Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 ]. zrI jI. e. jaina granthamAlA mArgAnusArInuM prathama lakSaNa -nyAyasaMpannavibhava nIti-anItinA dravyano prabhAva ApaNuM jenazAstramAM mArganusArInA pAMtrIza guNe pikI prathama guNa "sthA saMpannavimA Ave che. nyAya eTale zuddha vyavahAra, tethI A loka ane paralokna hita-kalyANa thAya che. dravyaprAptine utkRSTa ane rahasyabhUta upAya nyAya ja che, ema siddhAMtavAdIo kahe che. nyAyathI upArjana karelA dravyanI prAptimAM tenA aMtarAya karanArA karmane avazya nAza thAya che. te lAbhAMtarAya karmane nAza thavAthI uttarakALe eTale AgAmI kALe arthasiddhi-Icchita vaibhavanI prAptine AvirbhAva thAya che. anyAyathI vyavahAranI pravRtti karavAmAM dravyalAbha thAya ane na paNa thAya, paraMtu pariNAme hAni te niHsaMdeha avazya thAya che. anyAyathI vyavahArapravRtti karanAra keI pApAnubaMdhI puNyanA udayavALA jIvane dravyalAbha thAya che, paNa tevI anyAyI pravRttithI bAMdhelA pApa niyatapaNe pitAnuM phaLa ApyA sivAya upazama pAmatAM ja nathI. anyAyapAjita dravya te A leka ne paralokamAM ahitanuM ja kAraNa che, emAM zaMkAne sthAna nathI. sau koI pitAnA aMtarAtmAne pUchI juo ke tame je dhana pedA karyuM che athavA karI rahyA che, te nyAyathI ke anyAyathI? yAda rAkhaze ke-anyAyathI utpanna karelo paise jIvanane bhraSTa kare che. Aje sAdhuo, gRhastha ane rAjAo
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 201 saunI buddhimAM parivartana dekhAya che ane pitAnA dharmane cUktA dekhAya che. tenuM khAsa kAraNa keI hoya te anItinA dravyanuM anna peTamAM jAya che te che. eka dRSTAMta ApI samajAvIzuM ke nIti ane anItinuM dravya che prabhAva pADI zake che? eka rAjAne mahela baMdhAvavo hate. khAtamuhUrtanA divase rAjAe sabhA bharI. A sabhAmAM rAjA uparAMta tiSI, pratiSThita zaherIe tathA amaladAre beThA hatA. rAjAe jyotiSIne pUchyuM ke-mahArAja ! khAtamuhUrtane keTalI vAra che? jotiSIe kahyuM ke-pAMca sonAmahera joIe che. rAjAe kahyuM ke-ApaNI pAse ghaNe khajAne che. khajAnacI pAsethI joIe teTalI senAmahoro laI le. jyotiSIe kahyuM ke-pAyAmAM mUkavA mATe te nyAyanuM dravya joIe, anyAyanuM-anItinuM dravya mUkIe te enI asara evI thaze ke-A mahela lAMbo samaya TakI nahi zake. rAjAe vicAryuM ke-AvaDI moTI sabhA beThI che temAMthI keI ne keInI pAsethI pAMca gInIo te maLI Avaze, ema dhArI hukama karyo ke-jenA gharamAM nItinuM dravya hoya te laI Ave. ApaNAmAM kahevata che ke pApa jANe A5 ane mA jANe bApa." arthAt chokarAne sAce bApa koNa che te tenI mA jANe che ane meM zA pApa karyo che te pite ja jANe. sau nIcuM mastaka karIne besI rahyA. A joIne rAjA belyo ke-"zuM mArI AkhI prajA anyAyI che? jevo huM tevI mArI prajA !" keIe rAjAne kahyuM ke-amuka
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202]. zrI jI. . jaina granthamAlA gRha pAse nItinuM dravya che paNa te AvyA nathI. rAjAe gADI meklIne tene belAvI maMgAvyA. te gRhastha gADImAM na beThe, paNa page cAlate rAjA pAse hAjara thayA. hAtha joDIne teNe rAjAne prArthanA karI ke-"ze hukama che?" rAjAe kahyuM ke pAMca senAmahora joIe che." te gRhastha kahyuM ke- mArI pAse nItinuM dravya che, paNa mahelanA pAyAmAM nAMkhavA huM te na ApI zakuM; kAraNa ke-mahela viSayanuM sthAna banaze, mATI maTI vezyAonA nAca-mujarA thaze, madirA-mAMsanI mahephIle uDaze ane bInagunhegArane paNa pIDavAnuM kendra thaze, mATe A mahelanA pAyAmAM mAruM dravya na vaparAya. mane mApha karaze !" pitAnI sAme pitAne prajAjana AvI rIte bolavAnI hiMmata kare tethI rAjA saheja Azcarya pAmya ane AMkha lAla karIne bolI UThyo ke-"tuM senAmahora Ape che ke nahi ? jozImahArAja belI UThayA ke-rAjAjI have te A paiso paNa anyAane thaI gaye, kAraNa ke tame anItithI levA mAMge che. have khAtamuhUrta vItI gayuM che mATe te vAtane javA de." rAjAne manamAM ema thayuM ke-jezImahArAja nItianItinA dravyanI asaranI je vAta kare che te sAcI che ke beTI, tenI mAre parIkSA karavI joIe. e pramANe, vicAra karIne temaNe potAnI eka mahAra ane pilA gRhasthanI eka mahAra-ema banne mahAre divAnanA hAthamAM mUkI. divAne vicAra karyo ke-zeThanI gInI ke je nItithI meLavela che, te huM pApI mANasanA hAthamAM mUkuM te tenI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 203 asaranI mane khabara paDe. e khyAla karIne pareDhiyAnA pAMca vAge eka marachImAra mAchalAne Tepalo laIne AvatuM hatuM tenA hAthamAM divAne pelI zeThanI gInI mUkI dIdhI. AkhA divasamAM mAchalAM vecavA chatAM phakta cAra-cha AnA kamAnAra machImArane Ama anAyAse gInI maLatAM te rAjI rAjI thaI gayo. tenA manamAM thayuM ke-Aje mane vepAra karavAnI jarUra nathI. sI jaIne te mAchalAMne dhIre rahIne pANImAM nAMkhI AvyuM. vaLatAM teNe eka rUpIAnuM anAja, goLa, ghI vigere lIdhuM ane cauda rUpIA rokaDA lIdhA. tene vicAra AvyuM ke huM zA mATe pApa karuM? huM game te dhaMdhe karIza, paNa have mAre pApI dhaMdhe to na ja kare. AvI rIte te pApI baMdha cheDI de che. e rUpIyAthI lAveluM anAja khAtAMnI sAthe enA kuTuMbane paNa e ja vicAra thAya che ke-ATalA rUpIyAmAM te ApaNA 2-3 mahinA nIkaLI jaze. tyAM sudhI keI ne kaI majurI zodhI laIzuM. zA mATe have A pApI baMdha kare? A pratApa hate e nItinA dravyane. have tyAMthI divAna gaMgA nadInA kinArA tarapha gaye. tyAM jaIne jue che te eka girAja Asana lagAvIne samAdhimAM masta banyA che. tenuM kapALa tejasvI che. A yegInI sAme AstethI pele divAna rAjAnI gInI mUkI de che. thoDI vAra pachI yogI samAdhimAMthI jAgrata thAya che. sUryane prakAza gInI upara paDe che. AthI gInI khUba cakacakita bane che. A gInIne prakAza vegInI najare paDatAM
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204] zrI jI. a. jaina granthamAlA tenA vicAramAM parivartana thavA mAMDyuM. teNe svataH belavA mAMDyuM ke-gAmanA loke gAMjo pIvA mATe be paisA nathI ApatAM tyAM A senAmora kyAMthI? kharekhara, Aje Izvare mArA upaga mATe gInI melI che. mArI AkhI jIMdagImAM meM tene joI nathI." e vicAra karatAMnI sAthe te vezyAne tyAM jAya che ane cAlIza varSanA joga upara pANI pherave che. A pariNAma che anItinI gInInuM. bIjuM eka dRSTAMta kathAnuyoga graMthamAM AveluM yAda Ave che ke-eka bAra vratadhArI zeTha hatA. pite dravyapArjana nItithI ja karatAM. anItinI leza paNa vastu temanA gharamAM saMgharAtI nahotI. zeTha pite dhamiSTa hoI eka vAra sAmAyika laIne beThA hatA. sAmAyika pUruM thaye strIe jamavA mATe bolAvyA. zeTha jamavA beThA. jamatAM pahelAM saMka95vika95 thavA mAMDyAM. raseI bhAvI nahi. zaMkA vyakta thaI ke...Aje game tema che paNa raseImAM kAMI paNa anItinuM dravya vaparAyuM lAge che. pitAnI strIne pUchayuM ke Aje rasoI konA dravyathI banAvI che? zeThANI vicAramAM paDI ke badhI vastuo ApaNuM gharanI ja vaparAya che, chatAM svAmI Ama kema pUche che! UhApoha karatAM yAda AvyuM ke-pADezInA ghara pAsethI pate agni pragaTAvavA mATe chANuM lAvI hatI. zeThane vAta karI ke-AvI rIte huM devatA pADavA eka chANuM lAvelI tenAthI A rasAI banI che. zeThanI zaMkA kharI paDI ane pitAnI strIne zikhAmaNa ApI keAvI turacha vastu paNa anItimaya hoI AhAra azuddha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 205 bane che ane tethI mane AhAra upara ruci thaI nahi. ahIM zeThanI strIe kaI paNa jAtinA cerInA adhyavasAya vinA chANa jevI kiMmatarahita dravyathI banAvelI rAI jyAre azuddha nivaDI, tyAre je anItimAM ja jIvana pasAra karI rahyA che teonA mATe te pUchavuM ja zuM? A pramANe nIti-anItinuM dravya buddhimAM parivartana kare che. je anItinuM dravya haMmezAM pitAnA peTamAM nAMkhe che, temane khabara nathI paDatI ke temanI buddhi bhraSTa thAya che. have nyAyasaMpannavibhava kene kahevAya? te TUMkAmAM paNa judI judI rIte vigatathI vicArI joIe, ke jethI khyAlamAM rahe ke-zuM karavAthI nyAya ane anyAya gaNAya? sarva prakAranA vyApAramAM nyAyapUrvaka vartavuM, anyAyathI cAlavuM nahi. eka bhAva kahI bIje bhAva kahe, ucita rIte napho nahIM letAM rUpIe traNa-cAra AnA ke tethI vadhu naphe le, saTTAne vepAra kare, nekara yA majurane mahenatANA pramANe pagAra-pUrI majurI nahi ApatAM tenI garaja joI echuM ApavuM e sarva anyAya tarIke gaNAya che. nokarI karatAM dhaNInA sepelA kAryamAMthI paisA khAvA nahi, lAMca khAvI nahi, echI samajavALA manuSyane chetaravA prayatna karavo nahi, vyAjavaTaMtara karanAre sAmA dhaNIne chetarIne vyAjanA paisA vadhAre levA nahi, mAla seLabheLa karIne veca nahi, sarakArI nokarI karanAra manuSya vahAlA thavA mATe leke upara kAyadAviruddha julma gujAre nahi, majurI yA kArIgarIne dhaMdho karatAM rAja laI kAma barAbara
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206] . zrI jI. e. jena canthamAlA karavuM-kheDuM dIla karavuM nahi, nAta athavA mahAjanamAM zeThAI karate hoya te pitAthI viruddha matavALAne zreSabuddhithI geravyAjabI gunhegAra TharAva nahi, kaI mANase ApaNuM bagADayuM hoya te dveSathI tenA upara beTe Aropa mUkave nahi athavA nukazAna karavuM nahi, keIne khoTuM kalaMka devuM nahi, dharma ane gurune bahAne paisA levA mATe dharmamAM na hoya te vAta samajAvavI nahi, nekaranI strI sAthe ayogya karmamAM vartavuM nahi, dharma nimitte paisA kaDhAvI pitAnA kAryamAM vAparavA nahi, dharma saMbaMdhI kAryamAM vAparavA mATe paNa beTI sAkSI pUrI paisA levA nahi, dharmakAryamAM phAyado thato hoya te badala manamAM vicAravuM ke-ApaNe dharmane vAte ja juThuM belIe chIe-ApaNA kAma mATe juThuM bolatA nathI, tethI temAM deSa nathI ema samajI UMdhuMcatuM karavuM, te paNa anyAya ja che. derAsara athavA upAzrayanA kArabhAra karanArAoe te khAtAnA makAne potAnA khAnagI kAryamAM vAparavA nahi, keI mANasa nAta jamADate heya tenI sAthe kAMI bigADa hoya tethI tene vare bagADavA kAMI laDAI UbhI karavI, pakavAnna vigere joIe tethI vizeSa laI bagADa kare, saMpa karI vadhAre khAI javuM ane tene tUTa paDe tevI yuktio karavI, te paNa anyAya ja che. parastrIgamana karavuM nahi, strI agara puruSa kAMI salAha pUche te jANyA chatAM beTI salAha ApavI nahi, pitAnA dhaNIne hukama sivAya tenA paisA levA nahi, ekabIjAne laDAI thAya tevI salAha ApavI WWW
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [207 nahi, potAnI mAna-pratiSThA vadhAravA mATe asatya dharmopadeza de nahi, anya matavALo dharma saMbaMdhI kharI vAta kahete hoya, ema chatAM "e dharma vadhI jaze"--ema jANI te vArtA juThI pADavAnI kuyukti karavI, te paNa anyAya che. piote avidhie pravartato hoya ane bIjA puruSane vidhithI vatte jaI tenA upara dveSa dhAraNa kare, te anyAya che. dANacorI karavI, sTopanI corI karavI temaja kharI pedAza chUpAvI thoDI pedAza upara sarakArane kara Ape, te paNa anyAya ja che. khAtara pADavuM, kUMcI lAgu karavI athavA lUMTa pADavI, te paNa anyAya che. guNavaMtA sAdhumunirAja, deva, gurumahArAja, temaja zuddha dharmanAM avarNavAda bolavA nahi tathA kanyAne paise laI pite vivAha kare nahi. A sivAya bahu prakAre anyAya thaI zake che. te sarva tyAga karIne vyApAra karaze arthAt zuddha vyavahAra calAva, te mArgonusarInuM prathama lakSaNa che. A eka ja lakSaNa samucita rIte Ave te mArgonusarInA bIjA lakSaNe paNa sAMkaLanA aMkeDAnI mAphaka prApta thAya che. A satya haMmezAM yAda rAkhavAnuM ke-A duniyAmAM ApaNe eka guNa sarjAze grahaNa karIe athavA grahaNa karavA prayatna karIe, to bIjA saddaguNe paNa tenI pachavADe cAlyA Ave che. A vAta bahu dhyAna rAkhI mana upara ThasAvavA jevI che. dAkhalA tarIke-keI mANasa sarvIze pramANikaNuM grahaNa kare athavA tevA thavA mahenata kare, te te kadI hiMsA kare nahi, asatya bele nahi-e sarva mahA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] zrI jI. e. jaina granthamAlA pApi patI jAya che, kAraNa ke tenI UMDI vicAraNA cAle te tene jaNAI jAya che ke A sarva kRtyane paNa apramANikapaNAmAM ja samAveza thAya che. manuSya pAMca-sAta bAbatane na vaLagatAM A eka ja guNane game te bhege vikasAvavA pAchaLa je AkhI jIMdagI arpaNa kare, te te sarva prakAranA aihika ane pAralaukika lAbha meLavI zake che. gRhasthane A (mArgAnusArI) sAmAnya dharma che. A guNe AvyA pachI ja vizeSa dharma samyaktvAdinI prApti thAya che. arthAt samakita paNa A mArganusArInA guNe AvyA hoya te ja Ave, anyathA zuddha deva-gurudharmane mAnate chate mithyAtvI samaja, kAraNa ke-jene deva-guru-dharma mAne che, te deve, gurue ke dha mArgonusArIthI viruddha vartavAnI AjJA ja karI nathI. te pachI je te deva-gurU-dharmane mAnate chate temanI AjJAne, kAyadAne, niyamane na aMgIkAra kare, te te purUSa vastutaH deva-gurUdharmane mAnato kema kahI zakAya? jarA UMDI buddhie vicAra karavAthI A samajI zakAya tevuM che. A sAmAnya guNe AvyA vinA samyakatvanI prApti thatI nathI ane samyakatvanI prAptimAM te zuddha deva-gurU-dharmanI mAnInatA samAI jAya che.