Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
IMGST
RAYAN
70
ETC
.
OTASur
ANDRA
HAARAAT
T
-
wwwind-
-
-
JAIN DHARMA PRAKASH पुस्ता ६ पास शुदि. १५ सयत. १८४७.५, १०,
मालिनी प्रशम रस निमनं, दृष्टियुग्मं प्रसन्न बदन कमल मंकः कामिनी संग शून्य: कर युगमपि यत्ते, शाल संबंध बंध्यं । तदसि जगति देवो, वीतराग स्त्वमेव ॥१॥
प्रगट कर्ता श्री जैनधर्मप्रसारक सभा
भावनगर.
अमदावादमां.
cont
.:'
.
NCASP
અલવનાકયુલર પ્રાચી
असाय
શિવ નથુભાઈ રતનચે છાપી પ્રસિદ્ધ કર્યું
શકીd૧૨. સન
। ३१-०-०अगाथा पाट ३०-3-.ME
ना३-२
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અચ્ચ કારભટ્ટા, આજ્ઞાએ ધર્મ લાભ.
अनुक्रमणिका.
વિષય
૧ પ્રશ્નાત્તર (લખનાર સુનારાજ શ્રીઆત્મારામજી)
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પૃષ્ઠ
૧૪૫
૧૫૩
૧૫૬
૧૫૯
ખાસ સૂચના.
જ્ઞાનનું બહુ માન જ્ઞાનાવરણી કર્મના ક્ષય કરે છે. અને જ્ઞાનની સાતનાથી જ્ઞાનાવરણી કર્મ અથાય છે. નીઓને રખડતું ન મેલતાં ઊંચે આસને મુ લક્ષપુર્વક વાંચી યથાશક્તિ ધર્મ કાર્યમાં પ્રવર્ત્તવુ
માટે ચાપાઅને આધ ત
ગ્રાહકાને ચેતવણી.
જે ગ્રાહકેતુ લવાજમ નહીં આવેલુ. તેની ઉપર પસ લખી યાા ખર્ચ કર્યું છે તે હવે બીન સિબે લવાજમ ફેલાવવું, લવાજમ મેકલામ ગ્રાહકને ભેંટ તરીકે જે મુક આ વર્ષમાં આપવાની છે તેને સામ માઠું લવાજમ મૈકલ અમારા પર્દેશના એજટાના નામ
નારાને મળી શકરો નહી. અમ
નીચે પ્રમાણે,
For Private And Personal Use Only
શ્રી વડાદરા-ઝવેરી, સરૂપ
ધાળીદાસ, મુલતાનપર,
વેદ્ય મગનલાલ ચુનીલાલ સૂલતાનપ શ્રી માંડવી કચ્છ-શા, જેવત વીજપાર છે, આમા બજાર, શ્રી ભુજ, કચ્છ -શા. દેવસીભાઈ
શ્રી વેરાવળશે ગહેરી વેકસીમા:
શ્રી પાર્થ દર –શે. દેવકરણ ઝવેરચ
શ્રી ખડનગર, માળવા-શાં નથુભાઇ નાગશી, શ્રી જળગામ, ખાનદેશ-શો, રામચંદ્ર જીવરાજ શ્રી સુરત
શા ડાહ્યાભાઈ રૂપ નાણાવટ, શ્રી સુખ-શાં ત્રીભાવન ભાણજી શા॰ રતનજી વીરજીની દુકાન બહારકા, છીપીચાલી
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી નૈનધર્મ
શ.
JAIN DHARMA PRAKASH.
o
¢
}
$
$ $
$
$
$
$
$
$
$
$
$
$
$
છે
કે
છે
?
$
$
$
$
તો
છે ' '' દાહો , ઘટા નાદ વગાડતાં, ખરરર થાય આકાશ; વિક તેમ ભૂતળ ગજવતું, પ્રગટવું જૈનપ્રકાશ. ૧ SSSSSSSSSSSSSSSS
છે. ૨છે છે કે શું છે, જે ,
રે રે છે જે કે હું જે ૨ ૨ ૨ ૨
૨ ૨
-
-
-
-
-
-
-
-
-
પુસ્તક
ડું શક ૧૮૧૨. પોષ શુદિ ૧૫. સંવત ૧૯૪૭. અંક ૧૦,
अनेक गुण संपन्न श्रीमन्महाराज श्री आत्मारामजी ( आनंद विजयजी) ए बंगाळानी एशीयाटीक सोसैटीना सेक्रेटरी डाक्तर होर्नलना
प्रश्नोना आपेला उत्तरो.. જૈનમત વૃક્ષના સંબંધમાં સાક્તર હાલે પુછેલા પ્રશ્નોમાંથી દશ પ્રા. ઉત્તર સાથે ગયા અંકમાં દાખલ કર્યા છે ત્યાર પછીના પ્રશ્નો ઉત્તર સાથે આ નીચે દાખલ કર્યો છે.
૧૧ પ્રશ્ન-૪૪ અંકમે તપગચ્છ હેતુ આચાર્ય નામ “ જય. ચંદ્ર” લિખાહે પરંતું તપ પકવેલી જે મેપસહૈ ઉસમેં “જણચંદ્ર” કૃતિ નામ લિખતા
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૬
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ. ઉત્તર-ત ૭ હેતુ ચંદ્ર સૂરિ યહ સત્યહે. ઓર વૃમે જે ચંદ્ર લિખ સે લેખક રહે.
–ચાર વેદ છે એ ટે. ૧ “સંમારા દાન ? સંસ્થાપન પરામર્શન ક “વાવ અને ૪ વિદ્યા પ્રાધ. નામ ક મ
એ? કિમી પુરાને કિબ ઔર વકિસકિસ વાત કે વિજય મેં “ થત હે?
ઉતરાર આર્ય વેદકે નામ આચાર દિનકર નામા ગ્રંથમેં લિહૈ. ઔર યે ચાર વેદોમેં કયાં ક્યા વિષય થા સો ખુલાસા મેરે દેખનેમેં ન હીં આયાહૈ. પરંતુ આવશ્યક સૂત્રકિ “નીયુકિત મે” ઐસા લિખા હૈ કે મારે આર્ય વેદ વ્યવચ્છેદ હોગહૈ.
૧૩ પ્રશ્ન–૨૩ વે અંકમેં લિખા હૈ કિ બોધ મતકી ઉત્પત્તિકા હાલ જ્ઞાન સૂર્યોદય નાટક કે અંતર્ગતહે. સે નાટક હમકું મિલ શકતાહે કિ નહીં? જો મિલ શકે તો કૃપા કરકે મેરે વાસ્તે લિખવા દીજીયે.
ઉત્તરજ્ઞાન સૂર્યોદય નાટક હમ આપકે વાતે લિખવાનેકે ભેજહૈ. સે આયેસે આપકે ભેજ દેવેગે. યહ નાટક દિગંબરાચાર્ય કૃતહે.
૧૪ પ્ર–- ઉપકેશ ગચ્છક પર કમેં યહ લિકિ “શ્રી ક. ક રારિને હેમાચાર્ય કુમારપાળ કાકા ને ક્રિયાહીન સુગ બારિકાટા” ઈનકા અર્થ મેં નહીં સમઝતાહું. શિયાહીન કોન' કેતા જાતા હૈ, ઔર હેમાચાર્યું જે બત પ્રસિદ્ધ. વ્યાગ કર્તા ઓર કુમારપાળ પ્રતિબોધક માટે છે વા દૂર
ઉત્તર–કસુરિ જિસને હેમાચાર્ય કુમારપાળકે કહને ક્રિયાહીન સાધુએક ગચ્છસે બાહિર કા ઐસા લેખ પર અંકમેં ચાહીયે. ઓર આપને જે લિખા સે લેખકકી ગલતી હોનેસે ઐસા લિખા ગયાહૈ સો સુધાર લેના. ઔર ક્રિયાહીન ઉનકે કહતેહૈ કિ જે જૈનમતસાધુઓકી રીતીસે વિપરિત હવે. તથા હેમાચાર્યજી જે આપને લિખા હી હૈ. “દુસરા નહીં.
૧૫ પ્રશ્ન –ઉપકેશગચ્છ કે હવે અંકમેં લિખા કિ શ્રી કુક્કસૂરિ ગચ્છપ્રબંધ “નામ ગ્રંથકા કહે. સો ગ્રંથ હમકું મિલ શકતા હૈવા નહીં? - ઉત્તર–“ ગચ્છપ્રબંધ” ઈસ નામક ગ્રંથ આજ તક હમારે દેખનેમેં નહીં આયા હૈ.
૧૬ પ્રશ્નજૈનમત વૃક્ષકે ૧૫ અંક એસા લિખાહે કિવીરા
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નોત્તર,
૧૪૭ ત ૬૧૬, દુકા પુષ્પાચાર્ય તિસકે સાથ સાઢે નવ પૂર્વક વ્યવચ્છેદ
હતિ. ઈસકે મેં નહીં સમઝતાહું. આચાર્ય કાના શિષ્ય હુવાહૈ? પુનરષિ દુમરી જગક મિત્રે “આર્ય રહિતકે સાથ દશવી વ્યવદ હાલ: “ તે પાવા કે સાથ માટે નવ પૂર્વ કેમ વવદ હો શકતાહે?
r– પુષ્પ ઈસ નામક આચાર્ય શ્રી આરક્ષિત સુરિકા શિષ્ય થા. આર આર્ય રક્ષિત સ્વામી કે પીછે સાઢે નવ પૂર્વ રહેશે. દશમા પૂર્વ સંપૂર્ણ નહીં રહેસે એસા કહેનેમેં આતા હૈ, કિ શ્રી આર્યરક્ષિત સ્વામી કે સાથ દશમા પૂર્વવ્યવચ્છેદ હોગયા. તૈસેહી શ્રી દુર્બળીકા પૂષ્પ’ નામા આચાર્ય કે સાથ સાઢે નવ પૂર્વ વ્યવહેદ હોગથે અર્થત ઉનકે પિછે સાઢે નવ પૂર્વ નહીં રહે કિંતુ ઉનસે ન્યૂન રહે. એસા અર્થ હમકે માલુમ હોતાહૈ. - ૧૭ પ્રશ્ન–દિગબકે વિષયે અમેં લિખા હૈ “કિ તોતાપથી વા ગુમાનપથી મંદિરમે પ્રતિમા કે ઠિકાણે પુસ્તક પુજનેવાલે હૈ” ઈસકા કયા તાતહે ? પુનર પી લિખાહકિ દિગંબર કે “ચાર સંધ હુએ” પરંતુ ઈનકે નામ ઠીક માલુમ નહીં હેતે વે નામ કોનસે હૈ ? પુનરપી લિખા હૈ કિ
ઉનકે વીસ ૫થી હુએ” પરંતુ કેવળ ચાર પથિઓકે નામ લિખા હૈ સો કે નામ કૌનસે હૈ ? આર તેરાપંથિઓ કે વિષયમેં લિખા હૈકિ “ઉન્હોંને બહુતી કપોળ રચના ખડી કરીહૈ.” ઈસ કહેનેકા કયા અર્થ હૈ?
ઉત્તર–ઘોડેસે વર્ષ પહલે દિગંબર મતભેંસે એક નવીન શાખા નીકળીહે તે મંદિર પ્રતિમાકી જગા પુસ્તક રખતે હૈ ઔર પુસ્તકકીડી પૂજા કરતે હૈ. પ્રતિમાકી નહીં ઊનક લોકોના પથી વા ગુમાન પથી કહતે હૈ.
દિગંબર મત કે ચાર સંઘ હુએ હૈ તિનકે નામ-મૂળસંઘ 1 કાષ્ટીસંઘ ૨ માથુરસંધ ૩ ગોસ્વસંધ ૪. ઈન આરે સંઘ કે નામ રાજશેખર સૂરિ કૃત પર દર્શન સમુચ્ચય ગ્રંથમેં હૈ. - ઈન ચ્યારે સકે પિ છે મૂળ સઘમેં સે દિગંબરી શ્રાવક લોકોને
એક નવીન પંથે નીકાલા હૈ. ઈસ મતકા નામ તેરાપથી કહેતે હૈ ઔર. પૂર્વોક્ત ચ્યારોહી સંઘ “માનનેવાલે” વીશ પથી કહેતેહે તથા પૂર્વોક્ત તોતાપંથી વા ગુમાન પંથી યહ તેરા પંથી મેં ગીને જાતે હૈ.
ગ્રહસ્થી તેરા પંથીઓ દિગંબર મતભેંસે નવીન પંથ કાઢ કર બહેતસી વાતો મને કપિત ઔર શાસે વિરૂદ્ધ કરને લગ ગયે હૈ.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૮
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ, ૧૮ પ્રશ્ન–વલ્લભીકે ભંગ કે વિષયમેં ઐસા લિખા હૈ કિ કી ગંધર્વવાદી વૈતાળ શાંતિસૂરિને સંબકી રક્ષા કિઈ” ઈસકે મેં અચ્છી તરેહ નહીં. સમઝતા હું.
ઊત્તર-જબ વલભીનગરીકા ભંગ હુઆ થા તબ સ. નગરીમે “ગં. ધર્વવાદી વૈતાળ શાંતિસૂરિ” ઈસ નામક આચાર્ય છે. ઉસ આચાર્યજીને આપને જ્ઞાનકે બળ દેખકર નગરીકે ભંગ હોનેસે પહિલે હી અપને ઉપસકો કહ દીયા કે “ઈસ નગરી જિતની જન પ્રતિમા હૈ સો સર્વહી ઔર કિસી નગરમેં ભેજ દે ઔર તુમ ઈસ નગરમે સે ચલે જાઓ” એસા કહ કર આપની હાંસે ચલે ગયે છે. ઈસ આચાર્ય કા નામ અસલ તો “શાંતરિ છે પરંતુ કિસી કારણકે લિએ “ગધીવાદી વૈતાળ - સા બિરૂદ (દા) દેનમેં આયા થા.
૧૮ પ્રશ–દય ઔર યુગ પ્રધાન કિસ કહતે હૈ ?
ઊત્તર–પંચમ કાળકે ર૩ હિસે કહે હૈ. ઉસ હિસે કે આદમેં જિસ સમયમે જૈન ધર્મકી અધિક વૃદ્ધિ હોતી હૈ તિરા સમય ઉદય કહેતે હૈ ઔર ઉસ કાળમેં જે સર્વસે અધિક જ્ઞાનવંત તથા ગુણવંત આચાર્ય હવે તથા રભ શાસ્ત્રોમેં કથન કરે એ ગુણકા ધરનેવાલા હવે ઉસકો યુગ પ્રધાન કહતે હૈ.
૨૦ પ્રશ્ન –જૈનમત મેં એસા લિકિ “ વિમાન યશયને કાષભ પ્રસાદમેં શ્રી ચંદ્રપ્રતિષ્ઠા કૃત ચંદ્રાવતીશે મંત્રી દિક્ષા દેનેવાલા શ્રી સર્વ દેવસૂરિ. વિમાત ૧૦૦૮ પૈષધશાળા રિથતિ ઈસકે અન્વય આર અર્થ મેં નહીં સમઝતા. પ્રાયઃ અગ્રીમ વિક્રમાત શબ્દકી પાસ અંક ભૂલ ગયે લગતે હૈ.
ઉત્તર–વિમાત ૧૦૧૦ એક હજાર દશમેં રામ શયન્યપૂરે અને થત રામશયન્ય ન ગરીમેં શ્રી અષભદેવ કે મંદિરમેં આઠમે શ્રી ચંદ્રપ્રભૂકી પ્રતિમાકી પ્રતિષ્ઠા કરાનેવાલે આર ચંદ્રાવતી નગરીકે રજકા મં ત્રી કોણ નામ ઉસકે દિક્ષા દેનેવાલે તથા વિમાત ૧૦૦૮ મેં જે બેહાર ઊતરના છેડકર ગામમં ઊતરે સોહી “સર્વ દેવસૂરિ હૈ.
૨૧ પ્રશ્ન–વાદી વૈતાળકે વિષયમેં યહ લિખા હૈ “ વિરાપ ગમછે સ્વર્ગ” સો વાદી વૈતાળ કનસે હૈ ઔર પિરપદ્ર ગ૭ કિસ કહતે હૈ? ઈસગક આરંભ કહાંસે એર કિસ હુઆ ઔર ઈસ ગચ્છકી ગુરૂ પરંપરા કૌન સી હૈ?
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નાત્તર.
૧૪૯
ઉત્તર~~~વાદી વૈતાળ શાંતિસૂરિ”અસા નામકે આચાર્યે હુએ હૈં ૫રંતુ ગંધર્વવાદી વૈતાળ શાંતિસૂરિસે યહુ અલગ હૈ, ઇનાયા ચરિત શ્રી પ્રભાવિક પુરૂષ અત્રિ નામા પ્રથમે હૈ આરે થેરાપદ્રિય ગચ્છ નામ પડનેક્રા કારણ હમાં યહ માલૂમ હતાહૈ કિ મારવાડ દેશમે થરાદ નામા ગામ હું, હુસ ગામમેં ઇન આચાર્યજી કે પૂર્વ પુરૂષેાકા જાના બહુત હુઆયા છે. સ વાસ્તે ઈન આચાર્યજી કે ગચ્છકા નામભી થેરાપદ્રિયગચ્છ પ્રસિદ્ધ હુઆ હૈ. આર ઈસગચ્છકી શરૂઆત કિસ સંવતસે હુઈ હૈ આર કાન આચાથૈસે ઈ હું સે હમકે માલુમ નહી હૈ પરંતુ ઈતના તે! વાંચતેમેં આયા હૈ કિ યહુ થેરાપદ્રિયગચ્છ દ્રકુળમેસે નીકળા હૈ.
૨૨ પ્રશ્ન-શ્રી જિનવલ્લભ સુરિ કે વિષયમે અસે' લિખા હૈ કિ विविशुद्धि १ भवारिवारण २ वीरचरित्र ३ पडांशी प्रकरण ४ सं૬ ડિગ્ન ૧ પ્રમુલયત્તો '' ચે નામમેં નહીં સમજતા હું.
'
ઉત્તર---જિનવલભ સૂરિજીને “ વિવિદ્વિનામ ગ્રંથ, મારવાरणस्तोत्र, वीरजिनचरित, पडशीनामक ग्रंथ और संवपट्टकनामा ग्रंथरचे है ઊતેમાંમે પિડવિશુદ્ધિ નામક ગ્રંથ, વીરજિત ચરિત આર પડશીનામક ગ્ર થ યે તીનેહી ગ્રંથ પ્રાકૃત ભાષામે રચેહું આર ભવારિવારણ સ્તંત્ર સમસસ્કૃત પ્રાકૃત મેં તથા સંધપ‰કનામાં ગ્રંથ કેવળ સંસ્કૃતમે રચા હૈ.
૨૩ પ્રશ્ન-ચંદ્ર પ્રભકે વિષયે અને લિખાટુંકિ પુનિમિયા મત નીકાલા અર્થાત્ પક્ષી પુર્ણ ભાસીકે દીન કરણી આરયુગ પ્રધાનાદિક પ્રમાણુ કરેલી ચૈાથકી સંવત્સરી છે. દીઈ આર પચમીકી સવસરી માનને લગે ઈસકા અર્થ હીક નહીં સમઝતાં, કછ ખુલાસા કરકે અર્થ લિખિયે.
ઊત્તર—જૈનમત વૃક્ષકો મધ્ય શાખામે જે મુનિચંદ્રસૂરિ લિખે હું તિનકે બડે ગુરૂ ભ્રાતાયદ્રપ્રભસૂરિ એ.
યુગ પ્રધાનેકે વિચે દૂસરે ઉદયકે ૭ વે યુગપ્રધાન શ્રી કાલકાચાર્યજીને કિસી કારણકે વાસ્તે પધ્યમીકી સંવત્સરીકે સ્થાનમે ચાથકી સંવત્સરી કરી.૧ ઉસ વખતમે જિતને જૈનમતકે આચાર્ય વિદ્યમાન થે ઊન સીનેહી યહુ કાલકાચાર્યજીક રીતિ માન્ય કરી, સેા આજપર્યંત કેવી રીત ચલી આછું હું. આર આજ કાળથી એ રીંહી લડી છું, પરંતુ બિચમે ૧ ગાયકી સવસરી કરન મેં દૂત કા હૈ.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૦
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ કિતનેક વર્ષ પહિલે ઉપર લિખે એ ચંદ્રપ્રભસૂરિને ફિર વેહી થકી સં૫ વસરી છેડકર પંચમીકી સંવત્સરી કરી તથા જે જૈનતમે સનાતન રીતી ચતુર્દશી કે રોજ પાક્ષિક પ્રતિક્રમણ કરને કી હૈ સો છેડકર પર્ણમાસી ઔર “અમાવાસ્યા કે રાજ કરને લગે તથા સરભી કિતનેક વાતે શાસે વિરૂદ્ધ કરને લગે. ઉસ દિનસે પૂર્ણિમાં મત કહાને લગે.
૨૪ પ્રશ્ન—લુંપકકે વિષયમેં લિખા હૈ કિ લેપક લિખારીને જિન પ્રતિમા ઔર આગમ પંચાંગીકા ઊથ્થાપક મત નીકાલા પ્રાય વેષભૂણેને ધારણ કરા.” ઈસકા અર્થ મેં નહીં સમઝતા હૂં. એ જરા વિસ્તાર કરકે લિ.
ઊત્તર–અહમદાવાદ શહરમેં સંવત ૧૫૦૮ મેં એક લુંપકનામાં શ્રાવક બનીયા થા, લિખારીકા (પુસ્તક લિખનેકા) કામ કરતા થા, ઉસને જૈનમતમે જે પૈતાલીશ મુખ્ય શાસ્ત્ર કહતે હૈ ઉનમેં ૩૧ ઈકતીસ સ
એ માનકર અંગીકાર કરે ઔર શેષ છોડ દીએ તથા પંચાંગી અર્થાત મૂળ, નિયંતિ, ભાષ્ય, ચર્ણ, ઐર ટીકા. યે પાંચેહી અંગે માનને છોડ દીએ ઔર એકહી મૂળ માનને લગ ગયા ઈસ વાસ્તે ઊસક પંચાંગી - સ્થાપક કહેતે હૈ. ઉસ લુંપકનામા બનીયે કે ઉપદેશસે એક ભૂણા નામે બનીને 'બિનાહી ગુરૂ જૈનમતકે સાધુકા વેષ ધારણ કરા. ઔર ઉસસે પંથ ચલા ઉનકે લંપકમત કહેતે હૈ. . ૨૫ પ્રશ્ન–કથાકેષ નામક ગ્રંથ શમે ગિના જાતા હૈ વા નહીં ? જૈન મતવાલે ઉસ ગ્રંથકા. શાસ્ત્ર જાનકે આદર કરતા હૈ અથવા કહાનીકી પિથી કરકે માનતે હૈ? જો કથાકષ ગ્રંથ ઈસ સમય વિદ્યમાન હૈ સો અસલ ગ્રંથ હૈ વા કોઈ ગ્રંથકા રક્ષેપ હૈ? કઈ કહેતે હૈ કે આ ગે બડા કથાકેષ ગ્રંથ થા ઉનકા યહ સંક્ષેપ હૈ સો સચ્ચ હૈ યા નહીં?
ઊત્તર–કથાકેપ ઇસ નામક ગ્રંથ બહતી હૈ. ઉનમેં ફકત કહાણીયાં હી કથન કરી હૈ. ઉસમેં મેં જો પૂરાણે જૈન શાકે અનુસાર હૈ વે સત્ય હૈ.
યહ જૈનમત વૃક્ષ લિખા ગયા થા ઉસ સમય મેં મેરી આંખમેં મોતીયાંકા દરદ થા સે કટવાયા થા જિસ કરકે મેં ઉસ જૈનમત વૃક્ષકા લખાણ દેખ નહીં શકો ઊન જૈસા લેખકને લિંખ દિયા વૈશાહી આપ કે
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1. અચંકારીભટ્ટ
૧૫૧ પાસ ભેજા ગયા થા અબ હમ યકીન રખતે હૈ કિ ઇસ ઊતરે મેં લિખે - જિબ આપ શુદ્ધ કર લોગે.
इत्यलम्
अच्चंकारिभट्टा.
- પૂર્વે થઈ ગયેલા મુનિપતિ નામે સાધુનું ચરિત્ર સુપ્રસિદ્ધ છે, વિ, જીવનિકાય રક્ષણને વિષે તત્પર અને ગીતારથે એવા તે મુનિ એકલવિહાર પ્રતિમા અંગીકાર કરી અન્યદા શતકાળે ઊજયિની નગરીના ઉધાનને વિષે કોર્ટે રહ્યા. તે જોઈ સમીપે જનારા દ્રિક પરિણામી ગોપાળાએ શીતથી રક્ષણ થવા માટે પ્રવર વચ્ચે આચ્છાદિત કર્યા. એવામાં પાસેના નાના ગામમાં રહેનાર કોઈ બ્રાહ્મણનું મૃત્યુ થયેલ તેને ત્યાં લાવી અગ્નિદાહ કર્યો. રાત્રે તે ચિંતામાંથી ઉડેલા અંગારાવડે મુનિના શરીરે આચ્છીદિત કરેલું વસ્ત્ર સળગ્યું. તેને લીધે મુનિને શરીરની ચામડી દગ્ધ થઈ પ. રંતુ ઉપસર્ગ સહન કરવાને વિષે ધીર એવા તે મુનિ પોતાના ધ્યાનથી ચલિત થયા નહિ. પ્રભાતે ગોવાલીયાએ સાધુને ઉપસર્ગ થયેલેં જાણી કરૂણા આણી શહેરમાં કુંચક નામે એષ્ટિ ધર્મનો રાગી વસે છે તેને સર્વ વૃત્તાંત નિવેદન કર્યો. તરત જ કુચક શ્રાવક ભકિતપૂર્વક તે સાધુને પિતાને ઘરે લાવ્યો. ગામમાં રહેલા બીજા મુનિઓને સમાચાર કહેવરાવ્યા. સર્વ સાધુ એકત્ર થઈ કુંચક શેઠને કહેવા લાગ્યા કે તમે કહો તે પ્રમાણે અમે કરીએ.
કુંચક શેઠે કહ્યું “આ ગામને વિષે અઍકારીભટ્ટા નામે શ્રાવિકા વ. સે છે તેને ઘરે જઈને ઊત્તમ જાતનું લક્ષપાક તેલ છે તે વહોરી લાવ.' તરત જ યુગળ સાધુ અચંકારીભટ્ટાને ઘરે ગયા. ત્યાં જઈ મુનિને થયેલા ઉપસર્ગ સંબંધી વૃત્તાંત જણાવી લક્ષપાક તેલની યાચના કરી. તે સમયે સધર્મ દેવલોકની સુધર્મ સભાને વિષે બેઠેલા સોધમકે પ્રશંસા કરી કે “અચંકારિભટ્ટા સમાન માવંત કોઈ નથી તેને ક્રોધ ઉપજાવવાને દેવતા પણ સમર્થ નથી.” તે વારે” ઈદ્રિના એ વચન ઉપર અશ્રદ્ધા ધારણ કરનારો કોઈ દેવ તેને ચલાવવાને ઉપસર્ગ કરવા આવ્યા.
| મુનિએ યાચના કરી કે તરતજ અચંકારિભટ્ટાએ દાસીને તેલ આ પવા હુકમ કર્યો. એમ મુનિને દેવીને લાવનારી દાસીના હાથમાંથી તે -
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*J
ઉપર
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ, દેવતાએ ત્રણ કુંપા પાડીને તેલ ઢળાવ્યું. તે વારે લેશ પણ ક્રોધને ધારણ ન કરનારી ભટ્ટ પોતે ઊઠી અને ચોથો કંપ લાવી મુનિને તેલ આ પતી હવી. તે સમ્યક્તવંત છે તે ગુણને લીધે તેના હાથમાંથી દેવતાએ તે કંપ પડાવ્યો નહિ.
મુનિએ લક્ષપાક તેલ લઈ ભટ્ટા પ્રત્યે કહ્યું ભાગ્યશાલી અમારે કાજે તેલ લાવતાં દારસીના હાથથી ત્રણ કુંપા ભાગ્યા ને તમારે નુકશાન થયું - રંતુ તમારે ક્રોધ ન કરે. એ દાસીને કાંઈ ઉપાલંભ ન દેવો” તે વારે અઍકારિભાએ કહ્યું “હે મુનિ ક્રોધના ફળ મેં આજ ભવને વિષે સંપૂર્ણ રીતે અનુભવ્યા છે તેથી કોઈની ઉપર પણ મને ક્રોધ થાય તેવું નથી.'
મુનિએ કહ્યું “આજ ભવને વિષે તમે કેવી રીતે ક્રોધના ફળ ભોગવ્યા?' ભટ્ટાએ કહ્યું “મારે. વૃત્તાંત સાંભળો.–
આ નગરને વિષે શ્રેષ્ટિઓને વિષે મુખ્ય પદવીને ધારણ કરનાર ધનદિ નામે વણિક છે. તેની રાત્રે ગુગ સંપન્ન કમળકી ના જ છે. તે ને અનુક્રમે આઠ પુત્ર થયા. તે પછી એક નાના . ૧. રા . વું નામ પડવું. ઘરમાં એકજ ભાળી દેવાયા નર્વ બધુ જનને તે - ત્યંત પ્રીય હતી. સગા સંબંધી અને કુટુંબી જને પણ તેની ઉપર પૂર્ણ પ્રીતિ દેખાડવા લાગ્યા. માતાપિતાને પણ વિશેષે વલ્લભ હોવાથી તેઓ સર્વ સમક્ષ કહેવા લાગ્યા જે અમારી આ પુત્રીને કેઈએ તુંકાર ન કરવો. આ ને તે કારણ માટે તેને “અઍકારિભઠ્ઠા એ નામથી સોએ બેલાવવી. ત્યારથી નગરને વિષે પણ તેજ નામ પ્રસિદ્ધ થયું.
માતા પિતાના અઘટિત પ્રેમે પુત્રીમાં પ્રાપ્ત થતા સુગગને અટકાવ્યા. જેમ ઘણા તવંગર કુટુંબોમાં હાલ સમયે બને છે તેમ પુત્રી મેઢે ચઢાવેલી થઈ. તેના છતા દોષ કહેવાને પણ કોઈ સમર્થ નહતું. સૌ કોઈ ગ્રહસ્થ માણસોની ખુશાલી કરવા તત્પર હોય છે. તેઓના ખરા દેષ મોઢે કહી કે અળખામણું થાય એમ ધારી સૌ હાજીહા કરે. આથી પુત્રી વધારે ઉ ખલ થઈ. ”
અનુક્રમે હું વનાવસ્થાને પ્રાપ્ત થઈ. ત્યારે ઘણુ મનુ મારી સાથે લગ્ન કરવાની ઈચ્છાથી મારા પિતા પાસે યાચના કરવા લાગ્યા. “ જે કો ઈ માણસ મારી પુત્રીનું વચન ખંડન નહી કરે અને સર્વદા તેને આધીન રહેવાનું કબુલ કરશે તેને મારી પુત્રી પરણાવીશ બીજાને હું એ બાળકી
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અર્થકારીભટ્ટા.
૧૫૩ નહીં આપું. એમ સર્વને મારા પિતા ઉત્તર આપવા લાગ્યા. એક દિવસ નગરના સુબુદ્ધિનામે મંત્રીએ મને જોઈ. વ્યામોહ પમી મારા પિતા પાસે તેણે યાચના કરી તે વખતે પિતાજીએ ઉપર પ્રમાણે તેને પણ કહ્યું. તેણે તે વાત અંગીકાર કરી. એટલે મારા પિતાએ તે સુબુદ્ધિ પ્રધાન સાથે માડું પાણી ગ્રહણ કરાવ્યું.
પછી મારા ભત્તરની સાથે હું સુખ ભગવતી રહેવા લાગી. મારો ભર પણ મારા વચનનું ઉલ્લંઘન કરતો નહતો. હું જે પ્રમાણે આજ્ઞા ક. રતી તે પ્રમાણે તે વર્તતો. એમ માતાપિતા ભાર, અને કુટુંબી જનો થી પુજતી હું મનુષ્યને વિષે દેવ સંબંધી સુખનો અનુભવ કરતી, ભારે ભર નિરંતર સંધ્યા સમયે નૃપતિની આજ્ઞા માંગી ઘરે આવે. ગમે તેવું કાર્ય હોય તો તે પડતું મુકી મારી આવા ભંગ ન થાય તેટલા માટે સંધ્યા સમયે માવ્યા વગર ર નહિ, એક દિવસ રાખે તેમને પૂછવું મરીયર ! હાલમાં તમે શિધ્ર પણે સર્વ કાર્ય કરી સવલા ઘરે કેમ જાઓ
* મને શું કામનું ? મારી ની આજ્ઞાથી વહેલી જાઉં છું બધા એવો ઉત્તર સાંભળી રાજાએ તે દિવસે ઘણુ વખત સુધી રહ્યાં બે સારી રાખ્યા. અને અર્ધી રાત્રી સમય થશે ત્યારે રજા આપી. હું ઘરના ધાર. દઈને જાગૃતાવસ્થામાં શયા ઉપર બેઠી હતી તેવામાં મારા બારે આવી કહ્યું “ચંદ્રવદને દાર ઉધાડે” મેં ઉત્તર ન આપ્યો. પુનઃ તેણે કહ્યું કુશદાર ! અત્યંત ઉત્કંઠા પૂર્વક હું તમારું વચન ખંડને કર્તા નથી. શા માટે તમે વાસ ઘરનું દ્વાર વાસીને બેઠા છે. હું તમારે કિંકર બહાર ઉભે છું માટે ધાર ઉઘાડો.” એમ ઘણા પ્રાર્થના વચન મારી પ્રત્યે કહ્યા. પરંતુ અજ્ઞાનવંત એવા મેં ક્રોધના વંશથી તે ઉપર કાંઈ ધ્યાન આપ્યું નહીં. હું ભાર પ્રત્યેને મારો ધર્મ તદન ભુલી ગઈ. અજ્ઞાનરૂપી અંધકારમાં હું છવાઈ ગઈ. ક્રોધરૂપી સઈ મને ઘેર લીધી. અને સામો પ્રત્યુત્તર ; ન આપતાં હું તદન મુંગી બેસી રહી અને ધાર ઉઘાડવું નહીં. - તે સમયે મારો ભાર સ્વયમેવ બોલવા લાગ્યો “અહો મુખ અને જ્ઞાન તો હુંજ છું જે આ સ્ત્રીને આવી ક્રોધી જાણતાં છતાં પણ મોહનાવશથી મેં પાણિગ્રહણ કર્યું. ખરેખર મોહજ માણસને ભુલાવામાં નાંખી ગમે તેવા કાર્ય કરાવે છે. તેના આવા વચન સાંભળી તત્કાળ ધાર ઉઘાડી ક્રોધ યુક્ત બહાર નીકળી ચાલવા માંડી પરંતુ મારા પતિએ મને
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
શ્રી જેનધન પ્રકાર
એસાવી નાઁ. એમ ક્રોધભરી હુઃ મારા પિતાના ઘર તરફ઼ જા તેવા માં તે મને ગેરે પકી. તેણે સર્વે આભરણુ લઈ મને નર બહાર પેાતાના પક્ષપાતને સ્ત્રી તરીકે રાખવા સાંપી.
તે પદ્ધિપતિએ મને સ્ત્રી તરીકે ગ્રહણ કરવાને જે વિચાર કરી . પરંતુ તેની તે વાત મે અંગીકાર કરતુ હી ત્યારે તેણે તે મારી અને બાકાર કરવા તૈયાર થયો, તાપણુ હુ જરાપણુ રી નઈ. મે લેશમાત્ર શની મંદ થવાને પર ન કર્યું ત્યારે તેનું મનેખાંલો મુકી. એમ ધણી રાતે કાર્યના પમાડી બલાત્કાર કરતા જેઈ તેની માતાએ તેને કહ્યુ. વત્સ! સતી સાથે બલાત્કાર ન કરવા. સતીએ નિર્મળ શીયળના પ્રભાવથી દુષ્ટ મનુષ્યને દ્રષ્ટિ. માત્રથી નાશ કરે છે. એ કાઈ સતી જણાય છે. માટે તે તારી ઉપર ક્રોધસયુક્ત થાય એવું આચરણ તારે ન કરવું, તે સંબંધે તુ એક બગલીને દ્રષ્ટાંત સાંભળ,
એક અટવીમાં કોઈ પરિત્રાજક રહેતા હતા તેને અજ્ઞાન કેંટના કે ચેાગથી તે લેસ્સા સિદ્ધ થઈ. હવે જે વૃક્ષની નીચે બેસી એ તપશ્ચર્યા કરે છે તે વૃક્ષ ઉપર ખગલીનેા માળે છે એક દિવસ તેની ઉપર બગલીએ વિષ્ટા કરી, તેથી તે તાપસે તેની ઉપર અત્યંત ક્રેધાયમાન થઈ તેજી લે
શ્યાં મુકી જેધી ગલી તથા બગલે બળીને ભસ્મ થઈ ગયા. વળી મનમાં ચિંતનવા લાગ્યું કે જે કે મારી અવજ્ઞા કરશે તેને આ પ્રમાણે ભાળી મુકીશ. પછી તે તાપસ ભિક્ષાર્થે નગરમાં ગમે!. ત્યાં એક શ્રાવિકાને ધરે ભીક્ષા કરવા ગયે. તે આ પોતાના બત્તાર માટે જનાદિ સાનથી તૈયાર ફરતી હતી તેથી બિા માપના તાર ની ઘણીવારે જ્યારે ભિક્ષા આપવા આવી ત્યારે તાપી ધાયનાન થઇ તે શ્રાવિકા ઉપર તેજી 'લેયા મુકી પ રંતુ તે સ્ત્રીને કાંઇપણ ઉપદ્રવ ન થયે; કારણ કે તે સ્ત્રીઓ શિયળ ગુણે કરીસ'યુક્ત હતી તેથી તેના તે ઊત્તમ ગુથી તેની રક્ષા થઇ, પછી સ્ત્રી. એ તે તાપસ પ્રત્યે કહ્યું હું ત્રિદંડી હું કાંઈ અટવીમાં રહેનારી બગલીન હિં જેથી તા૨ે ધાયું થાય, તાપસે પુછ્યુ: એ વૃતાંત તમે કેમ નણ્યા. સ્ત્રીએ કહ્યુ એ સંધી વાળુારશી નગરીને રહેનાર કુંભાર તને સમજાવશે.? તાપસ . એમ સાંભળી. આશ્ચર્ય પામી તરતજ વાણુારશી નગરી તરફ ગયું. ત્યાં જઇ તે કુંભારને મળી સર્વે વૃત્તાંત નિવેદન કર્યું. તે સાં ભળી કુંભારે કહ્યુ: હે તાપસ ! નિર્મળ શીલગુણે કરીને એ બાઈને અવ
1
•
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અચંકારીભટ્ટા,
'પપ વિજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું છે. તે જ્ઞાન કરીને સર્વ વૃત્તાંત જાણે છે મને પણ તે જ ગુણે કરીને જ્ઞાન ઉપજ થયું છે અને તેથી જ મેં સર્વવત્તાંત જાણે.
એ દાંત સંભળાવી માતાએ પુત્રને કહ્યું “વત્સ ! જગતને વિષે શિયળ ગુણ એ પ્રધાન ગુણ છે. માટે શિયળવંત મનુષ્યને કાંધ ઉપજાવ ને હીં. માતા. ર વી કાર વન છે, અને મને ત્યાંથી કાઢી મુકવાના વિચાર કરી રસ્તે જતાં એક સર્ષવાહને વેચાતી આપી. સાહે પણ માફ કર ૧૫ જે સ્ત્રી તરીકે રાખવા વેચાતી લીધેલી તેનો તે ધારણા મુજબ તેણે મને બહુ પ્રકારે વીનવી પરંતુ કોઈ પણ પ્રકારે મેં શિયળ ખંડન કરવાનું. અંગીકાર કર્યું. નહી તેથી તે સાર્થવાહે મને બમ્બર દેશમાં રંગારાને ત્યાં વેચી.
મને ખરીદ કરનાર હમેશાં મારૂ પિણ કરી શરીરમાંથી રૂધિર કાઢી રંગવાના કામમાં લેવા લાગ્યો. એમ નિરંતર રૂધિર કાઢવાથી મને અને ત્યંત પીડા ઉત્પન્ન થવા લાગી અને મારું શરીર પીતવર્ણ થઈ ગયું. એએ ઘણો વખત દુઃખ સહન કર્યું તેવામાં દૈવયોગે મારે એક ભાઈ તે સ્થાનકે આવ્યો તેણે મને જોઈ...પ્રથમતો ઓળખી નહીં શક અણ આસપાસના મનુષ્યોને પૂછ્યું પરંતુ સંતોષકારક ઉત્તર ભા નહીં. ત્યારે મુને આવીને પુછયું “તમે કોણ છો? ત્યારે, “ઉજજયિની નગરીના એક ધનવંત સાહુકારની હું દીકરી છું, વિગેરે હકીકત જણાવી એટલે તેણે મને ઓળખી મારા માલેકને દ્રવ્ય આપી મને છોડાવી અને લાગ્યો. અહીં વિવિધ પ્રકારના આધેિ કરીતે મારું શરીર સ્વસ્થ થયું હવે હું રોષમુક્ત થઈ અને મારા ભરની સાથે સુખ સમાધીમાં રહું છું.
એમ ભટ્ટાએ પોતાનો વૃત્તાંત જણાવી મુનિ પ્રત્યે કહ્યું, “હે મુનિ ! એમ આ ભવમાં જ મેં ક્રોધના ફળ સંપૂર્ણ રીતે અનુભવ્યાં છે તેથી હવે મને કોઈપણ પ્રકારે કૈધ વિડંબના કરી શકે તેવું નથી. પ્રસંગે દેવતાએ પણ આ વૃત્તાંત સાંભળ્યા. સાંભળી ઇંદ્ર, વચન ઉપર શ્રદ્ધા થઈ. તત્કાળ પ્રગટ થઈ અચંકારિભઠ્ઠા પ્રત્યે કહ્યું મહાનુભાવ ઈ કરેલી તમારી પ્રશંસાને નહીં સહન કરતાં તમારી પરિક્ષા કરવાને હું આવ્યો હતો. નિશ્રેયે તમારા શરીરમાં ક્રોધનો અંશ માત્ર નથી. ને ઈંદ્ર કરેલી પ્રશંસા સત્ય છે એમ કહિ ખંડિત કરેલા કુંપે સાજા કરી દેવ સ્વાસ્થાનકે ગયે અને મુનિ તેલ વહોરી કુચક શેઠને ઘરે ગયા.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૬
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
ક્રોધથી કેવા માઠા ફળ મળે છે, અને શીયલથી કેવા સારા મૂળ મળે છે તે બાબતને આ ચરિત્ર સપૂર્ણ આદર્શે છે. ધણા અજ્ઞાન સ્ત્રીપુરૂષા સહજની બાબતમાં ક્રોધ કરી ઘણા મનુષ્યાને માઠું લગાડે છે તેએાએ આ ચરિત્રથી સમજણુ લઈ ક્રોધને ત્યાગ કર! અને શિયલવત થવા ઉત્સુક થવુ.
आज्ञाए धर्म.
શ્રી જૈન સિદ્ધાંતને વિષે મુખ્યત્વે કરીને આજ્ઞાએ ધર્મ” કહે છે. દરેક ધર્મક્રિયાઓને માટે જે જે પ્રકારે સિદ્ધાંતામાં વર્ણન આપેલું છે તે પ્રમાણે વર્તવુ તેનુ નામ
:
ના' છે. 'સ્વમતિ કલ્પના મુજબ અથવા એકાંત કાંઈ અમુક વાકય આધાર રાખીને વર્ત્તવું તે આનાથી વિમુખપણ છે. જૈન માર્ગમાં મુખ્યપણે અહિંસા મૂળ ધર્મ કહેવાય છે પરતુ તે સબધમાં શ્રાવક અને સાધુ મુનીરાજતે જે જે કાર્ય કરવાની આના આપેલી છે તે મુજબ વર્તવુ તેનુ નામ પણ ધર્મજ છે અને તે નાએ ધર્મ કહેવાય છે. જેમ કે સાધુ મુનીરાજને ત્રીવિષે ત્રીવિષે હિ‘સા કરવાના ત્યાગ છે તે પણ જેમાં ખાદ્ય દૃષ્ટિએ હિંસા દેખાય છે એવા દેશ પ્રદેશ વિહાર, નદીઓનું ઊતરવું, શ્રાવકને તીર્થ યાત્રા, સ્વામિવચ્છળાદિ ધર્મ કાર્ય કરવાને ઉપદેશ દેવેા ઇત્યાદિ જિનાજ્ઞાયુક્ત કાર્ય કરવા તે જૈનધર્મનું આરાધન છે કેમકે તે તે કાર્યોમાં માત્ર સ્વરૂપે હિંસા છે પરંતુ અનુભ'ધે દયા છે. શાસ્ત્રમાં દયા અને હિંસાના સ્વરૂપ, હેતુ અને અનુખધ એવા ત્રણ ત્રણ ભેદ બતાવ્યા છે તે અન્ય સ્થાનકેથી જાણી લેવા. હાલ પ્રસ્તુત વિષય આપણા આજ્ઞાજ પ્રામાણ્ય કરવી એવા છે તે સબ્ધમાં મુખ્યત્વે જેએ જૈનધર્મને માનનારા કહેવાઇને એકાંત દયા મૂળ ધર્મ' કહી કહીને ભેાળા ભદ્રીક જીવાને ઠંગે છે તે કે તે પશુ ઉપર જણાવ્યા શિવાય ખીજી પણ કેટલીક ધર્મક્રિયાઓ કરે છે જેમાં કે પ્રત્યક્ષપણે હિંસા દેખાય છે છતાં પણુ લેાકાને દયા, દયા’ કરીને ઠગે છે આ પ્રમાણે કરનારા કાણુ છે? એવા પ્રશ્ન ઊપન્ન થશે તેના ઊત્તરમાં એજ કહેવાનું છે કે તેવાતે એક જિનાજ્ઞાથી વિમુખ એવા કુંકા છે જેના સબંધમાં ધણું ઘણું લખાઇ ગયેલ હોવાથી અત્રે લખવાની જરૂર નથી, અત્રે માત્ર
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આરાએ ધર્મ,
૧૫૭ આજ્ઞાનું પ્રાધાન્યપણું દેખાડવાનું છે. જૈન શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે
जहतुसखंडण मय पंडणाई रुन्नाई सुन्नरन्नमि । विहलाई तहजाण आणारहिअं अणुछाणं ॥
ભાવાર્થ-જેમ ફોતરાનું પાડવું, મૃતકને શણગારવું અને શુન્ય - રમાં રૂદન કરવું નિષ્ફળ છે તેમ આજ્ઞા રહીત ધમનુષ્ટ ન પણ નિકૂળ છે.
વળી કહ્યું છે કે_आणाइतको आणाइ संजमो तयदाणमाणाए ।
आगारहिओ- धम्मो पलाल पुलुव्य पडिहाइ ॥ ભાવાર્થ-આશાએ યુક્તજ તપ, “આજ્ઞા એજ સંજમ તેમજ આજ્ઞા એજ દાન દેવું યુક્ત છે. આશા રહિત ધર્મ પરાળના પુળાની જેમ નિમાલ્ય દેખાય છે. * વિચારો રે ઢેઢક ધર્મીઓ ! તમે દયા દયા પુકારે છે અને હિંસાના કાર્ય કરે છે પણ ભગવંત તો દરેક ધર્મ આજ્ઞાવડેજ કહે છે. તમે જિન પૂજાદિક ધર્મક્રિયામાં હિંસાની પરૂ પણ કરીને ભવ્ય જીવોને ફસાવો છે પરંતુ જન માર્ગમાં “આજ્ઞા એજ ધર્મ છે અને જિન પૂજદિક સર્વ ધર્મ ક્રિયાઓ આજ્ઞા યુક્ત હોવાથી અનુબંધે દયાવાળી જ છે જો એકાંત અહિંસા એજ ધર્મ કહેશો તો તમે ત્રીવિષે ત્રીવિષે પ્રાણાતિપાતનો ત્યાગ કરીને ગ્રિમાનું ગ્રામ વિહાર કરી છે, નદીઓ ઊતરો છે, આહાર પાણી વહોરવા જાઓ છે, ધમપદેશ દોછ વિગેરે અનેક કાર્યોમાં શું જીવ વિરાધના નથી થતી ? અને જો થાય છે તો તેને માટે શું તમે 'ડમ મહાબત ઊચય ત્યારે છુટ રાખી છે? નથી રાખી. પરંતુ જેન માર્ગ સ્યાદ્વાદ છે તે માં તો જે જે પ્રકારે જિનેશ્વર ભગવતે આજ્ઞા કરી છે તે પ્રમાણે જ વર્તવાનું છે. તો મુખાનંદી, જિનાજ્ઞાની વિરહ . છે તેમજ જિનાજ્ઞા વિરૂદ્ધ ઉપદેશ દે છે પરંતુ જિનાજ્ઞાન ભંગ કરનારને માટે શાસ્ત્રકાર શું કહે છે તે જુઓ –
रश्नो आणा भंगे इकुच्चियहोइ निग्गहो लोए । सव्वन्नु आणा भंगे अणंतस्सो निग्गहो लहइ ॥ ભાવાર્થ...આ લેકને વિષે રાજાની આજ્ઞાને ભંગ કરવાથી માત્ર
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૮
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ, એકજ વખત નિગ્રહ થાય છે પરંતુ સર્વજીની આજ્ઞાને ભંગ કરવાથી અને નંતીવાર પ્રાણી નિગ્રહ પામે છે.
વળી એવા આજ્ઞાનો ભંગ કરનારાઓ સાધુ કિંવા શ્રાવક ગમે તે હોય પણ તેને સંધમાં ગણવાની શાસ્ત્રકાર ને કહે છે--
सुहसीलाओ सच्छंदचारिणो वेरिणो सिवपहस्स ।
आणाभट्टाओ वहुजणाओ माभणहसंघुत्ति ॥ ભાવાર્થ–સુખશેળીઆ, સ્વછંદચારી અને શિવપથના વૈરી તેમજ આજ્ઞાએ કરીને ભ્રષ્ટ એવા બહુ જણને પણ “સંધ એમ ન કહેવું. - જ્યારે ઉપર પ્રમાણે આજ્ઞાનું જ પ્રાધાન્યપણું છે ત્યારે દરેક કાર્ય આજ્ઞા યુક્ત જ કરવું યોગ્ય છે. હવે જેઓ શાસ્ત્રોક્ત રીતે જિનેશ્વરના ચારે નિક્ષેપા માનનીક ગણે છે તેમના સંબંધમાં પણ કેટલુંક કહેવા જેવું છેશ્રી શ્રાદ્ધ વિધિ વિગેરે જૈન ગ્રંથોમાં દેવ દ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવાને માટે કહ્યું છે કે “જેટલા રૂપીઆ આપવાના હોય તે કરતાં વિશેષ કિંમતનું સુવર્ણ ગ્રહણ કરીને દેવ દ્રવ્યનું વ્યાજ ઊત્પન્ન કરવું, પરંતુ અંગ ઉધાર આપીને અથવા કમદાનમાં પ્રવેશ થાય એવા કોઈ પણ જાતના વ્યાપાર કરીને દેવ દ્રવ્યની વૃદ્ધિ કરવી નહીં” આ પ્રમાણે કહ્યા છતાં ઘણે સ્થાનકે એથી વિપરીત આચરણ દષ્ટિએ પડે છે. શાસ્ત્રકારતો સ્પષ્ટ રીતે કહે છે કે
आणाखंडणकारी जइवितिकालं महा विभुइए । पूएइ वीयरायं सव्वंपिनिरथ्थयं तस्सय ॥
ભાવાર્થ-આણાનો ખંડન કરવાવાળે છે કે ત્રણ કાળને વિષે - ટી સંપદાવડે કરીને વીતરાગ દેવને પૂજે તો પણ તે સઘળું નિરર્થક છે.
અને તેટલાજ માટે કહ્યું છે કે-- एगोसाहू एगासाहूणी सावओवि सढीवा ।
आणा जुत्तो संघो ‘से सो' पुणअहि संघाओ॥
ભાવાર્થ–એક સાધુ, એક સાધવી, એક શ્રાવક અને એક થવીકા પણ જે જિજ્ઞાએ યુક્ત અર્થાત જિનાજ્ઞા મુજબ વર્તનારા હોય તેને ચતુ.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૯ વિંધ સંઘ કહીએ બાકી જિનાજ્ઞા રહિત શેષ જે હોય તે બધો અસ્થિને સંઘ સમજવો.
ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે જૈન માર્ગમાં આસાની અતિશય પ્રાધાન્યતા બતાવેલી હોવાથી જિનપૂજ, તીર્થયાત્રા, સ્વામીવળ, સામાયક, પ્રતિક્રમણ, પૈષધાદિ સર્વ ધર્મ કૃ જિનાજ્ઞા પ્રમાણેજ કરવાનો ઉદ્યમ કરો. જેથી તેના યથાર્થ ફળની પ્રાપ્તિ થઈ શકે અને ઉત્તરોત્તર સદ્ગતિને પામીને ભવભવને વિષે વૃદ્ધિ પામતી ધર્મક્રિયાઓ કરીને યાવત મેક્ષ સુખની પ્રાપ્તિ થઈ શકે.
તથાસ્તુ.
આ સંસારને વિષે પ્રાણીને ભવ ભ્રમણ કરવામાં મુખ્ય હેતુભૂત લોભ છે. કારણ કે લેબી મનુષ્ય અનેક પ્રકારના પાપાચરણ આચરે છે, અઢારે પાપસ્થાનક શેવે છે અને પ્રાંતે દુર્ગતીને વિષે જાય છે. સદ્ગતિને ઈચ્છનારા મનુષ્યોએ મળેલી ફિલ્મથી તૃપ્તિ પામીને ઈચ્છાનું પ્રમાણ કરવું જોઈએ, કેમકે જેને લોભ દશા પ્રાપ્ત થાય છે તે પ્રાણી ગમે તેટલું દ્રવ્ય મળે તો પણ સંતોષ પામતો નથી. શાસ્ત્રકાર કહે છે કે
वन्हिस्तृप्यति धनैरिहयथानांभोभिरंभानिधि । स्तद्वन्मोहघनोधनैरपिधनैर्जतुर्नसंतुष्यति । न वेवमनुतेविमुच्यविभवनिःशेषमन्यंभवं । यात्यात्मातदहंमुधैवविदधाम्येनांसियांसिकिं ॥
ભાવાર્થ–આ લોકને વિષે ઘણા કાષ્ટાએ કરીને પણ જેમ અગ્નિ - પ્તિ પામતો નથી અને ઘણા પાણીએ કરીને પણ જેમ સમુદ્ર તૃપ્ત થતો નથી તેમ મેહે કરીને વ્યાપ્ત એવો પ્રાણી પણ ઘણું દ્રવ્ય કરીને પણ સંતોષ પામતો નથી. વળી તે એમ પણ નથી વિચારતો કે આ સંસારને વિષે પ્રાણી સમસ્ત વૈભવ જે લકિમ તેને છોડીને પરભવમાં ગમન કરે
* હાડકાનો સમુહ,
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાકા. છે તો હું ફોગટર ઘણા જ સ ન કરે છે : ' માં ર ૨, પપ કરી? શા મા! રાશિ ધન એકત્ર કરું છું. કેમ કે કa પપતે મારે એકલાને જ ભોગવવા પડશે અને લદિમ તો મુકીને ગાશે . જઈશ તેને તો મારી પાછળ જેના ભાગ્ય કરો તે ગમશે.
લકિમ સંચય કરવામાં બે માર દુઃખને સહન કરનાર અને તેને વ્યય કરવામાં અતિશય પણ એવા મમ્મણ શેઠ દાંત ભી મનુષ્યની દુર્દશા દેખાડવા માટે આ નીચે લખ્યું છે.
મગધ દેશને વિષે રાજગૃહી નગરીમાં શ્રેણિક નામે રાજા છે તેની ચેલાણા નામે રાણી છે એકદા પ્રસ્તાવ ભાદ્રપદ માસે ચેલા રાણી રાજા ની સાથે ગોખમાં બેઠા થતા વૈભારગિરી સામું જોવા લાગ્યા. મધ્ય રાત્રીને વખત છે, ઝરમર ઝરમર વરસાદ વરસે છે, પર્વતમાંથી અનેક નિઝરણું વહી રહ્યા છે, ઠામ ઠામ દદુરના શબ્દ શ્રવણે પડે છે, બપૈયા બોલ્યા કરે છે, નદીને વિષે પણ કાંઈ પાણી સમાતા નથી, વીજળીના ઝબકારા થયા કરે છે, તેવા સમયમાં મહાકટ કરીને નદીના પ્રવાહમાંથી કાટને ખે, ચિત કઈક પૂરૂષને ચેલ. રાણીએ વિધુતનાં પ્રકાશવડે, દીઠે, તેથી મનમાં વિષાદ કરતી રાજા પ્રત્યે બોલી કે હે સ્વામી !'
ભરિયાને સહુકો ભરે, પૂઠાં વરસે મેહ, - સધન સનેહી સહ કરે, નિર્ધન રાખે છે. એ ઉખાણો જે જગમાં કહેવાય છે તે સાચે છે. રાજાએ પુછયું કે કેમ? તે વારે રાણીએ કહ્યું કે હે સ્વામી ! જુઓ આ ભયંકર વખતે પેલો મનુષ્ય મહા કટ કરીને નદિના પ્રવાહમાંથી કાટ આકર્ષણ કરે છે તેથી જણાય છે કે એ એક દરિદ્રી પુરૂષ છે, અને તેને ઉદર ભરવું દુર્લભ છે, એણે પરભવે પૂર્ણ કર્યું જણાતું નથી. માટે તમે સર્વને દાન આપે છે પણ એવા દુ:ખીને કેમ આપતા નથી ? આ વાત સાંભળીને રાજાએ તરત જ સેવક મોકલીને તેને તેડાવે તે પશુ આવી નમસ્કાર કરીને ઉમે રહ્યો, રાજાએ કહ્યું કે હે પુરૂષ તું દુઃખી થઇને આવે વખતે કટાકણ કરે છે માટે તું દુઃખ નહીં ભોમવ, તારે જોઈએ તે હું આપું.” તેણે કહ્યું કે હે સ્વામી હું મમમણ નામે ધાણી છું.
(અપૂર્ણ. )
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શોભરૂચ-શામળનાર મેળાપ ત. ડાહ્યાભાઇ દલપતભ શ્રી વીરભંગાર-સાકુર રતન મુળચંદ
શ્રીઅમદાવાાન્ય
ખલાલ સર્ચ દ્ર રાન્ત મહેતાની કેળ રા. રા.નથુભાઇ વઢ એગ્લાવનાકયુલર પ્રીન્ટીંગ ગે
91
શ્રી જામનગર--કીલ ચત્રભુજ ગોવીંદ્રજી, ૉ. અમરેલી-શા॰ વીચંદ જીવાભાઇ,
શ્રી
શ્રી કપડવુજ-પરી. માલાભાઇ ગીરધરલાલ. હુવા-શા, ચાંડાલાલ આણંદજી શ્રા એન—શા, સુંદરજી હદ,
શ્રીદ્યારાજી-શા, જાદવજી રવજી, કે, શા. માલા ભાણજીની દુકાને
જાહેર ખબર.
શ્રી વછરાજના રાસ કિમત છે આના
શ્રી મરેજાવાળા યતિ ઋષભવિજયજી કૃત ચાર ખંડ અને ૫૬ ઢાળે સંયુક્ત વાંચનારના મનને રસ ઉત્પન્ન કરે તેવા નીચે સહી કરનાર તરફથી છપાઇને ટુંકી મુદ્દતમાં મહુાર પડરો. જો એ તેણે પત્રદ્વારા ખબર આપવી, પાછળથી કિમત વધારે બેસશે. શ્રી જૈન મળેાય સભા તરફથી
વાડીલાલ ઓધડ વહેારા સુ. મારેજા.
નવી ચાપડીએની જાહેર ખબર.
અમારી ઓફીસમાં વેચાણ મળતી (૧૬૭) ઝુકાનું કીંમત સહીત લીસ્ટ છપાવીને બહાર ર પાડેલ છે અને ગ્રાહ્કાને વહે ચલ છે, જોઇએ તેણે પત્ર લખીને મગાવવું, તેમાં લખ્યા શિ વાયની નવી બુકાની વિગત,
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ** * * * * * * * * * * *". R. " . . - - A S , * at / 0-10-0 0 0 1, 0 1 અઢીદ્વિપના નકશા વિગેરેની હકીકત. (નક - શાઓ યુક્ત.) ર–૨–૦ પર શ્રી શત્રુજ્યના નકશા (રંગીત કપડા સાથે.) 1-0-0 3 શ્રી આબુજીના નકશા (રંગીત કપડા સાથે,) 0-6-0 4 શ્રી જેન કલ્પવૃક્ષ જંગીત કપડા સાથે] ગષભ દેવજીથી પઢાવળી) 1-4-0 પ મુનીરાજ શ્રી આત્મારામજીકૃતપુજાવિગેરેની -4-0 6 રતીસાર કુમારનું ચરિત્ર, (બહુંજ રસીક), 0-8-0 7 નવું જેને પંચાંગ (સંવત 1946 ના ચિતરથી 1947 ના ફાગણ સુધા) 0-1-0 8 નવ સ્મરણ મૂળ શાસ્ત્રી અક્ષરની) 9 ઢક મત સમીક્ષા. 10 મિથ્યા પ્રચાર 11 પ્રાતઃસ્મરણ મંગળપાઠ 12 પુણ્યાહય ચરિલ ભાષાંતર. 13 સ્થીરાવળ ચરિત્ર, પધબંધ) પુંઠાં બાંધેલ. 2-2-0. 4 વિહાંતચંદ્રીકા ઉત્તરાર્ધ મળ.. . --8-0 15 શ્રી પાંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર સ્તવને વિગેરે સહીત 1--4-0 16 અને સિદ્ધાચલજી વર્ણન સદપમાળા (નિતિ સંબંધી કથાઓ) 0-12-. 1 સિંચાર (ાસી અક્ષર) - પોસ્ટેજ જુદું બેસશે. સર્વે જિન બંધુઓને અવશ્ય ખરીદ કરવા લાયક ચરિતાવળી અથવા જૈન કથા સંગ્રહ સંદર રસિક અને મોટી મોટી કંથાઓનું ભાષાંતર કરી ક. રાવીને આ બુક તૈયાર કરવામાં આવી છે. હાલ સુધી જૈનધર્મની આવી કોઇ પણ બુક છપાયેલ નથી. વિરોષ વર્ણન પ્રથમથી શું કરવું પુસ્તકના પૃષ્ટ આ ચોપાનીયા જેવડાં લગભગ 375 થશે. પાકા પુઠાથી બંધાશે, કિંમત પ્રથમના ગ્રાહકને માટે રૂ. 12 રાખવામાં આવી છે. પાછળથી વધારે બેસો, પિસ્ટ ખર્ચ જુદુ, ;' ' . ' , * * * For Private And Personal Use Only