Book Title: Ilatiputra Charitram
Author(s): Shubhshil Gani
Publisher: Hiralal Hansraj Pandit
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600411/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||shriijinaaynmH // DSSSSSSSSSSSSSSSBEES // zrIilAtIputracaritram // (kartA zrIzubhazIlagaNI) gadyabaddhaM. 050000 chapAvI prasiddha karanAra-paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) sane 1934 sarvat 1991 kiMmata ru. 0-8-0 zrIjaina bhAskarodaya prinTiga presamA chApyu:-jAmanagara.. @@@@@000@@@@@@@@e Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Levera ilAtI caritraM // zrIjinAya nmH| // zrIcAritravijayagurubhyo namaH // . // atha zrIilAtIputracaritraMprArabhyate // (dvitIyAvRttiH) (kartA-zrIzubhazIlagaNI) chapAvI prasiddha karanAra-paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA ) __ anityatvAdikAM zuddhAM / bhAvanAM smaratA hRdi // ilAtItanayasyeva / puMsA muktiravApyate // 1 // kI ihaiva jaMbUdvIpe bhArate kSetre ilAbhUSaNA ilAvardhanAkhyA purIbabhUva. tatra narAdhipazatasevyonyAyAdhvanA rAhI jyaM pAlayan jitazatrunAmA rAjAbhRt. tatraiko vyApAriziromaNiribhyanAmAzreSThI vasatisma. tasya ca zI lAdiguNagaNadhAriNI dhAriNyabhidhA bhAryAsIt, saMsArasukhAni bhuMjAnayorapi tayoH kiMcidapatyaM nAbhRt, tena ca to daMpatI nijamanasorduHkhaM manyamAnAvAstAM; athAnyedyastAbhyAM zrIjinAdhiSThAyikAyA ilAde. SRISARDARSRDASDDSSS - - 0000000000 eAvecveceVEV Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilAtI caritraM % 3D lal vyAH putraprAptyarthamArAdhanaM kRtaM, proktaM ca yadyAvayoH putro bhaviSyati tadA bhavatyAnAmAMkitaM tasya putra syAbhidhAnaM kariSyAvaH athaivaM dharmadhyAnaparayostayoH kramAta putro jAtaH, tado tasya mahatADaMbareNa ja nmotsavaM vidhAya pratipannavacanAnusAreNa tAbhyAM tasya sutasya "ilAtiputra" iti nAma vihitaM. athaivaM // // dhAtrIbhirlAlyamAno'sau krameNa vRSTiM prApnuvannaSTa. vArSiko jAtaH tato'sau pitRbhyAM kalAbhyAsArtha pATha 6 zAlAyAmAcAryasannidhau muktaH, tatrAso prayAsaMvinaiva sakalakalAbhyAsapUrvakaM viSamANyapi zAstrANi sUka trAthaiH sahAbhyastavAn, atha sa yauvanaM prApto'pi sakalaviSayebhyaH parAGmukhIbhUya vizeSatastaruNIbhyo ma nAgapi nijamano na dattesma. kiMtu sAdhajanAnAM saMgaM kurvana sadA nijamanasi varAgyameva bhAvayAmAsa. kI yatho-saMtoSastriSu kartavyaH / svadAre bhojane dhane // triSu caiva na kartavyo / dAne cAdhyayane jape // 1 // kI paMDiteSu guNAH sarve / mukhe doSAstu kevalaM // tasmAnmUrkhasahastreSu / prAjJa eko na labhyate // 2 // dhairya ya sya pitA kSamA ca jananI zAMtizciraM gehinii| satyaM sUnurayaM dayA ca bhaginI bhrAtA manaH saMyamaH // zayyAbhUmitalaMdizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojana-mete yasya kuTuMbino vadasakhe kasmAd bhayaM yoginaH // 1 // NeeVee eee eeeeeeeeeeeres EVI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilAtI caritraM eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeevee ityAdi vairAgyameva bhAvayan strIsaMgaM kevalaM narakapradameva sa manyatesma. athevaM vairAgyaparaM nijaputraM triva rgazUnyameva manyamAnastasya jaDabuddhiH pitA taM viSayakuzalaM vidhAtumicchatisma. athAsau nagaramadhyAtkA, mUla kA zcana durlalitAn saptavyasanopetAn vezyAgamanapravINAn yUno nijapAve samAlaya kathayAmAsa, bho puru-k||3|| pAH ! yUyamenamilAtIputraM. mama tanayaM yuSmatsArthe gRhItvA strIviSayAdiSu pravINaM kurudhvaM ? tatra ca yadravyAdi yujyate, tatsarvaM mamAgrato grAhya evaM tadunAni vacanAni zrutvA prAptadugdhA biDAlA iva prahRSTamAnasAste durlalitAH kathayAmAsuH, bho zreSThin ! etatvasmAkaM kAryameva, stokenaiva kAlena vayamimamilAtIputraM sarvaviSayeSu kuzalaM kariSyAmaH, atha zreSThyapi taM nijaputramilAtIputraM samAhUya kathayAmAsa, bho| putra ! adyaprabhRti ete sajjanAstava maitrI kartuM vAMchaMti, atastvamapyebhiH saha gatvA sakalavyavahArakuzalo | bhava ? ete sarvaprakArestava mAnasamAnaMdayiSyaMti. evaM nijatAtAdiSTaHsa ilAtIputro'pi taiHsaha calitaH atha te dulalitA vasaMtotsave jAtiketakIcaMpakAzokacUtAdInAM praphullakusumAdibhiH surabhIbhRte udyAne tamilAtIputraM ninyuH. itastatra laMkhikAkhyanaTasyaikA kanyakA tatra nRtyaMtI tena rAjaputreNa dRSTA. sA ca HAAVEEEEEEVEeeevee Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // x yauvanavatI rabheva rUpalAvaNyAdisaMpannA mRt. tAM ca dRSTvA daivayogAtpUrvabhavasnehena sa bhRzaM kAmAturo vailAtI / bhUtra. tAM ca pariNetukAmaH sa tatra tAM punaH punarvilokayan nizceSTaH kolita ivAjani. athegitAkArajJAcaritraM 6 nakuzalAste durlalitAstaM tathAvidhaM kAmadazAvihavalaM vijJAya nijaprayAsaM ca saphalaM manyamAnAH, zreSThitazca bhUridravyapAritoSikalAmaMdhyAyaMtastatra staMbhitaM tamilAtIputraM kathayAmAsuH, bho mitra! atheto nijagRhe 14 gamyate. yatastava pitA tvAMninA'dhRti kariSyati, iti punaH punastairuktaH sa vimanaskaH kathaMcitaistadgRhe / nItaH. tatra zayane supto'pyaso kSaNamapi samAdhi na labhatesma. atha tathAvasthamasamAdhigataM nijatanayaM vI-12 bhakSya zreSThI taM papraccha, bho vatsa ! adya tvamevaM durmanAyitaH kathaM dRzyate ? kiM kenApi tavAparAdhaH kRto'sti? kiMvA kenApi kiMcittavApamAnaM kRtamasti ? evaM zreSThinA muhurmuhuH pRSTo'pi muniriva maunamAzrito'sau. kiMcidapi na jalpati, kevalamuSNaniHzvAsAneva muMcatisma. tataH zreSThI tAna durlalitAn taddayasyAn sa-13 mAhaya nijaputrasya durmanaHkAraNaM papraccha. tadA te prAcuH, he zreSThin ! ayodyAne smAbhiHsahAgatenAnena kumAreNa laMkhikAkhyanaTasya manoharA kanyA nRtyaMtI dRSTAsti, tataH prabhRti madanabANerhato'yaM tAM pariNe C2OMOM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM ilAtI caritraM R // 5 // # tukAmo jAto'sti. ityuktvA labdhapAritoSikAste tu tatazcalitA nijasthAne yayuH. tataH zreSThI pazcA| ttApaM kurvan nijaputraprati jagAda, bho putra ! tvaM kulInaH vaNik putro'si, imAM cAkulInAM naTakanyAM pa-H riNetu kathamIhase ? ahaM ne rUpalAvaNyAdiguNagaNopetA bhUrizo vaNik kanyAH pariNAyayiSye, evaMvidhA| ni piturvacanAni zrutvA sa ilAtIputro'bhASata, he tAta ! ahametat sarvamapi jAnAmi, yannaTakanyApariNayanaM me vaNikzreSThi putrasya kevalamayogyamevAsti, paraM kiM karomi ? madIyaM manastasyAmeva naTakanyAyA mAsaktIbhRtaM vartate. yataH-yatra yasya manaH saktaM / zarma tatra sa mAnyate / mRdvikAM karabhastyaktvA / stuhImevAtti bhAvataH // 1 // evaMvidhaM nijaputravaconizamya pazcAttApaparaH sa zreSThI dadhyo, arere ! mayA sva| yamevAvicAritaM kArya kRtaM, yadasya teSAM durlalitAnAM kusaMgatiH kAritA, tamyAzca sa kusaMgatyA evaMvidhaM kaTuphalaM prAdurmUtaM. athAyaM kenApyupAyene to durAgrahAnnivArayitumazakyo'sti. niSidhazca sa tadAsaktaci-3 taH cedAtmahatyAM kariSyati, tadA me kA gatirbhAvinI ? ito vyAghra itastaTI iti nyAyo mama samApatito'sti. ityAdi dhyAtvA viSaNNIbhUtaH sa zreSThI taMlaMkhikaM naTapeTakasvAminamAkArya kathayAmAsa. bho ex-C% EGARDED 95-5 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ilAtI Pal laMkhika ! tvaM madIyaputrAya tvadIyAM kanyAM dehi ? tat zrutvA sa laMkhikaH spaSTamabhASiSTa, bho zreSThin ! ce. hi tvadIyaputrasya madIyAmimAM putrI pariNetumicchA vartate, tadAyasmadIyapeTake samAyAtu, asmAbhiH saha caritraM bhojanAdi kurvan , naTakalAbhyAsaM ca kurvan , sa sukhena nijakAlaM gamayatu. ahamapi ca taM naTakalAkuzalatayA dhanamarjayaM taM vijJAya sukhenaivainAM madIyAM kanyAM tasmai dAsyAmi, atha tat zrutvA khinnA'pi sa zreSThI nijatanayAtmaghAtabhItaH san naToktaM sarvamapi svIcakAra. atha taM naTaM visaya' sa zreSThI punarapi / | nijasutapAdyaM gatvA taM pratibodhayAmAsa, paraM tasyAM naTatanayAyAmAsaktenelAtIputreNa nijAgraho na prity| ktaH, evaM janakopadezamavamanya sa viSayAbhilASayA drutaM tatra laMkhikanaTapeTake gataH. tadA tena naTenApi / tasmai prAkta, bho ilAtIputra! yadi tvamasmadIyAM nRtyakalAM zikSyasi, tadA tubhyamenAM kanyAM dAsyAmaH. 6 evaM laMkhikAdiSTo'saukAmArthIparamAnaMdena nRtyakalAbhyAsaM kartu lagnaH, yataH kAmAzutraiH svAMta-kuMbhe jarja rite sati // stokamapyupadezAMbhaH / kSiptaM saMtiSTate kathaM // 1 // apasara sakhe dUrAdasmAt kaTAkSa vipAnanAt / prakRtiviSamA ghoSitsAdvilAsaphaNAbhRtaH // itaraphaNinA daSTaH zakyazcikitsitumauSadhai-zva RECXGPU Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 6 ilAtI caritraM TulavanitAbhogaimrastaM tyajati hi maMtriNaH // 2 // napuMsakamiti jJAtvA / strIprati preSitaM manaH // tattutatraiva ramate / hatAH pANininA vayaM // 3 // prANAnapi vimuMcaMte / strIzastrIdIrNavakSasaH // puruSA mdnaaskaa| matsyAva galalolupAH // 4 // atha prajJAprakarSatvAta sa ilAtISutraH stokenaiva kAlena nRtyakalAsu kuzalo babhUva. atha sa laMkhikastaM nRtyakalAkuzalaM vijJAya kathayAmAsa. bho vatsa! atha tvaM turga svanRtya kalAdarzanato drutaM dravyamarjayasva ? yena mahotsavapUrvakaM tubhyameSA manoharA kanyA dIyate. tataH sa IlAtIputrastannaTakanyApariNayanotsuko dravyopArjanAthe laMkhikAdipeTakayuto bennAtaTAkhye pure sametya tatratya mahopAlaM vijJapayAmAsa, he rAjan ! vayaM tavAsmadIyanRtyakalAdarzayituM vAMchAmaH, tat zrutvA bhUpenoktaM su. khena yuSmadIyAM nRtyakalAM me darzayadhvaM? tada dRSTA hRSTA'haM yuSmabhyaM bhUridAnaM dAsye. arthavaM nRpAdiSTa Da. lAtIputro mUridhanalAbhalolupo nAnAbhinayabaMdhuraM tathAvidhaM manoharaM prekSaNaM cakAra, yathA sarve'pi lokA : nijahRdayeSu camatkAra prAptAH. tadAnIM ca tAlAnusAreNa paTahaMvAdayaMtI tAM rUpatiraskRtadevAMganAM laMkhi- | 1 kaputrIM dRSTvA madanabANaviddho rAjA hartukAmo'bhUt. tatazcelAtIputramaraNaM vAMchan sa taM jagau, bho ilAtI OMOMOMOMOM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilAtI mula // 8 // putra ! tvaM vaMzoparivilajIno nRtyaM kuru ? evaM nRpAdiSTaH sa vaMzoparisthitastathA nRtyaM cakAra, yathA rAjA. dayaH sarve'pi lokA nijahRdayeSu bhRzamAzcayaM prAptAH. punastena krUrahRdayena rAjJA prokaM tvamathAkAze ni. caritraM caritra || rAdhAro bhRtvA nRtyaM kuru? tat zrutvA tenelAtiputreNApi tathaivaM vihitaM. athaiva nRtyaM kurvato'pi tsyelaatii|| 8 // putrasya maraNamajAtaM vilokya nRpo nijakuTilAzayena tasya pAvevAsrayamevameva nirAdhAraM nRtyaM kArayA mAsa. atha caturthavArake nRpAdezena vaMzopari caTina ilAtIpatrastaM nRpaM nijapriyAyAmAsaktamAnasaM nija mAraNAbhilASaM ca kurvataM svabudhdhyA vijJAya ciMtayAmAsa, aho ! viSayavaiSamyaM dhik ! ayaM rAjApi mada A nabANaviddho nIcakulotpannAyAmapyasyAM navyAmAsakto jAto'sti, tatazca mAM mArayituM punaH punarnRtyaM kA rayati. arere! svargIyadevAMganopame satyapi nijAMtaHpure kAmavihvalo'yaM napa etasyAmegasakto jAtaH, dhigastu kAmavikAraM. yata-sasvAdhIne'pi kalatre / nIcaH paradAralaMpaTe bhavati // saMpUrNe'pi taTAke / kAkaH kuMbhodakaM pibati // 1 // arere ! mayA mAtApitrorvacanamullaMdhyainaMvidhamakArya kRtaM, nirmale'pi kule kevalaM viSayasukhavAMchayA kalaMko dattaH, ato mAM dhigastu, evaMvidhA viSayAsaktirmayAtraiva duHkhapariNAmarUpA'nu -%ASSESCRecxeKOS 56 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacanma- H // 9 // -Sax 4 bhUtA. yataH-te dhattUrataraM vapaMti bhuvane pronmUlya kalpadrumaM / gRhaMti khalukarkaraMnijakare prakSipya ciMtAilAtI maNi // vikrIya dviradaM girIMdrasadRzaM krINaMti te rAsabhaM / ye labdhaM parihRtya dharmamadhamA dhAvaMti bhogAza- HI caritraM yA // 1 // evaM vairAgyavAsitahRdayo yAvat sa ilAtIputro vaMzAgrasthito dhyAyati, tAvatsa ksycinm||9|| hebhyasya gRhe bhikSArtha praviSTAn kAMzcinmunIn sa dadarza. tadeva nijarUpanirjitaraMbhA, divyavastrAlaMkAra dhAriNI, caMdrAnanA tamya dhanapatervadhUstebhyo munibhyo mikSAdAnArtha hastadhRtamanoharamodakasthAlA tdye| A samAgatya sthitA. paraM te munayastA lalanAM nijadRSTyApi na vilokayAmAsuH tato gRhItabhikSAste sA- | dhavastato mahyAmeva nyastadRSTayo nivRttAH. evaMvidhAnnigrahiteMdriyAMstAna munIna dRSTvA sa ilAtIputro nija| hRdi dadhyo, dhanyA ete munaya eva vaMdanIyAH. yataH-te kaha na vaMdaNijjA / rUvaM dahaNa parakalattANaM // dhArAhayatva vasahA / vaccaMti mahIM paloaMtA // 1 // ala sA hoi akaje / pANItahe paMgulA sayA hoi // | paratattIsu ya bahirA / jaccaMdhAparakalattesu // 2 // ahaM tvasyAM nIcakulotpannAyAmapi naTakanyayayAM viSayasevanavAMchayA lubdho jAto'smi, ato mAM dhigastu. evamAtmaniMdAtatparasya, zubhabhAvadRDhacittasya, zubha CASI- EsxOMOMOMnanA -A 5 % Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E // 10 // // 10 // dhyAnAdhirUDhasya ca tasyelAtIputrasya tatraiva vaMzopari sthitasya kevalajJAnaM samutpannaM. tadeva zAsanadevatA| dattamuniliMgo'sau kanakakamalasthito bhUpAdInAmAzcarya janayan dhamopadezaM dattavAn. yathA-bho bhavyA iha saMsAre / mAnuSyamatidurlabhaM // labdhA pAthonidhemadhye / ciMtAratnamivAmalaM // 1 // dAna zolatapobhAva-maye dharme caturvidhe // yatanIyaM bhavadbhizca / svargamokSasukhArthibhiH // 2 // yugmaM / ityAdidhopa| dezamAkarNya rAjJA tasyelAtIputrasya kevalinomuneH pRSTaM, bho munirAja! bhavato'syAM naTakanyAyAM rAgaH kathamabhavat ? tata zrutvA sa kevalI jagau, pUrva vasaMtapurAkhye nagare bhUpapurohito madananAmA dvijo'mRt. | tasya dvijasya mohinyabhidhA vallabhA prANebhyo'pyatipriyatamA babhUva. athAnyeAstI daMpatI suguroH pArzve dharmopadezaM zrutvA pratibudho dIkSAM jagahatuH. evaM dIkSitayorapi tayoH parasparaM protiratIvarAgataMtubhiH syU teva sarvathA nAtruTat. ito'nyadA kenacit pRSTA sA mohinI sAdhvI jAtimadena muDhAtmatayA nijamukhena | * svakIyaM dvijajAtisaMbhavamuttamaM kulaM prazaMsayAmAsa. evaMvidhaM jAtimadasaMbhavaM nijaduSkarma gurUNAmagre'nAhai locyaiva mRtA svageM gatA. sa dvijo'pi nijAyuHkSayeNa mRto devaloke gataH. tataH sa deva AyuHkSaye ta CAXEC%OMOMOMOM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ilAtI to devalokAccyuta ilAvardhane pure'haM zreSTiputro jAtaH sa mohinIjIvo'pi svargAccyutvA pUrvabhave jA timadakaraNAnnaTakule putrItvena samutpannA. atha pUrvabhavasaMvaMdhenAsmin bhave'pi mama tasyAM bhUritaraH snehA | caritraM lal // 11 // hA jAtaH, tat zrutvA vairAgyavAsitahRdayAste nRpanaTAtmajAdayaH sarve'pi jainadharma pratipedire. krameNa te sarve- 11 // 11 // | 'pi dIkSAM gRhItvA tIvratapo'gninA karmedhanAni prajvAlya saMprAptakevalajJAnA muktiM yayuH, // iti zrIilAtIputracaritraM samAptam // zrIrastu // A caritranI bIjI AvRtti zrIzubhazIlagaNIjIe racelA kathAkoSa nAmanA graMthamAMthI uddharone tenI / mUlabhASAmAM banatA prayAse sudhAro vadhAro karI jAmanagaranivAsI paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAje svaparanA zreyane mATe potAnA zrIjainabhAskarodaya presamAM chApIne prasiddha kayu. . // samApto'yaM graMthaH guruzrImaccAritravijayasuprasAdAt // OMOMOMOMOM CACACAREUna Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DB922eeeelpaleeeeeeee 0000000 545454545454545454545454545454545454545454575 | zrIilAtIputracaritraM samAptam 45454545 @@@@@delo 4444444444444444444444444544674 BeBe@@@@@@@@@@@@@Belo