Book Title: Nagdutta Charitram
Author(s): Shubhshil Gani
Publisher: Hiralal Hansraj Pandit
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600412/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRESISTERIESBETERaaves // nAgadattacaritraM // // zrIjinAya namaH // DOSED ( kartA-zubhazIlagaNi) (dvitIyAvRttiH) chapAvIprasiddha karanAra paNDita hIrAlAla haMsarAja-jAmanagara. saMvat 1991 -(*)kiMmata 0-10-0 ESSESED sane 1935 DEEEEEEEEDIESISEDIESED Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgadatta caritraM // 1 // ||shriijinaay nmH|| ' || cAritravijayagurubhyo namaH // // atha zrInAgadattacaritraM prArabhyate !! ( kartA-zrIzubhazIlagaNI) (chapAvI prasiddha karanAra-paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja jAmanagaravALA) ___ adattaM yo na gRhNAti / parasya duHkhito'pi san // nAgadatta ivApnoti / sa muktikamalAM kramAt | // 1 // vArANasyaM nagaryA jitazatrunAmA nRpo rAjyaM karotisma. tatra caiko dattAkhyaH zreSThI nyavasat. tasya | ca dhanazrIrityabhidhA priyAsIta. jinadharma samyagAdareNa pAlayatosyayoH kramAdekaH putro'bhUta. mAtApitRbhyAM tasya janmotsavaM vidhAya nAgadatta iti nAma vihitaM. krameNa bAlyabhAvamullaMghya lekhazAlAyAM preSito'sau nAgakumAraH sakalakalAbhyAsaM cakAra, dharmazAlAyAM gatazca munInAM pAzve dharmazAstrajJAnamapi saMpAdayAmAsa. athaikadA pitari paMcatvaM prApte sa nAgadatto dravyopArjanArthamekaM yAnapAtramAruhya bhUribhirjaneyuktaH RECTENAMExOMRe% Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C nAgadatta % caritraM // 2 // EC % -LoCHOLOGROLOGextCEOS paradvIpe gaMtu jaladhimadhye prayANamakarota. ito jaladhimadhye gacchat tatpravahaNamakasmAnIcasthAnasthitajale gartAmadhye nipatitaM. tatastadyAnapAtrasya tadgartAmadhyAvahiniSkAsanAya nAvikairbhUriyatne kRte'pi kathamapi tabahirna nissasAra. vyAkulIbhRtAH sarve'pi yAnapAtrasthitA lokAH zAMtikapoSTikAdikAryANi kurvatisma. paraM tAni sarvANi kAryANi niSphalAni jAtAni. tadA nAgadattastadyAnapAtrasvAminaM dhanadattazreSThinaprati prAha | bho dhanadatta! ita Asanne zaile bahavo bhAraMDapakSiNa upaviSTA dRzyante, tena yadi ko'pi sAhasikaH pumAM- || statra gatvA tAn pakSiNastata uDDApayet , tadA teSAM pakSebhyo bahurvAyurutpatsyate, tena vAyunA preritaM cedaM / yAnapAtraM nUnamito gartAto bahinissariSyati, evaM naiSAM sarveSAM janAnAM prANarakSaNaM bhaviSyati, anyathAtraiva yAnapAtramadhye vayaM sarve'pi prANarahitA bhaviSyAmaH. tat zrutvA tena dhanadattazreSThinA proktaM, bho janAH | yuSmanmadhyAta kiM ko'pyevaMvidhaH sAhasiko jano vidyate? yo nAgadattoktaM kAyaM kuryAt . evaM zreSTinA kathito'pi ko'pyetata, kArya kartumutsAhaM na karotisma. tadA tena yAnezena dhanadattazreSThinA proktaM, yaH ko'. 'pi tatra gatvA tAn bhAraMDapakSiNa uDDApayiSyati, tasya nUnamahaM dInArazataM dAsye. tat zrutvA sa sAhasiko % Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nAgadatta caritraM RAA // 3 // 3 nAgadattastatra gatvA gartAmadhyAdyAnapAtrAkarSaNAya tAn bhAraMDapakSiNA uDDApayAmAsa. tatkSaNameva tatpakSo spannena pracaNDavAyunA sakalamapi jaladhijalamullalitaM. drutamevocchaladbhidadhijalomibhirutpATya tadyAnapAtraM | gartAto bahirAkRSTaM, tataH krameNAnukUlavAyunA preritaM tatpravahaNaM janepsitasthAne saMprAptaM. atha sa nAgada- | tastatra zaile sthitaH kSutpipAsayA pIDitastato nirgamanopAyaM ciMtayatisma, yadyahaM kSutpIDayA'traiva mariSyAmi, tadArtadhyAnato me durgatibhaviSyati, tadadhunaiva parameSTinamaskAradhyAnaparA jaladhijale patitvAtmaghAte karomi. iti vicitya sa dharmadhyAnaparo namaskArAn dhyAyan jhaMpAM datvA jaladhau nipatita ekasya kasyacinmatsyasya mukhe praviSTaH ito'sau matsyo'pi taran krameNa jaladhitaTe prAptaH. tato yAvattena matsyena nijaM | mukhaM tatra vikAsitaM. tAvat sa nAgadatto'pyavasaraM labdhvA drutaM tanmukhAducchalya bahinissasAra. tataH ka-3 smizcijalAzaye gatvA jalaM pItvA svasthIbhUya sa vanaphaladyAhAraM cakAra. evaM phalAhArAdibhiH svanirvAha kurvana grAmAdagrAmaM paribhraman sa krameNa nijanagare samAyAtaH, tatastena tatra tasya dhanadattazreSThinaH pAve | pUrvapratipannaMdInArazataM yAcitaM. paraM sa dhRSTo lobhAbhibhUtaH zreSThItaM na kiMcidapyarpayatisma, pratyuta kathayAmAsa -% CCHOOLCANCxtK4 * 4- 5 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgadatta mUla caritraM // 4 // // 4 // OMOMOMOMOMOMOMOMRR ca, bho tvaM kena dRSTaH? ahaM tvAM nopalakSayAmi, nUnaM tvamalIkameva jalpasi. tat zrutvA manasi dUno nAgadadattastamavadat , yadi pratipannaM dInArazataM vaM me nArpayiSyasi, tadaitavRttAMta rAjJe nivedya tvAM daMDayiSyAmi. || tata zrutvA tena dhRSTena dhanadattenoktaM, yadi taba zaktirbhavati, edA sukhena svaM ciMtitaM kuru ? atha dharmadhyA- 81 naparAyaNaH sa nAgadattaH paradhanaparAGmukhaH kasyApi patitaM skhalitaM vA dhanaM na gRhNAti. tena janamadhye tasya bahvI prazaMsA jAtA. itastatraiva nagare priyamitrAkhya ekaH sArthapatirvasatisma, tasyAtIvarUpavatI | zIlAdiguNagaNAlaMkRtA nAgasurityabhidhAnA tanayA vartate. kramAdyauvanaM prAptA sarvakalAkuzalIbhUtA sAnAgadattakotiM nizamya tameva pariNayanArthamutkaMThitA babhUva. atha tatraiva nagare vasudevAkhyo nagarAdhipaterakSako vasatisma, paraM so'tovadhRSTaH kUTakAryatatparatpaurANAmaprItipAtraM babhUva. tena vasudevena tasyA nAgava- 3 sukanyAyA rUpaM vilokya mohitena pariNayanArtha tatpitroryAcanaM kRtaM, paraM nAgadattopari nijaputrapremavijJAya priyamitrasArthapatinA tasmai nijakanyA na dattA. tataH zubhadivase sA nAgavasukanyA gADhapremapurassaraM nAgadattaM pariNItA. enaM vRttAMtaM vijJAyAtIvamatsarAbhibhUtaH sa vasudeva ArakSakastaM nAgadattaM kvA SaxOM%OMOMOMOM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgadatta mUla 13 pyanarthe pAtayituM sarvadA chalaM vilokayAmAsa. athekadA tasya nagarasyAdhipatirhayavAhanakrIDAthai nagarAhaH || 4 hirudyAne jagAma. tatra krIDAM kRtvA pazcAd vyAvartamAnasya tasya nRpateH karNato'nAbhogAt kuMDalamekaM bhU- caritraM maMDale nipatitaM. ito'dattAdAnaparigrahapratyAkhyAnavratadhArI sa nAgadattastasmin mAge gacchan taM kuMDalaM // 5 // vIkSya taM mAgaM vimucya mArgAtareNa gatvASTamIdine vanamadhye kAyAtsargadhyAnena sthitaH. itaH kuMDalagave. SaNArtha niHsRtaH sa vasudevatalArakSastatra mAgeM patitaM taM kuNDalaM dRSTvA gRhItvA ca vicArayAmAsa, ahA! adya te mama vairiNaM nAgadattaM kaSTe nipAtayituM mamocIno'vasaro labdho'sti. iti vicArya sa duSTastalArakSastaM kuNDalaM vastramadhye veSTayitvA, yatra sa nAmadattaH kAyotsargadhyAne lInaHsthito'sti, tatra gatvA tasya pAdAgre mumoca. tataH sa. duSTastena mArgeNa rAjAnaM hayavAhanArtha ninAya. tatra kAyAtsargadhyAnasthitasya tasya nAgadattasya pAdAya patitaM kuNDalopetaM tadvastramutpAdhya. tanmadhyasthaM taM ratnakuNDalaM rAjJe darzayitvA sAkhalastalArakSaH prAha. svAmin ! yadA rAjamArge'hamupaviSTo'bhavaM, tadAnena nAgadattena tatra gacchatA nIcevinamya kimapi gRhItamAsIta, athaitadvilokanena jJAyate yattena nUnaM tatra patito'yaM bhavatAM ratnakuMDalo gRhotaH %ARSHAROHORICHOCKECASCA %%A4% Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM nAgadatta caritraM SAMACHAR athAtra mArge'smAn Agacchato vilokya vastraveSTitaM ca taM kuNDalamatra guptIkRtya svayaM dhUrtIbhUya dharmadhyAnacchelanAsmAn pratArayituM maunaparAyaNaH sthito'sti. talArakSoktaM taM vRttAMtaM nizamya, kuNDalaM cApi tatraiva labdhvA tatsava satyaM manyamAno bhUpaH krodhAbhibhUtaH san taM talArakSaM prAha, bho talArakSa! evaMvidhaM daMbha kurvan sa IdRzaM cauryakarma karoti, tasya nUnaM zRlAropaNameva kriyate, atastvamenaM cauryakAriNaM nAgadattaM zUlayAmAropayeH, ityAdizya rAjA svasthAne yayau. athaivaMvidhaM nRpAdezaM nizamya svavairaniryAtanArtha labdhAvasaraM svaM manyamAnaH sa talArakSo dRSTo viDaMbanArthaM taM nAgadattaM svaropari AropayAmAsa. tatastadAdiSTA rAjasevakAstaM zRlAyAmAropayituM vadhyabhUmau ninyuH. tato vadhyavAjitreSu vAdyamAneSu teryAvata sa nAgadattaH | zUlayAmAropitastAvatsA zUlA suvargasiMhAsanarUpA jAtA, tairmuktAH prahArAzcApyAbhUSaNarUpA jAtAH. 18 tad dRSTvAzcayaM prAptAste sarve'pi rAjapuruSA bhayabhItA jAtAH, tataH krameNa tadAzcarya vilokayituM bahavo nAgarikAstatra samAyAtAH. krameNAkarNitetavRttAMto rAjApi tatra saMprAptaH. tadA nAgadattapuNyA kRSTayA zAsanadevatayA tatogatya vyomasthitayA nRpAdInAM sarveSAM nAgarikANAM samakSaM proktaM, OMOM-% % % % Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgadatta caritra // 7 // // 7 // | bho lokAH! ayaM nAgadatto mahAbhAgyavAn vidyate, ayaM ca mahAna puruSottamo'sti, yato'sI prANAtyaye'pi ||3|| parakIyaM vastu na gRhNAti. pugapi dhanadattazreSThinAsyArpaNAya svayaM pratipannaM dInArazatamapi nArpitamasti, ||81 ityuktvA zAsanadevyA tasya nAgadattasya sarvo'pi vRttAMto janAnAmagre kathitaH, evaM tena duSTena basudevatalArakSeNa vihitamenaM sarvamapi chalaM prakaTokRtya sA zAsanadevatAdRzyIbhUnA. etaM vRttAMtaM nizamya rAjAdayaH sarve'pi lokA Azcarya prAptAH. atha rAjApi kSamAyAcana pUrvakaM taM nAgadattaM sanmAnya paTTakakuMjarArUDhaM vidhAya || mahotsavapurassaraM svagRhe samAnIya. bahudravyadAnAdinA sanmAnayAmAsa, yataH-dhammo mNglmulN| osahamaulaM ca sabadukkhANa dhammo balaM ca viulaM / dhammo tANaM ca saraNaM ca // 1 // dhammo maMgalamukkiDaM / ahiMsA saMjamo tavo // devAvi taM namasaMti / jassa dhamme sayA maNo // 2 // tato rAjA taM dhanadattaM vyavahAriNaM nijapAveM samAhayata. tadA so'pi bhayena kaMpamAnazarIro napA samAgatya nijAparAdhakSamA yAcanapUrvakaM tasmai nAgadattAya dInArazataM samarpayAmAsa. tataH kuddho'sau rAjA taM durjanaM vasudevAbhidhamArakSakaM svedazAniSkAsayAmAsa. yataH-adharmAllabhate jantu-dukharogAdisaMtatiM // alpAyustvamasanmAnaM / SHRSaxOMOM-% % Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REC nAgadatta caritra // 8 // // 8 // AxwA * SHALCOHORGARCANELSA daurbhAgyaM niHsvatAM punaH // 1 // tato nRpAdinAgarajaneratIvasanmAnito'sau nAgadatto jainadharmarAdhanaparastayA nogavasupriyayA saha bhoganilAsAn bhuMktasma. evaM cira jainadharmamArAdhya prAMte ca pravrajyAM gRhItvA sa tIvratapo'sinA karmArIn vidArayan prAMte kevalajJAnamAptavAn . tato'so nAgadattaH kevalI caMdramA iva bhAsuro mahImaMDale bhUribhavyajanakumudavanAni nijavacanakiraNaiH prItibodhayan sarvakarmakSayAnmuktiM jagAma. // iti AdattA'grahaNaphalopadarzane zrInAgadattakevalicaritraM samAptam // zrIrasta // A graMtha zrIjAmanaganivAsI paNDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAje svaparanA zreyamATe zrIzubhazIla. gaNIjIe racelA kathAkoSamAthI uddharIne tenI mUlabhASAmAM banatA prayAse sudhAge vadhAro karIne potAnA zrIjainabhAskarodaya chApakhAnAmAM chApI prasiddha kayoM che. ||smaapto'yN grantho guruzrImaccAritravijaya suprasAdAta // % aey Page #11 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DEDEEMISSISISTEISSISTRICISTRIES // iti zrInAgadatta caritraM samAptam // SEEEEEER REEDESIBEESESSISEBEDEED