSSSSSSSSSSSSSS
છોડાતીપાં ગીદડાની ચાલપા
SS33933ssssssssss
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વ જિન-જીવન સૌરભ
ઉલટ ચાલતા ઘોડાદ્દ નીકળી ગયા,રાત પડી ,એક વૃક્ષ નીચે છે. ત્યાં સંગીત સંભળાય છે.
સૂઇ ગળા મંડી પીટીડી
conso
rer
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક 9 0 09099999999999999
બંને જાગીને સંગીત દિશા તાયછે.
29) 399 9999999999999999)
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
ill
૫
સંગીતશિમાં પહેલી શ્રી વષ સુધીનો કેવળı ઉત્સવ જેવો.ત્યાં દેછના વણ વદ પ્રભુ પૂજાચિ ભોજન ન કરવાની જીભ પ્રતિજ્ઞા લે છે.
ક
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
દેશot શવાળાદ છે જલ ચો પર આવી જઈ વસ
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
સવારે.#ગીમંત્રી રાજને ફલાહાર રે ભોજલનો ઈનકા૨ને એક
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
ઉમા. શોધવાઝા બહાને મેગી મળી આવેલા સરોવરમાં રાજ કરે છે?
કલક કબાબ જ
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
અને પછી રાજ્ય પ્રતિજ્ઞા પૂરીભો
GENEnaman
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક 點點點點點不
我我我我我NNN
话
બાદરા પાસે બઇ વનના બગામે આસપાલમાં આ
90
我我我我我我和NNNNNNN
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ ૨૨૪૨૨૨૨૪૨૨૪૨૬૬૨૨૨૨
૨માંetળી શm-મંત્રી પ્રતિમા ટીવેછે. પાઇપ્રતિમા માળા બોલો રાજસ્થાન
ศ2549 งงงงงงง4:44
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
પરિણામે પાવતી દેવી પ્રત્યા
૧ર
HAVE HEHU
HU H
U
HUC
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
Hવંછે.લીલા
પતિત
ની જઈ
BRહરાજી
આ શોનું મિલન
૧૩
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
મેટલ હેારવાનું નાગર,
*Desise Use the
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
<
enerenner
૧૪
O
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ 000000000
ર્ધાર્મિક અનુષ્ઠાનોમાં અનુત્ત રાજા અને વર્ગવાયુ
000
૧૫
:::::::::::
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક
રાળ પ્રાપાલનો દેહવિલય(શ્વરાંજાર)
લોન આe
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
સુરજકારણના રાજા , રાખી . રહ્યtiળો,હેશે અને હાથ તાળોતો તે - શાક@થતો
૧૭
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
GCSGOGOOGOGO OFFEE
AIC દર ર
૧૮
RAJ9ી PRINTINA G
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
અળસુ,ઢ ને પ્રાણાયાભિષેક
પ્રાધ્યાણ માં ઉર શાળાએ
૧૯
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક
છે (અ, at 33ભૂની
માં
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
હૈ રીઝse મિતતાનો બ કરતા વિશાલ દેવનરીમ...
૨૧
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
FFXFGA
તે દેવનગર થી પ્રતિમા હળ
KA
२२
RURLANGDURAK
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
દરમિશ્રાએ પોલીથિી જાળવે છે.
લાગી અવિરે પાવતી રેતી
હજૂથનરેછે..
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
COCO®©©GSOSSESSESS
તદનુસાર પદ્માવતીની આરાધના, પદ્માવતી
GEEGO
२४
©$CGOOG
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાËજિન-જીવન સૌરભ 0000000000000000
ફ્રી ગુણસુન્દર દેવી શારાના પ્રગટ્યો ભટેવાની
આપી.
૨૫
CCCCCCCC
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક รรรรรรรรรรรรร
22
પ્રભુના પ્રભાવે
as
มดยุคโดะเลย์ seat Sheels eis.
2
พระธรรรรรรร
สร
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ ૨૨૨૨૧૨૨૨૨૨૨૨૭૨૨૨૨
મારી તિમા પોતાને ત્યાં હવા શm નો
૨૭ ૨૨૨૬૨૦૨૨૦૨૨૨૨૩૨૨૨
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
04
-
ભુની આાતના થથી સુગંધ શેડો તેના આગલ
૨૮
OOOOOOળઘ્નપ
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ ૧૮૨૨૨૨૨૨૨૬૨૨૨૨૭૯૨
ભયથી દુઃખાતા દિલે પ્રભુજીને ગળાના | ગુસ્જદ6.
૨૯
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
બદ પાણીના પારણા પણ વર ૧
પ્રતિમાજીના સ્થાનમાં હોત જુઓ
૩૦.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
તાલાથીગુણંદણોદેવાપાર્વનાથના યક્ષ તરીકે
aછે, બાકીવાળાંહેવા પ્રભુને પૂજે છે.
૩૧
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
NN和我我我我我不
દ્રાવતી(ચરજી નગરીમાં સુતેલા થા છે.
સૂચનને દેખે છે.
我我我我我我:
33
અંબામાંથી કાઢવાના
VRRRRRRRR
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
૩૩
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક SEOSSSSSSSSSSSSSS
કે
આ
૩૪ SSSSSSSSSSSSSSSS
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વ જિન-જીવન સૌરભ
૩૫
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક
પોતાના ઘરમાંમાજીના ધ્યાનમાં સ્વયંૉક
૩૬
નામના
બાઈક સવાલ
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
88) આજે દુકાળ
તો
લીટર
૩૭
999999999999999999
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક
(પ્રતિમાજીની સુરક્ષા માટે સગવાન શ્રવાકો દ્વારા વાળમાં દાનાભાઇ શેઠન થાયણપ્રતિમા
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન-જીવન સૌરભ
તો વાજanયાં
કાળના પાનમાં
વસાત,
પાસે પ્રતિક્ષા
૩૯
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
9
સચિત્ર ઈતિહાસની ઝલક 99999999999999999
શેઠનો નિષેધ છતાં, બેવાને પ્રતિમાલા બંધ થયાં ત્યારે આ
occueil ze કણદાસ અને
99999999999999999999
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ ૨૨૨૨૩૨૨૨૨૨૨૭૭૨૨૨૨
પટેલ કસલદાસલેકણદાણ ચાલી રહી
૪૧
KKKKKK66682626262626262
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક » xxx72XCre
શાતામાં થાણારસાના લોક અને પાટણના સુત્રો સાથે મારામારીછેવટે, પાટણના હાર,
દ્વારાઘોઠા દહેરાસરનિર્માણ
૪૨
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિનજીવન સારભ HG NR HW HG WW HE H
શાયર નિર્માણબાદ પ્રતિષ્ણ મહોત્સવ.
૪૩
HIGH
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
ર
પંચશિખરી વિશાલ વતૅમાન દેરાસર જ્યાં દેવાળુ શિરે છે.
૨૨
我司
૪૪
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
- પ્રફ થી ભટેવાપાર્શ્વનાથાય નમ: ૫ [ આ ચિત્રોનીનું નિર્માણ કર્યસં.૨૦૩૪માં અને ચાતુર્માસ બિરાજમાન અમારા સંઘના પરોપકારી , મહોપાધ્યાયથી ધર્મસાગરજી મ.સા.ના વિદ્વાન શિષ્યરત્ના પન્યાસપ્રવરગુરદેવશ્રી અભયસાગરજી મ.સા.ના શિયરન વ્યાખ્યાતા પૂજય મુનિરાજ શ્રી અશોક. સાગરજી મ.સા.ના વિનેચરન પૂ.મુનિશ્રી હેમચનદસાગરજી મ.સા. આદિઠાણા૩નીશપ્રેરણાથી ચાણસ્મા જૈન મહાજન પેઢી દ્વારાસમ્પન્ન થયેલ
૪૫
gggggggggggggggggg
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ભગવાન સન્મુખ દર્શન-કરતાં
શ્રી મદ્ આચાર્યશ્રી સુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા.
બાળમુનિશ્રી જીનોત્તમ વિજયજી મ. સા
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન-જીવન સૌરભ
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચિત્ર ઇતિહાસની ઝલક
D
४८
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
म चाणस्मानगरमण्डन श्री भटेवापार्श्वनाथाय नमः જૈનધર્મદિવાકર-પરમપૂજ્ય-આચાર્યદેવ
શ્રીમદ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી છે મહારાજશ્રીનું જન્મભૂમિ-ચાણસ્મા !
નગરમાં ૨૦૩૬ની સાલનું ઐતિહાસિક-ચિરસ્મરણીય
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન છે [૧] ચાતુર્માસિક મંગલ પ્રવેશ
વિકમ સં. ૨૦૧૮ની સાલથી ૨૦૩૫ અને ૨૦૩૬ની સાલના મધ્યકાલ સુધી ૧૮ વર્ષ પર્યત રાજસ્થાન [મેવાડ અને મારવાડ] માં વિચરવાપૂર્વક અને ક્રમશઃ ૧૮ ચાતુર્માસ કરવા પૂર્વક શ્રી જૈનધર્મની અનુપમ પ્રમાવના કરી, મહાગુજરાત પ્રદેશમાં પધારેલ શાસનસમ્રાટ-સૂરિચકચક્રવત્તિ-તપાગચ્છાધિપતિ ભારતીય ભવ્ય વિભૂતિ–અખંડબ્રહ્મ તેજેમૂત્તિ – પરમપૂજ્ય-પોપકારી-આચાર્ય મહારાજાધિરાજશ્રી શ્રી ૧૦૦૮ શ્રીમદ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા. ન. પટ્ટાલંકાર–સાહિત્યસમ્રાટુ-વ્યાકરણ વાચસ્પતિ–શાસ્ત્રવિશારદ-કવિરત્ન-પરમપૂજ્ય– આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ વિજય લાવણ્યસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના પટ્ટધર-ધર્મપ્રભાવક-શાવિશારદ-કવિ દિવાકર-વ્યાક
૧૪
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ રણરત્ન-પરમપૂજ્ય-આચાર્યવર્ય શ્રીમદ વિજયદક્ષસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના પટ્ટધર જૈનધર્મ દિવાકરશાસનરત્ન-તીર્થપ્રભાવક-રાજસ્થાન દીપક-મરુધરદેશેદ્વારક-શાસ્ત્રવિશારદ-સાહિત્યરત્ન-વિભૂષણ- પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા. પિતાના નિર્મલ દીક્ષા પર્યાયના ૪૮ વર્ષ બાદ પિતાની જન્મભૂમિ–ચાણસ્માનગરમાં શ્રી સંઘની ભક્તિભાવભરી સાગ્રહ વિનંતી સ્વીકારી, વિ. સં. ૨૦૩૬ અષાઢ સુદ ૧૦ મંગલવાર દિનાંક ૨૨-૭-૮૦ ના રોજ ચાણસ્માના સ્ટેશન તરફના વિભાગમાં આવેલી વિદ્યાવાડીમાં આવેલ શ્રી આદિનાથ જિનમંદિરે દર્શનાદિ કરી શા. જયંતીલાલ મંગલદાસના બંગલે પરિવારયુક્ત પધાર્યા. બધે રતા વિશાલ જૈન જનતા સમક્ષ પ. પૂ. આચાર્ય પ. સા. નું તાત્ત્વિક મંગલ પ્રવચન તથા પૂ. બાલમુનિ શ્રી જિનેત્તમવિજયજી મ. સા. નું વ્યાખ્યાન થયું. તેમાં પ. પૂ આ. મ. સા. ને સદુપદેશથી આવતી કાલે ચાતુર્મા સીય પ્રવેશપ્રસ ગો ઉપલક્ષમાં ભાઈ-બહેને માંથી ૩૫૧ આયંબિલ કરવાની નેધ થઈ. પ્રાંતે શા. કીર્તિલાલ વાડીલાલ તરફથી સંઘ પૂજા કરવામા આવી .
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
વિદ્યાવાડીમાં આવેલ શ્રી આદિનાથ જિનમંદિરમાં શ્રી આદિ જિન પંચકલ્યાણ પૂજા પ્રભાવનાયુક્ત સંઘ તરફથી ભણાવવામાં આવી.
વિક્રમ સં. ૨૦૩૬ અષાઢ સુદ ૧૧ બુધવાર દિનાંક ૨૩-૭-૮૦ના રોજ મંગલ પ્રભાતે જ્યારે પ. પૂ. આચાર્ય મ. સા., પૂ. મુનિરાજ શ્રી રત્નશેખર વિજયજી મ. સા., પૂ. મુનિરાજ શ્રી પ્રદ વિજયજી મ. સા., પૂ. બાલમુનિરાજ શ્રી જિનેત્તમ વિજયજી મ. સા. તથા પૂ. મુનિરાજ શ્રી અરિહંતવિજયજી મ. સા. ને તથા પૂ. શાસનસમ્રાફ્ટ સમુદાયનાં આજ્ઞાવત્તિની પૂ. સા. શ્રી કંચનશ્રીજી મ, પૂ. સા. શ્રી રવીન્દુપ્રભાશ્રીજી મ. તથા પૂ. સા. શ્રી રત્નમાલાશ્રીજી મ. આદિ ૮ ને વિદ્યાવાડીથી મહામંગલકારી પ્રથમ ચાતુર્માસ પ્રવેશ થયે ત્યારે સમગ્ર ચાણસ્મા ગામ આનંદ અને ઉત્સાહના હિલેળે ચડયું. અનેક વર્ષોની વિનંતી બાદ શ્રી સંઘના પ્રબળ પુણ્યદયે જૈનધર્મદિવાકર પૂજ્ય ગુરુદેવનું ચાતુર્માસ થતું હોવાથી તેઓશ્રીને સન્માનવાસત્કારવા ચાણસ્મા તથા તેની આસપાસના મહેસાણાપાટણ–બેચરાજી- કુણઘેર–મેઢેરા-વડાવલી- ધીણેજ
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્વજિન જીવન-ૌરભ હારીજ આદિ અનેક ગામ ઉપરાંત મુંબઈ-અમદાવાદ –સુરત-ભાવનગર આદિથી પણ સયા સમયે સારી સંખ્યામાં જનમેદની ઉમટી ગુરુભક્તિને સુંદર આદર્શ ખડે કર્યો.
૧૮ વર્ષ સુધી રાજસ્થાન પ્રદેશમાં વિચરી અનેક અનેક શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો કરાવી દીક્ષા પર્યાયના ૪૮ વર્ષ બાદ મામ–ચાણસ્મામાં ચાતુર્મા સાથે પહેલી જ વાર પધારતાં પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવ આચાર્ય ભગવંતને વધાવવા જૈનેતર પાટીદાર આદિ ભાઈએ પણ અત્યંત આનદમય જણાયા.
સ્વાગત કરવા માટે જે ભવ્ય વરઘોડે નીકળે, અને તે વડે નિહાળવા જે માનવમેદની ઉમટી હતી તે એક અભૂતપૂર્વ અને ઐતિહાસિક કહી શકાય તે બનાવ સર્વના જોવામાં આવ્યું.
શણગારેલ ગજરાજકર્ણપ્રિય તરજે વગાડતાં બે બેન્ડવાજા, ઈન્દ્રધ્વજા, ચાંદીની ગાડી, ઈન્દ્રના સ્વાંગમાં શુભતા ૪૮ જૈન કુમારે, મંજીરાના તાલે ચાલતી અને ધાર્મિક સૂત્રો પોકારતી બાલિકાઓ, ચળકતાં બેડાં સાથે હારબદ્ધ ચાલતી ૪૮ કિશોરીઓ
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન અને યુવતીઓ, પૂ. ગુરુદેવને આવકારતાં સૂત્રો પિોકારતાં ભાવિકે અને વિશાલ જૈન-જૈનેતર જનતા એ સર્વ વડાનાં આકર્ષક અંગે બન્યાં.
માત્ર બજાર જ નહીં પણ વરઘોડે જે માગે નિકળવાને હતો તે સમગ્ર માર્ગને ધજા-પતાકાઓ અને કમાનથી સુભિત કરાયે. રસ્તામાં ઠેર ઠેર પૂજ્યપાદ આચાર્ય મ. સા. ની સન્મુખ આકર્ષક અનેક ગહેલીઓ શ્રાવિકા બહેનોની સ્પર્ધા કરતી જણાઈ. વરઘેડે સમગ્ર ગામમાં ફર્યા બાદ શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિન મંદિરમાં દર્શનાદિ કરી પ. પૂ. આ. મ. સા. આદિ શણગારેલ ઉપાશ્રયના હોલમાં પધાર્યા અને વ્યાખ્યાનની પાટ ઉપર બિરાજમાન થયા. પ્રારંભમાં જૈન પાઠશાલાની બાલિકાઓનું સ્વાગત ગીત તથા શા. સેવંતીલાલ જેઠાલાલનું ગુરુ ગીત ગાયા બાદ, ઘાણે રાવના અમદાવાદથી પધારેલ શ્રીમાન મિશ્રીમલજી, ચાણસ્માના જૈન પંડિત જેસિંગભાઈ શાહ, શ્રી મહીપતરામ શાસ્ત્રી અને કીર્તિકુમાર એસ. શાહ વગેરે વક્તાઓએ પ. પૂ. આચાર્ય મ. શ્રીના શુભાગમનને આવકારતાં વક્તવ્ય અને બહારથી આવેલ સંદેશાઓનું વાંચન કર્યા બાદ, પૂજ્યપાદ
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સૌરભ
----
આચાર્ય દેવનુ મધુર મંગલ પ્રચન અને પૂ. બાલમુનિ શ્રી જિનાત્તમવિજયજી મ. સા. નું વ્યાખ્યાન થયું.
ૐ
એ પ્રસંગે ઉત્તમ ઝુલીએ! કાઢનાર મ્હેનેાનું, સ્વાગત ગીત ગાનાર બાલિકાએનું, સામૈયામાં સક્રિય ભાગ લેનાર માલિક-ખાલિકાઓનું, કિશાર-કિશારીયાનું
સમગ્ર સામૈયાનું આયેાજન કરનાર ધાર્મિક અધ્યાપક શ્રી ગુણવ'તલાલ એમ. સંઘવીનુ મુંખઇથી પધારેલ ચાણસ્માના જૈન ભાઈઓ તરફથી બહુમાન કરવામાં આવ્યુ’, પ્રાંતે સ મંગલ બાદ શ્રીસ`ઘ તરફથી પ્રભાવના કરવામાં આવી. સર્વને આયંબિલ કરાવવાને લાભ શા. રીખવચ'દ કેવલચંદ્ર પીપળવાળાએ લીધે.
મોંગલ પ્રવેશને મંગલમય બનાવવા ૩૫૧ ભાઈમહેનેાએ મહામ ગલકારી આય બિલની તપશ્ચર્યાં કરી. તે સર્જંને જુદા જુદા ભાઈ-બહેનેા તરફથી પ્રત્યેકને ૨૯ રુપિયાની પ્રભાવના આપવામાં આવી.
શ્રીસ ધ તરફથી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ'ચકલ્યાણકની પૂજા પ્રભાવના યુક્ત ભાવવામાં આવી અને સ્વામીવાત્સલ્ય પણુ કરવામાં આવ્યુ.
એ પ્રમાણે પૂજ્યાપાદ આચાર્ય દેવનુ` જન્મભૂમિમાં ચાતુર્માંસાથે પહેલી જ વાર પધારવું અને શ્રીસ’ધનું
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન અનેરા ઉત્સાહ-ઉલ્લાસ અને ઉમંગભેર સત્કારવું આ એક એતિહાસિક, વાસ્તવિક શાસન પ્રભાવને પ્રેરણસ્પદના સર્જાઈ ગૌરવાન્વિત બની. [૨] વ્યાખ્યાનમાં ગ્રન્થ વાંચનને પ્રારંભ
અષાઢ વદ ૫, શુકવાર દિનાંક ૧-૮-૮૦ ના રોજ વ્યાખ્યાનમાં પ. પૂ. આ. ભ. શ્રીને ૩પરા પ્રાણ નામને ગ્રંથ બેલી બેલ વાપૂર્વક આદેશ લઈ શા. ચીમનલાલ ગગલચંદના ધર્મપત્ની ગજબહેને વહેરા, અને શ્રી વિઝન વરિત્ર નામને ગ્રંથ શા. ગભરુચંદ શીવલાલે વહરાવ્યું.
બોલી બોલનાર ભાઈઓએ કમશઃ પાંચ પૂજન કર્યા પછી સકલસંઘે પણ રૂપાનાણુથી જ્ઞાનપૂજન કર્યું. પ. પૂ. આ. ભ. શ્રીએ બને ગ્રન્થને ક્રમશઃ પ્રારંભ કર્યો. સંઘમાં શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની નવ દિવસની આરાધનાને તપ પણ શરૂ થયું. બપોરે શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિનમંદિરમાં ૪૫ આગમની પૂજા પ્રભાવના સહિત ભણાવવામાં આવી.
પ્રતિદિન પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મ. સા. ના તાત્વિક પ્રવચનને લાભ શ્રીસંઘને સુંદર મળવા લાગ્યા.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાધજિત જીવન-સૌરભ
1
<
[3] વિવિધ તપશ્ચર્યા
(૧) ચાણસ્મામાં પહેલી જ વાર શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના અમ શ્રા સુદ ૪ શુક્રવાર દિનાંક ૧૫-૮-૮૦ ના રાજથી વિધિપૂર્ણાંક શરુ કરવામાં આવ્યેા. તેમાં ૧૦૩ ભાઈ-બહેનો જોડાયાં. તેના પહેલાં અત્તરવાયાં શા. રમણલાલ ત્રીકમલાલ શ!. કાંતિલાલ નથ્થુભાઈ તથા શા. સેવંતીલાલ જેઠાલાલ તરફથી થયાં. અને તેના પછી સાતમે પારણાં શ!. ચીમનલાલ ગલચઢ તરફથી કરાવવામાં આવ્યાં. પ્રભાવનઃ યુક્ત પૂજા ભણાવાઈ.
(૨) શ્રાવણુ સુદ ૧૨ શનિવાર દિનાંક ૨૩-૮૮૦ના રોજ દીપકતપના પારા મિનિટના કૈવલ શીરાના એક ણામાં ૯૬ ભાઈ-હેના જેડયાં. શા. ચીમનલાલ ગઝલચંદ તરફ થી એકાસણાં કરાવવામાં આવ્યાં. પ્રભાવના યુક્ત પુજા ભણાવવામાં આવી.
C
(૩) શ્રાવણ વદ ૫ શનિવાર ૩-૮-૮૦ ના રબારીવાડામાં શા. રતીલાલ મે હનલાલ ડાહ્યાચંદને ત્યાં ખચુભાઈની પુત્રી પારૂલબહેનની રિટ દ્વા રોય' એ તપના દશ પાવાસના પારણાં નિમિત્તે એન્ડ યુક્ત ચતુર્વિધ સંઘ સહિ પ. પૂ. આ. મ. સા.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માંસનું સ`ક્ષિપ્ત વર્ણન
૯
આદિ શત્રુગારેલ મ’ડપમાં પધારતાં સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. જ્ઞાન પૂજનમાં રમારી ભાઈ-ુને એ
પશુ રુપાનાણાથી પૂજન કર્યું. પ. પૂ. આ. મ. સા. ના તત્ત્વગર્ભિત પ્રવચન બાદ પેંડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
(
(૪) શ્રાવણ વદ ૮ મગલવાર દિનાંક ૨-૯-૮૦ નારાજ સુથારવાડામાં શા. ગભરુચ નાગરદાસ હરડેના ત્યાં કંચનભાઈની પુત્રી તેજલમ્હેનની વરિ અઠ્ઠલ હોય' એ તપની પૂર્ણાહુતિ નિમિત્તે એન્ડયુક્ત ચતુર્વિધ સંધ સહિત ૫. પૂ. આ. મ. સા. શણગારેલ મંડપમાં પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન થયા બાદ પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવનુ મધુર પ્રવચન અને પૂ. બાલમુનિ શ્રી જિનાત્તમવિજયજી મ. નું વ્યાખ્યાન થયું. આ પ્રસંગે પૂ. આ. મ. શ્રીના સદુપદેશથી શા. બાબુભાઈ ગભરુચંદ હરડેને કોઈ પણ તીના પેઇલ સંધ પાંચ વર્ષોં સુધીમાં ન કાઢું તા ઘીના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા કરી. પ્રાંતે પે'ડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
શ્રી પર્યુષણા મહાપની અનુપમ આરાધના
શ્રાવણ વદ ૧૨ શનિવાર દિનાંક ૬-૯-૮૦ થી ભાદરવા સુદ ૪ શનિવાર દિનાંક ૧૩-૯-૮૦ સુધી
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ શ્રી પર્યુષણું મહાપર્વની અનુપમ આરાધના અતિ સુંદર થઈ. તેમાં પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ, પૂ. મુનિ શ્રી પ્રમોદવિજયજી મ. તથા પૂ. બાલમુનિ શ્રી જિનેત્તમવિજયજી મ. ના વ્યાખ્યાનને લાભ શ્રીસંઘને સારે મળે.
(૧) શ્રાવણ વદ ૧૪ સેમવાર દિનાંક ૮-૯-૮૦ના રેજ મટીવાણીયાવાડમાં શા. રજનીકાંત જયંતીલાલ પિપટલાલને ત્યાં જયંતીલાલ પિપટલાલના ધર્મપત્ની તારાબેનની “ક્ષીરસમુદ્ર” એ તપની પૂર્ણાહુતિ નિમિત્તે બેયુક્ત ચતુર્વિધ સંઘ સહિત પ. પૂ. આ. મ. સા. શણગારેલ મંડપમાં પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન થયા બાદ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવનું પ્રવચન થયું. ત્યાર પછી પ્રભાવના કરવામાં આવી.
(૨) “શ્રી સૂત્ર” (ત્તિy) ઘેર લઈ જઈ રાત્રિ જાગરણ કરાવવાનો અને વ્યાખ્યાનમાં વહરાવવાને લાભ શા. ચીમનલાલ ગગલચંદનાં ધર્મપતની ગજરાબેને લીધે.
(૩) પ્રભુનું પારણું ચૌદ સ્વપ્ન સહિત ઘેર લઈ જઈ રાત્રિ જાગરણ કરાવવાને લાભ શા. પિપટલાલ વાડીલાલનાં ધર્મપત્ની લીલીઑને લીધે.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
(૪) “શ્રી સૂત્રમૂઢ (વારસ) ઘેર લઈ જઈ રાત્રિ જાગરણ કરાવવાનો અને વ્યાખ્યાનમાં વહેરાવવાને લાભ શા. યશવંતલાલ હઠીચંદ ખુબચંદભાઈએ લીધે.
ક તપસ્વીઓની નામાવલી ન પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજા દિ–
(૧) પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ વિજ્યસુશીલ સૂરીશ્વરજી મ. સા.એ શ્રી વર્ધમાન તપની કરમી ઓળી કરી.
(૨) પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી પ્રમોદવિજયજી મ. સા. શ્રી મહાનિશીથસૂત્રના તથા નદિ–અનુયાગ દ્વાર સૂત્રના ગ કર્યા.
(૩) પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી નિત્તમવિજ્યજી મ. સા. એ શ્રી સુયગંડાંગ સત્રના પેગ કર્યા,
(૪) પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી અરિહંતવિજ્યજી મ. સા.એ શ્રી વર્ધમાન તપની ૧૬મી ઓળી કરી. - પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજ ૫. પૂ. શાસનસમ્રાટુ સમુદાયના–
(૧) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી રવીન્દુપ્રભાશ્રીજી મહારાજે પાંચ ઉપવાસ તથા શ્રી વર્તમાન તપની ૩૫મી ઓળી કરી.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીપન–સૌરભ
(૨) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી પીયુષપૂર્ણાશ્રીજી મહારાજે શ્રી વદ્ધમાન તપની ૧૭મી ઓળી કરી.
૧૨
(૩) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી રાજપૂશ્રીજી મહારાજે ૧૬ ઉપવાસની તપશ્ચર્યાં તથા શ્રી વમાન તપની ૨૧-૨૨મી એળી કરી.
(૪) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી યશઃ પૂર્ણાશ્રીજી મહારાજે શ્રી નવકારમંત્રના ૬૮ આય'બીલની તથા શ્રી વર્તુમાન તપની ૨૭મી એળીની તપશ્ચર્યા કરી.
(૫) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી કલ્પપૂર્ણાશ્રીજી મહારાજે શ્રી વમાન તપની ૧૯-૨૦મી ઓળી બન્ને સાથે કરી, તથા શ્રી વીસસ્થાનક તપની ૧૦મી ઓળી કરી.
(૬) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી અમીરત્નાશ્રીજી મહારાજે ૯ ઉપવાસની તપશ્ચર્યાં, શ્રી વમાન તપની મી આળી તથા વીશસ્થાનક તપની પણ ૫-૬મી આળી કરી..
શાસનપ્રભાવક પરમપૂજ્ય આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના સમુદાયના—
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
(૧) પૂજ્ય સાધી શ્રી સુભદ્રાશ્રીજી મહારાજે ચારમાસી તપ કર્યો.
(૨) પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી કયવશાશ્રીજી મહારાજે શ્રી વદ્ધમાન તપની ૪૫-૪૬મી એળી કરી.
(૩) પૂજ્ય સાથ્વી શ્રી મુક્તિયશાશ્રીજી મહારાજે શ્રી વર્ધમાન તપની ૨૧-૨૨-૨૩મી એની કરી. શ્રાવક-શ્રાવિકામાંથી–
પક માસ ક્ષમણ -
૧ લીલીબેન છોટાલાલ ૨ પદમાબેન બાબુલાલ (બંગાળ) ૩ લતાબેન મંગળદાસ
ચત્તારી અ૭ દશદાય
૨ તેજલબેન કંચનલાલ
૧ પારુલબેન જયંતીલાલ ૩ ભારતીબેન માણેકલાલ
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪
બ
૨
૮
-
૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
- સિદ્ધિતપ ક ૧ કુમારી મિતાબેન કંચનલાલ ૨ , ઉષાબેન સુંદરલાલ ,, હર્ષાબેન કુમારપાલ
હંસાબેન છગનલાલ ચેતનાબેન સુર્યકાન્તભાઈ અમિતાબેન ચીમનલાલ
અલકાબેન સુંદરલાલ , કલ્પનાબેન સારાભાઈ , ઉર્મિલાબેન રમણલાલ , જયશ્રીબેન સેવંતીલાલ
, ત્સનાબેન હજારીમલ ૧૨ , દક્ષાબેન મહેન્દ્રભાઈ
, દીપિકાબેન બાબુલાલ
નિતાબેન માસુકલાલ કેકિલાબેન નરોત્તમદાસ
ક ૧૬ ઉપવાસ ૩ ૧ અંબાલાલ ડીદાસ દરજી ૨ લત્તાબેન હરગોવનદાસ ૩ ભારતીબેન રમણલાલ ૪ ભારતીબેન પોપટલાલ ૫ મૃદુલાબેન મફતલાલ
?
?
છે
ટે
2
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
-
વિવિધ તપશ્ચર્યા ૬ ઉર્મિલાબેન સુર્યકાન્તભાઈ ૭ મણીબેન મોહનલાલ ૮ અરુણાબેન સુર્યકાન્તભાઈ ૯ વર્ષાબેન આત્મારામભાઈ ૧૦ જયાબેન ભગવાનદાસ ભાવસાર ૧૧ ચન્દ્રાબેન નવીનચન્દ્રભાઈ
ક ૧૧ ઉપવાસ પર ૧ હીરારામ ખુમાજી ઘાંચી નડાલ, રાજસ્થાન ૨ મિતાબેન કનૈયાલાલ ૩ રંજનબેન ભેગીલાલ
પર ૧૦ ઉપવાસ પર ૧ સેવંતીલાલ શીવલાલ
૯ ઉપવાસ
ક
૧ ચંદુલાલ મોહનલાલ ૨ શાન્તાબેન હરગોવનદાસ ૩ કાન્તાબેન અમૃતલાલ ૪ ગિરીબાળા વૃજલાલ ૫ નિરુપાબેન વ્રજલાલ ૬ રક્ષાબેન માસુકલાલ
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ ૭ રિમતાબેન જવાહરલાલ ૮ ભાનુમતીબેન ન્ગનલાલ ૮ ચંપાબેન અંબાલાલ ૧૦ સરોજબેન પ્રભુદાસ ૧૧ ભુરીબેન ગગલચંદ ૧૨ તારાબેન અમૃતલાલ ધીણોજ ૧૩ રસીલાબેન ગોવિંદજી (સરકાર) ૧૪ જયેશકુમાર જયંતીલાલ
* ૮ ઉપવાસ ૧ શાહ રીખવચંદ કેવલચંદ ૨ કુમારપાલ રમણલાલ ૩ મંગળદાસ દલભચંદ ૪ ઈન્દ્રજીત છગનલાલ ૫ પ્રજ્ઞાબેન રમણલાલ ૬ સરોજબેન ભેગીલાલ ૭ ગજરાબેન ચીમનલાલ ૮ ગીરીશકુમાર મણીલાલ ૯ અશોકકુમાર રમણલાલ ૧૦ દીલીપકુમાર સેવતીલાલ ૧૧ જયેશકુમાર વૃજલાલા ૧૨ પંચાલ લલ્લુભાઈ ગોવિંદરામ (બાવળા) ૧૩ ઠાકર હરજીભાઈ તલાજી ઝીલીયા
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિવિધ તપશ્ચર્યાં
૧૪ ચેતનાએ વૃજલાલ હરડે ૧૫ તરલિકામ્મેન માંગલદાસ રમેન વૃજલાલ
૧૬ ૧૭ ધર્મિષ્ઠાબેન રસીકલાલ
૧૮ જાગૃતીબેન જયંતીલાલ ૧૯ મિલામેન જયંતીલાલ ૨૦ ચદ્રામેન સારાભાઈ
૨૧ જયાએન છેટાલાલ ૨૨ જયશ્રીબેન ભીખાભાઈ ૨૩ સંગીતાએન ચન્દ્રકાન્તભાઈ ૨૪ રીટામેન ચીમનલાલ ૨૫. હસુમતીબેન અરવિંદભાઈ ૨૬ તરુણાબેન હસમુખલાલ ૨૭ ખામેન ચીમનલાલ ૨૮ }ાકીલાબેન ચંદુલાલ (વડાવલી) ૨૯ મીનામેન રસીકલાલ
વીરમતિમેન જીતેન્દ્રકુમાર
૩૦
૩૧ માણેકલાલ મયાદ ૩૨ પૂર્ણિમાખેન જવાહરલાલ
૩૩ મધુબેન હસમુખલાલ
૩૪
વર્ષામેન રસીકલાલ ૩૫ કૌમુદીબેન જવાહરલાલ
૩૬
શાહ કાળીદાસ વાડીલાલ
૧૭
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ
૩૭ ઉપેન્દ્રકુમાર રમણલાલ ૩૮ જિતેન્દ્રકુમાર બાબુલાલ ૩૮ ઈન્દિરાબેન પાનાચંદ
૭ ઉપવાસ (ક્ષીર સમુદ્રત
૧ મંજુલાબેન લાલભાઈ ૨ જસીબેન રાયચંદભાઈ ૩ કંચનબેન કોદરલાલ ૪ રીટાબ્લન જવાહરલાલ પ હર્ષાબેન મહેન્દ્રભાઈ બાબુલાલ ૬ તારાબેન જયંતિલાલ ૭ શારદાબેન કેશવલાલ આ સિવાય અઠ્ઠમ-છઠ–ઉપવાસવાળા અનેક. - આ રીતે શ્રી પર્યુષણ મહાપર્વની અનુપમ આરાધના, તપની સાધના અને દેવ દ્રશ્ય-જ્ઞાન દ્રવ્ય-સાધારણ દ્રવ્ય તથા જીવદયા વગેરેની ઉપજ અસાધારણ થઈ. શ્રી પર્યપણું મહાપર્વ પૂર્ણાહુતિનાં પારણું,
વરડે અને સ્વામીવાત્સલ્ય
(૧) પારણાં-ભાદરવા સુદ ૫ રવિવાર દિનાંક ૧૪–૯-૮૦ ના રોજ સવારે તપસ્વીઓનાં પારણાં શાહ ગભરુચંદ શીવલાલ તરફથી કરાવવામાં આવ્યાં.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન (૨) સ્વામી વાત્સલ્ય
બપોરનું તથા સાંજનું સ્વામીવાત્સલ્ય શા મંગલદાસ પ્રેમચંદ તરફથી કરાવવામાં આવ્યું હતું. " (૩) ભવ્ય વરઘોડે-બપોરના શ્રી પયુષણ મહાપર્વની અનુપમ આરાધનાને અભૂતપૂર્વ શાનદાર ભવ્ય વરઘોડે કાઢવામાં આવ્યો. રથયાત્રાના ભવ્ય વરઘોડામાંત્રણથ, ઈન્દ્રવજા, પાલખી, હાથી, ઘોડા, નિશાન છે, ડિસાનું સુપ્રસિદ્ધ અજટા બેન્ડ, શાસ્ત્રી બેન્ડ, ન્યુ જવાહર બેન્ડ, રાજનગરની પાંચ બગીઓ, ૧૮ મોટરો, રપાઠ વિકટારીયા ગાડીઓ, રજવાડી ગાડી, ઘોડા ગાડીઓ અને હજારોની માનવમેદનીથી શાસનની શેભામાં અભિવૃદ્ધિ થઈ.
(૪) ભાદરવા સુદ છઠ સોમવાર દિનાંક ૧૫-૯-૮૦ના રોજ વેરાઈમાતાના મહાડમાં શા. રમણલાલ ત્રિકમલાલને ત્યાં તેમના પુત્ર ઉપેન્દ્રકુમારને અઠ્ઠાઈ તથા પુત્રવધુ ચન્દ્રાબેન નવીનચન્દ્રને ૧૬ ઉપવાસની પૂર્ણાહુતિ નિમિત્ત બેડયુક્ત ચતુર્વિધ સંઘ સહિત પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમવિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા. પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન થયા બાદ પ. પૂ. આ. કે. શ્રીનું મંગલ પ્રવચન તથા પૂ. બાલમુનિ શ્રીનું પ્રવચન થયું. એ પ્રસંગે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવના સદુપદેશથી શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થ અથવા શ્રા તારંગાઇ તીર્થને દિલ સંઘ પાંચ વર્ષ સુધીમાં ન કાઢી શકાય તો
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
--
-
-
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ અમુક વસ્તુના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા શા, રમણભાઈએ તથા તેમની ધર્મપત્ની ભદ્રાબેન આદિએ કરી. તેમજ તેમના મોટાભાઈ શા. વ્રજલાલભાઈ તથા નાનાભાઈ શા. તેજપાલભાઈ આદિએ પણ ભિન્ન ભિન્ન પ્રતિજ્ઞા કરી. સંઘ પૂજન કરવામાં આવ્યું.
તપસ્વીઓના તપની અનુમોદના નિમિત્તે બપોરે અનુમોદન સમારંભ જાયેલ. જેમાં ઉપાશ્રયના વિશાળ હેલમાં શેઠશ્રી કાન્તિલાલ મોતીચંદે ચઢાવો બેલી તપસ્વીઓની ભક્તિ માટે પ્રાપ્ત થયેલ નિધિમાંથી સુખડની પૂજાની પેટી અને અન્ય પ્રભાવનાઓના વિતરણ દ્વારા તપસ્વીઓનું બહુમાન કરેલ.
[ આજના દિવસથી શ્રીસંઘ તરફથી શ્રી જિનેન્દ્ર ભક્તિ સ્વરૂપ શ્રી સિદ્ધચક મહાપૂજન શ્રી શાનિસ્નાન્સ તથા શ્રી પાધનાથ ભગવાનનાં ૧૦૮ અભિષેક યુક્ત ૧૫ દિવસન મહેસવ શરૂ કરવામાં આવ્યો
શા. બાબુલાલ ગભરુચંદ હરડે તરફથી દક્ષાબેનના સિદ્ધિતપ નિમિત્તે શ્રી નવપદજીની પૂજ–પ્રભાવના આંગી– ભાવના કરવામાં આવી.
(૫) ભાદરવા સુદ (પહેલી) ૭ મંગલવાર દિનાંક ૧૬-૯-૮૦ ના રોજ સવારે મેથી વાણીયાવાડમાં શા. શિવલાલ તારાચંદને ત્યાં પૌત્ર કુમારપાલ રમણલાલની અઠ્ઠાઈ તથા પૌત્રી ઉમિલાબેન રમણલાલના સિદ્ધિતપના
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માંસનુ સક્ષિપ્ત વર્ણન
૨૧
નિમિત્તે શણગારેલ મડપમાં એન્ડ યુક્ત ચતુર્વિધ સધ સહિત ૫. પૂ. આ. મ. શ્રી પધાર્યા. નાનપુજન થયા બાદ પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવનું તથા પૂ. ખાલમુનિ શ્રી જિનેાત્તમ વિજયજી મ નું વ્યાખ્યાન થયુ.. શિવલાલભાઈએ જિનમૂત્તિ પધરાવવાની પ્રતિજ્ઞા કરી. રમલાલે તથા ધરણેન્દ્રભાઈએ પણ ભિન્ન ભિન્ન પ્રતિજ્ઞા કરી. પ્રાંતે સંધ પૂજા કર
વામાં આવી.
અપેારે-સુથારવાડામાં શા. ચીમનલાલ ઉત્તમચ'દને ત્યાં પુત્રી અનિતામેનના સિદ્ધિતપ તથા ધર્મિષ્ઠાબેનની અઠ્ઠાઈ નિમિત્તે શણુગારેલ મંડપમાં બેન્ડ યુક્ત ચતુર્વિધ સંધ સહિત પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન તથા પ. પૂ. આ. મ. શ્રીનું પ્રવચન થયા બાદ દેવડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
શ. વાડીન્નાલ પુંજીરામ તરફથી લીલીખેન તથા હસુમતીબેનની અઠ્ઠાઈ નિમિત્તે જ્ઞાનાવરણીય કમ નિવારણની પૂજા-પ્રભાવના-આંગી ભાવના કરવામાં આવી.
(૬) ભાદરવા સુદ ( ખીજ ) છ બુધવાર દિનાંક ૧૭-૯-૮૦ ના રેજ સવારે સુથારવાડામાં શા, છેટાલાલ પુનમચંદ બાવળાવાળાના ધર્મ પત્ની તથા ડે. સારાભાઈ અને તેજપાળ જયસુખના માતુશ્રી લીલીએને કરેલ માસક્ષમણુ સાડા. સારાભાઈની પુત્રી કલ્પનાખેતે કરેલ સિદ્ધિતપના નિમિત્તે શગારેલ મંડપમાં એન્ડ યુક્ત ચતુર્વિધ સંધ સહિત પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવ પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન અને
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન ભવન-સૌરભ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રીનું તાત્વિક પ્રવચન થયા બાદ સંધ પૂજા કરવામાં આવી.
બપોરેશા, ગેવિદચંદ કરમચંદ રફથી ઉષાબેનના સિદ્ધિતપ નિમિતે દર્શનાવરણીય કર્મ નિવારની પૂજા– પ્રભ વના–આંગી-ભાવના કરવામાં આવી.
(૭) ભાદરવા સુદ ૮ ગુરૂવાર દિનાંક ૧૮-૯-૮૦ ના રેજ શા. હઠીસીંગ ખુબચંદ તરફથી ચંદ્રાબેનની અઠ્ઠાઈ નિમિત્તે વેદનય કર્મ નિવારણની પૂજા પ્રભાવના- આંગીભાવના કરવામાં આવી.
(૮) ભાદરવા સુદ ૯ શુક્રવાર દિનાંક ૧૯-૯-૮૦ના રોજ રૂપપુર ગામે બેન્ડ યુક્ત તુર્વિધ સંઘ સહિત પ. પૂજ્ય આચાર્યદેવ પધાર્યા. ત્યાં સાગત પૂર્વક શ્રી નમિનાથ જિનમંદિરે દર્શન કર્યા બાદ પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવનું
થ, ખ્યાન થયું. શા. રાયચંદ હરિચંદ તરફથી શ્રીસંમતશિખર તીર્થની યાત્રા પ્રવાસ તથા સંગીતાબેનની અઠ્ઠાઈ નિમિત્તે પૂજા ભણવવામાં આવી અને સ્વામી વાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યું. તદુપરાંત તેમના તરફથી બીજે દિવસે રૂપપુરમાં સમસ્ત જૈનેતરોનું જમણું રાખવામાં આવ્યું.
(૯) ભાદરવા સુદ ૧૧ શનિવાર દિનાંક ૨૦-૯-૮૦ના રોજ સવારે શા. રિખવચંદ કેવલચંદ દવ વાળા ને ત્યાં બેન્ડ યુક્ત ચતુર્વિધ સંઘ સહિત પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ પધાર્યા. જ્ઞાનપૂજન થયા બાદ પૂ. આ. કે. શ્રીએ માંગલિક સંભળાવ્યું. વ્યાખ્યાનમાં એમના તરફથી પ્રભાવના કરવામાં
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનુ સક્ષિપ્ત વર્ણન
૨૩
આવી. સ`ધ તરફથી શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ જિન મદિરમાં કુંભ સ્થાપના કરવામાં આવે.
પેરે-શ. છેટાલાલ પુનમચંદ તરથી લીલાબેનની વીશસ્થાનક એળી, તથા ચંદ્રાબેન, કલ્પનામેન, જયાબેનની તપસ્યાએ નિમિત્તે વીશસ્થાનકની પુજા-પ્રભાવના–આંગી ભાવના કરવામાં આવી.
(૧૦) ભાદરવા સુ૬ ૧૨ રવિવાર દિનાંક ૨૧-૯-૮૦ના રાજ જૈનધમ દિવાકર પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના ૬૪મા જન્મદિવસ નિમિત્તો સવારે વ્યખ્યાનમાં સમારેહ-સ્વાગત, શા. અમરતલાલ બન્ધુએ ૬૪ રૂપીયાથી કરેલ જ્ઞાનપૂજન, ૫. પૂ. આ. મ. શ્રીનુ મ`ગલ પ્રવચન, પૂ. મુનિરાજ શ્રી પ્રમેક્રવિજયજી મ. સા. તથા પુ. બાલમુનિ શ્રી જિતાત્તમવિજયજી મ. સા. તું વ્ય!ખ્યાન અને અનેક વક્તાએના ભાષણ થયાં.
પૂ. સાધ્વી શ્રી રવીન્દુપ્રભાશ્રીજીના શિષ્યા પૂ. સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજીના સદુપદેશથી શા. ચંદુલાલ મણીલાલ ખાંધણીવાળા તરફથી સંત્રપૂર્જા થઈ.
અપેારે લત્તાબેનના માસક્ષમણુ ઉચિ લાખેન તથા જયશ્રીમેનની અઠ્ઠાઈ નિમિત્તો શાહુ મ'ગળદાસ પ્રેમચંદ તરફથી શ્રી સિદ્ધચક્રમહાપૂજન ભણાવવામાં આવ્યુ. પ્રભાવના આંગી-ભાવના થઈ. અને ટંકનું સાધમિ ક વાત્સલ્ય શ્રીસ ધ તરફથી કરવામાં આવ્યું.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સૌરભ (૧૧) ભાદરવા સુદ ૧૩ સોમવાર દિનાંક ૨૨-૯-૮૦ના રોજ શા. શીવલાલ ડાહ્યાચંદ તરફથી શારદાબેનના નવા ઉપવાસ નિમિત્તે અંતરાય કર્મનિવરની પૂજા–પ્રભાવના -અગી–ભાવના કરવામાં આવી.
(૧૨) ભાદરવા સુદ ૧૪ મંગળવાર દિનાંક ૨૩-૯-૮૦ના રેજ ધર્મ પ્રભાવક પરમપૂજ્ય આચાર્યર્થ શ્રીમદ્ વિજયદક્ષસૂરીશ્વરજી મ. સા. ને જન્મદિવસ નિમિત્ત તથા શ. ગભરુચંદ શિવલાલના પુત્ર કંચનલાલની પુત્રી મિતાબેનના સિદ્ધિતપ નિમિતે શા. ગભરુચંદ શિવલાલ તરફથી નવગ્રહ-દશ દિપાલ-અષ્ટમંગલ પાટલા પૂજન-પ્રભાવનાઆંગી-ભાવના કરવામાં આવેલ.
(૧૩) ભાદરવા સુદ ૧૫ બુધવાર દિનાંક ૨૪-૯-૮૦ના રોજ પૂજ્ય સાધ્વી શ્રી રવીન્દુ પ્રભાશ્રીજી મ. [ ચાણસ્માવાળા] ના સદુપદેશથી શા. માણેકલાલ અમરચંદ તરફથી પદ્માબેનના માસક્ષમણ નિનિ શાં.સ્નાત્ર પૂજા–પ્રભાવના –આંગી-ભાવના કરવામાં આવી.
(૧૪) ભાદરવા વદ ૧ ગુરુવાર દિનાંક ૨૫-૯–૮ના રેજ શ્રીસંઘ તરફથી સત્તર ભેદી પૂજા-પ્રભાવના–આંગીભાવના કરવામાં આવી.
(૧૫) ભાદરવા વદ ૨ શુક્રવાર દિનાંક ૨૬-૯-૮૦ના રોજ શા. ડાહ્યાચંદ લલ્લુચંદ તરફથી વર્ષાબેનના સેળ ઉપવાસ નિમિત્તે કપ આગમની પૂજ–પ્રભાવના-ગી– ભાવના કરવામાં આવી.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માંસનુ સ‘ક્ષિપ્ત વર્ણોન
(૧૬) ભાદરવા વદ ૪ શનિવાર દિનાંક ૨૭-૯-૮૦ના રાજ પૂ. સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીના સદુપદેશથી તેમની શિષ્યા પુ. સાધ્વી શ્રી રાજપૂર્ણાશ્રીજી મ. ના સેાળ ઉપવાસ નિમિત્તે શા પુંજા ભાઈ જેસિંગકાલ હળવદવાળા હાલ મુંબઈ તરફથી ખાર વ્રતની પુજા-પ્રભાવના-આંગી ભાવના કરવામાં આવી.
૨૫
(૧૭) ભાદરવા વદ ૫ રવિવાર દિનાંક ૨૮-૯-૮૦ના રૈજ સાહિત્યસમ્રાટ્ પરમપૂજ્ય આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયલાવણ્યસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના જન્મદિવસ, સ્વ. ૫. પૂ. આચાર્યશ્રી જિનેન્દ્રસૂરિજી મ. સા. ના શિષ્યરત્ન મુનિ શ્રી પ્રમેાદવિજયજી મ. સા. ના શ્રી મહાનિશિથસૂત્રના ચેગની પૂર્ણાહુતિ, પ. પૂ. આચાČદેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના લધુ શિષ્યરત્નમુનિ શ્રી જિનાત્તમવિજયજી મ. સા. ના શ્રી સુચગડાંગ સૂત્રના ચેાગની પૂર્ણાહુતિ તથા શ્રીસ ંધમાં થયેલ વિવિધ તપશ્ચર્યા નિમિત્તે શ્રાવિકા વર્ગ તરફથી શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ૧૦૮ અભિષેક મહાપુજન-પ્રભાવના–આંગી-ભાવના થયેલ.
(૧૮) ભાદરવા વઃ ૬ સોમવાર દિનાંક ૨૯-૯-૮૦ના રેજ શા. અમનલ લ છે ટાલાલ તરફથી મિત્તાપ્રેત, દીપીકાબેન તથા સુજ્ઞાબેનના અડ્ડાઈ તપ નિમિત્તે નાણું પ્રકારી પૂજા-પ્રશ્નવા-આંગ-ભાવના કરવામાં આવે,
(૧૯) ભાદરવા વદ ૧૩ સામવાર દિનાંક ૬-૧૦-૮૦ના રાજ જૈતારણુ (મારવાડ ) થી વદનાર્થે આવેલ સંધવી
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સૌરભ જહીરીમલી સુરેન્દ્રકુમાર પટવા તરફથી સવારે વ્યાખ્યાનમાં સંધપૂજા કરવામાં આવી ચાણસ્મા સાથે સંઘવીજનું બહુમાન કર્યું.
(૨૦) અ સુદ ૨ શનિવાર દિનાંક ૧૧-૧૦-૮૦ ના રે જ ચાણમાવાળ. શ. બાબુલાલ પોપટલાલ ભૈયાજી તરફથી સવારે વ્યાખ્યાનમાં સઘ પૂજા કરવામાં આવી. આસો માસની શાશ્વતી ઓળીની આરાધના
આસો સુદ છઠથી આસો સુદ પુનમ સુધી શાશ્વતી ઓળીની આરાધના ચતુર્વિધ સંઘમાં સુંદર થઈ.
(૧) તેમાં પરમપૂજય આચાર્ય મહારાજશ્રીના મુખથી તવંગર્ભિત નવપદના વર્ણન યુક્ત છે શ્રીપાલચરિત્રના વ્યાખ્યાન શ્રવણને નવ દિવસ સુધી શ્રાસંધને સુંદર લાભ મળે.
(૨) રાજસ્થાન-મારવાડ ગુડબ લેતાથી વંદનાર્થે આવેલ છઠને દિવસે શ્રી જૈન છાત્રાવાસની સંગીત મંડલીએ વ્યાખ્યાનમાં તથા રાતના પ્રભુભક્તિમાં સુંદર રસ જમાવ્યું. ચાણસ્મા સંઘે ગૃહપતિ શ્રી ગોવિંદચંદજી મહેતાને છાત્રાવાસના કાર્યમાં ૩૦૧ રૂપીઆ તથા ભિન્ન ભિન્ન વ્યક્તિઓ તરફથી સંગીત મંડળીને બાળકને સારી રકમ આપવામાં આવી.
(૩) શા. શીવલાલ મેહનલાલ તરફથી નવે દિવસ આયંબિલની ઓળી કરાવવામાં આવી તથા પુનમને દિવસે
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માંસનું સ`ક્ષિપ્ત વર્ણન
૨૭
પુજા ભગાવવામાં આવી. આસે। વદ ૧ શુક્રવાર દિનાંક ૨૪-૧૦-૮૦ના રોજ સવારે તપસ્વીએનાં પારણાં પણ એમના જ તરફથી કરાવવામાં આવ્યાં.
અપેારે-પાલીતાણાથી શ્રાવિકાશ્રમની ૨૫૦ એને સાથે સામચંદ ડી. શાહ, પડિત કપુરચંદ વારૈયા, મેહનલાલ માસ્તર તથા કા કર્તા ધરમચંદભાઈ આદિ વદનાથે આવ્યા. તેએની સંધ તરફથી સાધિક ભક્તિ કરવામાં આવી. સાંજના ૫. પુ. આ. મ. શ્રીનુ` મ`ગલ પ્રવચન થયું. આ પ્રસ ંગે સામયઃ ડી. શાડુ તથા પડિત શ્રી કપુરચ`દભાઈ આદિના વક્તવ્યે થયાં. સંતે અત્યંત આનંદ થયે!. આ જ દિવસે રાજસ્થાન-મારવાડ-ઉમેદપુરમાંથી શ્રી પાર્શ્વનાથ ઉમ્મેદ જૈન બાલાશ્રમના ગૃહપતિ શ્રી પારસમલ ભંડારી બૅન્ડ અને સંગીત મ`ડલી સહિત ૧૫૦ ખાલકેાની સાથે વનાથે આવ્યા. તેમની પણ સધ તરફથી સાધિક ભક્તિ કરવામાં આવી. રાતના સંગીત માંડલીતેા કાર્યક્રમ રહ્યો.
આસે! વદ ૨ શનિવાર દિનાંક ૨૫-૧૦-૮૦ના રાજ સવારના પણ વ્યાખ્યાનમાં સંગીત મ`ડળીનેા કાર્યક્રમ રહ્યો, ચાણસ્મા સંધ તરફથી ઉમેદપુર જૈન છાત્રાવાસના કાર્ય માં ૩૦૧ રૂપીઆ આપવામાં આવ્યા તથા મંડળીના બાલકાને પણ ભિન્ન ભિન્ન વ્યક્તિએ તરફથી રકમ
આપવામાં આવી.
એ પ્રસંગે શ!. બાબુલાલ ચદાજી આકે!લીવાળાને
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ
-
-
-
-
-
છાત્રાવાસ તરફથી આભનંદન પત્રાદિ તથા ચાણસ્મા સંઘ તરફથી સન્માન કરવામાં આવ્યું. તેઓ શ્રી તરફથી સંઘપૂજા કરવામાં આવી.
રાજસ્થાન -મારવાડ-સિરોહીથી “ શ્રી શાંતિજિન ભક્તિ મહિલા મંડળ” વંદનાથે આવ્યું. તેઓની સંધ તરફથી સાધર્મિક ભકિત કરવામાં આવી. પુ. સાધ્વી શ્રી રવીન્દુપ્રભાઇએ કરેલ શ્રી વર્ધમાન તપની ૩પમી ઓળીની પૂર્ણાહુતિ નિમિતે આવેલ એ મંડળે પ્રભાવનાયુક્ત પૂજા ભણાવી તથા વ્યાખ્યાનમાં પંડાની પ્રભાવના કરી.
(૧) વંદનાર્થે આવેલ ગુડાબાલતા સંધ તરફથી ઘર દીઠ એકેક રૂપીઆની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
(૨) વંદનાથે આવેલ ગુડા એડલા સંધ તરફથી પણ ઘર દીઠ એકેક રૂપીઆની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
(૩) વંદનાર્થે આવેલ જાવાલવાળા શ્રી ચંપકલાલ તથા શ્રી છગનલાલ તરફથી ઘર દીઠ એકેક રૂપી આની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
(૪) વંદનાથે આવેલ ચાણેદ સંઘ તરફથી ઘર દીઠ એક રૂપી આની પ્રભાવની કરવામાં આવી;
(૫) વદનાથે આવેલ ચાણવાળા શા. બસ્તીમલ દિમલજી તરફ વ્યાખ્યાનમાં સંઘપૂજા કરવામાં અાવી.
(૬) મૈથીલી પંડિત શ્રી સુરેશઝાઇનું વ્યાખ્યાનમાં સંધ તરફથી બહુમાન કરવામાં આવ્યું.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
(૭) વંદનાર્થે આવેલ ફાલનાથી પ્રોફેસર શ્રી જવાહીરલાલ પટણીનું વ્યાખ્યાનમાં શ્રીસંઘ તરફથી બહુમાન કરવામાં આવ્યું.
પાંજરાપોળમાં નૂતન સેડનું ઉદ્ગાટન
આસો વદ ૭ ગુરુવાર દિનાંક ૩૦-૧૦-૮૦ના રોજ સવારે બેન્કયુક્ત ચતુર્વિધ સંધ સાથે પ. પૂ. આ. મ. શ્રી “ચાણસ્મા મહાજન પાંજરાપોળમાં શણગારેલ મંડપમાં પધાર્યા, ત્યાં પુજ્યપાદ આચાર્ય દેવનું “અહિંસા પર ઘર્મ” એ વિષય પર આમ જનતા સમક્ષ સુંદર પ્રવચન થયું. જૈન-જૈનેતર ભાઈઓનાં પણ વક્તવ્ય થયાં.
શ્રી ચાણસ્મા મહાજન પાંજરાપોળમાં નૂતન બનેલ સેડનું ઉદ્દઘાટન ચાણસ્મા નિવાસી શા. કેશવલાલ રામચંદે કર્યું. પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવના સદુપદેશથી એ પ્રસંગે શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથ ટ્રસ્ટ મુંબઈ તરફથી ૪૦૦૦- અને પિતાના તરફથી ૧૦૦૦- એમ કુલ પાંચ હજાર રૂપિઆની જાહેરાત શા. કેશવલાલ રાયચંદે કરી. તદુપરાંત જુદી જુદી વ્યક્તિઓ તરફથી ૨૫૧ રૂપીઆની તિથિઓ નેંધાઈ.
પ્રાંતે શા. કેશવલાલ રામચંદ તરફથી પેડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવના સદુપદેશથી વિદ્યાવાડીમાં શ્રી આદિનાથ જિનમંદિરના વિભાગમાં ગુરુમંદિરની બને દેવળીના નિર્માણને પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦.
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ દિવાળી પર્વની આરાધના ચતુર્વિધ સંધમાં દિવાળી પર્વની આરાધના સુંદર થઈ. ચૌદસ અને અમારા બન્ને દિવસ દિવાળી પર્વના વ્યાખ્યાનને લાભ શ્રીસંઘને મળ્યો. શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર પરમાત્માને નિર્વાણ કલ્યાણકને અને -શાસનસમ્રાટ પરમગુરુ ભગવંતને સ્વર્ગવાસને દિવસ હોવાથી પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવના સદુપદેશથી શા. સાંકલચંદ ગગલચંદના ધર્મપત્ની ગજરાબાઈ તરફથી શ્રી મહાવીર પંચ કલ્યાણક પૂજા–પ્રભાવના-આંગી-ભાવના કરવામાં આવી.
નૂતન વર્ષને પ્રારંભ શ્રી વીર સં. ૨૫૦૭ વિક્રમ સં. ૨૦૩૭ નેમિ સં. ૩૨ના કાર્તિક સુદ ૧ શનિવાર દિનાંક ૮-૧૧-૧૯૮૦ના રોજ નૂતન વર્ષના પ્રારંભમાં સવારે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવે મંગલાચરણ-મંગલ પ્રાર્થના તથા શ્રી ગૌતમસ્વામીજીને રાસ, પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી પ્રદવિજયજી મ. શ્રીએ “ શ્રી ગૌતમાષ્ટક' તથા પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી જિનેરમવિજયજી મ. શ્રીએ મંગલકારી “સાત સ્મરણ” અને
શ્રી નેમિસૂરીશ્વરાષ્ટક ચતુર્વિધ સંઘને સંભળાવ્યું. પ્રાતે સર્વમંગલ કર્યા બાદ શ્રીસંઘે રૂપાનાણુથી જ્ઞાનપૂજન કર્યું. ત્યાર પછી પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવે પંચ પ્રસ્થાનમય સૂરિમંત્રની સાધના દ્વારા સ્થાપનાચાર્યનું પૂજન કર્યું.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૩૧ શ્રુતકેવલી શ્રી ગૌતમસ્વામી ભગવંતના કેવલજ્ઞાનને અને શાસનસમ્રાટુ પરમગુરુદેવના જન્મ દિવસ લેવાથી તે નિમિત્તે પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવના સદુપદેશથી શા. કિલાચંદ ગગલચંદના ધર્મપત્ની મણીબાઈ તરફથી શ્રી પાર્શ્વનાથ પંચકલ્યાણક – પૂજા-પ્રભાવના–આંગી–ભાવના કરવામાં આવી.
કાર્તિક સુદ બીજ રવિવાર દિનાંક ૯-૧૧-૮ન્ના રોજ વ્યાખ્યાનમાં શ્રી હસમુખભાઈ દિવાન (છોટે રાહી)ને સંગીતને પ્રેગ્રામ સારો રહ્યો.
કાર્તિક સુદ ચોથના દિવસે વંદનાર્થે આવેલ શા. પારસમલ તિલકચંદજી ગુડાબાલેતાનવાળા તરફથી વ્યાખ્યાનમાં પેંડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી.
જ્ઞાનપંચમીની આરાધના કાર્તિક સુદ ૫ ગુરુવાર દિનાંક ૧૩-૧૧-૮૦ના રોજ ચતુર્વિધ સંઘમાં જ્ઞાનપંચમીની આરાધના સારી રીતે થઈ. પુજ્યપાદ આચાર્ય દેવે વ્યાખ્યાનમાં “પંચજ્ઞાનનું મહત્ત્વ વરદત્ત-ગુણમંજરીના દષ્ટાંતપૂર્વક સુંદર રીતે વર્ણવ્યું. શ્રી જૈન ધાર્મિક પાઠશાલાનો ઈનામી મેળાવડો
કાર્તિક સુદ ૬ શુક્રવાર દિનાંક ૧૪-૧૧-૮૦ના રોજ સવારે વ્યાખ્યાનમાં પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવની શુભનિશ્રામાં
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨
શ્રી પાધજિન જીવન-સૌરભ
ચાણસ્મા શ્રી જૈન ધાર્મિક પાઠશાળાને ઈનામી મેળાવડા રાખવામાં આવ્યા. તેમાં સ્વાગત-પ્રાર્થના-સવાદ થયા બાદ પડિત જેસિ‘ગભાઈ, વિઠ્ઠલભાઈ, તેજપાલભાઈ તથા ગુણુવંતલાલ માસ્તરનાં વક્તવ્યેા થયાં. ત્યાર પછી પ. પૂ. આ. મ, શ્રીનું · સભ્યજ્ઞાનની મહત્તા અને ધાર્મિક પાશાલા' એ વિષય પર સુંદર પ્રવચન થયું. બહારની પરીક્ષાઓમાં તથા પૂ. સાધ્વી શ્રી સુભદ્રાશ્રીજી અને પુ સાધ્વી શ્રી રત્નમાલાશ્રીજીએ લીધેલ મૌખિક પરીક્ષામાં પાસ થયેલ ભાઈ-બહેનને ઈનામા સંધના આગેવાન શેઠ શ્રી ગાવિ‘ચ‘૬ કરમચંદના વરદ્ હસ્તે આપવામાં આવ્યાં. જૈન પડિત શ્રી રેશિંગભાઈ તરફથી શ્રુતજ્ઞાનની ભક્તિમાં ૧૦૧ રૂપીઆ જાહેર કરવામાં આવ્યા. સધ તરફથી ધાર્મિક શિક્ષક શ્રી ગુજીવંતભાઈનુ તથા ધાર્મિ ક શિક્ષિકા વિમલાબેનનુ બહુમાન કરવામાં આવ્યું.
કાર્ત્તિક સુઃ ૧૧ મંગલવાર દિનાંક ૧૮–૧૧–૮૦ના રાજ વ્યાખ્યાનમાં શા. ગભરુચ શિવલાલને ત્યાં ચાતુર્માસ પરિવત નની પ. પૂ. આ. મ. શ્રી આદિત તથા પૂ. સાધ્વી‰ન્દ્રને વિનતિ થતાં તેને સ્વીકાર કર્યા.
કાર્ત્તિક સુદ - ૧૨ સુધવાર દિનાંક ૧૯-૧૧-૮૦ના રાજ ધર્મ પ્રભાવક પરમપૂજ્ય આચાર્ય વયં શ્રીમદ્ વિજયદક્ષસૂરીશ્વરજી મ. સા. ની પ્રેરણાથી વિનંતિ અર્થે આવેલ મુ‘બઈ–ગારેગાંવ સંધના પ્રમુખ ૨મણુભાઈ આદિની
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
થામાંસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૩૩. સાગ્રહ વિનંતિને સ્વીકાર કર્યો અને ચાતુર્માસ બાદ માગશર માસમાં એ તરફ વિહાર કરી ક્ષેત્રપશનાએ મહા માસમાં મુંબઈ પહોંચવાની પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવતે હા પાડતાં જય બોલાવી એ પ્રસંગે મુંબઈ ગોરેગાંવ સંધ તરફથી સંધપૂજા કરવામાં આવી. તદુપરાંત શ્રી રમણભાઈએ શ્રુતજ્ઞાનની ભક્તિમાં ૧૦૧ અને સાધારણ ખાતામાં ૧૦૧ રૂપીઆ જાહેર કર્યા.
ચોમાસી ચૌદસની આરાધના કાર્તિક સુદ ૧૪ શુક્રવાર દિનાંક ૨૧-૧૧-૮૦ના રોજ પૂજયપાદ આચાર્ય મ. શ્રીએ વ્યાખ્યાનમાં લેવા પ્રાણી’ (પ્રથમ ભાષા) અને “
વિવરિત્ર' બને ગ્રંથની સંક્ષિપ્ત પૂર્ણાહુતિ કરી. બપોરે ચૌમાસી વિવાદન કરવામાં આવ્યું.
થાતુર્માસ પરાવર્તન કાર્તિક સુદ ૧૫ શનિવાર દિનાંક ૨૨-૧૧-૮૦ના રોજ સવારે પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મ. સા. આદિ મુનિ– ભગવંતોએ તથા ૫. સાવી સમુદાયે બેન્કયુક્ત સંઘ સાથે ચાતુમય પરિવર્તન નાની વાણીયાવાડમાં સંધવી શેઠ શ્રી ગભરુચંદ શિવલાલને ત્યાં કર્યું. શણગારેલ મંડપમાં પુજ્યપાદ આચાર્ય દેવનું મંગલ પ્રવચન થયું. એ પ્રસંગે વિદ્યાવાડીમાં બનતી શાસનસમ્રાટ દેરીને આદેશ શ. ચીજનલાલ ગગલચંદના ધર્મપતની ગજરાબાઈએ વી. બીજી સક્રિય અન્ન દેરીના આદેશ શા. મલાલ કેવલદાસ તરફથી લેવાયો.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાWજન કવન-સૌરભ રાજસ્થાન–મારવાડ જવાલી ગામથી વંદનાર્થે આવેલા સંઘવી શ્રી મૂળચંદ ગેનમલજીનું સંધ તરફથી બહુમાન કરવામાં આવ્યું. ત્યાર પછી સંઘવી શ્રી ગભરુચંદ શિવલાલ તરફથી સંઘપૂજા કરવામાં આવી. '
શ્રી શત્રુજય પટ્ટદશનનો વરઘોડો ' બપોરે રથ, ઈન્દ્રવજા, પાલખી, હાથી અને બેન્ડયુત વરઘોડે નીકળે. વિદ્યાવાડીએ શ્રી આદિનાથ જિનમંદિરના અને શ્રી શત્રુંજય પટ્ટના દર્શનાદિ કરી ગામમાં વરઘોડો ફરી ઊતર્યો.
દિક્ષા પર્યાયના પચાસમા વર્ષમાં પ્રવેશ
કાર્તિક વદ બીજ રવિવાર દિનાંક ૨૩-૧૧-૮૦ના રોજ પરમશાસન પ્રભાવક પુજયપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીએ જન્મભૂમિ–ચાણમાં ગામમાં દીક્ષા પર્યાયના પ્રચાસમા વર્ષમાં પ્રવેશ કર્યો. " એ પ્રસંગે–
(૧) વ્યાખ્યાનમાં શા. ચીમનલાલ ગગલચંદ તરફથી પિંડાની પ્રભાવના કરવામાં આવી તેમ જ શ્રી પાર્શ્વનાથ પંચકલ્યાણકની પ્રભાવનાયુક્તપૂજા ભણાવવામાં તથા આંગી રચવામાં આવી.
- (૨) શા. બાબુલાલ ગભરુચંદ હરડે તરકથી પાંજરાપિળમાં રપ૧ રૂપીએની તિથિ આજના દિવસની આપવામાં આવી.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૩૫
(૩) રાજસ્થાન-મારવાડ ગુડાબાલોતાના નિવાસી શા. તિલકચંદ ભકકાજી હસ્તે પારસમલ તરફથી આજના દિવસની ભાતાખાતામાં ૨૫૧ રૂપીઆની તિથિ આપવામાં
આવી,
(૪) રાજસ્થાન-મારવાડ કોસેલાવ ગામના એક -સંગ્રહસ્થ તરફથી ઘર દીઠ એકેક રૂપીઆની પ્રભાવના કરવામાં આવી. પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવને વિહાર અને શ્રી ભોયણી
તીર્થને છરી પાળતે સંઘ પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી સપરિવાર ચાતુર્માસાથે પધાર્યા ત્યારથી સકલસંઘમાં આનંદની હેલી વરસી. દરેક પ્રવૃત્તિમાં, દરરોજ વ્યાખ્યાન આદિમાં સહુએ ઉલટભેર ભાગ લીધો.' છેવટે શિખર ઉપર કળશની જેમ છરી પાળતા સંઘનું આયોજન થયું.
કાર્તિક વિદ ૩ સોમવાર દનાંક ૨૪–૧૧-૮૦ ના રોજ સવારે બેન્ડ યુક્ત શા. ચીમનલાલ ગગલચંદને ત્યાં પધાર્યા. માંગલિક સાંભળાવ્યા બાદ પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવની પુણ્ય મિશ્રામાં શા. ચીમનલાલ ગગલચંદ તરફથી શ્રી ભોયણી તીર્થનો છરી પાળતો પદયાત્રા સંઘ જિનમૂર્તિ ઈન્દ્રધ્વજા, હાથી, બેન્ડ તથા ચતુર્વિધ સંઘ સહિત શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દર્શનાદિ કરી અને ગામમાં ફરી ચાણસ્માથી શાનદાર શાસન–પ્રભાવનાપૂર્વક નીકળે.'
પૂજ્યપુદ. અયાવે તેમજ પૂ. સાધવી વન્ડે જી
'* *
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬
શ્રી પાર્જિન જીવન-સૌરભ
ઐતિહાસિક ચીરસ્મરણીય ચાતુર્માસ અભૂતપૂર્વ શાસન પ્રભાવનાપૂર્વક નિર્વિઘ્ન પુખ્ત કરી સૌધમાં પધારવા માટે વિહાર કર્યા.
સંધમાં ૩૫૦ ઉપરાંત જૈન ભાઈ-બહેનેા જોડાયા. (૧) વડાવલી—
.
ચાણસ્માથી ભાયણી છરી પળતેા પદયાત્રા સંધ વડ!વલી ગામે આવતાં સ ધ તથા ગામ સમસ્ત તરફથી સંધનું ઉષ્માભર્યું " ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યુ. જિનમંદિરે દના કરી • સુશીલનગર'માં શગારેલ મ`ડપમાં પધારતાં પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવનુ મંગલ પ્રવચન થયું. સ્નાત્રપુજા ભણાવવામાં આવી. પેરે પ.પૂ. આ. ભ. શ્રીના વ્યાખ્યાનમાં વડાવલીના શા. ગાવિંદચંદ મેાહનલાલ તરફથી, શા, માહનલાલ હાથીય તથા ચંદુલાલ તરફથી એમ એ સંધપ્જન થયાં. શા. ડાહ્યાલાલ માનચંદ વડાવલીવાળા તરકથી સ્વામી વાત્સલ્ય થયું. સાંજના મેનેાની સાંજી–ગરબા રહ્યા, ભાવના રાતના રહી.
ચાણસ્માથી આવેલ સંધ તરફથી હાઈસ્કૂલ, કન્યાશાળા અને કુમારશાળામાં પણ રકમ આપવામાં આવી.
(૨) કાર્ત્તિ'ક વદ ૪ મ’ગલવાર દિનાંક ૨૫-૧૧-૮૦ના રાજ વડાવલીથી ચાણસ્માના પદયાત્રા સંધ ગાંભુ, આવતાં સધ તરફથી ઉષ્માભર્યુ" સ્વાગત કરવામાં આવ્યુ. શ્રી ગભીરા પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દર્શનાદિકથી સર્વને આનંદ થયેા. પુજ્યપાદ આચાર્ય દેવ અને પૂજ્ય બાલમુનિ શ્રી માત્તમ વિજયજી મ. સાડનાં પ્રવચનમાં ગાંભુ ગામના
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન શા. ત્રીકમલાલ ડાહ્યાચદ તથા જેઠાલાલ લહેરચંદ ચાણસ્માવાળા તરફથી સંઘપૂજન થયું. ચાણસ્માના રોહિતભાઈ, હસમુખભાઈ, વિજયભાઈ તથા ભીખાભાઈની કંપની તરફથી સ્વામી વાત્સલ્ય થયું. સંઘવી તરફથી પૂજા ભણાવવામાં આવી. સાંજના બેનેની સાંજી-ગરબા રહ્યા. રાતના ભાવના રહી,
ચાણસ્માથી આવેલ સંધ તરફથી જિનમંદિર અને સાધારણ આદિમાં રકમ આપવામાં આવી.
(૩) કાર્તિક વદ ૫ બુધવાર દિનાંક ૨૬-૧૧-૮૦ ના રોજ ગાંભુથી ચાણસ્માને પદયાત્રા સંધ દરા આવતાં સંઘ તરફથી ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યુ. બી ચિંતામણી પાશ્વનાથ પ્રભુના દર્શનાદિકથી સર્વને આનંદ થયે.
પરમ પૂજ્ય આચાર્ય દેવ અને પૂજ્ય બાલમુનિ શ્રી જિનેત્તમવિજયજી મ. સા.ના વ્યાખ્યાનમાં ચાણસ્મા નિવાસી શા. ગભરુચંદ શિવલાલ તરફથી સંઘપૂજા અંકેક રૂપીયાની તથા મેઢેરા ગામવાળા તરફથી ચાર આનાની પ્રભાવના કરવામાં આવી, અને દેશી રતનચંદ પરસોત્તમદાસ તરફથી સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યું. તેમાં સ્વયંબિલ-એકાસણાવાળાને એ કેક રૂપિયાની પ્રભાવના પણ એમના તરફથી આપવામાં આવી, સંધવી તરફથી પૂજા ભણાવવામાં આવી. સાંજ ના બેતાની સાંજ ગરબા લા. સતના ભાવના ડી.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ (૪) કાત્તક વદ છઠ્ઠ ગુરુવાર દિનાંક ૨૭-૧૧-૮૦ના રોજ મોઢેરાથી ચાણસ્માને પદયાત્રા સંઘ રાંતેજ આવતાં સંઘ તરફથી ઉમાભર્યું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. શ્રી નેમિનાથ ભગવાનના બાવન જિનાલયના દર્શનામિકથી સર્વને અતિ આનંદ થયો. પુજાપાઠ આચાર્યદેવના વ્યાખ્યાનમાં ચાણસ્મા નિવાસી સંધવી પટલાલ મોતીચંદ તરફથી સંઘપુજા કરવામાં આવી. સ્વામીવાત્સલ્ય......... શા. સેમચંદ ગભરુચંદ તરફથી કરવામાં આવ્યું. સંઘવી તરકથી પૂજા ભણાવવામાં આવી. સાંજના બેનોની સાંજ-ગરબા રહ્ય'. રાતના ભાવના કરવામાં આવી. . (૫) કાર્તિક વદ, ૭ શુક્રવાર દિનાંક ૨૮-૧૧-૮૦ ના રાજ રતિજથી ચાણમાનો પદયાત્રા સંઘ કટાસન આવતાં સંઘ તરફથી સુંદર સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. શ્રી મહાવીર રવામી ભગવાનનાં દર્શનાદિકથી સર્વને આનંદ થયો. પજ્યપાદ આચાર્યદેવ અને પૂજ્ય બાલમુનિ શ્રી જિનોત્તમ વિજયજી મ. સા.ના વ્યાખ્યાનમાં ચાણસ્મા નિવાસી શા. રીખવચંદ કેવલચંદ પીપલવાલા તથા શા. યશવંતલાલ હઠીસીંગ તરફથી સંધપૂજા કરવામાં આવી, સંધવી તરફથી પૂજે ભણાવવામાં આવી. તેમજ સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યું. સાંજી-ગરબા રહ્યા. રાતના ભાવના–પ્રભુભક્તિ કરવામાં આવી. " (૬) કાર્તિક વદ ૮ શનિવાર દિનાંક ૨૮-૧૧-૮૦ના રોજ કટાસનથી ચાણસ્માન પદયાત્રા સંધ શ્રી લેયણું તીર્થમાં આવતાં પેઢી તરફથી ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કરવામાં
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માંસનુ સક્ષિપ્ત વર્ણન
૩૯
આવ્યુ, શ્રી મલ્લિનાથ ભગવાનનાં દશ નાર્દિકથી સને અનહદ આનંદ થયે. ૫. પૃ. આ. મ. શ્રીએ મ`ગલ પ્રવચન કર્યું. સંધવી તરફથી સધપૂજા કરવામાં આવી. અંતે શ્રી સિદ્ધચક્ર હુ પૂજન વિધિકારક શ્રી મનેાજકુમાર બાબુલાલ હર સહીવાળ એ વિધિપૂર્વક સુંદર ભજ઼ાવ્યુંતદુપરાંત પદયાત્રા રાધમાં આવેલ સર્વ જૈન-બહેને તે મુહપત્તિ યુક્ત કટાસણાની પ્રાવના આપવામાં આવી. શા. પેાપટલલ મોતીચંદ તરફથી સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યુ સાંજના મેનેાની સાંજી-ગરબા રઘુ, રાતના દાદાના દુખારમાં ભાવના કરવામાં આવી.
(૭) કાર્ત્તિ`ક વદ ૮ રિવવાર દિનાંક ૩૦-૧૧-૮૦ ના રાજ 'સવારે શ્રી મલ્લિનાથ ભગવાનની છત્રછાયામાં અને પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સ.ની શુભ નિશ્રામાં નાણુ સમક્ષ 'વિધિપૂર્વક સંધવ ગજરાબાઈને, સવા શ્રી પ્રવિણભાઇને સજોડે તથા સાંધવી ભરતભાઈને સનેડે તી માલા (સધમાલા) પહેરાવવામાં આવી. માલા વગેરેતી ઉપજ સારી થઈ.
એ પ્રસ ંગ (૧) શા કસલય'દ કરવામાં આવી.
ઝુમખરામ તરફથી સંધપુજા
(ર) સ ંધવી તરફથી સ્વામીવાત્સલ્યે કરવામાં આવ્યૂ.. . (૩) ચાણસ્મા-વિદ્યાવાડીમાં નૂતન શાસનસમ્રાટ્ની દેરીમાં ૫. પુ શાસનસમ્રાટ્ આ શ્રીમદ્ વિજય તેમિ
5th
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્જિન વન-સૌરભ સૂરીશ્વરજી મ. શ્રીની મૂત્તિ ધરાવવાને આદેશ શાન્તિસ્નાત્ર ભણાવવાયુક્ત ચાણસ્મા નિવાસી શા. કાન્તિલાલ મોતીલાલે લીધે.
(૪) ચાણસ્મા–વિદ્યાવાડીમાં નૂતન સાહિત્ય સમ્રાટ્રની દેરીમાં પ પૂ આ. શ્રીમદ્ વિજયલાવણ્યસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીની મૂર્તિ પધરાવવાનો આદેશ ચાણસ્મા નિવાસી શા. અમૃતલાલ તલકચંદ તરફથી લેવાયે.
(૫) ચાણસ્મા શ્રી જૈન સંધ તરફથી “શાંતિસ્નાત્ર યુક્ત અષ્ટાદ્દિકા મહોત્સવ” ની યોજના કરવામાં આવી. જુદી જુદી વ્યક્તિઓ તરફથી પૂજાઓ નોંધાઈ ગઈ.
સાંજ પહેલાં સંધ ચાણસ્મા જવા માટે સાધન દ્વારા રવાના થયો.
ભેચણી સ્થિરતા દરમ્યાન આઠમને દિવસે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ વિજયસુશીલસુરીશ્વરજી મ. સા. અને પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયરૂચ ચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.નું સુભગ સમિલન થયું.
અગીયારસના દિવસે અમદાવાદ શામલાની પોળમાંથી શ્રી શંખેશ્વર તીર્થને છરી પાળતો પદ યાત્રા સંઘ લઈને પધારેલ પરમ પૂજ્ય શાસનસમ્રાટ સમુદાયના પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય કીર્નિચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. બાનું સુભગ સંમિલન થયું. બપોરે બન્ને આર્ય મ. શ્રીમાં મંગલ પ્રવચન થયાં. બારસના દિવસે ભોયણું તીથી પુનઃ સારી મા તરફ વિહાર થયે.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વણ
છે
ચાણમાં વિદ્યાવાડીમાં પ્રતિષ્ઠા મહેનત્સવ
(૨). કાર્તિક વદ ૧૪ શનિવાર દિનાંક ૬-૧૨-૮૦ ના રિજ પરમશાસન પ્રભાવક પૂજાપ દ્ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલ સૂરીશ્વરજી મ. સા. મુનિન્દ સહિત પુનઃ ચાણસ્મા પધારતાં શ્રાસંધ તરફથી એન્ડ યુક્ત સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. પૂજ્યપાદ્ આચાર્ય મ. શ્રી ના પ્રવચન સુંદર લાભ શ્રીસંઘને મળે.
તેઓશ્રીની શુભ નિશ્રામાં વિદ્યાવાડીમાં શક્તિનાત્ર યુક્ત અષ્ટાનિકા મહેસૂવ શરૂ કરવામાં આવ્યો.
કુંભ સ્થાપના, અખંડ દીપક તથા જવારોપણ વિશ કરવામાં આવી.
શા. ચીમન લાલ ગગલચંદ તરફથી પૂજા પ્રભાવનાઆંગી તથા રાતના ભાવના કરવામાં આવી.
(૨) કાર્તિક વદ ૦) રવિવારે દિનાંક -૧૨-૮૦ના રેજ સવારે. પૂ. શ્રી કંચનસ ગરજી મ. નું વ્યાખ્યદન થાણું બપોરે પૂ. સાધ્વી શ્રવીનપ્રભાશ્રીજી મ, ન જાના શ્રી હર્ષદપડની પૂજાભારત, આરી વચ ૨૪ ભાવના જય માં મારી
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-ૌરભ
(૩) માગશર સુદ ૧ સેમવાર દિનાંક ૮-૧૨-૮૦ ના રોજ સવારે પૂ શ્રી કંચનસાગરજી મ. નું વ્યાખ્યાન થયું. બપોરે શ’. જેઠાલાલ લહેરચંદ તરફથી નવાણું પ્રકારી પૂજા પ્રભાવના-ગી તથા રાતના ભાવના કરવામાં આવી. " (૪) માગશર સુદ ૨ મંગલવાર દિનાંક ૯-૧૨-૮૮ ના રોજ સવારે પૂ. શ્રી કંચનસાગરજી મ. નું વ્યાખ્યાન થયું. બપોરે સ્વ. શ મોહનલાલ ખુશાલચંદના ધર્મપત્ની કેશબેન તરફથી બારવ્રતની પૂજા–પ્રભાવના-ગી તથા રાતના ભાવના કરવામાં આવી."
(૫) મગશર સુદ ૩ બુધવાર દિનાંક ૧૦-૧૨-૮૦ ના - રોજ સવારે પરમપૂજય આચાર્ય મુ. શ્રીનું પ્રવચન થયું. બપોરે. સંધ તરફથી નવગ્રહાદિ પાટલા પુજન કરવામાં આવ્યું. પ્રભાવના-આંગી તથા ભાવના કરવામાં આવી.
(૬) માગશર સુદ ૪ ગુરુવાર દિનાંક ૧૧-૧૨-૮૦ ના રોજ પૂજ્યપાદુ આચાર્ય મ. શ્રીનું વ્યાખ્યાન થયું. બપોરે -શા કાન્તિલાલ મોતીલાલ તરફથી વશ સ્થાનક પૂજાપ્રભાવના–આંગી તથા રાતના ભાવના કરવામાં આવી.
(૭) માગશર સુદ ૫ શુક્રવાર દિનાંક ૧૨-૧૨-૮૦ ના રોજ સવારે શુભ મૂહુર્તમાં પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મ. સા.ના સદુપદેશથી શા, ચીમનલાલ ગગલચંદના ધર્મપત્ની ગજરીબેન તરફથી બંધાવેલ શાસન સમ્રાટ ગુરુમંદિરમાં શા. કાન્તિલાલ મોતીલાલે સ્વ. શાસન સમ્રાષ્ટ્ર સુરિચક્રવર્તિ –
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વન
૪૩ તપાગચ્છાધિપતિ પરમ પૂજ્યાચાર્ય મહારાજાધિરાજ શ્રીમદ્ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી ગુરુમહારાજની મૂર્તિ પધરાવવામાં આવી. તથા તેના પર કળશ સંઘવી પ્રવીણભાઈ તથા ભરતભાઈ ગગલચંદ તરફથી ચઢાવવામાં આવ્યું. પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવના સદુપદેશથી સ્વ. શા. મણીલાલ કેવલચંદ તરફથી બંધાવેલ સાહિત્ય સમ્રાટ ગુરુમંદિરમાં સ્વ. પુજય સાધ્વી શ્રી પ્રભાશ્રીજી મ.ના શિષ્યા પૂજ્ય સવીશ્રી રવી-દુપ્રભાશ્રીજી મ. તથા તેમના શિષ્યો પુજ્ય સાવીશ્રી રત્નમાલાશ્રીજી મ.ના સદુપદેશથી સ્વ. શા. અમરતલાલ તલકચંદ તરફથી સવ. સાહિત્યસમ્રાટ-વ્યાકરણવાચસ્પતિ–શાસ્ત્રવિશારદ કવિરત્ન–પરમ પૂજય આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ વિજયલાવણ્યસૂરીશ્વરજી ગુરુમહારાજની મૂર્તિ પધરાવવામાં આવી. તથા તેના પર કળશ શા. થોભણદાસ લક્ષ્મીચંદ તરફથી ચઢાવવામાં આવ્યો. - પરમ પૂજ્ય આચાર્યદેવનું મંગલ પ્રવચન, એ પ્રસંગે
. (૧) જૈનધર્મ દિવાકર પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીમ, વિજય સુશીલસુરીશ્વરજી મ.શ્રીએ લખેલ “શ્રી પાધર જિન જીવન સૌરભ પુસ્તિકાનું વિવેચન ચાણસ્માનિવાસી શા. ગેવિંદચંદ કરમચ દે કર્યું. તથા “કુલકસંગ્રહસર લાથ' પુસ્તિકાનું વિવેચન ચાણસ્માનિવાસી વકીલ સુરજમલ પુનમચંદે કર્યું.
' . (૨) જેનધમ દિવાકર પરમપૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય સુશીલસરીશ્વરજી મ.થીને તૈલચિલફેટે બનાવરાવી
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-એરભ
તેનું ઉદ્ઘાટન સંઘવી પ્રવીણભાઈ તથા ભરતભાઈ ચીમનલાલ ગગલચંદે ર્યું.
(૩) શાસનસમ્રાટ સમુદાયના આજ્ઞાવર્તિની સ્વ. પૂજ્ય સારીશ્રી પ્રભાશ્રી મ.નાં શિષ્યા પુજ્ય સાધ્વીશ્રી રવીન્દુપ્રભાશ્રીજી મ ને તૈલચિત્ર-ફેટે બનાવરાવી તેનું ઉદ્દઘાટન શા. કાન્તિલાલ મેતિલાલે કર્યું.
આ સિવાય શા. કેશવલાલ રવચંદ, શ. કાન્તિલાલ મેતીલાલ, શા. મનસુખલાલ લહેરચંદ તથા ચંપાબેન મે તીલાલ એ ચારેના તૈલચિત્ર-ફેટાઓનું ઉદ્દઘાટન કરઆવ્યું.
(૪) શા. ચુનીલાલ મોતીચંદ હસ્તે મણુબેન તરફથી સંવપૂજા કરવામાં આવી.
(૫) ચાણસ્માથી શ્રી ભાયતીર્થ પદયાત્રા સંઘના યાત્રિ તરફથી સંઘવી પ્રવીણભાઈ તથા ભરતભાઈ આદિનું બહુમાન કરવામાં આવ્યું તથા અભિનંદનપત્ર આપવામાં આવ્યું. સંઘવીજી તરફથી કાર્યકર્તાઓ સા. બાબુભાઈ ગભરચંદ હરડે, શ. તેજપાલ ત્રિકમલાલ તથા શા. રમણલાલ શિવલાલ આદિનું બહુમાન કરવામાં આવ્યું. ધાર્મિક શિક્ષક શા. ગુણવંતલાલનું તથા ધાર્મિક શિક્ષિકા વિમલાએનનું પશુ બહુમાન કરવામાં આવ્યું.
(૬) વકીલ સુરજમલ પુનમચંદ, શા. કુમારપાલ સોમચર થા. તેજપાલ ત્રીકમલાલ તથા સ વી ભરતકુમાર
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાનુશન સક્ષિપ્ત ભ્રૂણન
ચીમનલાલ આદિના વક્તવ્યેા બાદ, પૂજ્યપાદ · આયાય મ.શ્રી સાક્ષસ સુંદર પ્રવચન કર્યુ. વિદ્યાવાડી તથા ગામની વાડીના કાર્ય અંગે મને ઉત્સાહિત કર્યાં.
પ્રાંતે સર્વ મંગલ બાદ પેડાની પ્રવાલના કરવામાં માવી, (૭) . કાન્તિલાલ મેોતીલાલ તરફથી પ્રભાવનાયુક્ત શાન્તિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યું,
(૮) સૉંધવી પે।પટલાલ મેાતીચ ૬ તરફથી બન્ને ટકતુ સ્વામીવાત્સહ્ય કરવામાં આવ્યું.
સાંજના પૂજ્યપાદ આચાય-દેવ શ્રીમદ્ વિજય સુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા. આદિએ મુંબઈ તરફ જવા માટે વિદ્યાર કર્યાં. શા. જયતિલાલ મગલચદના બંગલે રાત સ્થિરતા કરી. ઠના દિવસે સવારે વિદ્યાવાડીમાં શ્રી આદિનાથ ભગવાનાદિનાં દશ નાદિ કી તથા ચાણસ્મા શ્રીસંધને મ’ગલિક સભળાવી પીપળભરમા માટે વિહાર કર્યાં,
(૮) માગશર સુદ પ રાજ વિદ્યાવાડીમાં શા ભેદી પુજા–પ્રભાવના ઘણી
સાવી.
નાંક ૧૭-૧૨-૮૦ના
બોય તરફથી સત્તર
મા ભાવના કરવામાં
આ રીતે વિદ્યાવાડીમાં શાસન પ્રત્સાવનાપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા
મડ઼ેત્સત્રની પૂર્ણાહુતિ થઈ.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાર્શ્વજિન જીવન-સૌરભ | (૮) માગશર સુદ ૭ રવિવાર દિનાંક ૧૪ ૧૨-૦૦ના
જ વિદ્યાવાડીમાં શ્રી દેવગુરુવૃદ્ધિ મંદિરની વર્ષગાંઠ દિવસ હેવાથી શ્રી આદિજિન મંડળ તરફથી પંચકલ્યાણકની પૂજા–પ્રભાવના-આંગી તથા રાતના ભાવના કરવામાં આવી.
પરમશાસન પ્રભાવક–પરમપુજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલસૂરીશ્વરજી મ. સા.નું વિ. સં. ૨૦૩૬ની સાલનું ઐતિહાસિક ચિરસ્મરણીય ચાતુર્માસ, તથા તેઓશ્રીની શુભનિશ્રામાં વિ. સં. ૨૦૩૦ની સાલમાં ચાણ
સ્માથી શ્રીભોયણીતીર્થને નિકળેલ પદયાત્રા સંવ અને વિદ્યાવાડીમાં થયેલ પ્રતિષ્ઠા–મહોતસવ ત્રિવેણી સંગમરૂપ ચણસ્માને ઇતિહાસમાં સુવર્ણાક્ષરે અંકિત રહેશે. .
+ शुभं भवतु श्रीसंघस्य के
ક
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન ( શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથ ય નમ:
છે જૈન ધર્મદિવાકર, શાસનરત્ન, તીર્થપ્રભાવક, Rરાજસ્થાન દીપક, મરૂધરદેશદ્ધારક, પ્રશાંતમૂતિ
- પરમ પૂજ્ય આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજયસુશીલ છે | * સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના જન્મભૂમિ
- ચાણસ્મામાં યાદગાર ચાતુર્માસની છે : અનુમોદના કરતે એક પત્ર
પૂજ્ય આચાર્ય દેવ , હદયનાં છલકાતા ભાવ કલમ દ્વારા સંપૂર્ણતયા વ્યકત કરવા સમર્થ નથી. તેમ છતાં આપના આશીર્વાદને કપાના કારણે હૈયામાં જે ભામિ. છે ને મનમાં જે કંઈ અસ્પષ્ટ વિચારે અથડાઈ રહ્યા છે તે કાગળ પર યથાશક્તિ અંકિત કરીશ. - ચાણસ્મા–ધર્મભૂમિને સંસ્કાર નગરીનું એ સદ્ભાગ્ય છે કે જૈન શાસનની લગામ જેઓના હાથમાં છે. ' અને જેનાથી જેન શાસન જયવંતુ છે, એવા ધર્મ ધુરંધર , પ્રખર આચાર્ય ભગવતે-મુનિ પુગના ચરણકમળથી વખતો વખત આ ભૂમિ પુનિત બનતી રહી છે. અને એના જ પરિણામે અમારી ધર્મત-સંસ્કાર ને ગૌરવ . આજે એવાં જ અડાલ મસ્તક ટકી રહ્યાં છે. ૮ વર્ષની લાંબી પ્રતીક્ષાના અતિ સંવત ૨૦૩ના અતુર્માસ મને
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
- -
-
૪૮
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ શ્રી સંધની જોરદ્વાર વિનંતી થતાં આપે, અનેક સ ને આગ્રહ હોવા છતાં અમારી વિનંતીને સહર્ષ સ્વીકાર કર્યો ત્યારથી જ શ્રી સંધમાં ઉ૯લાસ ને ઉત્સાહનાં ઘોડાપૂર ફરી વળ્યાં, અમારા મુંબઈ, સુરત-નવસારી, અમદાવાદ, પાટણ વગેરે શહેરોમાં વસતા ભાઈ-બેને આપને સત્કારવા દૂરદૂરથી પહેલી જ વખતે ઉમટી પડ્યા. આપના મંગળ પ્રવેશ સમયે જે ભાવભર્યું ને દબદબા પૂર્વક અભૂતપૂર્વ સામયુ થયું તે આપના સંયમધર્મને તબળનું જ પરિણામ હતુ. ગામનું બાળક અનેક સિદ્ધિઓ મેળવી વતનમાં પહેલી જ વખત ચાતુર્માસ માટે પધારે છે એ વાત માત્રથી આપને સત્કારવા જૈન-જૈનેતરનો માનવ મહેરામણ “જેન જયતિ શાસનમ' ના જયનાદ ગજાવતો ઊમટી પડ્યો હતો તે દૃશ્ય આજે પણ સ્મૃતિ પટ પરથી પરથી ખસતું નથી. ચાણસ્માનું ગૌરવ :
ગુજરદેશમાં પુણ્યધામ એવા ચાણસ્મા નગરીના જેન કુળમાં જન્મેલા દુધમલ બાળકને માતા ચંચલબાઈ અને પિતા ચતુરભાઈને સંસ્કાર વાર મળે. ઉગતી યુવાનીમાં જ “લાગ્યો વૈરાગ કેરો રંગ – ને રંગને બનાવી દીધા ચંગ.' કાયાનાં કામણ છે ક્યાં યૌવનનો સાદ છેષો, સંસાર બંધન છે લાગ્યા ને સંયમ ધર્મને સ્વીકાર આત્મધમ લાગ્યા. વડીલબંધુ દલપતભાઈ પ્રવ્રજ્યાને સવીકાર કરી મુનિ દક્ષવિજ્યજી મહારાજ સાહેબ બનેલા
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૪૮ જ હતા. “સંયમ કબ મિલે” નો અંતરનાદ એવો જા. કે આપે પ. પુ. પરમ ગુરૂદેવ સૂરીસમ્રાટ શ્રીમદ્દ વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા. અને પ. પૂ. પ્રવર્તક મુનિ પ્રવરશ્રી લાવણ્ય વિજયજી (વર્તમાન) મ. સા. ના કર કમળો દ્વારા સંવત ૧૯૮૮ કારતક વદ ૨ ના મંગળદિને ફુલનગરી ઉદયપૂરમાં વડીલબંધુ પ. પૂ. મુનિશ્રી દક્ષવિજ્યજી મ. સા. (વર્તમાન)ના શિષ્યત્વનો સ્વીકાર કર્યો. લબ્ધિકારી અને પારસમણિ ગુરૂઓને સ્પર્શ થતાં જ આપનું અસલી તેજ પ્રગટ થવા માંડયું. શ્રદ્ધામાંથી ભક્તિ, ભક્તિમાંથી કાવ્ય શક્તિ, શાસ્ત્રોનું અધ્યયન, આગમ સિદ્ધાંતના રહસ્યનું જ્ઞાન પામ્યા. એગ્ય વખતે યેાગ્ય ગુરૂ મળ્યા. જીવનકળા ખીલી ફાલી, ફૂલી.
પંડિત બન્યા. ગણિ, પંન્યાસ, ઉપાધ્યાય અને છેવટે આચાર્યપદ એમ એક પછી એક પદવીના શિખરે સર કરતા ગયા. અરિહંત પરમાત્માના વિશ્વશ્રેષ્ઠ શાસનના અનાદિકાલીન સિદ્ધાંતોને પ્રચાર, પચાચારને પંચમહાવતના પાલનમાં કટિબદ્ધતા, શાસન સેવક, ધર્મરક્ષક ને તીર્થોદ્ધારક બની આપે ચાણસ્માનું જ નહીં પણ જૈન શાસનનું નામ રોશન કર્યું. ચાણસ્માનું જ એક બાળક સાધના અને સિદ્ધિના એક પછી એક સોપાનો સર કરી મોક્ષ ભાર્ગની મઝિલ ભણી દોટ મૂકી વામનમાંથી વિરાટ રૂ૫ ધારણ કરે એથી મારું હૈયું ભાવ વિભોર બની આપની સંયમ સાધાનાને નમી પડે છે. ધન્ય મહેતા કુટુંબ –
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ એક જ કુટુંબના તમામ સભ્યો શાસનના ચરણે સમપિત થવાના દાખલા બહુ જૂજ જોવા મળે છે. માતા સંતાનોને મૂકી પરલોક સીધાવી. પિતાની મમતાને યાર સંતાનને અળગાં કરવા તૈયાર નહતાં. પણ બંધુ બેલડી સંસારના ખારા જળમાં તરફડતી હતી. વડીલબંધુ ભાગ્યા ને મુનિ દક્ષવિજયજી બન્યા. મેહગ્રસ્ત પિતાની આંખ ખૂલી. સંસારની અસારતા સમજાતાં હસતા મુખે બીજા પુત્રને મુનિ સુશીલ વિજય બનાવ્યા. પુત્રી તારાબેનને પણ સાધ્વી રવિન્દ્ર પ્રભાશ્રીજી બનાવી. સંસારના માળામાંથી મુક્તિના ગીત ગાતા પંખીડાં તે ઊડી ગયાં. હવે આ માળામાં એકલા રહેવાનું ગોઠવું નહીં એથી જ પિતા ચતુરાઈએ પોતે પણ સંયમ ધર્મને સ્વીકાર કરી મુનિ ચંદ્રપ્રભવિજયજી બની કઠોર સાધના દ્વારા જીવનને ધન્ય બનાવ્યું. ચાર–ચાર સભ્યોને શાસનના ચરણે ધરી દેનાર મહેતા કુટુંબ ધન્યવાદને પાત્ર છે. સંવત ૨૦૩૬નું એક યાદગાર ચાતુર્માસ :–
“મતિઃ ૪થતિ” – એ ન્યાયે બાળક જેવી નિર્દોષતા, સાદાઈ, ત્યાગ, વૈરાગ્ય, સૌમ્ય અને નિખાલસ સ્વભાવ, જ્ઞાન દર્શન ચારિત્રપાસના કવિત્વ, ગુણાનુરાગ વાત્સલ્યભાવ – જેવા આપના સણોએ સકળ સંઘને આપના ગુણાનુરાગી બનાવ્યા. આપના પવિત્ર મુખકમળમાંથી સરી પડતા “ભાગ્યશાળી” અને “ધર્મલાભ” – એ શબ્દનું માધુર્ય અને ભાવ તે હજુયે વાગોળવાનું મન
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
પn થાય છે. આપની છત્રછાયામાં સંવત ૨૦૩૬નું ચાતુર્માસ અભૂતપૂર્વ ને યાદગાર બની રહ્યું.
(૧) નિત્ય વ્યાખ્યાનમાં “ઉપદેશ પ્રાસાદ” અને “વિક્રમ ચરિત્ર” ના વાંચન દ્વારા આપની રસઝરતી ધર્મદેશનાના જોશીલા પ્રવાહથી અમારી ધર્મારાધના અને ભાવનાઓને વધુ દઢ બનાવી આપ અમારા પરમ ઉપકારી બન્યા છે. (૨) શ્રી પર્યુષણપર્વને આ વખતને રંગ કેઈ ઓર જ હતા તપ અને આરાધના ક્ષેત્રે તે રેકેડે તૂટ્યો. લક્ષ્મીની રેલમછેલ થઈ, કેટલાયે ભાગ્યશાળીઓએ સંઘ કાઢવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી. એ બધે આપના વ્યક્તિત્વને અને દેશનાને જ પ્રભાવ હતો. (૩) તીર્થયાત્રાનું માહાસ્ય સમજાવતાં આપની નિશ્રામાં પ્રથમવાર શાસ્ત્રોક્ત પદ્ધતિથી ચાણસ્માથી ભયણજીને સાત દિવસને છરી પાલિત પદયાત્રા સંધ નીકળે ભવ્ય આજન, સુંદર વ્યવસ્થા ને ઉદાત્ત ઔદાર્ય – બધી રીતે સંઘ સાંગોપાંગ સફળ બને. યાત્રિની ભાવનાને ઉત્સાહના પુર ઠેરઠેર ઠલવાયાં. વડાવલી, ગાંભુ મોઢેરા, રતેજ ને કટોસણના ઉત્સાહી ધર્મપ્રેમી જન-જૈનેતરોએ ભવ્ય સામૈયા દ્વારા સંઘને વધાવ્યો. નિત્ય નવું જમણ, દરેક જગ્યાએ સાધમિક બંધુઓની ભક્તિ, સંધપૂજન, પૂજાઅગી, દાંડીયાની રમઝટ, રાત્રે ભાષનમાં ઠલવાતો ભક્તિનો જામ – વર્ણન ન થઈ શકે એવું ઘણું બધું
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
પર
શ્રી પાર્શ્વ જિન જીવન-સૌરભ આપની નિશ્રામાં નીકળેલા આ સંધમાં જોયું ને માણ્યું. આપની નિશ્રામાં નીકળેલા આ તેરમા સંધને આનંદ તે આપના મલકતા મુખ ઉપરને હરખતા હૈયાની ભીતરમાં કેવો હતો એ તો જેણે આપની હર્ષાબુથી ઊભરાતી આંખે જોઈ હશે તેને જ કલ્પના આવશે.
(૪) આપની ઉપસ્થિતિના કારણે જ મારવાડ, મેવાડ, સૌરાષ્ટ્ર, મુંબઈ જેવા દૂરદૂરના સ્થળોથી આપના દર્શન વંદનાથે પધારેલા અનેક ટ્રસ્ટી મહાનુભાવો તેમજ સાધર્મિક બંધુઓની ભક્તિને લાભ અમને મળે એને અનહદ આનંદ છે. ૫ વિદ્યાવાડીમાં આપના પરમ ગુરૂદેવ પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી નેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા. ની તથા પ્રગુરૂદેવ પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી લાવણ્યસૂરીજી મ. સા. ની મૂર્તિઓના
સ્થાપન દ્વારા ગુરૂમંદિર બનાવવાની પ્રેરણા આપી, એ આપની ગુરૂભક્તિનાં દર્શન કરાવે છે. આપના વચનને તહત્તિ” માની ચાણસ્મા શ્રી સંઘે અઠ્ઠાઈ-ઓચ્છવ, શાંતિસ્નાત્રને સ્વામી વાત્સલ્ય દ્વારા ગુરુમૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠાનું સુંદર આયોજન કરી આપના તરરૂ-આપના સમુદાય તરફ એટલે જ આદર વ્યક્ત કર્યો. ૬ શ્રીભટેવાપાર્શ્વનાથ ભગવાનના દસ ભવ અને પાંચ કલ્યાણકનાં નયન રમ્ય ચિત્રપટના નવ નિર્માણની યોજના આપના ઉપદેથી જ થઈ.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫?
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન ૭ અમારા સંઘના પરમ ભાગ્યેાદયે આપનો જન્મદિન તેમજ દીક્ષા પર્યાયના પચાસમા વર્ષને પ્રથમ દિનની ઉજવણી કરવાને શુભ અવસર શ્રી સંઘને સાંપડતાં ઠાઠથી બને પ્રસંગો ઉજવાયા. - રાજસ્થાનમાં આપની પુણ્યનિશ્રામાં કેટલીયે અંજનશલાકાઓ, પ્રતિષ્ઠા થઈ, સંઘો નિકળ્યા, ઓચ્છવમહોત્સવ ઉજવાયા, ઉપધાન અને ઉદ્યાપન થયાં, અનુષ્ઠાનને પ્રભાવનાઓ થઈ, આવી શાનદાર પ્રવૃત્તિઓ અને વિવિધ સો પરના ઉપકારથી આપ જૈન ધર્મદિવાકર; તીર્થપ્રભાવક, રાજસ્થાન દીપક, મરૂધર દેશદ્ધારક, શાસનરત્ન વગેરે પદોથી અલંકૃત બન્યા. સાહિત્યક્ષેત્રે પ્રદાન :
ઉપાશ્રયની ચાર દિવાલો વચ્ચે માત્ર બેસી ન રહેતાં સાહિત્યક્ષેત્રે સજન દ્વારા આપે શાસનની સેવા પણ કરી છે. ૧૦૮ ગ્રંથની રચનાનું આપનું જીવન ધ્યેય છે. તેમાં નાના મોટા ૬૦ ગ્રંથનું નિર્માણ કે સંપાદન આપના પુનિત હસ્તથી થયું છે. ગુજરાતી, પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, હિન્દી મારવાડી આદિ ભાષાની આપની જાણકારીથી વિવિધ ભાષાઓ પરની આપની પક્કડ મજબૂત બની છે.
શિલ્પકળાના પણ આપ અનન્ય ઉપાસક છે. જોધપુર, જાવાલ, નાડેલ, પાવાપુરી, બીમેલ વગેરે સ્થળોએ જિનમંદિરોનાં નવનિર્માણ પણ આપની જ પ્રેરણાનું પરિણામ છે.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૪
શ્રી પાર્વજિન જીવન-સૌરભ નમીએ, ભદન્ત તમને
સ્મરીએ સત્સત તમને આપના વિરાટ જીવનગગનમાં ઝુમખાબંધ ગુણતારકે ચમકે છે, સુવિશુદ્ધ સંયમજીવન, નખશીખ બ્રહ્મચર્યનું પાલન, તપોમય ને જાપમય જીવન જીવનારા આપ વિશુદ્ધ જીવનપતિ છો. આપનું વ્યક્તિત્વ અદભૂત અને પ્રભાવશાળી છે. અવધૂત યોગી સમા મહાત્મા છે, આબાલ વૃદ્ધ સહુને માટે આદરણય અને શ્રધેય છે. મહાનનાથ પૂજારીને ગુણોના અનુરાગી છે. “જૈન જયતિ શાસનમ'ના દિવ્ય સરદ ઠેરઠેર વગાડી જૈનશાસન જયકારાની ને શાસન પ્રભાવનાની વિજ્ય પતાકા ફરકાવનાર ભેખધારી છે. અનેક ગુણોથી અલંકૃત એવા આપને હે આચાર્ય ભગવંત ! અમારાં કટિકોટિ વંદન છે. આપની સ્મૃતિ-આપના ધર્મ કાર્યની મહેક નિશદિન રહેશે. અમારા પરના આપના ઉપકારનું ઋણ અમે કયારે ફેડી શકીશું? નમન છે આપના સંયમજીવનને વંદન છે, આપના સાધુજીવનને. આપની સાદાઈ. નિરાડંબર, મીત પણ મિષ્ટભાષા, ભદ્રતા, વાત્સલ્યભાવ જેવા ગુણેની સ્મૃતિ માત્ર અમારાં હૈયાંને ભર્યુંભર્યું બનાવી દે છે.
પંદર વર્ષની કુમળી વયે દીક્ષાને સ્વીકાર કરી, જીવનના સુડતાલીસ વર્ષે જેને શાસનના સમર્થ જવાબદારીભર્યા સૂરિપદે બિરાજિત બની એ પદને ગંભીરતાપૂર્વક
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચાતુર્માસનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન
૫૫ શાસ્ત્રાનુસારી સામાચારીથી આપ શોભાવી રહ્યા છે. રાજ
સ્થાનના ગામડે ગામડે જૈનશાસનની ઘોષણું ગજાવી પ. પૂ. આ. નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની પાટને દીપાવનારા બન્યા છો, માતપિતાની કૂખને અજવાળનાર બન્યા છે, ને જન્મભૂમિ ચાણસ્માનું નામ રોશન કરનારા બન્યા છે, તનમન તથા સર્વસ્વના ભોગે શ્રી વીરશાસનની આરાધના, રક્ષા તથા પ્રભાવના માટે સત્ય કેળવનારા, ખમીર દાખવનારા બની પ્રબળ ઝંઝાવાતો અને આક્રમણોના આ કાળમાં જૈનશાસનના સત્યોની તના મશાલચી બને, લોકહેરીમાં કે કીર્તિનાં કેટલાં બાંધવાની નવા જમાનાની પ્રવૃત્તિઓથી દૂર રહી કુમત અને કુવાદીઓ પરાસ્ત કરનારા બને, અંતરાભિમુખ બની પરંપરાએ મોક્ષમાગને મેળવનાર બને અને અમારા જેવા સંસારના કાદવમાં ખૂંપેલા આત્માઓના રાહબર બને એ જ શાસનદેવને અભ્યર્થના.
સાગરનું ઊંડાણ માપવાનું કે આકાશના તારલા ગણવાનું કાર્ય મુશ્કેલ છે તેમ અપના ગુણોનું કથન મારા જેવા અલ્પ-અજ્ઞ છવ માટે દુષ્કર છે. ધાર્યા કરતાં પત્ર લંબાય છે તેથી અત્રે આપની સુખશાતા પૂછી વિરમું છું. આપના આશીર્વાદની પ્રતીક્ષા કરું છું. સંવત ૨૦૩૭
આપને ગુણાનુરાગી વિનમ્ર સેવક કારતક વદ ૯
કુમારપાળ સેમચંદ શાહની ચાણસ્મા (ઉત્તર ગુજરાત)
વન્દના.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬
થી શ્રી પાશ્વજિન જીવન-સૌરભ
,
8 શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથનું સ્તવન છે
પ્રભુ પાર્શ્વ ભટેવા પ્યારા છે, ભાવિ જીવને મેહનગારા છે પ્રભુ નામ હદયમાં ધારીને, ભાવિ જ કર્મોને કાપે છે. નર સુખ પામે છે તે જગમાં જે, ભક્તિવસાવે તનમનમાં ભવ અટવીને દુઃખ સાગરથી, વિશ્રાંતિ એહ પામે છે.
પ્રભુ પાશ્વ ભટેવા પ્યારા છે.૧
જગતમાં એ જનજી જોતાં, પાપેપલમાં ભવના ખેતાં; જે રાય રંકમાં સરખા ગણતાં, એવા પા પ્રભુ પ્યારા છે.
પ્રભુ પાર્શ્વ ભટેવા પ્યારા છે...૨ હીરાજડિત પ્રતિમા જોતી, મેહ રાયની રાણી બહુ રેતી; સેવકજન શિવ રમણીને, પામી:તે સુખ માને છે.
પ્રભુ પાર્શ્વ ભટેવા પ્યારા છે...૩
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'ગતિસ્થાનઆચાર્ય શ્રી સુશીલસૂરિ જન જ્ઞાનમન્દિર શાન્તિનગર મુ. સિરોહી-૩૦૭૦ 01 (રાજ.) શ્રી અરિહંત જિનમ જન જ્ઞાનમન્દિર મહિલચાંકી શેરી મુ. પો. જાવાલ જિ. સિરોહી (રાજ.) અધ્યાપક શ્રી ગુણવંતલાલ એમ. સંઘવી જન પાઠશાલા મુ. પ. ચાણસ્મા-૩૮૪૨૨૦ જિ. મહેસાણા (ઉ. ગુજ.) આવરણ * દીપક પ્રિન્ટરી - અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૧