Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha sAmpratika-vijJAnasya pariprekSye __ jaina-bhU-gola-vijJAnam : .......... - - .... sva. muni abhayasAgaro gaNoM sAmpratikaM vijJAnam yadyapi vijJAnaM nAma prAcInAt kAlAt pravartamAnaM sadaiva sAmprataM yAvadupAgataM vidyate tadeva ca parastAdapi pravaya'te kintu mAnavAnAM medhA-mahimnA kAle kAle kimapi kimapi nUtna-nUtnaM rUpaM bibhradidaM sAmpratikamiti nigadyate tattatkAla-janitaiH / saMsRteH parivartini cakre'rANAmivodhiobhAvaM bhajatAM mAnavAnAM sthitikAle yathA yathA hrAsa-vikAsA bhavanti te tadAnIntanaH pravartitaM pariSkRtaM paribRhitaJca vijJAnamiti ghoSyate / adhunAtanA vaijJAnikA api pUrveSAM vaijJAnikAnAM vicArAnAviSkArAMzca samavApya sva-svabuddhibalodayena kAMzcidabhinavAn prayogAn vidhAyAjJAtAn viSaya-vizeSAn prakAzya sAmpratika vijJAnaM saadhitvntH| sAmpratikaM bhAratIya vijJAnaM vaidezikairatusandhAtRbhirabhibhUtaM vidyate, yato hi bhUyasA kAlenAtra vaidezyA eva zAsanamakurvan / taiH zAsanena sahaivedamapi sAdhitaM yad bhAratIyAnAM mAnasaM bhAratIyamaharSINAM yoga-prajJAsampannAnAM vicAreSu zraddhAM visRjya pAzcAtyeSu zraddhadhAnA bhaveyuH / daivaduvikena teSAM kUTamidaM phalitam / Rjudhiyo bhAratIyAH pratyakSaM vidyamAnAni citraiH pratIyamAnAni pustakaH pAThyamAnAni citravicitrANyupakaraNAni tathA jAgatika-sukhopabhogasAdhanAni camatkArakArINi cAkacakya sampAdakAni yantrAdIni vilokya bhRzaM tadadhInA eva samapadyanta / idamapi tatraikaM kUTaM tairakriyata yad yAnyasmAkaM vijJAnamayAni zAstrANi hastalikhitAnyavartanta tAnyapi pAre samudraM svadezeSu prahitAni vinAzitAni vaa| 'bIjaM kadApi na vinazyati'-ityeSA loka-bhaNitiH satyavAsti, ata evAdyApi bhArate tAdRzA vijJAnavida utpannAH santi yairna kevalaM vaidezyAnAM vijJAnavAdaprasiddhAH kecana siddhAntA eva viphalAH sAdhitA api tu prAktanAcAryANAM mAnyAH siddhAntA api sasammAnaM pramANitAH / evaM satyapi pracAraprasArabalairakhilamapi vAstavika vijJAnaM prati dhUmAkulitanetramiva vidhAtuM prayatamAnA vijJAnavAdino mithyA''grahagrahilAH kautukaM prakaTayya vayaM vayamiti ghoSayanti / prAcInAH kevalaM kalpanAloke vicarantaH sAdhanarahitA Asan vayaM ca sAdhana-sampannA vividhayantropakaraNAdidhartAraH pratyakSaM darzayitAraH prAmANikA bhavAma ityudIrayanti saDiNDimaghoSam / AtmasAdhanaratA lokopakAraparAyaNA AstikA manISiNazca tAn pratyupekSAvantaH santo na kimapi gadanti cikIrSanti c| paraM so'yaM sAMskRtiko-viplavaH kAmaM yatheSTaM 150 | caturtha khaNDa : jaina darzana, itihAsa aura sAhitya www.jair
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha prasariSyati tadA'smAkaM pUrvajAnAM vaicAriko vidhireva zoSaM yAsyati / teSAM tapobhiruptAni bIjAni pAdapatvaM samprApya pallavitAni puSpitAni phalitAni mUlAdeva naGa kSyanti taizca zodhaM zodhaM bahudhA parIkSaM parIkSaJca nirNItAH laukika-pAralaukika - jIvanasAdhakAH siddhAntA eva bhaGakSyanti nirlobhaM navanItatvena nirUpitA upAsanA'rccanA''ca raNarUpA AryA dRSTayo'pi mudritA bhaviSyanti / ko nAmaM deveSu dharmeSu dharmagrantheSu dharmAcAryeSu ca vizvasiSyati ? kazcAtmakalyANaM lokakalyANaM rASTrakalyANaM prati cAgre vardhitumabhilaSiSyati ? ata eva mahAkaveH kAlidAsasyodghoSamimaM - "santaH parIkSyAnyatarad bhajante / mUDhaH sadA parapratyayabuddhiH " sAvadhAnatayA zrutvA sacintaM mImAMsAyA astyayamavasaraprasara iti sunizcitam / jaina - bhUgola khagolAdi- vijJAnam jaina AcAryA AdikAlAdevAgameSu zraddhadhAnA avartanta vartante ca / jinoditA vAgeva tebhyaH sarvasvam / AgameSu vijJAnaM zAstrarUpeNa mukharIbhUtam, na tu zilparUpeNa / yato hi vijJAnazabdasya kozakArA 'vijJAnaM zilpa - zAstrayo' rityarthadvaya sUcayanti / zAstraM nAmAnuzAsanamabhizaMsanaJca / tatrApi zAstramanuzAsanarUpeNaiva taiH svIkRtam / ata eva te pUrvAcAryA jAnanto'pi yantrAdyupakaraNa- pratAraNe nAyAtAH / te yantrAdiviSaye'jJA Asanniti kathanaM sarvathA'sat / yatastadAnIntaneSu prAsaGgikeSu varNaneSu bhUyAMsi tAha zi varNanAni vidyante yAnyadhItya jAnImo yadAdhunikA vaijJAnikAstu tasmin viSaye gRhItapallavA eva santIti / atredamekamanyadapi suvicAritaM tathyaM vidyate yat pUrvAcAryAstaponiratAH santo'pi lokasthitigati prathitInAM mImAMsane dharmAdhiyaiva pravRttA Asan, nAsIt teSAM tatra ko'pi svArtha-vizeSo na vA''tmakhyApane'pyabhUt teSAM rucirmatirvA / dhArmika caryAsu padArthacintanaM / loka cintanaM vetyapi niddiSTavanta ekAmAvazyakI caryAm / tasmAdevAgameSu jyotizcakra-jambUdvIpAdInAM viziSTAni varNanAni bhagavatA vihitAni / te hi pUrve maharSaya Asana yogaprajJA RtambharAprajJAH karatalAmalakavacca sakalamapi brahmANDaM jJAtuM samarthAzcAbhavan / niHsvArtha bhAvena prakAzitaM jJAnameva lokakalyANAya bhavati / manAgapi mAlinye manasi sati tasyodghATanaM bhavatyeva kiJca tatra zraddhA hrAso'pi jAyata eveti suviditacarameva vipazcidapazcimAnAm / jaina - paramparAyAM bhUgola - khagolAdi vijJAnasyAdhyAtmikaM mahattvaM rArAjate / jainazAstrAdhAreNedaM spaSTaM bhavati vadyasmiMlloke mAnava utpannastasya svarUpAdi - parijJAnAt sa vicArayituM pravartate yadasyA bhuvaH pratyekaM pradeze mamAnantavAraM janmAni maraNAni cAbhavan / tathAca so ko vi Natthi deso loyAloyassa niravasesassa / jattha NaM savvo jIvo jAto marido ya bahuvAraM // evaM saJcintya tasmAt punaH punarjanana-maraNacakrAcca muktaye jAgarUko bhavati / bhogabhUmi - karmabhUmi- mlecchabhUmi- narakabhUmyAdi-viSaye tAsAM svarUpANi vijJAya sAdhakaH puNyapApAnAM suphala - duSphalAdibhiH sahajaM paricito bhUtvA'sat karmabhyo nivartanaJca kAmayate / svasya nirApadaM gantavyaM nirdhAraNAya prasajjate / yadi nAma samastasya lokasya tathA pRthvyAM sthitasya jambUdvIpAdikasya nirUpaNaM zAstreSu nAbhaviSyat tadA jIvaH sva-svarUpa parijJAnAdaparicita evAsthAsyat / kiJca tasyAM sthitI, 'AtmajJAnaM prati zraddhAna- jJAnAdInAM sambhAvanA api vilopaM prApsyan / ataH pUrvAcAryairidaM sAgrahaM samupadiSTaM yat -- jaina - bhU-gola - vijJAnam : sva0 muni abhayasAgaro gaNI | 151 www.jain
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha "dvIpa-samudra-parvata-kSetra-saritprabhRtivizeSaH samyak sakala-nagamAdinayena jyotiSA pravacana mUlasUtrairjanyamAnena kathamapi bhAvavidbhiH sadbhiH svayaM pUrvApara-zAstrArtha paryAlocanena pravacanapadArthavidupAsanena cAbhiyogAdivizeSa vizeSeNa vA prapaJcena parivedya (ta0 sU. 3/40 tamasya zlokavArtike) iti / " vastuta AntarikyAH sattAyA jJAnena saha bAhyasattAyA jJAnamapyAvazyakaM manyate / naitAvadeva jainaparamparAyAM sakalamapi sRSTi vijJAnaM dharmacarcArUpeNa mAnyaM vidyate yatastat sarvajJasya jinezvarasya tapaH sAdhanayA prarUpitaM vartate / athaca mokSasya pramUkhasAdhanatvena nirUpitasya dhyAnasya 'dharmadhyAnAMbhidhe' bhede lokasya svabhAvAkArayostathA tasminasthitAnAM vividhadvIpAnAM kSetrANAM samadrANAM svarUpacintane manoyogaH saMsthAna-vicayAkhyaM dharmadhyAnaM bhavati / tatrAdi haimayogazAstrAnusAraM (7/10-12) piNDasthe dharmadhyAne yAH pArthivyAdyA dhAraNA bhavanti tAsu pArthivyAM dhAraNAyAM jambUdvIpasya cintanaM prazastaM manyate / ata evAcArAGgasUtre "vidittA logaM vaMtA logasaNNaM se maimaM parakkamajjAsi / " iti kathayitvA-lokaviSayaka jJAnAnantarameva viSayAsaktestyAme parAkramakaraNaM nirdiSTamasti / kiJca candraprajJapti-sUryaprajJapti-jambUdvIpa prajJaptiprabhRti granthAnAmadhyetAraH zrotArazcApi mokSagAmino bhavantItyapi manISibhirAcAryaiH pratipAditam / jainavijJAnavidAmAcAryANAM siddhAntAH sanAtanasatyatAM prAptAH sampUrNAzca santi / tIrthaGkaraparamAtmabhiste kevalajJAnAt pratyakSIkRtA AsannatasteSAM prayogazAlAsu parIkSaNaM nAvazyakamasti / te tu sarvakAla siddhA eva vidyante / yathA bhUgolazAstraM tairudghATitaM tathaiva khagolazAstramapi taiH samudghATitaM vartate / bhAratIya khagolazAstreSu nirdiSTA nakSatra-graha-tArAdayaH padArthA api tAvataiva sUkSmeNa vidhinA gati-sthiti-prakRtidUratva-vyAsa-sthUla-sUkSmAdyAkAra-prakAraizciraM paricAyitA avalokyante / adhunAtanA yAvadbhirupakaraNairyatkiJcidapi vijJAtavantastatastu paryAptamadhikaM taiH spaSTIkRtamabhUt / ata evedaM nigadit vayaM zaknumo yad yatra yatra viSaye vastuni vA sAmpratikA vaijJAnikA vaiSamyaM darzayanti tasmin vAstavikaM vaiSamyaM na vidyate parameteSAM tAvatyA vyApakadRSTerabhAvo'pUrNatAkadAgraha-rUDhagranthibandhanAdInyeva tAratamyena tatra parisphurantIti / vastuto jainadarzane tarkapUrNasaGa khyAvaddha-parijJAna-paramparA tathA satyazodhana-bhAvanA satyajJAnamanusarantyo lakSyete / jainA AcAryAH zUnyasyAnantasya ca gaNitena saha tattvajJAnaM sayojya zAstrIyatAM pratyAgraha prAcIkaTan / iti // sAmpratika-bhagola-vijJAne vipratipattayaH AdhunikA vijJAnavido yathA'smAkaM zAstrIya vijJAnaM pUrNatayA'navagatya tasmin doSAnudbhAvayanti tathaiva vayamapi yadi teSAM vaijJAnika tathyamaparizIlya kimapi kathayAmastadA tu tat kaivalaM 'virodhAya virodha' ityeva sAdhitaM syAda athavA zAstrANi prati zraddhAvaddhayA dhiyA tadIyAni satyAnyanaGgIkarmastadApi tatraikAntiko virodhaH pratIyeta / paraM yadA vayaM teSAM vaijJAnikAn siddhAntAn parizIlya kimapi kathayAmasteSAM nAmnA svIyAn vAdAn prasthApayitu vAJchatAM vicArAn viruNamastadA sa virodhasteSAM punarvicArAya punaH parIkSaNAyAtmanirIkSaNAya sampUrNa-satyajJAnAbhAvottha bhAvanAnAM pariSkaraNAya bhavatIti tatra na ko'pi virodhaH pratyuta mImAMsA-prakriyaiva jAgartIti vijJeyam / itthambhUtAyAM mImAMsA-prakriyAyAM-bhUgola-vijJAnAdhAraNatAH vipratipattayaH purastAdAgacchanti / 152 ! caturtha khaNDa : jaina darzana, itihAsa aura sAhitya Thirth www.jainelip
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha pRthivyA AkRti viSaye pRthivyA AkAra - viSaye kathayanti yat, "pRthivI golAkArA vartate" tadidaM prayoga parIkSaNa - siddhaM tattvamiti / kintu vastuta idaM nAsti satyam / yato hi yaiH pramANavijJAnavAdina idaM sAdhayanti teSvevAnekA vipratipattaya upasthitAH santi / yathA 1. jalapota pramANa- sAdhanAyAm yadA dUrAdAgacchanta jalapotaM kevalAbhyAM netrAbhyAM pazyAmastadA tasyoparitano bhAga eva hagpathAtithirbhavati, yadA ca sa nikaTamAyAti tadaiva pUrNo dRSTigocare bhavati tatra kAraNaM pRthivyA gola AkAra eveti / kintvidaM kathanaM tadA'satyaM siddhyati yadA dUravIkSaNayantrAdhareNa sa IkSyate / tadA tu tasya pUrNo'pyAkAraH parilakSyata eva / 2. dIpastambha pramANa-vidhAne amarIkAsthasya 'heTerAsa' saMsthAnasya dIpastambhe 20 viMzati kozadUrastho'sti / yathA jalapotastha dUravartinyuparibhAgadarzane vijJAnavidanumatobhuvo vRttAkArastairvyavadhAnatvena svIkriyate tathA sati sa dIpastambheStidUrastho'pi kasmAtu spaSTaH parilakSyate ? vaijJAnikAnAM mAnyatAnusAraM 20 koza - pramANAntare pRthivyA vakratA 600 phuTa mitA bhavati dIpastambhazca 300 phuTa mita uccairvertate tathApi sa sampUrNaH paridRzyate'to nAsti golAkAratA bhUmeriti / 3. vaMzatraya - sthApanA - pramANa-parIkSAyAm yadA samudrasya tale trayo vaMzA ekaikamIlamitenAntareNa sthApyanne tadA madhyo vaMza uccastathAssdyAntyau nimnau dRzyante / ataH pRthvI vRttAkAraM vibhartIti teSAM mAnyatA / kintu prayogo'yaM kalpanA ghaTita eva / na kenApi tathA parIkSitaM na ca tathA karaNaM sambhavamapi / 4. kSitijasya golAkAratA-sAdhikAyAm pRthivIM golAkArAM manyamAnA bhUmeH samatale vizAle bhAge sthitavato darzane bhuvo gaganasya saMyojanamiva pratIyate tataH pRthivI golAkArA'stIti sAdhayanti, kintu tanna tathA / tatra tu dRSTibhrama eSa kAraNam / cakSuSoviziSTa racanayA tathA pratIyate / asmAkaM netre pratyekaM vastunA saha 45% akSAMzAtmakaM koNaM vidadhataH / paritastathA koNavidhAnAd golAkAro dRzyata iti / 5. bhutraH parikramaNe mUlasthAnAgamana pratiSThApane ayamekastarka upasthApyate golAkAratva pramANAya vaijJAnikairyan pRthivyA ekasmAd bhAgAd yAtrAyAM pracalito yAtrI parikramya punaH svakIye mulasthAna AyAti tasya kAraNaM golAkArataiva / paramidaM kathanaM nAsti pramANasiddham / yato yAtriNo diksUcana prAptyai dhra uvayantraM sUryaM tArA vA pramANarUpeNa matvA yAtrAH kurvanti / eteSAmAdhAreNa bahudhA digbhramA api bhavanti / vartulAkAreNa vihitA yAtrA apyata eva pratyag yAtrA eva manyatse / Part fr bhUyAMsi pramANAni tairupasthApitAni vicAreNa parIkSaNena ca mithyA siddhyanti kiJca - pratipramANairapi vayaM golAkAratvaviSaye niddiSTAni teSAM pramANAni nirarthakAni sAdhayAmaH / yathA 1. himAlayAdadho vahantInAM nadInAM dakSiNAM dizi pravAhAH / 2. sUryagrahaNasya yugapat samakAlamamarIkai ziyAbhUbhAgayordarzanam / 3. svejakulyAyA golAkAra - mAnyatA- virahitaM nirmANam / 4. jalasya sarvato dikSu samAnAvasthitiH / 5. viSuvavRtta rekhAdhAreNottaradhra uvopari gatvottarAmarIkAyAM pravizya puna jaina - bhU-gola - vijJAnam : sva0 muni abhayasAgaro gaNI | 153 www.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ......... . ............. .......... . ....................... .. ... sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha / mAtrasANa pUNatAvi dakSiNAmarIkAto dakSiNadhra vasparzapUrvakaM viSuvRttarekhAyAM gamanam / 6. pUrva-pazcima-bhAgayoreva saahsyaatraaH| 7. kepTana-je0 rAsamahodayasya yAtrAvRttam / 8. di iNTaranezanala sarve kampanI prativedam / 6. kepTina mIle, prabhRtInAM yAtrAyAM dhra vatArakadarzanam / 10. uttaradakSiNadhra vakSetrodinAnAM rAtrINAM ca sAmyAbhAvaH / 11. dharma purohita-phAdara jonsasya yAtrA cenyAdIni varNanAni pade-pade vartamAna vaijJAnika sammatasya pRthvyA golakAratA-siddhAntasya tathyarAhitya prakaTane samarthAni vidyante / pRthivyA gativiSaye sAmprataM yantravAdasya mahimnA mAnavasya sakalaM jIvanamapi yantravadeva gatizIlatvaM viziSyAnubhavati kintu sahaiva jaDatvena tathA maNDalAkAreNa bhramaNa-kriyAtvena lakSyahInatvamapi vardhata iti nitAntaM cintAvaham / vijJAnanAmnA vijJAnavAdaM pracArayantaH kecana vaijJAnika-mAnyAH samprati kalpanApracurANi rahitAnya sthirANi vaijJAnikasatyAnIti khyApayantazca rahasyAnIva prkaashyntetmaam| yathA te pratipAdayanti yat 'pRthvI golAkArA vidyate' kiJca tathAvidhaM pramANayitu nAnAvidhAnyatathyAnyati tara prayatante tathaiva 'pRthvI paribhramati sUryazca sthiro'sti' so'yaM vAdo'pi bhUyasA ghaTATopena pracAritaH prasAritazca pratIyate / bhAratIyAH zAstrakArAstu tathA na manvate teSAM tu nizcitaM matamasti yat pRthivI sthirAM vidyate sUryazca bhramatIti / AdhunikA vaijJAnikAH pRthivyA bhramaNaM tisRbhirgatibhirbhavatIti darzayitu-1. pRthivyAH prathamAM gati dhUssaMjJasvIyAkSoparitanI gati, 2. sUryamabhito vatinI gati tathA 3. sUryeNa sahavartinI gati ca sUcayanti / etAsAM gatInAM samyak samanvayaM saMsAdhya pRthivI gatimatI bhavatIti teSAM siddhAntaH / etadeva na, apitu siddhAntasyAsya pUrtaye-1. dainika-2. vArSika-3. kendrIya gatInAM vyavasthA-vidhAnena sahaiva nAnAvidhA uccAvacA nirdhAraNA api kRtAH / sarvAmu gatiSvapi parasparaM vaimatyavAraNAya gatInAmapi zIghratvaM zlathatvaM parItatvaM viparItatvaM vA nirdhArya sveSTaM saadhitm| tato'pyagre sUryasya pradakSiNAyai pRthivI tadIyena gurutvAkarSaNenAkRSTA bhavatItyapi kalpitam / tenApi yadA sveSTa-siddhAnta sAdhanAyAM bAdhA upasthitAstadA 'vAtAvaraNamapi pRthivyA samaM bhramatI' ti yuktiH prarUpitA / evameSa bahavyo yuktayo nirUpitA api teSAM siddhAnteSu yatheSTaM bodhamitu samarthA nAbhUvan / hanta ! 'bhakSite'pi lazune na zAnto vyAdhi' rityAbhANakaH satyatAM prAptaH / gatInAM pratighaNTa tmika pravartanaM dIrgha-sudIrghajavena pradhAvanaM tathA sampUrNena grahamaNDalena saha paribhramaNaM ca svIkurvatAM sAmpratika-vaijJAnikAnAM svIkRtiSvapi bahuvidhAni vaimatyAni prAdurbhavanti / yathA hi (1) pRthivyAM 7,20,000, 66,000 tathA 1,000 mIla mitena vegena bhramantyAM satyAM bhUmiSThAH sarve padArthAH suvyavasthitAH kathamiva sthAtu sambhaveyuH ? (2) punaretAvatyA tIvragatyA dhAvamAnA pRthivI, pazcimataH pUrva dizaM gacchantI yadi bhavet tadA sadA sarvadA pRthvyAvAyoH sammukhInAyA dizo gharSaNaM kirAt prabhUtamanubhavagamyaM bhavitumarhati ? (3) kiJcaitAvatA tIvraNa vegena pRthvI bhramantI syAt tadA gaganamuDDInaH pakSI punaH svaM nIDaM kathaM prAptuM zaknuyAt ? (4) tathA ca bhUtalaM sthito mRgayAkaro janaH svaM lakSyaM sAdhayituM kathaM prabhavennAma ? (5) vAtAvaraNa dRSTyA'pi jagati kimapi vAhanaM zakaTaM maruccaraM vAyuyAnaM vA svena sAkaM vAtAvaraNamapyAdAya dhAvamAnaM bhavettadidaM kathaM sambhavet ? 154 | caturtha khaNDa : jaina darzana, itihAsa aura sAhitya Dim ............ H Dhumi MPTIMITATIL . ... www.jainelibar :::::::::unisualist. shqrdara
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha / (6) nobala puraskAra vijetuH prakhyAtasya sara candrazekhara veGkaTaramaNa mahAbhAgasya prazodhanapariNatyanusAraM "pRthivyA sAkaM vAtAvaraNaM na bhramatI" tyanena spaSTaM bhavati yat 'pRthvyA gatistathA vAtAvaraNasya gatizca bhinna-bhinne sta' iti / (7) yadi vA pRthvIyaM gatizIlA bhavettarhi vAyuyAnamadhyuSya nirAdhAre gagane sthirIbhaya pRthvyA golo prameccettadA yatheSTa sthale'vataraNaM kathaM saphalaM bhavet ? tadA vAyuyAnasya gatizIlakaraNAvazyakatA'pi nirathikaiva bhavati? (8) atha ceyaM pRthvI sUryasya gurutvakArSaNena baddhA''ste / sUryazca saurigrahaM prati gurutvAkarSaNenAkRSTo bhavati tatazca sa samastaM grahamaNDalamAdAya pradhAvannAste / evaM sati pRthivIyaM disambaramAsato jUnaparyantaM tu sUryeNa samAkRSyamANA sUryastha samIpamabhitaH zaknuyAnAma, paraM disambara paryantaM bhUmistu pUrvataH pazcimAM dizaM. yAyAt tathA sUryaH 20 koTivarSeSu cakramekaM pUrNa kurvANo 10 koTivarSebhyo'nantaraM pUrvataH pazcimo dizaM gacchet tadA jUnato disambaraM yAvat pUrvataH pazcimAM 66000 mIlamitena gativegena yAntIM pRthivIM sUryaH svagurutvA karSaNena svena sArdha (arthAta 10 koTi varSANi yAvata pazcimAtaH pUrvI dizaM gacchan) 720,000 mIlapramANayA tIvragatyA''karSet / itthamAkarSaNa-vikarSaNayorvarAkyA bhUmegatireva kathaM bhavet ? ityametat sarvaM bhUyasA gAmbhIryeNa, vicAraNIyatAmahati / visaMvAdAnAM bAhalyam vaijJAnikasya jagataH samakSamIdRzA bahavo visaMvAdA asmAbhirupasthApitAH santi, paraM ko'pi nottarayati kevalamAtmano dRDhamUlAn vicArAn yathAkathaJcit pracArayati / santi vaijJAnikAnAM savidhe subahUni sAdhanAni / sarvakArasyApi ttraivaabhiniveshH| kaleH prabhAvAtizayena brAntamastiSkA AryA api zAstrANi prati zlatha vicArAH santi / AryazAstrANAM vAstavikaM tattvaM jJAtuM viralA eva pravartante kiJca nAnAvidhAnAmasuvidhAnAM prAbalyena parAbhUtA iva mAraM mAraM svadharma-svasaMskRti-svazAstra-svAcAravimukhAH kriyanta iti kinna cintAyA viSayaH / pRthvI sthirA vidyate na ca tasyA AkAro golo vRtta rUpo vA / na ca sUryasya sthiratyam / dhra va pradeze mAsa SaTkasyAhorAtre katham ? AsTreliyA-bhAratayormadhye Rtubhedasye kiM kAraNam ? candrasyAsti svakIyaH prakAzaH, samudre velAzcandramasa AkarSaNAnnod bhavanti / gurutvAkarSaNasya kiM rahasyam ? sAmpratikaM vizvaM kIdRk, sApekSavAdasya kIdRza upayoga. ? dhra vatArAdInAM kutra kIdRzyaH sthitayaH ? vijJAnavAdanAmnA ''ropitAnAM siddhAntAnAM kutra kathaM nairbalyam ? epoloyAnasya cAndrI yAtrA kiM vAstavikI ? vijJAnavAdinAM parasparaM kutra kathaM vivAdAH ? ityetat sarvaM spaSTatayA nidrshyitumsmaabhineksho granthAH prakAzitAH / pAlItANA nagaryAM zAstrIya pramANAnusAraM mahatA vyayena 'jambUdIpa' sya pravara sthApatyamapi nirmApitam / traimAsika rUpeNa 'jambUdvIpa' nAmakaM patramapyasmAbhiH prakAzyate / ato jijJAsavo nitAntamAmantryante lAbhaprAptaye satyaparijJAnAya c| zAstrANi naiva vitathAni bhavanti loke, dAso mateH parajanasya tathAtvameti / vijJAnamunnatataraM jinabhASitaM tat, vijJAH samIkSya sudRDhaM parizIlayantu // 1 // tIrthe zatruJjayAkhye mahati guNamaye pAlitANAkhyapuryA, jambUdvIpaM pramANaviracitamucitaM vIkSya satyaM vivicya / yAthAtathyaM nirUpyaM, nahi-nahi vitazce bhrAntamArge patitvA, svIyaM satyaM suvartma prathitamatizubhaM tyAjyamityasti vedyam / / 2 // . mmmmmmmmmmma jaina-bhU-gola-vijJAnam : sva0 muni abhayasAgaro gaNI | 155 M . www.jaine