Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohanavijayakRta caMdarAjAno rAsa B DaoN. kiIrtidA jozI 'caMdarAjAno rAsa" rUpavijayanA ziSya mohanavijayanI racanA che. madhyakAlIna gujarAtI sAhityanI A rAsakRtinI racanA saMvata 1783ne poSa suda pAMcama che. 4 ullAsamAM vibhAjIta A rAsanI 108 DhALa che ane tenI gAthA saMkhyA 2679 che. ATalI vistRta A racanAnuM vRttAMta addabhutarasika che. ekavAra ajANatAM ja vakragativALA ghoDA para savArI karatA karatA rAjA vIrasena jaMgalamAM pahoMcI jAya che. tyAM pANI pIvA ane snAna karavA nimitte te puSkaraNI nAmanI vAvamAM Utare che. AMtaraprAsa ane aMtyakAsanI yojanAthI kavie kareluM vAvanuM varNana dhyAnArha che : sakRpa tava nRpa utaryo, bAMdhyo hayavara chAMhi, pANI pIvA kAraNe, peTho puSkaraNi mAMhi, jalapUrI sagUrI bhU tATuMka samAna; ghaTita jaTila bahuphaTikanA nivaDa nivaDa sopAna, vimaLa kamaLa jaLa upare parimala bahu prakAra; guNa lINA svara jhINA, khINA dvirepha jhaMkAra, napharI sama zapharI tihAM, aviphariphariya aneka; paMtha zrama maMthara pathikane pucchathI kare jaLa seka. kavine vizeSa rasa kathAvarNanamAM che tethI tarata kathAtaMtu sAthe che. vAvamAM Utarelo rAjA vIrasena jogInA baMdhanamAM phasAyelI eka yuvatine juve che ne tene baMdhanamAMthI mukta kare che. yuvati potAno paricaya ApatAM kahe che ke jalakrIDA karavA jatAM jogIe mAruM apaharaNa kareluM hatuM. huM rAjakuMvarI caMdrAvatI chuM ane jyotiSIoe mArA mATe bhaviSya bhAkhyuM hatuM ke AbhApurIno rAjA vIrasena A kanyAno pati thaze. rAjA tenI sAthe lagna kare che. vIrasenanA A navA saMbaMdhathI tenI AgalI rANI vIramatIne duHkha thAya che. samaya jatAM caMdrAvatIne putra thAya che tenuM nAma caMda rAkhavAmAM Ave che. caMda A racanAnuM nAyaka pAtra che. aparamAtA vIramatI kathAnuM bIja che. vIramatInA manano saMtAna na thavAno asaMtoSa caMdarAjAnA jIvanamAM du:khonI hAramALA sarje che. apatyasukhathI vaMcita hovAne kAraNe hatAza thayelI rANI vIramatI ekavAra vividha strIone potAnAM saMtAno sAthe AnaMda karatI jue che ne manamAM vicAre che. aMgaja leI utsaMgamAM re na ramADyo jiNe nAra re te kAM sarajI saMsAramAM dhika dhika avatAra re." apatyasukhanI prApti mATe rANI vIramatI vidyAdhara pAse vighA prApta karelA eka popaTanI madada le che. popaTa caitrI pUnamanI rAte RSabhadeva svAmInA maMdire AvatI apsarAone maLavAnuM kahe che. vIramatI apsarAne maLe che ane potAnuM duHkha kahe che tyAre apsarA kahe che : 'bhAgyamAM suta nathI tAhare, nisuNa eka vicAra re mATe huM tane te sukhane badale, ' gaganacaraNI, zatruharaNI, vividhakaraNI rUpa re, nIrataraNI Adi vidyA deuM tuja anUpa re.' vividha vidyAo prApta thatAM apatyasukhanI khevanA choDI vIramatI unmatta bane che. vidyAprApti sajjanane thAya to e eno upayoga pArAvAra upakAra mATe kare che paNa, vIramatI vidyA thakI madamAtI nirabIha, jima ahi paMkhALo thayo, jima pAkharIo siha" have kathAmAM vaLAMka Ave che. vIrasena ane caMdrAvatI jarAvasthAnuM jJAna thatAM caMdakumAranAM guNAvalI sAthe lagna karAvIne putra caMdakumArane vimAtAne soMpI dIkSA le che. caMdakumAra aparamAtAne kathana na lopIza tuma taNuM" kahI mAnAM vacana zirodhArya kare che. caMdakumAra-guNAvalInuM sahajIvana AnaMdathI pasAra thAya che. ahIM kavie caMdarAjAnA vaibhava ane ThAThanuM duhAmAM kareluM varNana noMdhapAtra che. emAM khAsa karIne samakALe chae Rtu caMdarAjAnA darabAramAM vartI rahI hatI e darzAvatA varNanamAM kavinI kavitvazaktino paricaya thAya che : madajaLatanuM kALI ghaTA, daMta dAminI raMga; pAusa (= varSA =) pare darabAramAM, uddhata ati mAtaMga, nAsA kesara picarakI, phINa abIra lasaMta; hISa dhamAla gulAla gati, khele turaga vasaMta. nRpamayaMka vANI sudhA, prajA karNa jima sIpa: avitatha motI nIpaje, sadA zarada udIpa. nita nita navalAM bhaTaNAM, mukha AgaLa dIpaMta; kIdhAM dhAna khaLAM manu, Rtu Ave hemaMta bhaya himathI Anana kamaLa, dAdhA vepathu zIta; anAmI je Avi namyA, tihAM zizira supavitta. naca pura naca ghara naca vace, nahIM jaka koIne Adha; anya deza rAjA bhaNI, sadA duraMta nidAdha.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 vimAtA vIramatIthI caMdarAjAnAM A vaibhava-zAMti sahana thatAM nathI tethI caturAIthI strIcaritra vaDe te rANI guNAvalIne dezAMtara jovA javA saMmata kare che. prApta vidyAno durupayoga karIne vIramatI varSARtunuM vAtAvaraNa nagaramAM kare che pachI pote gabhInuM rUpa dhAraNa karIne kharanAda dvArA nagarImAM nidrAno unmAda prasarAve che. kavie duhAmAM A vAtAvaraNanuM kareluM varjhana lAkSaNika che dUrjana jana mana jevI zyAma ghaTA ghanaghora, uttara vALI unhIhI, mora kare jhIMjhora. daha dizI damake dAminI, jima manamatha karavALa, guhiro ati gAje gayA, korA vacce vimA jaLadhArA nizDa paDe, zItaLa pavana prasAra, sakkara kakkara sama uDe, jhaDa maMDe jaLadhAra. zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi tha paraMtu, caMdarAjA vIramatInI caMcaLatA pAmI jAya che. pote caturAI karIne vIramatI ane guNAvalI je AMbAnA vRkSa para besIne dezAMtara jovA javAnAM hatAM te vRkSanA polANamAM saMtAI jAya che. vIramatI guNAvatIne aSTApada-parvata, sametizakhara, arbudAcaLa, siddhAcaLa, gIranAra A pAMca tIrtho tathA jaMbudvIpanI pharate valayAkAre rahelA samudranuM darzana karAvIne vimalapurI tarapha jAya che. vimalapurInA rAjA makaradhvajanI putrI premalAlacchInAM lagna kanakarathanA putra kanakadhvaja sAthe thavAnAM hatAM. A lagnotsavamAM baMne Ave che. baMne paraNanAra kanyAnA AvAse jAya che. caMdarAjA temanI pAchaLa nagaramAM praveza kare che tyAMja sevako temane varapakSanA utAre laI jAya che. have zuM thaze ? pachI zuM thayuM ? jevI kUtuhalavRttinI hAramALA sarjatA A rAsanuM vastu kramazaH AgaLa vadhe che. caMdarAjA lagna hovA chatAM rozanI ke dhAmadhUma jovA na maLatAM vicAramAM paDe che ne eka pachI eka daravAjo pasAra karatA jAya che tyAM dareka daravAje 'padhAro caMdarAya' ema AvakAra meLave che tethI te AzcaryamAM garakAva thaI jAya che. chevaTe sAtamA daravAje pahoMce che tyAM temane rAjA kanakaratha maLe che. kanakaratha potAnA kuSTharogI ane kadarUpA putra mATe makaradhvajanI putrI premalAlacchIne paraNI lAvavA caMdarAjAne AgrahabharI vinaMtI kare che. caMdarAjA A adhama kRtyano asvIkAra kare che eTale kanakaratha temane potAno paricaya ApI samagra paristhiti samajAvIne temanI muMjhavaNano aMta ANe che. kanakaratha kahe che ke 'siMdha dezanA siMdhalapura nagaramAM huM ane mArI patnI kanakAvatI rahIe chIe. ame niHsaMtAna hatAM. mArI patnInA AgrahathI meM ArAdhanA karI gotradevIne prasanna karyAM ane saMtAnanI mAMgaNI karI. gotrajadevIe mArA nasIbamAM putra na hovAnuM kahyuM paraMtu devIne vinaMtI karatAM devIe saMtuSTa thaIne varadAna ApyuM ke vrutta dhArI eka tAre paDa temanI deva kura, ' meM kahyuM pApe pU. karuM vinati, avadhAro araja mukhya mAra tyAre devIe kahyuM - 'bAMdhyAM karama jeNe kharAM, tasa TALI na zake hoya.' samaya jatAM rANIne AkhA zarIre koDhavALo putra thayo te putrane kanakadhvaja nAma ApyuM. ame A kuMvaranI loko pAse khoTI prazaMsA karatA ane kahetA : 'rUpa adhika rRpa jAtano jI sura kuMvara isyo nahIM svarga.' 'koI duSTa nayana saMtApa, hove heta hetathI ja, huM bhAjaka bhUdharAmAMhe, rAkhIe tinne saMketathI jI, have ekavAra mAla vecavA vimalapurI gayelA vepArIoe mArA putra kanakadhvajanAM rUpaguNanI prazaMsA tyAMnA rAjA makaradhvaja pAse karI. makaradhvaje temanI prazaMsAthI prabhAvita thaIne potAnI putrI premalAlacchIno vivAha kanakadhvaja sAthe nakkI karI ApavAnuM kAma vepArIone soMpyuM. kuMvaranA rUpaguNanI tapAsa karyA vinA lagnasaMbaMdha nakkI na thAya evI salAha kanakarathane maMtrIoe ApI. tethI rAjAe temanA cAra pradhAno ane kuMvaranA rUpanI prazaMsA karanAra vepArIone siMdhalapura tapAsa karavA mohyA. kudarogI kuMvarano vivAha karavo e mArA mATe anaitika kArya hatuM tethI meM anicchA darzAvI paNa mArA maMtrI hiMsake kahyuM : kuLadevI rAdhA, kazuM putra nirdega, hiyaDAthI rakhe hAratA, meLazuM sarva saMyoga.' A maMtrI hiMsakanI oLakha enA nAmathaka bhAvakane maLI jAya che. vaLI, kavine mukhyatve sIdhA prasaMgakzanamAM ja rasa che. pAtronA bAhya paheraveza ke temanAM koI sUkSma manovalaNo ke temanA sArAM ke kharAba guNa-lakSaNanAM sIdhAM varNana kavie bhAgye ja ApyAM che. paNa 'hiMsaka' jenuM nAma enI kuTilatAno paricaya kavi prastuta paMktiomAM Ape che 'kapaTI kuTila kadAgrahI durmati hiMsaka nAma, jaLa kahe tyAM thaLa paNa nahIM, calave DAkaDamALa, ravi udayAsta lage sadA, khoTI hAla ne cAla.' pachI kanakarathe kahyuM ke makaradhvajanA pradhAnoe premalAlacchI sAthe rAjakumAranAM lagna karavAno prastAva mukyo ane kuMvarane batAvavAnuM kahyuM. tyAre maMtrI hiMsake kapaTa karyuM : 'kuMvara rahe mozALa, chAMthI jopaNa doDhaso, aAgo, aLago maNe nizALa' paraMtu pradhAnoe varane tevAno Agraha rAkhyo. tethI maMdira terA maMtrI 2. tailAdika yoge navaDAvyA, AsaNa vAsaNa maMDAvyAM re, bhojana jugate zuM jamAvyA re sanmAnyA bhUSaNa ApI rai, jagamAM lobha samo nahIM pApI re.' ne ema pradhAnone phosalAvI lIdhA. pradhAnoe potAnuM kAma patAvI dIdhAnI vAta rAjAne karI tethI rAjAne lagnanuM muharta vAvyuM.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohanavijayakRta caMdarAjAno rAsa Ama lagna nakkI thatAM kanakaratha kahe che ke meM kuLadevIne "sAcI vimAsaNa eha ho je bhADe paraNI miyA' ArAdhIne kuSTarogamAMthI kuMvarane mukta karavAnuM kahyuM. tethI rAjA "jima ahi cheDe kaMcukI' ema premalAnI upekSA 'tava devIe upadigdha karmaroga nahIM jAya karIne dehaciMtA mATe jAuM chuM evuM kapaTa karIne UThI jAya che. paNa vArIza ciMtA sakaLa, koIka karI upAya.' premalA sAthe javAnI haTha kare che. caMda kahe che : pachI paristhiti nibhAvavA upAya darzAvyo. haTha zuM karo durjana karaze adekha ho 'lagana samaya AbhAnRpati, nArI vimAta sameta; aNuM na ghaTe vAdha nahIM, je vividha lakhiyA lekha ho, AvI paraNaze premalA, e tuma ama saMketa." akatha e kathA che aMgane, bAMdhI muThI lAkhanI ho" A rIte mArI nA chatAM pradhAne ayukta kArya karyuM che paNa pachI tyAMthI nIkaLI jAya che ne AMbAnA vRkSanI bakholamAM devInI madada maLatAM ame sAjana mAjana laIne AvyA chIe. jaIne bese che. vIramatI ne guNAvalI thoDIvAra pachI vRkSa para . lagnaveLA thatAM purohitoe vara padharAvavAnuM kahyuM paraMtu koIka koIka Ave che. vIramatI vidyApratApe vRkSa uDADe che. baMne caMdarAjA sahita bahAnA heThaLa ame ene aTakAvI rAkhyuM che eTalAmAM devIvacana AbhApurI AvI jAya che. pharI pAchuM vidhAno upayoga karI vIramatI pramANe tame AvI pahoMcatAM tamAre have A kAma karavuM paDaze. prAtaHkALanuM Agamana karAve che. caMdarAjA veza badalI sUvAno DhoMga A hakIkata sAMbhaLI caMdarAjA kanakarathane kahe che : kare che. rANI guNAvalI rAjAne jagADatAM keTalAMka vacano bole che e tuma karavI na ghaTe anIta jenAthI caMdarAjA AgaLa je paristhiti thaI temAM guNAvalI nirdoSa hiMsakane olaMbho dIje kehI vAtano ho che ema samajI jAya che ne vicAre che : dIse che tumacI khoTI jI rIta lAgyo saMga vimAtAno tiNe palaTANI nArI paraNI kima ApuM pAchI AchI gahinI ho guNAvalI potAno doSa pakaDAI gayo che ema samajI jAya che. kiNa vidha lAjavIe kSatrIvaTa' te vividha rIte potAnI nirdoSatA ane pativratApaNAne siddha karavAno paNa pachI caMdarAjAne kanakaratha rIjhavI le che. caMdarAjA bhAviyoge prayatna kare che. ema vArtAlApa karatAM : pANigrahaNa karavAnuM kabula kare che. vararAjA banelA caMdarAjAnuM kavie aMga vilakyuM nArIe, pekhyo paraNita kaMta, kareluM varNana prasanna vAtAvaraNanI anubhUti karAve che. thaI vilakhI jANyA kharA, vimaLapurI udaMta." 'siMhalarAye caMdananuM kIdhuM parama pavitra, guNAvalI sAsune jaI badhI vAta kare che ane umere che ke paherAvyo bahu mUlano, varano veza vicitra, ApaNe mArA patine chetaravA gayAM paNa ApaNe ja chetarAI gayAM. ratha sajavALA sajAkiyA, joDayA vRSabha taraMga, 'deza videza jotAM thakAM, duhavyA chayala sulatAna'. raNaNa jhaNaNa bahu raNajhaNe, raMgAcaMga suraMga. vIramatI guNAvalInI vAta sAMbhaLI krodhita thAya che ne laMba jhuMba jhAlA lulita, ziNagArI sukhapAla, vahu mata dharo ciMtA zoka lagAra hoM' jANIe harakha samudramAM, nAvA tareya vizALa. ema kahI caMdanI hatyA karavA taiyAra thAya che. ahIM vIramatInuM pharahariyA nejA pavana, jhiMkhaNIo jhaNaNaMta, vimAtApaNuM sUcavAya che. te kahe che : khabara kare manu surabhaNI, caMda jeha paraNaMta huM tane mUkIza nahIM, jAIza kiMthA tuM deva vIramatI ane guNAvalI nagaramAM pharIne tyAM varane jovA Ave che. INa veLA saMbhAra tuM, ISTha hoya je deva guNAvalI vararAjAne jotAM ja "bAI vara bIjo nahIM, e muja chAtI para beThI caDhI, thayo sabhaya nRpacaMda' prItama koka' ema kahe che paNa guNAvalInA saMdehane vIramatI guNAvalInI vinaMtIthI vimAtA caMdarAjAne jIvatadAna Ape che svIkAratI nathI. paNa DaMsIlI teno DaMsa choDatI nathI. caMdarAjAnuM jIvatara nakAmuM lagnavidhi pachI sogaThAbAjInI ramata ramatAM caMdarAjA karavA jevuM kArya kare che. 'daravaka eka kIdho ho maMtyo maMtrathI premalAlacchIne saMketathI prayatna kare che ke pote AbhApurIno caMdarAjA vIramatIe tisivAra, doro laI bAMdhyo ho kaMThe caMdane tehathI nRpa che. caMdarAjAnI sAMketika bhASAthI vicakSaNa premalA vicAramAM paDI juvo suMdara kUkaDo' A sRSTinI lIlA kevI che? bhAvi anyathA thatuM jAya che. nathI. dhuraMdhara rAjA pakSI banI gayo. ratnajaDita siMhAsana para ne raMga hato je paraNatAM te raMga nahi khelata ho suvarNanI hiMcoLA khATa para hiMcakanAra rAjA have ukaraDA para ne e raMgameM te raMgameM, aMtara anaMtAnaMta ho' pAMjarAmAM loDhAnI saLI para bese che. te daramyAna maMtrI hiMsaka caMdarAjAne nIkaLI javAnuM sUcave che. vIramatI guNAvalIne caMdarAjAne kUkaDo banAvyAnI ghaTanAnI jANa caMdarAjA "A meLo A rAtaDI' ghaDIe visarI zake tema nathI paNa koIne na karavA kahe che, nahIM to enuM pariNAma sAruM nahIM Ave sajA che,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 evI dhamakI Ape che. guNAvalI kUkaDAne potAnI pAse rAkhe che ne kAle sAruM thaze evI AzAe jIve che. kavi ahIM Azaya vize kahe che : cAle jagata maMDANa sakaLa AzA vaDe, AThe mAse cAtuka mukha jaLa lava paDe. anaLanAM IMDAM je te AzAe varSa, AzAjALa vizALa baMdhANI che badhe.' zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graM are premalAlInuM zuM thayuM te vize kavi kahe che. caMdArAjA premalAne choDI jato rahyo pachI rAta paDatAM tene koDhiyA patinA oraDAmAM dhakelI daine bahArathI sAMkaLa mArI devAmAM Ave che. premalAne potAnI sAthe thayelA tarakaTanI khabara paDe che. te kanakadhvajane tiraskAre che. kahe che ke mArA palaMgapara besavAthI tuM mAro pati thaI mAre tema nathI. "sovanakaLaze beThA vatI, zuM hove to garUDopamakAga' savAre kanakAvatInI mAtAne jANa thAya che ke premalAe tenA putrane tiraskAryo che tethI te tarakaTa race che. raDAroLa karIne kahe che ke premalAnA saMgathI mArA putrane rogavikAra thayo che. premalA pitAne ghera Ave che. pitA paNa tene dhikkAre che. pradhAnanI salAha ane kanakarathanI vinaMtIne avagaNIne rAjA premalAno vadha karavA tene mArAone soMpI de che ne kahe che jo jIvita cAlo tumai, to navi karo vilaMba' premA mArAo sAme khaDakhaDATa hase che ne potAno vadha karavA kahe che. jIvananA aMta samaye premalAne khaDakhaDATa hasavAnuM kAraNa mArAo pUche che. premalA kare che 'jo rakSaka ja bhakSaka bane, jo vADa thaIne cIbhaDA gaLatI hoya to kone kahevA joIe.' mArAo A vAta rAjAne pahoMcADe che. chevaTe rAjA putrIne bolAvIne tenA pati vizenI saghaLI vAta karavA kahe che. premalA saghaLA prapaMcanI jANa kare che ane potAne paraNanAra rAjA caMda hato ema kahe che. jemane parAvI tame te nahIM prItama sa pUravidezI AbhApurI, vIrasenano jAta. caMdanRpati pati mAharo, tume avadhAro tAta.' rAjyane tapAsa karatAM jAmavA maLe che ke premalAno vizvAsa karavA gayelA pradhAno dhananI lAlace varane joyA vinA ja tene jovo che ema khoTuM bolyA hatA. rAjA dIkarIne dhIraja Ape che. 'khAU~za mA tuM hIpaDe ciMtA, tuja upara kAle tAna kaheze susana jene daiva rAkhe teno vAMko vALa karavAne koI samartha nathI. caMdarAjAnI zodha mATe rAjAe tajavIja karavA mAMDI. A bAju AbhApurIno maMtrI vIramatIne kahe che tame rAjAne koI kAraNasara saMtADI rAkhyo che to have pragaTa karo kAraNa 'nRpa viArAja vidhrusalA, te to ThAle ukhala be muzalA nIrakhatI RturAIpUrvaka maMtrInI vAta TALe che ane kahe che ke hamaNAM rAjA vidyAdhara vidyA sAthe che tethI huM rAjya calAvIza. maMtrI sonAnA pIMjarAmAMnA kUkaDA vize pUche che tyAre kahe che ke guzAvalInA vinoda mATe meM kharIgho che. ema traNa varSa pasAra thaI jAya che. vI2matI vidyA vaDe ane devInI ArAdhanA karIne himAlayanA rAjA hemaratha sahita badhA rAjAone vaza karI le che. hemaratha sAthenA yuddhanuM varNana temAM AvatI upamAo ane prAsAnuprAsane kAraNe noMdhapAtra che. 'prabaLadaLa yugala kila sabaLa huA acaLa, karI para tI ThaMDI mA anazanA jANa paMcAnana tanamanA, arUNa huvA ghaNA mADI jAyA bhaNaNa bheMkAra bhaMbharave keI thayA, kIrti kamaLA kara gRhaNa rAgI.' Ama sAta varSa pasAra thaI jAya che. AbhApurImAM ekavAra naTaloko khela karavA Ave che emAMnA zivakumAra naranI putrI zivamAlA paMkhIonI bhASA jANatI hoya che. te nATakanA uttama khela kare che. nATakane aMte naTa caMdarAjAnuM yazogAna kare che tethI vIramatI nArAja thAya che. vaLI, naTane kazI bheTa paNa ApatI nathI. tyAre kUkaDArUpe rahelA caMdarAjA saunAnuM konuM cAMcathI pakaDI naTa tarapha pheMke che. bIjA divase paNa khela thAya che. emAM paNa vIramatI naTane bheTa ApatI nathI ne kUkaDo ratnajaDita kacoLuM naTa tarapha pheMke che. A joI vI2matI kUkaDAne mAravA taiyAra thAya che. guNAvalI AjIjI karIne vIramatI pAsethI kUkaDAne ugArI le che. trIjIvAranA khela vakhate paMkhInI bhASA samajatI zivamAlIne kUkaDo potAne bheTarUpe mAgI levA kahe che. zivamAlA pitA zivakumArane A vAtanI jAkA kare che pachI vimAlA potAnA khelathI rANI vIramatIne rIjhave che. zivamAra para rANI prasanna thAya che ne bheTa mAgavA kahe che. zivakumAra zivamAlAnI sUcanAthI kUkaDo bheTamAM mAMge che. guNAvalI kUkaDo ApavA taiyAra thatI nathI. maMtrI gumAvalIne samajAve che ane naTane jaNAve che. caMdanaresara eha che, paMkhI mAye karyo dharI kheda' zivamalA to A jANatI ja hatI. surAvalI zivAlAne kUkaDAnI bhALa rAkhavA vAraMvAra kahe che. have eka navI kathA umerAya che. naTo dezadeza karatA potanapura pahoMce che. tyAMnA maMtrInI putrI lIlAvatI nagarazeThanA putra lIlAdharane paraNI hatI. ekavAra eka bhIkhArIe lIlAdhara pAse bhIkha mAgI te na maLatAM bhIkhArIe lIlAdharane moTuM mAryuM. je nija bhujabaLa dhana na kamAve dhik dhik jIvita tehanuM, kudAkuda parAye paIe, karatA jAye kehavuM.ka tethI rUpasuMdara paradeza kamAvA javAnI haTha le che. rAjA, maMtrI ane nagarazeTha lIlAdhara paradeza jAya evuM icchatA nathI. tethI jyotiSIne sAdhe che. jyotiSI kahe che cha-bAra mahinAmAM sAruM muhUrta AvatuM nathI mATe prabhAtamAM kukaDo bole tyAre uttama muhUrta
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohanavijayakRta caMdarAjAno rAsa gaNIne te divase paradeza jaI zakAze. rAjA gupta Adeza tArA nagaranA badhA kUkaDAone nagara bahAra pahelethI ja mokalI de che. lIlAdhara dararoja kukaDo bolavAnI rAha jue che. evAmAM pelA nAyA tyAM AvI pahoMce che. teo pradhAnanA AvAsanI bAjumAM rAtavAso rahe che. savAra thatAM temanI pAseno phUkaDo bole che eTale lIlAdhara paradeza javAnI taiyArI kare che. lIlAvatI roSe bharAya che. te rAjAnA hukamano bhaMga karanAra nATakiyA pAsethI kUkaDo meLavavA kahe che. nATakiyAne vizvAsa ApI kUkaDAne maMtrI lIlAvatI pAse lAve che. lIlAvatI kUkaDAne kahe che : "viNa avAja te muja dhaDI. vera vasAvyuM Aja tuM paMkhI viNa paMkhiNI, vanamAM vyAkuLa thAya; to ame sarajI nAri, pativiNa kima dina jAya. avivekI niyaMtra che. niTa niphara nirauha ne tuM bolyo na hota to hota na kaMtAvikona' lIlAvatI potAnA virahanI vAta kare che te sAMbhaLI kUkaDAne potAnI pUrvAvasthA sAMbhaLI Ave che. kUkaDo mUrchita thaI jAya che. lIlAvatI tene zAMta kare che. pachI kUkaDo potAnI vivyathA jamIna para asaro lakhIne jaNAve che. phUMkaDAnI vyathA sAMbhaLIne lIlAvatIne thAya che mAruM du:kha to kUkaDA karatAM ghaNuM alpa che. lIlAvatIne pazcAttApa thatAM te kUkaDAnI kSamA mAge che ne kUkaDo nATakiyAne soMpI de che. nAdiyA tyAMthI nIkaLI dezavideza pharatA pharatA vimalapurI Ave che. prasaMgavazAt teo rAjAne AbhApurInI vAta kare che. maMtrI kUkaDA vize pUche che tyAre te caMdanarezane tyAMthI maLyo hovAnuM kahe che. naTo comAsuM nagaramAM gALavAnuM nakkI kare che. premalA nATakiyA vimalapurImAM rahe tyAM sudhI kUkaDo potAnI pAse rAkhavA mAMgI le che. cAra mAsa pasAra thaI jAya che. nATakiyA AvIne kUkaDo mAge che. premalA kUkaDAne cAra divasa vadhu rAkhavA saMmati meLave che. te pachI te kUkaDAne laIne puMDaragirinI yAtrAe jAya che. puMDarigira para eka sUryakuMDa hoya che je 'jANuM svarga zira bhaNI, kADhI daMta hasaMta' evo anupama hoya che. lAMbA samayanA duHkhathI chUTavA ane sadgati pAmavA kUkaDo sUryakuMDamAM jhaMpalAve che. premalA kUkaDAne bacAvavA tenI pAchaLa kuMDamAM kUde che. pANI aDatAM aparamAtAe caMdarAjAne bAMdhelo doro je ghaNo jIrNa thaI gayo hato te tUTI jAya che ne caMdarAjA tatkALa kUkaDo maTI manuSya thaI jAya che. zAzanadevI baMnene bahAra kADhe che. premalA caMdarAjAne oLakhe che ne pitAne A vAtanI jANa kare che. yAtrAethI pAchA pharI caMdarAjA vAjategAjate nagarapraveza kare che. makaradhvaja potAnI sAthe ThagaI karanAra kanakarane bhAre daMDa devA vicAre che paNa caMdarAjA avA upara suA karavI e sajjanatAnuM kAma che. ema kahI tene bacAvI le che. pachI ekavAra rAtre caMdarAjAne rANI guNAvalI yAda Ave che. caMdarAjA gupta rIte guNAvalIne ane maMtrIne potAnI muktinI vAta jaNAve che. vIramatIne A vAtanI jANa thatAM te devatAnI sahAyathI caMdane mArI nAkhavA tenI pAse pahoMce che paraMtu caMdarAjAnA prabhAvathI devatAo ja evI sthiti sarje che ke vIramatI mRtyu pAme che. premalAne laI caMdanareza AbhApurI pahoMce che. guNAvalI ane premalAne paraspara prema baMdhAya che. samaya pasAra thatAM baMnene kramazaH guNazekhara ane rizekhara ema be putro thAya che. ekavAra munisuvratasvAmI AbhApurImAM Ave che. caMdarAjA temane pUche ke potAnAM karyA karmIne kAraNe temane ghaNA du:khamAMthI pasAra thavuM paDyuM. suvratasvAmI rAjAne pUrvabhavanuM vRttAMta kahe che. ekAda apavAda bAda karatAM badhI ja maghyakAlIna jaina rAsakRtiomAM bane che tema rAjAne vairAgya thAya che teo dIkSA le che. temanI sAthe baMne rANIo, maMtrI, naTa, naTaputrI paNa dIkSA le che. 31 naryA addabhuttarasathI bharapUra ane kathArasanuM prAdhAnya dharAvatI A racanAmAM kathA AraMbhathI aMta sudhI ekasarakhI gatimAM cAle che jo kAraNe kapAsanI bharapUra anubhUti thAya che. thAnI rajUAta sUtrabaddha che. 'have zuM thaze ?' evo udgAra bhAvakane thayA kare ane eka kutUhalano saMtoSa thAya tyAM bIjuM ane bInuM nirAkaraNa thAya tyAM trIjuM ema bhUlanI mALA cAle che. kRtinA vastunA kendramAM mukhyatve to jainadharmanA cAra siddhAMta dAna, zIla, tapa ne bhAva che. tenI sAthe karmaphaLanI mahattA, prArabdha, svArtha nahIM paramArtha jevA aneka nAnA moTA viSayonI carcA thaI che. kathArasanI sAthe, jyAM taka maLI che tyAM varNano thayAM che. jemake, vimaLApurInuM, caMdarAjAnI sabhAnuM AbhApurI, ghoDAonuM, guNAvalInA virahanuM, premalAlacchInA sauMdaryanuM vagere. varNanonI jema jyAM jyAM taka maLI che tyAM kavie anubhavajJAnanAM vAkyo, kahevato, vyavahAranItinAM zikSAsUtro tathA subhASitonI lhANI karI che jemAM temano bahoLo jIvanAnubhava ane bahuzrutatA dekhAya che jemake : dhatUro khAnAra mANasa badhuM sonuM sonuM be che. * utAvaLathI pALo thAya ne dhIrajathI mahela baMdhAya. * bhAvi anyathA thatuM nathI. grahaNa caMdra ane sUryanuM ja thAya che, tArAonuM thatuM nathI. karma pAse sau sarakhA. Ying * puNyano udaya thAya tyAre badhA saMyogo anukULa thaI jAya che. karatAM neha jagamAM sohilI, paNa dohiluMniravahivuM. * gAMTha taNI upalI veMcI, jagaro kuNa Ave,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha * du:khe pAsuM tAsa duHkha, avarane hAMsuM thAya; A uparAMta kavinI TalIka lAkSaNika abhivyakti paNa noMdhapAtra mIyAMnI dADhI baLe, anya tApavA jAya. che. jemake : kathAmAMnAM badhAM ja pAtro temanA pUrvajanmanA karmabaLe vividha 1, 'jAsa madhuratAthI thaI, khaMDa te khaMDokhaMDa' saMkaTomAM phasAya che. karmano udaya thatAM saMkaTamAMthI mukta thAya che. (jainI madhuratA AgaLa khAM zaramAIne TUkaDe TukaDA thaI gaI.) pratyeka pAtranA pUrvajanma ane A janmanA karmaphaLa vize parasparano 2. 'supana taNI vAta tame nAke saLa kAM ANo' saMbaMdha kavie je rIte nirUpyo che temAM temanI vyavasthita A rAsamAM kavie dIpavijaye racelA caMda-gulAvaNInA be patro Ayojanazaktino paricaya thAya che. paNa joDyA che temAM AvatI samasyAo dhyAnArha che. A rAsa padaracanA che je gAvAno hoya che. kavie geyatAne Ama mukhyatve kathArasapradhAnatAnI sAthe keTalAMka sArAM varNano, anurUpa saghaLI yojanA karI che. pratyeka DhALane AraMbhe duhA mUkyA prAsAnuprAsanI yojanAno mahattama upayoga, keTalAMka vyavahAranItinAM che. duhA mukhya kathAne AgaLa vadhAravAmAM madadarUpa bane che. dareka zikSAsUtro, keTaleka ThekANe vastune rajU karavAnI kavinI lAkSaNika DhALanA AraMbhamAM dezI Ave che. dareka DhALanI alaga alaga ema rIta A badhI rIte "caMdarAjAno rAsa' AsvAdya racanA che. kula 108 dezI che jemAM kavinI bahuzrutatAno paricaya thAya che. * * *