Book Title: Ketlik Prachin Kavyakrutio
Author(s): Ramnikvijay Gani
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230066/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka prAcIna kAvyakRtie saMpAdaka : pUjaya paMnyAsa zrI ramaNIkavijayajI gaNi ApaNA hastalikhita graMthabhaDAzamAM chUTaka eka eka pAnA upara lakhAyelI prAcIna kavienI agaNita kAvyakRtie maLI Ave che. AmAMnI saMkhyAbaMdha kRtio chapAI gaI heAvA chatAM hajI paNa puSkaLa kRtio chapAvI khAkI che. AvAM pAnAMe tapAsatAM tapAsatAM jyAre paNa mArA jovAmAM AvI padya racanAe Ave che, tyAre enI yathAzakatha nakala karI levAmAM Ave che. AvI cha kavitAo ahI... ApavAmAM Ave che; emAMnI pahelI cAra kartAonAM nAme sAthenI che, chellI be ajJAtakatRka che. zrI kalyANakamalakRta nemanAthaphAga paNamiya sArada sAmiNI gA" naimijiSNudo re / jasa samaraNa sukha sa`pajaI lahiyaI paramANaMdo re. rA0 5 1 !! rAjamatI rANI bhaNuI Aya mAsa vasate| 2 / sarasa raMga kari lekhe lIyaI lIjaI lAhA katA re. rA. // 2 // eka divasa ramivA bhaNI geApIsu vanakhaDa cAlyA cAhasyuM nemakumarajI vAvaI vAMsulI geApI nAcaI lAla gulAlaI chAMTaNA kIjaI nava nava satabhAmA rukimaNi milI devarasuM karai eka nAri niravIi ivaDau kasuM RSabhadeva AgaI hUyA bhAgavI lIla le sajama sivapura gayA paDiyA nahuM -ka yadunAtheA re / sAthe re; rA0 5 3 5 rage| 2 / raMgeA re. rA. // 4 hAseA re / vimAseA re. rA. // 5 // vilAsA re / gabhavAse re. rA nA 6 ghA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava eha vacana kAmiNa kahyA suNi murakaI jinarAyA re haTha vIvAha manAvIyA saba jananaI mana bhAyA che. rAtre 7 che chapana kaDi yAdava milI jAna taNuI parivAro re luNa utAraI bahinaDI varatyA jayajayakAre re. rAtre 8 che rathi AIsInaI cAlIyA pahatA teraNa bAra re pasu vADau cheDavIya karuNArasa bhaMDAra che. rAtre 9 che mana vayarAgaI pUriyala pahacaI gaDha giranAre re eha vAta zravaNe suNI dharaNi DhalI tiNa vAre re. 20 10 caMdana naI malIyAgarI ghasi ghasi aMgaI lAvAI re ! sItala jala sIcAI sakhI rAjUla cayana na pAvai che. rAtre 11 che hAra dera saba teDatI maDaI aMga apAra re thoDaI jala jima mAchalI tima huI nirAdhAre che. rAtre che 12 rAcInaI huM viracIyaI gayA taNuu sanahIM re priya vijoga virahAkulI rAjUla dAjhe deha re. rAi che 13 nArAyaNa balabhadra doUM ADA piriya manAI re ! kani jhAlyau gavarU sagati kima vasi AvaI re. 20 me 14 che harimu diyaI ulAhaNa kyA mAMgaNi vaci AyA re dADhI pIlaNanI kihAM lAjavahIkA (9) mAyA che. rAha che 15 anukama vaIzagaI karI lIdhau saMjama bhAre re nemi sahita sivapurA gayA "kalyANakamalam sukhakAra re. rAtre ! 16 iti zrI neminAtha phAga samApta zrI vAcaka guNalAbharacitA vAyarAga upaI bhaNataNu vayaNa karI ekaMti, paNa misa suhaguru nizcala citti | paNa samakita taNuu vicAra, jiNi tarII dustara saMsAra che arihaMta deva sugurunI seva, jIvadayAnau marma lahevi | ciMtAmaNipAhaI ati sAra, AdarIvau samakita sAra 52 che deSa aDhAra rahita arihaMta, ATha karamanau AMsuI aMta ! AThaI mada mUkAvaI mAna, te jinavaranau karivau dhyAna 3 guNa chatrIsa sahita guru jisA, pUnima zazi jima sahaI tisA TAlai deSa ji baUtAlIsa, lyaI AhAra namau nisidIsa che 4 che samiti gupati vrata dharaI vizAla, iDaI leha kaha mAya jAla sIlasaMnAha lI nija aMgi, suguruni vaMdau nija mana raMgi pa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsa zrI ramaNIkavijayajI gaNiH keTalIka prAcIna kAvyakRtio jala bUDatA pravAhaNa jema, suguru ti tAra beDi jema Ima jANInaI suhaguru pAya, sevau jima huI nimpala kAya ke 6 . varisa sayAMnI Dokari pUThi, bAjai jisI suyuvA nara mUThi | tiNi SiNi DepharinaI duHkha kisau, maraInahi paNi maravA jasau 75 teha thakI ATha guNuM dukha thAI, lUgaDa lAI lAgaI vAI (?) | hariyakAyanaI vedane tisI, jANe bhaviyaNa pAlau IsI che 8 che sRSima bAdara paryApatA, sanni asanni aparyApatA ! " INi pari bahuvidha utapati jANa, jIvadayA viNa sahu apramANa 9o nisavAratha navi kariu pApa, bhegavila nizcaya savi Apa ! nija prANI jima rakSA karaI, jIvaninaI jima tima taraI 111 dina chAMDI nisi jImaI dhAna, sIMga pUMcha viNa pazu samAna bhUta-preta rAkSasa vikarAla, jiNi velAM mukhi mUkaI jhAla 11 tiNi velAM je bhojana karaI, pApapiMDa mUDhapaNuI bharaI ! Ima jANI nisijanadeSa, Adarivau nija mani saMtoSa mArA nisijananizcaya tyau manni, bihu rAtihiM upavAsa putri | pariharivau paranArI saMga, sIlaNa jima rahaI abhaMga 13 kari kaMkaNa kuMDala uri hAra, abhiMtara mala mutra bhaMDAra | vari vArU vAghaNi vikarAla, eka vAra je AMsuI kAla 14 nahi bhalau paranArI saMga, vAra anaMta dahAvaI aMga | jaI jaladharajala lAbhAI pAra, jIvitarita tihAM navi pAra 1pa Ima jANI pararamaNIprema, ThaMDau savi sukha pAmau jema ! madhu paMkhaNa sUraNa magarI, dahI chAsi je vidalAM bharI 1dA trituM divasanau je AhAra, karivau paMcubara parihArI | rahyuM athANuI sIlaNuM jeu, prANutaI navi bhakhivuM te chelachA aNagala chAsitaNuu parihAra, jaI bahubIja sacita phala vAra ! dezI savi saMsAra asAra, jima jalabiMdu taNuI AkAra 18 mehi paDyau ahanisi dukha sahaI, tehanI vedana kahau kuNu lahaI ! jima taravari saMdhyAnaI samaI, vividha paMkhiAIAvI vIsamaI 1lA praha uccami daha disi UDaMti, sagapaNa paNa INi pari jANaMti | kuNa beTI beTI naI vahU, kuNa mAyA tAyA naI sahU paranA sagau saNI jau ke navi heI, lega dhyAna: vimAsI joI ! jIva karaI naI jIva ji sahaI, vizvAnara DhaMDhAraha daI pAranA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava je ..... u Ayau te. u jAI, kuNa bhAI kaNa mA kuNa tAI ! chAyAmisi sAva (thI) sahU phiraI, ghaDI pahura Au uchuM karaI pararA INi pari jIva save vihaDaMti, kari dIvau dhari kRpi paDaMti | . AvyaI roga savi karaI sega, niradhana paNaI na pahuMcaI bhaMga karavA pADaI dhAha paDathau pAraI, tenI koI na vedana haraI ! kUDa kapaTa karivau parihAra, parabhAvi jAtA hoI AdhAra rajA dAna zIla ta5 bhAvana dharau, jima sivAramaNI vegaI varau . . e vayarAma taNuM caupaI, sAMbhaliye sUdhaI mani thaI bharapA, jima hoI sadagatinau lAbha, Ima belaI vAcaka "guNalAbha ra6 | iti caupaI samApta che zrI vijayabhadrakRtA upazamarasa caupaI bhayabhaMjaNa raMjaNa jagadeva, arahaMta seva kare nitameva !' nahi upazama pitaI jehanaI, dukha keDala na mUkaI tehanaI che ? upasama pahiri sanAha sarIra, dukhajana vacana na lAgaI tIra | jau nahi eka SimA manamAMhi, dharama nahi gADariyapravAhi ne 2 ta5 japa saMjama pAlaI sAra, upasama viNa sahuI haI chAra bhava keDihiM jitaluM karma paI, Iti karma upasama ghaDI mAhi SapaI che 35 je ApaNanaI gAli ji dIaI, tehasiMU prANi jaI bolI : kara sAkara sama kari jaNi, viraI belinuM Sa ma ANi che 4 pUravai puNya na kIdhAM bahu, nyAi leka belaI mujha sahu mAraI bAMdhaI melDaI ghAya, sahuI thApaI paNa anyAya che 55 kaI kivAraI kahaI kubela, vIsArI mUkII niTola te bela ta na saMbhAraI eka, upasama saMjama dharau viveka che . Agaliu dIsaI balatau Agi, tuM pANI thaI taI paga lAgi che mananI gAMThi choDI jAmIi, mugati taNuM sukha ta pAmII che 75 muhaDaI micchAdukkaDa daI, marI phITi cItaI Ima hAI marama na mesau belaI mUrti, SamiuM SamAvie kIuM tasa dhUli 8 pRthavI pari parisaha SamaI, rAti divasa jinavacane ramAI sagalA dharmamAhi upasama sAra, te bhaviyaNa dharo vAra vAra che 9o resa rASaI jetalau manamAhi, titalau dharma tehanau jAI aNuSAMkhyau jau Aghau rahaI, karmagi te ati dukha sahaI 10 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 panyAsa zrI ramaNIkavijayajI gaNiH keTalIka prAcIna kAvyakRtio mugati taNau jau chaI abhilASa, pArakA bela sahau tahi lASA kugati taNuu jau chaI Ubhagau, aMtaraMga upasama kari sagau 115 eka vImA jau e jIva dharAI, tau vahilau mugaI avataraI che , vijayabhadra kaviyaNa uccaraI, garbhavAsi te navi saMcaraI 12 che iti upazamarasa caupaI zrI jinaprabhasUrikRtA padmAvatIcatuSyadikA jiNasAsaNa avadhAra kavi, jhAyaha siri 59mAvaIdevi ' bhaviya leya ANaMda dharevi, dulahau sAvaI janma lahevi che mati mati micchasura aNusaraha che 1 muvaka che pAsanAhapayapaMkajyabhasali, saMghavighuninnAsaNamusali | sasikaranimalaguNagaNapunna, paumaevi maha hehi pasana che mati. 2 tAra tarala tuha leyaNa dunni, duddalaNa bhuya duguNuM duni ! viyasiyasarasa ruhapavihathi, vAraNa vara dIsaI tuha hathi che mati3 kulaphAraphaNamaNikarajAla, dasa disi pasaraI mujha karAla ! jazu dIvayapaIbahiyasihahi, vizthatimira jima jagi avaharahi che mati. 4 kaMDalamaMDalamaMDiyagaMDa, arivaMDaNa bhuyadaMDa payaMDa ghaNathaNaghelira nimmala hAra, paumAvaI naMdau jagi sAra che mati che 5 neurajhaNi bahariya disicakra, khaggadaMDakhaMDiyaricaka " * * * * maNikaMkaNacaMciyapa96, paumi! hohi bhaviya saMtu6 me mati che 6 mehalamuliyasoNipasi, alikalakemaladIharakesi : ' 3 - jaya dharaNiMdaha uttama ramaNi, paumaevI ta6 mayagalagamaNi che mati chA pAsaMkusavarapaharaNapANi, taMkhacUDa visaharavarajANi . . . paumapattasamavannasarIri, paumaevi ! mAM maI avahIri che mati. 18 bhattinamaMtasurAsuramaNi, maNikirIDakararaMjiyacalaNi che ? ki maNicaI nara mattaba rAya, ArAhaI suravara tuhe pAyamati lA tAlapabhavasembakharalaliya, bIo sasahara nahayalakaliya . * : tuha bIyakrakhara je samareI, maNiciMtiya phala se pAI che mati1 bhaNuI ji jogI ya majhima nIya, dharavi taraphakharasiri guru rIya jeDavi Isara sasahara aThuM, tuha kala jANaI kaI viThTha | mati. 11 bhUyaM aMtu tasu pachima sahiya, ciMtivi aMtima sara parigahiyA. adma paDhama biMdu dhArevi, dhana ja jhAyahiM paumiNidevI | mati. 12 24 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ALE zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvaNu mahatsava-maca maNu tharaharaU t sunna jalagutuyisTarajutta, amiyakiraNakala gayaNu pavitta / guru uvaesiI javaI jI lakSma, umaevi tasu pUrai pakakha // mati. // 13 // krisikAlAsaNa pallava vanna, muddA jANuvi je kayapunna / eha vija cUDAmaNi saraU, kamma chakke te lIlaI karaI ! mati. 514aa sa`ti purlRi visaNu rAha, mAraNa vasa uccANumeha / eha vija tiyalupacAsa, kavaNu kavaNu nahu pUraI Asa ? / mati. 5155aa paDhama pava mAyA mAri, namaNu ati e vanna ciyAri 1 je samarai aNadeNu varabhAvi, savva siddhi tasu pariNai Avi ! mati. // 16 // bhUya-peya-DAiNigaNa DaraU, sayalaha dujaNu eha vija samara tahu leAi, samau dAsa puhavIsara hAi ! mati 51NA vijja esa tiyalupahANu, ci'tAmaNi kalpesamANu / pahujiNaRRttasUriuvaesa, 'bhahi paramala addhanimesi ! mati. / / 18 / hu sagamaNu nIluppalanayaNi, ku dattasaNi punnimasasivayaNi / mahuravayaNi muNimANusaharaNa, nanikasalayakAmalakara-caraNa ! mati0 519mA pINasiddhiNubhArAya gi, hAva-bhAva-si`gArasuMga / egagaI e nara samarati, tAhutiyasakAmiNi visa jati mati AranA au pAsa paNi dharaNa'du, khArasasaraya harakalabiMdu ! paubhI ! paumakaNi! nama Rtu, sabhya kAma pUrai tuSa ma`tu! mati // 21 // ja bhatha'bhamAha dhalayaMti, jaya aparAjiya vijaya jayati / caMDI bhaIrava teAtala tAra, tuSa enDru cciya vivahu vayAra khittapAla naigiNi causAdR, bhUya peya DANuM gaThuiM / Iyara vi duSkara vIja jI keva, nAmagaNi tuDhu nAsai daivi ! // mati ArakA je panna...tarivijaasajha, te vi vAhi tuhu hu'ti susajja / nIra jalaNa thaMbhaI tuha ANu, samaragaNi vArai arimANu ! mati Ara4| / / mati ArA ' ta" rur3hiya ja vijaI bhuviSNu, bhayavai! su mau ta niya savaNi ke pachI dhaNi saghavaNurAi, caDaDati dasadiggaya mAi ! kulavya satta vi TalaTalai, anu satta vi jalanihi ucchalai DikriDa`ti ukkaDakarI dADha, bhajjaUNuivai aiMgADha // mati // 26 // daDha gaDha girivara SaDaDi paDaU, sura-narajIviyasaaesaI vaDaU I haldAhathI jalanihipUra, ghummaU tArAyaNa sasi sUra / / mati. ArA tai tuTTiya ja' vijai bhuviSNu, pamiNi ! suMmau ta` niya savi zaba bhuja madRArasaleya, bhujijjai pijjai vara peya ! mati ra85 / / / mati. ||rapA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 panyAsa zrI ramaNIkavijayajI gaNiH keTalIka prAcIna kAvyakRtio pahirijajaI ka5Da jagasAra, kaMcaNa kuMDala mattiya hAra saMmANija jaI vara taMbela, sumaI baMdiyaNahalakhela che mati pAralA caMdaNamAhi ghusiNa ghaNusAra, kijajaI surahi vilavaNa sAra | gharibajajhaI varaturiyaha tha6, dIsaI mayabiMgala ghaTTa che mati. 3mA rahevara kiM? jagama surajaNa, lagaI pAyaka pahANuM ! anna salIsaI cAmara chatta, mANija jaI mANiNi aNuratta che mati. 31 sasaharakala bArasasarajutta, thAvara jaMgama viharatara ! haMsa-hAra-kara-sasarakaMti, nAmagahaNi tuha saphalI huMti che mati. 3rA vaMjha nAri tuha vaya jhAyaMti, surakumArovama pura lahaMti | niMdra naMdaNa jaNahiM cirAu, hRhava pAvaI valaha rAu mati33 ciMtiyaphala ciMtAmaNimaMta, tujajha pasAyahi phalaI nirbhata tujha aNugraha nara piphakhevi, sijajhaI selasa vijAdevi che mati. 34 rUvanaMtisehagganihANa, nivapUIyAya amaliyamANu , kivi vAIsara huMti ti punna, jAha paumi tuha hehi pasanna che mati35 tuha guNa aMta na keLavi muNiya, taha vi tujha maI guNalava yuNiya 2 A ju pAlaI jiNasiMhasUri, tasu saMghaha manavaMchiya pUri che matimA36 panumAvaIcanupaI ya paddhata, hAI risa tiyaNasirikaMta . ima pabhaNuI niyajasakapUri, surahiyabhuvaNa jiNapahasUri che mati3LA iti padmAvatI caturAdikA samAsa ajJAtakavikRta AdijinavInatistava | rAga dhanAsI che Adi jiNesara vInavuM je mujha sAhu sAmi ! kAmi krodhi mana lIluM hiya lINuM raI tujha keraI nAmi 1che ki diuMgI re vadhAvau . vadhAvaI re tuha cauvita saMgha ki diuMgI re ! meraI mani re e lAgau raMga ki diuMgI re e drapada che diuM nAkerI jImaDI diuM A suamRta AhAra ! milisuM re AdijaNa vAhalA hivi kariyuM mahArA mana kerI vAta che ki di2 je Avyau seraDI I buharAvuM vATa ! motIDe cauka pUrAvasyuM maMDAviyuM re ghAgharIyau pATa che ki di. 3 dhana dhana e mujha jIbhaDI karuM aji tumaha guNagAna ! nayaNa salaNa mujha taNuM jiNi nirapuM re tumha rUpanidhAna che ki di. 4 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNamahAtsava-graMtha janamya nAtha / dhana marudevI kUDI jiNi tu bhavasAyara majha khUTatAM hiva daiyA jI avalaMbana hAtha // ki dvi // 5 // marudevI meTau tAharau sunaMda-sumaMgalAkata / setruja pherau rAjIyau hava jaya hai jayau zrI AdghijiNuMda // ki kri. // 6 // jinavara tumhe pAe nasI mAguM eka kRpAla / jA kiMga jagamAhi huM rahuM tAMkarA jI bhavibhavi saMbhAla / / ki di. 5 75 // iti zrI AdinAthavardhApana' ajJAta kavikRta hitazikSAcatuSpadI // 1 // // 2 // DAhA sarasati sAmiNi karuM. jIhAra, tasa sevaka deje AdhAra elisu caupaI mAhi vihAra, sAcA padma vi haiAjye sAra dharamI te pAlaI jinadhanma, [karamI] te pAlai kriyA kamma / ceAgI te dhyA nikamma, brAhmaNa te je pAlaI brahma sUrau te je indrI kramai, uttama te je sAcau gama dukhIu te je durgati bhramai, sukhIu te je sivapurI rama pADhau te jehane puNya ghaNu, sagapaNa te je sAhasIpaNuu prAkrama te paramesarataNu, dhanna bhalu' je kanhaIM ApaNu te savi kahissuM prIti, mANusa jehanaI ghari rIti / sIyalapaNuM je pAlyu. sItA, gAyaNa te je jinamati gItA // 5 // nArI te pAla' pativratA, beTA te mAnai mAi-pitA / [vi] lasai te parasi joma'tA, dhyAnI te jehanaIM ciMtA // 6 // pApI te je paradhana harai, celA te guru zikSA kara (? vahu)U / zrAvaka te je satakita dharaI, sahaguru te je tAra tarai rAjA te je nyAU tapai, dhyAnI te je arihaMta japai tapI te je aSTa kama khapai, vADhI te je keha navi chipaI 5 8 5 rUpa bhaluM je seAvanavAni, dAna bhaluM te dhyAna bhaluM te zukladhyAna, jJAna bhalu' te kevalajJAna / 8 / dana te je mahAvrata dharaU, brahmacAra je strI pariharai / girUA te gurusevA karai, tArU te bhavasAyara taraI 510nA viSNusai je ANu'i anu(una)mAda, pAtiga te je mithyAvAda / DUMgara bhalau je siri prAsAda, pratimA dIThI huvai AlhAda // 11 // akSara te je sudhA samA, tapI te jeThunaI siri SimA| gyAnI te ceASaka AtamA, nagara bhaluM je mAhi mahAtamA 5125 / / 7 / / ' abhayadAna / ' 1 // 3 // 1 / / 4 / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsa zrI ramaNIkavijayajI gaNiH keTalIka prAcIna kAvyakRtio amI te jala jayaNA galaI, lakSmI te je nyAI milaI ! mAnavI te balaI navi calaI, jIvyuM te jinaAjJA pAlaI 13 daridrI te je dharma viNa bhamaI, satyavAdI te jUTha viramaI ! bhejana te je daI jamaI, guvaNaMta te jinavaranaI naI pa14mA yAtrA te pAlaI chae rI, dharma bhalau te jaya karI ! bhikSA te munivara lyuI phirI, zrAvaka te je siddhi dharI 15 maIlA te paranArI jaI, puruSa bhalA te dukhi navi rAI | mithyAtvI te be bhava khei, dharma karaI te sukhiyA hoI evA || iti catuSpadI che