Book Title: Krantpragnya Kishorlalbhai
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249279/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krAntaprajJa zrI kizoralAlabhAI [9] kizoralAlabhAie peAte ja prasaMge prasaMge pAtA vize thADu ka lakheluM che. temanA paricaya mATe je ke e pUratuM nathI, topaNa te temanI viziSTa jhAMkhI karAve che. LavaNInA pAyA 'nI prastAvanAmAM zikSaNa ane keLavaNInA bheda darzAvatAM temaNe potAnI dhavanAbhimukha dRSTinI jhAMkhI karAvI che. - svAmI sahajAnaMdamAM temanI asAMpradAyika dharmavRttinI jhAMkhI temanA sahajasiddha saMskArone paricaya pyArA bApu 'mAM temanA paricaya ApavA zabdomAM chatAM samatha rIte temanA vyApaka che. 1940nA mArcanI 37 tArIkhanA mathALA nIce bApujIe je lakhyuM che. thAya che. strI-puruSa-maryAdA "mAM thAya che. zrI caMdrazaMkara zukale gheADA prayatna karyo che. paNa thoDA paricaya to ApujIe ja ApyA C harijanabaMdhu 'mAM * sAcuM pagaluM 'e te ahIM temanA ja zabdomAM ApaNe sAMbhaLIe H ' < * kizoralAla mazarUvALA ApaNA virala kAryakaromAMnA eka che. e avizrAMta parizrama karanArA che. emanI dharmabuddhi kAI vadhu paDatI kahe eTalIhada sudhInI che. jhINAmAM jhINI vigata paNa emanI najara bahAra jatI nathI. teo tattvadarzI philasUpha ane gujarAtImAM lokapriya lekhaka ane graMthakAra che. gujarAtInA jeTalA ja marAThInA vidvAna che. nyAtajAtanAM, prAMtIyatAnAM ke kAmI abhimAnathI ke vahemothI sathA mukta che. ee svataMtra vicAraka che. e rAjadvArI puSa nathI. ee janmasidda sudhAraka che. sarva dharmanA abhyAsI che. dharmajhanUnanA vA paNa emane vAyA nathI. e javAbadArI ane jAherAtathI hamezAM dUra rahevA mAge che. ane chatAM jo eka vAra javAbadArI lIdhI to pachI emanA karatAM vizeSa samatApUrvaka ene pAra pADanAra bIjo meM jANyA nathI. gAMdhI sevA sadhanuM pramukhapada levAnuM mahAprayAse meM emanI pAse kabUla karAveluM, je udyama ane ananya ekAgratAthI emaNe potAnI javAbadArI adA karI tene ja pariNAme saMdhatI upayeAgitA siddha thaI hatI ane ethI ja ene AjanuM mahattva maLyuM che.. peAtAnI kSINa tabiyatanI bilakula paravA na karatAM ( jAhera prajAsevakane Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] darzana ane ciMtana sAru Ane huM guNarUpa nathI lekha) teo tamAma sAdhake ane zodhakenA hamezAM ne haraprasaMge bheru thaI paDyA. athAga parizrama ane kALajI laIne temaNe saMdhanuM je baMdhAraNa taiyAra karyuM che te AvI hara koI saMsthAne sAru namUnArUpa thaI paDe evuM che. A badhI vigate kizoralAlano mahimA vadhAravA huM nathI lakhate. emane mahimAnI ke gauravagAnanI mudala jarUra nathI. mArA AtmasaMtoSane khAtara huM te lakhI rahyo chuM." paNa upara je kAMI kahyuM te eka rIte bIjAne anuvAda ja kahevAya. anuvAdanuM prAmANya ochuM nathI, paNa zrotAo, khAsa karI zikSita zrotAo mukhyapaNe kaMIka vidhinI apekSA rAkhe. vidhino artha che ke, apUrva arthanuM pratipAdana-ajJAtanuM jJApana. kizoralAlabhAInA paricayanI bAbatamAM vidhivacana tarIke kAMI paNa kahevuM hoya te te svAnubhavamAMthI ja kahI zakAya. A daSTithI huM temanA paricayamAM kyAre ane kema Avyo, ne paricaya kevI rIte vadhato gaye, e viSe thoDuM paNa kahuM te te gya kahevAya. 1921nI svarAjyanI hilacAlanA juvALa vakhate eka sAMje huM AzramamAM sAMjanI prArthanAmAM jaI caDe. prArthanAne ati bApujIne ema kahetA sAMbhaLyA ke, "mAre mana svarAjya karatAM AdhyAtmika rAjyanI kiMmata vadhAre che, tethI kizoralAle AdhyAtmika sAdhanA mATe je ekAMta jIvana svIkAryuM che, tenI upayogitA mArI dRSTie bahu vadhAre che. ApaNe AzramavAsIo emanI sAdhanAmAM dUra rahyA rahyA paNa upayogI thaIe. ane te dUra paNa kyAM che? AzramathI thoDeka dUra emanI jhUMpaDI che. gematIe te vizeSa prasanna thavAnuM che,' ityAdi. A bhAvanA bApunA zabdo sAMbhaLI mArI jijJAsA sateja thaI. huM kizoralAlabhAInuM nAma paNa na jANate. kizoralAla kezu? sAdhanA zI? jhUMpaDuM zuM? gamatI koNa? vagere prazno manamAM UThayA. tarata ja mitro pAsethI khulAse meLavyo, paNa kizoralAlabhAI vizenI jijJAsA uttarottara vadhatI cAlI. ekAMtavAsamAMthI pAchA teo ghera AvyA tyAre paNa huM AzramamAM to jAte ja ane meTe bhAge temanA makAnanI najIkamAM ja mitrane tyAM ja, paNuM utkaTa jijJAsA chatAM kizoralAlabhAI pAse javAmAM saMkoca anubhavate. saMkeca eTalA kAraNasara ke mAtra zAstravyAsaMgI ane zAstrAvyasanI eka AdhyAtmika anubhavI pAse jaI kAMI carcA kare che enuM mUlya zuM? A saMkeca ThIkaThIka vakhata cAlyo paNa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha che, [47 vega e AvI maLyo ke paricayanAM dvAra khullAM thayAM. kizoralAlabhAI pAchI vidyApIThanA mahAmAtrapade AvyA. teo roja (mane yAda che tyAM sudhI) AzramathI cAlI elisabrija najIkanA makAnamAM Avela vidyApIThanI ophisamAM AvatA. huM paNa tyAM purAtattvamadira pustakAlaya ane kAryAlayamAM rahe ane kAma karato. zAstrIya vAcana ane svayaMciMtanathI keTalAka prazno vize vicAre te bAMdhI rAkhelA, temAM vajUda che ke nahIM ane sudhAravA jevuM hoya te te kaI rIte ane zuM sudhAravuM, evI jijJAsA mane hamezAM rahetI. jyAM lagI bAMdhelA vicAra samavAdanI kasoTIe na kasAya tyAM lagI muktapaNe leka samakSa na mUkavA, evI UMDe UMDe bhavRtti hatI. have ukaTa jijJAsA ane temanA pratye baMdhAyelI parikSa zraddhA paNu paripakava thaI hatI. eTale saheje ja meM avAranavAra mArA prazno temanI samakSa mUkavAnuM zarU karyuM. enA spaSTa ane suzliSTa uttarathI huM temanA pratye vadhAre AkarSA, ane pachI te AzramamAM jAuM tyAre temane maLavAnuM bhAgye ja TALate. - have temane pratyakSa paricaya vadhato gaye ane sAthe sAthe temanAM prasiddha thatAM nAnAM moTAM lakhANa paNa sAMbhaLata ge. prathama prathama "jIvana dhana nI hastalikhita nakala joI javAnuM yAda che. e vAcane temanA pratye mane ora AkarSe. A AkarSaNa Aja lagI vadhatuM ja rahyuM che. kizoralAlabhAImAM viddhatA karatAM pratibhAnuM tattva vadhAre che, ema mane lAge che. kAvyanI mImAMsAmAM-prajJA navanobaeNvarAtrinI pratimA matA ( evuM pratibhAnuM lakSaNa ApyuM che, te kAvyatatva mATe pUratuM che, paNa huM kizoralAlabhAInI prastAnI vAta kahuM chuM te prajJA tethI judI ja che. tathAgata buddha je prajJA upara vAraMvAra bhAra Ape che ane "prajJA pAramitA'mAM je prajJA vivakSita che te prajJAnI huM vAta karuM chuM. vizuddhi mArgamAM prajJAnuM sthAna zIla ane samAdhi pachI che. zIla ane samAdhi siddha thayAM na hoya to e prajJA ubhavI na zake. prajJAtanA uddhATana mATe zIla ane samAdhi e be Avazyaka ane anivArya aMga che. ApaNe paNa jANIe chIe ke kizoralAlabhAInA jIvanamAM zIla ane samAdhinuM keTaluM sthAna che. temanA pusta ane bIjAM lakhANonA vAcanathI tema ja temanA alpasvalpa paricayathI mArA upara evI chApa paDI che ke zIla ane samAdhinI yogya sAdhanA dvArA ja temanAmAM prajJAnuM bIja vikasyuM Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48] darzana ane ciMtana che. yogazAstramAM zraddhA, vIye, smRti, samAdhi ane prajJA e pAMcane ganAM aMga lekhyAM che. AmAM pahelAMnAM cAra e prajJAnI Avazyaka bhUmikA che. huM kizoralAlabhAInAM lakhANa ane jIvana, banne vize jyAre jyAre vicAra karuM chuM tyAre tyAre emanI prajJAne khulAse mane buddha ane zAstranA kathanamAMthI ja maLI jAya che. kizoralAlabhAInI prajJA nAnAmukhI che. temaNe "udhaInuM jIvana," "vidAyaveLAe', "timiramAM prabhA', "mAnavI-khaMDiyera" jevA kauzalapUrNa anuvAda kya che. gItAmbani ane bIjAM chUTaka padya paNa racyAM che. svataMtra lakhANe te emanAM DhagalAbaMdha che; ane emanAM lakhANenA viSe koI eka nathI. dharma, samAja, rAjakAraNa, arthakAraNa, sAhitya, kalA, zikSaNa Adi aneka viSane lagatA aneka muddAo upara temaNe vicArapUta lakhyuM che. emanuM lakhANa eTaluM mananapUrvakanuM ane maulika che ke ATalA badhA viSaye ane muddAo upara AvuM sUkSma pRthakkaraNapUrvaka bhAgye ja kaI lakhI zake. je aMtaprajJA strota UghaDo na hoya te temanA jevA jIrNazIrNa, kuzakAya, pathArIvaza puruSane hAthe A vizada vicArarAzi bhAgye ja lakhAya. kizoralAlabhAI jevuM mAtRbhASA gujarAtImAM lakhe che tevuM ja hiMdImAM ane te ja rIte marAThI tema ja aMgrejImAM lakhe che. Aje te "harijana" harijanabaMdhu, "harijanasevaka e badhAmAM emane ja prANa dhabake che. dezavidezamAM gAMdhIjInA vicArane jANavA ane samajavA IcchanAra temanI kArya paddhati vize UbhA thatA navA navA praznone khulAso meLavavA IcchanAra badhA ja kizoralAlabhAInI lekhinInI pratIkSA kare che. emane sauthI maTe ane virala guNa e taTasthatAne che. jeTalI emanAmAM taTasthatA che teTalI ja nirbhayatA ane sAthe teTalI ja madhuratA. A viziSTa guNone lIdhe teo alpAMze paNa gAMdhIjInuM pratinidhitva dharAvavAnA adhikArI che. temanI eka kRti "samULI krAMti" badala temane puraskAravA ane satkAravAno je nirNaya gujarAta vidyAsabhAe karyo che emAM kharI rIte e sabhAnA dhyeyane ja puraskAra, satkAra ane enuM ja gaurava che. - have kaMIka "samULI krAMti' vize. "samULI krAMti' 1948nA mArcamAM prasiddha thaI tyArabAda atyAra lagImAM enA upara AvelI cAra samAlecanAo mArA jovAmAM AvI che, buddhiprakAzamAM cunIbhAInI, "UrmimAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha, [49 pra. anaMtarAyanI, "mAnasI"mAM aMbAlAla purANInI, ane prasthAnamAM rasikalAla vakIlanI. pahelI be "samULI krAMtine yathArtha rIte "samULI krAMti' tarIke varNave che. ane saceTapaNe enuM maulikatva darzAve che. amuka vidhAnomAM the matabheda ke saMdeha hoya te e samAlocanAo "samULI krAMti ne eka virala kRti tarIke sthApe che, jayAre zrI purANInI samAlocanA sAva judI bAju rajU kare che, e ene samULI te zuM paNa krAMti suddhAM mAnavA taiyAra nathI. Ave cheka sAmA pATalAno virodha joI huM zrI purANInI samAlocanA be vAra sAMbhaLI gayA. saMbhava che ke ene samajavA pUrate mAre adhikAra na lekhAya, paNa mane lAge che ke e samAlocanA nathI samyapha AlecanA ke nathI saMgata AlecanA. paNa e AlocanA parathI huM anumAna upara Avyo chuM ke e "samULI krAMti nuM yathArthapaNuM sAbita kare che. "samULI krAMtimAM je aneka vidhAno che tene lIdhe koI eka ja jAtanA varga upara asara nathI thatI. zikSita gaNAtA, sAdhaka manAtA evA varganI mAnyatAone paNa AdhAta pahoMcADe che. eTale evA ja kaI AdhAtanuM pariNAma e. samAcanA hoya to navAI nahIM. ane ema hoya te e krAMti ja che. cothI samAjanA te vizeSa vizleSaNa ane UhApehapradhAna che. te "samULI krAMti nA mukhya badhA ja bhAgone sparze che, ane sTathI lekhakanAM avataraNe TAMkI tenA guNadoSanA baLAbaLanI samIkSA kare che. samAcaka zrI vakIla mApharsanA sAmyavAdanuM dRSTibiMdu dharAve che, eTale svAbhAvika rIte ja samAcanAmAM daSTibiMdunI pradhAnatA Ave ane jyAM sAmyavAdanA mULa pAyArUpa Arthika vyavasthA kizoralAlabhAIne cAritryapradhAna pratipAdano sAme gauNa thatI dekhAya tyAM teo potAnI dRSTinI sayutika rajUAta kare che, eTale e samAcanA vAcakane rasapreranArI bane che. | kizoralAlabhAInA paramezvara, mAnavatA, ane caritrapradhAna daSTikoNathI judA paDavA chatAM zrI vakIla temanI svataMtra, pAkaTa ane marmajJa vicAraka tarIke kadara kare che. vakIla "samULI krAMti'ne marAmatI krAMtirUpe varNave che ane pitAnA pakSamAM ThIka ThIka dalIle paNa Ape che. kizoralAlabhAIe ItihAsanA abhyAsa vize je TIkA karI che te adhyApaka rAvaLa ane zrI vakIlanI peThe mane paNa saMgata lAgatI nathI. kizoralAlabhAInI kaTI sarvatra ekamAtra vivekanI rahI che. je e ja Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50) darzana ane ciMtana kasoTIe ItihAsane adhyayananuM mUlya paNa AMkavAmAM Ave che ema kahI na zakAya ke itihAsanuM jJAna anarthakArI che. enuM ajJAna, ene viparyAsa ke enA jJAna sAthe maLelI bIjI svArthI vRtio bhale anarthakArI nIvaDe, paNa tethI ItihAsanuM jJAna nakAmuM che ema huM paNa bhAna nathI. samULI krAMti' samajavAne pUre adhikAra sAmAnya vAcakane nathI. paNa je je samajadAra adhikArIe ene dhyAnapUrvaka vAMcI vicArI haze, tenA keTalAya rUDha saMskAra ane janmasiddha graMthio mULamAMthI hacamacyA vinA bhAgye ja rahyAM haze. e judI vAta che ke saMskAnAM mULa hacama chatAM mANasa pharI pAcho e ne e ghareDamAM cAlyA kare. Ama thavAnAM aneka kAraNo che. graMthio zithila thayA pachI paNa paDakhuM badalavAne savAla bIjA keTalAka viziSTa guNonI apekSA rAkhe che. je te vAcakamAM hoya to te krAMti karI zake, na hoya te nahIM. paNa "samULI krAMtinuM kAma te vAcakane tenA rUDha saMskAra vize mULathI vicAra karatA karI mUkavAnuM che. e daSTie A pustaka koIne paNa vicAra preryA vinA rahe ema huM nathI dhAra. e ja enuM maulika krAMtikAraka tattva che. upaniSA RSi ane buddha, mahAvIra, kapila Adi saMtamunioe judA judA zabdomAM ane kaMIka judI judI rIte paNa eka ja vAta tarapha saMketa karyo che, ke trividha tApanuM mULa avidyA, ajJAna, meha ke darzanameha che. jyAM lagI A avidyA ke aviveka haze tyAM lagI Adhidaivika, Adhibhautika ane AdhyAtmika eke duHkha dUra thavAno saMbhava nathI. badhA ja RSimunioe avidyA ke avivekane nivAravA upara ja bhAra mUkyo che. ane enAthI ja utpanna thanAra duonuM traNa bhAgamAM vargIkaraNa karI duHkha vizenuM nirUpaNa TUMkAvyuM che. kizoralAlabhAI e ja RSimunionI paddhatine kaMIka judI rIte "samULI krAMtimAM rajU kare che. AjanI duniyAmAM vizeSe karIne bhAratanA je mukhya prazno che ane je ghaTanAo kalezakara ane dukhadAyaka banI rahI che ane banatI AvI che, te prazno ane te ghaTanAo ekeeke laIne teo tapAse che. temAM kaleza ane duHkhanuM tatva hoya te te zA kAraNe ane kevI rIte udbhave che ane vizleSaNa-pradhAna buddhanI tArkika saraNIne enA vikasita ane vizada rUpamAM avalabIne sphoTa kare che, ane chevaTe darzAve che ke ajJAna, aviveka tema ja jatA e badhA raMganuM kAraNa che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyuM , [51 pachI te kAraNe nivAravA mATe temane je vidhAne mUkyAM che ane je upara temaNe ThIka ThIka UMDo vicAra karyo che te vidhAne rajU kare che. Ama samULI krAMti" ghaTanAomAM anubhavAtAM duHkhanA vizleSaNa dvArA enA mULa kAraNa sudhI pahoMce che. tethI prAcIna dharmagraMthomAM je trividha tApanA kAraNa tarIke avivekano nirdeza che te ja "samULI krAMtimAM che, ema mane lAge che. phera hoya te eTale ja che ke badhA ja dharmagraMtha duHkhone saMkSepamAM nirdeza kare che, jyAre "samULI krAMti" vartamAna jamAnAnA saLagatA praznonI vigatavAra UMDI mImAMsA kare che ane pachI tenA kAraNa, ajJAna ke aviveka upara mANasanuM dhyAna ekAgra karI te upara kuThArAghAta karavA kahe che. dakSiNAya tarka tIrtha lakSmaNa zAstrIe "hiMdudharmAcI samIkSA" nAmanuM pustaka lakhyuM che. teo vAInI pAThazALAnA mukhya adhyApaka te che ja, ane krAMtikArI vicAra paNa dharAve che. teo pote brAhmaNapradhAna saMskRta pAThazALAnA mukhya kartAhartA ane tarkazAstranA vidvAna che. temanuM jIvana hiMdutvanA saMskArathI raMgAyeluM ane mukhyapaNe brAhmaNavarga vacce ja vyatIta thatuM AvyuM che. tema chatAM temaNe potAnA pustakamAM hiMdudharmanI evI sUkSma, ugra ane talasparzI samIkSA karI che ke huM jANuM chuM tyAM lagI brAhmaNa paraMparAmAM thayela, brAhmaNadharmamAM ja rahIne, brAhmaNadharma upara ATalI badhI ugra, sUkSma ane zAstrIya TIkA bIjA koIe atyAra sudhImAM karI nathI. lakSmaNa zAstrInI A TIkA sAcI che chatAM temAM moTe bhAge khaMDanAtmaka zailI ja che. enA sthAnamAM navavastunuM nirmANa sUcavavAmAM nathI AvyuM. hiMdu dharmanI bhramaNAonA jUnA mahelane bheyabhege karavAnI emAM puSkaLa sAmagrI che, paNa enA sthAnamAM ne mahela racavAnI koI viziSTa sAmagrI nathI. jyAre "samULI krAMti'mAM e khAmI nathI. jAte tyAjya hoya tyAM javAnuM batAvyuM che, paNa sAthe sAthe dareka prasaMge vidhAyaka mArgo rajU karyo che. eTale A kAMti jema avivekanA mULa upara prahAra kare che tema te vivekamUlaka navaracanA paNa sUcave che. eTale te mAtra vidhvaMsaka che ema rakhe koI samaje. samULI krAMtimAM kizoralAlabhAInuM saMtamahaMtane zebhe evuM hRdayamaMthana dekhAya che. samagra nirUpaNamAM temanI dRSTine AdhAra paramAtmaniSThA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana ane ciMtana ane mAnavatAnikA che. kharI rIte paramAtmAmAM mAnavatA ane mAnavatAmAM paramAtmA jevAnI temanI eka navadaSTi che. jyAre teo ema kahe che ke je meTAmAM moTI krAMti karavAnI che te ApaNe jaDa jAhojalAlI karatAM bhANasAIne sauthI vadhAre mahatva ane jIva mATe sauthI vadhAre Adara ApatAM zIkhavavAnI che. ene abhAve koI paNa prakAranuM rAjataMtra ke arthavAda ke dharma manuSyane sukhazAMti Apaze nahIM," tyAre temanI mAnavatAnA utkarSanI jhaMkhanA vyakta thAya che, temane nirAzA te sparzI ja nathI. AkhuM nirUpaNa duHkhanuM vizleSaNa kare che. sAdhAraNa mANasa du:khanA vicAra ane vizleSaNa dvArA nirAza thaI jAya, jyAre emane vize ethI UlaTuM che. temano AzAvAda era tejasvI bane che. je paramAtmA pratyenI ananya niSThA ane mAnavatAnA utkarSamAM ananya zraddhA na hoya te Ama kadI na bane. kizoralAlabhAI mAtra rukSa ane kaMTALo Ape evuM vizleSaNa ja nathI karatA; paNa vacce vacce emanI prasanna prakRtimAMthI keTalAka vinode evI rIte sarI paDe che ke vAMcanAramAM smita preryA vinA nathI rahetA. ethI dhaNuM vAra emanI zailI evI halakIphUla bane che ke ce paDIne pUrI vAMcyA vinA choDavAnuM mana ja nathI thatuM. jema vinode tema temAM kaTAkSo paNa Ave che. paNa e kaTAkSa kaI aNagamA, dveSa ke apamAnavRttimAMthI AvelA nathI hatA ema vAMcatAM tarata ja samajAI jAya che. samULI krAMtimAM mata, vAda ke abhiprAyane dharma lekhI tene pUrNa mAnI levA jatAM kevI anartha paraMparA janme che enuM dareka paMthane sparza kare tevuM taTastha ane nirmaLa nirUpaNa che. taTasthatA eTale sudhI ke kizoralAlabhAIe gAMdhIjIne nAme UbhA thayelA vAdonI paNa spaSTa samIkSA karI che. jyAre kizoralAlabhAI vAdane satyane eka ane te paNa bahu nAno aMza samajI te viSe vivecana kare che, tyAre vAMcatAM vAMcatAM ApaNuM daDha pratIti thAya che ke kharekhara vAde e te ekA che, nAnA nAnA baMdhe che. emAM jIvananI satata vahetI gaMgA kadI samAI ke baMdhAI rahI zake nahIM. e gaMgA te e cikA ane bane toDe tyAre ja nirmaLa rahI ane vahI zake. bIje sthaLe temaNe gAMdhIjInI prArthanAnI paNuM samIkSA karI che. jemane teo asAdhAraNa rIte mAne che temane viSe paNa teone pitAnuM maMtavya darzAvatAM jarAya saMkoca nathI thatA. e emanAM pAMca pratipAdane pikI bIjA pratipAdananI yathArthatA sUcave che. bIjuM pratipAdana A pramANe che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya [53 t na ko vivekanA kSetrathI para. ' IjA pratipAdananuM temaNe je nikhAlasa ane nirbhayapaNe sAhajika vivecana karyuM che te vAMcatAM siddhasena divAkaranI eka sUkti yAda AvI jAya che, ( manuSyavRttAni manuSyalakSaNaiH manuSyahetorniyatAni taiH svayam | alabdhapArANyalaseSu karNavAn ' agAdhapArANi kathaM grahISyati // AnA sAra e che ke manuSya dehadhArIoe pote ja manuSyonAM caritA-vyavahArA manuSya jAtine mATe ja karyo che, vyavasthita karyAM che, paNa ALasu, jaDa ane aviveka vargamAMthI jyAre mANasa pote ja vyavahArA ane vyavasthAnuM tattva na pAmyA, enA sArI na samajyA, tyAre temaNe pote ja te mAnavakRta vyavasthAne pAra pAmI na zakAya evI agAdha mAnI lIdhI, caMcupAta na thaI zake tevI akra mAnI lIdhI. paraMtu je vicAraka ane vidvAna che te e vyavathApratipAdaka zAsrAne caMcupAta na thaI zake tevAM ke akrUra zI rIte samajaze? kizoralAlabhAI paNa khajA pratipAdanadvArA e ja bhAva spaSTa kare che, ema lAge che. satyanI dhruvI alihArI che ke te hArA varSane aMtare thayela e judI judI vyaktinI vicArabhUmikAomAMthI ekasarakhI rIte AvirbhAva pAme che? sAdhu zAMtinAtha je baMgALI hatA ane hamaNAM ja gujarI gayA, temaNe lAMkhe vakhata yAgAbhyAsa karI chevaTe tene bhrAMtijanaka samajI choDI dIdhA. tattvajJAnanA aneka vicArapravAhamAM UMDI DUbakI mAryAM pachI paNa temane temAM bahu vajana ApavA jevuM na lAgyuM ane chevaTe te mAnavIya utkarSa mATenI samucita sevAmAM ja jIvananuM sArthakya che evA niNaeNya para AvyA. jyAre kizAralAlabhAI gAma ane tattvajJAnane mArge DIka DIka pravAsa kheDyA chatAM yoga ane tattvajJAnanI jIvanaprada Ajune ja spardhA ane enA mAnavIya utkarSanI dRSTie Avazyaka sevAkAryamAM krama viniyeAga thaI zake e tattva paNa pAmyA. ' samULI krAMti 'mAM emaNe e ja tattva rajU karyuM che. * samULI krAMti' ucca abhyAsakramamAM sthAna pAmavAne dareka rIte pAtra che. adhyApanna pate paNa emAMthI dhaNAM navAM dRSTibiMdu meLavI zake tema che; ane ucca kakSAnA UgatA taruNAne te potAnA saMskArazodhanamAM te bhAre madada karI zake tema che. jo eka vAra vidhA--jagatamAM AvuM pustaka vaMcAtuM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54] darzana ane ciMtA vicArAtuM thAya che te dvArA zarUAtamAM zikSita gaNAtA varganI ghaNI ja paraMparAgata, rUDha ane avivekamUlaka mAnasagraMthio zithila thavA pAme ane ene cepa sAdhAraNa-zikSita ane azikSita suddhane paNa lAgyA vinA na rahe. jJAna eka evuM akhaMDa ane graMthibhedaka jharaNuM che ke te eka vAra game te sthAne udbhavyA pachI uttarottara vadhAre ne vadhAre prasaratuM jAya che ane vacce AvatA aMtarane bhedI te lekamAnasane vivekanA UMcA stara upara mUke che. tethI huM evI vinaMti karuM chuM ke dareka samajadAra "samULI krAMti eka vAra te vAMce ja. eka vAra mArA mitra eka AI. sI. esa. mahAzaye mane kahyuM ke tame Arya saMskRti vize kAMIka lakhe te ThIka. meM kahyuM, "huM Arya saMskRtine e viziSTa abhyAsI te nathI, alabatta, enA ekAda aMzane sparzavAno cheDo ghaNe prayatna karyo che. kyAreka e vize lakhavAnA paNa vicAre Ave che, paNa pAcho saMkecAuM chuM.' temaNe pUchyuM, "saMkoca zA mATe ?" Ane uttara ApatAM meM mArA vicAro darzAvyA te ahIM TUMkamAM nedhavAnI taka lauM chuM. saMskRti vize lakhavuM eTale zuM? atyAre jeo pitAne Aya. kulembhava samaje che ane je je vastuone te mahatvanI mAne che mAtra tenI ja gAthA gAvI eTaluM ja, ke sAthe sAthe temaNe je vikRtio nirmANa karI che, pilI che ane jenA upara saMskRtine DhoLa caDAvyo che tene paNa khullI karavI te je mAtra saMskRti-varNanane nAme priya ja kahevAnuM hoya ane satyane bIje apriya aMza kahevAnuM na hoya te e saMskRtino ItihAsa nahIM paNa vikRtione chupAvavAne eka prayatna thaze ema mane lAge che. je saMskRti sAthe vikRtio paNa kahevI ema tame kaheze te mArI dRSTie vadhAre pramANa vikRtionuM ja hovAthI te vikRtione ItihAsa thaze, je kAI kALamAM ane kaI dezamAM sarakRtirUpe hatuM te ja kALAntare, sthaLAntare ane samayAntare vikRtimAM pariNAma pAmyuM che ane je je bAbate saMskRtirUpe ekasarakhI jIvatI rahI che tenI bhUmikA vikRtiothI ja poSAtI rahIM che. A rIte jyAre saMskRti vize lakhavAnuM mana thAya che, tyAre enI bIjI bAju pUrNapaNe sparzavAmAM na Ave to te lakhANuM saMskRta nahIM paNa vikRta bane che, evo vicAra AvavAthI lakhavAne utsAha meLa paDe che. saMskRtinI yazagAthA gAvAne nAda saune eTale badho lAgyo che ke pachI te sAMbhaLanAra, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya, [55 vAMcanAra badhAnA kAna potapotAnI mAnI lIdhelI saMskRtinI kIrtanakathA sAMbhaLavA ekAMtathI TevAI jAya che, ane tenI viruddha soLe seLa AnI sAcuM kahevAmAM Ave che te saMskRtipriya leke maravA ke mAravA taiyAra thaI jAya che.' mArA A kathanathI te bhAI mauna rahyA. paNa mArI aMgata vAtacIta ahIM dhuM chuM. te te e darzAvavA ke huM je AyaMvarganI vikRtio ane truTione aMzathI paNa varNavatAM ke lakhatAM kAca sevatA hatA te truTio ane te vikRtio kizoralAlabhAIe khUba mokaLA manathI "samULI krAMtimAM rajU karI che. jyAM sudhI huM samajavA pAmyuM chuM tyAM sudhI ema kahI zakAya ke temaNe "samULI krAMtimAM badhA vargonI dharma, samAja, arthakAraNa, rAjakAraNa ane zikSaNa vizenA prazno vizenI gerasamajUtI ane kheDakhAmIo rUpe vikRtio ja varNavI che. temaNe joI lIdhuM hovuM joIe ke je sAthe jIvanamAM saMskRtirUpe pacI gayA che te te che ja. ene kahI, meTA rUpamAM batAvI, lekane phesalAvavAnI, phulAvavAnI ke moTAbhA banAvavAnI zI jarUra che ? jarUra hoya te temanI khAmIo ane bhUle batAvavAnI ja che. A dRSTithI "samULI krAMti e prajAjIvananuM nabaLuM pAsuM rajU kare che ne tene nivAravA saMketa kare che. -buddhiprakAza