Book Title: Montisory Paddhati vishe Vandha ane Mara Vicharo
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249180/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke * = 1, ** ja monTIsorI paddhati vize keTalAka vAMdhA ane te saMbaMdhI mArA vicAro [29] zikSaNanI aneka navI navI paddhatio pracAramAM AvatI jAya che. monTIsorI paddhati temAMnI eka che. hamaNAM hamaNuM te ApaNA dezamAM paNa dAkhala thatI jAya che. temAM bhAvanagaranuM bAlamaMdira saunuM dhyAna kheMcI rahyuM che. A maMdirane kAryakrama jANa, temAM thatA pragAne paricaya karI, tema ja tyAMnA zikSako sAthe carcA karI e paddhatinA saMbaMdhamAM kAMIka savizeSa jANavAnI mArI vRtti te prathamathI hatI. tevI taka maLI. A takane lAbha lauM te pahelAM UMcI keLavaNI pAmelA ane sarakArI uce haido dharAvanAra eka mArA snehI, je A maMdira ane tenI paddhatine paricaya karI AvyA hatA, teone monTIsorI paddhati vize zo abhiprAya che e meM jANI lIdhuM. e bhAIe A paddhati vize mukhyapaNe traNa vAMdhA mane jaNavyA. e vAMdhA pahelethI ja jANavAmAM AvyA eTale te bAlamandira ane tyAMnI paddhatinuM jema bane tema cekkasa jJAna meLavavAnI ane pachI te vAMdhAmAM keTaluM tathya che e vicAravAnI vRtti ubhavI. A vRtine anusarI bAlamaMdiranA kAryakramanuM savizeSa avakana ane te upara vicAra karavAmAM traNa divasa vyatIta thayA. pariNAme bhAre vicAra e bhAInA vicArathI judo ja baMdhAye. traNa divasanA avakana ane te daramiyAna thayelI carcAne atre Apa A lekha laMbAvavA nathI Icchata, paNa menTIsorI paddhati vize zA zA vAMdhA jaNAvavAmAM AvyA hatA ane te dareka vAMdhA upara vicAra karyo pachI ze vicAra baMdhAyo e ja TUMkamAM atre ApIza. A lekhane uddeza eTalo ja che ke dareka yogya vyakti koI paNa zikSaNa paddhatinA guNa-deSane ane tenA lAbhAlAbhane vicAra karatI thAya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ minTIsorI paddhati vize keTalAka vAMdhA [195 ane je paddhati vadhAre anuguNa hoya tenuM vAtAvaraNa taiyAra karavAmAM pitAthI banatA phALe Ape. traNa vAMdhA A che: (1) bahu kharcALapaNuM, (2) svacchanda (niyamanane abhAva), ane (3) harIphAInI gerahAjarI. pahelA vAMdhAnA saMbaMdhamAM vicAra karIe te pahelAM bAkInA be vAMdhAo vize pahelAM vicAra karI le veca thaze. dhaNaka mAne che ane kahe che ke menTarI zikSaNa paddhatimAM niyamana nathI, ane temAM bALake svacchandI bane che. ane teonA kathanamAM kAMI vajUda na jaNAyuM. traNathI cha varSanAM bALake je ekAgratAthI, je adabathI ane je anukULa vAtAvaraNathI AkarSAIne bAlamandiramAM zIkhatAM ane prayoga karatAM jovAmAM AvyAM, te uparathI ema jaNAya che ke prastuta paddhatimAM svachanda nahi paNa sAhajika vikAsanI keLavaNI maLe che. alabatta, je zikSakanI seTI, karaDI AMkha agara ADuMavaLuM vitaratI tenI vANune niyamana mAnavAmAM AvatuM hoya che tevuM niyamana menTIsorI zikSaNa paddhatimAM bilakula nathI ja. paNa AvA niyamanane atyaMta abhAva e te A zikSaNa paddhatine antarAtmA hoI tenuM bhUSaNa che, duSaNa nahi. je nAnAM nAnAM bALako mAbApanAM aneka dabANa, lAla ane kRtrima bhaye chatAM pitAnI caMcaLa vRtine svAbhAvika rIte eka viSayamAM nathI jI zakatAM, tathA je bALakone karmendriya ane jJAnendriya viSayaka vikAsa sAdhavA zikSakanI yama-daSTi niSphaLa nIvaDe che, te bALake lAlaca, bhaya ane sakhtAI vinA ApoApa aprAntapaNe AnandI cahere pitAnI caMcaLa vRttine potAnI pasaMdagInA viSayamAM lAMbA vakhata sudhI roke ane bahAranI preraNA sivAya ja karmoniya ane jJAnendriyane vikAsa sAdhe--e sthitine jo svacchanda mAnIe te sAcI svataMtratA, nirbhayatA ane sAhajikatAne zabdakoSa sivAya kyAMya sthAna nathI ema mAnavuM joIe. menTarI paddhatimAM harIphAInuM dhoraNa nathI ane tene lIdhe harIphAIthI thatI jJAnavRddhi e paddhatimAM na thaI zake e Aropa mUkavAmAM Ave che. A Aropa mUkanAra mAtra ema ja samajatA hovA joIe ke zikSaNanA pradezamAM harIphAI e ekAnta lAbhadAyaka tattva che, paNa kharI rIte ema nathI. koI vAra harIphAIthI harIphone lAbha thAya che khare, paNa ghaNuvAra harIphAImAM pAche paDanAra harIpha AtmAmAnanAne lIdhe hatotsAha thaI jAya Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] darzana ane ciMtana che, ane pachI te potAnA khIjAzaya ane pasaMdagInA viSayamAM paNa joItuM baLa meLavI zakatA nathI. dareka vyaktimAM utsAha e ja kharA prANa che. utsAhane harIphAI dvArA jagADavA temAM lAbha karatAM jokhama ochuM te nathI ja. dareka ALakanI dareka viSaya paratve zakti sarakhI haiAtI nathI. vRtti paNa judI judI hAya che. tethI pratyavAya vinAnuM tadna anukULa vAtAvaraNa UbhuM karI potapotAnI vRtti pramANe bALakane zakti khIlavavAnI taka maLe tA teone utsAha, kUvAmAM pANInI serA jhare tema, ApoApa potapotAnI pasaMdagInA viSayamAM jhare che ane kramazaH vadhe che. A svAbhAvika kramathI e lAla thAya che dareka bALakane potAnI ruci pramANe petAmAM rahelI viziSTa zakti khilavavAnI taka maLatI hAvAthI pAtAnuM vyaktitva sAdhavAne avasara maLe che ane je viSayanI zakti ke ruci na heAya te viSayamAM jarA paNa vyakti ke samaya na kharcAvAthI tene AtmA satta tejasvI ane utsAhamaya rahe che. krarajiyAta harIphAInA dhAraNamAM je viSyanI zakti ke ci na heAya temAM bALakA nicovAI jAya che, ane tethI AvelI nimba LatA potAnI pasaMdagInA viSayamAM paNu doDatA bALakane kAMIka skhalita kareja che. pharajiyAta harIphAIthI jJAnavRddhe kAI kAI vyaktane thaI hAya ane thAya che e vAta mAnI laI e, tApaNu te harIphAInI pAchaLa keTalAMka evAM aniSTa tattvA rahelAM che ke je zikSaNa lenAramAM ghusI javAthI tenA AtmAne zikSaNathI maLelA prakAza karatAM paNa vadhAre adhakAra arpe che. e aniSTa tattvAmAM kAMI maLavAnuM praleobhana ane nAmanA e be mukhya che. A me aniSTa tattvAmAMthI (jo zikSaNa lenAranA AtmA niLa hoya to ) IrSyA. ane adekhAI janme che, ane e adekhAI jindagInA cheDA sudhI AtmAne kAtarI khAya che. tethI mArA vicAra pramANe menTIsArI zikSaNapaddhatimAM phrajiyAta harIphAI ne tilAMjali devAmAM AvI che te, e paddhatinI icchavAlAyaka viziSTatA che. have atikharcALapaNAnA Aropano vicAra karIe. A ArApane vicAra karatAM e prazno udbhave che. te e ke menDIsArI zikSaNapaddhati e khIjI zikSaNapaddhati karatAM UtaratA prakAranI che ke bIjI paddhationI samakakSa ku teethI caDhiyAtA prakAranI che? jo bahu kharcALapaNA sivAyanI khIjI kAI kasoTI dvArA menDIsArI zikSaNapaddhati itarapaddhati karatAM UtaratA prakAranI sAbita karI zakAya to te UtaratApaNAne lIdhe ja maraNane zaraNa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ monTIsArI paddhati vize keTalAka vAMdhA thavA yogya che. paNa hajI sudhI monTIsArI zikSaNapaddhatinuM UtaratApaNuM sAbita karI zakAyuM nathI; eTaluM ja nahi, paNa divase divase vicAravamAM tenA caDhiyAtApaNA vize cesa abhiprAya adhAto jAya che; ane tenA niHsvArtha tathA prAmANika prayogakartAo teA bIjI kAI paNa zikSaNapaddhati karatAM tene vadhAre zAstrIya ane vadhAre svAbhAvika mAne che. hajI e patinA prayAgato karatAM vadhAre anubhava dharAvanAra khAjo kAI paNa e paddhatinu UtaratApaNuM sAbita karI zakayo nathI. tethI bahu khacoMLapaNAnA Aropane vicAra bIjA vikalpane svIkArIne ja karavA ghaTe che. menDIsArI zikSaNapaddhatinI pAchI je zAstrIyatA ane sAhajikatAnuM baLa che te ja te patinA zrIjI dhI paddhati karatAM caDhiyAtApaNAnI sAbitI che. e patinA prayAga, anubhave ane niyamonA vicAra karatAM mane te tenA caDhiyAtApaNA vize jarAye zaka nathI. tethI je prAraMbhamAM A paddhatinA akhatarAmAM bahu kharcALapaNa hoya ane che, tAya te jANIbUjhIne calAvI levuM e ja sarakArI prajA taiyAra karavAne mATe yogya che. ApaNe pracalita sarakArI paddhatinAM AchAM ane mAAM pariNAme anubhavIe chIe tathA tenu kharcALapaNuM paNa jANIe chIe. e paddhatithI zikSaNa lenAranAM zarIra ane mana baLavAna thavAne badale keTalAM nirmAlya ane hataprabha thaI jAya che; sarakArI zikSaNa ApavA jatAM mAbApanAM dhara keTalAM khAlI thaI jAya che; teo keTalAM devAdAra thaI jAya che ane chatAMye te zikSaNu lenAra so paikI keTalA jaNa pettAne ane potAnI pAchaLa AzA rAkhI kheDelAMne nizcinta kare che, e praznonA uttara have sau kAI jANe che. tema chatAM evI nirmANa ane gulAmIpAka paddhatimAM gaNyAMgAMvyAM kAI AgaLa vadhe che. e ja pralAbhanamAM ApaNI AkhI prajA saDAvAyelI che ane tethI te niSphaLa paddhatimAM bahu kharcALapaNuM hAvA chatAM paNa prazna tene nabhAvI le che. AthI UlaTu, monTIsorI paddhatimAM svAbhAvikatA hAI khaLAnAM AtmA, mana ane vANI e traNe vyavasthita rIte khIle evI ceAjanA che. A yAjanA pramANe zikSaNa levA janArane moTAmAM moTu' pralAbhana sarakArI pratiSThA nahi, paNa sarvAMgINa vikAsa e che. jo A paddhatinA prayAgA vicArazIla ane Uya zALI vyaktione hAthe ceDAM varSe avicchinna cAle to tenAM pariNAme leAka samakSa Ave, ane pariNAma sAme AvatAM vAtAvaraNa te pravrutine anukULa thAya. ekavAra menTIsorI paddhatinu 197 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ] darzana ane ciMtana vAtAvaraNa sAdhAraNa lokAnA manane AkarSita kare to bahu kharcALapaNAne prazna rahe ja kevI rIte ? atyAre prajAne je garIba, sAdhAraNa ane tavaMgara varga potAnAM bALakAnAM AtmA, mana ane vANInA sAhajika vikAsamAM rasa nathI letA ke vagara kharce te vikAsa sAdhavAnA lAbha maLatA hAya teAye te lAbha uThAvavA lakSa nathI ApatA; paNa tethI UlaTuM bhIkha mAgIne, karaja karIne ke sva hAmIne potAnAM bALakAnA upanayana, vivAha vagere prasa geAmAM kRtakRtyatA mAne che, te ja prajA koI paNa zikSaNapaddhatinuM AkarSaka vAtAvaraNa jue tyAre te kharcanI dizA badalAvI e paddhatine jarUra pepe. prajAnA mATe bhAga dharmane nAme jaDa saMskAronI abhyarthanAmAM lAkhA ane karADA rUpiyAno kharca kare che tathA dharmagurue potAnA damAma sAcavavA pAchaLa prajAnI reTImAMthI moTA bhAga core che. prajA paNa potAnA aneka niraka rItarivAjomAM niceAvAI kharca karyuM jAya che. paraMtu jyAre prajAnuM dhyAna kAI paNa zikSaNapaddhatinA sundaratama pariNAmavALA vAtAvaraNa tarapha AkarSAya tyAre e prajAne hAthe jaDa sakAre, dhamaguruonA aNuchAjatA Akhareza ane nAzakAraka rItarivAjo na ja poSAI zake, e niyama aitihAsika che. jo monTIsArI zikSaNapaddhatinA prayoga karanArAonA anubhava tene peAtAne dhaiya' ane UMDI AzA apadegtA hoya to kharcALapaNAnA prazna ADe AvavA ja nathI. alabatta, e kharcALapaNAnA prazna tatkALa pUratA heAya te te kaIka aMze ThIka che, paNa jo kAyama mATe bahu kharcALapaNAne A paddhatinA pracAramAM kAI Adhaka mAne te te mArA vicAra pramANe eka bhUla che. jo A paddhati iSTa pariNAma utpanna na karI zake. te tenA pratyeAktAe jAte ja tene nAvavAnuM baLa dharAve che, ane jo e pati sauthI vadhAre sarasa pariNAma lAvaze( jevA mArA te vizvAsa che) to tene bahu kharcALapaNu` kadI ADe AvavAnuM ja nathI. menTIsorI paddhati kharekhara kharcALa che. e vAta mAnya rAkhIne ja ekadezIya rIte atyAra sudhI A carcA karavAmAM AvI che, te khAsa hetusara. e hetu e che ke parAdhInatA, garIbAI, vahema ane ajJAnanA doSothI pIDAtA je deza, e ja doSonA poSaNa pAchaLa AMkho mIcI apavyaya kace jatA hoya ane jyAre tenI samakSa uparyukta doSanu nivAraNa kare tevI zikSaNapaddhati mUkavAmAM AvatI hoya tyAre, te dezane te pati viruddha khoLapaNAnA vAMdhA uThAvavAnA adhikAra ja kevI rIte saMbhave ? peAtAnAM bALakonA AtmAnI ane zarIranI kharI sundaratA jovAne badale mAtra tenAM zarIrane Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArIrI paddhati vize keTalAka vAMdhA [ 199 kRtrima rIte zaNagArI sundara batAvavA pAchaLa ghelAM thaI janAra mAbApane sAcA zikSaNa viruddha bahu kharcALapaNane vAdho yogya gaNAya zuM? je dharmaguruo, mullA, melavI ane paMDita pitAne ke pitAnA bhaktone hitaprazna vicAryA sivAya ja dharma ane zAstra vizenI zraddhA rUpa pheMcI pheravI bhaktinuM tALuM udhADI bhaktonI kupaNa tijorImAMthI paNa paise kaDhAvI pitAnuM Alasya piLe jAya che, teone prajAnI sAcI zikSA viruddha kharcALapaNane prazna uThAvo ghaTe ke pitAne kharca ocho karI prajAnA zikSaNamAM phALo Apa ghaTe? je leke ghara vecIne ke devAdAra thaIne dezamAM ke paradezamAM UMcI keLavaNI laI chevaTe nokarInA suvarNapiMjarAmAM pUrAya che ane binajarUrI kharce vadhArI mUkI devAmAM, sAdagInuM ane svAzritapaNAnuM barDe khupuM paNa tatva bhUsI javA jevI paristhiti UbhI karI mUke che, teonA mATe sAmAnya janatA mATe svAzraya ane sAdagI ApanArI zikSaNa paddhati viruddha kharcALapaNAne vAMdhe zebhe khare? je dezanI prajA tIrthone vaibhava ane rAjAonA vilAse pAchaLa kharcAtA kareDo rUpiyAne bojo hasate moDhe uThAvI zakatI hoya te prajA pitAnuM bhAvi ghaDanAra zikSaNapaddhati viruddha kharcALapaNa vize AMsu sAre te sthiti calAvI levA lAyaka gaNAya zuM ? paNa kharI rIte A paddhatimAM haMmezane mATe kharcALapaNane prazna rahI zake ja nahi. jema jema A paddhatinAM pariNAme vadhAre vyApatAM jaze ane A paddhati dezamAM vadhAre ne vadhAre pacatI jaze tema tema tenAM sAdhane ane upakaraNa ahIM ja sahelAIthI ane sastI rIte UbhAM karI zakAya evI goThavaNa paNa sAthe ja thatI javAnI. je vastu je dezane pace, te dezane te vastu chevaTe pitAne hAthe ja pedA karyo chUTake; ane tevI sthitimAM te vastu vadhAre sastI paDe evA spardhAmUlaka prayatna paNa anivArya thaI paDe che. e vastusthiti arthazAstrane jANanAra mANasathI ajANuM to na ja hevI joIe. eTale A paddhatinA pariNAmakArI akhatarAo nizcita rIte cAlatA rahe teTalA mATe jarUranuM che ke ApaNe evA akhatarA karanArAonA utsAhane leza paNa dhakko pahoMce tevuM eka paNa pagaluM na bharIe ane sAcA, nirbhaya ane AzAvAdI kAryakartA zodhaka yuvake taiyAra thAya tevuM svaccha vAtAvaraNa karI mUkIe. _zrIdakSiNAmUrti. me 1925.