Book Title: Jain Dharm Prakash 1947 Pustak 063 Ank 02 03
Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533740/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sina) kama maMda = dhapAkeza 45 zrI ya paC mokSArthinA pratyahaM jJAnavRddhiH kaaryaa|| zrI jaina dharma prakAza 9 - - - sva, zrI kuMvarajIbhAi ANu dajI AgAmI peASa zudi 11 temanA dvitIya saMvatsarI-dina che. BRIC vIra sa', 2473 vikrama saM. 2003 pragaTakartApu, 63 muM' zrI jaina dharma prasAraka sabhA [ aMka 2-3 jo mAgazIrSa--pASa bhAvanagara 7 mI DIsembara 1946 zazI huM dhana jIvyA che ? 1NAMnI epAra. mha ne jIbhAi premacaMda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI jaina dharma prakAza. bahAragAma mATe bAra aMka ne pisTeja sAthe vArSika lavAjama rUA. 1-12-0 eka } mArgazIrSapoSa { ura . 247 vi. sa. 2003 anukramaNikA 1. zrI nemijina stavana .. ... (munizrI rucakavijayajI ) 29 2. maMDha jI jAmanA .. ( rAjamala bhaMDArI) 30 3. zrI kupAkamaMDana zrI mANijya prabhu zrI rASabhadeva ) tIrthotpatti stavana ... ... ( zrI bAlacaMda hIrAcaMda ) 31 4. saMta munIzvarone saMbodhana ... (maganalAla motIcaMda zAha ) 32 5. nyAyakhaMDakhAdyama: 7 ... ... (jIvarAjabhAI odhavajI dezI) 33 6. nizcaya ne vyavahAra .. .. (munirAjazrI dhuraMdharavijayajI ) 38 7. jena vikramAditya ane vikrama saMvat... (caturbhuja jecaMdabhAI zAha ) 39 8. praznasiMdhu: 21 ... ... ...(A. zrI vijayapakvasUrijI mahArAja ) 46 '9 prabhu pratyakSa che ... ... ...(A. zrI vijayakastUrasUrijI mahArAja) 50 10. zrI bhImapalI ( bhIlaDIyAjI) tIrtha... ( munirAjazro nyAyavijayajI ) 54 11. vyavahAra kozalya: 4 (253-256 ... | ( maoNktika ) 56 12. praznottara ... ... ... ( prazna kAra-devacaMda karazanajI zeTha-rAMdhanapura ) 60 13. adhyAtma-zrI pAlacaritra: 2... ... (mohanalAla dIpacaMda cekasI ) 62 14. sabhA samAcAra ... 15. prAcIna RSio .. ( pro. hIrAlAla rasikalAla kApaDiyA ) 65 16. apIla ne AbhAra TA. pe 3 ) : . pena lAIpha membara navA sabhAsado. 1. zAha maNilAla dulabhadAsa muMbaI 2. zAha cImanalAla nAthAlAla 3. zAha vinayacaMda narazIdAsa 4. saravaiyA lallubhAI rAyacaMda 5. zAha tribhuvanadAsa jamanAdAsa 6 zIhora 6. zAha zAMtilAla gopALajI taNusA 7. zAha nagInadAsa nemacaMda A zahera vArSika membara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PORODUS SU DO..... zAhu maNilAla dulabhadAsa. : muMbaIkhAte rezamanA vizALa vyApAra karatI jANItI peDhI temanA ja nAmathI ja cAle che. teonA pitAzrI dulabhadAsa thADA samaya pahelAM ja 73 varSanI vaye svargavAsI thayA che. teoe pAyanI upara AvelA zrI goDIjI jinAlayanA TrasTI tarIke varSo sudhI sevA ApI hatI. mukhaIkhAte geAghArI nAtamAM temeA agragaNya vahIvaTakartA hatA ane jenA Aje hajArA leAkeA lAbha lai rahyA che te " geAdhArI davAkhAnA "nA sthApakeAmAMnA teo eka hatA. pitAnA sevAbhAvanAnA saMskArI bhAizrI maNilAlamAM UtarI AvyA che. vyAvahArika keLavaNI meTrika parya Mta levA chatAM vaDIla badhu zrI lakSmIcanI sAthe teo eka kuzaLa vyApArI tarIke sArI nAmanA meLavI cUkyA che. jIvanasaMgrAmanA A viSama samayamAM sIjhAtA svadhamI baMdhue jo hunnara-udyoganA paMthe vaLe teA samAjanI eka upayAgI AvazyakatA pUrI paDI zake tevA AzayathI bhAizrI lakSmIcaMda temaja bhAizrI maNilAle peAtAnA pitAnA zreyArthe rUA. 10001) dasa hajAra ne eka rUpiyA " jaina udyogamadira " nI sthApanA bhAvanagarakhAte karavA mATe ApyA che. sAmAjika lAgaNI uparAMta temanI dhArmika ruci sArI che. saM. 1987 mAM jyAre temanI ummara mAtra vIsa varSanI hatI tyAre temaNe hiMdustAnanA ApaNA vividha tIrthanI yAtrA karavA sAthe zrI sametazikharajInI yAtrA karI hatI. ApaNI sabhAnA kAryAMthI AkarSAi teo ghaNA samayathI lAIpha membara banyA hatA parantu saMsthAnI upayeAgitA ane kArya zailIthI vizeSa prasanna thai teoe sabhAnA peTranapadanA svIkAra karyA che. prAMte IcchIe chIe ke sukRtyA karavA mATe paramAtmA temane dIrghAyuSa bakSe. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sta Taini - sara, 2473 pustaka 63 muM aMka 2-3 je } : mArgazIrSa-paSa : 1 vi. saM. 2003 zrI nemijina stavana prabhu tuMhi para upakAre vyasanI. e Teka. paraupakAra na bhinna kahyo te, nija upakArakI; paraupakArataNe sAdhaka te, sAdhe nija upakRti...prabhu tuM hi. 1 nija upakArataNe je sAdhaka, paraupakAra vakhANuM, nija apakAraNe je sAdhaka, te viSa viSama pramANe prabhu tuM hi0 2 5raupakAra svarUpane samajI, uttama pravRtta thAve; aniSTa vijana ISTa saMjana, karatA sAdhya ja have..prabhu tuM hi0 jagajIvane ekAntika ne, Atyantika sukha ISTa; A kAraNathI saMta vicAre, lAge du:kha aniSTa...prabhu tuM hi0 - A kAraNathI paraupakAra, muktidAna huM cAhuM; te have jinadharmopadeze, tuja AjJA pramANe prabhu tuM hi0 | mukti upeya dharma upAya, jinaupadeze jANuM; manebhava jIte neminAtha jina, gaDha giranAra vadhAvuM...prabhu tuM hi0 6 tapagaccha AMgaNu premasUrIzvara, dharmopadeze sAjA; suvihita sAdhuzekhara sUrivara, sucakavijaya kahe rAjA...prabhu tuM hi0 7 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya - maMgala kI kaamnaa| kare saba kAmanA' yehI, hamArA ho sadA maMgala / na cAhate svapnameM prANI, aniSTakArI vo amaMgala // 1 // kare AzA sadA manameM, sukhI kaise baneM jagameM ? / na jIvana meM kabhI duHkha ho, sadA hotA rahe maMgala // 2 // mIle dhanadhAma aura vaibhava, triyA suta manamutAbika hii| kamI nahIM hoya vastu kI, na karanA phira par3e daMgala // 3 // akhila jagakI yahI khvAhiza, huve paripUrNa kaise hii| jo maMgala hI sadA cAhate, rahA hai vaha kahAM maMgala // 4 // lagA suvAsa kI AzA, duHkhI hotA sadA manameM / hirana kasturIyA dekho, bhaTakatA phiratA hai jaMgala // 5 // rahI kasturI nAbhi meM, magara DhuMDhe jaMgala meM / samajhatA hai nahIM manameM, yahI azAna amaMgala // 6 // batAye cAra puruSAratha, dharama, artha, kAma va mokSa / bhUlAkara dharma ko cAhe, kaho kaise huve maMgala ? // 7 // artha aura kAma puruSAratha, lage saba sAdhane jagameM / prathama puruSArtha ke bina yaha, macAte hai sadA daMgala // 8 // isI ke vAste pahile, dharama puruSArtha hI sAdho / yahI cintAmaNI jagameM, kahAtA hai yahI maMgala // 9 // prathama samabhAva dhAraNakara, samajhanA tIna tatvoM ko / zraddhA yathArtha phira karake, haro mithyAtva amaMgala // 10 // hRdaya meM sukha va zAnti kA, bharA hai koSa uttama hii| anubhava dharma se karanA, bhaTakanA phira nahIM jaMgala // 11 // isI ke vAste dharma, kahA hai mukkiThaM maMgala / vinayavasa "rAja" kI yehI, karegA ApakA maMgala // 12 // rAjamala bhaMDArI-Agara ( mAlavA ) 1 abhilASA. 2 deva, guru, dharma (30) * * Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :- - che . " zrI kulpAka tIrthamaMDana zrI mANijya prabhu (zrI Sabhadeva) tIrthotpatti stavana - mae Isai nAnA nAnA nAnA nAnA (kavi-AlacaMda hIrAcaMda, mAlegAma) (A. zrI AtmArAmajIkRta navapada pUjAnI-jinaMda mata pAThaka pUja sukAnI) bhavika jana mANijya prabhu jina vaMde, bhavika jana-e AMkaNI dakSiNa bhArata deza pragaTa jyAM, megala rAjaya virAje; haidarAbAda suphala supradeze, bhUmi vimala bahu gAje. 5 1 che pAka pavitra ne deSa rahita che, puya vizAla dharAve; kulapAka tethI nAma che sArthaka, tyAM prabhu sahu mana bhAve. e 2 che RSabha jiNuMda prathama tIrthakara, manahara mUrti vizAla bharatacakrI aMgulinA ne, pratimA bharAvI e bhAla | 3 | mANeka ratnanI mUrti chetethI, mANijya prabhu jinanAma; maMdira bhavya birAje meTuM, jANe che svarganuM dhAma. . 4 che vidyAdhara nija zreNamAMha, pUje mANikaya deva; tyAMthI I gayA prabhu laIne, IdrapurI kare seva che e che laMkApati ArAdhe iMdrane, mAthe mANikaya deva; harSa dharI pUje prabhu bhAve, laMkAmAMhe svayameva. 5 6 maMdodarI rANI nitya pUje, bhAva bhakti bahu dhArI; prabhupUjanathI pApa nAse, saMsAra meha nivArI. | 7 | laMkA visarjana thAtA prabhujI, sAgaradeva te pUje karNATakane zaMkara rAjA, pAvatI mana rIjhe. e 8 devI AjJAthI nija pIThe, zaMkara prabhujIne thApe, harSa dharI cAye nija deze, senA sahita patha kApe. 9 kulapAka nagara samipa te Ave, bhAra na pIThe jaNAya; zaMkA paDI kima prabhujI nAvyA, sthira thayA prabhu tyAMya che 10 che chaso eMzI varasa Ima rahiyA, adhara prabhujI birAje; nAThA keIka upadrava enA, mahimA jagatamAMhi gAje. ! 11 che dvAdaza gAma prabhusevAmAM, arpaNa kIdha nRpALe; kupAka mANikaya prabhujInuM tIratha, gAje che kalikAle. je 12 e paMDita kezarakuzala munie, jIrNoddhAra karAkhyo; saMvata sattarase saDasaTha varase, caitra sudI mana bhAve. 13 che Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *TUOTETORESIGI SUOSITUOTTONSI dazamI dina supratiSThA kIdhI, lekha zilAmAM dIse; prabhujInI bhakti je bhiva karaze, tasa bhavabhaya sahu nAse. / / 14 / sahasra dhaiya ne e saMvatamAM, gAyA mANikya deva; mAlendu mana ha na mAve, karatA prabhujInI seva. / / 15 / saMta munIzvarAne samAdhana = = zArdUlavikrIDita. . zUrA dharma dhura Mdhara munivarA, triratna ArAdhako, zuM kartavya ja ApanuM ? jarUranuM saMbhArajo sAdhakA; zu che ? durlabha kArya ne sulabha zu ? zu sAdhya duHsAdhya tyAM ?, kyAM kyAM che pratiSma dhake ? saphaLatA, AcAramAM mUkatAM. 1 jeneAnI nabaLI dazA thai rahI, saiAjanya guNe ati, vidyA udyama te zarIrabaLamAM, dekhAya dharme kSati; jo thAye suprayatna dUra karavA, teA sArthaka nA mane ? thAo jo kaTibaddha thaiya dharIne, te sAdhya sAmuM Thare. ra zikhariNI. mahAtmA jo hai! te, vacanapaTutAmAM nahi jarA, ruDAM cAritrAmAM, sarala mana sAthe sumatimAM; na vRddhi ziSyAnI, na guru padavI ke uMmaramAM, kharA satA tAre, bhavajalanidhine taratamAM. 3 paramaMta AkSepa mananA bheda karavA, haravA na pAMDitye vADhe, na muninA yAgA che, tamArAM vaktavye, na padaghaTanAmAM vahI jatAM, khare ! evAM hAye, janapada virAdhA harI truTita jatAM. 4 ahA ! sarve saMtA, pravara matimAnA munivare ! tajI svAthI bheda, jana uddayamAM tatpara bane; dharA icchA evI, sarala manathI sAdhya manavA, rahyAM krUre satyA, najara samipe sAdhita thavA. 5 maganalAla meAtIcaMda zAha--vaDhavANu kempa. ------------------ ------- Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fndqh~ sh`bh fkfkfkfy 3 tArkika yuktiovALI zrI yazovijayajI de 3 mahArAje racelI zrI vIraparamAtmAnI stuti 6 - - nyAyakhaNDakhAdyam / ( 7 ) dvitIyo vibhAgaH lekhaka-zrI jIvarAjabhAI odhavajI dozI. B. A. LL. B. ( gata varSa, aMka , paNa 177 thI zarU) svacchAsane sphurati yat svarasAdalIkA dAkAratazca parato'nugataM tu bAdyam / AlambanaM bhavati saGkalanAtmakasya, tattasya na tvativibhinnapadArthayogAt // 23 // zlekArtha:-alIka ane jJAnAkArathI bhinna bahApadArtha, he bhagavana ! ApanA zAsanamAM svata:eva eTale potAnA sAmarthyathI ja anugata ane vyAvRtta prakAze che; te ja bAlApadArtha samaraNa ane anubhava-pratyakSanI saMkalana karanAra pratyabhijJAnanuM avalaMbana thAya che; paraMtu jAti jevA keI atyaMta bhinna padArthanA saMbaMdhathI avalaMbana thatuM nathI. | bhAvArtha -bauddho kSaNikavAdI che, temanA matamAM akhila bAhya vastuo kSaNika che eTaluM ja nahi paNa aMtaraMga akhila vRttio (Internal mental states) kSaNika che. dhairyavAdI taiyAyika vigere dalIla kare che ke je aMtaraMga vRttio kSaNika haya, anusmRta AtmA je sthira padArtha na hoya te bhUtakALamAM joyelA devadattane vartamAnakALamAM jotAM A pelo devadatta che' evuM pratyabhijJAna (Recognition) thaI zake nahi. AvuM jJAna to sane pratyakSa thAya che eTale aMtaraMga vastu-Atmatava paNa kSaNika che e boddhane vAda svataH tUTI paDe che. jaina darzanamAM mati, zrata, avadhi, mana:paryava ane kevala evA pAMca prakAranA jJAnanA bheda batAvyA che, temAM matijJAna ane zrutajJAnane parokSa pramANe kahyA che, ane avadhi, mana:paryava ane kevalajJAnane pratyakSa pramANu kahyA che. iMdriya ane manadvArA mati ane zrutajJAna thAya che eTale AgamamAM pakSa kahyA che, ane iMdriya ane mananI madada vinA AtmA svata: avadhi, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI jaina dhama prakAza [ mA zISa*-pASa. mana:paryAva ane kevalajJAna pAmI zake che; mATe pAchalA traNa jJAnAne pratyakSa jJAna mAnavAmAM AvyA che. bIjA taiyAyika Adi darzane pratyakSa ane parAkSa pramANa jUdA arthamAM vApare che. teo iMdriya ane padArthanA sanika thI thatA jJAnane pratyakSa pramANa kahe che ane anumAna vigerethI thatA jJAnane parAkSajJAna kahe che. bIjA pracalita dane! sAthe sa Mgata karavAne pAchaLathI jainAcArye khIjA dane jene pratyakSa kahe che tene sAMvyavahArika pratyakSa kahe che ane tenAthI bheda pADavAne bAkInA traNa jJAnane pAramArthika pratyakSa kahe che. ahiM ApaNA sAMvyavahArika pratyakSa-naiyAyikAnA pratyakSane viSaya carcavAmAM AvyA che. jainadarzana pramANe iMdriya ane mananA nimittathI avagraha, ihA, apAya, dhAraNArUpa je jJAna thAya che te sAMvyavahArika pratyakSa che. ane smRti, pratyabhijJAna, uDDA, anumAna ane Agama jJAnane parAkSa pramANa kahevAmAM Ave che. A adhikAramAM pratyabhijJAnane! savAla carcAvAmAM Avye che. pratyabhijJAnane aMge be savAleA jovAnA upasthita thAya che. pratyabhijJAnanI pramANutA ane tenu svarUpa. mekro pratyabhijJAnane pramANajJAna mAnatA nathI. kAraNa tenA mata pramANe AtmA kSaNika hAvAthI, vartamAnakALa ane bhUtakALanA jJAnane joDanAra sthira Atmatattva nathI, beho pratyabhijJAnane bhramaNAtmaka mAne che. jaina nyAya Adi dazanAmAM pratyabhijJAnane pramANa mAnavAmAM Ave che. ane tenA AdhArathI aiAddhonA kSaNabhaMgavAdanA nirAsa karavAmAM Ave che. svarUpanA sabaMdhamAM aiddho pratyabhijJA nAmanuM jJAna mAnatA nathI. paNa parAkSa ane pratyakSanA samuccayane pratyabhinnA kahe che. nyAya, mImAMsAdi vaidika darzana pratyabhijJAne pratyakSarUpa eka jJAna kahe che. pratyakSa ane smaraNanuM saMkalAtmaka jJAna kahetA nathI. jainadarzana pratyabhijJAne pratyakSathI jAduM parAkSajJAna mAne che. anubhavasmRtihetukaM tiryagUrdhvatA sAmAnyAdigocaraM saMkalanAtmakaM jJAnaM prtymijJAnam-pratyakSa ane smaraNanAM hetuthI utpanna thatuM tiya UrdhvatA sAmAnya viSayavALu' je saMkalanA karanAra jJAna te pratyabhijJAna. sautha mevA: sAnamAM devadatta pratyakSa anubhavamAM Ave che, anubhavamAM AvatA pUrve anubhavela devadattanA saMskAra-smaraNeA UbhA thAya che ane te smaraNa ane pratyakSanA sa mizraNathI A pelA devadatta che" evuM je jJAna thAya che, te pratyabhijJA (Recognition) che. tadbhinnatAmanubhavasmaraNodbhavatvAd, dravyArthikAzrayatayendriyajAdvibhartti / mede sphuratyapi hi yad ghaTayedabhinnaM, bhedaM nimittamadhikRtya tadeva mAnam ||24|| laiAkA :-iMdriyathI utpanna thatA pratyakSathI pratyabhijJAna bhinna che, kAraNa pratyabhijJAna anubhava ane smaraNuthI utpanna thAya che. senA nimitta( bhedaka nimitta )ne AzrayIne pratyabhijJAnamAM pratyakSanA bheda spaSTa rIte jaNAya che, chatAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 aMka 2-3 je ] nyAyakhaMDakhAdya-savivecana dravyArthika nayanI apekSAe abheda ghaTe che eTale pratyakSa ane pratyabhijJAnamAM bhedabheda pramANabhUta che. bhAvArtha-bauddho pratyabhijJAnane alI svarUpa mAne che; taiyAyika abhinna pratyakSarUpa mAne che, jyAre jeno bhedabheda mAne che. ta ma e pratyabhijJAna che, te jJAnamAM tad ane Idama-bhUtakAlIna ane vartamAnakAlIna jJAnanA bhedathI bheda che eTale nimittabhedathI bheda che, svarUpathI abheda che ane pramANarUpe to ledAda che. dRSTvA sudhIbhirata eva ghaTe'pi rakte, zyAmAbhidAzrayadhiyo bhajanA pramAtve / sA ninimittakatayAdhyavasAya eca, na syAt tadAzrayaNatastu tathA yathArthA // 25 // zlokAtha-mATe ja buddhivAnee lAla ghaDAne vize paNa zyAmanA abhedane Azraya karanArI buddhinA prAmANyamAM bhajanA-syAvAda mAnela che. aSe rataH jAmaH e buddhi nimittanA Azraya vitta nizcita nathI-pramANabhUta nathI, ane nimittane Azraya karIe to yathArtha che. bhAvArtha -eka ghaDAmAM lAla, kALo evI buddhi thAya che temAM pUrvakALamAM lAla ane vartamAnakALamAM kALa e kALanA nimittano bheda kADhI nAMkhIe te nizcitajJAna na thAya, ane te nimitta rAkhIe te nizcita jJAna thAya. graMthakAra naiyAyikane kahe che ke tamAre paNa nimitta bhedathI eka ja vastumAM parasparavirodhI jJAnane pramANubhUta mAnavuM paDe che. eTale tamAre paNa svAduvAda svIkAravAne rahe che. svadravyaparyayaguNAnugatA hi tattA, taLyaktyabhedamapi tAdRzameva sUte / saMsargamAvamadhigacchati sa svarUpAt, sA vA svataH sphurati tatpunaranyadetat / / 26 lekArtha -svadravyaparyAyane anusyatA rahelI tattA te vyaktinA abhedane jevo anubhavamAM Avelo hato te ja utpanna kare che. te abheda pratyabhijJAnamAM svarUpe saMsargabhAvane pAme che ke temAMthI tattA svataH UbhI thAya che, te bIje savAla che. - bhAvArtha -kaI paNa eka vastunA pratyakSa anubhava pachI te vastune aMge thayelA bhUtakAlIna anubhave smaraNamAM jAgrata thAya che; e rIte vartamAnakAlIna pratyakSa ane bhUtakAlIna anubhavanuM mizraNa thayA bAda tene evuM jJAna thAya che. temAM tattA pAchaLathI umerAya che e eka vicAra che. bIjA vicAramAM vastunA darzananI sAthe ja navuM evuM jJAna thAya che ane temAM rahela tattA bhUtakAlIna anubhavane kheMcI lAve che. tattA nAmane padArtha che, tattA abhedane janma Ape che, je pratyabhijJAnamAM abheda svayaM sphare che ke tattA svayaM kure che te jUdo savAla che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI jaina dhama prakAza, [ ma zISa'--peA paryAyato yugapadapyupalabdhabhedaM, kiM na krame'pi hi tatheti vicArazAlI / syAdvAdameva bhavataH zrayate sa medA-bhedakrameNa kimu na sphuTayuktiyuktam ||27|| zleAkA:-paryAyathI eka vastu eka kALe ( yugapa6 ) paNa bhinna che, te kramamAM eTale bhinnabhinna kALamAM tevA prakAranI bhinnatA kema na hoya arthAt hAvI joie, evA prakAranA vicAravALA pratyabhijJAna mATe bhedAbhedakramathI phuTayuktivALA ApanA syAdvAdane zuM Azraya na kare? bhAvArtha:--jaina darzanamAM eka ja kALe eka ja vastumAM aneka guNNA-paryAya rahelA mAnavAmAM Ave che, guNu ane guNinA alaida hAvAthI guNi eTale eka ja vastumAM paNa guNunA bhedathI anekatA Ave che arthAt upara jema abheda matAnye tema bheda paNa dekhAya che. AnA khulAsA syAdvAdathI ja thai zake che arthAt melAeksapAvAdanA Azraya levAthI ja nistAra thAya che. taddhemakuNDalatayA vigataM yaduccai - rutpannamaGgadatayA'calitaM svabhAvAt / lokA apIdamanubhUtipadaM spRzanto, na tvAM zrayanti yadi tattadabhAgyamugram ||28|| aAkA:-kuM DalarUpe nAza pAmatA ane aMgada-mAjuma dharUpe utpanna thatA ane peAtAnA haeNmasvabhAvathI acalita-kAyama rahetA sAnAne peAtAnA svasa vitti anubhavathI jANatAM chatAM jo leAkeA tArA syAdvAdanA Azraya na kare te te tenu ugra abhAgya che. bhAvArtha :--sAmAnya buddhivALA manuSyA paNa rUpAMtarA utpanna thatAM ane nAza pAmatAM jue che, ane chatAM vastune eka ja svarUpavALI nitya anitya mAne svadravyatAM yadadhikRtya tadAtmabhAvaM gacchatyadaH kathamaho parajAtyabhinnam / tAtparyabhedaM bhajanA bhavadAgamArthaH, syAdvAdamudritanidhiH sulabho na cAnyaiH // 29 // zleAkA :--je padArtha pAtAmAM rahela dravyatvane AzrayIne te padArthanI sAthe ekatAne pAme che, te padArtha parajAti arthAt ti k sAmAnyanI apekSAe abhinna kema kahI zakAya ? tApa bhedanA vikalpe| e ja ApanA AgamanA artha che; bIjAone syAdvAda mudrAvaDe mudrita karAyela nidhi sulabha nathI.: bhAvA:--eka ja ghaTamAM lAMbA kALa sudhI svadravyatva arthAt potApaNuM ghaTatva rahe tenuM nAma UrdhvatAsAmAnya. UrdhvatAsAmAnya eka ghaTane AzrayIne rahe che, jyAre ti sAmAnya aneka ghaTanI apekSA rAkhe che. graMthakAra taiyAyikAne kahe che ke m A te che evA pratyabhijJAnamAM tame jAti--sAmAnyadvArA ekatA abheda sAdheA che! paNa sAmAnya e prakAranuM che. UrdhvatAsAmAnya ane tik sAnA jevI eka vastumAM seAnArUpe sthiratA jue che, teA te teonA durbhAgya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 je ] nyAyakhaMkhAdya-savivecana 37 sAmAnya. UrvatAsAmAnyamAM dravya eka ja cAlu Ave che, kALane lIdhe paryAmAM pheraphAra thAya che. jema eka ghaTamAM kSaNe kSaNe paryAya badalAya che, chatAM ghaTatvaghaTanI dravyatA cAlu rahe che. tirlaphasAmAnyamAM 6 judA judA hoya che, paNa AkRti-paryAyo samAna hoya che. jema judA judA sthaLemAM paDelA ghaDAo, ghaTa ghaTa ema bolAya che, judA judA ghaDAomAM ghaTa ghaTa evI pratItimAM hetubhUta ghaTava ane eka ja ghaTamAM lAMbA lAMbA kALa anuNyataghaTatva eka ja che, ema niyAcike mAne che, te baMnemAM vibhinnatA batAvI zakatA nathI. pratyabhijJAnamAM pradhAna kAraNabhUta sAmAnya che ema mAnatAM jema eka ja ghaDAmAM kALabhede pratyabhijJAna thAya che, tema judA judA ghaDAmAM pratyabhijJAna kema na thAya? teno khulAse yAyikone kara muzkela paDe che. puruSabhedathI ke nayabhedathI arthamAM paNa pheraphAra ghaTAvIne vacananI egyatA agyatAne vicAra karavAmAM te syAdvAdane ja Azraya levo paDe che, je syAdvAdanI vicAraNu bIjA darzanakArAne sulabha nathI. sAmAnyameva tava deva ! talatAkhyaM, dravyaM vadantyanugataM kramikakSaNaudhe / ekSetra tiryagapi dig bahudezayukte, nAtyantabhinnamubhayaM pratiyoginastu // 30 // lekAtha-parApara kSaNanA samUhamAM anusyuta rahetA te dravyane he deva, tArA zAsanamAM UrdhvatAkhyasAmAnya vidvAna mANasa kahe che. te ja dravya judA -judA sthaLamAM patharAya arthAt judA judA piMDa sAthe saMbaMdhamAM Ave tyAre tiryakatsAmAnya kahevAya che te UrdhvatA sAmAnya ane tiryasAmAnya pratiyogi padArthathI atyaMta bhinna nathI. bhAvArtha-A lekamAM graMthakAra naiyAyikanA kahevAtA sAmAnya padArthonuM pRthakkaraNa kare che. eka ja dravyamAM kALanA kramamAM je paryAye badalAya che, chatAM dravya anusmRta rahe che tene UrvatAsAmAnya kahevAmAM Ave che ane dravya judA judA kSetramAM patharAI samAna paryAyavALA, samAna AkRtivALA padArtho race che, temAM je samAnatA-sAmAnyapaNuM jovAmAM Ave che. tene tiryaksAmAnya kahe che. judA judA sthaLomAM samAna AkRtivALA padArthomAM "A ghaTa A ghaTa" evI je pratIti thAya che te tiryasAmAnyane AzrayIne che. vastutaH baMne prakAranA sAmAnya vastuthI atyanta bhinna nathI. atyaMta bhinna mAnavAmAM Ave te dharmadhamabhAva TakI zake nahi. ( cAlu) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya ne vyavahAra paNa nizcaya ne vyavahAra e benI guMcavaNe bhadrAtmAone ghaNu vakhata thayA kare che. keTalAka samaju paNa kadAgrahavaza bemAMthI ekane pakaDI le che. e pakaDamAMthI vivAde-matamatAntare-ragaDA-jhagaDA vagere deze jamyA che-janma che, e jANakArInI jANa bahAra nathI. - jJAna ne kriyA, bhAva ne dravya, vagere nizcaya ne vyavahAranA eka rIte nAmAtaro ja che. - bemAMthI ekanI paNa kiMmata ochI AMkavI e narI ajJAnatA che. jIvananI be sthiti che. eka sAdhyAvasthA ne bIjI siddhAvasthA. sAdhyAvasthA e jIvananI pUrva bhUmikA che ne siddhAvasthA e uttara bhUmikA che. pUrva bhUmikAmAM AtmA vyavahArane vizeSe anusarato hoya che ne uttara bhUmikAmAM nizcayane vizeSa anusaratA hoya che. tethI te te bhUmikAmAM vartatA viziSTa AtmAo anyatarane a5lApa kare che ke eka bIjAnI anAvazyakatA samaje che, ema mAnavuM che te AtmAone nahi samajavA jevuM che. pUrvakALamAM thaI gayelA mahApuruSonI jIvanacaryAne pUrepUrI samajyA vagara ne temanA upalabdha vacananuM pUrNa rahasya samajyA vagara AjakAla keTalAe ardhadagdha pitAne vidagdha samajatA temane viSe eka taraphI vaktavyo ne mantavyo rajU kare che. te hitakara to nathI paNa ulaTuM hAnikara che. svaparane bhramamAM phasAvavA jevuM che. nizcaya eTale-AtmadazAnuM bhAna, AdhyAtmika vikAsa. vyavahAra eTale-AtmadazA pratye laI janArA kriyAtmaka vidhividhAne. TUMkamAM bannenuM AvuM svarUpa che. AtmAnuM lakSya rAkhI game tyAre game tevA AcaraNa karavA e nizcayanI vikRti che. Atmika laya gumAvI kevaLa bAhya AcaraNamAM ja Asakta rahevuM e vyavahAranI vikRti che.. nizcaya ne vyavahArano sahaga e Atmika unnatine rAjamArga che. azuddha ke vizuddha ema bane cAla AcaraNene gauNa karI nizcayanI pradhAnatA te AtmavikAsa ne dhyeyane meLavavAnI TUMkI keDI . e keDIe cAlanAramAM AtmavizvAsa pUrNa hovo joIe. game tevA bhaya ne upadravono sAmane karavAnI zakti hovI joIe tyAM cAlanAranA AcaraNe azuddha to hoya ja nahiM. thoDA ghaNuM hoya che te vizuddha ja hoya. ( 38 ) jIta Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina vikramAditya ane vikrama saMvata lekhakaH-zAha caturbhuja jecaMdabhAI. B. A. L. B. vikrama saMvatanI zarUAta bhagavAna mahAvIra nirvANathI 470 varSe thaI hovAnuM jenomAM sarvamAnya che. tevI ja rIte i. sa. pUrve eTale isu khristanA pahelA 56-57 varSe vikrama nAme oLakhAtA saMvatanI zarUAta thayAnuM jenetara maMthakore tathA hAlanA vidvAna ItihAsakAro mAne che. paNa te vikrama saMvata te saMvata pravartaka kathA mahAna rAjavI tathA tenA rAjyakAlanI kaI mahatvanI ghaTanA sAthe saMbaMdha che, tathA te saMvatapravartaka vikramAditya nAme kharekhara kaI rAjA te samayamAM thayo che ke kema, tathA saMvata zabda sAthe vikama nAmanI yojanA kyArathI thaI te saMbaMdhI hiMdudharmI paMDite, hAlanA vidvAno ane itihAsakAro vacce moTo matabheda che. | vikrama nAme oLakhAtA saMvatanI zarUAta sAthe vikrama nAma yojAyAnuM ane tenA pravartaka tarIke te samayamAM vikramAditya nAme koI rAjA thaI gayAnuM hAlanA moTA bhAganA ItihAsakAro mAnatA nathI; kAraNa ke te samayanA vikrama nAme koI rAjA ane tenI vaMzAvaLI athavA zilAlekha atyAra sudhI itihAsakArone maLatAM nathI. judA judA graMthomAM vikramAditya saMbaMdhe je kAMI vRttAMta maLe che te sarva vikramanA eka hajAra varSa bAda racAyelA che. ane temAM paraMparAgata mAnyatA, kathA ane daMtakathAo sivAya atihAsika tatva bahu ochuM che; ane te kathAo paNa che. saM. 380 thI 415 varSamAM thayelA gusa AtmabhAna vagaranA kevaLa bAhya AcaraNe ne azuddha hoya to te mULa 'sthitimAMthI pAchA paDavArUpa che ne vizeSa hoya to te dizAzUnya sthitimAM daDavArUpa che. kevaLa nizcayamAM daMbha evI khUbIthI ghara karI jAya che ke bhalabhalAne tene khyAla Avavo muzkela thaI paDe che. kevaLa vyavahAra nizcayathI eTale dUra rahe che ke te nizcayanuM darzana paNa kayAre karaze te samajI zakAtuM nathI. . A nizcaya ne vyavahArane aMge puSkaLa sAhitya lakhAela che. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje to bannene samanvaya samajAvatuM vivaraNa bhASAmAM paNa ghaNuM lakhyuM che. jIvanane unnati tarapha dorI jatAM dharma rathanA e bane cakranA eke ArAne AMca na Ave tema rahe ne banenI ekavAyatA sAdhI vikAsa sAdhe. munirAjazrI dhuraMdharavijayajI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI jaina dharma prakAza [ mAga zISa pA vaMzI khIjA caMdragupta je vikramAditya nAme paNa prasiddha hatA tenA parAkrama, udAratA, dAnaparAyaNutA, paradu:khabhaMjakaSNAnA guNAne uddezIne lakhAyelI lAge che. parApUnI leAkamAnyatA game tema DhAya pazu atyAra sudhI itihAsamAM guptavaMzI bIjA caMdraguptane ja vikramAditya nAme oLakhavAmAM Ave che, tene tenI pUrve 436 varSe cAlu thayela sa Mvat sAthe kAMi saMbaMdha nathI. te caMdrarkyusanA parAkramanI yAdagIrImAM tenI pUrve 436 varSe cAlelA sa Mvat sAthe tenu vikrama nAma joDI dIdhAnI kalpanA khoTI che. te dhaNA ja parAkramI udAra hatA. te dhArata ta| zaka athavA gupta saMvat mAphaka potAnA ja samayane saMvat zarU karI zake tevuM te zaktizALI hatA paNa bIjAnA sa Mvat upara peAtAnuM nAma caDhAvI devA jevI kSudra maneAvRtti te tene mATe mAnI zakAya nahi. uparAMta sa Mvat sAthe vikrama nAmanI yeAjanA saMvat 898 pahelAnA kApaNu zilAlekha athavA graMthamAM. maLatI nathI. saMvat 898 nA dhauLapuranA eka zilAlekhamAM hajI sudhI pahelI ja vakhata sat sAthe vikrama zabda joDele jovAmAM Avela che. vikrama saMvat ane tenA manAtA pravartaka vikramAditya saMbaMdhe aitihAsika dRSTie AvI zaiAcanIya sthiti hovAthI te nimitte be varSa pahelA ujjaina zaheramAM yAAyela vikramanA dvisahasrAbdi utsavamAM atyAranA keTalAka vidvAna itihAsakAroe bhAga lIdhA nahAtA. vikramanA te e hujhAra varSa pUrA thavAnA utsava pahelA hindu paDita, vidvAnA ane itihAsakAre vacce ghaNo carcA cAlI hatI. te carcAnI vigatAmAM utaravAnuM A sthaLa nathI tethI tenA sArAMza tarIke eTaluM kahevuM joIe ke eka bAjI leAkazrahAmAnya vikrama saMvat ane tenA pravartaka vikramAditya ane khIja bAju atyAra sudhI aitihAsika dRSTie te saMvanA nirAdhAra vikramAditya ane pAchaLathI ghaNA vakhate joDI kADhela vikrama zabda yukta sat viSenA kAyaDA UbhA ja rahyo hatA. A dezanI AvI mahatvanI ghaTanA sabaMdhe aitihAsika dRSTie te ghaNI ja zocanIya sthiti che. te A lekhakane keTalAka vakhatathI khyAlamAM hatI, tevAmAM jaina dRSTie mahatvanu aitihAsika sodhana karanAra vidvAna muni mahArAja ( hAlamAM AcAya ) kalyANavijayakRta " vIra nirvANu saMvat ane jaina kAla gaNunA " nAmanuM pustaka vAMcavAmAM Avyu, ane te uparathI vikrama saMvata ane vikramAditya viSenI lAMbA vakhatathI cAlI AvatI A dezanI eka mahatvanI aitihlAsika TUTI-kAyAne amuka aMze ukela Avaze tema dhArI A lekha lakhavAneA prasaMga upasthita thayA che; te vicAraNA mATe namratApUrNAMka ahIM rajU karuM chuM. te mATe vikrama nAme oLakhAtA savanI zarUAta kevI rIte thaI ane te samayanI AsapAsa vikramAditya nAme athavA jene vikramAditya kahI zakAya tevA kAi rAjA thayA che ke kema te jovuM joIe. vIra nirvANu savathI je aitihAsika kAla gaNunAnI zRMkhalAne ( chain of historioal events ) je judA judA prAcIna jaina graMthAmAM ullekha karyAM che te uparathI eTalu ceAsa thAya che ke gabhillAcchedaka prasiddha kAlakAcAya vIra nirvANuthI 453 varSImAM hayAta hatA, ane tenA samayamAM bharUcamAM biimatra-bhAnumitra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 je ] jena vikramAditya ane vikrama saMvata 41 nAme prasiddha rAjavI bhAIo tathA ujjainamAM garda bhadala nAme rAjA rAjya karatA hatA. te kAlakAcArya kSatriya rAjavI kuLanA hatA. temaNe ane tenI bahena sarasvatIe jaina dIkSA grahaNa karI hatI. bharUcanA rAjA balamitra-bhAnumitra tenA bhANeja thatA hatA ane teo uparokta gabhila sajAnA vaMzaja thatA hatA tevI paNa mAnyatA che. koI aniSTa saMge sararavatI sAdhvI upara gardabhila rAjAnI kudRSTi thatAM tenuM apaharaNa karavAmAM AvyuM. jena saMdha tathA kAlakAcAryanI ghaNuM vinati-samajAvaTa chatAM gaEbhile sAvIne mukta karyA nahi. te samayamAM gardabhila ghaNe balavAna rAjA gaNato hato ane teNe kai yogI pAsethI gardabhI vidyA prApta karI hatI, je vidyAnA baLe laDAImAM te koI paNa zatrusainyano nAza karI zakato hato tethI kAlakAcAryanA ghaNA prayAsa chatAM gabhilala sAme keAI rAjavIe sarasvatI sAvIne choDAvavAmAM madada karavAnI hiMmata karI nahi. chevaTa kAlakAcArye gardobhila sAme paradezIonI madada meLavavA pArIsa kula deza, hAla je irAnadeza tarIke oLakhAya che tyAM prayANa karyuM ( pArIsa kulane badale siMdhu dezamAM gayAnI eka mAnyatA che.) ane tyAMnA zAhi, zAkhI athavA zaka jAtinA 96 mAMDalika rAjAo sAthe saurA mAM AvI tyAMthI gardabhila sAme ujajaina upara caDhAI karI. te caDhAImAM balamitrabhAnumitre paNa madada karyAnI mAnyatA che. laDAImAM gaEURbhila rAjAnI gardabhI vidyAne yuktipUrvaka niSphaLa karavAmAM AvatA gardabhila pakaDA athavA mAryo gayo, ane zAnA mukhya mAMDalika rAjAe ujajainamAM A dezamAM prathama zaka gAdI sthApI. jena graMtho uparathI A ghaTanA vIra nirvANathI 453 varase thayAnuM manAya che. zaka rAjA paradezI hovAthI athavA game te kAraNe thoDA ja vakhatamAM lokomAM paNa apriya thaI paDyA ane bharUcanA balamitra rAjAe zaka rAjAne harAvIne ujajainamAM potAnI gAdI sthApI. jena etihAsika kAla gaNanA mujaba-koInA rAjya ane samaya bAbata cheDIka judI mAnyatA eka bAju rAkhatA-vIra nirvANuthI avanti-ujajainamAM 60 varSa pAlaka rAjAnuM rAjya, 150 varSane naMdavaMzane rAjyakALa, te pachI 160 varSane mauryavaMzano rAjyakALa, te pachI 35 varSane puSyamitrano ( jene saM. 2002 nA bhAdrapada mAsanA aMkamAM pragaTa thayela mArA lekhamAM kaddhika tarIke oLakhAvela che ) rAjyakALa ane te pachI 60 varSane bharUcanA rAjA balamitrano rAjyakALa Ave che. te hisAbe vIra nirvANathI 405 varSe balamitrane bharUcamAM rAjyAbhiSeka thata hato ane tenA rAjyanA 47-48 varSe ujajenanA gadaibhiledanI ghaTanA banI, ane tyArapachI cAra varase eTale vIra nirvANathI 457 varSe zaka rAjAne harAvI balamitre unamAM gAdI sthApI. ujajainamAM balamitre ATha varSa rAjya karyuM ane tenA mRtyu pachI vIra nirvANuthA 465 varase tene putra nabhasena tenI gAdIe Avyo. teNe 40 varSa rAjya karyuM. tenA rAjyanA pAMcamA varase eTale vIra nivANathI 470 varase zaka rAjAoe karI ujajana upara caDhAI karI. mAlava prajAe laDAImAM zaka rAjAone vIratApUrvaka harAvyA ane tenI yAdagIrImAM ujajaina-mAlavAnA lokoe eka saMvatsara-saMvata calAvyA je mAlava athavA mAlavagaNu saMvat, athavA kRta saMvata nAme oLakhAto ane pAchaLathI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI jaina dharma prakAza [ mArga zIrSa-poSa tene vikrama saMvatanuM nAma ApavAmAM AvyuM, je hAla paryaMta cAlu che. pAvApurIkalpa vigere keTalAka jaina graMthamAM vikrama saMvata pravRttinuM eka bIjuM kAraNa ema ApavAmAM Ave che ke vIra nirvANathI 470 varSe vikrama rAjA ujajenanI gAdIe Avyo ane teNe pRthvIne RNamukta eTale prajAne karajamukta karatAM tenI yAdagIrImAM saMvata calAvavAmAM Avyo je vikrama saMvata tarIke oLakhAya che. rAjA balamitra saMbaMdhe pRthvI RNamukta karavAnI vAtano khulAse ema thAya che ke-ujajaina upara balamitranA phakta ATha varSanA rAjyakALamAM tenI hayAtImAM pRthvIne RNamukta karavA jeTaluM dravya ekaThuM thayeluM nahi paNa tenA svargavAsa bAda pAMca varase tenA putra nabhasene, joitA dravyano saMgraha thatAM, pRthvIne RNamukta karI ane balamitra-vikramAdityanI yAdagIrIno saMvata calAvyo. game tema mAnIe to paNa vIra nirvANuthI 470 varase vikrama nAme oLakhAto saMvat cAlu thayAnI vAta jaina graMthomAM sarvamAnya che. - have te saMvata pravartaka vikramAditya nAme koI rAjA thayo che ke kema ? te jovAnuM rahe che. upara balamitra ane vikramAdityanI vAta Apela che. pUjya AcArye zrI kalyANavijayajI mahArAja gardamila pachI zakarAjAne harAvI bharUcanA upara lakhela balamitra ujajainanI ' gAdIe AvyA tene vikramAditya gaNe che. saMskRta bhASAmAM balano artha vikrama ane mitrane artha Aditya thAya che, te balamitranuM upanAma athavA paryAyavAcaka vikramAditya nAma te ujajenanI gAdI upara AvyA tyAre prasiddha thayAnuM mAne che. paNa balamitrahimAdityanA e nAma uparathI ane rAjyagAdInuM zahera bharUca pachI ujajaina thavAthI pAchaLanA aMcakAe te baMne bhinna vyaktio mAnI laI temanA samaya bAbata pheraphAra karI nAMkhe che. paNa kharuM jotAM te baMne eka ja vyakti che. upara mujaba balamitra vikramAditya hovAnI eka vAta thaI. te saMbaMdhe pAvApurIka95, vicArazreNI vigere keTalAka graMthomAM bIjI mAnyatA e che ke-gardabhilane putra vikramAditya hato te zaka rAjAne harAvIne vIra nirvANathI 470 varase ujajenanI gAdIe Ape. pAvApurIka95nI rAjyavaMzAnI gaNanA mujaba balamitra- bhAnumatra gabhila pahelA 100 varase gAdIe AvyA hatA. teNe 60 varSa ane te pachI naravAhananA 40 varSanA rAjyakALa bAda gabhila ujajenanI gAdIe Avyo. e jotAM kAlakAcArya, balamitra ane gadaMbhila vacce agAu upara darzAvela aitihAsika saMbaMdha taddana chUTo paDI jAya che, tethI gadabhilane putra vikramAditya hovAnI mAnyatA etihAsika dRSTie keTalI vizvasanIya gaNavI te vicAravA jevuM che. uparAMta vikrama saMvatapravartaka vikramAditya saMbaMdhe je ullekho jaina graMthomAM maLe che te sarva vikrama saMvata 1000 varSa ane te pachInA kALamAM racAyelA che, ane temAM balamitra vikramAdityathI bhinna vyakti hovAnI mAnyatA darzAvela che, jyAre nizItha cUrNa, vyavahAra cUrNa, tiththo gAlI, kathAvalI, kAlaka kathAo vigere vadhAre prAcIna graMthomAM gadabhila 5chI zaka rAjAne harAvIne balamitra ujajenanI gAdIe AvyAnA ullekha maLe che je vadhAre vizvasanIya che, ane te koImAM balamitrathI bhinna vikramAditya thayAne Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 jo ] jaina vikramAditya ane vikrama saMvat ullekha nathI. tethI balUmatranA upanAma athavA paryAyavAcaka nAma tarIke vikramAdityane eka ja vyakti gaNavAnuM AcArya zrI kalyANavijayajInuM anumAna vadhAre vyAjabI che. ema chatAM temanI te mAnyatAmAM muzkelI UbhI kare tevI eka prAcIna AcAya himavatakRta therAvalI kaccha dezamAM havAnuM ane tenI mULa prata nahiM paNa tenuM gujarAtI bhASAMtara temane maLyAnuM AcAryazrI temanA pustakanA aMtima bhAgamAM lakhe che. mULa prata * maLyA sivAya krAi cokkasa abhiprAya AcArya zrI darzAvI zakatA nathI. maLela bhASAMtara mujaba vIra nirvANuthI 294 varase ujjainanI gAdIe AvanAra amitrane temAM judI ja vyakti gaNAvela che; ane tenI vaMzaparaMparAmAM gabhinna vIra nirvANuthI 394 varase gAdIe AnyA ane kAlakAcArya teneA zaka rAjAonI sahAyathI nAza karAvyeA. te pachI ujjainanI gAdIe zaka rAjA AvyA tene gabhinnanA putra vikramArka athavA vikramAditye vIra nirvANuthI 410 mAM harAvyA ane te ujajainanI gAdI upara beThe. te vikramAditya dhaNA parAkramI, jaina dharma' ArAdhaka, pare|pakArI ane brA lApriya hatA. AcA merutu ganI ' vicArazreNI anusAra vikramAditye vIra nirvANu 410 thI 60 varSa sudhI rAjya karyuM te hisAbe vikramAdityanuM mRtyu vIra nirvANuthI 470 varase thayuM. keTalAka jaina AcAryAM vIra nirvANuthI vikrama mRtyu ane tenA saMvat vacce 470 varSanu aMtara gaNe che tene meruttu Mgane tathA uparanI himavata therAvalIthA TakA maLe che. upara mujaba vIra nirvANu ane vikrama saMvat vacce je 470 varSoMnu aMtara manAya che te vIra nirvANuthI vikrama mRtyu vaccenuM aMtara che jyAre bIjA ghaNAkharA jaina graMthA mujaba e aMtara vIra nirvANuthI vikrama rAjyArAhaNu athavA vikrama saMvatsara pravRtti vaccenuM che. vidvAneA mATe A eka mahatvanI vicArA ane saMzAdhananA viSaya che. > 43 upara mujaba eTaluM joi zakAze ke vikrama saMvat sAthe khalamitra-vikramAditya athavA gabhila putra vikramAdityane cAkkasa saMbadha che. te e paikI game tene vikramAditya mAnavAmAM Ave paNa vikrama saMvatnI zarUAta sAthe saMbaMdha dharAvanAra vikramAditya thayeA che te ceAsa che. jo ke te saMvat sAthe vikrama zabdaprayAga saMvatH 898 pahelAnA krAI zilAlekha athavA graMthamAM maLatA nathI, tema chatAM te pahelA paNa vikrama saMvat tarIke te oLakhAtA hoya tema mAnI zakAya. muslIma yugamAM jaine tathA hiMduzmanA ghaNA maMdirA, dhArmika graMtheAnA nAza sAthe, keTalAka mahatvanA zilAlekhAne paNa nAza thayA haze. ujjaina zahera tathA tenA prakhyAta mahAkAlezvara maMdirane pazu nAza thayA hatA. te vinAzakALamAM vikramAditya ane vikrama saMvat sabaMdhI AdhAra prathA ane zilAlekhAne nAza nahi thayeA hoya te kANuM kahI zake ? zaka tathA gupta sa Mvat paNa keTalAka vakhata ekalA saMvat nAme eLakhAtA hatA, paNa jyAre tene zaka tathA gupta sa badhI vizeSa oLakhANu ApavI zarU thai te samayamAM vikrama sava te rIte vizeSa oLakhANu ApavI zarU thai hoya ema banavAjoga che. eTale hAlanA itihAsakAra| vikramAdityanA astitva tathA tenI sAthe vikrama saMvatapravRttine nirAdhAra mAne che te barAbara nathI. te jo te Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI jaina dharma prakAza [ mArgazIrSa-paSa saMbaMdhI jaina graMthono barobara abhyAsa kare ane jaina vidvAne te mATe pUrato prayAsa kare to vikramAditya ane tenA saMbaMdhamAM vikrama saMvatanI pravRtti thayAne aitihAsika daSTie svIkAra karAvI zakAya tema che. jaina dharmanA graMthonA AdhArono etihAsika banA nA AdhAro mATe hiMdu tathA bIjA itihAsakAro ghaNI vakhata keAI pUrva prahanA kAraNe joite upayoga karatA nathI te ja viTaMbaNAnuM A pariNAma che. jaina dharmanA graMtha bhagavAna mahAvIranA samayathI 100 varSa sudhInA ItihAsanI keTalIka mahatvanI saLaMga sAMkaLa pUrI pADe che. temAM vikramAditya ane vikrama saMvatapravRttinuM mahatvanuM sthAna che. balamitravikramAditya tenA kAlakAcArya' sAthenA saMbaMdha uparAMta bIjA AdhArothI paNa te jainadhamAM hato te vAta cokkasa che paNa tene jainetara graMthomAM ulekha sarakho paNa nathI jyAre temAM gadaMbhilavaMzIya rAjAone ullekha maLe che paNa temAM gaEbhila darpaNa rAjAne zakono hAthe kema nAza thayo ane zake e prathama ja vAra A dezamAM ujajainamAM gAdI sthApI tathA cAra varSamAM balamitra athavA vikramAditye zakane ujajena mALavAmAMthI hAMkI kADhayA AvA mahatvanA krAMtikArI banavAno koipaNa hiMdu dharma che ke atyAranA itihAsamAM kAMI ulekha maLato nathI. jaina dharma graMtho ja te mAhitI pUrI pADe che, paNa te jaina ItihAsane lagatI mahatvanI ghaTanA te pachI cAra so varSa bAda zivadhAmAM bIjo caMdraguptavikramAditya vizeSa prasiddhimAM AvatA prathamanA jena vikramAdityanI vAta jaina dharma pratye anya dhamaonA anAdara athavA upekSAbhAvane kAraNe temaja jenenA potAnA pramAdanabaLAIne kAraNe itihAsamAM DhaMkAI-bhUlAI gaI che. balamitrane badale gardabhila putrane vikramAditya mAnavAmAM Ave che te paNa jainadharmI hovAnuM spaSTa ullekha che. zaka rAjAene harAvanAra prathama koI zakAri gaNAto hoya to te jaina vikramAditya che. paNa atyAra nA ItihAsamAM te te prathamanA vikramAditya saMbaMdhI vAta, paraMparAgata mAnyatA, lokazraddhA ane keTalAka graMthomAM daMtakathArUpe ja jIvatI rahI che. jyAre cAlu itihAsamAM I. sa. 380 thI 415 varSamAM thayelA guptavaMzI bIjA caMdrazatane ja kharo vikramAditya mAnI levAmAM Avela che. te caMdragupta tenA parAkrama vigere guNone kAraNe vikramAditya tarIke suprasiddha thayo hato tenI koithI nA pADI zakAya nahi, ane balamitra-vikramAditya mAphaka te caMdragupta-vikramAditye saurASTra, gujarAta, ujajaina-mALavAmAMthI zAka lekane harAvI hAMkI kADhI ujajainamAM pitAnI gAdI sthApI hatI ane tethI te paNa zakAri kahevAya che. eTale baMne vikramAdityanA nAma, sthaLa ane amuka mukhya ghaTanAnA sarakhApaNAne laIne eka bIjAnA samayanI keTalIka vAto ekabIjAnA nAma upara caDI gaI hoya to navAI nathI. vikramAditya saMbaMdhe keTalIka sAcI ane ghaNI daMtakathArUpa evI vAto pracalita thaI che ke bemAMthI konI vakhatanuM sAcuM zuM mAnavuM te muzkela paDe tevuM che. mALavAmAM eka karatA vadhAre bhejarAjA thaI jatAM AvuM ja banyuM che. vikramAditya ane siddhasena divAkaranA samaya bAbata jenAmAM paNa eka bhUlabharelI mAnyatA rUDha thai chevikrama saMvata 1000 varSa bAda racAyelA ghaNuM jaina graMtho mujaba Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 jo ] jaina vikramAditya ane vikrama saMvata paraMparAthI siddhasena divAkarane samaya vIra nirvANuthI 500 varSanA ane sAthe tene vikramAdityanA samakAlIna mAnavAmAM Ave che temAM tene prathamanA jaina vikramAdityanA samaya najIka mUkavAne prayAsa che, paNa siddhasena divAkaranI gurupara'parAmAM thayelA Aya khaMpaTa, pAda liptasUri, rakadilAcA, vRddhavAdIne samaya joie teA te vikramanA pelAthI ceAthA sakAmAM Ave che eTale siddhasenaneA samaya vikramanI ceAthI pAMcamI sadInA gaNI zakAya, je vakhate vikrama savauvaka jaina vikramAditya nahiM pazu khIjA caMdrasupta-vikramAdityanA siddhasena samakAlIna hatA tema mAnavuM joIe. caMdragupta-vikramAditya zaivadharyAM hatA ane tenI rAjasabhAmAM mahAvi kAlidAsa vigere paDitA brAhmaNadharmI hatA. tethI ja prasaMga maLatA siddhasene vikrama rAte jaina dharmAMnA pratikSedha pamADI jaina dharma pratye vikramAdityane anurAgI banAvyeA hateA, chatAM te zaivadharmI te rahyo ja hatA. gujarAtanA mahArALa siddharAjane hemacaMdrAcArye jaina dharmanA pratibheAdha pamADavA chatAM jema te chevaTa sudhI zaivadharmI hatA tevuM ja vikramAditya mATe kahI zakAya. jaina dharmanA graMthAmAM vikramAdityanI vAta Ave tyAM tene sAcI rIte jainadharmI ane vikrama saMvattupravartaka mAnela che pazu caMdragupta vikramAdityane lagatI keTalIka kathA jaina vikramAdityanA nAme caDAvI devAmAM AvI che. tevI ja rIte dhaNA hiMdu dharmAMcaiAmAM vikramAdityane zaivadharmI grAnela che te uparAMta te vikramanI pelI sadImAM thaye| hAvAnu` mAnI lIdhela che. judA dharmanA, judA samacanA e vikramAditye viSe pAchaLanA graMthakArAnA hAthe thayela seLabheLanuM A pariNAma che chatAM te baMne judA haiAvAnu` sUcana-sAbitIrUpa che. A seLabheLanA pariNAme ghaNA brAhmaNudharmI paDitA ane atyAranA keTalAka vidvAneAe zaivadharmI vikramAdityane vikramanI pelI sadImAM thayelA tathA vikrama saMvatpravataka mAnI lIdhela che tenA pariNAme teoe jaitAnA kAMi paNa prayAsa vagara vikramAditya ane vikrama saMvattA e varSo pahelA je bhAre dabadabA pUrNAMka dvisahasrAbdi utsava ujjainamAM ujavye enA mukhya pAtra jainadharmAM vikramAditya ane tenA samayamAM pravatela saMvat hatA ema te jANuraze tyAre temane bhAre Azca thaze. jaina dharmanA itihAsanI ajJAnatAne A eka ajAyakhIbharyA sukhada banAva che. 45 lekha dhaNA lAMmA thavA chatAM jeIe tevI sArI rIte ane pUratI hakIkatA sAthe lakhI zakAyA nathI, tethI bhASA tathA hakIkatamAM kAMi deSa hoya te mATe kSamA mAguM chuM. jaina tathA bIjA vidvAna vAcakavargane ATalI vijJapti che ke teoe A lekhanA mukhya AdhAra tarIke lIdhelA AcArya. kalyANuvijayajIkRta ' vIra nirvANu sa Mvat ane kAlagaNunA nAmanuM purataka vAMcavuM je uparathA dhaNI vizeSa vicAraNA ane sazodhana mATe tee yathAzakti prayAsa kare. hAlamAM bahu gheADA apavAde sivAya jaina vidvAna AcAryAdika munimahArAjAomAM ane tethI paNa bahu echA jaina gRhasthAmAM zAstrAmAM kAi kAi bAbata je zaMkA, matabheda, aitihAsika ane vaijJAnika draSTie deSa-UNupa jovAmAM Ave che temAM satyAnveSaNu dRSTie saMzAdhana ke khulAseA karavAnI vRtti ghaNI ochI thai che. te punaH jAgRta thAya tevI namra abhyayanA che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznasiMdhu ? lekhaka-AcArya zrI vijayapadhasUrijI mahArAja - ( gata varSanA pRSTha 130 thI zarU ). - 238 prazna-zrI jinezvaradevanA svarUpanuM dhyAna karavAnI bAbatamAM zrI jinastetrAdimAM IyaLa ane bhamarInuM daSTAMta ApyuM che. ahIM pUchavAnuM e che ke-IyaLa e beidriya jIva che ne bhamarI e caurindriya jIva che. IyaLane jIva bhamarInuM dhyAna karatAM bhamarI bane, e vAta kaI rIte ghaTI zake ? uttara-jema iyaLa bhamarInuM dhyAna karatAM bhamarI bane che, tema bhavya jIve zrI jinezvaradevanuM dhyAna karatAM zrI jinezvaradevasvarUpa bane che. e niyama che ke-je jene dhyAve, te te bane." IyaLa jyAre bhamarInuM dhyAna kare che tyAre IyaLanuM AyuSya pUrNa thayA bAda tenA kalevaramAM ilikAne jIva athavA bIje jIva bIjI gatimAMthI AvIne cauriMdriya bhamarIrUpe upaje che. A rIte IyaLa bhamarInuM dhyAna karatAM bhamarI bane che. kahyuM che ke-"raDhiyA jevA jijJAsAvaDA nA aroccenA cauuta rati 'e ja pramANe zrI vItarAgastotra TIkAdimAM paNa jaNAvyuM che. - 239 prazna-cakravattI cha khaMDanA adhipati kahevAya che. ahIM khaMDa zabdane artha zuM? tathA te cha khaMDanI be vibhAgamAM kaI rIte vaheMcaNI karavI ? - uttara-bharatakSetranA be vibhAga che. dakSiNa bAjune bharatakSetrane vibhAga 'dakSiNAdha karata' nAmathI oLakhAya che ane bharatakSetrane uttara bAjune vibhAga "uttarArdha bharata " nAmathI oLakhAya che. cha khaMDamAMnA traNa khaMDa dakSiNArdha bharatanA A pramANe jANavA 1 mayakhaMDa-gaMgA nadI ane siMdhu nadIne vacalA pradeza te "madhyakhaMDa" nAmathI oLakhAya che. e eka khaMDa. 2 gaMgAnikUTakhaMDagaMgA nadIne pUrva bAjune pradeza e bIjo khaMDa. 3 siMdhunikUTakhaMDa-sidhu nadIno pazcima bAjune pradeza e trIjo khaMDa. A ja pramANe-traNa khaMDa uttara bhAratamAM jANavA. A cha khaMDane cakravattI jIte tyAre tene cakravartI paNAno rAjyAbhiSeka thAya, tyArathI te cakravattI rAjA tarIke gaNAya. 240 prazna-cakravartI rAjAnA saiAda ne kayA kayA? uttara-1 cakraratna, 2 chatraratna, 3 carmaratna, 4 daMDaratna, 5 maNiratna, 6 khaDuMgaratna, 7 kAkiNIratna, 8 senApati, 9 gAthApatina, 10 vAddhakirana, 11 purohitaratna, 12 azvaratna, 13 strIratana ane 14 gajaratna. A rIte caida ratnonA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 203 jo ] zrI praznasiMdhu 47 nAma jANavA. ahIM zarUAtanA 7 ratnA ekendriya che; ne te pachInA 8 thI 14 sudhInA ratnA paMcendriya jANavA. ? 241 prazna--maNi vagere ratna tarIke ALakhAvAya, e vyAjabI che; kAraNa ke ratnanA 16 bhedamAM maNiratna gaNyuM che, paNa strI vagerene ratna kahevAnuM zuM kAraNu uttara ratna zabdanI vyAkhyA e che ke--dareka jAtimAM je pradhAna-zreSTha hAya, te ratna svarUpa naha, paNa ratnanI jevuM gaNAya, kahyuM che ke--" jJAtI jJAtI pradhAne cattanarmAmadhIyate ' A artha pramANe vAki ( suthAra, kArIgara ), strI vageremAM je je padArtho viziSTa guNAddhine laine uttama gaNAtA hAya, te ratna ( ratna samAna ) kahevAya ema samajavuM, khIjA graMtheAmAM ratnanA sthAne deva zabda joDIne naradeva vagere jaNAvyA che. eTale je arthamAM ahIM ratna zabdane prayAga karyo che te ja artha mAM ' naradeva ' vagerenI mAphka deva zabdanA paNa prayAga zrI bhagavatI sUtrAdimAM jaNAvyA che. 242 prazna--karma ne mala ( ela ) kahevAnuM zuM kAraNa ? uttara--jema mala ( mela athavA parasevA, gADAnI maLI vagerenA saMbaMdhathI malina thayela padArtha) nila padArthane melu banAve che, tema ka paNa mULa svabhAve karI nirmala evA AtmAne mele banAve che mATe karmone mala kahI zakAya. A ja muddAne lakSyamAM rAkhIne zrI AmradevasUrinA ziSya zrI nemicaMdrasUri mahArAje zrI pravacanasArAddhAranA 214 mA dvAramAM jIvanA dI jUdI rIte thatAM vividha bheda jaNAvatAM jIvanA paMdara bheTThA jaNAvavAnA prasaMge ekendriyanA sUkSma ane bAdara e bheda 2, 3 eiMdriya, 4 teiMdriya, 5 caturindriya, 6 sannipAMcendriya, 7 asaMjJipaMcendriya-A sAta bhedyamAM paryosA ane aparyAptA e bheda gaNatAM 14 bheda thAya ane paMdaramA * amala ' eTale siddha levA. A rIte 15 bheda jaNAvyA temAM ' amaru ' padathI siddhane lIdhA, tenu kAraNu jaNAvatAM TIkAkAra zrI devaprabhasUrinA ziSya zrI siddhasenasUri mahArAje kahyuM ke-" na vidyute maja va malo nisarganirmalajIvamAlinyApAdanahetutvAdaSTaprakAraM karma yeSAM te amalAH siddhAH" 243 prazna--1 jIvanapati, 2 vyaMtara, 3 jyAtiSka, 4 vaimAnika A rIte zrI prajJApanA sUtrAdimAM mattAvelA deveAnA cAra bheda sivAya bIjA bheda saMbhave che ke nahi? uttara--apekSAe devAnA pAMca bhede zrI bhagavatI sUtrAdimAM A rIte jaNAvyA che 1 bhavyadravyadeva, 2 naradeva, 3 dharmadeva, 4 devAdhideva, 5 bhAvadeva. ahIM dravyadevapaNuM vagere viziSTa dharmanI apekSAe pAMca bheda jaNAvyA che ema samajavu. 244 prazna-bhavya dravyadevanuM svarUpa zu Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina dharma prakAza [ mAga zISa-pASa uttara--je paryAya bhaviSyamAM thaze, ane je paryAya thai gayA, A ane paryAcAnu je kAraNa hAya, te dravya kahevAya. kahyuM che ke bhUtasya bhAvino vA paryAyasya cAra samiti'' jeo hAla devapaNuM bhAgavatA nathI, paNu dhruvAyuSyanA badha karela hAvAthI manuSyAdi cAlu bhavanuM zeSa AyuSya pUrNa thayA bAda jarUra devapaNe upajavAnI lAyakAta dharAve che, tevA manuSya vagere dravyadeva kahevAya. vya 48 245 prazna--' bhavya dbhavyadeva ' ahIM dravyadeva zabdanI pahelAM bhavya vizeSaNa mUkavAnuM zuM kAraNa ? uttara--jemaNe pahelAM devapaNAnA anubhava karyAM che te paNa dravyadeva kahevAya. cAlu prasaMge dravyadeva tarIke temanu vajana che, e jaNAvavA mATe dravyadeva zabdanI pahelAM bhavya vizeSaNa ApyuM che. 246 praznanaradevanuM svarUpa zu ? uttara--14 ratna, nava nidhAnanA svAmI, cha khaMDanA adhipati cakravattI rAjAe naradeva kahevAya; kAraNa ke te manuScAmAM deva nahi paNa deva jevA gaNAya che. 240 prazna- dharmadevanuM svarUpa zu ? uttara--paMcamahAvratAdi zramaNa guNeAne dhAraNa karanArA AcArya, upAdhyAya, pravatta ka, gaNAvacchedya, sthavira vagere nigra tha chadmastha mahAtmAe dhama deva kahevAya; kAraNa teo zrI jinadhane parama ullAsathI sAdhe che, ne khIjA bhavya jIvAne dhapadeza daine dharmArAdhana karAve che, dharmamAM joDe che, dharmArAdhanamAM DhIlA paDelA jIvAne sthira kare che. 248 prazna--devAdhidevanuM svarUpa zu? uttara-rAgadveSa mehArdi aMtaraMga zatruone nAza karatA hAvAthI zrI arihaMta paramAtmA daiveAnA paNa deva che, kAraNa ke iMdrAdika devA paNa te prabhudevanI alaiAkika puNyAithI kheMcAIne sevA kare che. tee 1 azAkavRkSa, 2 siMhAsana, 3 cAmara, 4 bhAmaDaLa, pa duMdubhi, 6 chatra, 7 devA phUlanI vRSTi kare, 8 divyadhvani. A ATha prAtihAryuM ane apAyApagamAtizaya, jJAnAtizaya, vacanAtizaya, pUjAtizaya A cAra atizaye maLI khAra guNNAne dhAraNa kare che ane 34 atizayA tathA vANInA pAMtrIza guNAne dhAraNa kare che. temaNe kSapakazreNimAM zarUAtamAM mAhanIya karmonA kSaya karyo, kAraNa ke tema karyA sivAya mAkInA sAta karmanA kSaya thAya ja nahi mATe ja kahyuM che ke mALuM moLI-ajALa jJaLA eTale AMkha vagere pAMce iMdriyAmAM jema jIbhane vaza karavI muzkela che, tema jJAnAvaraNIyAdi AThe karmomAM meAhanIya karmIne jItavu muzkela che. AThamA apUrva guNusthAnakathI mAMDIne dezamA sUkSmasa parAya guNasthAnaka sudhInA traNa guNasthAnakAmAM zukladhyAnanA cAra bheddAmAMnA pahelA bhedanA dhyAnathI khAkInA apratyAkhyAnIyAdi 12 kaSAya ne Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 aMka 2-3 jo ] zrI prAMsaY hAsyAdi nAkaSAyane kSaya karyo. ahIM 21 prakRtine kSaya karavAnuM kahyuM, tenu kAraNa e ke anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lAbha, samyaktva meAhanIya, miAmeAhanIya, mithyAtva mAhanIyanA kSaya karIne ja kSAyika samyakatvane pAmela kSAyika samyagdaSTi jIva ja kSapaNa mAMDI zake. A rIte AThamA guNusthAnakanI pahelAM anaMtAnubaMdhI krodhAdi sAta prakRtinA kSaya karela hAvAthI AThamA guNusthAnakathI mAMDIne dazamA guNusthAnaka sudhInA traNa guNusthAnakAmAM ekavIza prakRtine kSaya karI-zrI arihaMta paramAtmA mAramAM kSINakaSAya vItarAga chadmastha guNusthAnake jai aMtima samaye jJAnavaraNIya karmo, darzonAvaraNIya karma, aMtarAya karmanA kSaya karI kevalajJAna pAme ema nizcayanaya kahe che, ne teramA sayAgI kevalI guNusthAnakanA pahelA samaye kevalajJAna pAme ema vyavahAranaya kahe che. ajJAna, krodha, mada, hAsyAdi aDhAra DhASA ghAtIkarmonA udbhayathI ja saMbhave che. devAdhideva zrI arihaMta paramAtmAe jJAnAvaraNIyAdi cAra ghAtikarmAnA kSaya karyo che, tethI temane 18 deSamAMnA eka paNu dASa nahi hAvAthI devAdhideva kahI zakAya. 249 prazna--bhAvadevanu svarUpa zu? uttara--hAla devAyuSyane bhAgavanArA bhuvanapati, jaMtara, jyAtiSka, vaimAnika devA bhAvadeva kahevAya. devAyuSyane AMdhanArA jIve devabhavanI pahelAnA bhavane amuka bhAga gayA pachI devAyuSyaneA aMdha kare. jyAre pUrvabhavanu AyuSya pUruM thAya tyAre devAyuSyanA udaya thAya. ahIMthI mAMDIne jyAM sudhI devAyuSya legavAya tyAM sudhI bhAvadeva kahevAya. 250 prazna--bhavya dravyadevapaNu kavA kyA jIve pAmI zake ? uttara--asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA yugaliyA ( manuSya, tiya cA ) ane anuttara vimAnano sarvArthasiddha vimAnavAsI devA bhavya dravyadevapaNuM na pAmI zake. asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA yugaliyA yugalikabhavanuM AyuSya pUruM karIne tarata ja devapaNuM ja pAme tethI teo bhavya dravyadevapaNuM na pAme. bhavya dravyadeva tarIke devAyuSyane AMdhanArA ja manuSyA ane tiryaMcA lai zakAya. AvA manuSyapaNe ke tiryaMcapaNe ana Mtara bhavamAM te yugaliyAe upaje nahi ne devapaNe ja upaje AveA niyama hAvAthI jaNAvyuM ke te yugaliyAe bhavya dravyadevapaN pAme nahi. tathA sarvArthasiddha vimAnanA devA nizcaya karIne ekAvatArI hAvAthI eTale teo peAtAnu tetrIza sAgaropama pramANu devAyuSya pUruM karIne anantara eka ja manuSyabhava karIne mAkSe janArA heAvAthI parabhavanuM AyuSya nahi mAMdhanArA eTale ekAvatArI manuSyapaNe ja utpanna thaze. bhavya dravyadeva tevA nathI kAraNa ke teo te devAyuSyane bAMdhanArA ja hAya, mATe ema kahyuM ke-sarvA siddha vimAnanA devA bhavya dravyadevapaNe upaje nahi. ( cAlu ) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu pratyakSa che. 2222 lekhaka--AcArya zrI vijayakastUrasUrijI mahArAja ema teA badhAya eka sarakhI rIte mAne che ke sacA zuddhAtmasvarUpa prabhutA apano sAkSAtkAra karI zakatA nathI kAraNa ke te arUpI che mATe nirAkAra che tethI te adrazya che. nirAvaraNaviziSTa jJAna sivAya jaDAtmaka krAi paNa indriya grahaNa karI zakatI nathI, mATe sarvajJa thayelA ja AtmAne prabhu pratyakSa che; bAkInA jIvA te| anumAnathI athavA te zAomAM lakhAyelA sakrokta vacaneAthI jANI zake 'che. prathama teA zAstromAM maMDanapaddhatithI vastusvarUpanuM varNana karavAmAM Ave che te jene muddhigamya na thavA chatAM paNa zraddhAgamya thAya che. tene te kAipaNa prakAranI AzaMkAnu kAraNu na heAvAthI yukti-prayuktine avakAza heAtA nathI, paNa kevaLa muddhigamya vastune ja AdaranArane mATe zAstramAM khaMDana-mana baMne patione anusarIne yukti-prayuktine Azraya levAmAM AvyA che. A vastu bhinna bhinna mAnyatAne anusarIne prasiddhi pAmelA dareka zAstromAM daSTigAcara thAya che. 66 apano kevaLa buddhigamya badhuM ya karI zakatA nathI temaja jeTalu` buddhigamya thAya che teTalAne sAkSAtkAra paNa karI zakatA nathI. teAye baLavattara jAsvarUpa mAha karmanA dabANune laIne jaDavAdanA pakSapAtI hAvAthI AtmAnuM astitva ane tenI viziSTa, viziSTatara zakitaemAM aneka AzakAe UbhI karIne Avaragrasta peAtAnI ghaNI ja TUMkI buddhithI tenI asiddhi mATe yukti-prayukita kare che, kAraNa ke temaNe peAtAnA jIvanamAM vilAsane pradhAnatA ApelI heAya che, mATe temane anAtmavAdI thavuM ja paDe che. je anAtmavAdI che te prAyaH viSayAsakta hAvAthI iMdriyAnA dAsa heAya che. teo potAnA kSudra viSayA pASavAne AtmavAdiyAne ke jemanAthI peAtAnI viSayAsakita peASAtI haiAya temane anAtmavAda taraph deAravA potAnI duzru*ddhinA upayAga kareche. vANI tathA vartanamAM temaneA dekhItA DALa AtmavAda jevA ja hAya che jethI aNujANu AtmavAdI derAi jAya che. pachIthI ochI buddhivALAne anAtmavAdathI vAsita kare che. viSayAsakta bhale jaDavAdane pAtre paNa AtmavAda sivAya jaDavAdane avakAza ja nathI. muddhigamya ane jeTaluM pratyakSa che teTaluM ja sAcuM che, ema mAne che te mATI bhUla kare che, athavA te bhuddhi ane pratyakSanuM sAcu` svarUpa eLakhyA sivAya vilAsanA mArga saraLa banAve che, samuddhithI vicAra karavAthI spaSTa samajAya che ke, pratipakSI vaMstu sivAya kAi paNa vastunuM astitva hAi zakatuM nathI. jaDatuM astitva mAnI tenI siddhi mATe je kAMi melAya che te caitanyanA virAdhamAM ja melAya che mATe caitanya jevI vastu sasAramAM aritatva dharAve che, traNe kALamAM vidyamAna che. AtmA jevI koi vastu ja na heAya te jaDanI eLakhANa ApI zakAya ja nahi. jaDanI vyAkhyA uparathI caitanyanI siddhi thAya che. jaDathI viparIta guNu-dharmavALe AtmA che ane AtmaguNu-dhama thI viparIta dharmAMvALu jaDa >! (50) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 je ] prabhu pratyakSa che 51 che arthAta caitanyanI vyAkhyAthI jaDanI siddhi thAya che. baMnemAM eka vastu vidyamAna na hoya to bIjI hoI zake ja nahiM, to pachI tene oLakhavA vyAkhyAnI to vAta ja kevI ? je vastune jANe che, jaNAve che, oLakhe che, oLakhAve che te caitanya ane je jANuvAnA tathA oLakhavAnA svabhAvasvarUpa jJAna vagaranuM che te jaDa kahevAya che. jaDamAM jJAna hotuM thI paNa jaDane oLakhAvanAramAM jJAna hoya che ane tene AtmA-jIva-caitanya vigere nAmathI oLakhavAmAM Ave che. jaDa vastuone IdrioThArA jANanAra paNa AmAM ja che kAraNa ke Idriyo piote jaDa hovAthI kAMIpaNa jANI zakatI nathI. AtmAne jaDa dehathI viyoga thAya che tyAre adri vidyamAna hovA chatAM paNa jANavA jaNAvavAnuM kAMi paNa kArya karI zakatI nathI, temaja dehanA chedana-bhedana tathA dahana AdithI athavA to caMdanavilepana Adi upacArathI sukha-duHkha-zAMti-AnaMda-kaleza tathA saMtA5 AdinA cihno upara kAMi paNa dRSTigocara thatA nathI mATe temAM jJAnasvarUpa AtmA nathI, paNa jaDasvarUpa kevaLa deha dRSTigocara thAya che. - A pramANe AtmA tathA anAtmA-jaDa baMne vastuo pratyakSa che, phakta baMnenA kSanI rIta judI che. jema varNa, gaMdha, rasa. 5za ane zabdanA pratyakSanI rIta judI hoya che, arthAta AMkhathI vaNuM, nAkathI gaMdha, jIbhathI rasa, kAnathI zabda ane vacAthI sparza pratyakSa thAya che. paNa AMkhathI zabda, kAnathI varNa, jIbhathI gaMdha ke nAkathI rasa vigere pratyakSa thatuM nathI tevI ja rIte AtmA ane anAtmA-jaDa baMnenuM pratyakSa paNa judI rIte thAya che. jaDanuM pratyakSa AvaraNavALA sakarmaka mAne IMdriAkArA thAya che ane AvaraNa rahitane iMdriyonI jarUrata paDatI nathI. ane AtmAnuM pratyakSa kevaLa zuddhAtmAne ja thAya che paNa iMdriArA jema jaDanuM pratyakSa thAya che tema thaI zakatuM nathI. jaDa vastuone ane pitAne, athavA to ya mAtrane jANe che te ja AtmA che- citanyasvarUpa che. Idi ja hovAthI rUpI tathA arUpI kAIpaNa ya padArthanuM pratyakSa karI zake nahiM. temaja AvaraNavALo AtmA jaDasvarUpa karmanA saMsargane laIne azuddha hovAthI jJAnasvarUpa zuddhAtmAno sAkSAtkAra karI zake nahiM paNa ajJAnasvarUpa azuha AtmAnuM pratyakSa karI zake che, arthAta mehanIya karmanA dabANane laine jIvAtmA vastumAtranA sAcA svarUpane oLakhI zake nahiM. janma-jarA-maraNa-sukha-duHkha Adi avasthA zuddha AtmAnI nathI toye ajJAnatAne laIne AtmA mAne che ke-huM sukhI chuM, duHkhI chuM, maruM chuM. janma chuM. gharaDa chuM, javAna chuM, rUpALA chuM vigere. A pramANe mAnanAra je AtmA che te ajJAnatAne laIne jaDanA saMsargathI thavAvALI vikRtine pitAnI mAne che. AvI ja rIte dareka dehadhArI AtmAo potapotAnuM pratyakSa karI zake che ane potAne anubhavAtI lAgaNIo tathA vRtti anusAra pravRttinI sarakhAmaNI karIne bIjA jIvAtmAene anumAnathI jANI zake che. jyAre samyagUjJAna-darzana Adine malina karanAra karmano kSaya thavAthI pote zuddha thAya che tyAre pote prabhusvarU5 thavAthI zuddha tathA azuddha AtmA mAtrane sAkSAtkAra karI zake che, cAvata zeyane sAcA svarUpe jANe che. jue che eTale prabhunuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI jaina dhama prakAza [ mAzISa pASa pratyakSa thavAthI peAtAne ane prabhunA svarUpabheda TaLI jAya che. peAte vyaktigata bhinna hovA chatAM zaktithI--svarUpathI abhinna jANe che, ke je eka vastunuM satya svarUpa che. zuddhAtmA jJAnAdi krANu zaktimAM prabhuthI aMzamAtra paNa nyUna heAtA nathI. jJAnanI sarvotkRSTadazAsarvajJapaNa pragaTa thavAthI pAte prabhupada prApta kare che arthAt jIvAtmA peAte ja paramAtmA ane che. prabhupada eTale AtmAnI zuddhadazA te sivAya teA prabhupada jevI bIjI koipaNa vastu nathI ke jene prApta karavAthI prabhu banI zakAya. zuddAma dazAthI bhinna prabhupada prApta thatuM hoya teA pachI jema mAnavI dhana prApta thavAthI zrImaMta kahevAya che ane dhanane nAza thavAthI pAchA kaMgALa kahevAya che tema prabhunI dazA paNa thAya. kAinuM ApeluM prabhupada meLavIne AtmA prabhu ane te| pachI ApanArAe padabhraSTa kare eTale pAchA aprabhu atI jAya. paNa A padanA sAdhu, upAdhyAya ke AcAryanA padanI jema ArApa thai zakatA nathI, paNu dhAtI athavA te sava" kama kSaya thavAthI pragaTa thayelI. AtmAnI zuddha dazA che, arthAt karmonA AvaraNuthI tIrAbhAve raheluM zuddhAtmAnuM svarUpa pragaTa thAya che eTale tene prabhu kahevAmAM Ave che. ane te prabhune pratyakSa karavAthI AtmAne prabhusvarUpe jue che. prabhusvarUpa sadhaLA ya AtmA svasvarUpanA tireAbhAvathI jIvAtmA tarIke eLakhAtA hatA te ja sva-svarUpane AvirbhAva thavAthI prabhu-paramAtmasvarUpe eLakhAyA. jema selaDI, gAjara Adi bhinnabhinna vanaspatiemAM echAvattA pramANamAM jeTale aMze mIThAza rahelI che te badhIya tAbhAve rahelI sAkara che. te jyAre prayAgAdvArA pragaTa thAya che tyAre kAIpaNu vanaspatinA nAmathI nathI meLakhAtI paNu eka sAkaranA nAmathI ja oLakhAya che. dareka vanaspatimAM mIThAzabAdhaka aMza chUTA paDavAthI kevaLa zuddha mIThAza ja rahe che eTale tyAM vanaspatinA bhedane avakAza rahetA nathI. tema soMsAramAM jeTalA prakAranA zarIrA jaNAya che temAM jeTale aMze jJAna-jANavApaNu che te ja AtmasvarUpa che, dareka dehamAM AtmA azuddha dazAmAM tirAbhAve rahelA che te jJAnanI tAratamyatAthI jaNAya che. jyAre tapa, japa Adi prayAgAdvArA zuddha thAya che tyAre jJAnanA sapUrNa vikAsa thavAthI pragaTa thAya che. ane sapUrNa zuddhi thavAthI sathA zuddhAtmadazA pragaTe che arthAt sva.-svarUpane saMpUrNa AvirbhAva thAya che. sarvathA azarIrI thayA sivAya jJAnanI sarvotkRSTa dakSAsanapaNuM prApta thAya nahi evA niyama nathI paNu AtmA sanA teA sadehe ja thAya che ane azarIrI pachI thAya che arthAta kAipaNuM jIvAtmA sarvajJa thayA sivAya azarIrI-sathA sava' dehamukta thai zake nahiM, kAraNa ke mAnavadeha sanapaNAnuM sAdhaka che paNa bAdhaka nathI ane te mAnava dehadvArA ja AtmA sava zuddhi meLavI zake che. aneka dehanA AzrayamAM rahIne sakriyapaNe je azuddhi meLavelI heAya che tene mAnava dehanI madadavaDe azuddhiutpAdaka kriyAthI viparIta kriyAdvArA zuddhi prApta karI zake che. te saMpUrNa zuddhi meLavatA sudhI dehanA AzrayamAM rahIne sava thA jaDasvarUpa ka`thI mukAi jAya che. eTale chevaTe azarIrI banIne sAdi anaMtakALa sudhI dehamukitanA anaMtara kSaNe prApta thayelI AtmadazAmAM sthira rahe che. jo azarIrI thayA pachI sanapaNuM prApta thatuM hAya athavA te anAdi azarIrI ja sana heAya te| zUnyavAda AvI jAya che; kAraNa ke aNNano arUpI ane ' Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2-3 jo ] prazru pratyakSa che 53 apratyakSa vastuone sattunA kahyA sivAya jANI zake nahi. sarvAMno ja sadeha avasthAmAM arUpI ane apratyakSa vastuene apano AgaLa kahI jaNAve che, jene teo peAtAnA ziSyAne ane te peAtAnA ziSyAne kahI jaNAve che. Ama para'parAthI jyAre bhUlavA mAMDe che tyAre smaraNamAM rAkhavAne mATe sarvajJonA vacanAne pustakarUpe lakhI le che, tene vizeSano gheADI zuddhivALAone sahelAithI samajavAne mATe aneka prakAranA dAkhalA, dalIlA, ThaMtu, yukitaprayukitathI sadokata vacanAnA TIkArUpe vistAra kare che. parAkSa vastuomAM utpanna thatI aneka prakAranI AzakAenuM potAnI kSAye pazamikI buddhithI samAdhAna kare che eTale gheADI muddhivALA paNa sajJanA vacanAne samajI zake che. A badhAyanuM Adi kAraNu sadeha uccArAyalAM sajJonA vacanA ja che. jo sadeha dehadhArI sattu na mAnavAmAM Ave teA dRzya vastuo mATe aneka prakAranI mithyA kalpanA karavAthI ane adRzya vastuone abhAva mAnavAthI sarva zUnyatAnA prasa`ga Ave athavA tA dRzya tathA adRzya jagatanI vicitratA jANuvAne mATe asat kalpanA karIne paNa azarIrIdvArA preraNA jJAna mAnavuM paDe ke je taddana asaMgata che, yuktiyukta nathI, kAraNa ke preraNA jJAna vANI vagara hAi zake nahi. ane vANI deha vagara saMbhavI zake nahiM, arUpI azarIrIthI preraNA jJAna maLI zake ja nahi. paNu azarIrI sava* zuddhAtmasvarUpa prabhunA AdarzIne sanmukha rAkhavAthI athyavasAya zuddhiArA AtmazuddhinI preraNA maLavAthI sanapaNuM meLavI zakAya che jethI prabhunA nirAvaraNu jJAnane sAkSAtkAra thatAMnI sAthe ja prabhune paNa sAkSAtkAra thaI jAya che ane zuddha thayelA AtmA sArttianaMta kALa sudhI prabhusvarUpe sthira thai jAya che. jyAM sudhI te dehadhArI rahe che tyAM sudhI khIjA apanA jIvAne jagatanuM sAcu' svarUpa samAve che, jethI te paNa samyak kriyAdvArA sanapaNuM meLavI prabhupada prApta kare che. A pramANe paraparAthI anAdi kALathI sadeha sana banIne prabhupada prApta karatA AvyA che, mATe vyakitagata prabhu thavAthI anaMta prabhu hoi zake che te badhAya sarvanuM dazA prApta karyA pachI ja prabhupadane varelA haiAya che. teo prabhune sAkSAtkAra karyA sivAya prabhupada prApta karI zakatA nathI mATe prathama nirAvaraNu jJAnathI prabhune sAkSAtkAra kare che ke je jJAnane kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. kevalajJAnanA vikAsane mAnava deha ke mAnava jIvana rokI zakatu nathI, arthAt mAnavI sana thai zake che. tenA mATe jagatamAM na jAya tevuM kAMpaNu hatu nathI, yAvat jJeya mAtrane jANe che, aNujANune jaNAve che jethI te peAtAnA edha pramANe jANuM che, paNa joi zakartA nathI; kAraNu ke jyAM sudhI AvaraNu DhAya tyAM sudhI kAI jaNAve te| jANI zakAya paNa joi zakAya nahiM. jyAre AvaraNu khase che tyAre khIjAnAM jaNAnyA sivAya joi zake che. arthAt AtmapratyakSa karI zake che. rUpI ane arUpI ema -be prakAranI vastu hAvAthI pratyakSa paNa e prakAntu che. rUpImAM paNa sthULa ane sUkSma ema e prakAre rUpI hAya che. temAM sthULa rUpInuM pratyakSa AvaraNugrasta AtmA paNa iMdriyAdvArA karI zake che, paNa atyaMta sUkSma rUpIne iMdriye! grahaNa karI zakatI nathI mATe tene AtmA ja pratyakSa kare che. AtmA upara AvaraNu hAvA chatAM paNa sakSma rUpI pratyakSa karavAnI zaktinA vikAsa thaI zake che, tethI AtmA iMdriyAnI temaja sarvanonA vacanAnI sahAyatA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhIlaDIyAjI ( bhImapallI tIrtha ) 3232 ( lekhaka--munirAja zrI nyAyavijayajI mahArAja ) A tIrtha AvavA mATe sAmAnya rIte e rastA che: eka DIsAthI, DIsAthI gADA, uMTa ke gADI raste bhIlaDIyAjI lagabhaga daza gAu dUra che. bIjA rastA rAMdhanapurathI UNu, tharA, vaDA, AMkeAlI ane khemANA thaIne javAya che. tharAda, kAMkera, bhAMbhera vi. gAmAmAM suMdara jinama Mdira che. bhIlaDIyAjI AvatA dUrathI jaina dharmazALAnA makAnA ane mandiranA bhavya zikharA dekhAya che gAma mahAra A tInuM prAcIna nAma bhImapallI che. atyAre A pradezamAM AnuM nAma bhIlaDI tarIke prasiddha che. jaine bhIlaDIyAjI kahe che. meATA daravAjAmAM thai jaina dharmazALAnA kampAunDamAM javAya che. pAnasara jevI vizAla dha zALA che. dharmazALAnA cAka choDI AgaLa jatAM maMdiranA mATe daravAjo Ave che. aMdara jatAM prathama ja bhoMyarAmAM utaravAnu Ave che. pagathiyA UtarI aMdara jatAM suMdara vizAla mUlanAyakajI yadukulatilaka khAlabrahmacArI zrI neminAthajI prabhunAM darzIna thAya che. tI mAhAtmya che zrI pArzvanAthajInu jyAre mUlanAyakajI che zrI neminAthajI. zrI pArzvanAtha bhagavAna teA mUlanAyakajInA DAbI mAjI bhAravaTIyA nIce birAjamAna che. zrI bhIlaDIyA pArzvanAthajInI pratimAjI nAnA che. sudara parikara ane sakSa kRSNAthI vibhUSita che. AkhuM parikara ane mUlanAyakajI zyAma pattharanA che ane sAthe ja Atarela che. jemanA nAmathI tInI vikhyAti che te mUlanAyakajI kema nathI ? A prazna adhAne vicAramAM mUkI de che. bhImapallImAM maMdira sthApita thayAnA vi. saM. 1317 nA ullekha maLe che. A mATe paMDita lAlacaMda bhagavAnadAsa bhAie eka pramANu Apyu che ke" vi. sa. vagara paNa kSAye pazimaka jJAnathI sUkSma rUpI joi zake che. arUpI pratyakSanA mATe te AtmA saCthA nirAvaraNuM jJAna meLavI zake nahiM tyAM sudhI joi zake nahi. paNa sajJAnA vacaneAthI jANI zake. AvaraNuvrata AtmAne je AtmA pratyakSa thAya che te sakamaka rUpI AtmAnuM mAnasa pratyakSa che ane dehAdinI kriyAthI AtmAnuM anumAna thAya che te nirAvaraNu-kevaLajJAnadazAmAM zuddhAtmasvarUpe peAtAne joi zake che ane te ja prabhu che, + ( 54 ) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ake 2-3 jo ] zrI bhIlaDIyAjI 55 " 1313 mAM zrI jinezvarasUrie pAlanapuramAM zrAvakadhama prakaraNa ? racyuM hatuM ane tenA upara 1317 mAM zrI lakSmItIlaka upAdhyAye paMdara hajAra leAkapramANu TIkA racI hatI. tenI samApti karatA TIkAkAra jaNAve che ke A varSe bhImapallInuM vIra maMdira siddha thayuM. arthAt 1317 mAM bhImapallImAM vIramaMdira sthApita thayuM che, paraMtu tyAra pachI e ja saikAmAM bhImapallInA nAza thayA che. mUlanAyakajI zrI neminAtha prabhujI, jamaNI bAju zrI AdinAtha prabhujI ane DAbI bAju pASANanI cAvIzI che. mUlanAyakajI ane DAmI mAjInA pASANunI cAvIzInI vacamAM bhAravaTa nIce zrI pArzvanAthajInI pratimA che. mUlanAyakajI paNa prAcIna che. zrI pArzvanAthajInI pratimA paNu saMprati mahArAjAnA samayanI kahevAya che. mUla gabhArAnI bahAra ane raMgamaDapamAM DAmI taraph khUNAmAM zrI gaiAtama gaNudharedranI pratimAjI che, jenA nIce zilAlekha che. A`mUrti ubhaDaka hAtha joDI beThelI che. e hAthamAM cAra AMgaLIe ane aMgUThAnI vacamAM suhapatti che. pATa upara mirAjamAna che. zarIra upara kapaDA che. jamaNeA khabhA khullA che. e mAjI hAtha joDI zrAvaka beThelA che. uparanA bhAgamAM mUlanAyakajI zrI mahAvIra prabhujI che, paraMtu ema kahevAya che ke mUlanAyakajInA DAbA paDakhe birAjamAna zrI zAMtinAtha prabhujI mUlanAyaka hatA. A pratimAjI bahAranA bhAgamAMthI khAdyakAma karatAM nIkaLela che. tenA upara lekha che paNa ghasAi gayeA che. mAtra sa, 1435 ke 26 vaMcAya che; khAkI vaMcAtuM nathI A pratimAjI paNa prAcIna ane bhavya che. jyAre atyAre mUlanAyakajI tarIke birAjamAna zrI vIra prabhunI pratimAjI vagere traNa pratimAe pAlaNapurathI lAvavAmAM Avela che ane jIrNoddhAra samaye emanI pratiSThA karAvI che. A nUtana ddhiAra ane pratiSThA 1982 mAM thayela che, jenA zilAlekha madiranI bahAranA bhAgamAM pattharamAM gujarAtI bhASAmAM lakhele che. A nagarInuM prAcIna nAma tra...khAvatI hatuM. te khAra keAzanA gherAvAmAM hatI. A nagarImAM savAsA zikharabadha jinamaMdirI hatAM. savAse pAkA pattharanA AMdhelA kUvA hatA. ghaNI vAvA hatI. anya danIonAM paNa ghaNAM maMdiro hatAM. suMdara rAjagaDhI ane meTA bajAra hatA. atyAre paNa khAdyakAma thatAM rAjagaDhI tA nIkaLe che-dekhAya che. yAtrikAe avazya A ekAMta khUNAmAM paDela tIrthanI yAtrAnA lAbha levA joie. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra kozalya RURN tAtA (253) navA dareka khoTuM kRtya ApaNuM potAnAM aMta:karaNa upara pAchA phaTaka lagAve che. sAmA upara tuccha lAbha meLavatI vakhate tene nukasAna karavA karatAM paNa pitAnI jAta upara vadhAre nukasAna kare che e vAta mANasa bhUlI jAya che. gAphaNa mAratI vakhate AnaMda Ave che, paNa aneka vakhata tene ghA sIdhe UDI lagADanArane ja mAthA para paDe che, gophaNane chaTakAvatAM na AvaDe te kapALa para hamaNuM kare che, suMDalAmAMthI kacaro pheMkatAM na AvaDe to potAnAM AkhA zarIrane dhULathI ne cIkAzathI bharI mUke che. evI ja rIte koI paNa khoTuM kAma karavAmAM Ave to te sAmAne nukazAna kare tyA na kare, paNa karanArane te bhAre AghAta upajAve che. khoTAM kAma to aneka batAvI zakAyaH corI, jUTha, abhimAna, vizvAsaghAta, pArakI niMdA, paradA rAgamana, apramANika vyavahAra, khoTA tela, kheTAM mA5, mAlamAM bheLaseLa, sAcuM khoTuM samajAvavAnI 5hati, lAkaDAM laDAvavAM, badasalAha vagere vagere. A ane AvAM pratyeka khoTAM kalyo ke na IcchavA yogya vartana sAmAne nukasAna kare ke na paNa kare, paNa evAM kRtya karanAra ke vartana karanArane te bhAre nukasAna kare che. aMdarathI chUTela ghA pitAne ja jarUra vAge che ane vAge tyAre bhAre herAnagati kare che. evA koI paNa khoTAM kRtya karanAranuM mAnasa tapAsyuM hoya to tyAM aMdara evo kakaLATa cAle che. enA hadayanA thaDakArA gayA hoya to tenI saMkhyA ezlI vadhI jAya che. enA mukha para kALAza, kacavATa ane 5sIne evA jAmI jAya che ke evA thoDA lAbha khAtara e potAnI jAtane vece che. pitAno vikAsa bagADI nAkhe che ane potAnI nAmanA upara kALe kacaDe pherave che athavA svAtmasaMtoSa upara pANI pherave che evA khyAlathI vicArakanuM mAthuM pharI jAya che. eTalA mATe kaI paNa khoTuM kAma karatI vakhate tAtkALika thanArA lAbha na jotAM. potAnI jAta upara keTaluM nukasAna tethI thAya che te vicAravAnuM kAma kazaLa mANasanuM che. ane thoDo tAjo lAbha jato karavAthI pariNAme vyavahAramAM keTale lAbha thAya che teno paNa vicAra karavA jevo che ane paisAne sthala lAbha kaI vakhata thAya ke na paNa thAya, to aMdara saMtoSa ane AnaMda kevA thAya che te paNa dhyAnamAM levA jevuM che. harAmanAM nANAM TakatAM nathI, bhIkhanAM hAlAM zAka caDhatAM nathI ane cArane pATale aMte dhUDanI dhUDa ja rahe che. eTale ke kela tIra ApaNane ja vAge, mArela dhA potAnA pagane ja kApe e AMdhaLo dhaMdho na karavo. sIdhe raste AkhI pAkhI roTalI maLe tethI saMtoSa pAma, kALA mArakeTanA karavaiyA thaI mahelAto caNAvavAnA kADa karatAM cAlu jhuMpaDImAM saMtoSa mAnavo. enI majA ora che. Every piece of wrong-doing strikes a blow at our own heart. When taking & mean advantage people too easily forget that they do themselves more injury than others I JOSEPH PARKER.(12-11-42) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 jo] vyavahAra kauzalya ( 254 ) sarva sadguNA paikI mahAnubhAva taddana kAdAcitya haiAya che. seA viziSTa guNavAnamAM bhAgye eka ja evA hoya che je atyaMta khuzIthI bIjo mAsa tevA che tenA svIkAra kare. 57 mahAnubhAva eTale naisargika khAnadAnI. naisargika eTale svAbhAvika, anAvIne taiyAra kareluM' ke parANe dekhAva mATe karela hakIkata svAbhAvika na kahevAya. keTalAka mANaseAmAM khAnadAnI svAbhAvika hoya che. enI prakRti ja evI mulAyama hAya che ke e mele tyAre jANe meAtI kharatA hAya ema lAge, enI vAtamAM kAine narama pADavAnI hakIkata na hAya, e kAIne duHkhI jue te enI AMkhamAM pANo AvI jAya, e sArAM kAma thatAM jue ke sAMbhaLe tyAre ene aMtaranA AhlAda thAya. e janatAnA sukha, kalyANu, AreAgya ke keLavaNInI sa sthA sthapAtI jue tyAre ene aMtarathI pramAda thAya, e guNavAnane jIe tyAre tenA para vArI jAya, e premanAM pASaNA jue tyAre aMtaraMgathI anumeAdanA kare ane e janatAmAM zAMti jue, sArA varasAda varase che ema jANe tyAre e rAjI thai jAya. AvI kudaratI khAnadAnI bahu echAmAM hAya che, paNa e kAdAcika hAya che eTale enuM mUlya bahu vadhI jAya che. eTalA mATe kavivare kahyuM che ke-- meSa ApanArAemAM matsara bharelA hAya che ane maulika mahAzaye| abhimAnathI dUSita haiAya che. ' A kAraNe svAbhAvika mahAnubhAva bahu echA hAya che ane eTalA mATe ema kahevAmAM AvyuM che ke sAcA seA guNuvAnamAM bhAgye eka evA hAya che ke je ema kahevA taiyAra haiAya ke pAtAthI para-anya guNavAna che. bAkI Apa sArA heA, ziAmaNi che, vaMdya cheA-evI kASTa prazaMsA kare tyAre pAte kAMi nathI ema viveka khAtara kahe, paNa UMDANumAM ene peAtAnI namratA batAvavAdvArA paNa vadhAre prazaMsA meLavavAnI AkAMkSA heAya che. je pAtA karatAM anyane vadhAre guNavAna dekhe, mAne, manAve, je Apa (jAte) guNI hAya ane guNaneA rAgI DhAya, tenAmAM sAcI khAnadAnI che, tenAmAM sAcI mahAnubhAvatA che ane te kharA mANasa che. evA asala khAnadAnIvALA mAMzayA ghaNA ochA hAya che. paNa hAya che kharA, ane evA thavAnI Teva pADe te mANusa ja peAtAnI kharI pragati karI zake, AgaLa vadhI zake ane sAMsAranI yAtrA saLa karI zake. kRtrima khAnadAnI atha vagaranI che, sAcI kiMmata naisargika khAnadAnInI che ane kuzaLa mANusa eve khAnadAna thavA prayatna kare. Of all virtues magnanimity is the rarest. There are hundred persong of merit for one who willingly acknowledges it is another. HAZLITT. (29-12-44) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI jaina dharma prakAza [ mArgazIrSa-paSa. (255 ) bhaviSyanI ApattinI AgAhI karavA jevuM koI kharAba ke bevakuphI bhareluM kAma nathI. Akta AvI pahoMce te pahelAM tenI pratIkSA karavI e te kevI gAMDAI! caitara mAsamAM daniyAM tapyAM nathI, akhAtrIjane divase mAmA bhANejanuM bANa beThuM nathI, rAyaNa ( rohiNI nakSatra) dAjhI che. katikAe kola Atho nathI, asADI bIja varasI nathI; AvAM AvAM vacano kADhI chava bALavAno zuM artha che ? athavA janmAkSara joI maMgaLa, budha ke bRhaspatinAM ghare gaNI prathamathI kakaLATa karavAmAM zuM lAbha che ? bhavidhyamAM AvanArI Aphatane rokavAnI zakti hoya te samajavA, bAkI nakAme kakaLATa karavAmAM, dukALa paDavAnuM che evI AgAhI karavAmAM, ekano eka dIkaro mAMdo paDyo che te ghaDapaNa bagADI nAMkhaze evI ciMtA karavAmAM ke pukhta umare berI aMtariyAlathI lakhItaMga karAvaze evA azubha vacanA bolavAmAM ke ene lagatA vicAro karavAmAM zo lAbha thavAno che teno koI vicAra karatuM nathI. bhUtakALa sAro hato ane bhaviSyamAM dharatI rasAtaLa javAnI che, prANIo duHkhI thavAnA che, sukhAkArI bagaDavAnI che, moTA rogo AvavAnA che-AvA vicArothI kaI jAtane lAbha mAnavAmAM Avyo che ? AmAM mANasanI nirbaLatAnuM pradarzana che ane mAMdA mananA saNasaNATa che athavA e eka prakAranI brAMti, nirmAlyatA, mUrkhAi che ane yogya zabdomAM kahIe to emAM narI gAMDAI che, ghelachA che, bhayabhItatA che, bAyalAveDA che. Aphata AvyA pachI te kakaLATa karavAno che ja, to pachI pahelethI kakaLATa karI tenI gADhatAmAM vadhAro karavAno kazo artha nathI. thayuM te jogavyuM, thaze-AvI paDaze te joyuM jaze, paDaze tevA devAze, bhogavavAnuM lakhyuM haze te bhagave ja chUTake che. A rIte vicAra karanAra bevaDo duHkhI thato nathI ane ghaNIvAra te AvanAra Aphata ka95nAmAM moTI lAge che tevI vastutaH anubhavatI vakhate lAgatI paNa nathI. kalpanAnAM citro meTAM moTAM ane vividharaMgI jaNAya che, paNa te mithyA che. ghaNIvAra na dhArela rIte Aphata visarALa thaI jAya che. tyAre nAhakanI upAdhinI ka95nAthI khinnatA zA mATe UbhI karavI ? ane AtanI AgAhI karavI e ja sariyAma beTI rIta che; emAM dIdhadaSTi nathI, vastusthitinI yejanAnuM agragAmI jJAna nathI, pAkI UMDI samajaNa nathI; mATe ka95nAthI UbhI karela AphatonA vicAro karI nakAmI zaktine veDaphI na nAkhe, haNahAra mithyA thanAra nathI ane haNahAranuM jJAna hovAno dAvo TakI zake tema nathI. vartamAnano vicAra kare, cAla paristhitine tAbe thAo ane sarva saMge mANavAnA mAnasane keLave. nakAmI ciMtA karI kalapanAnAM vrata UbhAM na karI ane AnaMdamagna raho. sava sAruM thaze ema mAno ane mAnasa keLavo. kuzaLa mANasa AphatanI AgAhI na kare, There is nothing so wretched or foolish as to anticipate misfortune. What madness it is in your expecting evil before it arrives ! -SENECA,(6-1-46 ) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aMka 2-3 je ] vyavahAra kauzalya - 5 ( 256 ) huM mAtra eka ja chuM, paNa chatAM huM eka chuM. huM dareka kAma karI zakato nathI, paNa chatAM huM kAMika karI zakuM chuM: ane huM dareka kAma karI zakatA nathI, mATe je kAMIka huM karI zakuM tema chuM te kAMIka karavAnI huM nA pADIza nahi. jarA paNa gabharAvAnI jarUra nathI, jarA paNa nAsIpAsa thavAnI jarUra nathI. jarA paNa nAumedIne avakAza ApavAnI AvazyakatA nathI. kadi ema na dhAravuM ke huM mAtra eka chuM, ekalo chuM, mArI sAme aneka che. anekanA joDANa sAme huM ekale kema rahI zakAza siMha jaMgalamAM ekale ja hoya che. ene kadI ema lAgatuM nathI ke huM ekale chuM. mAruM koI nathI. A dIna hIna vicAra siMhane hoya nahi. anaMta zaktine dhaNI huM chuM ane kAMI nahi to huM chuM eTalA zabda ja jAgRti mATe basa che. A to pAyo paDyo nabaLo thaI gayela che. bAkI e UThe te AkhA jagala-jagatane dhaNadhaNAve paNa e bane ke na bane paNa huM chuM evI pitAnI hayAtI te dareka prANI svIkAre ane svIkAre tyAM svatva Ave, ane svatva ApyuM eTale ene jAgRta karavA mATe basa che. duniyAnA badhAM kAmo te koI paNa na karI zake. meTa yuvIra hoya ke vijJAnI hoya, dhanapati hoya ke sarvAga sevaka hoya-badhAM kAmo ekathI na bane, paNa kIDIne khAdhela hoya to paNa enAthI kAMika to bane. moTAM dAna na daI zake te jhADuM to kADhI zake, moTuM jamaNa na ApI zake te pIrasI te zake, lADavA na khavarAvI zake te pAvaLuM pANI te bhANe bhANe pahoMcADI zake. to pachI badhAM kAma te meTA camarabaMdhI paNa karI zakatA nathI. te je nAnAM nAnAM kAma ApaNAthI banI zake tevAM hoya te karavAnI nA kema kahevAya ? akiMcita karatA pAlave nahi, zaktivigepana zebhe nahi. AvaData chupAvAya . nahi ane javAbadArI uDAvAya nahi. bane te karavuM. zakaya hoya te vagarasaMkoce karavuM, pitAnI soDa pramANe sAthara karo. bAkI gajanA gaja mApyA karavA ane tasu paNa vadheratuM nahi emAM te vaya vecAya, emAM ALasanuM poSaNa thAya, emAM manakhA deha lAje, emAM jIvatara eLe jAya. emAM AbarU khalAsa thaI jAya. je thayuM ane te vagara saMkoce karI nAkhe, vagara mAgaNIe dhapAvI do, vagara vilaMbe amalamAM mUke ane tame cho te siddha karavA bene te karavAmAM tatpara rahe. AvA prakAranI kAryatatparatA kALa mANasa dekhADe che ane te tenI haiyAtIne dIpAve che. mautika "I am only one, but still I am oneg I cannot do everything but still I can do something; And because I cannot do everything I will not refuse to do the something that I can do." EDWARD EVERETT HALE. ( 15-1-45) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaEngi UTUBSISTEMURTIUNg A pramAttara paNa UCUSUCUCULUSLuculucu alanpurlerilanIEmrEll (prazrakAra-bhAI devacaMda karazanajI zeTha-rAMdhaNapura) mana 1-avasvApInI nidrA, nidrAnA udayathI ja Ave ke kema? ane te pAMcamAMthI kaI nidrAmAM gaNAya ? uttara-emAM nidrAne udaya te he ja joIe. te prathamanI be nidrAmAM havA saMbhava che. . prazna 2-chappana dipha kumArikAone pati hoya ke kema ? uttara-mukarara karela svAmI saMbhavato nathI tethI ja te kumArikA kahevAya che. prazna 3-UrvIlokanI ATha kumArI vaimAnikamAM gaNavI ke kema ? . uttara-te meruparvata uparanA naMdanavananA kUTa upara jamInathI eka hajAra yojana UMce vasatI hovAthI UrvakanI kahevAya che. te bhavana pati nikAyanI che. mana 4-abhigraha paccakhANa duvihArativihAre thAya ? tene mATe ochAmAM ochA keTale kALa hovo joIe ? uttara-vihAre ja thAya; kALane niyama nathI. mana pa-pAkhI paDikamaNumAM chIMka AvI hoya to tenA nivAraNa mATe duHkhakSaya karmakSayanA kAusagga agAu amuka kriyA karAve che paraMtu te duHkhakSayakarmakSayanA kAusagnamAM je chIMka Ave to zuM karavuM? uttara-te kAusagga pharIne karavo ne zAMti pharIne kahevI. prazna -laghuzAMtinA kAusagamAM ke zAMti kahetAM chIMka Ave to zuM karavuM ? uttara-te kAusagga pharIne karavo ne zAMti pharIne kahevI. prazna -pAkhI paDikramaNamAM chIMka Ave tene sattara bhedI pUjA bhaNAvavAnuM kahevAmAM Ave che te paraMparAgata che ke kema? tevI zakti na hoya to zuM karavuM ? uttara-e kathana paraMparAgata jaNAya che. zakti na hoya teNe snAtra bhaNAvavuM. mana 8-mRtadevatA, kSetradevatA vigerenA kAusaggamAM eka navakAra gaNavAnuM zuM kAraNa? uttara-pUrva puruSanI tevI AjJA che te kAraNe samajavuM. prazna - cakravatI, vAsudeva, baLadevAdika kayA kamanI prakRtithI thAya che? uttara-tene mATe khAsa prakRti jANI nathI. prazna 10-jJAnAvaraNIyAdika karmaprakRtinA pugale kevA hoya? Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 je ] praznottara. uttara-e pudagale kAmaNu vagaNanA hoya ane anaMtAnaMta pudgala paramAgunA skaMdhonI banelI te vaNA hAya. badhA karmo mATe A pramANe samajavuM. kamavargane mATe tene grahaNa karavAnI ne tenA bhAga paDavAnI hakIkata pAMcamA karma graMthamAM che tyAMthI jANavI. ahIM badhI prakRti mATe uttara ApI zakAya nahIM. mana 11-vAyukAyane vaikiya aMgopAMga hoya? uttara-na hoya. vaikriya zarIra ja hAya. * prakana 12-devanA utpattisthAnamAM kaI vagaNa hoya ? uttara-tenI zayyA vigere te dArika pudagalonI hoya paNa tenA utpattisthAnamAM vaidikya vargaNuo ja hoya ke jeno te upajatI vakhate prathama samaye AhAra tarIke grahaNa kare che ne zarIra bAMdhe che. majaina 13-nArakInA utpattisthAnamAM kaI vagaNa hAya ? uttara-tene mATe paNa upara pramANe samajavuM. - prazna 14-baMdhahetunA uttarabheda pa7 kahyA che, paraMtu zrI cidAnaMdajI rAga ne dveSa be ja kahe che tenuM kema ? uttara-rAga ne dveSa e bemAM badhAne samAveza thAya che. prana 15-nArakI, devatA ne manuSyanI utpanna thavAnI ceni sacitta hoya ? uttara-nArakI ne devatAnI acitta hAya. manuSyanI mizra hoya. prakana 16-dareka nigodamAMthI pratyeka samaye asaMkhyAtA bhAganA jIva eve che te anaMtA ja hoya ke ochA hoya? uttara-anaMtA ja hoya, ochA na hoya. prana 17-mahAvideha kSetramAM pAMcaso dhanuSyathI vadhAre pramANuvALA zarIra hoya? uttara-pAMca pacIza dhanuSyanI utkRSTa kAyA hoya ema jaNAya che. prazna 18-pAMca iMdriyonI utkRSTa avagAhanA kevaDI hoya? uttara-zrotraMdriya, cakSuidriya ne dhrANendriyanI, aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI hAya, raseMdriya (jIbha) zarIranA pramANamAM ghaTe tevI hAya ane sparzendriya zarIra pramANe ja hoya. bhAdriya paNa dravya indriya jeTalI ane te pramANe avagAhanAvALI hoya. prakana 19-matijJAnanuM AcchAdAna keNa kare che? uttara-jIvanI sattAmAM rahelA matijJAnAvaraNIya karmanA pudagalo AcchAdAna kare che te anAdikALathI sattAmAM hoya ja che. bIjA jJAnanA AcchAdana mATe paNa te ja pramANe samajavuM. darzanAvaraNIya karma mATe paNa te ja pramANe samajavuM. e karmanI uttara pravRtio anaMtakALathI sattAmAM rahelI che. sva. kuMvarajIbhAI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xx XXXXXXXXXXX x adhyAtma zrIpAla caritra x XXXXXXXX xxxxxxxx ( 2 ) prasaga 1 lA-- nagarI capAtI prajA nidrAdevInA kheALAmAM paiADhI gai che. lagabhaga madharAtanA samaya thayA che tyAM rAjamahAlayanA ekAMta bhAganA eka kamarAmAM bahu ja dhImethI, ghaNI ja khAnagI vAtacIta cAlatI jaNAya che. vAta karanAra caMpApurIne ma MtrI matisAgara che ane sAMbhaLanAra khuda rANI mAtA che ke jemaNe patinA tAjA mRtyunA zAkamAM kALA sAlu dhAraNa karyo che ane dIvAne je jhAMkhA prakAza patharAye che emAM temanA caherA para du:khanI je kAlimA prasarI rahI che e harakAi jonAranI najare caDhayA vinA rahetI nathI. matisAgara--rANI mAtA, vilaMba karavAmAM dhaNu' jokhama che. kuMvaranA bALapaNune lAbha lai, Apane diyara rAjyagAdI pacAvI beThA che eTalu ja nahIM paNa lagabhaga meTA bhAganA adhikArIone eNe peAtAnI tarapha yuktithI vALI dIdhA che. nathI te maranAra rAjAnI--ApanA praznavatsala svAmInI kAine zarama paDI ke nathI te| kAine nyAya-anyAya jovAnI darakAra rahI ! sau kAi svACvaza khanI DhAjI hAmAM bhaLI gayela che. mArA jevAne avAja tyAM kAragata nivaDe tema nathI. mane te ahIM rahevAmAM kuMvaranA akALa maraNanu' jokhama ullADu dekhAya che. `rANI--maMtrIzvara, mane tamArI vAta para sapUrNa bharAse che. mArA patinAM samayanA tameA eka vaphAdAra hitaciMtaka che. jyAre paristhiti ATalI hade kathaLI gaI che tyAre tameA je salAha Apaze te pramANe huM vavA taiyAra chuM. mane rAjyanA kAvAdAvAnI kai ja khabara nathI. mAtuzrI, salAha te bIjI zI ApavAnI che? je paLa vIte che e AvI paDanAra jokhamamAM umerA kare che. tameA kuMvarane lai, najIkanI dAsIne pazu khabara na paDe tevI rIte ahIMthI atyAre palAyana thai jAva. savAra Uge te pUrve caMpAnA rAjyanI hada vaTAvI kADho tA bhrUNuM ja sAruM, nagaranI bahAra nIkaLavAmAM tamane kaMi rAkaTAka nahIM thAya. e deAkhata karIne ja huM tamane A salAha ApavA Avye chuM. e pAchaLa tamArA mAthe duHkhanA jhADa Ugaze kivA jAtajAtanI vipattie paDaze e mArI dhyAna bahAra nathI ja. paNa e sava huM eka ja AzAe karavAnuM kahuM chuM ane te e ke zrIpAla vara jIvatA raheze tA zau sArA vAnA thaze. nItikAranuM kathana che ke ' jIvatA nara bhadrA pAme, ' rANI mAtA, huM sArI rIte jANuM chuM ke tameAe sAce jIvana dAsadAsIonI vacce gALyuM che ane mahAlayanA uMbara bahAra vAhana vinA paga mUkayA nathI eTale nathA te tameAne parizramanA abhyAsa ke kaSTo veThavAnA anubhava. pazu bAjIe eTalI huMde paTeA lIdheA che ke gALelu' jIvana bhUlI jai, kevaLa bhAgyanA bharese navu' pAtuM udhADA, ( 2 ){ Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka 2-3 je ]. adhyAtma-zrIpAla caritra 63 bhagavAna para zraddhA rAkhI je je AvI paDe te dhIrajathI sahana karo. duHkha pachI jarUra sukha Avaze e AzAnI amaratAmAM vizvAsa rAkhI hIMmatabhera nIkaLI jAva. caMpAnA mahAlayane ane rAjyabhavanA sukhane vIsarI jAva. prasaMga 2 - bAI, ame marada chIe ane duHkhamAM AvI paDelAM nirAdhAra strI bALakanuM rakSaNa karavAno amAro dharma che chatAM amArA deha para je kADha roga sAmrAjya jamAvyuM che tethI eTalI hade nakAmA banI gayA chIe ke kevaLa parAvalaMbI jIvana gALIe chIe ane dayALu prajAnA phekelA TukaDA para gujAro karIe chIe. bhAio, tamArI vAta sAcI che. tamAre roga bhayaMkara ane cepI che e paNa kharuM che. mArA kAMtimAna putrane tamane soMpavo eTale baLatI AgamAM bhUsako mAravA barAbara che paNa jyAM zatru rAjavInA sainikonA ghoDAnA DAbalA najIkamAM ja saMbhaLAtAM haiya, are pakaDAI jaI, rIbAI maravAno bhaya hAthaveMtamAM hoya tyAM anya upAya zo ? AkhI rAta eka zvAse cAlyA ja karyuM che ane te paNa A putrane khabhA para teDIne jiMdagImAM pahelI ja vAra ! have te hIMmata ane hAma baneno aMta Avyo che. bhalene mArA putrane cepa lAge. " zara salAmata to paghaDIyA bahota.' eka vAra maraNa-bhaya TaLI javA de. - sAta koDhIyAnA TeLAmAM rahela zrApAlakumAra cepI roganA sparzathI kaDhI banI gayo paNa ajitasiMhanA sainikonA hAthamAM paDavAnA bhayathI mukta bane. ToLA pAchaLa aMgopAMga lapeTI chupAI rahela rANI paNa maraNata saMkaTamAMthI ugarI gaI. prasaMga 3 - sAtase keDhiyAnA samudAya sAthe bhIkhanA TUkaDA para jIvavuM ke dUra rahyA kuMvaranI rogiSTa kAyAne joyA karavI e kSAtraphalopanna mAtAne pAlave tema nahotuM. maMtrIzvaranA vacananA bhaNakArA haju kAnamAM vAgyA karatAM hatAM. nirbaLatAne aMcalo pheMkI dIdhA vinA cAle tema hatuM ja nahIM. mane maMthana pachI rAha niyata karavAmAM Avyo ke koDha roga maTADI zakAya tevI davA meLavavA pote koI nAmIcA dhanavaMtarInI zodhamAM nIkaLI paDavuM ane hAla to kuMvarane sAtase keDhiyAnA vRdamAM rahevA de.' A nirNaya para AvatAM ochuM duHkha nahotuM thayuM. vahAlayA vatsane viyega ane punaH meLApanI anizcitatA cakSu sAme DokiyA kADhI UbhI hatI ! prabhAtanA kiraNo dharatInA paTa para patharAyA. premALa mAtAe namratAbharyA zabdomAM putrasaMbhALanI bhalAmaNa karI duHkhI hRdaye jude mArga lIdhe. koDhI vRda paNa avaMtInI dizAmAM dhImI gatie AgaLa vadhyuM. AgaLa zuM bane che e jovAnI utAvaLa karatAM pUrve A traNa prasaMgomAMthI je kaMI jANavAnuM che te tapAsIe. kathAnaka ke caritro zravaNa karavAno heta e ja che ke tethI ApaNA jIvanaghaDataramAM saralatA sAMpaDe. bhUtakALanA banAnA smaraNa vatamAnakALamAM sAcI dizAmAM jIvanane doravA mATe karAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - - - 64 zrI jaina dharma prakAza [ mArgazIrSa-pavA udaya tyAM asta AvavAno ja. vidhAtAnA kAMTe mahAlayamAM vasanArI rANI ke taraNAva deha DhAMkanArI bhIlaramaNI sarakhAM ja che. enI pothImAM nathI te nara-nArInA bheda ke nathI to vRddha-yuvAnanA taphAvata. pUrva saMcita karmane udaya thatAM ja AMkhanA palakArAmAM paristhiti badalAya che ! tethI ja riddhine garva, adhikAranuM abhimAna kivA mahattAno ADaMbara nakAmo che. sukhanA atirekamAM tadana ALasu banI paMgu jevuM jIvana jIvavuM hAnikAraka che. duHkha Ape mAthe hAtha daI poka mUkavI kivA hAyaya karI chAtI mAthA kaTavA e to ajJAnatAnI nizAnI che. samayane oLakhI laI, sAhasa karavA kamara kasavI e prasaMga pahelAno phalitArtha che. "hiMmate mardA to madade khudA" e zrIpAla mAtAno preraNAdAI saMdeza AjanI abaLAone che. bIjo prasaMga samayasUcakatAthI kAma levAnI zikSA Ape che. upasthita bhaya vacce sarakhAmaNI karI ochA jokhamamAM Daga bharavAne bodha Ape che. rogagrasta AtmAomAM paNa mAnavatAnA darzana karAve che. zakti anusArane paropakAra e ja zreSTha dharma che. sneha kivA prema jarUranA hovA chatAM ene maryAdA to che ja. kevala ene vaza thaI saMtAnanA bhAvI jIvanane vikata na banAvI devAya. udyamathI ja kAyasiddhi thAya che e * vAta para mustAka rahI zakaya hoya teTalo puruSArtha Adara joIe. e trIjA prasaMgamAMthI UDIne AMkhe vaLagate bodha pATha che. jyAM AtmAnI zakti kAma karI zakatI ja na hoya tyAM bhAgyane bharose bhale rahevAya; bAkI netra sAme jyAM upAyanA puMja khaDakAyAM hoya tyAM manuSya dhairya rAkhI AgaLa Daga bharavA ja joIe. zrIpAlacaritramAMthI A to zarUAtanA sAra che. AgaLa vadhatAM AthI paNa vadhu navanIta taravAze. (cAlu) cekasI sabhA....samAcAra AgAmI poSa zadi 11 nA roja ApaNI sabhAnA pramukha sva. zrI kuMvarajIbhAI ANaMdajInI dvitIya saMvatsarI heI zeTha choTAlAla nAnacaMda tathA bahena jazakara kaMvarajInI maLela rakamanA vyAjamAMthI sabhAnA makAnamAM prabhujI padharAvI pUja bhaNavavAmAM Avaze. sabhAmAM apAyela zraddhAMjali zrI yazovijayajI jaina graMthamALA tathA zrI vijayadharma prakAzaka sabhAnA Azraya nIce kArtika vadi 9 ne ravivAranA roja baporanA cAra kalAke ApaNI sabhAnA helamAM paM. madanamohana mAlaviyAjIne zraddhAMjali arpavAmAM AvI hatI, je samaye zrIyuta bhImajIbhAi harajIvana suzIle pitAnA anubhavanA khyAlo suMdara bhASAmAM rajU karyA hatAM. 5. jagajIvanadAsa popaTalAle paNa pitAnA paricaya-prasaMgo varNavI svargasthane zraddhAbharI aMjali ApI hatI. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ US. che U 9 prAcIna Sie. UgGUISHERSABHURSESASASASASASTER (lekhaka-pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e.) sAdhune mATe-munine mATe "RSi' saMjJA keTalAM ye saikAo pUrve yojAI che. sthAnakavAsI sAdhuo mATe-lakAzAhanA anuyAyI sAdhuo mATe e va5rAyelI jovAya che tema prAcIna samayanA jaina munivaro mATe paNa eno upayoga thayela che. A tamAma prAcIna RSionAM nAma to hajI huM ekatrita karI zakyo nathI, paNa atyAra sudhImAM je mahatvanA nAme mArA jANavAmAM AvyAM che te nIce mujaba che. ' (1) kRSNaSi. ( 2 ) gargaSi (3) candrarSi (4) pArzvarSi, (5) sarSi ane (6) siddharSi. . [1] kacchaSi bhejanA rAjyamAM jaIzumarahadImAM dhammaesamAlAvitti je jayasiMharie vi. saM. 913-915mAM racI temanA guru te A kRSNarSi che. [2] gargaSi sidvarSie upamitibhavaprapaMcAkathAnI prazasti (le. 7)mAM kahyuM che ke tene arthAta dugasvAmIne ane mane (pitAne ) zubha dIkSA ApanAra mahAbhAgyazALI uttama guru gagaSi munirAjane huM namuM chuM. A uparathI joI zakAya che ke gargaSine be ziSya hatA (1) durgAsvAmI ane (2) siddharSi. A durgasvAmI dela mahattara pachI thayA, ane deTsa mahattara " nivRtti" kuLamAM utpanna thayelA ane lATa " dezanA bhUSaNarUpa sUrAcArya pachI thayA. durgasvAmInI ziSyA gaNue upamitibhavaprapaMca kathAne prathama Adarza taiyAra karyo hato. (jue che. 21) A kathA saMvata 62 nA jeTha sudi pAMcama ne guruvAre punarvasu nakSatramAM pUrNa karAI hatI ema enI prazastinA 22mA padamAM kanyakAre jAte kahyuM che. ahIM ApelAM mAsa, tithi, vAra ane nakSatra vicAratAM A saMvata te vikrama saMvata che ema siddha thAya che. AthI ema phalita thAya che ke gargArSine jIvanakALa vikramanI dasamI sadI che. prabhAvaka caritanI prastAvanAmAM muni zrI kalyANuvijaya gargaSine sarAcAryanA ziSya tarIke mAnavA prerAyA che. cha prAcIna karmagraMtho paikI eka nAme kammavihAga racanArA munivara gagarSinA nAmathI oLakhAya che. enA upara abhayadevasUrinA ziSya paramAnaMdasUrie saMskRtamAM vRtti racI che. A vRttinI tADapatra upara lakhAyelI eka hAthapothInI sAla vi. saM. 1288 nI che. A vRtti temaja mULa baMne chapAyelA che. zrI jaina AtmAnaMda sabhA taraphathI 1. " cha mahatta" e nAmano je mAre lekha zrI jainadharmaprakAza (pu. 61, aMka 12) mAM chapAyo che temAM A " padavI ' viSe UhApoha karAyo che. vizeSamAM upayukta lekhamAM cothA mahattara tarIke "dala"mahattarano nirdeza che. 2. jIe pATaNanA pustakabhaMDAranI sUci Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina dharma prakAza [ mArgazIrSa-paSa chapAyela cAra kamaDhavALI AvRttinA chaThThA pariziSTamAM A kamavivALa mATe "vikramanI dasamI sadIne saMbhava che." e ullekha che. pAsaka kevalInA kartAnuM nAma paNa gargaSi che. [ 3] candraSi A munirAje paMcasaMgaha ane enuM pajha vivaraNa ema be kRti racI jaina samAjamAM ane sAhityamAM nAmanA meLavI che. " cha mahattaronAmanA lekhamAM meM emanA saMbaMdhamAM je kahyuM che temAM mAre kazuM umeravAnuM nathI. A lekha kaTake kaTake zrI jaina dharma prakAzamAM chapAyo che. temAM candraSine lagatA vibhAga pu. 62, aM. 1, pR. 24-26 ane aMka 7, 8, pR 182, 220, mAM chapAye che. [ ] pArSi A munIzvaranA caraNa sevanAra munirAja te uparyukta candraSi che. [ pa ] saddaSi upamitibhavaprapaMcAthAnI prazasti (le. 10-14 ) A sarSi viSe prakAza pADe che. emAM kahyuM che ke A sarSi bhilamAlamAM kALadharma pAmanAra dugasvAmI pachI thayA che. emano upazama asAdhAraNa hato. emanuM citta nirmaLa hatuM. eo pArakAnuM hita karavAnI advitIya buddhi rAkhatA hatA. e siddhAntanA bhaMDAra hatA. eo bhAgyazALI hatA. saMsArarUpa viSama khADAmAM paDelA seMkaDo prANIonA eo AzrayadAtA hatA. emaNe samasta doSonA samudAyano vinAza karyo hato emanuM mana hamezAM karuNAthI otaprota rahetuM hatuM. e saMgraha karavAmAM tatapara hatA ane sadA sadupakAra karavAnI buddhivALA hatA. emanAmAM asAdhAraNa guNe hevAthI eo tIrthaMkaranA jANe gaNadhara hoya e khyAla utpanna karAvatA hatA. mogarA ane candranA jevuM emanuM citta nirmaLa joIne vimaLa buddhivALA navayuvake susAdhunA guNenA varNanane sAcuM mAnatA hatA.' evA A sarSinA ane dUrAnvaya karavo ucita hoya to durgasvAmInA caraNanI reNu samAna siddhaSie upamitibhavaprapaMcakathA kahI A uparathI e niSkarSa nIkaLe che ke-sarSi e siddharSinA guru hovA joIe ane tema nahi haze to eo temanA vaDIla thatA hovA joIe. emanA taraphasiddhaSine ane te samayanA aneka sajajanene pUjyabhAva hato. emanuM cAritrya AdarzarUpa hatuM, eTaluM ja nahi paNa eo AgamonA jANakAra hatA. sarSi dugasvAmInA ziSya hoya, e emanI pATe AvyA hoya, dugasvAmInA svargagamana pachI emane svargavAsa thayo hoya ityAdi saMbhAvanA karAya che. e game tema hA paNuM A saddaSie kaI granya ro hoya ema jANavAmAM nathI. 3. A pramANe je sarSinI stuti karAyelI che tene haribhadranI stuti samajavAnI bhUla mehanalAla da. desAIe karI che, ema jaina sAhityane saMkSipta itihAsa ( pR. 183) uparathI joI zakAya che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - ma ~ aMka 2-3 je ] prAcIna RSio 67 saddaSine badale siddhaSi evo pATha maLe che te e pAThAMtaramAM nizAelAM siddhaSi upamitibhavaprapaMcakathAnA praNetAthI bhinna samajavAnA che, je ke e baMnemAM nAmanI samAnatA che. [6] siddharSi A munivara viSe A lekhamAM je kahevAI gayuM che teno ahIM pharI ullekha karavAnI jarUriyAta nathI. eTale keTalIka vizeSatAo ja huM noMdhIza. emano pAIya bhASA tarapha pakSapAta hato, je ke e saMskRtane paNa pAIyanI jema prAdhAnyane yogya gaNe che. durvidagdha manuSyanuM valaNa saMskRta tarapha hevAthI temane uddezIne temaNe A apUrva kathA saMskRtamAM racI. enuM pramANa lagabhaga 16,000 heka jeTaluM che. emanI namratA asAdhAraNa hatI. ethI teo eka sthaLe kahe che kekathA suvarNa pAtramAM mUkavA lAyaka nathI, paNa lAkaDAnA vAsaNamAM mUkavA lAyaka che. vizeSamAM emaNe A kathA racI ema eo kahetA nathI, paNa gIdevIe arthAta sarasvatI devIe e banAvI ane emane to phakta e kahI evo nirdeza kare che. AcArya haribhadra tarapha emane apUrva pUjyabhAva hatuM ane emanI racelI lalitavistAra mATe emane mAna hatuM, kemake A kRti emanA jIvanamAM sahAyaka thai paDI hatI ema e mAne che. " vi. saM. 1334 mAM prabhAcandrasUrie racela prabhAvaka caritramAM A siddharSine aMge eka prabandha che. emAM mAgha kavinA kAkAnA dIkarA tarIke emane nirdeza che. vizeSamAM dAkSiNyacihna udyotanasuri ane siddharSi vacce je vAdavivAdane ahIM ullekha che te Ajano itihAsa tapAsatAM kAlavyatikrama sUcave che, kemake A be munIzvare samakAlIna jaNAtA nathI. dharmadAsagaNie jaINa marahadImAM uvaesamAlA racI che. emAM 540 gAthA che. emAM mahAvIra svAmI pachI thayelA vajasvAmI ane sihagiri viSe sUcana che. eTale ene lagatI gAthA prakSipta gaNI zakAya tema hoya te te vAta judI che; nahi te A kRti vIra saMvata 520 nA arasAnI keTalAka mAne che, tema mAnavuM samucita che. A uvasamAlA upara siddhaSinI heyopAdeyA nAmanI TIkA che. e temaja rAmavijaya gaNikRta TIkA hIrAlAla haMsarAja (jAmanagara) taraphathI prasiddha thayelI che. vAdI devasUrinA ziSya ratnaprabhasUrie vi. saM. 1238 mAM uvaesamAlA upara dodho vRtti racI che. emAM siddharSikRta uvaesamAlAvittine ullekha che. - pATaNanA bhaMDAramAM A viyesamAlAvittinI vi. sa. 1236 mAM tApatra para lakhAyelI hAthapothI che. eTale A vitti(vRtti)nI racanA ATalI te prAcIna gaNAya ja. siddhasenadivAkare nyAyAvatAra rahe che. enA upara bRhadipanikA pramANe haribhadra 4. Aryan Path (September 1945 )nA aMkamAM eca. jI. naraharine lekha che. emAM mAghano samaya I. sa. 650-700 no darzAvAya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina dharma prakAza. [ mArgazIrSa-poSa vRtti racI che. A vRtti koI sthaLe hoya ema jANavAmAM nathI. vaLI A haribhadra te keNa ene paNa nirNaya karavA jeTalAM sAdhana nathI. eTale siddharSie je vivRtti yAne vyAkhyAnikA racI che ane je prasiddha thaelI che te AnA karatAM prAcIna che ke arvAcIna e kahevuM muzkela che. Do. pI. ela. vaidya to A vRtti viSe bahathripanikAmAM karAyela ulalekha khalanarUpa jaNAya che ema kahyuM che. e mATe enI anupalabdhine teo kAraNarUpa gaNatA hoya ema lAge che. jo temaja heya te e ucita gaNAya kharuM? siddhaSinI A vivRttimAM diDanAgata pramANasamuccaya, dhamakIrtikRta nyAyabindu ane kamAlita kavAtikamAMthI avataraNa apAyelAM che eTaluM ja nahi paNa bIjA be paNa che. e nIce mujaba che - (2) vivAdonA rAjA vivAha thorAH | kAryakAraNatA teSAM nArtha zabdAH spRzantyapi // (2) sA zeyavizeSagatirnayapramANAtmikA bhavet tatra / sakalagrAhi tu mAnaM vikalagrAhI nayo zeyaH // A paikI paheluM avataraNa zuM dinAganI koI kRtimAMnuM che ema DaM. pI. ela vaidya zaMkA uThAvI che, jyAre bIjAnuM mULa zuM che ema pUchyuM che. pahelA avataraNane pUrvArdha anekAntajayapatAkA (khaMDa 1, pR. 324 ane 337 ) mAM che. enI pajJa vyAkhyA(pR. 337)mAM e avataraNu bhadantadinnanI kRtimAMnuM hovAnuM haribhadrasUrie sUcavyuM che. bIjA avataraNanuM mULa mane paNa khabara nathI te vizeSajJo prakAza pADe. nyAyAvatAranI vikRtinA upara eka TippaNuM che. te "harSapurIyam gacchanA hemacandrasUrinA ziSyalava devabhaTTe racyuM che. Do. pI. ela. dha ziSyavane artha praziSya karyo che ane devabhadranA zrIcandranA ziSya tarIke oLakhAvyA che. A devabhadrane samaya vikramanI bAramI sadIne uttarArdha che. caMdrakevalicaritra je pAIyamAM hatuM te uparathI saMskRtamAM A caritra siddhaSie racyuM. ene racanAsamaya 598 che. De. miTeno ane guptasaMvatanuM varSa gaNavuM ema kahe che ane e hisAbe baMne visaM. 974nuM gaNAve che. je Ama mAnavuM ucita hoya to A siddhaSi te upamitibhavaprapaMcakathAnA kartA haze athavA ke pachI siddharSi evA nAmAMtaravALA anya koi haze. dvAdazAniyacakra temaja siddhayogamAlA upara vRtti racanAra tarIke siddhaSino ullekha jovAya che. Ama eka nAmadhArI RSione paNa ahIM meM vicAra karyo che. aMtamAM emane temaja bIjA paNa prAcIna RSionI vidattArUpa suvarNane sugaMdha arpaNa karanArA temanA saccariyane anusarIne huM temane sAnanda praNAma karuM chuM. 5. juo jaina zvetAMbara konpharansa taraphathI nyAyAvatAranI be TIkA sahita prakAzita thayelI AvRttinI emanI aMgrejI prastAvanA (pR. 21). Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXKXLXXLXLXZYXLXLXLXXKXXH apIla ane AbhAra zrI jaina dharma prakAza" nI Arthika sthiti saMbaMdhI hakIkata ame gata kArtika mAsanA aMkamAM prakaTa karela, tene anulakSIne amane rotsAhana Ape tevI sahAya maLatI rahI che. kharI vAta e che ke patravyavahAra karyA sivAya phakta amArI apIlane mAna ApI "prakAza" nA grAhake, vAMcake ne sabhAnA sabhAsada baMdhuo svayaM sakuraNAthI rakama mokalI Ape che, je A amArA mATe harSane viSaya che. AzA che ke bIjA baMdhuo paNa che pitAnI sahAya saveLA amane mokalI Ape. je je gRhasthonI sahAya prApta thaI che, temanI nAmAvalI nIce mujaba che. teoe che mekalela sahAyaka rakama ame sAbhAra svIkArIe chIe. " zrI jaina dharma prakAza" sahAyaka phaMDa 51) gAMdhI vADIlAla catrabhajana saMthAla - ra 51) zeTha hIrAlAla gaMbhIradAsa muMbaI' 10) zeTha daulatarAmajI jenI gaMgAnagara 10) zeTha gaNezamalajI cAMdamalajI bIyAvara 10) eka gRhastha. hA. zAha ka9yANubhAI maganalAla nAgapura ) jhaverI jesaMgabhAI bhagavAnalAla pATaNa 10) zeTha ratanacaMda rAjArAma kahApura. mahetA parazottama amarazI muMbaI 10) zeTha mULajI ratanazInI ku. baDagArA 5). zrI jaina yuvaka maMDaLa nArabAI (mAravADa) 5) jogANI laheracaMda zAmajIbhAI khImata . - 5) zeTha harakhacaMda haMsAjI beThANuM zeTha rAyacaMda mULajI banArasa sITI che. 1) zeTha maNilAla dhArazI 26lAka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Reg. No. B. 156 * zrI jaina dharma prakAza " ekavIza tArIkhe pragaTa thaze. daravarSe agrejI varSanI zarUAtamAM 66 prakAza ''nI prakAzana tArIkha nakkI karavI paDe che. 1947 nA jAnyuArIthI prakAzana tArIkha ekavIzamI thaze, teA lekhakAne vijJapti ke teo peAtAnA lekhA tA. 1 lI lagabhaga mAkalI Ape, mA zI-pASamAM saMyukta aka mAgazaranAM tA. 7 mI DIsembaraneA aMka prakaTa karyA pachI peSanA aka tA. 21 mI jAnyuArInA rAja kADhavA paDe. je pASanA aMka mATe ghaNuM ja mADuM thai jAya eTale mAgazI -pASanA A aMka sayukta pragaTa karyA che. have pachI tA. 21 jAnyuArIe mAha mAsaneA aka samayasara prasiddha thaze. vAyu zrI triSaSThi zalAkApuruSa zri bhASAMtara 1 thI 103 vibhAga 5 A AkhA graMthamAM daza pava che. kalikAlasarvajJa zrImad hemacaMdrAcAryanI A apUrva kRti che. mULanA zloka 34000 che. tenu bhASAMtara judA judA pAMca bhAgamAM prasiddha karela che. 1 prathama bhAga-5 1-2 zrI RSabhadeva, ajitanAtha vagerenA caritra. ki. rUA. 3-4-0 2 bIjo bhAga-5 3-4-5-6 zrIsa MbhavanAthathI munisuvratasvAmI sudhInAM caritrA. ki. rUA. 3-4-0 3 trIjo bhAga--pUrva 7 mu. jaina rAmAyaNu te zrI naminAtha caritra kri rUA. 1-8-0 4 ceAthe| bhAga-5 8-9. zrI neminAtha ne pArzvanAtha vagerenAM caritra ki. rUA. 3-0-0 5 pAMcamA bhAga-pava' 10 mu. zrI mahAvIrasvAmInuM savistara caritra ki. rUA. 2-8-0 A pAMcamA bhAga hAla zIlIkamAM nathI. ) aDhAra pApasthAnakanI sajjhAya-vivecana yukta agAu aDhAra pApasthAnaka ane bAra bhAvanAnI sajhAyAnI sayukatamuka amArA taraphathI bahAra pADavAmAM AvI hatI te khalAsa thai javAthI mAtra aDhAra pApasthAnakanI sajjhAyanI artha sAthenI muka bahAra pADavAmAM AvI che. saMsAravRddhinA hetubhUta aDhAre pApasthAnakAne saMpUrNa rIte samajI tenAthI kaI rIte bacI zakAya tene lagatuM A bukamAM sAdI ne sarala bhASAmAM vivecana karavAmAM AvyuM che. A sajjhAye| zrImad upAdhyAya mahArAjazrI yazeAvijayajInI racelI hAvAthI temAM rahasyaH samAvavAmAM AvyuM che. ! eka eka sajjhAya eka-eka graMthanI garaja sAre tevI rahasyapUrNa che. sau kAe A 1 bukanA lAbha levA jevA che. pR. 140. kiMmata mAtra traNa AnA. No mudraka grAha gulAbacaMdu lallubhAi-zrI mahaiAya prinTiMga presa, dANApITha-bhAvanagara. ht