Book Title: Mantra ki Sadhakta Ek Vishleshan
Author(s): Nandlal Jain
Publisher: Z_Yatindrasuri_Diksha_Shatabdi_Smarak_Granth_012036.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211609/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mantra kI sAdhakatA : eka vizleSaNa nandalAla jaina, jaina kendra, rIvA... na zAstroM meM maMtravidyA vidyAnupravAda evaM prANAvAya pUrvo kucha pramukha mantra kA mahattvapUrNa aMga rahI hai| isakA 72 kalAoM meM bhI ullekha bhAratIya dharma-paramparA meM maMtra-japa eka puNyakArI anuSThAna hai| isa vidyA ke bala para hI bhUtakAla meM aneka AcAryoM ne mAnA jAtA hai| yadyapi inakA vikAsa mukhyataH AdhyAtmika jaina-taMtra ko surakSita, saMrakSita evaM saMvardhita kiyA hai| phalataH aura pAralaukika uddezya se huA hogA, para inase AnuSaMgika yaha prAcIna vidyA hai, jo mahAvIra ke yuga se pUrva bhI lokapriya rahI phala ke rUpa meM ihalaukika uddezya aura bhautika siddhiyA~ bhI hogii| zAstroM meM isakA vivaraNa.11 dRSTikoNoM aura nau anuyoga prApta hotI haiN| phalataH pramukha uddezya ke anurUpa maMtra bhI aneka dvAroM se diyA gayA hai| isakA lakSya AtmakalyANa aura ihalaukika prakAra ke hote haiN| kucha maMtra AdhyAtmika hote haiM, kucha bhautika kalyANa donoM hai| aisA pratIta hotA hai ki prArambha meM yaha vidyA kAmanAparaka hote haiM aura kucha tAMtrika (viSa dUra karanA Adi) gopanIya rahI hogii| isameM guru kA apUrva mahattva thaa| aitihAsika hote haiN| aneka varSoM ke viziSTa sAmarthya se bhI ye tathya prakaTa dRSTi se isa vidyA ke utthAna-patana ke yuga Ae, para 7vIM zatI hote haiN| udAharaNArtha - 'ma' meM siddhi aura saMtAna kA sAmarthya ke bAda zaktivAda aura taMtravidyA ke vikAsa ke sAtha isako hotA hai, 'va' evaM 'ba' meM rogAdi aniSTa-nivAraNa kI kSamatA hotI punarjIvana milA aura aba to yaha vidyA vaijJAnika yuga meM yoga - hai aura 'na aura da' Atma-zakti jAgRta karate haiN| ina viziSTa dhyAna ke eka aMga ke rUpa meM pratiSThita ho rahI hai aura vyaktigata uddezya vAle maMtroM kI tulanA meM, kucha maMtra aise hote haiM, jo sabhI tathA sArvajanika kalyANa kI vAhaka banatI jA rahI hai| prakAra ke uddezyoM kI pUrti karate haiN| inheM hama mUla-maMtra bhI kaha maMtra zabda ke aneka artha haiN| mUlata: yaha mana kI pravRttiyoM sakate haiN| hama isI koTi ke kevala cAra maMtroM kI yahA~ carcA ko niyaMtrita karatA hai, unheM bahudizI ke badale eka-dizI banAtA kreNge| hai| yaha bhautika aura AdhyAtmika donoM uddezyoM kI pUrti meM oma-jainoM ke anusAra, yaha sabhI maMtroM kA mUla hai| yaha manokAmanA pUrti evaM AtmAnubhUti ke lie antaH zakti jAgaraNa paMcaparameSThiyoM ke prathama akSaroM ke saMyoga se banA hai, ata: pUjya meM sahAyaka hotA hai| maMtroM kA svarUpa viziSTa akSara racanA, vinyAsa puruSoM aura unake guNoM kA smaraNa karAtA hai| yaha darzana, jJAna evaM viziSTa dhvani-samUha ke rUpa meM hotA hai, jisake bArambAra tathA cAritra ke triratnoM kA bhI pratIka hai| isameM tIna akSara haiM 'a, uccAraNa se UrjA kA udbhava aura vikAsa hotA hai, jo hamAre u aura mAye kramazaH nirmANa, saMrakSaNa tathA vinAza kI prakriyAoM jIvana ko sukha aura zaktimaya banAtI hai| vastutaH maMtroM kI ke pratIka haiN| yaha maMtra divya UrjA kA pratIka hai| ise anya sAdhakatA ke aneka AyAma hote haiM - (1) ye hamAre azubha evaM paramparAoM meM bhI mAnA gayA hai| 'Amena' isakA pazcimI rUpa RNAtmaka karmoM kA nAza kara unheM sakArAtmaka yA AdhyAtmika hai| yaha (1) tIna loka, (2) sata-cit-Ananda kI trayI, (3) rUpa pradAna karate haiM, (2) ye hamAre bhautika evaM AdhyAtmika patha satva-raja-tama kI triguNI, (4) vedatrayI, (5) devatrayI evaM triko prazasta karate haiM, (3) ye hamAre vyaktitva ko vikasita karate brahmavAda (sarvavyApaka) Adi kA pratIka hai| yaha anaMta aura haiM aura hamAre cAroM ora ke AbhA-maNDala yA lezyA rUpoM ko zanya (vRtta) kA bhI pratIka hai| isake viziSTa varNoM kA uccAraNa prazastatA dete haiM aura (4) ye hamAre lie cikitsaka kA kAma / sakArAtmaka UrjA utpanna karatA hai aura sAdhya siddhi meM upayogI kara hameM svastha banAte haiN| hotA hai| aniraniramidnidwidwardwordwordwoodwordGrord- 18RAdminirdwoodwordwordwardroidrodword-ad-ordiwand Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -catIndra sUrismArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra NamokAra mantra - jainoM meM yaha maMtra mahAmaMtra kahalAtA hai isa prakAra isa maMtra meM RNAtmaka guNoM ko naSTa kara aura isake japa ke prabhAvoM se na kevala aneka paurANika kathAe~ sakArAtmaka guNoM ke vikAsa kA guNa hai| yaha spaSTa hai ki isameM jur3A haiM, apitu vartamAna meM bhI isase aneka kathAnaka jur3ate nakArAtmaka guNoM ke nAza ke pratIka tIna pada haiN| isakA artha rahate haiN| yaha maMtra arthata: anAdi hai, para zabdataH prathama - dvitIya yaha hai ki ina guNoM ke nAza meM bahuta adhika UrjA lagatI hai| zatI meM udghATita huA hai| yaha khArabela-yugIna dvipadI se paMcapadI nakArAtmaka guNoM meM rAga-dveSa, moha, tanAva, vyAdhiyA~, pApa Adi meM vikasita huA hai| isake viSaya meM aneka pustakeM likhI gaI mAne jAte haiN| sakArAtmaka guNa inake viparIta aura prazasta hote haiN| 35 akSaroM vAlA yaha maMtra nimnAMkita hai - haiN| isa maMtra kI vizeSatA yaha hai ki yaha vyakti yA divya zakti Namo arihaMtANaM AI bo TU enalAiTeMDsa AdhArita nahIM hai, yaha puruSArthavAdI maMtra hai| yaha guNa-vizeSita maMtra hai| phalataH yaha sArvadezika evaM traikAlika maMtra hai| yaha Namo siddhANaM AI bo TU sAlveTeDsa vaijJAnika yuga ke bhI anurUpa hai| isa maMtra kA aMgrejI-anuvAda bhI Namo AyariyANaM AI bo TU minisTarsa yahA~ diyA gayA hai| isake AdhAra para aMgrejI ke NamokAra maMtra kI Namo uvajjhAyANaM AI bo TU prIsepTarsa sAdhakatA bhI vizleSita kI gaI hai| Namo loe savva sAhaNaM AI boTa senTasa Apha Ala dI varlDa gAyatrI mantra - jainoM ke NamokAra maMtra ke samAna hindaoM meM gAyatrI maMtra kA pracalana hai| isa maMtra ko mAtAmaMtra kahA jAtA dhavalA TIkA ke anusAra , isakA nimna artha hai - hai| yaha bhaktivAdI maMtra hai, jisameM paramAtmA se sadbuddhi dene evaM maiM loka ke sabhI bodhi prApta pUjya puruSoM ko namaskAra karatA huuN| sanmArga kI ora prerita karane kI prArthanA kI gaI hai| mukhyata: maiM loka ke sabhI siddhi prApta sarvajJoM ko namaskAra karatA huuN| punarAvRtti chor3akara 24 akSaroM vAle isa maMtra meM 29 varNa haiM, jinake AdhAra para isakI sAdhakatA vizleSita kI gaI hai| yaha maiM loka ke sabhI dharmAcAryoM ko namaskAra karatA huuN| maMtra nimnAMkita hai - maiM loka ke sabhI upAdhyAyoM (pAThakoM) ko namaskAra karatA huuN| om bhurbhuvaH svaH tatsaviturvareNyaM bhargo devasya dhImahi dhiyo yo naH prcodyaat| maiM loka ke sabhI sAdhuoM (adhyAtma-mArga ke pathikoM) ko namaskAra isakA artha nimnalikhita haikaratA huuN| maiM usa paramAtmA (ziva) ko aMtaraMga meM dhAraNa karatA hU~, aisA pratIta hotA hai ki prAcInakAla meM pA~ca kI saMkhyA / jo bhU-loka bhuvanaloka evaM svargaloka meM vyApta hai, jo sUrya ke kA bar3A mahattva thaa| isIlie paMcabhUta, paMcaprANa, paMcaraMga, paMca samAna tejasvI evaM zreSTha hai aura jo devatAsvarUpa hai| vaha merI buddhi AcAra, pA~ca aNu/mahAvrata, pA~ca samiti aura pA~ca AkRtiyA~ ko sanmArga meM lgaae| svIkRta kie ge| inameM se kucha ko NamokAra maMtra ke vividha padoM se saha-sambandhita kiyA gayA hai (sAraNI -1): gAyatrIparivAra ne yuganirmANa yojanA ke mAdhyama se isa maMtra ko atyaMta lokapriyatA pradAna kI hai| isako japane vAloM sAraNI -1 : NamokAra maMtra ke padoM ke anya paMcakoM se saha-sambandha kI saMkhyA 3 karor3a taka batAI jAtI hai| isa parivAra kA mukhya kra. pada raMga bhUta prANa AkRti prabhAva kAryAlaya zAMtikuMja, haridvAra meM hai, jahA~ maMtra-japa ke prabhAvoM kA 1. Namo arihaMtANaM sapheda jala samAna ardhacandra vinAzaka / vaijJAnika adhyayana kiyA jAtA hai| naI pIr3hI ke lie yaha bahuta 2. Namo siddhANaM lAla agni udAna trikoNa saMrakSaka bar3A AkarSaNa hai| eka jaina-sAdhu ne NamokAra maMtra se sambandhita eka Andolana evaM ratalAma ke eka sajjana ne usake pracAra kA 3. Namo AyariyANaM pIlA pRthvI vyAna varga vinAzaka kAma cAlU kiyA thA, para usakI saphalatA ke A~kar3e prakAzita 4. Namo uvajjhAyANaM nIlA vAyu prANa SaTkoNa nirmAyaka nahIM hae haiN| maMtra-japa kI prakriyA ko vaijJAnikataH prabhAvI banAne 5, pamolaesavvasAhaNaM dhUmakAlA AkAza Ana kRta vinAzaka Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatIndra sUri smArakagrantha ke lie unhoMne kisI prayogazAlA kI sthApanA kI bhI bAta nahIM kI hai| yaha gAyatrI maMtra divya zakti ke astitva para AdhArita hai, jo manovaijJAnikataH sAmAnya jana ko prabhAvita karatA hai| isake viparyAsa meM, NamokAra maMtra adhika vaijJAnika hone para bhI jainoM ke kSetra se Age nahIM bar3ha pAyA hai| - maMtra dhvani-dhvani UrjA- (prANa, mana ) - zarIra vidyut-nakArAtmakatA naash-prshsttaa| inakI uccAraNazakti se AkAza meM bhI, vIci - taraMga nyAya se, kampana utpanna hote haiM, jahA~ inakA vistAra evaM sUkSmakaraNa trizaraNa mantra jainoM aura hinduoM ke samAna bauddha dharma hotA hai| ina UrjIkRta kampanoM kA puMja apane udbhava kendra para anuyAyiyoM kA bhI eka maMtra hai, jise trizaraNa- maMtra kahate haiM buddhaM zaraNaM gacchAmi dhammaM zaraNaM gacchAmi saMghazaraNaM gacchAmi lauTane taka paryApta zaktizAlI ho jAtA hai aura yahI zakti maMtra-sAdhaka kI zakti kahalAtI hai / hamAre zarIrataMtra meM isa zakti ke avazoSaNa, saMgrahaNa evaM saMcAraNa kI kSamatA hotI hai| yaha zarIrataMtra kI vidyut UrjA ko pravalita karatI hai| yaha zakti manuSya meM bhUkampa - sA lA detI hai| isa zakti ke aneka rUpa sambhava haiN| yogijana apanI dRSTi, maMtroccAraNa, sparza tathA vicAroM ke mAdhyama se isa zakti ko dUsaroM ke hitAhita-sampAdana meM saMcArita karate haiN| buddha-saMgha kI zaraNa letA huuN| yaha bhI vyakti vizeSita bhaktivAdI maMtra hai| bauddhoM kI viziSTa vipazyanA dhyAna paddhati bhI hai, jisameM isa maMtra kA pArAyaNa hotA hai| buddha ko sAmAnyataH yathArthavAdI evaM vyavahAravAdI mAnA jAtA hai aura usameM bhI puruSArtha ko mahattva diyA gayA hai, phira bhI yaha vyakti - AdhArita hai aura manovaijJAnikataH prabhAvI hai| yahA~ buddha ko divyazakti-sampanna mAna liyA gayA hai| isIlie buddhadharma bhI saMsAra ke aneka bhAgoM meM phailA hai aura anuyAyiyoM kI dRSTi se yaha vizva meM tIsarA dharma mAnA jAtA hai, jabaki hindU dharma aba cauthe sthAna para calA gayA hai| isa maMtra meM 24 varNa haiM, jinake AdhAra para isakI sAdhakatA vizleSita kI gaI hai| mantroM kI prabhAvakatA kI vyAkhyA maiM buddha kI zaraNa letA huuN| maiM 'buddha ke upadezita' dharma kI zaraNa letA huuN| maMtra viziSTa dhvaniyoM evaM varNoM ke samUha haiN| inake uccAraNa se dhvani-zakti utpanna hotI hai| bArambAra uccAraNa se isa zakti meM tIvratA AtI hai| yaha tIvratA hI aneka prabhAva utpanna karatI hai| isalie maMtroM ko dhvani-zakti kI lIlA-sthalI hI kahanA caahie| yaha dhvani zarIra-taMtra ke aneka avayavoM, svara - taMtra evaM mana ke kAryakArI hone para kaNTha, tAlu Adi meM hone vAle viziSTa kampanoM ke mAdhyama se utpanna hokara abhivyakta hotI hai| ataeva dhvani ko kampana- UrjA bhI kahate haiN| jaina zAstroM ke anusAra dhvani UrjAmaya sUkSma paudgalika kaNa haiM, jo apane uccAraNa ke samaya tIvragAmI mana aura prANa se saMyoga kara unakI hI gati prApta kara aura bhI zakti-sampanna ho jAte haiM aura jaina-sAdhanA evaM AcAra. zarIra-vidyuta utpanna karate haiN| yaha dhanAtmaka hotI hai aura taMtra meM vidyamAna RNAtmaka tattvoM ko naSTa kara prazastatA pradAna karatI mile kI kama tt{20 UrjA ke kampanoM ke aneka rUpa hote haiM- (1) vidyut, (2) prakAza aura raMga, (3) prANa, (4) nAr3I, (5) dhvani aadi| inakA sAmAnya guNa kampana hotA hai| kucha kampana svaicchika hote haiM aura kucha utpanna kie jAte haiM (vacana, yaMtravAdana Adi) / kucha sahaja hI hote rahate haiN| ina kampanoM ke viSaya meM bhAratIya vidyAoM ke 'nAdayoga' taMtra meM 'Ahata aura anAhata' ke rUpa meM vivaraNa milatA hai| isake anusAra 10 prakAra (megha, ghaMTA, bhramarI, taMtrI Adi) kI dhvaniyA~ hotI haiN| ye dhvani kampana apane viziSTa taraMga dairdhya evaM AvRttiyoM se pahacAne jAte haiN| ye kampana hamAre kAna ke mAdhyama se mastiSkataMtra meM jAte haiM, vahA~ se sAre zarIra meM phailakara sAre vAtAvaraNa meM visarita hote rahate haiN| ye kampana hamArI mAnasika evaM vidyut UrjA ko bhI prabhAvita karate haiN| maMtra ke mAdhyama se use saMvardhita evaM ekadizI banAte rahate haiN| ina kampanoM kI UrjA hamArI prasupta yA karma - AvRtta UrjA ko uttejita karatI hai aura use abhivyakti karane meM sahAyaka hotI hai| kampana- UrjA kA prahAra jitanA hI tIvra hogA, hamArI AMtarika UrjA kI abhivyakti bhI utanI hI unnatimukhI hogii| pratyeka varNa kI dhvani viziSTa hotI hai, ataH usake kampana bhI viziSTa hote haiN| ye kampana hI varNa kI UrjA ko nirUpita karate haiM, kyoMki kampana UrjA ke samAnupAtI hote haiN| yahI nahIM, For Private Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yatIndra sUri smArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra - maMtra-zAstriyoM ne varNo-svara (16), vyaMjana (33) aura arddhasvaroM parivartanoM kA jJAna prayogagamya hai aura dhyAna kI prayogazAlAoM ko mAtRkAkSara (a-kSa) evaM bIjAkSara (ka-ha) ke rUpa meM vibhAjita meM anubhava kiyA jA sakatA hai| vaijJAnika-yuga ke pUrva ke zAstroM kiyA hai| pratyeka maMtra meM ina donoM ke atirikta pallava (liMga, meM ina parivartanoM kA (sthiratA, bhAva, zuddha evaM zAMti ke prabhAvoM namaH, svAhA Adi) zabdoM kA bhI samAveza hotA hai| isa prakAra ke rUpa meM) parokSata: hI ullekha mAnA jA sakatA hai| pratyeka maMtra ina tInoM prakAra ke ghaTakoM kA viziSTa samuccaya zAstrIya yuga meM maMtroM ke prabhAvoM ke prati vizvAsa evaM hotA hai| pratyeka varNa kI viziSTa, aparimita tathA divya zakti AkarSaNa utpanna karane ke lie yaha Avazyaka thA ki unakI hotI hai| yaha prazasta, aprazasta evaM udAsIna - kisI bhI koTi samagra zakti yA prabhAvitA ko unameM vidyamAna vargoM kI samagra kI ho sakatI hai| ina varNa dhvaniyoM kI zakti hI maMtra meM kAma zakti ke rUpa meM mAnA jAe, phalataH pratyeka maMtra kI zakti kA AtI hai| isa zakti kA pUrNa sAkSAtkAra hI maMtra-sAdhanA kA sAdhanA kA nirdhAraNa usameM vidyamAna varNoM kI zakti ke AdhAra para kiyA lakSya hotA hai| yaha dhvanizakti zarIra, mana, vizva, graha tathA gayA hai| anubhava ke AdhAra para pratyeka varNa kI viziSTa zakti agni se anyonya-sambandhita hai| yaha zakti hamAre sAta cakroM yA sAmarthya nirdhArita kI gaI hai| yaha saMkalita zakti hI maMtra kI (mUlAdhAra se sahasrAra taka) aura caitanya ke vividha staroM (cetana, sAdhaka-kSamatA evaM uddezya-pUrNa kSamatA ko vyakta karatI hai| avacetana aura acetana) ko prabhAvita karatI hai| maMtra-sambandhI phalataH voM ke zakti-udaghATana ke jJAna kI prakriyA 'mAtRkA vijJAna' maMtra ke pratyeka varNa kI zakti kA yoga = maMtra kI sAdhaka-kSamatA kahalAtI hai| isa lekha meM varNoM kI zakti ke AdhAra para maMtroM kI mAtRkA zabda vastutaH 'mAtrA' (uccAraNa ke samaya kA parimANa) zabda se vyutpanna hai| yaha pAyA gayA hai ki yadi svara sAdhaka kSamatA ko vizleSita karane kA prayatna kiyA gayA hai| ke uccAraNa meM 'a' samaya kI mAtrA lagatI hai, to 'vyaMjana ke govinda zAstrI, nemicandra zAstrI aura suzIla muni ne vibhinna uccAraNa meM prAya: 'a/2' samaya kI mAtrA lagatI hai (svaroM se vargoM ke sAmarthya kA paramparA-prApta saMkalana diyA hai| usake aadhii)| inake uccAraNa ke samaya ghaTAe-bar3hAe jA sakate haiM - AdhAra para sAraNI 2,3 va 4 taiyAra kI gaI haiN| inakA tulanAtmaka hRsvadhvani, dIrghadhvani, plutadhvani, vistArita dhvani aadi| vizleSaNa sAraNI -6 meM diyA gayA hai| ina sAraNiyoM meM jainoM ke uccAraNa-samayoM se kampanoM kI prakRti para aMtara par3atA hai| isI NamokAra maMtra, hinduoM ke gAyatrI maMtra aura bauddhoM ke trizaraNa maMtra kAraNa aneka dharmazAstra zabdazakti ko Adizakti hI kahate haiN| tathA om maMtra ko AdhAra banAyA gayA hai| sAtha hI, yaha vizleSaNa sabhI maMtroM meM 35 akSara mAnakara kiyA gayA hai, jisase sArthaka mantra kI zakti kA nirdhAraNa tulanA ho ske| isa tulanA se eka rocaka aura utsAhavarddhaka yaha viziSTa varNa-samUhoM se nirmita maMtroM kI UrjA kA guNAtmaka tathya prakaTa hotA hai ki yadi pUrvokta maMtroM meM 35 akSara mAna vivaraNa zAstroM meM pAyA jAtA hai| isa UrjA ke aneka bhautika lie jAe~, to sabhI kI sAdhaka-kSamatA lagabhaga samAna hotI hai| aura AdhyAtmika lAbha bhI vahA~ batAe gae haiN| isa UrjA ko hA~. oma nAmaka praNava bIja maMtra isakA apavAda hogA, para parimANAtmaka rUpa denA kiMcit durUha kArya hai, phira bhI yaha to usakI kSamatA, usakI japa-saMkhyA bar3hAkara sahaja hI bar3hAI jA mAnA hI jA sakatA hai ki mauna yA vAcika maMtroccAraNa ke sakatI hai| samaya, dhyAna ke samAna, hamAre mastiSka kI taraMgoM kI prakRti meM aMgrejI meM anUdita mantra kI sAdhakatA kA vizleSaNa aMtara par3atA hai| ve bITA-rUpa se elphA-rUpa meM pariNata hone Ajakala vibhinna dharmoM ke vizvIyakaraNa kI carcA joroM lagatI haiM, jo mAnasika sthiratA kI pratIka haiN| mastiSka ke taraMga rUpa meM parivartana ke sAtha usake cAroM ora vidyamAna aabhaamNddl| para hai| isake lie saMskRta-prAkRta bhASA ke maMtroM kA anya ke raMga meM bhI parivartana hotA hai, jo kAle se sapheda kI ora bar3hatA bhASAntaraNa Avazyaka hai| isa hetu aMgrejI sarvAdhika lokapriyatA prApta hai| aneka satroM se NamokAra maMtra kA aMgrejI-anuvAda huA huA prazasta manovRtti kI ora sUcanA detA hai| ina donoM hI andranardnodwebmirrordwordroidroidarbirdwoodword[21Hiroriridwarararidabraiduirindridward-orditoided Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yatIndra sUrismArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra hai, para vaha maMtra meM prayukta pAribhASika zabdoM ke samarUpa zabdoM sAraNI - 5 : NamokAra maMtra ke aMgrejI-anuvAda kI kI vividhatA ke kAraNa aMgrejI-maMtra nahIM mAnA jA sktaa| sAdhakatA kA vivaraNa - lekhaka kA vicAra hai ki jaba mUla-maMtra eka hai, to usakA A dhana,AzA A dhana,AzA A dhana,Aza A dhana,AzA . bhASAntaraNa bhI eka hI zabdAvalI meM honA caahie| lekhaka ne . i muTukArIsAdhaka i mRdukArIsAdhaka i muTukArIsAdhaka i muTukArIsAdhaka aMgrejI kI sarala zabdAvalI kA upayoga kara isa prazna kA uttara dene kA prayatna kiyA hai ki aMgrejI meM maMtra kI sAdhaka-kSamatA ba vighna-vinAza ba vighna-vinAza ba vina-vinAza ba vighna vinAza kaisI hogI? sAraNI-5 se patA calatA hai ki aMgrejI meM anUdita o anudAtta o anudAtta o anudAtta o anudAtta maMtra kA sAmarthya saMskRta-prAkRta maMtroM kI tulanA meM prAyaH 60 Ta ati Ta azati Ta atiTa ati pratizata hI AtA hai| isakA kAraNa sambhavataH yaha hai ki aMgrejI U vighaTana U vighaTana U vighaTana U vighaTana meM 'Ta' (TI), o Adi vargoM ke kAraNa tathA NakAra ke samAna prazasta varNoM ke abhAva ke kAraNa usameM vyakta maMtroM kI varNita e nizcala sa sarvasAdhaka ma siddhi,saMtAna pa sahayogI sAdhaka-kSamatA meM kamI hotI hai| isa anuvAda meM kucha zabdoM ko n Atmasiddhi A dhana, AzA i muTukArIsAdhaka ra zakti, vRddha badalakara (jaise 'AI bo' ke badale 'boiMgsa') sAdhaka kSamatA meM la lakSmI kalyANa la lakSmI, kalyANa na Atmasiddhi I alpazakti kucha sudhAra sambhava hai, para icchita sAmarthya kaThina hI pratIta hotA . A dhana,AzA va vighna vinAza i mRdukArIsAdhaka sa sarvasAdhaka hai| phalataH yaha kamI maMtra-japa kI saMkhyA ko bar3hAkara hI pUrI kI jA sakatI hai| aisA pratIta hotA hai ki isa maMtra ke samAna hI i muTukArIsAdhaka e nizcalasa nizcala e sarvasAdhaka anya maMtroM ke aMgrejI-anuvAda kI sAdhaka-kSamatA bhI isITa ati Ta ati Ta azAMti pa sahayogI prakAra kI hogii| e nizcala e nizcala ra zakti, vRddhi ra zakti, vRddhi sAraNI -2 : NamokAra maMtra kI sAdhakatA kA vivaraNa n Atma siddhi Da zati-virodhI sa sarvasAdhaka sa sarvasAdhaka Na zati, zasi Na zAMti,zakti Na zati,zakti Na zati, zakti u zati virodhI sa sarvasAdhaka ma siddhi, saMtAna ma siddhi, saMtAna ma siddhi, saMtAna ma siddhi,saMtAna sAraNI - 2 (avirata) sAraNI - 5 (avirata) o anudAtta o anudAtta o anudAtta o anudAtta Na zAMti, zakti A dhana, AzA a sarvazakti sa sarvasAdhaka A dhana,AzA u adbhuta zakti ma siddhi. saMtAna mRdukArI sAdhaka ra zakti, vRddha i mRdukArIsAdhaka ya zAMta, siddhi va vipatti-nivAraka o anudAtta vighna-vinAza i mUdukArIsAdhaka d Atmazakti ra zakti, vRddha j roganAza,siddhi la lakSmI, kalyANa anudAtta ha maMgalasAdhaka dha sahayegI i mUdukArIsAdhaka jha zakti-saMcAra o anudAtta azAMti n Atma zakti A dhana, AzA ya zakti, siddhi ya zAMta, siddhi e nizcala vighaTana ta sarvasaddhi Na zati, zakti A dhana, AzA A dhana,AzA sa sarvasAdhaka dhana, AzA A dhana, AzA m siddhi, saMtAna Na zati, zakti Na zati, zakti v vipatti-nivAraka la lakSmI, kalyANa Na zAMta,zati m siddhi, saMtAna m siddhi,saMtAna va vipatti-nivAraka vipatti-nivAraka m siddhi,saMtAna sa sarvasAdhaka zakti, vRddhi A dhana, AzA la lakSmI, kalyANa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RPFNE yatIndra sUri smArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra . ha maMgala-sAdhaka zAMtivirodhI ra zakti, vRddhi p sahayogI U vighaTana sarvasAdhaka va vipattinivAraka ra zakti, vRddhi Na zAMti, zakti nizcala ra zakti vRddhi ca khaNDazakti m siddhi, saMtAna Atmasiddhi e nizcala o anudAtta azAMti Na zAMti, zakti da Atmazakti sarvasAdhaka ya zAMti, siddhi ya zAMti, siddhi sAraNI - 3 : gAyatrImaMtra kI sAdhakatA kA vivaraNa m siddhi, saMtAna A dhana, AzA o anudAtta ga sAdhaka bha sAtvika virodhI t sarva siddhi m siddhi, saMtAna o anudAtta ra zakti, vRddhi -- bh sAtvika virodhI da Atmazakti U vighaTana e nizcala sAraNI - 4:trizaraNa maMtra kI sAdhakatA kA vivaraNa ra zakti, vRddhi va vipattinivAraka ba vipattinivAraka dha sahayogI sa sarvasAdhaka bha sAtvika virodhI s sarvasAdhaka u adbhuta zakti m siddhi, saMtAna m siddhi, saMtAna u adbhuta zakti ya zAMti, siddhi d Atmazakti ma siddhi, saMtAna gha stambhana va vipattinivAraka dha maMgalasAdhaka dha sahayogI m siddhi, saMtAna m siddhi, saMtAna ha maMgalasAdhaka I alpa zakti m siddhi saMtAna sa sarvasAdhaka ma siddhi, saMtAna za nirarthaka za nirarthaka za nirarthaka va vipattinivAraka ha maMgalasAdhaka ra zakti, vRddhi ra zakti, vRddhi ra zakti, vRddhi ha maMgalasAdhaka i mRdukArI sAdhaka Na zAMti, zakti Na zAMti, zakti Na zAMti, zakti ta sarvasiddhi dha maMgalasAdhaka m siddhi, saMtAna m siddhi, saMtAna m siddhi, saMtAna t sarvasiddhi i mRdukArI sAdhaka ga sAdhaka ga sAdhaka ga sAdhaka sa sarvasAdhaka ya zAMti, siddhi c khaNDazakti c khaNDazakti c khaNDazakti va vipattinivAraka o anudAtta cha zakti, vidhvaMsa cha zakti, vidhvaMsa cha zakti, i mRdukArI sAdhaka ya zAMti, siddhi A dhana, AzA A dhana, AzA A dhana, AzA ta sarvasiddhi o anudAtta ma siddhi, saMtAna ma siddhi, saMtAna ma siddhi, saMtAna u adbhuta zakti na Atmasiddhi i mRdukArI sAdhaka i mRdukArI sAdhakai mRdukArI sAdhaka ha maMgalasAdhaka rsaayugurururururururururururuvaarN saay eroine Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sandarbha yatIndrasUrI smAraka grantha - jaina sAdhanA evaM AcArasAraNI-6 : vibhinna maMtroM kI sAdhakatA kA tulanAtmaka vivaraNa a. phala NamokAra maMtra omyaMtra gAyatrImaMtra trizaraNa varNa / 1. jaina, prakAzacandra : jaina zAstroM meM maMtravAda, ja.mo.lA. zAstrI sAdhuvAda grantha, prAkRta aMgrejI maMtra rIvA, 1989 pRSTha 198 1. zAMti, zakti, sAmarthya 11 - 1 2. sarvazakti 7 2. zAstrI, nemacandra : NamokAra maMtra, eka anuzIlana, bhAratIya jJAnapITha, dillI 8 - 1967 pR.8-12 3. siddhi, saMtAna 3. zAstrI, goviMda : maMtradarzana, sarvArthasiddhi prakAzana, dillI, 1980 4, maMgala sAdhaka 5. lakSmI, kalyANa 4. sarasvatI, brahmAnanda : nAdayoga,Ananda-Azrama,munaro, amarIkA, 1989 . 6. vighna/vipattinivAraka 3 5.------- : gAyatrI cAlIsA, zAMtikuMja, haridvAra, 1990 7. sarvasiddhi/sAdhaka 4 6. muni, suzIla : sAMga Apha dI sola,siddhAcalam pablizarsa, bleyarsa TAuna, 8. Atma siddhi/zakti 2 amarIkA, 1987 9. zakti vRddhi/sarvazakti 2 7.------- : yoga vidyA, bihAra yoga vidyAlaya, mugera, 1982-83 ke 10. zati/siddhi aneka aMka 11. nizcala 1 6 - 8. jaina, mU. zAMtA : lezyA aura mano vijJAna, jaina vizvabhAratI, lADanUM, 1996 12. zakti saMcAra/adbhutazakti 2- 1 9. jaina, ena.ela. : glAsarI Ava jaina Tarsa, jaina inTaranezanala, ahamadAbAda, 13. dhana, AzA 3 8 1995 14. mRdazaktisahayogI 1 2 - 1 2 15. zakti vidhvaMza 16. stambhana yoga 3 52 2 51 - 45/47 345 37/57 ke maMtrAkSara 35 ba. virAdhaka phala 5 W $ 1. anudAna 2. azAMti 3. vighaTana 4, zAMtivirodhI 5. alpazakti 6. khaNDazakti 7. sAtvika virodhI 8. nirarthaka yoga V - - - 3 - + 51-7-04 51-23= 28 47-7= 4057 - 9= 48