Book Title: Dev Dravyano Khyal Sthal Ane Kaal Sandarbhe
Author(s): Chandrasen Momaya
Publisher: Prabuddha Jivan 2010
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249697/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana Disembara 2010. sthaLa-kALa saMdarbhe devadravyano jaina khyAla caMdrasena momAyA vidvAna lekhaka jena dharmanA abhyAsI, sAmAjika kAryakara ane variSTha patrakAra che. jaina samudAyomAM vAraMvAra carcAtA viSayomAM devadravya kone banI jAya. tyAM AvanAra moTA bhAganI vyaktio paNa zraddhALu kahevAya ane teno upayoga kyAM ane kevI rIte thaI zake te mukhya ane vatte oche aMze hakArAtmaka UrjAvAna hoya che, tethI paNa viSayomAMthI eka che. maMdira-derAsaranA hakArAtmaka UrjA bhaMDAramAM vadhAro thAya che. A saMbaMdhe "zAstromAM kaheluM che' evA AdhAre bhAre bhAvukatA zakya hoya tyAM sudhI jyAM mUrti hoya tenI uparanA bhAge zikhara pravarte che. joke, vyavahAramAM tethI uchuM thatuM rahe che. jene kAraNe hoya che. te to hakArAtmaka UrjAne seMkaDo-hajAro varSa sudhI TakAvI ghaNA zraddhALuo kaMIka aniSTa thavAnuM che, e vAte phaphaDatA rahe che. rAkhavA sakSama hoya che. ghaNI vakhata to aniSTa na thayuM hoya to paNa A to deva-guru mUrti ane maMdiranI hakArAtmaka UrjA satata vaparAtI rahe che prabhAve bacI gayA bAkI A pApathI to bhavobhava chUTAze nahIM kemake tyAM AvanArAmAMthI ghaNA ucca vicAra ane hakArAtmaka evI lAgaNIthI zraddhALuo mUMjhavaNa anubhave che. UrjAvALA nathI hotA. teo potAnI nakArAtmaka UrjAthI ulTAnuM A saMbaMdhe talasparzI vicAraNAnI AvazyakatA che. A mAtra ahIMnI hakArAtmaka UrjA ochI kare che. jaina dharma puratI maryAdita ghaTanA nathI tethI anya dharmanA saMdarbhe paNa ahIM ja deva dravyanI bhUmikA UbhI thAya che. je dravyo mUrti ane tulanAtmaka abhyAsa karavo rahyo. maMdira-derAsaranI hakArAtmaka UrjA TakAvavA mATe sahAyarUpa thAya devadravyano sauthI pahelo saMbaMdha maMdira ane mUrti sAthe che, eTale che te dravyonA jaththA ke te meLavavA mATenA dhanane devadravya tarIke e bannenA nirmANa pAchaLano uddezya zuM che, tyAMthI ja vAtanI oLakhavAmAM Ave che. pAchaLathI jo ke A mATenA dhanane ja zarUAta thAya e IcchanIya che. hiMdu deva-devIonI mUrti banAvavA devadravyanI oLakha maLI. keTalIka vakhata devane arpaNa karAyela badhI ane tenI pUjA karavA pAchaLa temanA daivI guNo AtmasAt karavAthI vastuone paNa devadravya kahevAya che. mAMDIne rakSaNa prApta karavAno uddezya hoya che. ATalI samaja sAthe mUrti ane maMdira nirmANanI kaLAnA kramika dareka hiMdu deva-devInI potAnI vizeSatA hoya che ane temanI vikAsa tarapha najara karavI yogya gaNAze. jenA eka tabakke jainomAM mUrti te pramANenI hoya che. sAme pakSe, jaina tIrthakaronI mUrti eka devadravyano upayoga amuka rIte ja thAya evo saMdarbha kyAre prastuta samAna hoya che kemake te darekanI vizeSatAnA AdhAre nahIM, badhA banyo te paNa ApaNI samakSa Avaze. tIrthakaronA samAna guNanA AdhAre banelI hoya che. jIva rAgadveSathI Ama to vizvamAM pAMceka hajAra varSothI mUrtio banatI AvI mukta thayA bAda kevA alaukika bhAva anubhavaze e darzAvavuM teno che paNa jaina dharma ane mUrtione saMbaMdha che tevI mUrtinA caherA para mukhya uddezya che. buddhanI mUrti ghaDavA ane bhajavA pAchaLa paNa evo AMtaramana stare ja UbhA thatA sUkSma bhAvonuM nirupaNa karavAnI ja uddezya hoya che, paNa temAM zAMti ane abhavanA bhAvane prAdhAnya kaLA bhAratamAM IsvIsana pUrve bIjI sadIthI vikasI. apAya che. tevI ja rIte paththaramAM paththara phITa karIne kotaraNIvALA maMdira bIjA zabdomAM kahIe to hiMdu deva-devInI mUrti, bhaktanuM rakSaNa banAvavAnI kaLA pAMcamI sadIthI vikasI. e ja kALamAM guphA korI karavAthI mAMDIne bhaktane AzIrvAdathI samRddha karavAnI bhAvanAthI dharmasthAna banAvavAnI kaLA paNa vikasI. joke pAMcamI sadInA maMdira banI hoya che, jyAre jaina ke bauddha mUrti AdhyAtmika UMcAInA 12 thI 15 phUTa ja UMcA rahetA. chaThThI ane sAtamI sadImAM A bhAva darzAvavA ane e bhAvo tarapha bhAvikone AkarSavA mATe hoya prakAranA maMdira banAvavAnI kaLA vikasatI rahI paNa A be sadImAM AvA maMdirone badale guphA maMdironuM ja moTA pramANamAM nirmANa A badhI mUrtio dhyAnapUrvaka tenI najIka AvanArane hakArAtmaka thayuM. UrjA prApta karAve che. atyAre ApaNe je bhavya maMdiro joIe chIe te kharekhara to maMdira ke derAsara hakArAtmaka UrjA prasAranA saMbaMdhamAM mUrtithI 10mI sadI pachInA che. eka pagaluM AgaLa jAya che. maMdira-derAsarano AkAra ja hakArAtmaka A vigato eTalA mATe prastuta che ke je mUrti IsvIsana pUrve UrjAno saMgraha thAya tevo hoya che. vaLI, maMdira-derAsaranI 2jI sadInI tathA maMdira-derAsara IsvIsananI pAMcamI sadIthI zarU prANapratiSThA evI AdhyAtmika UMcAIvALI vyakti dvArA karAya che thatI ghaTanA hoya to zAstromAM teno ullekha tenI AgaLanA kALa ke jenAthI te sthAna cetanavaMtu banI hakArAtmaka UrjAno bhaMDAra mATe na hoI zake. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana 13 Ama to zAstro paNa kAlAdhIna che. hamaNAM je jaina zAstrono anubhavavI paDI. joke eTaluM sAruM thayuM ke ekadama aMdhakAra yuga zarU ullekha thAya che, te 12mI sadImAM thayelI AgamonI vallabhIpura thAya te pahelAM veravikhera thayelA jJAnane graMthastha karIne vividha vAMcanA (AvRtti) para AdhArita che. jJAnabhaMDAromAM rAkhavAnuM kAma sArI rIte thaI zakyuM. A covIsInA trevIsa tIrthakaro uttara bhAratamAM janmyA ane pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM jaina dharmano kasoTIkALa temaNe dharma upadeza tyAM ja Apyo. sauthI pahelAM to sAMbhaLIne zarU thayo tyAre pharIthI yatio e kaI vastune deva sAthe sIdhI moDhe karavAnI paraMparA hatI. 12 varSanA dukALamAM uttara bhAratano saMkaLAyelI gaNI tenuM prANAMte paNa rakSaNa karavuM, tenI pavitratA jaina samudAya khAsa karIne sAdhu samudAya veravikhera thayo eTale prathama jALavavI tenI vyAkhyA karavAnI jarUrata UbhI thaI. A samaye dakSiNa vakhata zAstrone graMthastha karavAmAM AvyA. bhAratanA kasoTIkALa vakhatanI banne vyAkhyA upalabdha haze eTale A dukALo daramiyAna ghaNA jaina sAdhuo dakSiNa bhAratamAM gayA. vadhu vicAravuM nahIM paDyuM hoya. temaNe tyAM jaina dharma vize maulika ciMtana paNa khUba karyuM, eTale jo ItihAsanA A anubhavonuM Alekhana yogya rIte thayuM che emAMthI agatyanuM zuM tene AdhAre bIjI vAMcanA ke AvRtti thaI. ema mAnIe to svAbhAvika rIte e paNa mAnavuM paDaze ke A pAMcamIthI sAtamI sadImAM je maMdira kaLAno vikAsa thayo ane vyAkhyAo koI mukta vicAraNAnI phalazruti nathI paNa vikaTa satata thato gayo teno lAbha dakSiNanA jaina maMdirone paNa maLyo. paristhitinA dabANamAM ghaDAyela vyavahArika samajaNa che eTaluM ja dhananI dRSTie paNa dakSiNanA jaina saMgho bahu samRddha thayA. nahIM paNa devadravya A kSetramAM nahIM paNa phakta mUrti ane maMdira mATe e pachI dakSiNa bhAratamAM pahelAM hiMdu ane pachI muslima prabhutva ja upayogamAM laI zakAya evo tarka zAstrokta, vadhu ucita che vadhyuM eTale jaino para atyAcAra thayA. sthiti eTalI kharAba thaI ke evuM svIkArIe to ghaNA anartha thAya tema che. yati jevI bhaTTArakanI paddhati zarU karI mukhya dharmasthAnono vahivaTa Ano vyavahArika artha ema ja thAya ke jaino Ama aparigraha temane soMpI devo paDyo. ane jJAnanI DAhI DAhI vAto bhale kare, paNa patharAmAM paisA A aMdhakAra yugamAM jaina dharmasthAno sAcavavAnuM kAma saheluM nAMkhavAnI vAta Ave tyAre badho viveka bhUlI gAMDA thaI jAya evI nahotuM. bhaTTArako ane yatioe jaina dharmanI pAyAnI samajaNa je TIkA thAya che temAM vajUda che. bAjue mUkIne te mATe rAjakAraNamAM paNa rasa levo paDyo. khera je hoya te pazcima ane uttara-pazcima bhAratamAM jainone bhaTTArakoe ke yatioe kaI vastuone devanI samajI tenI 12mI sadInA aMta bhAgathI je AkarI kasoTImAMthI pasAra thavuM pavitratA TakAvI rAkhavA vizeSa prayatna karavo e bAbate devadravyanI paDyuM te traNasoeka varSa cAlI. te pachI sthiratA AvI. vyAkhyA bAMdhavAnI AvazyakatA UbhI thaI haze. jo ke, jaina dharma sthAnako dakSiNa bhAratamAM bhaTTArakonA tathA e agAu kadAca devane arpaNa karAyela ke devonI sevA- pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM yationA hAthamAM hatA. eka devasthAnonI pavitratA (hakArAtmaka UrjA) TakAvI rAkhavA Avazyaka vastu khAsa kahevI paDe ke potAnI jAta mATe ya jokhama hoya evI badhI vastuo-bAbato devadravya gaNAtI haze paNa e bAbata koI sthitimAM mAnasika svasthatA jALavI tathA potAnI jyotiSathI niyama banAvavAnI jarUra nahIM hoya kemake IsvIsana pUrve 300 mAMDIne maMtrazAstra sudhInI vidyA kAme lagADI zeTho ane zAsako varSathI karIne IsvIsana 700 sudhI dakSiNa bhAratamAM jaina dharmano bannene vaza karI jenono durlabha vAraso bacAvavo e bahu muzkela suvarNakALa rahyo. kAma hatuM. vyAjabI rIte evo tarka thaI zake ke pahelAM hamaNAM jemane sAta e duHkhanI vAta che eka tarapha lagabhaga sAdhu jevuM jIvana jIvatA kSetra tarIke oLakhavAmAM Ave che te mATe apAyela dravya devadravya ane potAnI pharajane samarpita samartha bhaTTAraka-yati hatA to bIjI tarIke pavitra-prANAMte paNa rakSA lAyaka gaNAya evI vyAkhyA tarapha potAnuM jJAna game tevuM hoya lokonI lAcArIno-saMghanI pracalita haze paNa pAchaLathI mAtra derAsara ane mUrti jevI mukhya lAcArIno pUro phAyado uThAvI bharapura dhana ekaThuM karanArA yatio vastunI pavitratA akhaMDa rAkhI zakAya to paNa ghaNuM evI sthiti paNa hatA. tethI eka arthamAM moTI mAMdagImAM thAya tema zarIra to dakSiNa bhAratamAMnA jaina dharmanI thaI. bacI jAya paNa te cetanavaMtu na hoya evuM ahIM paNa banyuM. A pachI pazcima ane uttara-pazcima bhAratamAM jaina dharmano prabhAva dharma sthAnakono vahivaTa yationA hAthamAM hovAthI temaNe je vadhyo. tyAM paNa lagabhaga sADA traNaso varSa sudhI jaina dharmanI satata koI devadravya mATe eTale ke mUrti-maMdira ke pachI sAta kSetra mATe dAna caDatI rahI, te pachI kasoTIno kALa Avyo. kumArapALanA samayamAM Ape tenuM dAna bhavobhava mATe sunizcita thaI jAya tevI jenonA rAjyAzraya maLyo tenA 100 varSa pahelAM ane 50 varSa pachI jaina custa karmavAdathI viparita vAta phelAvI. dharma pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM tenI eka Toca pakaDI paNa jeno dharmane paNa samayacakrane Adhina mAne che. samayacakra nIcethI te pachI tyAMya tene dakSiNa bhAratamAM anubhavavI paDI tevI ja kasoTI upara jatuM hoya evA utsarpiNInA kALamAM dharma sahaja hoya che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana Disembara 2010. samayacakra uparathI nIce jatuM hoya evA avasarpiNInA kALamAM Agraha hoya te saMghane parigraha karavAno bodha kaI rIte ApI zake ? dharmanI vyAkhyA karavAnI jarUra paDe che ane dareka covIsImAM 24 devadravyano parigraha paNa prapaMca vadhAravAno che, karmabaMdhana vadhAravAno tIrthakaro AvI A kAma kare che. te pachI samayacakra nIce javAnA kALanI che, vikhavAda preravAno che je jaina dharmanI dRSTie ThIka nathI. aDadhe sudhI pahoMcI gayuM hoya tyAM sudhI dharma Take che paNa ghasAtA jatA. A vAta bhUlIne, devadravya ane tenA rakSaNa sivAya dharmamAM kAMI A vAtanI pratIti karAvatA hoya tema jainomAM paNa ahiMsA, che ja nahIM evuM mAnanArA mULa karatAM avalaMbanane vizeSa mahattva tapa ane aparigraha dvArA karmanirjarAne badale ahaM poSanAra ApI rahyA che, teo dharma mArga para aTakI ja nathI gayA bAjunI dharmasthAno banAvavA aMge zrAvaka-zrAvikAomAM ja nahIM sAdhu- galIomAM bhaTakI gayA che. sAdhvInuM paNa vizeSa AkarSaNa jovA maLe che. javA do e vAta. ApaNe sthaLa-kALanA saMdarbhe jaina siddhAMtonA ghaNA jaina saMgha-samudAyamAM devadravya rUpe dhananA DhagalA hoya toya prakAzamAM devadravya vize zuM nIti-rIti rAkhavI e vize vicArIe. sAdhAraNa khAtAmAM dhananI kheMca hoya che tenuM kAraNa potAnI kIrtine (1) saMgha pAse dravyanI chUTa maryAdita hoya tyAre devadravyano paththaramAM zAzvata banAvavA icchatA sAdhu-sAdhvIo sAdhAraNa khAtA upayoga kAyamI javAbadArI eTale ke mUrti ane maMdira pUrato tarapha ochuM dhyAna de che. ane AvuM thavuM svAbhAvika che kemake maryAdita rahevo joIe. devadravyamAM apAyela vastu-dhana bhavobhava sudhI sAthe Avaze ema (2) saMgha pAse dravyanI chUTa sArI hoya to teNe mUrti-maMdira kahetA ja zeThiyAo dhananA DhagalA kare che. e judI vAta che ke emAMthI ane AsapAsanA vAtAvaraNane pavitra rAkhavA sAta kSetramAM moTA bhAganuM nANuM jaina dharma pramANe anItinuM gaNAya. devadravyano upayoga karavo joIe. je hoya te paMdaramI-soLamI sadImAM thoDI sthiratA AvI te atyAra sudhInI jena rIta ATale AvIne aTake che. jo ke pachI jyAre jaina dharmane UMco lAvavAnI zakyatA UbhI thaI tyAre vyavahAramAM ghaNA saMgho paraMparAgata rIte jene mAtra devadravya khAtAmAM vicArazIla lokoe potAnI AsapAsanI je sthiti joI tethI gaNatA hatA. jemake paryuSaNamAM utAravAmAM AvatA sapanA, teno teo coMkI uThyA. yatio dorA-dhAgA dvArA sAmAnya janatAmAM amuka bhAga sAdhAraNa khAtAmAM laI javA lAgyA che. avizvAsa preratA joyA. A manomaMthanamAMthI sthAnakavAsI saMpradAyanA AvI sthitimAM ApaNe A bAbata pAyAno siddhAMta e rAkhIe bI vavAyA. ke saMgha pAse jyAre devadravya vadhe te vakhate teNe rokaDa rUpe ke beMka vicArazIlone prazna thayo jaina dharma nivRtti pradhAna che, karma nirjarA purAMta ke peDhImAM bIje mUkavAne badale puNyanI beMkamAM jamA rAkhavuM. ane aparigrahamAM mAne che to pachI jene bacAvavA ATalA badhA te kaI rIte. prapaMca karavA paDyA evA derAsaronI Atma unnati mATe AvazyakatA A bAbata vicAraNA zarU thAya te mATe keTalAka sUcano karyA kharI? Akhare to mUrti ane derAsara paNa eka avalaMbana ja che, jaina che. AzA che ke anekAMtavAdanA sAdhako sArthaka vicAravaloNAMthI sAdhake to tenAthI ghaNA AgaLa javAnuM che. emAMthI jarUra mAkhaNa tAravaze. alabatta, kALakrame sthAnakane ThIkaThAka rAkhavA ane Adhunika (1) derAsaranuM vAtAvaraNa haMmezAM pavitra rahe te mATe AsapAsa rUpa ApavA tathA sukha sagavaDavALA banAvavAmAM TALavA dhAreluM sAdharmika vasatA hoya te IcchanIya ja nahIM, Avazyaka che. mATe saMgha duSaNa pAchalA bAraNethI AvI gayuM. devadravya nahIM to nibhAva- pAse dravyanI chUTa ghaNI sArI hoya to teNe jinAlaya pAse jALavaNI mATenuM bhaMDoLa AvyuM. paNa ekaMdare sthAnakavAsI saMpradAye sAdharmikone vasAvavA mATe paNa devadravyano upayoga karavo joIe. jaina dharmanA siddhAMtanI najIka javA ADaMbara choDavAno prayoga karI (2) sAdharmika bhale jinAlaya pAse rahetA hoya ke dUra teo jo batAvyo. takalIpha anubhavatA haze to jinAlaya ArAdhanA karavAne badale ApaNe AgaLa joyuM te derAsara ke maMdira bAMdhavA pAchaLano temane mATe phariyAda peTI banI jaze, je Akhare jinAlayanA puNya hetu to dharmapreraka pudgalone sAcavIne rAkhavAno ja che. kharekhara pudgala khatama karI tene apavitra banAvI deze. mATe je saMgha pAse to jaina samudAye IsvIsana pUrve bIjI sadIthI jinabiMbonuM nirmANa dravyanI eTalI badhI chUTa hoya ke teNe sAdharmikone pAse vasAvI zarU thayuM tyArathI atyAra sudhInA potAnA anubhavamAMthI yogya lIdhA pachI paNa devadravya bacatuM hoya to te devadravya sAdharmikonI tAravaNI kADhIne jinamUrti-jinAlaya je Akhare to zuddha dharma tarapha takalIpho dUra karavA mATe vAparavuM joIe. javAnuM avalaMbana mAtra che, tene puNya UrjAthI bharapura rAkhanArA (3) jinAlayanI AsapAsa bhale sAdharmiko vasatA hoya ane tattvo satata meLavavA rakhAyela dhana-devadravya aMge vivekabharI carcA saMghe temanI eTalI kALajI lIdhI hoya ke temanAmAM koI jAtano karI dIrghadRSTibharyA nirNaya levA joIe. asaMtoSa na rahe to paNa anya dharmIo jinAlayanA koI ne koI tAttvika rIte joIe to vyakti parigraha na kare evo je dharmano rIte saMparkamAM AvI tenI pavitratA ochI karI zake che. AvuM TALavA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana mATe temanAmAM jaina dharma, jinAlaya ane jaina loko mATe mAna beMkamAM jamA karAvavA mATe che. thAya tevuM kAMI karavuM joIe. mATe je saMgha pAse devadravyanI ati navA saMjogomAM dareka vAta navI rIte vicAravI rahI temAM devadravya ati chUTa hoya teNe jinAlaya pAse sAdharmikone vasAvavA ane aMgeno khyAla paNa AvI gayo. AzA che ke anekAMtanA ArAdhako temane saMtuSTa karavA uparAMtanuM devadravya anya samudAyanA loko jaina Ane yogya vicAraNA mATenuM prAraMbha biMdu mAnaze. dharma-jaina dharmasthAna ane jaina lokone AdaranI dRSTie jue te micchAmi dukkaDam * * * mATe vAparavuM joIe. 2, manusmRti, vardhanagara, ghATakopara (pa.) muMbaI-400084. A traNe sUcana vadhArAnuM devadravya jhAjhI mAthAkUTa vagara puNyanI mobAIla : 93246 18606 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dakSA jAnI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAmALAnuM AThamuM ane navamuM vyAkhyAna navembara '18nA aMkamAM ame prastuta karyA hatA. A aMkamAM dasamuM ane agiyAramuM vyAkhyAna prastuta che. vyAkhyAna-10 sudhI pahoMcI zake che. A lakSya sudhI pahoMcavA ke mAnava thavA "kapila gItA' vize DaoN. nareza veda sAdhanAnI prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe che. AMtarika sAdhanA mATe zrImad bhagavadgItAnA trIjA skaMdhamAM kapila gItAno samAveza AdhyAtmika guru Avazyaka che. jIvanamAM karmanA phaLanI Asakti thAya che. zrImad bhagavadgItAmAM arjune puchelA praznonA javAba tajavI joIe. tajavA jevA karmone samajavA joIe. saMcita karma bhagavAna zrIkRSNa ApyA hatA. te ja prakAre "kapila gItA'mAM mAtA ane prArabdhane AdhAre jIvana ghaDAya che. devahutie puchelA praznonA uttara temanA vidvAna putra kapile ApyA vyAkhyAna-1 1 che. mAtA devahutie putra kapilane jagatamAM sAcuM sukha kyAM che, bahAI dharma' vize zrImatI jhenA sorAbajI IzvaranI bhakti kevI rIte karavI, prakRtinA kAryasvarUpa, karmanA baMdhana bahAI dharmanI sthApanA IrAnamAM I. sa. 1817mAM janmelA AtmA-manane naDe ke nahIM, temaja janma-maraNanA pherAmAMthI mukti bahAue karI hatI. A dharma mAne che ke bhagavAna eka ja che. temaNe aMge pAMca prazno puchuyA hatA. tenA javAbamAM kapile jaNAvyuM hatuM ja badhAnuM sarjana karyuM che. ApaNe badhA temanA saMtAno chIe. tethI ke dharma mATe zarIra mAdhyama che. zarIrane nirogI rAkhavuM joIe paraMtu ApaNA vacce jAti, dharma, rASTrIyatA, Arthika sthiti ane puruSa te sarvasva nathI. te bAhya ane prAthamika sAdhana che. mana, buddhi, ke mahilA evA koI bhedabhAva hovA na joIe. ApaNo pitA citta ane ahaMkAra e AMtarika sAdhano che. A sAdhano avyakta Izvara che. mAnavajAti tabakkAvAra vikAsanA paMthe AgaLa dhapI rahI che. citta mana upara aMkuza dharAve che. citta, bhUta, vartamAna ane che. Izvara avatAra le tyAre te badhuM ja jANe che paraMtu te samaye je bhAvi vacce jholA khAya che. annanuM pariNAma mana upara paDe che. yogya hoya eTalo ja upadeza ane bodha samAjane Ape che. hajAro AhAra zuddha ane vihAra zuddhanA prayAsathI citta zuddha thAya che. AtmA varSothI Izvara samaye samaye avatAra dhAraNa kare che. mAnavajAti mATe strI-puruSa ke bALaka-vRddha evo koI bheda nathI. jJAna, bhakti, pragatinA paMthe AgaLa vadhe pachI Izvara pharI navo avatAra dhAraNa karma ane yoga e Izvara sudhI pahoMcavAnA dhorI mArgo che. bhakti karaze. te upadeza ke bodha Ape tenA upara dhyAna ApavuM joIe. e jJAnanI mAtA che. puruSa e jAti nathI. paNa AtmAnuM nAma che. A dharmanA sthApaka bahAue AgAhI karI hatI ke bhaviSyamAM zarIra mATe snAna, mana mATe dhyAna ane dhana mATe dAna jarUrI che. AkhA vizvamAM eka ja bhASA ane eka ja saMsada Avaze. mAnava jagatanuM koI karma kAraNa vinA thatuM nathI. tenuM pariNAma samAjamAM ekatA jarUrI che. jIvanamAM bhautika zikSaNanI sAthe bhogavavuM ja paDe che. bhagavAna Avaze ane ugArI leze e vAtamAM AdhyAtmika zikSaNa paNa Avazyaka che. bahAu I. sa. 1892mAM koI dama nathI. gRhasthAzramamAM rahIne paNa cittazuddha thaI zake che. avasAna pAmyA. tyAM sudhImAM 40 varSa kedamAM gALyA hatA. temanI maMdira-derAsaramAM darzana, bhajana, kirtana, upavAsa, vrata ane samAdhi IjharAyalamAM AvelI che. bahAue AgAhI karI hatI ke zobhAyAtrA vigere bAhyAcAra che. bahAranA jagatamAMthI potAne A yugamAM vijJAna ane TekanolojIno puSkaLa vikAsa thaze. Aje kheMcIne aMdara laI javAnI jarUra che. vAsanAno kSaya Avazyaka che. ApaNe vikAsanA ucca tabakke pahoMcyA chIe. saMsArasAgaramAM strI nAvaDI ane puruSa nAvika che. teo cetanabhAva (bAkInA vyAkhyAno have pachI)