Book Title: Nigod
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Z_Jintattva_Granth_1_002039.pdf and Jintattva_Granth_2_002040.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249475/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda nigoda jaina dharmano eka pAribhASika viSaya che. jIvanA svarUpa vize jaina dharme keTalI sUkSma ane gahana mImAMsA karI che te A viSayanI vicAraNA parathI samajI zakAze. duniyAmAM anya koI dharme AvI sUkSma vicAraNA karI nathI. nigoda' zabda paNa mukhyatve jainomAM ja vaparAya che. Adhunika vijJAne siddha karI batAvyuM che ke vanaspatimAM jIva che, pANImAM sUkSma jIva eTale ke jIvANu che ane havAmAM paNa jIvANuM che. pANI vagere pravAhImAM vividha prakAranA bekTariyA (apakAya) ane havAmAM vividha prakAranA "vAIrasa' (vAyukAya)nI vAta have sAmAnya gaNAya che. je keTalAka jIvANuo narI najare joI zakAtA nathI te jIvANuo sUkSmadarzaka yaMtra dvArA joI zakAya che. vijJAne sUkSmamAM sUkSma jIvANu tarIke eka koSanA zarIravALA "amIbAnI zodha karI che. te narI AMkhe dekhI zakAtA nathI. jaina dharme ethI AgaLa jaIne kahyuM che ke sUkSmadarzaka yaMtrathI paNa je na joI zakAya evA sUkSmatama eka koSanA zarIramAM paNa anaMta jIvo eka sAthe rahe che. teo badhA vacce eka ja zarIra hoya che. A eka sAdhAraNa deha (Common body) vALA jIvo te "nigoda' kahevAya che. bekTariyA ke vAIrasa karatAM teo vadhu tvaritapaNe potAnA zarIramAM janmamaraNa kare che arthAt tyAM ja utpanna thAya che, tyAM ja mRtyu pAme che, pAchA tyAM ja utpanna thAya che ema ghaTanA amuka amuka niyamone AdhAre cAlyA kare che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda 219 nigodanI vAta buddhithI samajAya evI hoya to paNa enA svIkAra mATe zraddhA anivArya che. bhagavAna mahAvIre gautama svAmIne nigoda vize kahyuM hatuM. bhagavatI sUtra, prajJApanA sUtra vageremAM nigodanI carcA Ave che. koIka pUrvAcArye nigoda chatrIsI'nI racanA karI che. navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUri mahArAje bhagavatI sUtranI TIkAmAM A AkhI nigodachatrIsI utArelI che. eTale ApaNane e prApta thaI zakI che. A chatrIsInA kartAnuM nAma maLatuM nathI, paNa emanA sAmarthyanI pratIti gAthAo vAMcatAM thAya che. (A chatrIsI upara pa. pU. sva. pratApasUrijI mahArAjanA ziSya sva. vijayadharmasUrijI mahArAje sarasa vivecana karyuM che je prakAzita thayeluM che.) nigodano viSaya atyaMta sUkSma ane kaThina che. enA samagra svarUpane koIka ja jANI zake che. jaina paraMparAno itihAsa kahe che ke eka vakhata Indra mahArAja mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmIne vaMdana karavA gayA. te samaye zrI sImaMdhara svAmIe potAnI dezanAmAM nigodanuM svarUpa samajAvyuM. e sAMbhaLI Idra mahArAja Azcaryacakti thaI gayA. emaNe zrI sImaMdhara svAmIne prazna kyuM ke, "bhagavAna ! hAla bharatakSetramAM nigodanuM svarUpa jANanAra koNa che ?' bhagavAne kahyuM, "mathurA nagarImAM zrI AryarakSitasUri mArI jema ja nigodanuM svarUpa samajAvI zake che.' tyAra pachI indra mahArAjane jijJAsA thaI eTale teo eka garIba brAhmaNanuM rUpa laI zrI AryarakSitasUri pAse AvyA ane nigoda vize samajAvavA vinaMtI karI. zrI AryarakSitasUrie emane nigodanuM yathAsthita. svarUpa samajAvyuM ethI Indra mahArAja Azcaryacakti thaI gayA. te vakhate zrI AryarakSitasUrie potAnA jJAnathI Indra mahArAjane oLakhI lIdhA hatA. samagra sRSTimAM coryAsI lAkha jIvayoni che eTale ke coryAsI lAkha prakAranA jIvo che. emAM saMsArI jIvanuM atyaMta prAthamika svarUpa te nigoda che ane atyaMta vikasita svarUpa te manuSya che. jyAM sudhI saMsAramAMthI mukti maLatI nathI, mokSagati prApta thatI nathI tyAM sudhI jIvo manuSya, deva, tiryaMca ane nArakI e cAra gatimAM-coryAsI lAkha yonimAM paribhramaNa karyA kare che. emAM nigoda e sau jIvonuM paheluM zarIrarUpI sahiyAruM ghara che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jinatattva A jIvasRSTimAM sauthI nIcenA kramamAM ekendriya, mAtra sparzendriyavALA jIvo che. pRthvIkAya, apakAya, vAyukAya, teukAya (agnikAya) ane vanaspatikAya. A darekanA sUkSma ane bAdara evA be prakAra che. emAM bAdara vanaspatikAyanA be bheda che - bAdara pratyeka vanaspatikAya ane bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya. eka zarIramAM eka jIva hoya te pratyeka kahevAya ane eka zarIramAM anaMta jIva hoya te sAdhAraNa kahevAya. sUkSma ane bAdara evA pRthvIkAya, apakAya, vAukAya, teukAya e cAramAM eka zarIramAM eka jIva che. sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyamAM anaMta jIva che ane bAdara sAdhAraNa vanaspatikAyamAM paNa anaMta jIva che. AmAM sUkSma ane bAdara sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvo te nigodanA jIvo che. sAdhAraNa vanaspatikAya evA nigodanA jIvone "anaMtakAya" paNa kahe che. niH zabdanI vyAkhyA A pramANe apAya che : ti-niyata, gAM-bhUmi-kSetra-nivAsa, - anantAnaMta jIvAnAM dadAti iti nigodaH / ni eTale niyatanizcita, anaMtapaNuM jemanuM nizcita che evA jIvo, je eTale eka ja kSetra, nivAsa, eTale Tuti arthAtuM Ape che. je anaMta jIvone eka ja nivAsa Ape che te nigoda. niHzarIra levA te nirizarIra: / arthAt nigoda e ja jemanuM zarIra che te nigodazarIrI kahevAya che. nigoda' zabda strIliMgamAM prayojAya che. prAkRta-ardhamAgadhImAM niH , fjoya zabda che. jIvane nigodapaNuM "sAdhAraNa" nAmanA nAmakarmanA udayathI hoya che. nigoda' zabda tevA zarIra mATe prayojAya che. taduparAMta "nigoda' zabda temAM rahelA pratyeka jIva mATe prayojAya che ane anaMta jIvanA samudAya mATe paNa prayojAya che. gautamasvAmI bhagavAna mahAvIrane pUche che : vidaT aMte ! govA paUtA ? (bhagavAna, nigoda keTalA prakAranA kahyA che ?) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda 221 bhagavAna kahe che : goyamA ! duvihA NigodA paNNatA, taM jahA, NigodA ya, NigodajIvA ya / (he gautama, nigoda be prakAranA kahyA che. jema ke (1) nigoda (zarIra) ane (2) nigoda jIva. - soyanI aNI jeTalI jagyAmAM anaMta jIvo rahelA che. soyanI aNI to najare dekhAya che. paNa ethI paNa anekagaNI sUkSma jagyAmAM nigodanA anaMta jIvo rahelA che je najare dekhI zakAtA nathI. sUkSmadarzaka yaMtrathI paNa te dekhI zakAya ema nathI. nigodamAM A anaMta jIvo potapotAnI judI judI jagyA rokIne nathI rahyA. eka jIvamAM bIjo jIva, trIjo jIva, cotho jIva vagere ema anaMta jIvo paraspara ekabIjAmAM praveza karIne, saMkramIne, otaprota banIne rahyA che. eka dAbaDImAM aMdara bIjI dAbaDI hoya ane emAM trIjI dAbaDI hoya ane e dAbaDImAM sonAnI eka vIMTI hoya, to bahArathI jotAM eka ja moTI dAbaDImAM te badhAM hovA chatAM teo ekabIjAmAM saMkrAnta nathI thayAM. paraMtu eka dIvAmAM bIjo dIvo bhaLe athavA e rIte paMdara pacIsa dIvA sAthe prakAze che tyAre eka ja jyotimAM bIjI jyoti saMkrAnta thaIne samAI jAya che. athavA eka oraDAmAM eka dIvo hoya athavA paMdara pacIsa dIvA hoya to te badhAno prakAza ekabIjAmAM bhaLI jAya che. matalaba ke emAMthI koIpaNa eka dIvAne bahAra kADhI levAmAM Ave to te dIvo svataMtra prakAzavALo paNa thaI zake che. sagarbhA strInA peTamAM bALaka hoya che to mAtA ane bALaka baMnenI Atmajyoti eTalA bhAgamAM paraspara saMkrAnta thayelI hoya che. ramatanA medAnamAM koI khelADInI upara eka lAkha mANasanI dRSTi eka sAthe pheMkAya che, paraMtu e badhI dRSTio mAMhomAMhe athaDAtI nathI ane khelADInA zarIra para dhakkAmArI karatI nathI. badhI daSTio paraspara bhaLI jAya che. bIjuM eka udAharaNa loDhAnA goLAnuM laI zakAya. ene tapAvavAmAM Ave ane te lAlacola thAya tyAre agni enAmAM saMkrAnta thaIne rahelo hoya che. evI rIte nigodanA eka zarIramAM anaMta jIvonI Atmajyoti ekabIjAmAM bhaLIne rahelI hoya che. eka nigodamAM anaMta jIvo hoya che. eTaluM ja nahIM, eka nigodanI aMdara bIjI asaMkhya nigodo paNa hoya che. eTale ja cauda rAjalokamAM nigodo Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ThAMsI ThAMsIne bharelI che ema kahevAya che. je ane jeTalA AkAzapradezo eka nigode avagAhyA hoya te ja ane teTalA ja AkAzapradezo bIjI asaMkhya nigodoe te ja samaye avagAhyA hoya to te nigoda ane bIjI tevI sarva nigodo 'samAvagAhI' kahevAya che. jema dUdhamAM sAkara bhaLI jAya to dUdhanA eka bhAgamAM sAkara vadhAre ane bIjA bhAgamAM ochI hoya evuM nathI hotuM. dUdhamAM sAkara anyanAdhikapaNe - tUlyapaNe prasare che. tema samAvagAhI nigodo paraspara eka paNa AkAzapradezanI nyUnAdhikatA vagara sarvatra tulya kSetramAM avagAhelI hoya che. AvI nigodone 'samAvagAhI' nigodo kahe che ane samAvagAhI nigodonA samudAyane 'goLo' kahe che. AvA asaMkhya goLA cauda rAjalokamAM vyApelA che. Ama, nigodanA eka goLAnA avAhakSetramAM keTalIye nigodo samAvagAhI hoya che. paraMtu taduparAMta keTalIka nigoda samAvagAhamAM eka pradeza nyUna hoya che, keTalIka be pradeza nyUna hoya che, ema karatAM karatAM keTalIka asaMkhyAta pradeza nyUna hoya che ane chae dizAmAM avagAhelI hoya athavA viparIta krame joIe to keTalIka nigodo amuka nigodanA avagAhakSetranA eka pradeza upara vyApta thaI hoya, keTalIka be pradeza upara vyApta thaI hoya, ema e asaMkhyAta pradeza upara vyApta thaI hoya. AvI eka eka pradeza hAnivALI athavA eka eka pradezanI vRddhivALI nigodo 'viSamAvagAhI' nigoda kahevAya che. je goLAmAM viSamAvagAhI nigodonI sparzanA chae dizAmAM hoya te akhaMDagoLo athavA saMpUrNa goLo kahevAya che. je goLAmAM viSamAvagAhI nigodonI sparzanA mAtra traNa dizAmAM ja hoya to te khaMDagoLo kahevAya. AvA khaMDagoLA phakta lokanA aMte niSkuTa sthAnomAM hoya che. niSkRTa eTale sarva bAjue alokanI aMdara cAlyo gayelo lokanA aMte rahelo lokano atyaMta alpa bhAga. lokane cheDe AvelA nigodanA goLAonI, alokamAM traNa dizAmAM sparzanA thatI nathI. eTale te khaMDagoLo kahe che. nigodanA goLAnA khaMDa goLo ane akhaMDa goLo evA prakAra ahIM batAvavAmAM AvyA che, paraMtu avagAhanAnI dRSTie baMne goLA sarakhA ja che. mAtra dizAonI sparzanAnI nyUnAdhikatA batAvavA ja khaMDa goLo ane akhaMDa athavA pUrNa goLo evA zabdo prayojAyA che. jinatattva Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda samAvagAhI nigodono darekano saMpUrNa bhAga ane viSamAvAhI nigodono darekano deza bhAga je amuka nigodAvagAha kSetramAM avagAhyo che evA nigodagoLAne sarvagoLA kahevAmAM Ave che. A rIte cauda rAjalokamAM nigodanA goLA asaMkhyAtA che. eka eka goLAmAM asaMkhyAtA nigodo che ane eka eka nigodamAM anaMta anaMta jIvo che. eTalA mATe 'nigodachatrIsI'mAM kahyuM che : golA ya asaMkhijjA, huMti nigoyA asaMkhayA gole || ikkikko ya nigoo, anaMta jIvo muNeyaco / / 12 / / 223 [ goLA asaMkhyAtA che. eka eka goLAmAM asaMkhyAtI nigodo che tathA eka eka nigodamAM anaMtA jIvo che ema jANavuM. ] nigoda eTale sAdhAraNa vanaspatikAyanuM zarIra. agAu batAvyuM tema sAdhAraNa vanaspatikAyanA be prakAra che : (1) sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya ane (2) bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya. A baMnenA pratyekanA paryAptA ane aparyAptA evA be bheda hoya che. e rIte cAra bheda thAya che : (1) sUkSma aparyAptA nigoda, (2) sUkSma paryAptA nigoda (3) bAdara aparyAptA nigoda ane (4) bAdara paryAptA nigoda. kahyuM che : evaM suhumaNigodajIvA vi pajjattagA vi apajjattagA vi / bAyara NigodajIvA vi pajjattagA vi apajjattagA vi || sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyarUpa nigoda coda rAjalokamAM eTale ke samagra lokAkAzamAM atinibiDapaNe vyApta che. sarva lokAkAzamAM evuM koI sthaLa nathI eTale ke evo koI AkAzapradeza nathI ke jyAM sUkSma nigoda na hoya. A sUkSma nioda nathI chedAtI, nathI bhedAtI, nathI baLatI, nathI bALatI, nathI bhIMjAtI ke nathI zoSAtI. bAdara sAdhAraNakAyarUpa nigodanA jIvo sarvatra nathI, paNa jyAM jyAM kAcuM jaLa che, lIla che, phUga che ane jyAM jyAM kaMdamULa Adi rUpe vanaspati che tyAM tyAM bAdara nigoda che. bAdara nigoda niyatasthAnavartI che. te nirAdhArapaNe rahI zakatI nathI. te bAdara pRthvIkAya vagere jIvanA zarIranA AdhAre rahe che. A rIte bAdara nigoda lokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM che. nigodanA jIvone bIjA be prakAre paNa oLakhAvAya che. te che 'avyavahA2rAzi' nigoda ane 'vyavahArarAzi' nigoda. emAM 'vyavahAra' ane Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinatattva 'avyavahAra' zabda enA artha pramANe prayojAyA che. sUkSma vanaspatikAyamAMthI nIkaLelA je jIvono pachIthI 'bAdara' nAme, pRthvIkAyAdi nAme 'vyavahAra' thAya che te vyavahArarAzinA jIvo che ane je jIvo sUkSma vanaspatikAyamAM ja anAdi kALathI janmamaraNa karyA kare che ane haju bAdara nAmano 'vyavahAra' pAmyA nathI te jIvone avyavahAra rAzinA jIvo tarIke oLakhavAmAM Ave che, teone 'anAdi nigoda', 'sUkSma nigoda', 'nitya nigoda', 'nizcaya nigoda' ityAdi tarIke paNa oLakhAvAya che. 224 sUkSma pRthvIkAyAdi jIvo sUkSma vanaspatipaNAmAMthI bahAra nIkaLyA hovAthI teo avyavahAra rAzinA nathI, paraMtu je jIvo anAdi kALathI sUkSma vanaspatikAyamAM ke sUkSma pRthvIkAyAdimAM vAraMvAra utpanna thayA karatA rahyA hoya ane anAdi kALathI je jIvoe bAdarapaNuM kyAreya prApta na karyuM hoya evA sUkSma pRthvIkAyAdinA jIvone avyavahArarAzinA gaNavA ke kema te vize matAntara che. je jIvo anAdi kALathI mAtra sUkSma vanaspati rUpe ja janmamaraNa karyA kare che ane kyAreya bAdarapaNuM prApta karyuM nathI ke karavAnA nathI tevA avyavahAra rAzinA jIvono satata AyuSyakALa aAdianaMta che. vyavahAra rAzinA nigodanA jIvono Avo utkRSTa kALa anAdi-sAnta athavA sAdisAnta che. nigodanA je jIvoe eka vAra paNa bAdarapaNuM prApta karyuM hoya ane vyavahArarAzimAM AvyA hoya, paraMtu pAchA sUkSma nigodamAM utpanna thayA hoya to paNa te vyavahArarAzinA jIvo gaNAya che. sUkSma ane bAdara baMne prakAranA jIvonuM za2I2pramANa jadhanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM hoya che. paraMtu jaghanya karatAM utkRSTathI zarIra kaMIka adhika hoya che, emAM aparyApta sUkSma nigodanI avagAhanA sauthI ochI ane paryApta bAdara nigodanI avagAhanA sauthI vadhu hoya che. sUkSma nigoda ApaNane narI najare dekhAtI nathI. tevI rIte bAdara nigoda paNa dekhAtI nathI. to pachI sUkSma ane bAdara evA bheda karavAnI zI jarUra ? A praznano uttara e che ke sUkSma nigoda game teTalI ekatra thAya to paNa carmacakSuthI ke sUkSmadarzaka kAcathI kyAreya nihALI nahIM zakAya. paraMtu bAdara nigoda eka, be ke lAkho ke karoDo ekasAthe hoya to paNa na dekhAvA chatAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda 225 asaMkhyAta bAdara nigodazarIra ekatra thAya to eno piMDa sUkSmadarzaka kAcathI ke narI najare dekhI zakAya che, kAraNa ke enAmAM dekhAvAnI yogyatA hoya che. bhagavAne kahyuM che : egassa doNha tiNha va, saMkhejjANa va na pAsika sakkA / dIsaMti sarIrAiM NioyajIvANa'NatANaM / / [ eka, be, traNa, saMkhyAta nigodone (pratyekanA judA judA zarIrane dekhavAnuM zakya nathI. kevaLa anaMta (bAdara) nigodajIvonA nigodarUpa zarIrane dekhI zakAya che. ] baTATA, gAjara, mULA, Adu vagere anaMtakAya che. temAMthI soyanA agrabhAga para rahe eTalo nAno bhAga laIe to te asaMkhya zarIrano piMDa che ane te najare joI zakAya che. asaMkhya zarIramAMnA pratyeka zarIramAM anaMta anaMta jIvo paraspara saMkramIne rahelA che. A sAmAnya mANasane gaLe Utare evI vAta nathI. jeo jinezvara bhagavAnanI AjJAmAM ruci ane zraddhA dharAve che temane A vAta tarata haye besI jaze. bAdara nigodanuM zarIra jyAM sudhI jIvotpattine ayogya thatuM nathI eTale ke naSTa pAmatuM nathI tyAM sudhI emAM koI paNa samaye anaMta jIvo vidyamAna hoya che. paraMtu A jIvonuM janmamaraNanuM cakra bahu tvarita gatie : cAlatuM hoya che. eTale eka nigodamAM je anaMta jIvo koI eka samaye hoya che te ja jIvo satata temAM ja rahyA kare evuM nathI. e anaMtamAMnA keTalAka (eTale ke anaMta) jIvo amuka eka samaye utpanna thayelA hoya che. bIjA keTalAka anaMta jIvo bIjA koI samaye utpanna thayelA hoya che. vaLI pachInA samaye bIjA koI anaMta jIvo utpanna thayelA hoya che. eTale koI paNa eka nigodamAM judA judA samaye utpanna thayelA anaMta anaMta jIvono samUha hoya che. je jIvo nigodamAMthI nIkaLyA nathI paNa nIkaLaze temanI kAyasthiti anAdisAjo che. jeo kyAreya nIkaLavAnA nathI temanI kAyasthiti anAdianaMta che. jeo nigodamAMthI nIkaLI pharI pAchA nigodamAM Ave che ane pAchA nIkaLaze emanI kAyasthiti sAdi-sAtta che. sAdhAraNa jIvomAM sAdhAraNapaNuM eTale sarakhApaNuM athavA sAmAnyapaNuM hoya che. nigodamAM sarva jIvo mATe eka ja sAmAnya zarIra Common body hovAthI te sAdhAraNa zarIra gaNAya che. vaLI te jIvo sAdhAraNa nAmakarmanA . Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 udayavALA hovAthI sAdhAraNa kahevAya che. Ama, nizcayathI sAdhAraNapaNuM jIvone mATe hoya che ane vyavahArathI sAdhAraNapaNuM zarIra mATe kahevAya che. eTale prajJApanA sUtramAM kahyuM che : samayaM vadatANaM samayaM tesiM zarIra nibattI / samayaM ANuggahaNaM samayaM usAsanIsAso / / [ samakAle utpanna thayelA te (sAdhAraNa vanaspatikAya) anaMta jIvonI zarIraracanA paNa samakALe thAya che, ucchavAsa-ni:zvAsane yogya pudgala paramANuonuM grahaNa paNa eka sAthe -- samakALe thAya che ane uvAsani:zvAsano vyApAra paNa samakALe thAya che.] ekkasya ucaM gahaNaM, bahuNa sAhAraNANa taM ceva / jaM bahuyANa gahaNaM, samAsao taM pi egassa / sAhAraNamAhAro sAhAraMNamANupANa gahaNaM ca / sAhAraNajIyaNaM sAhAraNa lakkhaNaM eyaM / / [ eka jIva je grahaNa kare che te bahu jIvothI grahaNa karAya che ane je bahu jIvothI grahaNa thAya che te eka jIvathI thAya che. sAdhAraNa jIvono AhAra sAdhAraNa hoya che. zvAsocchavAsanuM grahaNa sAdhAraNa hoya che. sAdhAraNa jIvonuM A sAdhAraNa lakSaNa che. ] eka nigodamAM rahelA anaMta jIvonI vedanA prAyaH ekasarakhI hoya che. nigoMdanA eka jIvane upaghAta lAge to te nigodanA sarva jIvone upaghAta lAge che. nigodanA jIvone audArika, tejas ane kAzmaNa e traNa prakAranAM zarIra hoya che. dArika zarIra anaMta jIvonuM eka hoya che. tejas ane kArpaNa zarIra pratyeka jIvanuM juduM juduM hoya che. vaLI pratyeka jIvanA Atmapradezo asaMkhyAta hoya che. nigodanuM saMsthAna huMDaka, aniyata AkAravALuM ke parapoTA (stibuka) jevuM goLa che. nigodanA jIvone hADa na hovAthI saMghANa nathI hotuM, paraMtu baLanI apekSAe teone sevArya saMghayaNa hovAno mata che. nigodanuM jaghanya AyuSya 25 AvalikA pramANa kSullaka bhava (eka zvAsocchavAsamAM sADI sattara bhava) jeTaluM hoya che ane utkRSTathI attamuhUrta jeTaluM hoya che. nigodanA jIvone AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, viSaya (maithuna) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda 227 saMjJA ane parigrahasaMjJA e cAra saMjJA avyaktapaNe hoya che. vaLI teone krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAre kaSAya paNa avyaktapaNe hoya che. puruSa veda, strI veda ane napuMsaka veda e traNa vedamAMthI nigodanA jIvone phakta napuMsaka veda ja hoya che ane te paNa avyaktapaNe ja hoya che. nigodanA jIvo mithyAdaSTi hoya che. teone avyakta mithyAtva hoya che. teo vicAra karavAne azakta hovAthI teone asaMjJI jIvo kahevAmAM Ave che. teone cha lezyAmAMthI phakta kRSNa, nIla ane kApota e traNa lezyA hoya che. nigodanA jIvone matiajJAna ane zrutajJAna atyaMta alpa pramANamAM hoya che. nigodanA jIvone akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM jJAna hoya che. vaLI teone mAtra eka ja indriya- sparzendriya hovAthI teo atyakSa darzanavALA hoya che. Ama, teone be ajJAna ane eka darzana ema maLIne traNa upayoga hoya che. nigodamAM eka zarIramAM rahelA anaMta jIvo avyakta arthAtu aspaSTa azAtA vedanAno anubhava kare che. e vedanA sAtamI narakanA jIvonI vedanAthI anaMtagaNI vadhAre hoya che. teone spaSTa caitanya nathI, to paNa bhale avyakta prakAranI paNa vedanA to teo avazya anubhave che. bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne kahyuM hatuM : jaM narae neraiyA dukhaM pAti goyamA tikhkhaM / taM puNa nigoajIvA anantuguNiyaM piyANAhi / / [ he gautama ! nArakImAM nArInA jIvo je du:kha pAme che, tethI anaMtaguNa du:kha nigodanA jIvo pAme che ema jANavuM. } Ama, saMsAramAM sauthI vadhu du:kha nigodanA jIvone hoya che. nigodamAMthI nIkaLelo koI bhAgyazALI jIva anantarapaNe eTale ke taratanA bIjA bhave paMcendriya tiryaMca thAya to samyakta ane dezavirati paNa pAmI zake tathA anantarapaNe jo manuSyabhavamAM utpanna thAya to samyakta, dezavirati ane sarvavirati paNa pAmI zake. nigodanA jIvone agrabhavamAM - pachInA taratanA bhavamAM mAMDalika, cakravartInAM cauda ratnonI padavI, tathA samyakta, dezavirati ane sarvavirati ema koI paNa padavI maLI zake, paNa teone agrabhavamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva ane baladeva A cAra padavI na maLI zake. vaLI, teo anantara bhave Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jinatattva yugalikamAM, devamAM ane nArakamAM utpanna thatA nathI, tevI ja rIte yugalika, deva ane nArakanA jIvo anattara bhave nigodamAM AvatA nathI. koIpaNa eka jIvanA AtmapradezonI utkRSTa avagAhanA cauda rAjaloka pramANa che. kevaLI bhagavaMto jyAre samududhAta kare che tyAre cothe samaye temano eka eka Atmapradeza lokAkAzanA eka eka pradeza upara AvI jAya che. eTale ke emanA Atmapradezo cauda rAjalokamAM vyApta bane che. A jIvanI utkRSTa avagAhanA che. have jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa hoya che. jIva jyAre saMkucita thAya che, nAnAmAM nAno deha dhAraNa kare che tyAre te aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa avagAhanAvALo thAya che. AvI saMkucita jaghanya avagAhanA phakta nigodamAM hovAthI eka nigodanI avagAhanA aMgulanI asaMkhyAta bhAgapramANa che. eka nigodamAM anaMtA jIvo hovAthI, eTale ke teonuM eka sAdhAraNa zarIra hovAthI nigodanA badhA ja jIvonI avagAhanA sarakhI hoya che. koI paNa vanaspati sAdhAraNa che ke pratyeka che te kevI rIte jANavuM ? te mATe kahyuM che ke je vanaspatinI zirA (naso), saMdhi (sAMdhA) ane parva (gAMThA) gupta hoya, je vanaspatine bhAMgavAthI sarakhA bhAga thAya, jemAM taMtu na hoya ane chedavA chatAM je pharIthI UgI zake te sAdhAraNa vanaspati kahevAya. A uparAMta bIjAM paNa kAraNo che jene lIdhe amuka prakAranI vanaspatine sAdhAraNa vanaspati kahevAmAM Ave che. amuka vanaspati ke teno amuka bhAga amuka kALa sudhI sAdhAraNa vanaspati gaNAya che. ane pachI te pratyeka vanaspati thAya che. sAdhAraNamAMthI pratyeka ane pratyekamAMthI sAdhAraNa vanaspati kyAre kyAre kaI vanaspatimAM thAya che tenI vigate chaNAvaTa zAstragraMthomAM thayelI che. kanda, aMkura, kisalaya, panaka (phUga), sevALa, lIlAM AduhaLadara, gAjara, thuvara, kuMvArapATo, gugaLa, gaLo vagere sAdhAraNa vanaspatimAM gaNAya che. AvAM kula batrIsa prakAranAM anaMtakAya batAvavAmAM AvyAM che. ene abhakSya gaNavAmAM AvyAM che. enA bhakSaNathI bahu doSa lAge che kAraNa ke enA bhakSaNathI sUkSma jIvonI pAra vagaranI hiMsA thAya che. nigodanA jIvo mAMsamAM paNa utpanna thAya che. zrI hemacaMdrAcArya yogazAstranA trIjA prakAzamAM kahyuM che : Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 nigoda sadyaH samUcchitAnta-jantusantAnadUSitam / narakAdhvani pAtheyaM ko'znIyAt pizitaM sudhIH / / [ prANIne kApatAM ke vadha karatAMnI sAthe ja tarata ja mAMsanI aMdara nigodarUpa anaMtA saMmUchima jIvo utpanna thAya che ane tenI vAraMvAra utpanna thavAnI paraMparA cAlu ja rahe che. mATe narakanA mArganuM A pAtheya (bhAtuM) che. kayo samaju mANasa narakanA bhAtA sarakhA mAMsanuM bhakSaNa kare ? ] eka nigoda (sUkSma ke bAdara)mAM anaMta jIvo che. cauda rAjalokamAM nigodanA goLA asaMkhyAta che. bAdara nigoda asaMkhyAta che ane pratyeka nigodamAM anaMta jIva che. bAdara nigoda karatAM sUkSma nigoda asaMkhyAtaguNI vadhAre che. vaLI pratyeka sUkSma nigodamAM anaMta jIvo che. eTale sUkSma ane bAdara nigodanA jIvo anaMta anaMta che. vartamAnamAM siddhagatimAM gayelA jIvo anaMta che. bhUtakALamAM anaMta jIvo mokSe gayA che ane bhaviSyamAM anaMta jIvo mokSe jaze. Ama traNe kALanA siddhagatinA jIvono kula saravALo kyAre paNa pUchavAmAM Ave tyAre eka ja javAba raheze ke "haju eka nigodano anaMtamo bhAga mokSe gayo che." dravyalokamAM kahyuM che : na tAdag bhavitA kAla: siddhA: sopacayA api / yatrAdhikA bhayaMtyeka-nigodAnaMtabhAgata: / [ evo kALa bhaviSyamAM AvavAno nathI ke jyAre sarva (traNe kALanA) siddhAtmAone ekatra karavAmAM Ave to paNa eka nigodanA anaMtamAM bhAga karatAM adhika thAya. ] [ zrI jinezvara bhagavAnanA mArgamAM jyAre jyAre (siddhagatinA jIvonI saMkhyA vize) pRcchA karavAmAM Ave tyAre tyAre eka ja uttara maLaze ke eka nigodanA anaMtamA bhAganA jIvo siddhagatimAM gayA che. ] have ATaluM to nakkI che ke cauda rAjalokamAM manuSyakSetramAMthI manuSya gatinA jIvo satata mokSe jAya che. eTale caturgatirUpa saMsAramAMthI jIvo to ochA thAya che. eka jIva mokSe jAya eTale te ja samaye eka jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLI vyavahAra rAzimAM Ave che. kAraNa ke vyavahArarAzinI saMkhyA kAyama akhaMDa rahe che. paraMtu avyavahAra rAzimAMthI to jIvo satata ochA thatA jAya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jinatattva che. avyavahArarAzine satata phakta hAni ja thatI rahe che. paraMtu vyavahArarAzimAM hAni ane vRddhi baMne sarakhI ja thatI rahe che. eTale vyavahArarAzi haMmezAM talya saMkhyAvALI rahe che ane avyavahArarAzine ekAnta hAni ja thayA kare che. Ama chatAM siddhagatinA jIvo eka nigodanA anaMtamA bhAga jeTalA kema kahevAmAM Ave che ? vaLI, nigodanA jIvo satata ghaTatA ja rahe to chevaTe (bhale anaMta kALe) evo vakhata nahIM Ave ke jyAre nigodamAM koI jIva bAkI rahyA ja na hoya ? A be praznono uttara samajavA mATe pahelAM rAzi vize samajavuM jarUrI che. saMkhyAne samajavA mATe mukhya traNa rAzi che : (1) saMkhyAta, (2) asaMkhyAta ane (3) anaMta. A traNenA peTA prakAro che ane enA paNa peTA prakAro che. (cothA karmagraMthamAM e vize mAhitI ApI che.) A prakAro bahu ja vyavasthita ane vaijJAnika che. Adhunika gaNitazAstra paNa e svIkAre che. - ekathI amuka AMkaDA (Digit) sudhInI rakamane "saMkhyAta' kahevAmAM Ave che. eno vyavahAra eka rItano hoya che, jema ke pAMcamAM pAMca umerIe to dasa thAya. pAMcamAMthI pAMca bAda karIe to zUnya Ave. pAMcane pAMce guNIe to paccIsa thAya ane pAMca pAMce bhAgIe to javAba "eka' Ave. paraMtu asaMkhyAtamAMthI asaMkhyAta bAda karo to paNa asaMkhyAta ja rahe. asaMkhyAtamAM asaMkhyAta umero to paNa asaMkhyAta ja thAya. asaMkhyAta kyAreya asaMkhyAta maTI saMkhyAta na thAya. tevI ja rIte anaMtamAMthI anaMta bAda karo to zunya nahIM, paNa anaMta ja Re. (Infinity - Infinity = Infinity) strict L341 2xvid 0121642 Ravid 414. (Infinity x Infinity = Infinity). eTalA mATe avyavahArarAzi nigoda kyAreya anaMta maTIne asaMkhyAta thAya nahIM. (jo asaMkhyAta thAya to pachI asaMkhyAtamAMthI saMkhyAta paNa thaI zake ane saMkhyAtamAMthI zUnya paNa thaI zake.) eTale avyavahAra rAzi nigoda anAdi-anaMta che ane anAdi-anaMta ja raheze. siddhagatinA jIvo anaMta che to paNa nigodanA anaMtamA bhAga jeTalA ja raheze. eTalA mATe "ghaTe na rAzi nigodakI, baDhe na siddha anaMta' evI ukti pracalita banI gayelI che. nigodamAMthI nIkaLelo jIva pAcho nigodamAM na jAya evuM nathI. je Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda 231 jIvanAM tevA prakAranAM karma hoya to te pAcho nigodamAM jAya che. manuSya, tiryaMca, deva ane nArakI e cAre gatimAM paribhramaNa karIne AkhA saMsArano anubhava laIne, mokSagati na pAmatAM jIva pAcho nigodamAM AvI zake che. evA jIvone caturgati nigoda" kahevAmAM Ave che. nigodamAMthI nIkaLyA pachI jIva uttarottara vikAsa sAdhato manuSya bhavamAM AvI, tyAga saMyama dhAraNa karI, sarvavirati samyagudRSTi banI uparanA guNasthAnake ArohaNa kare che, paraMtu mohanIya karmane kAraNe dasamA guNasthAnakethI upazamazreNI mAMDI agiyAramA guNasthAnakethI nIce paDe che. koIka jIvo to evA vegathI paDe che ke teo sIdhA nigodamAM cAlyA jAya che. pharI pAchuM emane UrdhvarohaNa karavAnuM rahe che. alabatta, temanA saMsAraparibhramaNano kALa maryAdita banI jAya che. teo ardhapudgala parAvartanamAM hoya che, to paNa eTalo kALa paNa ocho nathI. emAM anaMta bhavo pharI pAchA karavAnA Ave che. moTA moTA mahAtmAo paNa mohanIya karmane kAraNe pAchA paDyA che ane nigodamAM gayA che. eTale mANase vicAra karavo joIe ke potAno jIva nigodamAMthI nIkaLI rakhaDato rakhaDato, athaDAto kUTAto, aneka bhayaMkara du:kho sahana karato karato anaMta bhave manuSya janma pAmyo che, to have evAM bhAre karma na thaI javAM joIe ke, jethI pharI pAchA nigodamAM pachaDAIe ane ekaDe ekathI zarU karavAnuM Ave. nigoda jevA atyaMta sUkSma ane gahana viSayanI samajaNa ane zraddhA prApta thAya to mANase AtmavikAsa mATeno puruSArtha cUkavA jevo nathI.