Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pradIpa. .. pravatta ke zrIma galavijayajI.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // gam // dravya pradIpa +:0: ka nyAyatIrthaM-nyAyavizArada pravartaka zrIma galavijayajI. - prakAzakaH-- zrIyazavijaya jaina granthamALA-vyavasthApaka maMDaLa taraphathI zeTha premacandra ratanajI tathA zeTha candulAla punamacanda bhAvanagara. vI. sa'0 2447] [sa'vat 1977 kAlabAdevI roDa upara AvelA dhI inDIyana lakSmI prInTIMga varka samAM kezavalAla vagara sAre chApyu
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. - ----- - tIrthakare potAnAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane antarAya-A cAra, AtmAnA mULa guNane dabAvavAvALAM je karma che tene sarvathA kSaya karI tamAma padArthane sAkSAtkAra karavAvALuM kevaLa jJAna pedA karI saMpUrNa lokAlokane sAkSAt karI upadeza devAno prAraMbha kare che. tenI daSTie jeTalA padArtho Ave che te tamAmanuM kathana te kadApi thaI zake ja nahi, kAraNa ke kathana mukhadvArA thaI zake che ane mukhathI te zabda anukrame nIkaLI zake tethI jagatanA tamAma padArthonuM kathana kevI rIte thaI zake te sahaja samajI zakAya tema che. jeTalA padArtho jovAmAM Ave che tenA anantamA bhAganuM paNa kathana thaI zakatuM nathI te pachI vizeSanI vAta ja zI karavI? abhilASya karatAM paNa anabhilASya padArtho anantaguNuM che, ane jeTalA abhilASya che te paNa saMpUrNa kahI zakAya tema nathI te bIjAonI vAta ja zI karavI? ane jeTalA upadiSTa padArtho che te padArthonA saMgraharUpa zAstranuM guMthana je na hoya te bhaviSyakAlIna jIne te dvArA lAbha kevI rIte ApI zakAya te paNa vicAraNIya thaI paDe. eTalA mATe parama kRpALu evA tIrthaMkaranA ziSya ke jene gaNadharanA nAmathI oLakhAvavAmAM Ave che teo pate te upadezamAMthI padArthone grahaNa karI je zAstranuM guMthana kare che tenuM nAma dvAdazAMgI samajavuM. te paNa ghaNuM vistRta hovAthI ane zakti, saMhanana, buddhi vigerenI divase divase maMdatA thavAthI bhavabhIrU ane tINa buddhizALI AcArya
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnA tenA sArarUpe upAMganI racanA kare che. prAkRta bhASA ge renA abhyAsa alpa hAvAne lIdhe te upAMgo dvArA jyAre yathArtha lAbha lai zakAtA nathI ema jANavAmAM AvyuM tyAre kRpAsindhu AcAryAe temAMthI bhAva laine tattvArtha sUtra, navatattva, jIvavicAra, sagrahaNI, kSetrasamAsa grantha ka ka prakRti, pa`casa'graha vigere prakaraNA banAvyA che, jema vaidya jevA prakAranA daMradI haiAya tevIja rIte tenI nADIne anukula davA kare tyAreja te samayajJa kahevAya tema AcA paNa deza, kSetra, kAla, bhAvanuM jevI rIte pUrvAcAryAM anusaraNa karatA AvyA che tevIja rIte anusaraNa karI upadezAmRtanuM pAna jo karAve teAja bhavyajIvanA kalyANanI sAtha peAtAnu paNa kalyANa ane sAtheAsAtha jagamAM hitAvaha thaI zake, anyathA nahi, ema mArU' mAnavu` che. tevA prakaraNa paNu saMskRta ane prAkRta bhASAmAM heAvAthI jene te bhASAnA abhyAsa bIlakula na heAya tene te te lAbhakartA nIvaDI zakeja nahi. te mATe mAtRbhASAmAM tevA graMthAnI jarUra che ane anuvAdarUpe samajAvavAnuM kAma te karI zake ke jeNe gurUgamapUrvaka tevA padArthonA sArI abhyAsa karyAM hAya. che vamAna kALamAM tevA padArthAne jANavAne sArU jo ke keTalAka granthA bahAra AvyA che te paNa vAstavika rIte vicAra karatAM te kharAkhara satASadAyaka thai zake tema lAgatuM nathI. jo ke taddana na heAya tenA karatAM tevA granthA paNa ThIka che; paraMtu ATalAthI besI rahevAnu` kAma nathI. je granthA samaya oLakhI lakhavAmAM Ave teja ghaNA upayAgI thai paDe. hAla tevA granthA lakhavAmAM keTalAka lekhake sArI utsAha dharAve che ane pratipAdaka zailithI kAma paNu sArU kare che e ghaNA AnaMdanA viSaya che. ATaluM prAsaMgika kahyA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAda prastutamAM jaNAvavu joie ke cha dravyanA pratipAdakarUpa dravyapradIpa granthanI racanA paNa Adhunika jana samAjane cha dravyanu jJAna meLavavAmAM upayAgI thaI paDe teTalAja mATe gurjara bhASAmAM karavAmAM AvI che. A granthanI andara upAdhAtamAM jaina darzananI uttamatA, pramANa, naya ane saptabhaMgInA sAmAnya vicAra karavAmAM AvyA che. padArthanuM sAmAnya lakSaNa jaNAvyA khAda caitanyasvarUpa AtmAnuM lakSaNa, caitanyazaktinA prAdurbhAvanAM bAhya ane Abhyantara kAraNeAnuM ddigdana tathA jIvanI sAthe karmanA saMbaMdhanA vistRta vicAra paNa karavAmAM Avye che, ane sAtheAsAtha AtmA saMbadhI nityAnityanA vicAra paNa bahu sArI rIte karavAmAM AvyeA che. kica, AtmAnI siddhi paNa yukti ane pramANudvArA karavAnI sAtha pRthvI, pANI, teja, vAyu ane vanaspatinI aMdara paNa AtmA che ke nahi e samadhI vicAra karavAnI taka paNa bhUlavAmAM AvI nathI, ane indriyAthI paNa AtmA nyArA che A vAta paNa yuktipuraHsara samajAvavAmAM AvI che. jIvanA bheda, sa`sArI ane meAkSanA jIvAnI TuMka samajaNanI sAtha mukti meLavavAnAM kAraNeA, tamAma jIvA meAkSamAM javAthI saMsAra jIvathI zUnya thaI javAnA praznA ane tenA uttarI paNa yuktipUrvaka samajAvavAmAM AvyA che. ATalu jIva saMbadhI vivecana karyAM bAda pAMca prakAranA ajIva dravyamAM prathama dharmAstikAya ane adharmAstikAyanuM paNa khUba vistRta vivecana karavAmAM Avela che. A e
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAne ghaNA leAkA nahi mAnatA hovAthI te saMbadhI vizeSa praznA thAya e sabhavita che, teTalA mATe A e dravye yukita-pramANadvArA samajAvavAmAM AvyA che. AkAza dravyanu keTaluka vivecana karyAM khAdya pralanA vivecanamAM vicArabhinnatAnA avakAza jaNAvavAnI sAtha kAla dravyarUpa nathI, kintu dravyanA paryAyarUpa che ema sArI rIte jaNAvavAmAM Avyu che, ane prAsa'gika alAkAkAzanI siddhi paNa karavAmAM AvI che. A tamAma vivecana karyAM pachI chaThThA pudgaladravyane paNa lakSaNapUrvaka samajAvavAmAM Avela che. pudgalanA vicAramAM zabda paNa pudgaladravyathI ane che-A vAta upara khAsa lakSya ApavAmAM Avyu che. apara ca, pudgalanA vivecananA prasaMgamAM bandha, sUkSmapaNuM, sthUlapaNuM, saMsthAna, bheda, andhakAra, chAyA, Atapa, uddAta vigere padArthonu' paNa vivecana karavAmAM Avela che. A chanI aMdara eka cetanadravya che ane bAkInAM pAMca acetanadravyeA che. Azrava, andha, saMvara, nirjarA vigerenA AnI aMdaraja samAveza thai jAya che parantu A sakSipta vivecanamAM tenA ullekha karavAmAM AvyA nathI. e tamAmanu* vivecana tattvAkhyAnanA uttarArdhamAM vistArathI karavAmAM Avaze. cha dravyanA vivecanarUpa A granthanI aMdara pramAdathI athavA ajANuthI je kai skhalanA thai hoya te jaNAvavA vAMcaka varga prayatna karaze te te khIjI AvRttimAM upayogI thai paDaze. lI. maMgalavijaya.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. ...... viSaya. 1 upadyAta 2 pramANane sAmAnya vicAra .... 3 sAmAnya na vicAra 4 saptabhaMgIsaMkSepa 5 padArthanuM lakSaNa 6 dravyanuM bIjuM lakSaNa 7 AtmanirUpaNa 8 AtmAnI siddhi 9 AtmAnI sAthe karmanA saMbandhane vicAra 10 anAdi saMbandhanA paNa nAzane upAya 11 jIva sabandhI vivecana 12 pRthvImAM jIvanI siddhi 13 pANImAM jIvanI siddhi 14 tejamAM jIvanI siddhi
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH ja vAyumAMdhanI siddhi .. .. 16 vanaspatimAM jIvanI siddhi .. ..... 1NI vigeremAM jIvanI siddhi ajIvatatvanirUpaNa .... 19 dharmAstikAya tathA adharmAstikAyanuM nirUpaNa 20 AkAzanuM nirUpaNa 21 kAlanuM nirUpaNa . . 22 pudgaladravyanuM nirUpaNa ... 23 zabdamAM pudgala dravyapaNanI siddhi ...
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namaH zrI prabhudharmasUra dravya-madIpa. upadhAta. sarva darzanazAstromAM jaina sAhitya divase divase jevI rIte prakAzamAM AvyuM che tevI rIte je tenA pracAra mATe satata prayatna karavAmAM Ave te huM nathI dhArI zakato ke te dareka karatAM agragaNya bhAga na laI zake. je lekene jena darzana jevAne suavasara prApta thayela che te leke te tenI gaMbhIratA, yukita-nipuNatA ItyAdika viSe eka avAje ud ghoSaNA karI rahyA che ane bIjAone paNa pote kahe che ke jene nirvANa padanI prAptinI IcchA hoya teNe te jarUra tene abhyAsa kare jaIe. yathArtha rIte gurUgama pUrvaka je jena sAhityane abhyAsa karavAmAM Ave che tethI adha; patana thAya ema kadApi samajavuM nahi, paraMtu dina pratidina ura keTinIja prApti thAya e vAta svAnubhavasiddha che. - jaina darzanamAM jIva ane ajIva e be padArthanA vivecananI uparAMta kamane jIvanI sAthe kevI rIte saMbandha thAya che ane tenAthI mukata kema thavAya che e saMbadhI vivecana
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ te evI sUkSma dRSTithI khArIka rIte karavAmAM Avyu' che ke tevuM anyatra karavAmAM Avyu nathI ema kahIe tA paNa lagAra mAtra atizayAkita jevu` cheja nahi. pramANa-prameyanA vivecana mATe paNa samatitaka, syAdvAdaratnAkara, anekAnta jayapatAkA jevA prADha nyAyanA granthe ke jemAM bIjA sAmAnya purUSa te praveza paNa karI zake nahi tevA jyAre vidyamAna che, tyAre tenI AgaLa bIjA dAnika granthe kevA prakAranA che te viSe te svaya' abhyAsa karavAthI abhiprAya ApI zakAya tema che, emAM bIjAne samajAvavAnI kAMi paNa AvazyakatA cheja nahi. vaLI e vAta paNa vidita che ke jyAre vAstavika padArthanuM jJAna thAya tyAre IndrajALanI mAphaka mAyika padArtha upara budhdhimAnAne meha kadApi thai zake nahi. je padArtho 'yutirUpa kaseATI upara AvavAthI vikharaI jAya tevAne vayAputranI mAphaka padAtha ja kevI rIte kahI zakAya ? pramANa ane naya A baMne tattvA jaina dananuM vAstavika jJAna saMpAdana karavAmAM mukhya sAdhana rUpa che. te sivAya jaina darzanarUpa vajramaya killAmAM praveza thai zakeja nahi. A baMne upAyA evA majabuta che ke te dvArA game tevA gahana padArthanuM paNa jJAna karavAmAM lagAra mAtra kaThinatAnA avakAza rahetAja nathI, parantu A be tattvAnI jayAM sudhI yathArtha oLakhANa thAya tehi tyAM sudhI bIjA' tattvonI oLakhANa paNa vandhyAputra samAna samajavI. padArtha eLakhavAnA be prakAra che. prathama prakAra svArthA dhigamanA nAmathI jyAre prasidhdha che, tyAre khIjAne parArthAdhigama kahevAmAM Ave che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaH
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryavajJAna ane kevaLajJAna A pAMca prakAra svArthAdhigamanA samajavA. pAMca Indriye ane mane dvArA yogya dezamAM rahelI vastune je oLakhAve te matijJAna kahevAya. zrotra indriyathI zabda zravaNa karyA bAda mane dvArA padArthaviSayaka . Antarika je baMdha thAya te zrutajJAna kahevAya. Idriya ane mananI apekSA vinA avadhi jJAnAvaraNIya karmanA kSaye pazamathI rUpI padArthane je bodha thAya te avadhijJAna kahevAya. tevIja rIte manaH payarvajJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI bIjA lokoe cintavana karavA mATe grahaNa karela ane mane rUpathI pariNata thayela je mane vargaNa dravya tene je sAkSAtkAra kare te manaHparyava jJAna kahevAya. kevaLajJAnAvaraNIya karmanA kSayathI tamAma padArthone je sAkSAtkAra kare tene kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. A pAMca jJAna svArthAdhigama svarUpa che. pramANane sAmAnya vicAra. bIjAne samajAvavAnI khAtara je vAkya--racanA karavAmAM Ave ane te dvArA parane je baMdha thAya tene parArthAdhigama kahevAmAM Ave che. te parArthAdhigama paNa zruta jJAna rUpa hovAthI tene pakSa pramANa rUpa samajavuM. matijJAna paNa indriya tathA anidriya dvArA thatu hovAthI te vyAvahArika pratyakSa rUpa che. ane pAramArthika rUpe te te paNa pakSaja che. avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane keLavajJAna A traNane te pratyakSa pramANu rUpa samajavAM.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya naya vicAra. uparyukata pramANathI prakAzita thayela je padArtha, te viSayaka jUdI jUdI daSTithI utpanna thatA yathArtha je jUdA jUdA abhiprAye tene naya kahevAmAM Ave che. daSTAnta tarIke jema ekaja jInadattane judA judA abhiprAyathI kAko, bhAI, pitA, putra, mAme, bhANeja, bhatrIje, jamAI, sAsare, sAthe vigere upanAmathI saMbodhavAmAM Ave che te jUdA jUdA sApekSa abhiprAyane naya sivAya bIjI koI paNa samajavAnuM cheja nahi arthAt pramANathI prakAzita thayela padArthanA pratyeka dharma dvArA tenI upara vizeSa prakAza pADavAvALA abhiprAyane ja naya samaja. padArtha mAM ekaja dharma raheluM che ema te kaI paNa budidhazALI kahI zake tema nathI, paraMtu aneka dharmavALI vastumAM amuka dharmane anukuLa je abhiprAya bAMdha tene jena zAstrakAra naya kahe che. A pramANa ane naya e be sAdhanadvArA jaina darzananuM jJAna sArI rIte saMpAdana karI zakAya tema che. atae pramANanayadvArA jIvAdi padArthanA dareka paryAyanuM yathArtha jJAna saptabhaMgI dvArA je karavuM tene pramANa saptabhaMgI ane naya saptabhaMgI kahevAmAM Ave che. te saptabhaMgInuM vizeSa vivecana je ke saptabhaMgI-pradIpa nAmanA granthamAM karavAmAM AvyuM che te paNa sthAlIpulAka nyAyathI A ThekANe paNa vAnakI rUpe kiMcit varNana je karavuM te paNa asthAne gaNAze nahi.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptabhaMgI saMkSepa. ekaja padArthanI aMdara sApekSa rIte rahela astipaNu, nA stipaNuM, jJeyapaNuM, vAsyapaNuM, nityapaNuM, anityapaNuM, sAmAnyapaNuM, vizeSapaNu' vigere aneka dharmonI madhye dareka dharmaviSayaka praznanI upasthiti thavA chatAM paNa pratyakSAdi pramANeAthI avirUddhapaNe je vidhipratiSadharUpa dharmAnA paryAlAcanapUrvaka syAt padanA cihanavALA je vacananA sAta prakAra tenu nAmaja sapta`gI samajavuM. te vAta dRSTAntadvArA samajAvavAmAM Ave che. kapaDAmAM kevaLa sattva dharma ja che ema jo kahevAmAM Ave te te vAkaya paripUrNa samajavuM nahi, kAraNa ke vajra sutaranu banelu hAvAthI te dravyanI apekSAe jo ke kupaDAmAM sattva che tA paNa mATI vigerethI vastra nahi banelu hAvAthI te dravyanI apekSAe vicAra karatAM kapaDAmAM sattvanA vAdhI khIe asattva nAmanA dharma mAnavAmAM paNa lagAra mAtra aDacaNa jevu cheja nahi. temaja vastra anityaja che ema jo sAhasathI kahevAmAM Ave to te vAkaya paNa adhurUMja samajavu, kAraNa ke teja vastra phADIne jayAre keTa, jAkITa, khamIsa vigere vastue banAvavAmAM Ave che tyAre tenI apekSAe vajrane anitya kahevAmAM jo ke aDacaNa nathI teA paNa puddagala dravya rUpe tene nAza khIlakula na thatA hAvAthI te. anityaja che ema ApaNAthI vicAra karyAM sivAya kevI rIte khelI zakAya? mATe dareka ThekANe amukanI apekSAthI sattva che, amukanI apekSAthI asattva che, amukanI apekSAthI nitya che ane
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ amukanI apekSAthI anitya che ema kahIe tyAre ja te vAkaya paripUrNa kahevAya. atae dareka ThekANe apekSAne sUcaka zabda prayoga karyA sivAya te tevA arthanuM bhAna thaI zake nahi ema cokkasa samajavuM. jo ke syAdvAdanA sArA abhyAsIne te apekSAsUcaka zabda vinA tevA prakArane baMdha thavA sulabha che, paraMtu ane kAMtavAdamAM je lekee kuzaLatA meLavI nathI tene mATe te khAsa karI apekSA-sUthaka zabdano prayoga kare jarUra che. sAta vacana prayoganI samajaNa. 1 prathama vacanapraga-kapaDuM anitya che A kathana paNa yathArtha che. paraMtu amuka apekSAthI samajavuM. A vAkayathI keTa, jAkITa, khamIsa, vigere kapaDAnA paryAye banatA hevAthI te paryAnI apekSAe kapaDAmAM mukhya rIte anityanuM vidhAna che ema samajavuM. 2 bIjo vacanaprayoga-kapaDuM anitya nathI arthAt nitya che; A kathana paNa amuka apekSAthI barAbara samajavAnuM che. A vAkyathI paNa jo ke keTa, jAkITa, khamIsa vigere paryAyanI apekSAthI kapaDAmAM anityanuM vidhAna che te paNa sutararUpa pudgala dravyanI apekSAthI ene nAza nahi te hovAthI tenI apekSAe kapaDAmAM mukhyarUpe anityane niSedha samajavAne che. 3 trIje vacanapraga-keIe kahyuM je kapaDuM anitya che ane nitya paNa che. A kathana paNa amuka apekSAe vicAra karatAM barAbara mAluma paDe che, kAraNa ke paryAyathI vicAra
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ koM anityatAneA paNa anubhava thAya che ane dravyathI vicAra karatAM nityatA paNa anubhavageAcara che. A vAkayathI anityapAnu vidhAna ane niSedha A baMne dharmonu' anukrame thana samajavAnu che. 4 ceAtheA vacanaprayAga-kapaDuM kaI apekSAe avaktavya che. trIjA bhaganA kathana pramANe te kapaDuM anitya ane nitya che ema baMne rIte anukrame batAvavAmAM kAMIpaNa aDacaNa jevu' nathI. paraMtu anukramane cheDIne eka kAlamAM eka sAthe kapaDu anitya che ema jo kahevu hoya to tene mATe anitya athavA nitya A bemAMthI kAipaNa zabda kAma lAgatA nahi hovAthI avakatavya zabdathI tenA vyavahAra karavAmAM Ave che. vAta paNa kharAkhara che. kapaDAmAM nityapaNAne jema anubhava thAya che tema anityapaNAne paNa anubhava thAya che. AthI ema samajavAnuM nathI ke kapaDuM' kevaLa nityaja che athavA tA anityaja che, paraMtu nityAnitya svarUpa vilakSaNa jAtivALu paNa che. AvA samayamAM kapaDAne vAstavika rUpe anitya ane nitya ema kha'ne anukrame nahi batAvatAM jyAre eka sAthe batAvavuM hoya tyAre tene mATe khAsa ke| zabda nahi heAvAthI kapaDu avakatavya che ema kahevAmAM Ave che. koIpaNa zabda eka sAthe nityanI sAthe anityanu pratipAdana karavAnuM sAmarthya rAkhI zakatA nathI, kAraNa ke tevI rIte pratipAdana karavAmAM zabdanI zakita cheja nahui. eka vAra uccAraNa karela zabda ekaja anuM pratipAdana karI zake che. A ThekANe vicAravAnuM e che je eka sAthe mukhyapaNe nahi kahI zakAtA evA nityatva ane anityattva dharma avakatavya
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdathI paNa kahI zakAtA nathI, paraMtu te dharmo pradhAnapaNe eka sAthe nahi kahI zakAtA hovAthI vastumAM te dharmonI mAphaka avaktavya nAmane dharma mAnavAmAM Ave che, atae avaktavya dharmane avaktavya zabdathI vyavahAra kare teja ucita gaNAya. .. te upara batAvela cAra vacana-prayAga paikI prathamanA be to mULa vacanaprAge che, ane pAchaLanA be te prathamanA be vacanapraganA saMbaMdhathI utpanna thayelA che. amukanI apekSAthI kapaDuM anitya che ane amukanI apekSAthI nitya che. A be vAko je arthane batAve che teja arthane trIjo vacana pravega anukrame batAve che, ane teja arthane eka sAthe betAvanAra cethA vacanapraga upara vicAra karatAM sahaja samajI zakAya tema che ke kapaDuM keI apekSAe avakatavya paNa che. paratu ekAntathI kapaDuM avakatavyaja che ema samajavAnI bhula keIe lagAra mAtra karavI nahi. ema mAnavAthI te amukanI apekSAe kapaDuM anitya che, amukanI apekSAe kapaDuM nitya paNa che. AvuM je vakatavyapaNAnuM bhAna thAya che te bIlakula nahi thAya. A cAra vacananA prayoga uparathI antima traNa paNa utpanna karI zakAya che. pa pAMcame vacanapraga-A pravega amukanI apekSAekapaDuM anityapaNAnI sAthe avaktavya che ema paNa samajAve che. 6 chaThe vacanaprayoga-amuka apekSAthI nityapaNunI sAthe avakatavya paNa che ema batAve che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 sAtamo vacanaprayoga- amuka apekSAthI kapaDuM anitya ane nitya hovAnI sAthe avaktavya paNa che AvI rIte khUba daDhatApUrvaka jaNAve che. bhAvArtha-kapaDAnI oLakhANa sAmAnyapaNe nitya, anitya ane avaktavya ema traNa prakAre karAvavAmAM AvI. emAMthI paNa koI apekSAe anityapaNunI sAthe avakatavyapAchuM paNa kapaDAmAM che e paNa bhulavA jevuM nathI, ane kaI apekSAe nityapaNAnI sAthe avaktavya paNa kapaDuM che temaja keI apekSAe anukrame niyatva tathA anityanI sAthe avaktavyapaNuM paNa jarUra mAnavA lAyaka che A traNa vacananA pravegane uparanA cAranI sAthe meLavavAthI sAta vacananA je pravega thayA tenA samudAyanuM nAmaja sapatabhaMgI rAkhavAmAM AvyuM che. A sAte vacana-proge jUdI jUdI apekSAe bhinna bhinna daSTie samajavAnA che; koI paNa cIja kevaLa ekAMta daSTie mAnavAnI cheja nahi. je kadAca ekane ekAMta daSTie mAnavA jaIe te bIjuM asatya Thare ane e vAta te keIne ISTa hoI zake nahi. - A saptabhaMgInA be vibhAga pADavAmAM AvyA che. ekanuM nAma sakalAdeza ane bIjAnuM nAma vikalAdeza. amukanI apekSAthI kapaDuM anitya che-A vAkyathI anityapaNuMrUpa kapaDAnA dharmanI sAthe bIjA paNa jeTalA dharmo temAM rahelA che te tamAmane baMdha karAvavAnuM kAma sakalAdezanuM che, ane vastunA tamAma dharmone viSaya karanArUM pramANuvAya paNa tenuM ja nAma che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 10 amuka apekSAthI kapaDuM anitya che-A vAkayathI kapaDAnA mAtra anityatva dharmane samajAvavAnuM kAma vikalAdezanuM che, ane teja vikalAdezane naya-vAkayanA nAmathI oLakhAvavAmAM Ave che. naya te pramANane aMza che; pramANa jyAre saMpUrNa vastune grahaNa kare che tyAre naya temAMthI eka aMzane pakaDe che. praznapratyeka anitya tathA nityatvanI apekSAthI trIjA vacana pravegane jUdI rIte zA mATe mAnavo joIe? kAraNa ke pratyeka ghaTa paTanI apekSAthI ghaTa paTa rUpa ubhayamAM jema kAMI paNa bheda mAluma paDatuM nathI. tema jyAre pratyeka nityatva tathA anityatvanI apekSAe nityatva anityatva rUpa ubhayamAM bheda mAlUma paDatuM nathI tyAre ubhayane pratipAdana karavAvALA trIjA vAkayane alaga mAnavAnI zI jarUra che? - uttara-pratyeka ghaTa paTanI apekSAthI ghaTapaTa ubhayane jema jUdA mAnavAmAM Ave che temaja A ThekANe trIjA vacana pragane paNa jarUra jUde mAnave joIe, kAraNa ke pratyeka ghakAra tathA prakAranI apekSAthI ghaTa paTa ubhayane jUdA mAnavAmAM nahi Ave te ekalA ghakAranA uccAraNa mAtrathI ghaTa padArthane baMdha thavuM joIe ane TakAra te nakAme che ema paNa sAtha mAnavuM joIe. Aja kAraNathI pratyekanI apekSAthI kamika ubhayane pratipAdana karavAvALA trIjA vacana pragane paNa tenI mAphaka jude mAnave joIe. pra-trIjAnI apekSAthI cothAmAM ze bheda che kemake trIjAmAM ubhayanuM anukrame bhAna thAya che ane cothAmAM eka
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 11 sAthe bhAna thAya che? kica, AvA prakArano khyAla te koIne paNa nathI ke ghaTa paTa ubhayanA adhikaraNamAM kamika ubhaya jUduM che, ane sAthe baMdha karAvavAvALuM ubhaya jUduM che. AthI e samajavAnuM je trIjAnI apekSAthI cethAne jUde bIlakula na mAnavo joIe. u-trIjAmAM astitvanAstitvarUpa ubhaya dharmanuM athavA te nitya-anityatva rUpa ubhaya dharmanuM prAdhAnya che ane cethAmAM avaktavyarUpa dharmAntaranuM prAdhAnya che. A kAraNathI trIjAnI apekSAe cothAne alaga mAnavAmAM Ave che. padArthanuM kevaLa savaja svarUpa che e niyama nathI, kemake svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvanI apekSAthI sattvanI mAphaka padravyAdinI apekSAthI asatva paNa jayAre dRSTigocara thAya che tyAre kevaLa sattvaja vastunuM svarUpa che ema kevI rIte mAnI zakAya? ema hovA chatAM paNa je kevaLa satvane ja padArthanA dharma tarIke mAnavAmAM Ave te paTa vigere tamAma dharmonI ghaTamAM sattA mAnavAthI jagamAM ghaTa sivAya bIjI kaI paNa vastu daSTigocara na thavI joIe. kica. A ghaTa che, paTa nathI A je prasidhdha vyavahAra che tene paNa ucacheda thaI javAne. aparaMca. kevaLa asattvaja vastunuM svarUpa nathI, kAraNake paradravyAdithI asattvanI mAphaka svadravyAdithI satva paNa anubhavasiddha che. je kevaLa para dravyAdinI apekSAthI asatvane ja mAnavAmAM Ave te zUnyatA sivAya jagamAM kaI paNa
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastunuM bhAna thavuja na joIe. mATe asatvanI mAphaka satvane paNa jarUra vastunuM svarUpa alaga mAnavuM joIe. tathA vastu kevaLa satvAsasva ubhaya rUpa ja che ema paNa mAnavAnI bhula keIe karavI nahi, kAraNa ke ubhayathI vilakSaNa jAtyantara dhama paNa jovAmAM Ave che. jema badAma, sAkara, varIALI, gulAbanAM phula, kALA marI, pANI, vigere sAmagrI maLavAthI ThaMDAM bane che ane te ThaMDaI e badhI cIjothI alaga vilakSaNa padArtha rUpe manAya che, temaja ubhayathI vilakSaNa jAtyantara rUpa avaktavya nAmane dharmAntara paNa jarUra jUdo mAnave joIe. kica. ubhayathI vilakSaNa avaktavya rUpa jAtyantaraja vastunuM svarUpa che, ubhaya dharma svarUpa vastu che ja nahi, e paNa niyama kadApi bAMdhave nahi, kAraNa ke eja ThaMDaI rUpa vastumAM pratyeka cIjonA guNo paNa jyAre alaga alaga mAluma paDe che tyAre vastune kevaLa avaktavyasvarUpa ja dharma che, ubhaya dharma cheja nahi ema kevI rIte mAnI zakAya? - bhAvArtha-prathamanA be mULa bhAMgAo che, ane pAchaLanA e saMgathI udbhavelA che, ane chellA traNa uparanA cArathI upajAvI kADhelA che ema samajavuM. A saptabhaMgI darekanI upara ghaTAvI zakAya che. e keIpaNa padArtha nathI ke jenI upara te ghaTAvI zakAya nahi. A prakAre saMkSepathI pramANa, naya, saptabhaMgI batAvyA bAda je dravyanI andara tene ghaTAvavAmAM Ave che te dravyanuM saMkSepathI kaMI svarUpa samajAvavAmAM Ave che. upaddaghAta rUpe ATaluM kahyA bAda have prastuta viSaya upara AvIe.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlakSaNa utpAda, vyaya ane dhravyathI je yukata hoya tene dravya kahevAmAM Ave che. A ThekANe dravya ane padArtha e be ekaja che ema khAsa khyAlamAM rAkhavAnuM che. je pitAnA mULa dravyarUpa anvayino tyAga ryA sivAya eka pariNAmane choDIne bIjA pariNAmane prApta kare tene utpAda kahevAmAM Ave che. A vAtane dRSTAntathI samajAvavAmAM Ave che. senAnA kaDAne bhAMgIne jayAre kadare banAvavAmAM Ave che tyAre te kaDA vigerenI avasthAe badalAvA chatAM paNa suvarNarUpa mULa dravya te sarvamAM vidyamAna che. temAMthI senuM pate pitAnA senApaNAno tyAga karyA sivAya kaMdarAnA AkArane je prApta thayuM tenuM nAma ja utpAda samajavo. potAnA mULa anvayi dravyane tyAga karyA sivAya pUrva paryAyane je nAza tha tene vyaya kahevAmAM Ave che. jema teja kaMdare utpanna thatAM senApaNAne tyAga karyA vinA pUrva paryAyarUpa kaDAne je nAza thaye teneja vyaya samaja. anvayi rUpathI jene nAza thayo nathI, ane thaze paNa nahi te daivya samajavuM. jema kaDuM bhAMgI kaMdare banAvavAmAM Avya, kaMdore bhAMgI vITI banAvavAmAM AvI, parantu suvarNa dravya te darekamAM anvayirUpe vartamAna che. athavA jema jinapAla bAlyAvasthAne tyAga karI yuvAvasthAne AdhIna thaye; tene tyAga karI vRdhdha thaye te paNa citanya rUpathI te
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jinapAlanA nAza thaye paNa nathI ane thavAnA paNa nahi, kintu te rUpathI zAzvata che tenuM nAmaja prAvya samajavu'. -- dravyanu khanuM lakSaNa. guNu paryAyavALu hoya te paNa dravya kahevAya. A ThekANe sahabhAvIne guNu kahevAmAM Aveche, ane anukrame thavAvALAne paryAya samajavA. dravyanA mULa e bheda che, jIva dravya ane ajIva dravya. temAM paNa ajIva dravyanA pAMca bheda che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, puddagalAstikAya ane kAla. jJAna-ddana vigere sAthe rahevAvALA jIvanA sahabhAvI guNA samajavA. devapaNuM, manuSyapaNu, ti 'capaNuM, narakapaNuM', purUSapaNuM, strIpaNuM, napusakapaNuM, bAlyAvasthA, sukha-duHkha, agurulaghu vigere kramabhAvI jIvanA paryAya samajavA. calana, sahAyapaNu, arUpIpaNuM, asa`khyAtapradezapaNu vigere sahabhAvI dharmAstikAyanA guNA samajavA, ane agurUlaghu vigerene kramabhAvI paryAya samajavA. sthiti, sahAyapaNu vigere adharmAstikAyanA sahabhAvI guNA ane aguralaghu vigere paryAye samajavA. rUpIpaNuM, acetanapaNuM, sakriyatva, pUraNa galana svabhAva vigere puddagalanA sahabhAvI guNA che. ane sUkSma paNuM, sthUla paNu",
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheda, andhakAra, chAyA vigere anukrame thavAvALAne paryAya kahevAmAM Ave che. vartanA, pariNAma, acetanapaNuM, arUpIpaNuM vigere kAlanA sahabhAvI guNo samajavA, ane atIta, anAgata, vartamAnapaNuM vigere kamabhAvI paryAye samajavA. prAsagika ATaluM vivecana karyA bAda darekanuM lakSaNa dvArA svarUpa samajAvavAmAM Ave che. Atma nirUpaNa. bAhya, Abhyantara bane nimittanI saddabhAva dazAmAM sAmagrIne anukuLa AtmAne caitanya nAmanA pariNAmavizeSane je AvirbhAva thAya tenuM nAma upaga kahevAya ane teja jIvanuM lakSaNa samajavuM. jema ghaDAnI utpattimAM daMDa, cake, dorI, kuMbhAra vigere bAhya nimi-te che, ane snehaguNavALI mATI vigere Abhyantara nimitta che. jyAre A baMne nimi-te hoya tyAre ghaDo utpanna thAya che. temaja matijJAna vigere upayogamAM paNa prakAzavALuM sthAna, padArthonI sAthe indriyone sayAga thave, ye dezamAM vastunuM rahevApaNuM vigere bAhya nimi-te samajavAM. jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama athavA kSaya vigere Abhyantara nimi-te samajavAM je jJAna saMpAdana karavuM te jJAnane anukuLa baMne nimite maLavAthI te jJAnane upaga thAya che. darzananI sAmagrI maLavAthI vastunuM sAmAnya rUpe bhAna karAvanAra darzana upayoga utpanna thAya che, ane jJAnanI sAmagrI maLavAthI vastune vizeSa rUpe bhAna karAvanAra jJAna upa
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga utpanna thAya che. AtmA pite jJAnAdi dharmathI sarvathA bhinna paNa ane abhinna paNa nathI, kintu bhinnabhinnarUpa jAtyatara che. jJAnAdi guNothI sarvathA bhinna AtmAne mAnavAmAM Ave to huM jANuM chuM, huM dekhuM chuM, huM jJAtA chuM, huM daTA chuM, huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM e je abheda pratibhAsa thAya che te kevI rIte thAya tene vicAra Apa pateja karaze, mATe sarvathA abhinna mAnI zakAya nahi. temaja jJAnAdi dharmo AtmAthI sarvathA bhinna che evI rIte paNa mAnI zakAya tema nathI, kAraNa ke A dhamI che, A dharmo che e je bheda pratibhAsa thAya che te bIlakula na the joIe. atae sarvathA bhinna tathA abhinna na mAnatAM bhinnabhinna rUpa jAtyantara mAnavA teja sarvottama che. vaLI, AtmA kevaLa nitya paNa nathI tathA anitya paNa nathI, kintu nityAnitya svarUpa che. je AtmAne sarvathA nitya mAnavAmAM Ave te hiMsA vigere temAM ghaTI zake nahi, ane jyAre hiMsAnI upapatti thaI zakatI nathI tyAre ahiMsAnI pAlanAte heyaja kayAMthI? kUTastha nitya AtmA niSkriya hovAthI maravAne paNa nathI ane mAravAvALe paNa jyAre nathI tyAre Apaja batAvIe ke tevA AtmAmAM hiMsA kevI rIte ghaTI zake, ane jyAM hiMsAja ghaTI zakatI nathI tyAM tenA abhAvarUpa ahiMsA ghaTeja kyAMthI e vAta paNa sahaja samajI zakAya tema che. kica, ahiMsAnI upapatti je darzanamAM banI zake nahi temAM ahiMsA rUpI kalpavRkSanA rakSaNa mATe karavAmAM Avela satya, asteya, brahmacarya, aparigraharUpa cAre bAjunI vADanI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 paNa zI jarUra che tene vicAra svayameva karaze; ane ahiMsA, satya vigere jyAM ghaTI zakatA nathI tyAM yoganA aMgabhUta cama-niyamanI AcaraNa paNa mehanI ceSTA sivAya bIjuM zuM kahI zakAya? nitya AtmAnI sAthe zarIrano saMbandha paNa pariNAmAntara thayA sivAya kevI rIte thaI zake, ane jyAre AtmAnI sAthe zarIrane saMbandha thai zakto nathI tyAre saMpUrNa saMsAra kAlpanika che, vAstavika nathI, ema mAnavAmAM zI aDacaNa che te jaNAvaze. dharmathI Urdhva gati maLe che, adharmathI ardhagati maLe che ane jJAnathI mekSa maLe che AvA vAkya upara vizvAsa paNa saMsAra kAlpanika Tharato hovAthI kevI rIte AvI zake? mATe, AtmA sarvathA nitya che ema bIlakula mAnavuM nahi. A doSathI mukata thavA mATe je AtmAne sarvathA anitya mAnavAmAM Ave te cArathI bhayabhIta thayela purUSa jema ceranI pahalIne Azraya le tenA jevuM gaNAya, kAraNa ke temAM paNa doSane avakAza barAbara rahe che. | sarvathA kSaNika AtmAnI andara paNa hiMsA vigere ghaTI zake tema nathI kAraNa ke tenA vinAza kAlamAM cirasthAyI vinAza karavAvALo jayAre bIje kaI cheja nahi tyAre hiMsA kone lAgu paDI zake, ane te sivAya ahiMsA paNa kevI rIte ghaTI zake ? A mAravAvALe che, A maravAvALo che, A vadhya che, A ghAtaka che, A upakArI che. A upakAraka che, A devAdAra che, A leNadAra che, amukane meM je hatuM,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ amukane yAda karuM chuM, A hiMsya che, A hiMsaka che evA je jagaprasiddha vyavahAra thAya che tenI paNa upapatti kevI rIte thavAnI, tathA kSaNavAramAM nAza thavAvALA AtmAnI ane ndara ahiMsAnI pAlanA paNa keNa karI zake, ane te sivAya mekSa paNa kevI rIte maLe, dharmathI Urdhva gati paNa kone, adharmathI ardhagati paNa kene, ane tattvajJAnathI vAsanAnA nirodharUpa mekSa paNa kone maLavAne ene ekAMta besI khUba vicAra karaze; mATe sarvathA anitya paNa AtmA mAnI zakAya tema nathI, kintu nityAnitya svarUpa tathA zarIrathI bhinnabhinna rUpa mAnavAmAMja hiMsA vigere sarvanI upapatti thavAnI. bAlyAvasthArUpa pUrva paryAyanA tyAgapUrvaka yuvAvasthArUpa je uttara paryAyana utpAda thaye tenuM nAma ja anityatA samajavI, ane caitanyapaNuM te baMne avasthAmAM rahevAthI tenI apekSAe AtmA nitya che ema kahevAmAM paNa lagAra mAtra aDacaNa nathI. jene koI paNa rUpathI nAza paNa na thAya tema utpAda paNa na thAya kintu sthira ekaja svabhAvavALo rahe evuM je nityanuM lakSaNa bAMdhavAmAM Ave te jarUra aDacaNa AvI zake. paraMtu navA navA paryAyone prApta kare te paNa pitAnA anvayi dravyathI jene nAza na thAya evuM nityanuM lakSaNa bAMdhavAmAM te kaI paNa jAtanI anupatti cheja nahi. A AtmA zarIrathI sarvathA bhinna paNa nathI tema abhinna paNa nathI, kintu bhinnabhinna rUpa che. je sarvathA bhinna mAna
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM Ave te gada bhane lAkaDI mAravAthI jema UMTane lAgatI nathI tathA vedanA paNa UMTane thatI nathI kintu gadheDAne ja thAya che temaja zarIranI upara talavAra vigerenA ghA mAravAthI paNa AtmAne vedanAne anubhava na tha joIe, kAraNa ke te baMne sarvathA bhinna che, parantu ema to cheja nahi; jarUra vedanAne anubhava te thAya che, mATe sarvathA bhinna paNa zarIra na mAnavuM joIe. sarvathA AtmAthI zarIra abhinna che ema je mAnavAmAM Ave te zarIrane vinAza thavAthI AtmAne paNa tenI sAthe nAza tha joIe, kAraNa ke Apa leka AtmAne zarIrathI sarvathA abhinna mAne che; ane jyAre AtmAne nAza thaye tyAre te zarIradvArA karela zubhAzubha phaLane anubhava paNa kene thavAne tene paNa sAthe vicAra karaze. AvA dethI mukta thavA mATe ja AtmAthI zarIra sarvathA bhinna nathI tema abhinna paNa nathI kintu bhinnabhinna svarUpa che ema jarUra mAnavuM joIe. tevAja AtmAnI aMdara dveSabuddhie duHkha devAthI tathA zarIrane vinAza karavAthI ane "huM ene mArUM" evA saMkilaSTa adhyavasAyathI hiMsA ghaTI zake che, kAraNa ke jyAre paryAyathI AtmAne nAza thato mAluma paDe che tyAre temAM pIDA vigere jarUra utpanna karAvI zakAya tema che. ane jyAM pIDA thatI hoya tyAM duHkha avazya thavuM joIe. jyAre bIjAne duHkha devAne prayatna karavAmAM Ave tyAre hiMsA kema na thAya eno vicAra Apaja karaze ane jyAre hiMsAnI upapatti thaI tyAre tenI virodhI ahiMsA paNa jarUra ghaTI zake. ane tenA bhAvamAM satyAdinI pAlanA paNu yuktiyuktaja che, ane jyAM ahiMsA satya vigerenI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 pAlanA hoya tyAM mukti paNa avazya maLI zake. pra. vadhya purUSe tevAja prakAranuM karma bAMdhela hovAthI jayAre te potAnA karmathI marato hoya tyAre mAravAvALAne hiMsA kevI rIte lAgu paDI zake, mATe nityAnitya pakSamAM paNa hiMsAnI upapatti thaI zakavAnI nahi. u. kaI paNa kArya kevaLa upAdAna kAraNa mAtrathI thaI zakatuM nathI, paraMtu temAM nimitta kAraNanI paNa apekSA jarUra rahe che. jema ghaTanuM upAdAna kAraNa mATI vidyamAna che te paNa jyAM sudhI daMDa vigere nimitta kAraNo ane kuMbhAra rUpa kartA kAraNa na hoya tyAM sudhI ghaDe kadApi banavAne nahi tema prakRtamAM paNa tenA hAthathIja te ThekANe maravA rUpa hiMsya karma svarUpa upAdAna kAraNa vidyamAna che te paNa zastra vigere nimitta tathA kartA kAraNa vigere sAmagrInI paNa apekSA jarUra rahe che. jyAre te sAmagrI paNa apekSita che tyAre Apa ja kaho ke mAravAvALAne hiMsA kema na lAge ane jyAre hiMsA lAgu paDI zake che tyAre tenAthI dUra thavA rUpa ahiMsA paNa jarUra ghaTI zakavAnI. hiMsAthI bacavAnA traNa upAya che. eka te sAce upadeza, bIje cAritra mehanIya karmane kSaye pazama, upazama tathA kSaya, ane trIjo zubha adhyavasAya. A traNa upAyenuM sevana karavAthI hiMsAthI bacI zakAya che. aeva svarga ane mokSanuM mukhya keI paNa sAdhana hoya te te kevaLa ahiMsAja che, ane te kalpavRkSanA rakSaNa mATe vADa tulya
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 satya vigerenI pAlana paNa nyAya-yukta che ema dareka budhimAnuM kabUla karI zake tema che. vyA che kAra patra bahAra kica, jema dIvAne prakAza jevaDuM sthAna maLe teTalA sthAnamAM vyApta thaIne rahe che temaja AtmA paNa sUkSma nAmakarmanA udayathI sUkSma zarIramAM vyApIne rahe che, ane bAdara nAmakarmanA udayathI sthala zarIramAM vyApta thAya che. jema talamAM tela che, dahIMmAM mAkhaNa che temaja zarIra mAtramAMja vyApIne rahevAvALe AtmA che. dharmathI Urdhva gati ane adharmathI adhogati tathA jJAnathI mekSa A vAkaya paNa zarIrAvacchinna AtmAne mAnavAthI ja caritArtha thaI zake che, parantu vyApaka mAnavAthI te kaI paNa rIte enI upapatti thaI zakavAnI nahi, kAraNa ke jyAre AtmA vyApaka che tyAre te te sarva ThekANe che te Apaja batAvIe ke adhogatithI UrdhvagatimAM paNa koNa javAna ane mokSa paNa kene? jyAre keIpaNa sthAna khAlI cheja nahi tyAre gamana paNa kevI rIte thavAnuM ane gamana sivAya nIce UMce javApaNuM paNa kone-ene vicAra ekAntamAM besIne karaze te jarUra vAstavika arthane khyAla AvavAne. manuSya, tiryaMca, deva ane nArakI vigere paryAnuM anusaraNa karavAvALe paNa teja AtmA che, arthAt bhavAntaragAmI paNa AtmA che te viSe kaMIka vizeSa vivecana karavAmAM Ave che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AtmAnI siddhi. bAlaka utpanna thatI vakhate mAtAnuM stanapAna karavAnI pravRtti potAnI meLeja karavA lAge che. jema bIjA divasamAM potAnI meLe kare che temaja utpatti kAlamAM paNa zikSaNa vinA jyAre tevI pravRtti ApaNuM dRSTigocara thAya che tyAre tene pUrva bhavane tevA prakArane abhyAsa che ema jarUra ApaNe mAnavuM joIe. je ene pUrvabhavane abhyAsa na hoya te utpanna thayA bAda tarataja potAnI meLe tevA prakAranI pravRtti kevI rIte karI zake? kadAca samaje ke akasmAt tevA prakAranI pravRtti karI te paNa te dUdhane peTamAM ja laI javuM, bahAra thuMkIne kADhavuM nahi evuM jJAna kayAMthI AvyuM? mATe pUrvabhavane abhyAsa mAnyA sivAya A sarva upapattio thaI zakavAnI nahi ema jarUra samajavuM pUrva janmanI andara paNa tevA prakAranI pravRtti tenA agADInA bhavanA abhyAsathI samajavI. evI rIte paraMparA mAnatAM saMsAra paNa anAdi sidadha thAya che; ane jayAre saMsAra anAdi che tyAre bhavAntara paNa jarUra che ema khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. jJAnAdi guNe AtmAnAja samajavA, zarIranA nahi; kAraNake ghaDAnI mAphaka zarIra jaDa ane mUtta che, cakSuthI pratyakSa paNa che, ane AtmA te citanya zaktivALa tathA amUrta che, indriyapratyakSathI paNa rahita che. je padArtha rUpI hoya tenuM ja indriyadvArA pratyakSapaNuM thAya, mATe AtmAnAja jJAnAdi guNa samajavA e vAta cokaksa thaI samajavI. kica, zubhAzubha karmano kartA ane tenA phaLane bheMkatA paNa AtmA ja che, kemake karma sivAya eka rAjA, eka raMka,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka regI, eka nIrogI, eka prajJAvAna bIje budhirahita, eka kAntivALe, bIje kharAba rUpavALe, eka dhanADhaya, bIje daridra, eka sibhAgyazALI, bIje durbhAgI evI vicitratA kevI rIte banI zake?--mATe karmane saMbaMdha paNa AtmAnI sAthe mAnave joIe. AtmAnI sAthe karmanA saMbaMdhane vicAra. pra. karmanI sAthe jIvane saMbaMdha anAdikAlathI mAneche, athavA sAdi kahetAM amuka samayathI zarU thaye ema mAne che-A be prakane te viSayamAM karavAmAM Ave che. je sAdi saMbaMdha mAnaze te temAM paNa traNa praznanane avakAza jarUra rahevAne, ane te e ke prathama jIva ane pAchaLathI karma thavAthI saMbaMdha thaye ema ApanuM mAnavuM che athavA te prathama karma thayAM ane pAchaLathI jIvanI sAthe saMbaMdha thaye, athavA DAbA jamaNuM gAyanAM zIMgaDAMnI mAphaka baMne sAthe utpanna thayAM ane sAthe saMbaMdha thayo ema mAne che-AvA prakAranI zaMkA te jarUra utpanna thavAnI. temAM paNa je prathama pakSa mAnazo te jyAM sudhI karma utpanna thayAM nahi tyAM sudhI jIva karma vinAne hovAthI sidhdha samAna ja che, ane jyAre karma utpanna thayAM tyAra pachI niSkarma jIvanI sAthe saMbaMdha thaye-AvuM je kadAca prathama pakSanA svIkArathI mAnavAmAM Ave te jema saMsAranA jIvonI sAthe saMbaMdha thaye temaja mekSanA jIvonI sAthe saMbaMdha kema
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 na thAya, kAraNa ke niSkama paNu' to kama utpanna thayAnI pahelAM baMne jIvAmAM kharAkhara che, tyAre evI kai rAja AjJA nathI ke niSkama hAvA chatAM paNa ekanI sAthe karmanA sabandha thAya ane bIjAnI sAthe na thAya; ane jayAre mekSanA jIvAnI sAthe sabandha thayA tyAre tA meAkSanA jIvA sa`sArI rUpe thayA ane saMsAranA jIvA jayAM sudhI kama pedA thayAM nathI tyAM sudhInI avasthAmAM sidhdha svarUpa che ema paNa kevI rIte na kahI zakAya enA vicAra Apaja karazeA. athavAtA baMnemAM karmanA sabandha thavAthI kha'ne sa'sArI che, meAkSanA jIva kAI cheja nahi, athavAtA ane mokSanA che, saMsArI jIva kAi paNa nathI ema kahevAmAM paNa atizAkita nathI, mATe prathama pakSa AdaraNIya nathI. A dveSathI khacavAnI khAtara jo bIjo pakSa mAnavAmAM Ave tA te paNa doSa grasta hAvAthI AdaravA lAyaka cheja nahi, kAraNa ke '"jyikSe rati ma'arthAt mithyAtvAdi hetudvArA je karavAmAM Ave tenuM nAma karma kahevAya. A kathanathI e bhAva nIkaLyA je jyAM sudhI kriyA karavAvALI vyakita nathI tyAM sudhI enuM karma nAmaja kevI rIte ApI zakAya ? jema pitA vinA putranI utpatti thai zakatI nathI temaja jIva vinA kanI utpatti kayAMthI thAya tenA vicAra Apaja paNa karazeA. mATe bIjo pakSa paNa ApathI mAnI zakAya tema nathI. have rahyA trIjo pakSa. te paNa upAdeya rUpe thai zake tema nathI, kAraNake sAthe utpanna thavA vALA padArthAmAM kartA ka paNa' kAi paNa ThekANe jovAmAM AvatuM nathI. jema sAthe utpanna thayela gAyanAM e zIgaDAMnI andara amuka zIMgaDu
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 kartA che ane amuka karma che e vyavahAra thaI zakatuM nathI temaja jIva ane karmane je sAthe utpanna thayela mAnavAmAM Ave te temAM paNa jIva kartA che ane karma tethI utpanna thacelAM che evo vyavahAra kevI rIte thaI zake e vAta sahaja samajI zakAya tema che. mATe trIjo pakSa paNa ApathI mAnI zakAya tema nathI. AthI e siddha thayuM ke sAdi pakSa yukitavikaLa hovAthI ApanAthI mAnI zakAya tema cheja nahi, ane anAdi pakSa mAnavAmAM paNa jema jIva ane AkAzano anAdi kALane saMbandha hevAthI tene nAza thaI zakato nathI arthAta anAdi ananta che temaja jIvanI sAthe je karmane saMbadha anAdi mAnavAmAM Ave te tene nAza bIlakula thavAne nahi ane jyAre karmane saMbandha barAbara che tyAre mukita kevI rIte maLI zake, ane jyAre mukita maLI zake tema cheja nahi tyAre tene mATe, niyama vigere emanA aMgonI athavA te samyagadarzana, samyagrajJAna ane samyakacAritranI pAlanA paNa zA mATe karavI joIe? mATe baMnemAMthI eka paNa pakSa buddhimAnathI AdarI zakAya tema cheja nahi. - u. sAdi pakSamAM traNa prazna karI je je dezanuM ArepaNa karavAmAM AvyuM te tamAma doSe kSemakuzaLapUrvaka te pakSa mAnavAvALAnA gharamAM ja rAkhavA ThIka che, kAraNa ke jyAre ame sAdipakSa mAnatA nathI tyAre te deze ane kevI rIte lAgu paDI zake teno vicAra karavAnuM kAma prazna upasthita karavAvALAne soMpavAmAM Ave che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 bIjA anAdi pakSa viSayamAM je denuM AropaNa karavAmAM AvyuM te dene jyAM sudhI udhAra karavAmAM Ave nahi tyAM sudhI tene svIkAra thaI zake nahi e vAta eka bALaka paNa samajI zake tema che; atae tene udhAra kare e mukhya kartavya rUpa hovAthI prathama te upara lakSa ApI te pakSane sthira karavAmAM Ave che. bIja ane aMkuranI mAphaka parasparakArya kAraNarUpa hovAthI zarIra ane karmane saMbaMdha anAdi kALane che ema sajanene svIkAravuM ja paDaze. jema bIja agADI thavAvALA aMkuranuM kAraNa che ane thaI gayelA aMkuranuM kArya che, aMkura paNa ethI thavAvALA bIjanuM kAraNa che ane thaI gayela bIjanuM kArya che tema zarIra paNa tethI agADI thavAvALA karmanuM kAraNa che ane pUrvanA karmathI baneluM hovAthI tenuM kArya che ane karma paNa tethI agADI thavAvALA zarIranuM kAraNa che, ane je dvArA te karma pedA thayelAM che te zarIranuM kArya che. mATe jema bIjathI aMkura utpanna thAya che ane aMkurathI bIja utpanna thAya che e vyavahAra anAdikALane che temaja zarIrathI karma ane karmathI zarIra e vyavahAra paNa anAdi kALathI cAlyA Ave che ema jarUra samajavuM. ane jyAre zarIra karmane saMbaMdha anAdikALane che tyAre tene kartA paNa avazya hovuM joIe, ane je e saMbaMdha kartA che tenuM nAmaja jIva samajavuM. ghaDAnI utpattimAM kartA, karma ane karaNa A traNa kArakanI jarUra paDe che. kuMbhAra kartA che, ghaTa kArya pateja karma
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 ghaTa che ane daMDa karaNa che. bIjA khadhAM nimitta kAraNA che. jema kuMbhAra daMDa vigere karaNanI sahAyatAdvArA kA mAM saphaLatA meLave che, temaja jIvapaNu zarIra banAvavAmAM karUpa karaNanI sahAyatA rAkhe che, kAraNa ke te sivAya zarIra maLI zakeja nahi. jo ka sivAya paNa zarIra banatu hoya tA meAkSanA jIvAne paNa maLavu' joie; mATe khAsa dhyAna rAkhavu' joie ke karma sivAya zarIra aneja nahi. ane jyAre kama pedA karavu... hAya tyAre zarIranI sahAyatAnI jarUra paDe che. jo zarIra vinA paNa karma pedA thAya che ema mAnavAmAM Ave te azarIrI sidhdhanA jIvAne paNa karyAM pedA thavu joie; mATe ka paNa zarIrivanA peddA thatuM nathI e vAta paNa bhUlavI na joie. prastutamAM jema ghaDAne manAvavAvALA kuMbhAra che, tema A ThekANe zarIrane banAvavAvALA jIva che. pra0 atIndriya karmoMnI aMdara karaNapaNuM kevI rIte mAnI zakAya? 60 kArya dvArA karmomAM paNu karaNapaNuM mAnavAmAM lagAra mAtra aDacaNu jevuM nathI. kAi paNa kAryakartA ane karaNa sivAya anI zakeja nahi. jema lAkaDu kApavAmAM suthAra kartA che, vAMsaleA karaNa che, temaja zarIra kA nA kartA jyAre jIva che tyAre karaNa paNa hAvuM joie, ane je karaNa che tenu nAmaja A ThekANe karma samajavu. athavA dAna devuM vigere je je kriyAo che te tamAma phaLavALI che--jIve karelI hAvAthI--kRSi vigere kriyAnI mAphaka--ane je te kriyAnuM phaLa che tenu' nAmaja karma samajavuM. A tamAma kathanathI e samajavAnuM che ke zarIra
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArA jIva ane karmane saMbaMdha anAdi kALane che emAM te lagAra mAtra zaMkA jevuM cheja nahi. paraMtu je prathama zaMkA karavAmAM AvI hatI ke jene saMbaMdha anAdi hoya tene nAza thAyaja nahi, ene udhAra paNa jyAM sudhI thAya nahi tyAM sudhI panna karavAvALAne te jarUra belavAne avasara rahevAne tethI e vAta upara have khAsa dhyAna ApavAmAM Ave che. jene saMbaMdha anAdikALane heya tene nAza thAya nahi e niyama cheja nahi. evI ghaNuM cIjo dRSTigocara thAya che ke anAdi saMbaMdha hovAvALI chatAM paNa naSTa thavAthI saMbaMdha chuTI jAya che. jema bIja ane aMkurane saMbaMdha anAdi kALane che te paNa bIjanA naSTa thavAthI aMkura utpanna thatA nathI. athavA kukaDI ane IDAne saMbaMdha anAdi kALane che te paNa IDAnA naSTa thavAthI kukaDI utpanna thatI nathI ane kukaDInA naSTa thavAthI IDuM utpanna thatuM nathI. jayAre AvI ghaNuM cIjomAM anAdikALane saMbaMdha daSTigocara che te paNa tene nAza thataja nathI ema kahevAmAM kaIpaNa budhdhizALI sAhasa karI zake tema nathI; temaja jIva ane karmane saMbaMdha anAdikALane che mATe tene nAza thateja nathI ema paNa kahevAnuM sAhasa keNa buddhizALI karI zake tene vicAra Apaja karaze. anAdi saMbaMdhanA paNa nAzane upAya. jema suvarNa ane mATIne saMbaMdha khANamAM anAdi kALane che te paNa tene bahAra kADhI agnimAM tapAvavAthI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 29 sonuM alaga thAya che ane mATI alaga thAya che temaja navIna karmane AvavAne AzravarUpa daravAjo baMdha karavAthI arthAt saMvarapAlanA karavAthI navIna kama AvatuM aTakI jAya che ane je avaziSTa purANAM karma jIvanI pAse rahyAM che tene mATe bAhya ane Abhyantara tapasyA karavAthI dhyAnarUpI agni jyAre te karmarUpI lAkaDAmAM paDe che tyAre saMpUrNa tene bALI bhasma karI bahAra uDAvI de che ane te vakhate je zudhdha nirmaLa AtmA bane che tenuM nAma ja mokSa samajavuM ' athavA jema taLAvamAM daravAjA ughADA rAkhavAthI te pANIthI bharAI jAya che ane te daravAjA jayAre baMdha karavAmAM Ave che tyAre navuM pANI AvatuM aTakI jAya che ane je jUnuM pANI bAkI rahyuM che te paNa lekenA vAparavAthI tathA sUryanA tApathI sukAvAthI taLAva khAlI thaI jAya che temaja jIvarUpI taLAvamAM hiMsA karavI, asatya bolavuM, cerI karavI, strI gamana vigere viSayonuM sevana karavuM ane tRSNanI vRddhi karavI-A pAMca heTA daravAjAne ughADA mUkavAthI tenI andara karma rUpI pANI nirantara AvyAja kare che. ane jyAre ahiMsA vigerenI pAlanA karI.saMvaranuM sevana karavAmAM Ave che tyAre pAMca Azrava rUpI pAMca daravAjA bandha thavAthI te dvArA navIna karma rUpI pANuM AvatuM aTakI jAya che, ane jUnAM karma rUpI pANI je bAkI rahyuM che tene dhyAnarUpI sUryane tApa lAgavAthI arthAt nirja rAtattvanuM sevana karavAthI te paNa tana sUkAI jAya che, te vakhate AtmA zudhdha nirmaLa pitAnA svarUpamAM ja je magna bane che tenuM nAma mekSa samajavuM.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 mATe Apaja kahIe-karmanA anAdi saMbandhanA paNa nAza thayA ke nahi. e vAta khUba dhyAnamAM rAkhavI ke anAdi sabandhanA paNa nAza mAnavAmAM anekAnta vADhIne lagAra mAtra aDacaNa cheja nahi. ame tA anAdisa'banyanA paNa keTalAka jIvAnIapekSAe nAza paNa mAnIe chIe ane keTalAka jIvAnI apekSAe nAza thatA nathI ema paNa mAnIe chIe, je jIvA karmane nAza karavAnI sAmagrI meLavI zake che tenI apekSAe te saMbaMdhane anAdisAnta mAnavAmAM Ave che, ane je jIvA kanAzaka samyagdarzana, samyajJAna ane samyaka cAritra rUpa sAmagrIne meLavI zakatA nathI tenI apekSAe anAdi ananta paNa jIvanI sAthe kamanA sabadha che ema mAnavAmAM amane te lagAra mAtra aDacaNa jevu cheja nahi. tema kAi apekSAe jIvanI sAthe kamanA sabadha sAdisAnta mAnavAmAM paNa amane aDacaNu cheja nahi, kAraNa ke je vakhate dAnAdi kriyAo karavAmAM Ave che ane te dvArA je karmanA baMdha thAya che te apekSAe sAdi samajavA ane jyAre te karmanA udayamAM AvavAthI bhAgaLyA khAda AtmapradezathI nIkaLI jAya che tene laine sAnta samajavA, ane eka Ave ne khIjuM jAya evA pravAha kANu zarIrane laine anAdikALathI cAlyA AvatA hAvAthI tene laine anAdi sabaMdha mAnavAmAM paNa harakata nathI. pra0 dareka jIvane kanAzaka sAmagrI maLatI nathI tenuM zuM kAraNa ?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 u. jema pASANumAM mUrti banavAnI egyatA che, mATImAM ghaDa banavAnI yegyatA che, paraMtu dareka pASANanI mUtti bane tema dareke dareka mATInA ghaDAe bane evuM kaMI cheja nahi. je pASANane salATa vigere mUrti banavAnI sAmagrIne saMga thAya, je mATInI sAthe kuMbhAra vigere ghaDe banavAnI sAmagrIne saMga thAya teja pASANanI mUrti utapanna thaI zake tathA teja mATIno ghaDe utpanna thaI zake, bIjAthI nahi; temaja je vyaktine veganA aMga vigere mekSa meLavavAnI sAmagrIne saMga thAya teja vyakti mokSa meLavI zake, bIjI nahi. AthI e paNa samajavAnuM che ke badhA jIve jyAre mekSamAM jaze tyAre saMsAra jIvazUnya thaI javAne, evuM kathana paNa pUrvokta yuktithI ana daraNIya samajavA jevuM che. je kAraNa vinA kArya thAya ema mAnavAmAM Ave te jarUra te praznane avakAza rahe, paratu jyAre kAraNa sAmagrIne AdhIna kAryanI utpatti mAnavAmAM AvI tyAre te deSa kayAMthI AvI zake?karmanA kSayathI thate mekSa paNa jyAre keI apekSAe kAryarUpa che tyAre tenA anukuLa kAraNa jene maLe tene ja mokSa maLI zake, bIjAne maLavAne nahi; tyAre batAvIe saMsAra jIvazUnya thavAne khare? arthAt bIlakula nahi; ane jyAM saMsAra jIvazUnya nathI Tharate tyAM tevA prakAranI zaMkA paNa AkAzapuSpa jevI kema na samajI zakAya? apAMca, AvI rIte yukti purasara pratipAdana karavA chatAM paNa keTalAka mahAnubhAva pUrvAparane vicAra karyA sivAya kahe che ke jema dhAnyanA ke ThAre dANAthI ThAMsIne bharelA hoya
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 32 te paNa samaye samaye eka eka dANe kADhavAthI saMpUrNa koThAra kAlAntare khAlI thaI jAya che, temaja saMsAra paNa samaye samaye eka eka jIvanI mukti thavAthI kAlAntare khAlI kema na thAya? A zaMkA paNa sthala daSTi jInI apekSAe samajavAnI che, kAraNa ke bhaviSyakAlanA anantA karatAM paNa anantanA ananta bheda hovAthI jIvanuM ananta maheoTuM jyAre mAnavAmAM AvyuM che tyAre saMsAra jIvathI khAlI thaI javAnI zaMkAne avasara ja kevI rIte maLI zake? A vAtane vaizeSika lake paNa sArIrIte Teko Ape che. - ataeva ca vidvatsu mucyamAneSu saMtatam / grAhmaNo navA nAmanatatvaciMtA : bhAvArtha-samaye samaye eka eka vidvAna AtmAnI mukti thAya te paNa brahmAMDanI aMdara ja aparimita hovAthI saMsAra jIvazUnya kadApi thaI zakavAno nahi. zUnyanI A zaMkA te zUnyavAdInA gharamAM ja rahevAnI. - jIva saMbaMdhI vivecana. jIvanA be bheda che - mekSAvasthAnA ane saMsArAvasthAnA. jeo saMpUrNa karmamaLathI rahita che tene mekSAvasthAnA samajavA, ane jenI sAthe karmane saMbaMdha barAbara che te saMsArAvasthAnA jANavA arthAt je saMsaraNa zILa hoya te * A zloka nyAya vArtikano che. vaizeSika lokoe prazastapAda bhASyanI TIkAmAM AtmanirUpaNamAM Ape che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. saMsArI jANavA. tenA paNa be bheda che-trasa ane sthAvara. je jIvone traNa nAma karmane udaya hoya te trasa kahevAya ane jeone sthAvara nAma karmano udaya hoya te sthAvara kahevAya. trasanA cAra bheda che. be indriyavALA zaMkha, karamIA vigere, traNa indriyavALA kIDI, mekeDA, mAkaDa vigere; cAra IndriyavALA mAkhI, maccha2, DAMsa, bhramara vigere; ane pAMca indriyavALA. pAMca IndriyavALA be prakAranA che- manana zaktivALA arthAta manasahita ane tevA manathI rahita. je manasahita che tene saMjJI paMcendriya kahevAmAM Ave che, ane jeo manarahita che tene asaMjJI paMcendriya nAmathI oLakhAvavAmAM Ave che. manavALA jI cAra prakAranA chedevatAo, manuSya, tiryo ane nArakI indriyonA pAMca bheda chegindriya, jIndriya, ghrANendriya. negendriya ane zravaNendriya. ekendriya jIvone kevaLa tvagindriyaja hoya che. be indriyavALAne tvanI sAthe ja paNa hoya che. traNa IndriyavALAne pUrvokta be uparAMta trIjI nAsikA heyache. cAra indriyavALAne pUrvokta traNe indriyanI sAthe cothI cakSu paNa hoya che. paMcendriya jIne A cAranI sAthe pAMcamI zravaNendriya meLavatAM pAMca indriya hoya che. ekendriyanA pAMca bheda che-pRthvIkAyika, aprakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika. A ekendriyane sthAvara nAma karmano udaya hovAthI te sthAvara kahevAya che. A pAMca ekendriyanI andara keTalAka leke jIva mAnatA nathI. tene samajAvavAnI khAtara have prayAsa karavAmAM
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 Ave che. jo ke pRthvI vigeremAM jIva che evuM spaSTa cihna kaI maLatuM nathI te paNa jema madirA pAna karavAthI mUcchita thayelA jIvamAM jAgrata avasthA jevuM vyakta caitanya jovAmAM AvatuM nathI, paraMtu aspaSTa cihna dvArA temAM caitanya zaktinuM anumAna thaI zake che, tema pRthvI vigeremAM paNa vyakata cihna dvArA cetanya jovAmAM nathI AvatuM te paNa avyakta cihnane laIne temAM paNa cetanya zakitanuM anumAna thaI zake. pra. mUchita avasthAmAM ucchavAsa vigere avyakta cihna jovAmAM AvatAM hovAthI temAM te caitanya zakitanuM anumAna karavuM sulabha che paraMtu pRthvI vigeremAM kaI paNa tevuM cihna nahi maLatuM hovAthI anumAna paNa kevI rIte thaI zake ? pRthvI kAyamAM jIvanI siddhi. u0 lavaNa, pASANa vigere pRthvI pitAnA utpatti sthAnamAM sacetana che, kAraNa ke chedana bhedana karavAthI paNa pharIthI teja sthAnamAM samAna jAtivALA aMkurane pedA kare che- masAnA mAMsanA aMkuranI mAphaka. pRthvImAM paNa jayAre jIvane oLakhavAnAM cihna rUpa aMkure pedA thatA jovAmAM Ave che tyAre emAM paNa vyakata caitanya zakitanuM anumAna kema na thaI zake? AvI rIte anumAna dvArA tamAma pRthvImAM jIvanI siddhi samajavI.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 pra0 lavaNu, pASANu vijrama vigere pRthvI kaThina pudgalarUpa hovAthI emAM caitanya che ema kevI rIte mAnI zakAya? 60 jema zarIramAM raheluM hADaku kiThana ane sacetana che tema jIvAnugata pRthvIzarIra paNa kaThina che teA paNa emAM caitanya zakti mAnavAmAM kaMi paNa khAya cheja nahi. pANImAM jIvanI siddhi. hAthInA zarIranuM kAraNu kalalanI mAphka zastradvArA nahi haNAvA chatAM paNa je pANImAM pAtaLApaNuM che te pANI sacetana samajavuM. athavA je pANInu dravatva zarudvArA nAza pAmeluM na hoya te pANI paNa sacetana hoya che- IDaDAmAM rahelA pANI jevA kalalanI mAphka. kAivAra akAyapaNuM hAvAthI khIjA pANInI mAphka hima vigerenu pANI paNa sacetana che. macchanI mAphka vAdaLAM vigere kAraNa sAmagrInA sadbhAvamAM peAtAnI meLe ekaThu thaine paDelu hAvAthI AkAzamAM utpanna thayela pANI paNa sacetana che. zIta kAlamAM uSNu sparzI uSNu sparzavALI vastuthI thayelA samajavA-uSNu spapaNuM hAvAthI-manuSya zarIranA uSNu spanI mAka. A ThekANe uSNu sparzIvALI vastuthI akAya samajavuM. zItakAlamAM jalamAM je khApha dekhAya che te paNa uSNu spavALI vastuthI utpanna thayela che- khAph
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNuM hovAthI--zIta kAlamAM zItaLa jaLa siMcavAthI manuSya zarIramAM nIkaLatA bAphanI mAphaka. A ThekANe bAphanuM nimitta uSNa sparzavALI je vastu che tene taijasa zarIravALA apakAya sivAya bIjuM kaI paNa samajavuM nahi, kAraNa ke jaLanI aMdara uSNa sparza ane bAphanuM nimitta bIjI koI paNa vastu jyAre thaI zakatI nathI tyAre tene ja tejasa zarIravALuM akAya nimitta samajavuM. evI rIte grISma kAlamAM bAhya tApathI taijasarUpa agninA manda thavAthI jaLamAM je zItasparza che te paNa manuSya zarIranA zItaLa sparzanI mAphaka apakAya jIvanA nimittathI samajavAne che. tejasakAyamAM jIvanI siddhi. khAtanA zarIra pariNAmanI mAphaka zarIramAM rahele hevAthI aMgArA vigerene prakAzarUpa pariNAma paNa AtmAnA saMgathI utpanna thayele samaja, tAvanI garamInI mAphaka zarIramAM rahela hevAthI. aMgArA vigerenI garamI paNa AtmAnA saMyogathIja thayelI hovI joIe. manuSyanA zarIranI mAphaka pitAne gya AhAranA grahaNadvArA vRddhi vigere vikAro mAluma paDatA hovAthI tene paNa sacetana samajavuM.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 vAyumAM jIvanI siddhi. gAya, ghoDA vigerenI mAphaka bIjAne prerita ticchi aniyamita dizAmAM gati hovAthI vAyu paNa sacetana che ane je aniyamita tiSThi dizAmAM gamana karavAvALA hoya tenuM nAmaja vAyukAyika jIva samajavA. vanaspatimAM jIvanI siddhi. strI, purUSa vigeremAM jAma, jarA, maraNa vigerenuM thavuM tathA niyamita rIte avayanI vRddhi thavI, ane AhAra, rega, cikitsA vigere jevAmAM AvavAthI jevI rIte te sacetana kahevAya che temaja vanaspatimAM paNa janma, jarA, jIvana, maraNa vigerenuM thavuM tathA niyamita rIte vRddhine pAmavuM evI rIte AhAra, rega, cikitsA vigereno saddha bhAva kyAre jovAmAM Ave che tyAre emAM jIva mAnavAnI aDacaNa zAnI hovI joIe? tathA caMpaka, bakula, azoka vigere aneka vanaspationAM zarIra paNa manuSyanA zarIranA jevAM dharmavALAM che; A kAraNathI vanaspatimAM paNa jIva mAnavAmAM lagAra mAtra aDacaNa nathI. jema purUSanuM zarIra bALa, kumAra, yuvA, vRddhAvasthA vigere pariNAmavALuM chevAthI sacetana che temaja vanaspatinuM zarIra paNa aMkura, kisalaya, zAkhA, prazAkhA vigere dvArA pratiniyata vRddhine pAmatuM mAluma paDe che mATe te paNa sacetana hovuM joIe.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 jema jIvatA manuSyanuM zarIra, mAlIka jJAnavALe hevAthI te paNa jJAnavALuM daSTigocara thAya che temaja zamI, praputrATa, AmalakI vigere vanaspati vizeSamAM paNa nidrA, pradha vigere mAlUma paDatA hovAthI vanaspatinuM zarIra paNa jJAnavALuM hovuM joIe. tathA te jIvo nIce khADe karI rAkhela dhananI rAzine potAnA aMkurethI jyAre vIMTe che tyAre temAM mUccha che ema kema na mAnI zakAya? - vaDa, pIpaLa, lImaDA vigere vRkSamAM varSA RtunA meghanA zabdo tathA zItaLa vAyunA sparzathI aMkurA utpanna thAya che, kAminInA nUpura sahita sukumAra paganI lAta mAravAthI azoka vRkSamAM pallava, phUla, vigere utpanna thAya che, yuvatI strInA AliMganathI panasane vRkSamAM paNa palava, phUla vigereno uddabhava jovAmAM Ave che, sugandhI madirAnA kegaLA karavAthI bakulanA vRkSamAM paNa phUla vigere utpanna thAya che, sugandhavALA nirmaLa jalanA siMcavAthI caMpAnA vRkSamAM puSpa vigere utpanna thAya che, paMcama svaranA udgArathI zirISanA vRkSamAM paNa phUla vigere ugatAM jovAmAM Ave che. jema manuSyane paMcendriyanuM jJAna hovAthI sacetana mAnavAmAM Ave che temaja upara kahyA pramANe vanaspatimAM paNa dareka indriyaviSayaka jJAna hovAthI te paNa sacetana che ema kema na kahI zakAya? jema manuSyanuM zarIra stanapAna, zAka, dALa, bhAta, dahIM, dUdha, ghI, jeTalI vigere AhAra karatuM hovAthI AhAra karavAvALuM che temaja pRthvI, jala, vAyu vigerene AhAra karatuM hovAthI vanaspatinuM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 zarIra paNa AhAra karavAvALuM che. jema manuSya niyamita AyuSyavALo che tema jaghanya antarmuhUrta nuM, utkRSTa daza hajAra varSanuM, vacaluM madhyama AyuSya kahevAya--e pramANe AyuSyavALA vanaspatinA jIve paNa che. jema manuSyanA zarIramAM ISTa aniSTa AhAra maLavAthI vRddhi hAni thatI jovAmAM Ave che temaja vanaspatinA zarIramAM paNa tevA prakArano AhAra maLavAthI vRddhi hAni paNa anubhavanI bahAra nathI. jema manuSyanA zarIramAM roganA saMbaMdhathI udaranI vRddhi, sajA, dubaLApaNuM, AMgaLIo, nAsikA vigerenuM nIcA UMcApaNuM, lAMbA TukApaNuM vigere jovAmAM Ave che temaja vanaspatinA zarIramAM paNa tevA prakAranA riganA sadbhAvathI phUla, phaLa, patra, chAla vigerenuM bIjA prakArathI thavuM athavA te tamAmanu: kharI paDavuM vigere roganAM cihno mAluma paDatAM hovAthI te paNa sacetana che ema kahevAmAM ze bAdha che? jema manuSyanA zarIramAM auSadhanA prayogathI cAMdA, chAlAM vigerene ArAma tha draSTi gecara che temaja vanaspatinuM zarIra paNa tevA prakAranuM auSadhanA pragathI thAya che tyAre te paNa sacetana kema na kahI zakAya? jema manuSyanA zarIramAM rasAyananA prayogathI vizeSa prakAranI kAnti, baLanI vRddhi vigere jovAmAM Ave che temaja vizeSa prakAranuM ISTa evA AkAzathI paDela pANIne siMcavAthI sAro rasa, sArI cikAsa vigere dekhavAmAM AvatAM hovAthI te paNa sacetana che ema jarUra mAnavuM joIe. jema strIne garbhakAlamAM utpanna thatA dehadanA pUravAthI putra vigerenI utpatti thAya che temaja vanaspatinA zarIramAM paNa
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 cuvatI strInuM AliMgana vigere dohadanA pUravAthI phUla, phaLa vigere utpanna thatAM jayAre jovAmAM Ave che tyAre te paNa sacetana che ema jarUra samajavu'. pRthvI vigeremAM paNa AvI rIte caitanyanI siddhi samajavI. je leAke e indriya vigeremAM paNa jIva mAnatA nathI te leAkAne yukti puraHsara samajAvavAmAM Ave che. dvIndriya vigeremAM paNa jIvanI siddhi. * indriyAnA nAza thayA bAda paNa AtmA te indriyadvArA upalabdha karela anuM smaraNa karatA heAvAthI AtmA indriceAthI jUdo che ema jarUra mAnavu joie. jenI haiyAtImAM anubhava karela padArthanuM jenA vinAza thayA bAda paNa smaraNa jene thAya che te vyakita tenAthI jarUra bhinna heAvI joie. jema gAkhamAM anubhavela paTTAnu gAkhanA vinAza thayA bAda paNa, dharma pAlane teja pattA nu smaraNa thatu hAvAthI dhama pAla paNa te geAkhazrI jUdo che ema sA koI mAne che temaja cakSu vigere indriyAnA vinAza thayA bAda paNa tenuM smaraNa jyAre ApaNane thAya che tyAre jarUra indriyAthI AtmAne jUdo mAnavA joie. ema jo mAnavAmAM nahi Ave te ane khIjAe anubhavelA paTTAnu smaraNu khIjAne paNa thAya che ema mAnavAmAM Ave te jIna-te anubhavela padAnuM dharmopAlane paNa smaraNa thavu joie; ane jyAre AtmA alaga mAnavAmAM Ave tyAre indriyAdvArA anubhavela padmA nu* indriyAnA nAza thAya che te paNa AtmA pAte
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ avinAzI hovAthI tene smaraNa thavAmAM lagAra mAtra aDacaNa jevuM cheja nahi. athavA AtmA indriyethI nyAre che. tene vyApAra hovA chatAM paNa upayoga zUnya dazAmAM padArthano anubhava thato nathI e vAta svAnubhavasiddha che. jenA vyApAramAM je padArthano anubhava karatuM nathI te tenAthI bhinna hoya che. jema nahi DhAMkela gokhanI andara paNa upayoga zUnya thaI javAthI vastune nahi jevAvALe dharmapAla jema te gokhathI bhinna che tema indriyanA vyApArakAlamAM upayoga zUnya thaI javAthI padArthane anubhava nahi karavAvALo AtmA paNa IndriyothI nyAreja che. * athavA saMpUrNa indriyothI AtmA jUde che. lIMbune khAvAvALAne AMkhathI joyA bAda jIpanI aMdarathI lALa vigerenuM paDavuM evA vikAra jyAre mAluma paDe che tyAre jarUra indriyothI jUdo AtmA mAnavo joIe. annanI mAphaka zarIra jyAre bhogya che tyAre teno bhaktA hovA joIe, ane je tene joktA che tenuM nAma ja AtmA samaja. sutAra jema vAMsalAdvArA lAkaDAM kApavAnI kriyA karato hovAthI vAMsalAnA preraka tarIke oLakhAya che temaja indriyadvArA padArthane jANatA hovAthI indriyenA preraka tarIke AtmAne jarUra jUde mAnave joIe. A uparokta anumAnethI dareka AtmAnI siddhi samajavI. te jIvAtmAnA ghaNA bhedo che. te tamAma bheda jIvAbhigama, pannavaNA vigere
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 sUtro ane jIvavicAra, navatatva vigere prakaraNothI paNa jANavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. ajIvatatva nirUpaNa. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane kAla ema pAMca bheda ajIvanA samajavA. dharmAstikAya ane adharmAstikAyanuM nirUpaNa. gati sthiti rUpathI pariNata thayela jIva ane pugalanI gati tathA sthitimAM sahAya devAvALAM dravyane anukrame dharmAstikAya ane adharmAstikAya kahevAmAM Ave che arthAt jIva ane pudgalanI gatimAM sahAya devAvALAnuM dharmAstikAya nAma che, ane te baMnenI sthitimAM sahAya devAvALAnuM adharmAstikAya nAma che. daSTAnta tarIke, jema macchane gatimAM sahAyaka dravya pANI che ane chAyArthine sthitimAM sahAyaka chAyA che tema dharmAstikAya tathA adharmAstikAyamAM paNa samajavuM. pra. AkAza sarvavyApaka hovAthI jevI rIte tene avakAza devAmAM sahAyaka tarIke mAnavAmAM Ave che temaja gati sthitimAM paNa sahAyaka tarIke tene ja mAnavAthI sarva prakAranI upapatti jyAre thAya che tyAre zA mATe te be padArthone alaga mAnavA joIe ?
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 u. gharanA samUharUpa nagaranA AdhAra jema killA che ane te tethI jUdo che temaja AkAza paNa dharmAstikAya vigere padArthonA AdhArarUpa hAvAthI AdhArarUpa AkAzane mAnavuM ane AdheyarUpa dharmAstikAya vigerene na mAnavuM te kaI yuktiyukta kahevAya nahi, pra0 AkAzanI andara AdhArapaNAne abhAva dharmAstikAya ane adharmAstikAya e e padArthAne nahi mAnavAthI koI paNa thavAnA cheja nahi. A be padArthoM nahi mAnIe te paNa jIva ane pudgalanuM AdhArapaNuM AkAzamAM jayAre barAbara che tyAre dhUlIprakSepa nyAyanuM avalaMbana karavuM nyAyya gaNAya nahi. 60 AkAzanA avakAza ApavAnA svabhAva,dharmAstikAyanA gatimAM sahAyatA ApavAnA svabhAva, adharmAstikAyanA sthitimAM sahAyatA ApavAnA svabhAva, jyAre A traNe dharmAM ApasamAM virUddha che tyAre tenA dhI paNa te dharmanA anukuLa tarIke pRthapaNe jarUra mAnavA joie. kiMca, dharmAstikAya tathA adhAstikAyane padArtha rUpe pRthak jo mAnavAmAM na Ave ane kevaLa AkAzathIja kAma calAvavAmAM Ave teA jema matsyanI gati jalanI sahAyatAthI thAya che tema jalarUpa sahAyaka dravya na mAnavAthI paNa kevaLa AkAzamAM pRthvInI upara paNa thavI joie, kAraNake gati sahAyaka tarIke jyAre kAi paNa dravya cheja nahi tyAre AkAzanA sarvatra rahevAthI jalamAM gati thAya ane jala sivAya bIje ThekANe na thAya
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM zuM kAraNa te samajAvaze. AthI e siddha thayuM ke masyanI gatimAM AkAza dravya kAraNa nathI paraMtu bAhya kAraNa tarIke ApekSita kAraNa jala che ane sAdhAraNa kAraNa dharmAstikAya che. temaja jIva pudgalanI gati sthitimAM paNa jyAre upAdAna kAraNa teone gati sthitirUpa pariNAma che tyAre sAdhAraNa nimitta kAraNa tarIke dharmAstikAya adharmAstikAyane paNa mAnavA joIe. AkAzane te kevaLa avakAza ApavAmAMja sAdhAraNa kAraNa tarIke mAnavuM joIe. pra. jema masDa vigerenI gati sthiti jala vigere bAhya kAraNane AdhIna che temaja jIva ane puNalanI gati sthitimAM sahAyaka rUpe bIjuM kaI bAhya kAraNa mAnavAthI jayAre kArya thaI zakatuM hoya tyAre zA mATe A be padArthone alaga mAnavA joIe? u. pRthvI vigere vidyamAna hovA chatAM paNa dareka padArthanA sAdhAraNa adhikaraNa rUpe AkAzane mAnavAmAM Aveche tema matsya vigerenI gatimAM jala vigere bAhya kAraNa vidyamAna hovA chatAM paNa sAdhAraNa kAraNa tarIke te be padArthane mAnavAmAM kaMI paNa aDacaNa nathI. praTa reTale lAvIne tenI kheMcatANa karanArA sarakhA baLavALA be kUtarAomAMthI eka kUtare jeTale dUra te reTalAne laI jAya che teTale dUra pAcho bIje kheMcIne laI jAya che, AthI karIne e bemAMthI koInI paNa gatinI utkRSTatA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 tathA apakRSTatAne avakAza cheja nahi temaja prastutamAM dharmastikAya tathA adharmAstikAya jagat vyApI hovAthI je samaye jIva ane pugala dravya dhamastikAyanI sahAyatAthI gatimAM prayatnazIla thAya che te ja samayamAM adhamastikAya paNa vidyamAna hovAthI tenI sahAyatAthI sthiti karavAmAM prayatnazIla kema na thAya? tathA je samaye adharmAstikAyanI sahAyathI sthitimAM prayatnazIla thAya te ja samayamAM dharmAstikAya paNa tyAM vidyamAna hevAthI tenI sahAyatAthI gamanamAM prayatnazIla kema na thAya? AthI e bhAva nIkaLe je eka bIjAnuM pratibaMdhaka kAraNa jyAM vidyamAna hoya tyAM bemAMthI kaMI paNa kAya na thavuM joIe arthAta gati paNa na thavI joIe temaja sthiti paNa na thavI joIe. u0 gati pariNAmamAM samartha evA laMgaDAne lAkaDI sahAya karavAvALI che. parantu gatikriyAnA kartApa nathI. je kadApi lAkaDIne gatikiyAnA kartA tarIke mAnavAmAM Ave te sUtelA athavA mUcchita manuSyanI pAse paNa lAkaDIne rAkhavAthI te manuSya cAlate dekhAve joIe. evI rIte dekhavAmAM samartha evA purUSanI AMkhane dIva padArthonA darzanamAM sahAyaka che. paraMtu darzana kiyAnA kartA tarIke mAnavAmAM Ave te AMdhaLAnI pAse paNa dIvo mUkavAthI tene paNa dareka cIjanuM darzana thavuM joIe. ema te cheja nahi, tyAre jema gati kiyAmAM lAkaDIne kartA na mAnatAM sahAyaka tarIke mAne che, tema dharmAstikAya tathA adharmAstikAyane paNa gati tathA sthitinA kartA rUpa na mAnatAM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 sAdhAraNa sahAyaka tarIke jarUra mAnavA joie. ane je e kUtarAnuM dRSTAnta ApavAmAM AvyuM te te jyAre ame dharmAstikAyane gatinA kartA tarIke mAnIe tyAreja lAgu paDI zake, kAraNa ke baMne kUtarAe gatinA karyAM che, te Apaja batAvIe ke e dRSTAMta atra kevI rIte lAgu paDI zake? apara'ca, utkRSTa gati sthitirUpa kriyA pariNAmanA sAmarthya thI pakSIone jalAdvirUpa bAhya kAraNa vinA paNa dharmAstikAya ane adharmAstikAyanI sahAyatAthI gati sthiti thAya che; temaja samasta jIva pudgalanI paNa gatisthiti A e tattvAnI sahAyatAthI thAyache ema jarUra mAnavu joie. pra upayAga svabhAvavALA jIva tA svasa vedya hAvAthI tene mAnavAmAM lagAra paNa aDacaNa nathI, paraMtu je pArthA dekhavAmAM koi paNa vakhate AvatA nathI evA vantyAputra jevA dharmAstikAya vigere mAnavAnI zI jarUra che? u. evA niyama nathI ke je dekhavAmAM na Ave tene mAnavAja na joie; ema chatAM paNa evA niyama mAnaze ke je dekhavAmAM na Ave tene mAnavAja nahi tyAre te ApanA pUrvajone Ape kadApi na joyelA haiAvAthI tene paNa na mAnavA joie; temaja Izvara, paramANu vigere ghaNA padArthA che ke je dRSTigocara kAi paNa divase nathI teA zA mATe te padArthA mAnavA joie ? AvatA ja
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 aparaMca, padArthane nahi dekhAvA rUpa anupalabdhi be prakAranI che-eka vAMjhaNInA putranI mAphaka asat padArthanI, ane bIjI sAcA padArthanI. emAM sAcA padArtha nahi dekhAvAnA aneka prakAre che. jema ghaNuM dUra dezamAM gayele dharmapAla atra dekhAtuM nathI tethI ene abhAva samajavAno nathI, paraMtu dezathI dUrapaNuMja nahi dekhAvAmAM kAraNa samajavuM. je cakita thayAM ghaNe kAla thayo hoya ane te kAraNathI te na dekhAya tethI ene abhAva mAnI zakAya nahi-jema rAma, rAvaNa, tamArA pUrvajo vigere. keTalAka padArtho svabhAvathI dekhavAmAM AvatA nathI-jema bhUta, pizAca vigere. keTalIka vastuo atyanta najIka rahevAthI dekhavAmAM AvI zakatI nathI-jema AMkhanI kIkI vigere. keTalIka vastuo sUkSma hovAthI dekhavAmAM AvatI nathI-jema paramANu vigere. keTalIka vastuo eka bIjAthI abhibhUta thavAthI dekhavAmAM AvatI nathI-jema divasamAM sUryanA prakAzathI dabAI gayela che prakAza jene evA graha, nakSatra, tArA vigere. keTalIka cIjo atIndriya hovAthI dekhavAmAM AvatI nathI-jema Izvara, AtmA vigere. evI rIte aneka prakAranI anupalabdhi havA chatAM paNa jema te vastuone abhAva mAnavAmAM AvatA nathI tema dharmAstikAya vigere paNa atIndriya hovAthI na dekhAya ethI ene abhAva mAnI zakAya nahi. A yutio sivAya paNa anumAna pramANa e be padArthonI sattAmAM sAdhana rUpa che. gati ane sthiti rUpathI pariNata thayela jIva ane pugalanI je gati sthiti che te svayameva potAnA pariNAmo Avi
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 rbhAva thayA bAda pariNAmika, nirvaka ane nimitta kAraNathI bhinna koI paNa udAsIna kAraNane AdhIna che, kAraNa ke svAbhAvika paryAyapaNuM rahevA chatAM paNa kadAcit saddabhAva dekhavAmAM AvatuM hovAthI matsyanA daSTAntamAM udAsIna kAraNa jema jala che temaja A ThekANe paNa A traNa kAraNathI bhinna je kaI udAsIna kAraNa che tenuM nAma ja dharmAstikAya tathA adharmAstikAya samajavuM. athavA svayameva gati sthiti rUpathI pariNata thayela jIva ane pudgalanI gati sthitimAM sahAyabhUta dharmAstikAya tathA adharmAstikAya che te paNa apekSA kAraNa rUpa samajavuM. bhAvArtha...A ThekANe asti padane pradeza artha kare. jene vibhAga thaI zake nahi te pradeza kahevAya arthAt prakRSTa deza teja pradeza samaja. kAya padathI te pradezane samUha samaja. te baMne padArthonA pratyekanA asaMkhya tA pradeze pugala jevA samajavA nahi. puddagalanA rUpI pradeza che ane AnA arUpI che. eTale lekAkAza che teTalAmAM sarva ThekANe A baMne padArthonA pradeza che. potAnI meLe gati sthitirUpathI pariNata thayelAM jIva pudgalane gati sthitimAM sahAya karavAvALA ane apekSA kAraNarUpa dharmAstikAya tathA adharmAstikAya che. kAraNanA traNa bheda che-jema ghaDAnuM mATI pariNAmika kAraNa che, daMDa vigere nimitta kAraNa che ane kuMbhAra nirvastaka kAraNa che. temAM nimitta kAraNanA be bheda che-eka nimitta
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 kAraNa ane bIjuM apekSA kAraNa. jemAM prayAgathI kriyA utpanna thAya arthAt purUSanA vyApArathI kriyA utpanna thAya te kreDa vigere nimitta kAraNeA samajavAM; ane jemAM svabhAvathI kriyA utpanna thAya te apekSA kAraNa jANavAM. dharmAstikAya tathA adharmAstikAya gati sthitirUpa kriyAmAM nimitta kAraNa che teA paNa ene svabhAva kriyAnA bhedane laine apekSA kAraNa tarIke mAnavAmAM Ave che arthAt sAdhAraNa kAraNarUpa che. dharmAstikAya vigere dravyamAM rahela kriyA piraNAmanI apekSA rAkhanArAM jIvAdi drabyA gatyAdi kriyA pariNAmane puSTi kare che. gati kriyAmAM sahAyabhUta arUpI pradezanA samUhurUpa dravyane dharmAstikAya kahevAmAM Ave che, ane sthitimAM sahAyabhUta arUpI pradezanA samUhapa dravyane adharmAstikAya kahevAmAM Ave che. jyAM sudhI A e drabyA che tyAM sudhI leAka samajavA, ane bAkInA alAka samajavA. A be padArthA mAnyA sivAya kAithI paNa leAkAlAkA vyavahAra thai zakavAnA nahi, mATe jarUra A e padArthA mAnavA joie. AjakAlanA vaijJAnika leAkeA paNa gatisthitimAM sahAyabhUta sUkSma padArtha mAne che. AkAza nirUpaNa. sa'sAramAM jeTalI cIjo rUpI che te dareka cIja kAI paNa AdhAra dravyamAM rahelI hAvI joie. jyAre Ave niyama che tyAre pRthvI vigere padArthAMnu paNa AdhAra dravya kAi mAnavu joie. A kathana ayukta gaNAze nahi. jema
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. ghaTa vigeremAM rahela jala vigerene AdhAra ghaTa vigere che temaja pRthvIne je AdhAra che tenuM nAma ja AkAzatattva samajavuM. A sivAya avakAza devArUpa lakSaNathI paNa AkAzanI siddhi thAya che. pra. zabda guNanA AdhArarUpe jyAre AkAzanI siddhi thAya che tyAre zA mATe saraLa mArgane choDIne vAMkA mArgane Azraya levo joIe? u0 zabda pote AkAzane guNa nathI kintu pudgalanA pariNAma rUpa che arthAt zabda te rUpI hovAthI dravya svarUpa che, guNa rUpa nathI, kAraNa ke zabdamAM rahela mUttimattA te hRdaya, kaMTha, tALavuM, oSTha, jI, dAMta vigere dravyane vikAra thavAthI spaSTa mAlUma paDI zake tema che. te Apa ja batAvIe ke jyAre zabdamAM AkAzanuM guNapaNuM nathI tyAre te dvArA AkAzanI siddhi kevI rIte thAya? jIva, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya-A tamAma dravyo emAM avagAhIne rahyAM che. temAM paNa AkAzanA asaMkhyAta pradezavALA eka eka vibhAgamAM alaga alaga jIvane avagAha che. tenA eka pradezamAM pugalanA eka paramANune, bemAM paramANuno ane ekamAM paNa be paramANune avagAha che. evI rIte ekaja pradezamAM saMkhyAtA paramANunA skalpane, asaMkhyAtA paramANunA skandhano ane ananta paramANunA skandhane paNa avagAha che. pudgalamAM ananta zakti hovAthI tathA vicitra prakAranA pariNAma hovAthI kaMI paNa bAdhA jevuM nathI. eka tolAbhAra pArAnI aMdara auSadhanA pra
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 51 gathI se lAbhAra cAMdI samAI jAya che ane tALavAthI vajana bIlakula vadhAre thatuM nathI, kintu pArAnA vajana jeTalA telAbhAraja vajana thAya che ane pharIthI auSadhanA prayeza dvArA bahAra kADhIne taLavAthI cAMdI se te lAbhAra thAya che ane pAre eka tolAbhAra rahe che; upara jaNAvyA mujaba jevI rIte eka tolAbhAramAM se te lAbhArano samAveza thaI zake che temaja eka pradezamAM ananta paramANunA skandhane rahevAmAM paNa aDacaNa jevuM kaMI saMbhavI zakatuM nathI. kAla nirUpaNa. kAlanA viSayamAM be mata che. eka mata evA prakArano che je kAlane dravya tarIke na mAnatAM dravyanA paryAya rUpe mAne che. bIjAo tene svataMtra dravyarUpa mAne che. jenA matamAM kAla dravyarUpa nathI tenA matamAM pAMca astikAya rUpa leka che, ane je loko tene dravya mAne che tenA matamAM chaThThA kAlane gaNatAM cha dravyuM che. jyAM kevaLa AkAza dravya ekaluM ja che tenuM nAma alakAkAza rAkhavAmAM AvyuM che. je dravya pitAnI meLe avagAha rUpathI pariNata thayela hoya tene ja AkAza avakAza Ape che, paraMtu avagAha rUpathI je dravya pariNata na thayelAM hoya tene balAtkArathI kaMI AkAza avakAza ApI zakatuM nathI. gati pariNata masyanI gatimAM jala jema nimitta kAraNa che tema AkAza paNa avagAha rUpathI pariNata thayela dravyane avakAza ApavAmAM nimitta kAraNarUpa che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 pra. alakAkAzamAM avagAha rUpathI pariNata thayela dravya keI paNa jyAre cheja nahi tyAre je avakAza devAvALuM hoya te AkAza kahevAya-A lakSaNa caritArtha kevI rIte thaze ? u. gati ane sthitimAM sahAyabhUta dharmAstikAya tathA adharmAstikAya dravyo je tyAM hoya te jarUra alakAkAza paNa avakAza dAna dvArA upakAra karI zake; parantu te baMne padArtho te ThekANe na hovAthI avakAza devAne guNa temAM vidyamAna che te paNa avakAza ApI zakatuM nathI-jema ke strImAM putra utpanna karavAnI zakti che te paNa purUSa saMyoganA abhAvamAM putra utpanna na thAya tethI emAM tevA prakAranI zaktine abhAva thaI gayo ema samajavAnuM che ja nahi. athavA jAvajIva paryanta brahmacarya pALavAvALA purUSane putra utpanna karavAnI zakti hovA chatAM paNa strI saMyogano abhAva hevAthI putra utpanna na thAya tethI zaktine abhAva temAM samajavAne nathI. tevI ja rIte alakAkAzamAM paNa avakAza devAnI zakti che te paNa dharmAstikAya vigere gatimAM sahAyabhUta padArtho ane jIva, pugala vigere avakAza levAvALA padArtho na hovAthI temAM avakAza ApavAnI zakita naSTa thaI gaI ema kadApi samajavuM nahi. prasaMgopAtta ATaluM kahyA bAda have prastuta viSayane carcavAmAM Ave che. aDhI dvIpamAM vartavAvALe parama sUkSma ane jenA be bhAga kalpI zakAya nahi evA samaya vizeSane kAla kahevAmAM Ave che. pite samayarUpa hovAthI temAM pradeza paNa nathI ane pradezanA abhAvamAM tenA samUharUpa kAyavyavahAra paNa thaI zakato nathI. Sa darzana
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 samuccayanI TIkAnA pR0 65 AtmAnada sabhAmAM chapAvI che temAM paNa A vAtanA spaSTa ullekha karavAmAM AvyeA che. te kAla sUrya, graha, nakSatranA udaya astanI kriyA dvArA jANI zakAya che; ane je leAkeA kAlane dravya tarIke svIkAre che te lAkA kA paNa samaya vizeSaneja dravyaparyAMya ubhaya svarUpa mAneche. dareka paryAya utpAda dharmavALA che teA paNa peAtAnA paryAyanA samUhamAM vyApI dravyarUpathI nitya che ema dravyArthika naya mAne che, kAraNa ke atIta, anAgata ane vamAna A traNa avasthAmAM paNa A atIta kAla che, A anAgata kAla che evA vyavahAra sadA thAya che, mATe nitya che; ane teja kAla vartanA lakSaNa vigere potAnA paryAyathI anitya che. A kAla pattAnI uttimAM upAdAna kAraNa nathI tema nika kahetAM kartA kAraNa rUpa paNa nathI; kintu potAnA kAraNu kalApathI utpanna thatA padArthAne amuka kAlamAMja thavuM, khIjAmAM nahi--AvA prakAranI apekSA rahevAthI tene apekSA kAraNa rUpa mAnavAmAM Ave che. kAla pAte jagatmAM vartanAda paryAyadvArA upakAra karI zake che. teja vanAdi paryAyadvArA kAla anumeya che. prathama samayanA Azraya karavAvALI sthiti vizeSanu nAma vanA samajavu', peAtAnA jAtipaNAnA tyAga karyA sivAya prAceAgika kriyA vigerethI utpanna thayela dravyanA paryAya vizeSane pariNAma kahevAmAM Ave che. jema vRkSanA aMkura, mULa, zAkhA, prazAkhA vigere avasthA vizeSa pariNAma che. prathama A vRkSanA adhurA dekhAtA hatA, pazcAt enu mULa jovAmAM Avyu, have zAkhA, prazAkhA vigere
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 jevAmAM Ave che ane AgaLa sArI rIte phaLaze, A tamAma tenA pariNAmo sivAya bIjuM zuM kahI zakAya ? purUSanA bAla, yuvA, vRddhAvasthA vigere pariNAme samajavA. te pariNAmanA be bheda che eka anAdi pariNAma, bIje sAdi pariNAma. dharmAstikAya vigeremAM tathA merU, vimAna vigeremAM anAdi pariNama samaja, IndradhanuSa, vAdaLAM vigeremAM sAdi pariNAma samaja. sarakhI jAtanI vanaspatimAM paNa eka kAlamAM vicitra prakArano je pariNAma jovAmAM Ave che temAM paNa tevAja prakAranuM potapota nuM nAma karma ja kAraNa che. tathA jIvanI aMdara prayoga tathA vizvasAdvArA pariNAma utpanna thAya che te pariNAmanA vyApAranuM kAraNa kriyA samajavI ane te kriyAne paNa anugrAhaka kAla samaja, kAraNa ke ghaDe naSTa thayo, sUryane jouM chuM, vRSTi thaze-evA atIta kAla vigere vyavahAre paNa jenI apekSAthI thAya che tenuM nAma paNa kAla samajavuM. vartanA pariNAma vigere kALane oLakhavAnAM cihno che. vidyamAna padArtho pioteja pitAnI meLe utpanna thAya che, naSTa thaI jAya che ane sthira paNa rahe che-AvA prakAranuM astipaNuM dareka padArthamAM potAnI meLe rahela che temAM kAlanI apekSA cheja nahi. jInA zvAsa ane ucchavAsa, nimeSa, umeSa. AyunuM pramANa vigerenuM je vartavuM te kAlanI apekSAthI che ema samajavuM nahi, kAraNa ke tulya jAtivALA padArthonuM paNa eka kAlamAM tevA prakAranuM vartavuM mAluma paDatuM nathI te paNa kAlanI apekSA karavAvALA padArtho che ema kevI rIte mAnI zakAya? ema hovA chatAM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 paNa mAnavAmAM Ave teA tulya jAtivALA tamAma padArthonuM paNa eka kAlamAM vartavApaNu* dRSTigocara thavuM joie. A prANa, apAna vigerenI vRtti paNa eka kAlamAM thatI nathI ane tene virAma paNa eka kAlamAM thatA nathI. A kAraNathI paNa padArthanI vRttimAM kAlanI apekSAnI jarUra rahetI nathI. evI rIte piraNAma paNa kAlanI apekSAvALA nathI, kintu peAtAnI meLeja kAraNakalApa maLavAthI padArtha tevA rUpathI pariNata thAya che. temAM kAlanI zI jarUra rahe che enA vicAra svayameva karavA lAyaka che. temaja mhATA hAya te para kahevAya, nAnA hAya te apara kahevAya--AvA prakAranA mhoTA nAnAnA vyavahArane mATe paNa paratva aparatvarUpa kAlanA ligane mAnavAnI jarUra rahetI nathI, kAraNa ke te paratva aparatva paNa sthitinI apekSA rAkhavAvALAM che ane sthiti astitvanI apekSA jarUra rAkhe che, ane jyAre astitva svataH siddha che tyAre te sthitirUpa paratvane mATe kAla mAnavAnI zI jarUra che? AthI e siddha thayuM ke je leAkA kAlane dravyarUpe mAnatA nathI tenA vicAra pramANe vanA, pariNAma vigere tamAma dravyAnA paryAya rUpa samajavA, paraMtu apekSA kArarUpa kAla dravya che ema lagAra mAtra samajavAnI bhUla karavI nahi. ane jyAre kala poteja dravya nathI tyAre mahA pralaya kAla vigere vadhyA putra jevAnI tA vAtaja zI karavI? khaDamAM khaMDamAM pU paryAyAnuM naSTa thavuM, khIjA paryAyathI utpanna thavA rUpa dravyanA paryAya vizeSane jo khaMDa pralayarUpa mAnavAmAM Ave teA te sa'bhavI zake
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 tema che. kAlanA nirUpaNamAM je vicAra bhinnatA batAvavAmAM AvI temAMthI je yuktiyukta hoya te AdaravuM emAM vizeSa vivAdanI jarUra cheja nahi. pudgala dravyanuM nirUpaNa. sparza, rasa, gaLyuM ane varNavALuM je hoya te pudgala kahevAya. je pUraNa galana svabhAva rUpa vyutpatti arthanoja Azraya karIne lakSaNa bAMdhavAmAM Ave te paramANumAM pUraNa galanapaNuM nahi hovAthI te pudagala rUpa che ema kahI zakAze nahi. jema " Rti" kahetAM cAlatI he ya teja gAya kahevAya evuM je lakSaNa karavAmAM Ave te beThelI gAya, sutelI, gAya, khAlI UbhI rahelI gAya--emAM cAlavApaNuM nahi hovAthI te gAya che ema kahevAze nahi, ane cAlatA purUSanI aMdara lakSaNa ghaTavAthI gAyane vyavahAra thavAne prasaMga Avaze. mATe vyutpatti arthane Azraya na karatAM je zabdanI pravRttimAM je nimitta hoya tenuM avalaMbana karavuM teja sarvottama che. temAM paNa prathama sparza zabda mUkavAthI e sUcita thayuM ke jyAM sparza hoya tyAM rasa vigere hevAja joIe. ata eva jyAre jala vigeremAM sparza che tyAre temAM paNa gabdha vigere avazya hovA joIepRthvInI mAphaka dravya manamAM paNa asarvagata dravyapaNuM hovAthI pArthiva paramANunI mAphaka sparza vigere sahabhAvI guNo avazya mAnavA joIe. sparzanA ATha bheda che-mRdu, kaThina, gurU, laghu, zIta, uSNa, snigdha, rUkSa. temAM paNa snigdha, rUkSa, zIta, uSNa-A cAra sparzI paramANamAM che ane skomAM ATha sparze che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 tI, kaDa, turo, khATa, mIThe ema rasanA pAMca bheda che, ane lavaNa rasane te keTalAka madhurane antargata mAne che ane keTalAka rasAntaranA saMyegathI mAne che. sugandhi ane durgandhi ema gandhanA be bheda che. kALe pILa, dhoLa, lAla, lIle-A pAMca varNanA bheda samajavA. pudgalanA kevaLa spardhAdi cAraja prakAre che ema samajavuM nahi paraMtu zabda, bandha, sophabhya, lya, saMsthAna, bheda, aMdhakAra, chAyA, Atapa, udyAta-A paNa prakAre che. temAM paNa ATalI vizeSatA samajavI-paramANamAM te spardhAdi cAra ja dharmo che ane zabda vigere daza prakAranA dharmo skandamAM che ema khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. zabdamAM pudgala dravyanA pariNAmapaNAnI siddhi. mUrta paNuM hevAthI zabda pite pugaladravyanA pariNAmarUpa che ane temAM rahelI mUrtatA paNa hRdaya, kaTha, mastaka, cha mULa, tALavuM, oSTha vigere dravyAntaranA vikArathI spaSTa jovAmAM AvI zake tema che. jema pIMpaLa vigere vastuo paNa dravyAntaranA vaikArika saMyogathI vikRta mAluma paDe che tema zabda paNa tevA prakAranA dravyanA saMgathI pagalanA vikArarUpa che ema dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che. jyAre Dhola, nagArA, trAMsAM, jhAlara, tabalAM vigerene vagADavAthI nIcenA bhAgamAM kapa mAluma paDe che tyAre khAsa samajavuM je zabda je mUrta na hoya te Dhela vigeremAM avAja thavAthI nIce kaMpa zAne jovAmAM AvI zake?
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 abhidhAta paNa mUtta dravyamAMja hAi zake che. zabdamAM paNa DhAla vigerene jora zorathI vagADavAthI eka khIjAmAM je abhighAta jovAmAM Ave che te paNa zabdamAM rahelI mUrtatA nahi tA khIju zu kahI zakAya? tathA tApa vigerenA joradAra zabda sAMbhaLavAthI kAnamAM lAka badhira thaI jAyache. jo kadAca zabdamAM mUrttatA mAnavAmAM na Ave to arUpI AkAza, kAla vigeremAM jema abhighAta thavAnI tathA kapa thavAnI zakti jovAmAM AvatI nathI tema zabdamAM paNa anubhava gAcara na thavI joie. mATe mAnavu joie je zabda amRtta nathI, kintu mUtta che. anumAna pramANu zabdamAM pudgaladravyapaNu sidhdha karI Ape che. zabda AkAzanA guNu nathI, kAraNa ke jema parvatamAM phkela patthara abhighAta pratighAtane kare che tema zabda paNa abhidhAta pratighAtane karatA heAvAthI pattharanI mAphaka zabdane paNa mUtta mAnavA joie. athavA tRNa ane pAMdaDAnI mAphka vAyuthI prerita thatA hAvAthI zabda AkAzanA guNa nathI, athavA divAnI mA sa` dizAmAM grAhyapaNuM hAvAthI AkAzanA guNu zabda hAI zake ja nahi. tathA tArAnA samUha jema sUryanA prakAzathI parAbhavane pAme che temaja mhoTA zabdathI nAnA zabda dabAi jate hAvAthI AkAzanA guNa zabda hAIzake nahi. mATe zabdane pudgalanA pariNAmarUpa mAnave| teja sarvottama che
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa9 pra. zaMkhane nAza thavAthI jema tenA kakaDAmAM rUpa mAlUma paDe che temaja zabda je rUpI hoya te temAM paNa dekhavAmAM kema AvatuM nathI, mATe zabda rUpI nathI ema mAnavuM joIe. u0 nirvANa thaI gayela divAnI zikhAmAM rUpa vidyamAna che te paNa dekhavAmAM AvatuM nathI ethI karIne ene abhAva jema Apa mAnatA nathI athavA paramANumAM rUpAdi guNone vidyamAna hovA chatAM paNa dekhavAmAM nahi AvatA hovAthI jema tene abhAva mAnatA nathI tema zabdamAM paNa sUkSmapaNuM hovAthI emAM rUpa vigere dekhavAmAM na Ave tethI ene abhAva mAnave e buddhimattA kahI zakAya nahi. A tamAma yukti pramANathI e siddha thayuM ke mUrta hovAthI pugaladravyapaNuM zabdamAM mAnavAmAM lagAra mAtra saMkecane avakAza cheja nahi. zabdanA be bheda che-eka avyakta zabda ane bIje vyakta zabda. tata, vitata, ghana, zuSira vigere avyakta zabdanA bheda samajavA. vINa vigerenA zabdane tata zabda kahevAmAM Ave che. mRdaMga vigerenA zabdane vitata zabda kahevAmAM Ave che. kAMsI, tAla vigerenA zabdane ghana kahevAmAM Ave che. vAMsaLI vigerenA zabdane zuSira kahevAmAM Aveche. eka bIjAne ghasAre thavAthI utpanna thayela zabdane gharSa kahevAmAM Ave che. je zabdamAMthI akSare sApha mAluma paDatA hoya tevA bhASAtmaka zabdane vyakta zabda tarIke oLakhAvavAmAM Ave che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 eka paramANunuM bIjAnI sAthe maLI javuM tenu' nAmaja anya samajavA. eka paramANu e traNA snehaguNavALA hAya ane bIjo cAra gaNA sneh guNavALA heAya teA anya thAya che, ane eka e gaNA RkSa guNavALA ane bIjo cAra gaNA RkSavALA hAya teA anya thAya. AthI e samajavAnu` che je sarakhI jAtanAM puddagalAmAM eka bIjAthI be gaNA adhika guNA hAya teAja anya thAya. eka e gaNA sneha guNavALA paramANu hAya ane bIjo be gaNA RkSa guNavALA paramANu hoya to paNa ApasamAM ene anya thavAmAM lagAra mAtra aDacaNa jevu... nathI ema satra samajavuM. te anyanA traNa bheda che--prAyogika anya, visasA bandha ane mizra anya. je anyamAM jIvanA prayatna nimitta hAya te prAyeAgika anya kahevAya ane te anya AdArika zarIra vigeremAM samajave. je anya svabhAvathI thAya te vesasika anya kahevAya. te anya vAdaLAM, indradhanuSa vigeremAM che. jemAM ubhaya nimitta hAya te mizra anya kahevAya. te anya ghaTa, peTa, sta'bha vigeremAM samajaveA. sUkSmapaNAnA be bheda che--antima sUkSmapaNuM ane ApekSika sUkSmapaNuM prathama sUkSmapaNu paramANumAM samajavu. kerIthI lIMbu, tethI khera, tethI caNA, tethI ghauMM. tethI rAi--A tamAmamAM ApekSika sUkSmapaNuM samajavu, sthUlapaNAnA be bheda che-antima ane ApekSika. acitta mahAskandhamAM aMtima sthUlapaNu samajavu', ane rAithI ghauM, tethI caNA, tethI bAra, tethI lIMbu, tethI kerI A tamAmamAM ApekSika sthUlapaNu` samajavuM.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 polika sa'sthAnanA pAMca bheda che. vRtta, catusra, vyasa, Ayata, parima'DalAkAra--A pAMca mukhya bhedo che. khIjA avAntara teA ghaNA bhedo samajavA. lAkaDA vigerene vheravAthI je vhera bhUkA nIkaLe tene Arika bheda jANavA. ghauM vigerene daLavAthI je ATA vigere utpanna thAya te caiANika bheda samajavA, ghaDA vigerene pheDavAthI je kakaDA thAya te khaDaDa bheda kahevAya, tathA akharaka vigerenI aMdarathI je paDa nIkaLe te pratara bheda thAya. lADhAnA tapAvelA geALA upara hathADA mAravAthI andarathI je agninA kaNIA nIkaLe te anucaTana bheda kahevAya. A pAMca prakAranA bhedanA bhedo samajavA. sRSTinA pratighAtamAM je kAraNa hoya te adhakAra kahevAya. jema AMkhanI AgaLa jADu' kapaDuM' AvavAthI padArtho joI zakAtA nathI tema aMdhakAramAM padArtho joi zakAtA na hAvAthI kapaDAnI mAphaka adhakAra paNa pudgalanA piraNAma samajavA. prakAzanu je AvaraNa hoya te chAyA kahevAya. AnI aMdara paNa zIta sparza hAvAthI A pudgalanA piraNAmarUpa samajavI. chAyAnA be bheda che--eka tavikAra rUpA ane bIjI khAlI pratiSiba mAtra rUpA. svaccha daNa vigeremAM je mukhanI chAyA dekhavAmAM Ave te tAkAra pariNAmathI piraNata thayela hAvAthI tadNu vikAra rUpA kahevAya; ane jemAM AkRti sApha dekhavAmAM Ave nahi te pratibiMba mAtra rUpA kahevAya. jemAM uSNu prakAza malUma paDe te Atapa kahevAya. tene udaya sUrya vimAnamAM vavAvALA khAdara pRthvIkAya
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 jIvAne hAya che. zarIra, vacana, mana, prANa, apAna vigere dvArA paNa pudgalA jagamAM upakAra karI zake tema che. udArika vagaNA vigere pudgalathI banelAM pAMca prakAranAM zarIrodvArA sa`sArI jIvA sArUM, kharAkha tamAma prakAranuM jagamAM kAma karI zake che. bhASArUpathI pariNata thayela bhASAne cAgya dravya satatine bhASA kahevAmAM Ave che. A paNa pudgalanA piraNAma rUpa samajavI. te dvArA paNu sArA, narasA upadeza vigere ApI jaganuM hitAhita karI zakAya che. mane rUpathI pariNata thayela ane mananane yAgya dravya saMtatine dravyamana kahevAmAM Ave che. te paNa sArA narasA vicAra karavAmAM ghaNuMja upayogI che. zvAsocchavAsa paNa tethI banelA heAvAthI te paNa vene jIvana zakti ALakhavAmAM upakAra rUpa che. te sivAya sukha, du:kha, jIvita, maraNa vigere paNa pudgalanA piraNAma rUpa samajavA. sAtA vednanIya karmanA uddayathI AtmAnuM je prasanna thavuM te sukha kahevAya. A sAtA vedanIyanA udaya paNa sArA pudUgalanA pariNAma sivAya bIjuM kaMi samajavAnu` cheja nahi. asa.tA vedanIyanA udayathI AtmAne je kalezarUpa pariNAma thAya te duHkha kahevAya. A paNa kharAba pudgalanA udaya sivAya trIjI' kai cheja nahi.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSa nAma karmanA udayathI prANane saMbaMdha je barAbara rahe tenuM nAma jIvana kahevAya. ane teja nAma karmano saMbaMdha pUre thavAthI prANanA saMbaMdhane je ucheda jovAmAM Ave te maraNa kahevAya. A baMne kama pulanA pariNAma rUpa hovAthI pudgala svarUpa ja che. A baMne dvArA paNa jagatnuM hitAhita thaI zake che. A saMkSepathI dravyanuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM. vistArathI jANavAnI IcchAvALAe tattvArthavRtti, dravyalokaprakAza vigere grantho jevAthI vizeSa jJAna meLavI zakAze. Itizama, ha, #Iss
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
_