Jain Dharm Prakash 1947 Pustak 063 Ank 02 03

SR No.: 533740
Original Sutra Author: N/A
Author: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1947
Total Pages: 48
Language: Gujarati, Hindi
Classification: Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India
File Size: 6 MB

Page 42

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ માર્ગશીર્ષ-પષ
છપાયેલ ચાર કમઢવાળી આવૃત્તિના છઠ્ઠા પરિશિષ્ટમાં આ કમવિવાળ માટે “વિક્રમની દસમી સદીને સંભવ છે.” એ ઉલ્લેખ છે. પાસક કેવલીના કર્તાનું નામ પણ ગર્ગષિ છે.
[ ૩] ચન્દ્રષિ આ મુનિરાજે પંચસંગહ અને એનું પઝ વિવરણ એમ બે કૃતિ રચી જૈન સમાજમાં અને સાહિત્યમાં નામના મેળવી છે. “ છ મહત્તરોનામના લેખમાં મેં એમના સંબંધમાં જે કહ્યું છે તેમાં મારે કશું ઉમેરવાનું નથી. આ લેખ કટકે કટકે શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશમાં છપાયો છે. તેમાં ચન્દ્રષિને લગતા વિભાગ પુ. ૬૨, અં. ૧, પૃ. ૨૪–૨૬ અને અંક ૭, ૮, પૃ ૧૮૨, ૨૨૦, માં છપાયે છે.
[ ] પાર્ષિ આ મુનીશ્વરના ચરણ સેવનાર મુનિરાજ તે ઉપર્યુક્ત ચન્દ્રષિ છે.
[ પ ] સદ્દષિ ઉપમિતિભવપ્રપંચાથાની પ્રશસ્તિ (લે. ૧૦-૧૪ ) આ સર્ષિ વિષે પ્રકાશ પાડે છે. એમાં કહ્યું છે કે આ સર્ષિ ભિલમાલમાં કાળધર્મ પામનાર દુગસ્વામી પછી થયા છે. એમનો ઉપશમ અસાધારણ હતો. એમનું ચિત્ત નિર્મળ હતું. એઓ પારકાનું હિત કરવાની અદ્વિતીય બુદ્ધિ રાખતા હતા. એ સિદ્ધાન્તના ભંડાર હતા. એઓ ભાગ્યશાળી હતા. સંસારરૂપ વિષમ ખાડામાં પડેલા સેંકડો પ્રાણીઓના એઓ આશ્રયદાતા હતા. એમણે સમસ્ત દોષોના સમુદાયનો વિનાશ કર્યો હતો એમનું મન હમેશાં કરુણાથી ઓતપ્રોત રહેતું હતું. એ સંગ્રહ કરવામાં તતપર હતા અને સદા સદુપકાર કરવાની બુદ્ધિવાળા હતા. એમનામાં અસાધારણ ગુણે હેવાથી એઓ તીર્થંકરના જાણે ગણધર હોય એ ખ્યાલ ઉત્પન્ન કરાવતા હતા. મોગરા અને ચન્દ્રના જેવું એમનું ચિત્ત નિર્મળ જોઈને વિમળ બુદ્ધિવાળા નવયુવકે સુસાધુના ગુણેના વર્ણનને સાચું માનતા હતા.' એવા આ સર્ષિના અને દૂરાન્વય કરવો ઉચિત હોય તો દુર્ગસ્વામીના ચરણની રેણુ સમાન સિદ્ધષિએ ઉપમિતિભવપ્રપંચકથા કહી
આ ઉપરથી એ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે-સર્ષિ એ સિદ્ધર્ષિના ગુરુ હોવા જોઈએ અને તેમ નહિ હશે તો એઓ તેમના વડીલ થતા હોવા જોઈએ. એમના તરફસિદ્ધષિને અને તે સમયના અનેક સજજનેને પૂજ્યભાવ હતો. એમનું ચારિત્ર્ય આદર્શરૂપ હતું, એટલું જ નહિ પણ એઓ આગમોના જાણકાર હતા.
સર્ષિ દુગસ્વામીના શિષ્ય હોય, એ એમની પાટે આવ્યા હોય, દુગસ્વામીના સ્વર્ગગમન પછી એમને સ્વર્ગવાસ થયો હોય ઇત્યાદિ સંભાવના કરાય છે. એ ગમે તેમ હા પણું આ સદ્દષિએ કઈ ગ્રન્ય રો હોય એમ જાણવામાં નથી.
૩. આ પ્રમાણે જે સર્ષિની સ્તુતિ કરાયેલી છે તેને હરિભદ્રની સ્તુતિ સમજવાની ભૂલ મેહનલાલ દ. દેસાઈએ કરી છે, એમ જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ ( પૃ. ૧૮૩) ઉપરથી જોઈ શકાય છે.