Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શિહિબીબી બ્રિટિશ બ્રિટિકિટ999ીટિવિટિીિટીવવિદિ
શ્રી આનંદ પ્રકાશ SHREE ATMANAND PRAKASH
3333333
Vol-3 * Issue-10 AUGUST-2003
શ્રાવણ ઓગસ્ટ-૨૦૦૩ આત્મ સંવત : ૧૦૭ વીર સંવત : ૨૫૨૯ વિક્રમ સંવત : ૨૦૫૯
પુસ્તક : ૧૦૦
છે ? ?િ ? બ્રિ? 2 ?િ 2િ-2 ટિ?િ શિ૦ શિ> > શિર 2િ 2િ - ?િ -શિ> > શ . શ . શ્રેટ બ્રિટ, જિ: શિશિરજિશિ. શિકિ.શિશિશિશિશિર
यत्नः साध्यानुकुलश्चेत् संजायेत फलेग्रहिः । अन्यथा तु भवत्येव निष्फलो दुष्फलोऽथवा ।।
પ્રવૃત્તિ જો સાધ્યને અનુકૂળ હોય તો સફળતાને વરે છે, નહિ તો-અવળી પ્રવૃત્તિ નિષ્ફલ જાય છે યા બુરું પરિણામ નિપજાવે છે. ૨
An effort if directed to the aim, fructifies otherwise becomes fruitless or troublesome only. 2.
(કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૭ : ગાથા-૨, પૃઇ-૧ ૫૯)
33333333333
છે ફિટિફિઝિહિટિફિઝિટિફિટિટિકિટટિકિટફિટિકિટટિકિટ
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ8&s&3%8%ડ
82888A&RURURURURURURURDURUR888888,
વીતરાગથી વડો ન કોઈ દેવ, મુક્તિથી મોટું ન કોઈ પદ. શત્રુજ્યથી મોટું ન કોઈ તીર્થ,
ક્ષમાથી મોટું ન કોઈ તપ. આજેય આ કલિકાલમાં પર્વાધિરાજ મહાપર્વ પર્યષણ આંગણે આવે ત્યારે જિનેશ્વર ભગવાનના સેવકોના હૈયામાં ધર્મભાવના હિલોળા લે છે. આત્મશુદ્ધિના આ પાવનકારી પર્વમાં જૈનકુળમાં જન્મેલી એકે એક વ્યક્તિ આબાલ-વૃદ્ધ, અમીરગરીબ બધા જ યથાશક્તિ, યથામતિ તપ, ત્યાગ, દાન, સેવા, સ્વાધ્યાય, પૂજા, અર્ચના કરવા થનગને છે. હૈયે હૈયે ઉત્સાહ છે, ઘરેઘર ઉત્સવ છે. ધર્મ માંગલ્યના આ આઠ દિવસોમાં સંસારચક્રની આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિ વિસરી જવાય છે.
ક્ષમામૂર્તિ વીરપ્રભુએ આજ્ઞા કરી છે કે તું ધર્મના બીજા અંગોનું પાલન ન કરી શકે તો ચાલશે પણ ક્ષમાધર્મનું પાલન અવશ્ય કરજે. ક્ષમાધર્મનો આરાધક જ જિનશાસનનો સાચો આરાધક છે.
આત્માને ઉક્વલ બનાવવાના આ અમૂલ્ય અવસરે ક્ષમામૂર્તિ વીર પ્રભુની * સાક્ષીએ આપણે જૈન સાધર્મિકો હૃદયપૂર્વક ક્ષમાધર્મનું પાલન કરી જિનશાસનના સાચા સેવક બનીએ.
ક્ષમાપનાના આજના આ પુણ્ય પ્રસંગે હૃદયના શુદ્ધભાવોથી નરેશભાઈ નેમચંદભાઈ શાહ સહપરિવાર-સુરત અંતઃકરણપૂર્વક ક્ષમા પ્રાર્થે છે અને
ભાવપૂર્વક ક્ષમા આપે છે.
2
મિચ્છામી દુક્કડમ
SURURURSRSRSRURURURSRSRSRSRS
88888888888888888
અભિષેક એક્સપોર્ટ
અભિષેક હાઉસ, કદમપલ્લી સોસાયટી, જીવન ભારતી સ્કૂલ સામે, નાનપુરા, સુરત-૩૯૫૦૦૧.
ફોન : ઓ. (૦૨૬૧) ૨૪૬૦૪૪૪ ફેક્સ : ૨૪૬૩૬૫૭ *XDXDXDURRRRRR8282828282828282828
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[૧
શ્રી
ટ્રસ્ટ રજી. ન. એફ-૩૭ ભાવનગર શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગરનું મુખપત્ર
આભાનંદ (ફક્ત સભ્યો માટે)
પ્રકાશ સભાના હોદ્દેદારશ્રીઓ :
તંત્રી શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ (૧) પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ–પ્રમુખ (૨) દિવ્યકાંત મોહનલાલ સલોત–ઉપપ્રમુખ
અનુક્રમણિકા (૩) જશવંતરાય ચીમનલાલ ગાંધી–ઉપપ્રમુખ (૪) મનહરલાલ કેશવલાલ મહેતા-માનદમંત્રી' (૧) એક તેજસ્વી નક્ષત્રનો પ્રકાશ (૫) ચંદુલાલ ધનજીભાઈ વોરા-માનર્મંત્રી
–પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ ૨ (૬) ચીમનલાલ વર્ધમાન શાહમાનમંત્રી
(૨) આંતરશુદ્ધિનો અપૂર્વ અવસરઃ (૭) હસમુખરાય જયંતીલાલ શાહખજાનચી - પર્યુષણ પર્વ
–કુમારપાળ દેસાઈ ૬ સભા પેટ્રન મેમ્બર ફી રૂા. 100000 || (૩) પ્રતિક્રમણને ઓળખીએ તો પણ કયાં? સભા આજીવન સભ્ય ફી રૂા. ૫૦૦=૦૦
–ચંદ્રહાસ ત્રિવેદી ૧૦
(૪) અષ્ટાપદ-કૈલાસ માનસરોવર શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વાર્ષિક જાહેરાત દરઃ |
યાત્રા (૯). ટાઈટલ પેઈજ આખું રૂા. ૫૦OO=00
–કાંતિલાલ દીપચંદ શાહ ૧૨ આખું પેઈજ રૂા. ૩OOO=00
| (૫) પર્યુષણના પાંચ કર્તવ્યો અર્ધ પેઈજ રૂ. ૧૫૦૦=00
–ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ ૧૫ પા પેઈજ રૂા. ૧000=00 | (૬) સં. ૨૦૫૯ના ચાતુર્માસ
બિરાજમાન પૂ. ગુરુ ભગવંતો ૧૭ શૈક્ષણિક ઉત્તેજન, જ્ઞાનખાતું, સભા નિભાવ ] (૭) સત્કાર્યો સંપત્તિથી ય મૂલ્યવાન છે ફંડ, યાત્રા પ્રવાસ આદિમાં વ્યાજું ફંડ માટે
–ગણિરાજરત્નવિજયજી ૨૧ ડોનેશન સ્વીકારવામાં આવે છે.
(૮) શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામી અને પાદલિપ્તસૂરિ
–કુમારપાળ દેસાઈ ૨૨ : માલિક તથા પ્રકાશન સ્થળ : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
આ સભાના નવા પેટ્રન મેમ્બર ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ | શ્રી નરેશભાઈ નેમચંદભાઈ શાહ ફોન નં. (૦૨૭૮) ૨૫૨ ૧૬૯૮
અભિષેક એક્સપોર્ટ સુરત
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
( એક તેજસ્વી છાત્રાનો પ્રકાશ)
-પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ [ પ.પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની ૫૦મી સ્વર્ગારોહણ તિથિ
(સંવત ૨૦૫૯ના ભાદરવા સુદ-૧૦ના રોજ) નિમિત્તે ગુણાનુવાદ.]
આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી | કરવામાં તારું જીવન વિતાવજે.” આ ધર્મ બોધના મહારાજ સાહેબનો જન્મ વિક્રમ સંવત ૧૯૨૭ના | શબ્દો એના અંતરમાં સદાને માટે કોતરાઈ ગયા. કારતક સુદ બીજના રોજ થયો હતો. તેમના | માતાના એ ઉગારો જ જાણે એનો જીવનમંત્ર પિતાશ્રીનું નામ દીપચંદભાઈ તથા માતુશ્રીનું નામ | અને જીવનનો આધાર બની ગયા. ઇચ્છાબાઈ હતું. તેમનું પોતાનું નામ છગનલાલ છગનની બુદ્ધિ તેજસ્વી હતી. શાણપણ, હતું. શ્રી દીપચંદભાઈને ચાર દીકરા અને ત્રણ | ઠાવકાઈ અને કોઈનું પણ કામ કરી છૂટવાની દીકરીઓ હતી. ચાર દીકરામાં છગનલાલ ત્રીજા |
પરગજુ ભાવનાની બક્ષિસ તેને મળી હતી તેમ નંબરના હતા.
જ ભક્તિની ગંગા તેના રોમેરોમને પાવન કરતી માતા-પિતા ધર્મના રંગે પૂરા રંગાયેલા| હતી. હતા. માતા-પિતાની ધર્મભાવનાનો પ્રભાવ આખા છગનને ભણવું હોય તો આગળ અભ્યાસ કુટુંબ ઉપર અને બધા સંતાનો ઉપર વિસ્તરી | કરવાની તેમ જ વેપારમાં જોડાવું હોય તો રહેતો. ધન-વૈભવ મળે કે ન મળે એ ભાગ્યની | જોડાવાની તક હતી. પરંતુ તેની ઝંખના કંઈક જુદી વાત છે, પણ ધર્મ ધનને મેળવવું એ તો | જ હતી. માતાની આજ્ઞાનું પાલન કરીને સંયમ માનવીના પોતાના હાથની વાત છે. માતા-પિતાનું | અને તપની આરાધનાની મુડીના બળે ધર્મ સરળ, સાદુ, નિર્મળ, ધર્મપરાયણ જીવન જાણે | ભાવનાના સોદાગર બનીને જીવનને ધન્ય સંતાનોને આ જ બોધ આપતું, પરંતુ માતા–| બનાવવાની હતી. એને તો દેવમંદિર, ઉપાશ્રય પિતાની છત્રછાયા લાંબો સમય ન ટકી. પહેલા વહાલા લાગે, સંતોની સેવાના સ્વપ્નો આવે અને દીપચંદભાઈનું અવસાન થયું પછી માતા ! ગુરુમુખેથી ધર્મની નિર્મળ વાણીનું પાન કરવું ગમે. ઇચ્છાબાઈ પણ સ્વર્ગે સીધાવી ગયા. તે વખતે | ન માયા-મમતાના બંધન, ન પૈસા ટકાની પરવા, છગનની ઉંમર ૧૦-૧૨ વર્ષની હતી. માતાની ન ઘર વ્યવહારની જંજાળ. છગનનું જીવન ઘરમાં છેલ્લી ઘડીઓ ગણાતી હતી, બાળક છગના જળકમળ જેવું બની રહ્યું અને એનું અંતર સંયમદીન-દુઃખી બનીને માતા પાસે બેઠો હતો. તેને વૈરાગ્યને ઝંખી રહ્યું; જ્યારે એ ધન્ય ઘડી આવે તો પોતાની આખી દુનિયા રોળાઈ જતી લાગતી ! અને જ્યારે એના ધર્મ વાત્સલ્યના મહાસાગર હતી. માતાએ તેને આશ્વાસન આપતાં કહ્યું | ગુરુના ચરણોનું શરણ મળે? “બેટા, અહંતનું શરણ સ્વીકારજે અને અનંત | વિક્રમ સંવત ૨૦૪૨માં ૧૫ વર્ષની વયે, સુખના ધામમાં પહોંચાડે એવા શાશ્વત ધર્મધનને | એમને વડોદરામાં શ્રી આત્મારામજી મહારાજની મેળવવામાં અને જગતના જીવોનું કલ્યાણ | વૈરાગ્યભરી ધર્મવાણી સાંભળવાનો અવસર
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩] મળ્યો. એ વાણી છગનના અંતરને સ્પર્શી ગઈ. એનું એવું ધન નથી જોઈતું. મારે તો આપની પાસે જે ધર્મનાયકમાં છગનને પોતાના ઉદ્ધારકના દર્શન | અખૂટ ધન છે તે જોઈએ. જે અનંત સુખને અપાવે થયા. ત્યાગમાર્ગનો સ્વીકાર કરીને માતાની અંતિમ ! એવું ધન જોઈએ. મને દીક્ષા આપવાની કૃપા આજ્ઞાનું પાલન કરવા એનું અંતર તલસી રહ્યું. | કરો.જાણે માતાની અંતિમ આજ્ઞા છગનની છગને મનોમન એ સાધુ પુરૂષને પોતાના હૃદય | વાણીરૂપે પ્રગટ થતી હતી. સિહાસન ઉપર બિરાજમાન કરી દીધા.
આત્મારામજી મહારાજે જોઈ લીધું કે એક દિવસ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની | દીક્ષાની ભિક્ષા માગનાર વ્યક્તિમાં ભક્તિ, શક્તિ ધર્મદેશના પૂરી થઈ, શ્રોતાઓ બધા વિદાય થયા અને બુદ્ધિનો ત્રિવેણી સંગમ સધાયેલો છે અને તેનું પણ છગન તો ત્યાં જ બેસી રહ્યો. આજે પોતાના | ભાવી ઘણું જ ઉજ્જવળ છે, શાસનને પણ એનાથી અંતરની વાત પોતાના ગુરુને કહેવાનો એણે | | લાભ થવાનો છે; પણ તેઓ વિચક્ષણ, સમ્યજ્ઞ, નિશ્ચય કર્યો હતો.
સમતાળુ, શાણા, દીર્ઘદર્શી પુરૂષ હતા; એમણે આત્મારામજી મહારાજે મમતાથી પૂછ્યું :
ઉતાવળ ન કરતાં છગનના મોટાભાઈ તેમ જ ભાઈ બધા તો ચાલ્યા ગયા અને તું હજી કેમ |
કુટુંબીજનોની અનુમતિથી દીક્ષા આપવાનો નિર્ણય બેસી રહ્યો છે? તારે શું જોઈએ છે?”
કર્યો. અનુમતિ મેળવવી સહેલી ન હોતી.
મોટાભાઈ ખીમચંદનું મન કોઈ રીતે માને નહી; સંતના વાત્સલ્યની વર્ષોથી જાણે છગનની
એ તો વિરોધ કરી બેઠા. છગનના થોડાક મહિના લાગણીનો બંધ છૂટી ગયો. એની વાણી સીવાઈ
કસોટીમાં વિત્યા. છગને એ સમય ધર્માભ્યાસમાં ગઈ અને તેના અંતરની લાગણીઓ આંસુરૂપે
અને દેવ-ગુરૂની સેવામાં વિતાવીને પોતાનો વહેવા લાગી. છગન એ સંત પુરૂષના ચરણને
વૈરાગ્ય સાચો અને દઢ હોવાની સૌને ખાતરી આંસુનો અભિષેક કરી રહ્યો.
કરાવી આપી, અને છગનની ઉત્કટ ઝંખના સફળ આત્મારામજી મહારાજે એને હેતથી બેઠો | થઈ. વિક્રમ સંવત ૨૦૪૩ના વૈશાખ સુદિ કરી પૂછ્યું : “બાળક, સ્વસ્થ થા અને વિના | ૧૩ના રોજ ધર્મનગરી રાધનપુર શહેરમાં સંકોચે તારું દુ:ખ કહે..શું તારે ધનનો ખપ છે? આચાર્યશ્રી આત્મારામજી મહારાજે છગનને ત્યાગ
છગને સંતની ચરણરજ શીરે ચડાવી કહ્યું | ધર્મની દીક્ષા આપી, એમને પોતાના પ્રશિષ્ય હા”
મુનિશ્રી લક્ષ્મીવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી “કેટલા પૈસા જોઈએ તારે” સંતે પૂછ્યું.
હર્ષવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા અને નામ આપ્યું
મુનિ વલ્લભવિજય. “ઘણા” છગને ટૂંકમાં જવાબ આપ્યો.
મુનિશ્રી વલ્લભવિજયજી કહેતા હતા કે વત્સ! તું જાણે છે કે અમે પૈસો નથી
| મારા જીવનના મુખ્ય ત્રણ આદર્શે છે; એમાં રાખતા, કોઈને આવવા દે”
પહેલું આત્મસંન્યાસ, બીજી જ્ઞાનપ્રચાર અને સંતે કહ્યું.
ત્રીજું શ્રાવક-શ્રાવિકાઓનો ઉત્કર્ષ. કોઈ ઉજ્જવળ ભાવી બોલાવતું હોય એમ | મુનિશ્રી વલ્લભવિજયજીએ શરૂઆતથી જ છગને શાંતિથી વિનંતી કરી “મહારાજજી મારે | વ્યાકરણ, ન્યાય, કાવ્ય, કોષજ્યોતિષ, ચરિત્રો,
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ આગમગ્રંથો અને ધર્મશાસ્ત્રોના અધ્યયનમાં મનને તેઓ સમતા અને સ્વસ્થતાપૂર્વક નિર્મમપણે પરોવી દીધું હતું. મુનિશ્રી વલ્લભવિજયજીનું મન સંયમની આરાધના કરી શકતા હતા. જેમ વિદ્યા અધ્યયન માટે તલસતું રહેતું તેમ વિક્રમ સંવત ૧૯૭૬માં આચાર્યશ્રીની વિદ્યાના પ્રચાર માટે પણ ખૂબ ઉત્સુક રહેતું. નિશ્રામાં કેસરિયાજીનો સંઘ ઉદેપૂર પહોંચ્યો. માનવીને સાચો માનવી બનાવવાનું ખરું સાધન શહેરમાં આચાર્યશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી જ્ઞાન જ છે તેમ તેઓ માનતા હતા. જેથી તેમના
મહારાજ બિરાજતા હતા. વિહાર કરવાની ઉતાવળ સદુપદેશથી દેશમાં ઠેર ઠેર શાળા, મહાશાળા,
હતી, પણ મહારાજશ્રીએ તેઓને સુખશાતા પાઠશાળા, ધર્મશાળા, વિદ્યાલયો વિગેરે સ્થાપાયા. પૂછવાનો વિવેક ન ચૂકયા. વખત ઓછો હતો છતાં મુંબઈ, અમદાવાદ, પૂના, વડોદરા, ભાવનગર, બન્ને આચાર્યોએ દોઢ કલાક સુધી વાતો કરી. છુટા વલ્લભવિદ્યાનગર વિગેરે સ્થાળોએ મહાવીર જૈન પડતાં આં.શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ વિદ્યાલયની સ્થાપના કરી. જેમાં બહારગામથી સાહેબે કહ્યું : વલ્લભવિજયજી, મને નહોતું લાગતું ઉચ્ચ કેળવણી લેવા આવતાં જૈન વિદ્યાર્થીઓને કે તમે આ રીતે સજ્જનતા દાખવશો અને રહેવા-જમવાની ઉત્તમ સગવડ કરી, જેની શિષ્ટાચાર પાળશો. મારા મનમાં તમારા માટે ઘણું સહાયથી હજારો જેનો ડૉકટર, વકીલ, ભર્યું હતું. પણ તમારા આ આનંદમય પરિચયથી એન્જિનીયર બન્યા અને ઉચ્ચપદ પ્રાપ્ત કર્યું છે. એ બધું નીકળી ગયું.” આ રીતે જ્ઞાનની નાની-મોટી પરબોની સ્થાપના
આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી થઈ અને એ રીતે સમાજમાં જ્ઞાનની પ્રવૃત્તિ
મ. ગરીબોના બેલી હતા અને સમાજના મધ્યમ વિકસી અને આજે પણ જ્ઞાનની આ પરબો
અને ગરીબ વર્ગ માટે ઊંઘ અને આરામનો સુવ્યવસ્થિત રીતે ચાલી રહી છે.
વિચાર વેગળો મૂકીને આખી જિંદગી સુધી તેઓ આચાર્ય મહારાજની સુધારક દૃષ્ટિ કેવી ચિંતા અને પ્રયત્ન કરતાં રહ્યા હતા. સમાજના મધ્યમ માર્ગી, વિવેકી અને વ્યવહારૂ હતી તે મધ્યમ અને ગરીબ વર્ગના સાધર્મિક ભાઈઓતેઓના શબ્દોમાં જોઈએ. વિ.સં. ૨૦૦૫માં બહેનોને બે ટંક ખાવાનું પણ નથી મળતું. તેઓને બામણવાડા તીર્થમાં મળેલ પોરવાડ સમેલનમાં જમાડીએ, પરંતુ કેવળ ભોજન કરાવવું એ જ તેઓએ કહેલું કે “સમાજમાં સુધારાઓ એવી રીતે સાચું સાધર્મિક વાત્સલ્ય નથી; સાચું સાધર્મિક દાખલ થવા જોઈએ કે જેથી કોઈને અપચો ન વાત્સલ્ય તો એ છે કે જે બેકાર હોય એને કામે થાય. સુધારાઓ કોઈને માથે ઠોકી બેસાડાય નહી. લગાડવામાં આવે જેથી તેઓ પોતાનો અને સુધારાનો અમલ એવી રીતે થવો જોઈએ કે જેથી પોતાના કુટુંબનો સારી રીતે નિર્વાહ કરી શકે, તેમ સમાજનો ઘણો ખરો વર્ગ તેનો સ્વીકાર કરે અને તેઓશ્રી કહેતા. કાર્ય સફળ થઈ જાય.”
જૈન પરંપરાએ તેમ જ જૈન શાસ્ત્રોનો | વિવેક, વાત્સલ્ય અને વિનયની રત્નત્રયી દેશભક્તિ અને રાષ્ટ્રપ્રેમની ઉપેક્ષા નહીં પણ રાષ્ટ્ર આચાર્યશ્રીના સાધુ જીવનમાં એવી એકરૂપ બની તરફની પોતાની ફરજ બજાવવાનું જ કહ્યું છે અને ગઈ હતી કે એમના વિચાર, વાણી અને વર્તનમાં રાષ્ટ્ર ભાવનાને ક્યારેય આત્મસાધનની વિરોધી અભદ્રતાનો અંશ પણ જોવા ન મળતો. આથી જ
(અનુસંધાન માટે જુઓ પાન-૮)
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
જ ક્ષમાપના |
11111111111111
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકના પ્રકાશન કરતાં કે અન્ય કોઈ પ્રસંગોપાત વર્ષ દરમ્યાન જાણતા કે અજાણતા મન-વચનI કાયાથી કોઈ પણનું દિલ દુભાવ્યું હોય તો સંવત્સરીના આ મહા પર્વે ખરા હૃદયથી ક્ષમાયાચના કરીએ છીએ. મિચ્છામી દુક્કડમ્.
-શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
શ્રી ભાવનગર નાગરિક સહકારી બેંક લિ. હેડ ઓફિસ : ૧૪, ગંગાજળીયા તળાવ, ભાવનગર ફોન : ૨૪૨૯૦૦, ૨૪૩૦૧૯૫
: શાખાઓ : ડોન : કષ્ણનગર-૨૨૧ ૨૫૩૦, વડવાપાનવાડી–૨૪૨૫08૧,રૂપાણી-સરદારનગર-૨૫૬૫૯૬૦, ભાવનગરપરા-૨૪૪૫૭૯૬, રામમંત્રમંદિર-૨૫૬૩૮૩૨,ઘોઘારોડ-૨૫૬૪૩૩૦,શિશુવિહાર-૨૪૩૨૬૧૪ સલામત રોકાણ.
આકર્ષક વ્યાજ ડીપોઝીટ વ્યાજનો દર| ડીપોઝીટ
વ્યાજનો દર ૩૦ દિવસથી ૯૦ દિવસ સુધી ૬.૦ ટકા ૧ વર્ષથી ૩ વર્ષ સુધી
૮.૦ ટકા ૯૧ દિવસથી ૧૮૦ દિવસ સુધી ૬.૫ ટકા | ૩ વર્ષ કે તે ઉપરાંત
૮.૫ ટકા, ૧૮૧ દિવસથી ૧ વર્ષની અંદર ૭.૫ ટકા)
૯૯ માસે રૂ. ૧૦૦૦/-ના રૂા. ૨૦૦૨/- મળશે. સીનીયર સીટીઝનને 0 ઉપર ૧ ટકો વધુ વ્યાજ આપવામાં આવે છે.
વધુ વિગત માટે હેડ-ઓફિસ તથા નજીકની શાખાનો સંપર્ક સાધવો. મનહરભાઈ એચ. વ્યાસ વેણીલાલ એમ. પારેખ નિરંજનભાઈ ડી. દવે જનરલ મેનેજર મેનેજિંગ ડિરેકટર
ચેરમેન ,
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૬ ]
www.kobatirth.org
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
આંતરશુદ્ધિનો અપૂર્વ અવસર : પર્યુષણ પર્વ
—કુમારપાળ દેસાઈ
એ
સંસારના સારને સમજવો સહેલ નથી. સમજીને આદરવો તો અતિ મુશ્કેલ છે! અર્થાત્ સાચું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું અને જ્ઞાનમાં ક્રિયા ભેળવવી મુશ્કેલ છે. એ મુશ્કેલ કામને જે આસાન કરી શકે તે આ સંસારમાં શાંતિ, કરૂણા, ઐક્ય ને મૈત્રી હાંસલ કરી શકે છે! મૈત્રી સાધનારને મુક્તિનો માર્ગ જડી જાય છે!
|
જૈનશાસ્ત્રોએ આ મુક્તિરૂપી માળામાં જવા માટે આત્મારૂપ પંખીની બે પાંખો બતાવી છે. એક જ્ઞાન અને બીજી ક્રિયા!
આ જ્ઞાન અને ક્રિયાનું પર્વ એટલે પર્યુષણા પર્વ. પર્યુષણ પર્વનો મુખ્ય દિવસ સંવત્સરીનો ભાદરવા સુદ ચોથનો-બાકીના સાત દિવસો સૂર્યની આસપાસ ફરતાં નક્ષત્રો જેવાં છે! સાત દિવસની સાધના સંવત્સરી પર્વની સિદ્ધિ માટે | થાય છે!
સાધુઓ માટે નિર્મિત આચારના દશ કલ્પમાંનો એક કલ્પ પર્યુષણા છે ને એનો અર્થ વર્ષાવાસ છે. અલબત્ત યૌગિક રીતે અર્થ કરતાં ક્રોધ, માન, માયા, લોભ આદિ કષાયોને તજી આત્માની નજીક વસવું એવો થાય છે. ને બંને અર્થ બંને રીતે યથાર્થ છે!
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્ષાઋતુ ભારતમાં વિશિષ્ટ મહત્ત્વ ધરાવે છે. મોટાં મોટાં પર્વો આ ઋતુમાં આવે છે અને અનેક મુશ્કેલીઓના કારણે સાધુઓ, ભક્તો તથા અન્યજનો વર્ષામાં પ્રવાસે સંચરતા નથી ને પોતાના સ્થાનમાં રહી ધર્માચરણ સાધે છે.
પ્રથમ અને ચોવીસમા તીર્થંકરના યુગના લોકમાં ભિન્નતા એટલી છે કે પ્રથમ તીર્થંકરના
લોકને જ્ઞાન દુર્લભ છે, જ્યારે ચોવીસમા તીર્થંકરના યુગવાસીઓની જ્ઞાન સુકર છે-પાલન દુષ્કર છે!
આ બે તીર્થંકરોના યુગના સાધુઓ માટે દશ પ્રકારનો કલ્પ બતાવવામાં આવ્યો છે. આ આખું આચારશાસ્ત્ર છે ને તેમાં તેઓએ દશ નિયમો કલ્પો દર્શાવ્યા છે!
(૧) અચેલક કલ્પ : શ્વેત, પરિણામવાળાંને જીર્ણપ્રાયઃ વસ્ત્ર ધારણ કરવાં, વસ્ત્ર પહેર્યાં છતાં લોકોને લાગે કે જાણે વસ્ત્ર છે જ નહિ એવાં
નગણ્ય વસ્ત્રો ધરવાં.
(૨) ઉદ્દેશક કલ્પ : સાધુએ પોતાના નિમિત્તે બનાવેલો આહાર ન લેવો.
(૩) શય્યાતરકલ્પ : જેને ત્યાં સાધુએ આશ્રય લીધો હોય, તેનાં ખાન-પાન કે વસ્ત્ર સાધુને ખપે નહિ.
(૪) રાજપિંડ : રાજા, સેનાપતિ, પુરોહિત કે પ્રધાનના ઘેરથી ભિક્ષા ન લાવવી.
(૫) કૃત્તિકર્મકલ્પ : જન્મથી વડીલપણું નહિ, પણ દીક્ષાકાળથી વડીલપદ સ્વીકારવું.
(૬) વ્રતકલ્પ : ચાર વ્રતને બદલે પાંચ વ્રત અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ સ્વીકારવાં.
(૭) જયેષ્ઠ કલ્પ : દીક્ષા સ્વીકારવાથી
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૭
નહિ, પણ ઘડી દીક્ષાથી લઘુગુરુનો સ્વીકાર કરવો. | પ્રમાણે જૈનોએ પુરાણકાળમાં થયેલા પોતાના પ્રથમ તીર્થંકરથી લઈ છવીસસો વર્ષ પહેલાં થયેલા ચોવીસમા તીર્થંકર ભગવાન મહાવીરના યુગને ત્રણ પ્રકારની માનવપ્રકૃતિમાં વહેંચી નાખ્યો છે! પહેલા તીર્થંકરના યુગની માનવમનની પ્રકૃતિ
(૧૦) પર્યુષણા કલ્પ : ચોમાસામાં એક ઋજુ અર્થાત્ સરળ અને જડ એટલે અજ્ઞાની એમ
વર્ણવી છે.
સ્થળે રહેવું.
(૮) પ્રતિક્રમણકલ્પ : રોજ દોષ લાગે કે ન લાગે, પણ પ્રાયશ્ચિતરૂપ પ્રતિક્રમણ કરવું.
(૯) માસકલ્પ : એક મહિનાથી ક્યાંય વિશેષ ન રહેવું.
ચોમાસુ રહેલા–પર્યુષણા કલ્પવાળા સાધુએ પાંચ દિવસ માટે માંગલિક કરનાર કલ્પસૂત્ર વાંચવુ ને અન્ય સહુ કોઈએ સાંભળવું, એવો પણ નિયમ છે.
પર્યુષણા પર્વને સાર્થક કરવા માટે કેટલાંક કાર્યો બતાવવામાં આવ્યાં છે. એમાં દરેકે તપ કરી મનશુદ્ધ કરવું; મનશુદ્ધ કરી વાર્ષિક દોષોની ખતવણી કરતું સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણ કરવું અને જગતના તમામ જીવોને મન, વચન અને કાયાથી ખમાવવા-ક્ષમા આપવી અને લેવી : આ સાથે દેવદર્શન ને ગુરુવંદન પણ કરવું.
|
જૈન સાધુઓમાં આ વર્ષાવાસનું પર્યુષણાનું ખાસ મહત્ત્વ છે અને એ ‘ચોમાસાના નામથી | ઓળખાય છે. દિવસોની અધિકતા યા અલ્પતાથી જ ધન્ય, મધ્યમ ને શ્રેષ્ઠ એમ ચોમાસાના પ્રકારો / પડે છે. એમાં ભાદરવા સુદ ચોથથી આરંભાતું ચોમાસું સિત્તેર દિવસનું લખાય છે. અસાડ સુદ ચૌદશથી શરૂ થતું ચાતુર્માસ કારતક સુદ ચૌદશે પુરું થાય છે અને તે ઉત્કૃષ્ટ લેખાય છે. મધ્યમ પ્રકારનું ચોમાસું છ માસનું હોય છે.
|
પણ આ બધા દિવસોમાં ભાદરવા સુદ ચોથનો દિવસ મુખ્ય લેખાય છે, ને તે સંવત્સરી તરીકે ઓળખાય છે.
|
સંસાર ભિન્ન ભિન્ન પ્રકૃતિનો મેળો છે. યુગ પોતાની ભલી–બૂરી ખાસિયત સાથે ઊગે છે. આ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બીજા તીર્થંકરથી તેવીસમાં તીર્થંકર પાર્શ્વનાથના યુગ સુધીની માનવ પ્રકૃતિ સરળ, ઋજુ અને પ્રાજ્ઞ એટલે વિવેકી કહી છે.
ચોવીસમા તીર્થંકર મહાવીર સ્વામીના યુગની માનવમનની પ્રકૃતિ વક્ર અને જડ કહી છે!
આ રીતે યુગવાર માનવમન-પ્રકૃતિમાં ભગવાન ઋષભદેવ અને ભગવાન મહાવીર સ્વામીના યુગના નિયમો-કલ્પો લગભગ એક સરખા બતાવવામાં આવ્યા છે. જ્યારે બીજાથી ત્રેવીસમા તીર્થંકરના સમયમાં માણસો સરળ અને પ્રાજ્ઞ હોવાથી નહિવત કલ્પો બતાવવામાં આવ્યા
છે, કારણ કે તેઓ દોષને દોષ રૂપે ને ગુણને ગુણ રૂપે જાણનારા ને આચરનારા છે.
આજે ભય અને હિંસાનું પ્રાધાન્ય સ્થપાઈ રહ્યું છે. સંસારની સમગ્ર શક્તિઓ અને વસ્તુઓનો મોટો ભાગ ભય ઉપજાવવામાં અને હિંસા કેળવવા પાછળ ખર્ચાઈ રહ્યો છે. એક બૉમ્બ લાખો ગરીબોનું એક ટંકનું જમણ જમી જાય છે. એ જમણ બંધ થાય તો જ દુનિયા સુખી
થાય.
આ ભય અને હિંસા છે તેની સામે પ્રેમ અને અહિંસા મૂકવાનાં છે, પણ નબળા હાથે એ રજૂ થઈ શકે તેમ નથી, કારણ કે એ વીરોની વસ્તુઓ છે. દરવાજા હાથીઓ તોડી શકે છે. ઊંટ તો આડા
ધરાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮]
|| શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ આ સંસારનું ચિત્ર એક ભયંકર આગનું છે. | સતત પ્રવૃત્તિ એ જ માનવીનું જીવન બન્યું છે. એને ક્યાંક યુદ્ધની આગ છે, ક્યાંક ભૂખની આગ છે, શાંતિ નથી, એને વિરામ નથી, ક્યાંય ચેન નથી; કયાંક મોટાઈની ને સત્તાની આગ છે. આજ કોઈ | યંત્ર પણ પળ-વિપળ ધમધમતું બંધ થતું હશે, પણ દેશ કે માનવી ગમે તેટલો આગળ વધ્યો હોય તોય, માનવીના મનને કોઈ વિરામ નથી. એ ચાલતું શીતળતાનો અનુભવ કરતું નથી. દરેક સ્થળે ! દેખાતું નથી, છતાં સતત ચાલ્યું જ જાય છે. એ ત્રાહિમામ્ ને ત્રાહિમામ્ સંભળાય છે. એ તમામ | ઊભું નજરે પડે છે, છતાં દોડતું હોય છે. મનને હાયકારાઓમાંથી છૂટકારાનો ઉપાય આત્માની શુદ્ધ કરી વિષયોને જીતવાનો દરેક જૈનનો પ્રયત્ન ખોજમાં છે. પ્રેયના અને શ્રેયના, નશ્વર અને હોય છે. નિર્મળતા વગર આત્માની સમીપ જઈ વિનશ્વરના વિવેકમાં છે.
શકાતું નથી અને આંતરશુદ્ધિ વિના એનો સંપર્ક સંસારનો સંગ્રામ તો સંતાપ આવે તેવો છે. સધાતો નથી. આ (એક તેજસ્વી નક્ષત્રનો પ્રકાશ... પેજ ૪થી ચાલ) | સિગારેટ ફેંકી દીધી અને સિગારેટ ન પીવાની જણાવી નથી. આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી
પ્રતિજ્ઞા લીધી. પછી પંડિત મોતીલાલ નહેરૂએ એક એક દીર્ઘદર્શી, ગુણગ્રાહી અને રાષ્ટ્રપ્રેમી ધર્મનાયક
જાહેરસભામાં કહ્યું હતું કે “અત્યાર સુધી હું ગુમાવી હતા. તેઓએ એક પ્રસંગે કહ્યું હતું કે “મહાત્મા
બેઠો હતો પણ એક જૈન મુનિએ અક્કલ આપી.” ગાંધી રાષ્ટ્રના કલ્યાણ માટે જ જીવ્યા હતા. આપણે
દેશની આઝાદી અને એકતાનું મહત્વ બધા જૈનો જિનેશ્વરદેવના અનુયાયી છીએ. હિંદુ,
| સમજાવતા તેઓએ કહ્યું હતું કે આપણા દેશની મુસલમાન, ઇસાઈ, પારસી વિગેરે બધાએ રાગ-1 આઝાદીમાં આપણું સૌનું કલ્યાણ છે. આઝાદી દ્વેષ ઉપર વિજય મેળવવાનો છે. ક્રોધ, માન,
માટે હિંદુ, મુસલમાન, શીખ વગેરે તમામ માયા, લોભ બધાય પ્રાણીઓમાં છે. એના ઉપર કોમોની એકતા જરૂરી છે. રાજ્યકર્તાઓએ વિજય મેળવવા માટે જ આ મનુષ્ય જન્મ મળ્યો !
રાજ્યમાં એવી વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ જેથી છે. અહિંસાનું પાલન કરવાથી આ મનુષ્યજન્મ| પ્રજાનું સુખ વધે, બેકારી ઘટે અને કોઈ અન કે સફળ અને ધન્ય બનશે.
ઘર વગરનો ન રહે. અસહકારનો યુગ શરૂ થયો ત્યારથી
મહારાજ સાહેબ કોઈપણ પદવી આચાર્યશ્રીએ ખાદીનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો હતો અને
સ્વીકારવાનો વિવેકપૂર્વક ઇન્કાર કરતાં હતા. આજ પરદેશી વસ્તુઓના મોહમાં ન પડતાં ગમે તેવી પણ,
રીતે વડોદરામાં વિ.સં. ૨૦૦૮માં શાસનસમ્રાટ સ્વદેશી વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરવાની જ તેઓ પદવીનો સ્વીકાર કરવાની વાતનો નમ્રતા તેમ જ પ્રેરણા આપતા હતા. આચાર્યશ્રી પંજાબમાં | મક્કમતાથી ઇન્કાર કર્યો હતો. તેઓને મન શાસન અંબાલામાં હતા ત્યારે પંડિત મોતીલાલ નહેરૂનો પ્રભાવના અને સમાજ ઉત્કર્ષનું કાર્ય જ સાચી તેઓશ્રીને ભેટો થયો. વાર્તાલાપ દરમ્યાન પદવી અને સાચું માનપત્ર હતા. વિ. સં. ૨૦૧૦ આચાર્યશ્રીએ તેમને પૂછ્યું કે તમે દેશને આઝાદી માં મુંબઈમાં એક મોટા સમારંભમાં તેઓએ કહ્યું કરવા બહાર પડ્યા છો તો પછી પરદેશી | હતું કે : “હું ન જૈન છું, ન બૌદ્ધ, ન વૈષ્ણવ છું, સિગારેટ કેમ પીઓ છો? તરત જ મોતીલાલજીએ [ ન શૈવ, ન હિન્દુ છું, ન મુસલમાન, હું તો વિતરાગ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[૯ દેવ પરમાત્માને શોધવાના માર્ગે વિચરવાવાળો | આચાર્ય મહારાજની પાસે રહ્યા હતા. એક દિવસે એક માનવી છું, યાત્રાળું છું.
તેઓએ આચાર્ય મહારાજને પૂછ્યું, “ગુરૂદેવ, જે જીવન જીવી જાણે એનું મત્ય મહોત્સવ માં અત્યારના સંઘર્ષભર્યા સમયમાં જૈન સમાજની બની જાય, આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસરિજી ઉન્નતિ કેવી રીતે થશે?” મ.સા.નું જીવન આ સત્યના સાક્ષીરૂપ હતું. ! સમાજ ઉત્કર્ષની પોતાની જીવનભરની ચિંતા
૮૪ વર્ષની ઉંમર, સંયમ, તપ અને સેવાની અને પ્રવૃત્તિઓ એક જ સૂત્રમાં નિચોડ આપતાં સતત પ્રવૃત્તિ અને બીમાર તબીયત–ઉંમરનો હોય એમ આચાર્યશ્રીએ કહ્યું સેવા, સ્વાવલંબન ઘસારો, પ્રવૃત્તિનો ઘસારો અને બિમારીનો ઘસારો !
તો સંગઠન, શિક્ષણ અને જૈન સાહિત્યનું પ્રકાશન અને –એમ ત્રણ ઘસારાથી આચાર્યશ્રીની કાયાનો |
એનો પ્રચાર–આ પાંચ બાબતો ઉપર જ જૈન ડુંગર ડોલવા લાગ્યો હતો. ઉપચારો ચાલુ જ હતા;
સમાજની ઉન્નતિનો આધાર છે.' આ બધું છતાં આચાર્યશ્રી ચિત્તથી સ્વસ્થ અને
વિ.સં. ૨૦૧૦, ભાદરવા સુદિ ૧૦ ને પ્રસન્ન હતા અને સમાજ કલ્યાણની પ્રવૃત્તિઓ મંગળવાર [તા. ૨૨-૯-૧૯૫૪ના રોજ] રાતના માટે શ્રીસંઘને પ્રેરણા આપતા જ રહેતા અને એ ૨-૩૨ વાગતાં, નમસ્કાર મંત્ર અને ધર્મસૂત્રોનું માટેની પોતાની ઝંખના દર્શાવતા જ રહેતા.
શ્રવણ કરતાં કરતાં આચાર્ય મહારાજનો આત્મા વધુ છેલ્લા દિવસોમાં મદ્રાસના જાણીતા
ઉચ્ચસ્થાનને માટે વિદાય થઈ ગયો. આચાર્યશ્રી ધર્મસાધક સજ્જન શ્રીયુત ઋષભદાસજી સ્વામી
વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી અમર બની ગયા. એક તેજસ્વી નક્ષત્રનો પ્રકાશ વિશ્વમાં વેરાઈ ગયો. ફ્રિ
દૂરીયાં નજદીકીયાં બન ગઇ.
LONGER-LASTING
TASTE
pasando
TOOTH PASTE
T
મેન્યુ. ગોરન ફામપ્રા.લિ. સિહોર-૩૬૪ ૨૪૦ ગુજરાત
પે સેટ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
E પ્રતિક્રમણને ઓળખીએ તો પણ કયાં ? આ
ચંદ્રહાસ ત્રિવેદી જૈન ધર્મની સમગ્ર સાધના પદ્ધતિનો સાર | સાધનાને સારી રીતે કરવી હોય તેણે પ્રતિક્રમણના જો એક શબ્દમાં કહેવો હોય તો તે શબ્દ છે | હાર્દને જાણી લીધા વિના ન ચાલે. પ્રતિક્રમણ. સાધુ-સાધ્વીઓ હોય કે શ્રાવક- | પ્રતિક્રમણનો શબ્દાર્થ છે-પાછા ફરવું. આ શ્રાવિકા હોય પણ પ્રતિક્રમણ તો તેણે રોજ | શબ્દ જ જૈનધર્મ અને અન્ય ધર્મ વચ્ચેના તફાવત કરવાનું હોય જ. એક વખત નહીં પણ બે વખત. | તરફ નિર્દેશન કરનારો છે. લગભગ બધા ધર્મો વળી ચૌદશનું પમ્મી-પ્રતિક્રમણ આવે અને આગળ વધવામાં માને છે. કંઈક પ્રાપ્ત કરવામાં ચોમાસી પ્રતિક્રમણ આવે અને છેલ્લે પર્યુષણમાં માને છે, જ્યારે જૈનધર્મ જ એક એવો ધર્મ છે સંવત્સરીનું પ્રતિક્રમણ આવે. એક રીતે જોઈએ કે જે એમ માને છે કે માણસે વાસ્તવિકતામાં કંઈ તો સમગ્ર પર્યુષણ, સંવત્સરીના એક સંપૂર્ણ | નવું મેળવવાનું નથી પણ પોતાનું જે છે તેને ક્ષતિરહિત પ્રતિક્રમણ કરવાની પૂર્વ તૈયારી માટે | મેળવવાનું છે. જીવ માત્ર પાસે અનર્ગળ શક્તિઓ હોય છે. જે ક્ષમાપનાનાં ગુણગાન કરતાં આપણે | પડેલી છે પણ તે બધી કર્મથી આવૃત્ત થયેલી છે. થાકતા નથી અને જેને પર્યુષણાના મહામ્ય સાથે | માટે તે સંસારમાં રખડે છે. જીવાત્મા પોતાની વણી લેવામાં આવી છે તે પણ વાસ્તવિકતામાં ! સાથે લાગેલા વ્યર્થને-કમને એક વખત સંપૂર્ણતયા સંવત્સરીના દિવસે પ્રતિક્રમણ કરવા બેસતા |
છોડી દે તો પછી તે પોતે ભગવાન બની શકે છે. પહેલાં શલ્યરહિત થવા માટે કરી લેવાની છે કે | જૈનધર્મમાં વ્યર્થને ખંખેરીને ઉધડવાની વાત છે. જેથી સંવત્સરીનું પ્રતિક્રમણ સરસ થઈ શકે અને વિભાવમાંથી ખસીને સ્વભાવમાં આવવાની વાત શલ્યના કોઈ દુર્ભાવથી ખરડાય નહીં. છે અને તે માટે પ્રતિક્રમણ છે. જીવ વિભાવોમાં
સામાન્ય શ્રાવક પ્રતિક્રમણને તેનાં સૂત્રોથી ! ખૂબ આગળ નીકળી ગયો છે, પોતાના સ્વભાવને જાણે છે. પછી ભલે તે સૂત્રો સમજતો ન હોય. ! ભૂલી ગયો છે માટે તેણે સ્વભાવમાં પાછા ફરવા પ્રતિક્રમણ કરાવનાર જે-તે ક્રિયાઓ કરે કે કરાવે છે માટે પ્રતિક્રમણ કરવાનું છે. આ છે પ્રતિક્રમણનો તે કરવાની અને વચ્ચે વચ્ચે થોડાક સૂત્રો બોલતાં | મર્મ. આવું પ્રતિક્રમણ થાય કેવી રીતે? કર્મ રહેવાના તેનાથી વિશેષ કરીને મોટા ભાગના વિહીન અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવા માટે કે અલ્પકર્મની શ્રાવકો પ્રતિક્રમણ વિષે ઝાઝું જાણતા નથી. | સ્થિતિમાં આવવા માટે સૌ પ્રથમ કપાયોનું કેટલાક ઉત્સાહી શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ પ્રતિક્રમણના | પ્રતિક્રમણ કરવાનું છે. ચાર પ્રમુખ કષાયો અને સૂત્રોના અર્થ શીખે છે કે જાણે છે, જે સારી વાત, નવ નોકષાયો બધાના મૂળ સ્ત્રોત રાગ અને દ્વેષ છે. પણ મોટાભાગના લોકોનું પ્રતિક્રમણ તો છે અને જો તેને પણ હજુ વધારે ટૂંકાવીએ તો કેવળ નવકારની જાણકારી અને બહુ બહુ તો કેવળ રાગ છે. રાગ વિના જીવને દ્વેષ નથી થતો. લોગસ્સની જાણકારી ઉપર નભે છે, પરંતુ જેણે | જેની સાથે રાગ હોય તેને માટે જ વૈષ થાય.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૧૧ અજાણી વ્યક્તિ માટે રાગ નથી હોતો તેથી તેના ! મહત્વની પ્રાણધારાઓ છે. શ્વાસપ્રાણ અને માટે દ્વેષ પણ નથી હોતો. રાગ વ્યક્તિઓના હોય | આયુષ્યપ્રાણ. આ બંને પ્રાણધારાઓને પાછી અને વસ્તુઓનો પણ હોય. મોહ એ રાગનો જનક | વાળવાનું દુષ્કર છે પણ તે અશક્ય નથી. આ એક છે. તેથી આત્માની ઉન્નતિનાં ચૌદ સોપાન સમાં | યૌગિક પ્રક્રિયા છે. શ્વાસપ્રાણનું પ્રતિક્રમણ સંવર ગુણસ્થાનકોમાં બધું આક્રમણ કેવળ મોહનીય કર્મ | સાધનાર છે અને આયુષ્યપ્રાણનું પ્રતિક્રમણ ધ્યાન ઉપર જ કરવાનું હોય છે. શરૂઆતમાં દર્શન | પ્રતિક્રમણ છે, જેના દ્વારા ચેતનાની બલવત્તર મોહનીય કર્મ અને પછીથી ચારિત્ર મોહનીય કર્મ. | ધારા તૈજસ દેહને ભેદીને કામણ શરીર સુધી મોહનીયકર્મ નિર્મૂળ થતાં જીવ શિવ બની જાય | પહોંચે છે અને ત્યાં પહેલા કર્મને જીર્ણશીર્ણ કરી છે. મોહનીય કર્મ જેટલું નિર્બળ તેટલો જીવાત્મા | નાખે છે અને નષ્ટ કરી નાખે છે. શ્વાસપ્રાણના મુક્તિની વધારે નજીક.
પ્રતિક્રમણમાં શ્વાસ રોકવાની વાત નથી પણ પ્રતિક્રમણ એટલે કર્મમાંથી અકર્મ તરફ | શ્વાસપ્રાણના સંયમની-સંવરની વાત રહેલી છે; જવાનો માર્ગ, કષાયોમાંથી પાછા વળવાની વાત;
જ્યારે આયુષ્ય પ્રાણના પ્રતિક્રમણમાં ધ્યાનની વાત વ્યર્થને જીવનમાંથી કાઢી નાખી–તપાવીને ખંખેરી રહેલી છે. જેની ધારા એ કામણ શરીર સુધી નાખીને જીવાત્માને તેના અસલ સ્વરૂપમાં
પાછા ફરવાની વાત છે. તેનાથી અનર્ગળ નિર્જરા લાવવાની વાત અને આ બધું સિદ્ધ કરવા માટે
સધાય છે. આ બંને બહુ ઉંચી ભૂમિકાની વાત છે. પ્રાણધારાનું પ્રતિક્રમણ કરવું પડે.
પણ મોક્ષ માટે કટિબદ્ધ થયેલા જીવ માટે કશું
અશક્ય નથી. આપણા શરીરમાં દસ પ્રાણધારાઓ સતત અંદરથી બાર વહ્યા કરે છે. આ દસપ્રાણ
આ બંને પ્રાણધારાઓ સાધકના નિયંત્રણ ધારાઓને જો પાછી વાળીએ તો ઉતમ
હેઠળ આવી જાય એટલે ભેદજ્ઞાન-હસ્તામલકવત્ પ્રતિક્રમણ સધાય.
થઈ જાય. પછી સાધકને સ્વયં પ્રતીતિ થઈ જાય એકલા જૈનધર્મમાં જ દસ પ્રાણની વાત
કે શરીર અને આત્મા ભિન્ન છે. પ્રાણધારાઓ કરવામાં આવી છે. પાંચ ઇન્દ્રિયોના પાંચ પ્રાણ,
પાછી વાળતાં કષાયથી આત્માનું વિરમણ થાય,
કર્મ આચ્છાદિત આત્મા ઉપરથી કર્મ ખસવા માંડે મન-વચન-કાયાના ત્રણ યોગોના ત્રણ પ્રાણ–આ આઠેય પ્રાણધારાઓ પાછી આત્મા તરફ-સ્વતરફ
અને આત્માના ગુણોનો ઉઘાડ થવા માંડે. વળે એટલે પ્રતિક્રમણ સધાવવા માંડે.
સાધનાની ઉત્કૃષ્ટ અવસ્થામાં તો જીવ પાંચ ઇન્દ્રિયોની પ્રાણધારા પાછી વળતાં
શિવપદની નજીક આવી જાય. શૈલેશીકરણ એ વિષયોનો ત્યાગ છે. પાંચ સમિતિમાં તેની પ્રાથમિક
ઉત્કૃષ્ટ પ્રતિક્રમણની જ અવસ્થા છે. ભલે આપણે ભૂમિકા છે. ત્રણ યોગોની પ્રાણધારા પાછી
આવું સબળ પ્રતિક્રમણ ન કરી શકીએ પણ વાળવામાં મન-વચન અને કાયાના ત્રણ યોગોને
પ્રતિક્રમણને ઓળખીએ તો પણ ક્યાં? ગોપવવાની વાત છે, જેને જૈનધર્મમાં ગુપ્તિ તરીકે
| દિવ્યધ્વનિમાંથી સાભાર ] ઓળખવામાં આવે છે. પાંચ સમિતિ ને ત્રણ ગુપ્તિને પ્રવચનમાતા કહે છે. જેમાં ગર્ભિત રીતે પ્રતિક્રમણ સમાવિષ્ટ છે. ત્યાર પછી છેલ્લે બે |
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧ ૨ ]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
અષ્ટાપદ-કૈલાસ માનસરોવર યાત્રા (૯)
યાત્રિક : કાન્તિલાલ દીપચંદ શાહ માનસરોવર પ્રદક્ષિણા
| ભાવનગરના મહારાજા સાહેબ કૃષ્ણકુમારસાક્ષસતાલ અને દૂરથી કૈલાસના દર્શન
સિંહજીએ પવિત્ર માનસરોવરની ઉંડાઈ માપવા કરીને આગળ જતાં માન સરોવરના કિનારે |
તથા સર્વે કરવા શ્રી પ્રણવાનંદજી મહારાજને એક પહોંચ્યા. ૭૨૦ કી.મી.ના ક્ષેત્રફળમાં ફેલાએલા
હોડી ભેટ આપેલ. આમ કૃષ્ણકુમારસિંહજીની પવિત્ર માનસરોવરના નિલરંગી જલરાશિ જોઈને
ઉદારતાની એક વધુ માહિતી મળી. દિંગ થઈ ગયા. ચોમેર પ્રસરેલી નિરવ શાંતિ અને
અમારા ગ્રુપને માનસરોવરની પ્રદક્ષિણા સષ્ટિ સોંદર્યનું પાન કરતાં યાત્રામાં લાગેલ થાકનો ! કરવાની હોવાથી કેંદીથી બસમાં હોરા આવ્યા. બદલો મળી ગયો. પૃથ્વી ઉપર સૌથી ઉંચી ! બીજુ ગ્રુપ કૈલાસની પ્રદક્ષિણા માટે દારચેન ગયું. જગ્યાએ આવેલું સ્વચ્છ પાણીનું આ સરોવર | માનસરોવરના કિનારે હોરા ગેસ્ટહાઉસે પહોંચ્યા સમુદ્રની સપાટીથી ૧૪,૯૫૦ ફુટ ઉંચાઈએ છે ત્યારે બપોરના બે વાગ્યા હતા. તેયાર ચાની આવેલું છે. બ્રહ્માજીએ અહિંયા યજ્ઞ કરેલો ત્યારથી પડીકી સાથે જ લીધેલ હોવાથી પાણી અને દુધ આ સરોવરનું સર્જન થયું. સરોવરનો ઘેરાવો ! ગરમ કરી ડીપટી પીધી અને નાસ્તો કર્યો. ઠંડી ૧૦૫ કી.મી. અને ઉંડાઈ વધારેમાં વધારે 300 એટલી બધી હતી કે એક ચાઈનીઝ બેન હાથમાં ફટ છે. માનસરોવરના દર્શન માત્રથી જીવન ધન્ય ] રમ્બરના મોજા પહેરીને કપડા ધોતા હતા જેથી બની જાય છે અને સ્નાન કરવાથી જીવનના પાપો
હાથને ઠંડી ન લાગે. આરામ કરીને કેમ્પ આસધોવાઈ જાય છે. આ સરોવર કોઈ વખત શાંત
પાસ ફરવા નીકળ્યા, થોડેક દૂર બુદ્ધ ભગવાનના અને સ્થિર હોય છે. તો કોઈ વખત ભયંકર | સુપ પાસે વાતો કરતા બેઠા. સાંજે ગરમાગરમ પવનથી પાણીની મોટી મોટી લહેરો આવે છે. | ખીચડી ખાઈને થાક્યાપાક્યા વળી લાઈટની જેનાથી ગર્જના થતી હોય તેમ લાગે છે. |
સગવડતા ન હોવાથી વહેલા સૂઈ ગયા. કેમ્પમાં ઝદી માનસરોવર ઉપર આવેલું રેસ્ટહાઉસ |
| છ માણસો રહી શકે તેવા ચાર ઓરડાઓ હતા છે. જાણવા મળ્યું કે એક બેચ કૈલાસની પ્રદક્ષિણા
જેમાં પલંગ, ઓઢવા, પાથરવાનું તૈયાર હોય છે. કરીને આવેલ છે અને તેમાં બે ત્રણ ગુજરાતી છે.
સવારે છ વાગ્યે ડીપટી અને નાસ્તો કરીને રેસ્ટહાઉસમાં ગયો તો આશ્ચર્ય વચ્ચે જોયું કે આ | માનસરોવરની પ્રદક્ષિણા માટે તૈયાર થઈ ગયા. તો અનંતરાય અમતલાલ વોરાના નાનાભાઈનું નક્કી કયો પ્રમાણે ઘોડાવાળા આવી ગયા. ઉત્તરમાં ચંપકલાલ છે. તેઓ કૈલાસની યાત્રા કરીને આવ્યા |
કૈલાસ, દક્ષિણમાં માંધાતા તથા માનસરોવરને હતા. આવા પવિત્ર સ્થળે જૈનભાઈને મળીને ખૂબ ! પ્રણામ કરીને આજની ૪૩ કી.મી.ની યાત્રા શરૂ જ આનંદ થયો. તેમની પાસેથી લાસ પ્રદક્ષિણાની કરી. ઠંડી વિશેષ હતી. મોઢામાંથી ધુમાડા ભયંકરતા જાણી અને માર્ગદર્શન મેળવ્યું. ભારે | નીકળતા હતા. વાતાવરણ શાંત તથા દિવ્ય હતું. હૈયે છૂટા પડ્યા. બીજું એ જાણવા મળ્યું કે દિવ્યતાનો અનુભવ શરીરનું એક એક અણું
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૧૩ અનુભવી રહ્યું હતું. માનસરોવરની પ્રદક્ષિણામાં| ભિક્ષુઓને રહેવાની જગ્યા. મંદિરમાં બૌદ્ધ પર્વતો આવતા નથી. સીધા રસ્તા પર તથા ભગવાનની મૂર્તિ હતી તથા જૈન ભંડારોમાં હોય સરોવરના કિનારે કિનારે કરવાની હોવાથી સહેલી છે તેમ તાડપત્રીઓ લખેલા શાસ્ત્રો કપડામાં છે પરંતુ થકવી નાખનારી છે. કારણ કે યાત્રા રેતી] વિટાળીને રાખવામાં આવ્યા હતા. દર્શન કર્યા પછી ઉપર ચાલીને કરવાની છે, આ યાત્રા અમુક ભાગ | કેમ્પ આવી જમીને સૂઈ ગયા. ચાલીને અને અમુક ભાગ ઘોડા ઉપર કરવાની આજે અમારે કયુ.ગુ.થી ૪૦ કી.મી.ની હોય છે. ઘોડા ઉપર બેઠા પછી પગ રાખવા માટે
પ્રદક્ષિણા ઝેદી સુધી કરવાની હતી. ગઈકાલના પેગડા હોતા નથી, પગ લટકતા રહે છે. તેથી પણ
અનુભવ ઉપરથી જોયું કે યાત્રા આરામથી થઈ થાકી જવાય છે.
શકશે. સવારથી જ ચારે બાજુ પર્વતોથી ઘેરાએલા - સૂર્ય જેમ જેમ ક્ષિતિજથી ઉંચો આવતો જાય ! પવિત્ર માનસરોવરના પાણી હિલોળા લેતા હતા છે તેમ તેમ સરોવરના પાણીના અને આકાશના અને સમુદ્રના મોજાની જેમ કિનારા પર આવજા રંગો ભૂરો, ગાઢભૂરો, સોનેરી, રૂપેરી વિ. રંગોમાં | કરતા હતા. આખી પ્રદક્ષિણા દરમ્યાન જેની ચાતક બદલાયા કરે છે. તે રંગોનું વર્ણન કરવું મારે માટે નજરે રાહ જોતા હતા તે રાજહંસ જોવા ન મળ્યા. અશક્ય છે. જે હાજર હોય તે જ માણી શકે પણ ! રાખોડી રંગના બતકો જોવા મળ્યા. તે પાણીની એટલું ખરું કે દિવસમાં બે ત્રણ વખત આકાશ, | સપાટી પર ઉડાઉડ કરતા હતા. પાણી અને વાતાવરણનો સંગમ એવો જામી જાય |
પ્રદક્ષિણાનો ત્રીજો દિવસ આરામનો હતો. કે બોલ્યા વગર રહી ન શકાય કે શું કુદરતની
યાત્રીઓ આરામથી ઉડ્યા. તૈયાર થઈને સરોવરને કરામત છે. શું પ્રભુ તારી માયા! ઈશ્વરનું નામ !
કિનારે ગયા. ઠંડી તથા કાતિલ ઠંડો પવન આવતો લેતા લેતા યાત્રાની મજલ કાપી રહ્યા હતા.! હોવાથી તાત્કાલિક સ્નાન કરવાની હિંમત કરી લગભગ દસેક વાગ્યે એકાએક ઠંડો કાતિલ પવન !
નહિ. સરોવરને કિનારે બેસી કૈલાસ પર્વતનું કુંકાવા લાગ્યો. ચારે બાજુથી વાદળો ધસી આવ્યા છે
માનસરોવરમાં પડતું પ્રતિબિંબ જોતા બેસી રહ્યા. અને અનરાધાર વરસાદ પડ્યો. બધું ઠંડુગાર થઈ એકાદ કલાક પછી એક પછી એક યાત્રિકો ગયું. અડધા કલાક પછી વાદળો વીખરાઈ ગયા.
સરોવરમાં સ્નાન કરવા તૈયાર થયા. પાણી એકદમ સુર્યનો તાપ લાગવા માંડ્યો કે જાણે ઉનાળાનો ચોખ્યું હતું જેમાં પાણીમાં નજર કરતાં પાંચફૂટે સમય ન હોય. આમ એક કલાકમાં ત્રણે | જમીન દેખાતી હતી. માછલીઓ જળવિહાર કરતી ઋતુઓનો અનુભવ થયો. આગળ ચાલતા એક| હતી. મારો વિચાર તો ફક્ત આચમન લેવાનો જ બૌદ્ધ મઠ આવ્યો. ત્યાં બધા આરામ કરવા બેઠા હતા પણ બે યાત્રિકો મને પરાણે કેડ સમાણા યાત્રીઓએ પોતાની સાથે લાવેલ ખાવાની વસ્તુઓનું પાણી સુધી ખેંચી ગયા અને ડુબકી મરાવી. સ્નાન એકીસાથે મુકી. ૧૫ વસ્તુઓથી સમુહ ભોજન કર્યું ! કરી પાપ ધોયા. જે ભર ઉનાળે ગરમ પાણીથી ત્યારબાદ એક નદી તથા બે ઝરણા ઓળંગી છે
સ્નાન કરે તે બરફ જેવા ઠંડા પાણીથી શું થયું હશે પાંચેક વાગ્યે કયુ.ગુ. કેમ્પમાં પહોંચ્યા. થોડો તે તમે કલ્પના કરી શકશો. ખાનવિધિ પતાવ્યા આરામ કરી ચાપાણી પીયને બાજુમાં આવેલ બૌદ્ધ | પછી અગ્નિ પ્રગટાવી હવન કર્યો. કોઈ ગાયત્રી મઠ જોવા ગયા. બૌદ્ધ મઠ એટલે ડેલીબંધ મકાન.
મંત્ર બોલ્યું. કોઈ શીવસ્તોત્ર બોલ્યું. હવન પૂરો થયે મુખ્યદ્વારની સામે જ મંદિર અને આજુબાજુ બૌદ્ધ
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ હું નમસ્કાર મહામંત્ર બોલ્યો. પછી પ્રસાદ ! આશીર્વાદ આપો કે ફરીથી યાત્રા કરવાનો પ્રસંગ વહેંચાયો જે અમે ઘરે લાવ્યા. પ્લાસ્ટીકના કેનમાં | આવે. મેં આશીર્વાદ આપ્યા પણ મને ખબર નથી સરોવરનું પાણી ભર્યું. જે પાણી વર્ષો સુધી બગડતું કે મારા આશીર્વાદ કેટલાને ફળ્યા! (ક્રમશ:) નથી. બધા કહે કે કાકા તમો વડિલ છો તો અમોને
કિ
વ યાત્રામાર્ગ
દિલ્હી
કાઠમંડુ
બુદ્ધિ
બાગેશ્વર
ધારચુલા
ગાલા
કાલાપાની
લીyપાસ
તાકલાંકોટ
રાક્ષસતાલ
માનસરોવર હારયેન
કૈલાસ
અષ્ટાપદ
Luuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
જ બ્રિટનનો ઓ.બી.ઈ. નો ખિતાબ મેળવતા શ્રી નેમુ ચંદરયા જ બ્રિટનની મહારાણીના જન્મદિવસની જુદા જુદા એવોર્ડની યાદીમાં વિશ્વવ્યાપી સંસ્થા ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ જૈનોલોજીના ડેપ્યુટી ચેરમેન તથા ટ્રસ્ટી શ્રી નેમુભાઈ ચંદરયાને જૈન સમાજની ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય–સેવા માટે ઓ.બી.ઈનો ઇલકાબ એનાયત કરવામાં આવ્યો છે. ઓ.બી.ઈ. [ઓફિસર ઓફ બ્રિટિશ એમ્પાયર)નું સન્માન મેળવનાર નેમુભાઈ ચંદરયા બ્રિટન, ભારત અને સમગ્ર વિશ્વમાં એમના જૈન સમાજના અને માનવકલ્યાણના કાર્યોથી પ્રસિદ્ધ છે. બ્રિટનનો આવો પ્રતિષ્ઠિત એવોર્ડ પ્રથમવાર જ જૈનસમાજની સેવા માટે આપવામાં આવ્યો છે. જે શ્રી નેમુભાઈ ચંદરયાને મળે છે. જે ગૌરવપૂર્ણ ઘટના ગણાય.
જે પુસ્તક વિમોચન સમારોહ જ અમદાવાદ-શાહીબાગ, અભિનંદન સ્વામી શ્વે. મૂ. પૂ. જૈનસંઘ, "પ્રેમ સોસાયટી મધ્યે પૂ.આ.શ્રી ગુણરત્નસૂરિજી મ.સા.ની શુભનિશ્રામાં તેઓશ્રીના શિષ્યરત્ન પૂ. મુનિશ્રી રત્નવિજયજી મ.સા. દ્વારા સંકલિત પુસ્તક પ્રભુ સે લાગી લગન” ભાગ-૧ નું વિમોચન અતિથિવિશેષ ભૂતપૂર્વ વિધાનસભા અધ્યક્ષ શ્રી ધીરૂભાઈ શાહ, ભાગ-૨નું વિમોચન ચિરાગભાઈ ચંદુભાઈ કોચર તથા ભાવનગર . મૂ. પૂ. સંઘમોટા દેરાસરના કન્વીનર શ્રી વિક્રમભાઈ સલોતના વરદહસ્તે કરવામાં આવેલ.
શ્રી જૈત આત્માનંદ સભા દ્વારા પ્રકાશિત
‘આત્માનંદ પ્રકાશ' રૂપી જ્ઞાન દીપક સદા તેજોમય રહે તેવી હાદિર્ક શુભેચ્છાઓ... 'બી સી એમ કોરપોરેશન
(હોલસેલ ફાર્માસ્યુટીકલ ડીસ્ટ્રીબ્યુટર્સ) નં. ૧, કલ્પના સોસાયટી, નવરંગપુરા પોસ્ટ ઓફિસ પાછળ, નવરંગપુરા, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૯
ફોન : ૦૭૯-૬૪૨૭૨૦૦
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૧૫.
( જ પર્યુષણનાં પાંચ કર્તવ્યો જ
ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ નમસ્કારમાં જેમ નવકાર મંત્ર મોટો છે, ! (૨) સાધર્મિક વાત્સલ્ય :-સાધર્મિક તીર્થમાં જેમ શત્રુંજય તીર્થ મહાન છે, દાનમાં એટલે અહિંસા-સત્ય-આદિ પાળનાર એ માનવી અભય મહાન છે, ધ્યાનમાં શુક્લધ્યાન મહાન છે, ભલે કોઈ છાપવાળો ન હોય. અહિંસા-સત્ય રનમાં ચિંતામણિરત્ન મહાન છે એમ પર્વમાં આચરનાર ભલે પછી તે ગમે તે સંપ્રદાયનો હોય પર્યુષણ પર્વ મહાન છે.
પણ એ સાધર્મિક છે. એ સાધર્મિક તરફ વાત્સલ્યહજારો જીવો આકંઠ સ્નાન કરી મનચિત્ત
ભાવ-પ્રેમભાવ પ્રગટ કરવો. આ આચરણમાં દ્વારા આત્મા પર લાગેલા એક વર્ષના મેલને દૂર
એને યેનકેન પ્રકારેણ મૂકવો એનું નામ સાધર્મિક કરશે. આ મહાપર્વની આરાધનામાં પાંચ કર્તવ્ય તો
વાત્સલ્ય છે. કરવાં જ જોઈએ. એ વિના આખી ય આરાધના સૂમમાં સૂક્ષ્મ જંતુ તરફ આ આત્મતુલ્ય અધૂરી રહે.
દૃષ્ટિથી જોતો માનવી પોતાની નજીકના જ (૧) અમારિ પ્રવર્તન –જૈન ધર્મનો મર્મ |
સાધર્મિકને કઈ રીતે ભૂલી શકે? પોતાના અહિંસા અને અભયમાં છે, મનથી કોઈને હણીએ
સાધર્મિકની બાહ્ય અને આંતરિક મુશ્કેલીઓ દૂર નહિ. વચનથી કોઈને હણીએ નહિ. કાયાથી કોઈને
કરવા માટે તન, મન અને ધનથી તૈયાર રહેવું હણીએ નહીં. હું કોઈને ઈજા કરીશ નહિ. મને
જોઈએ. કોઈ ઈજા કરશે નહિ. આ સાચા અભય! મને | (૩) ક્ષમાપના :–મન ભારે અટપટો જેમ સુખ પ્યારું છે, ભોજન પ્યારું છે, જ્યારે વધ | પદાર્થ છે. કોઈવાર ખેંચતાણ થઈ જાય, કોઈવાર અને બંધ અપ્રિય છે. એમ દરેકને પણ પ્રિય- અજાણે ભૂલ થઈ જાય, આવે સમયે ક્ષમા માંગી અપ્રિય હોય છે. આ જ સાચી અહિંસા. યથાપિંડે લેવાય, ક્ષમા આપી દેવાય. બસ ફેંસલો આવી તથા બ્રહ્માંડે એવી માનવીની ભાવના.
ગયો. અભય એ સંસારની સર્વશ્રેષ્ઠ બક્ષિસ છે. | અવેરભાવ જ્યાં હોય, ત્યાં કોણ શત્રુ રહે? અભયદાન એ મહાદાન છે. જૈન ધર્મમાં સંપૂર્ણ પોતાના શત્રુને રજસમાન અને પારકાના ગુણને અહિંસામય જીવનને ઉચ્ચ આદર્શ તરીકે | પહાડ સમાન જોનાર તેમ જ પારકાના પહાડ જેવા સ્થાપવામાં આવ્યું છે. વ્યવહારમાં આ આદર્શનું |
અવગુણને રજ સમાન જોનારો માનવી સાચો
સમાપાથ છે. અમલીકરણ કરવા માટે જેવો પ્રયોગ જૈન | પરંપરામાં થયો છે એવો બીજે ક્યાંય થયો નથી. ભગવાન મહાવીર કહે છે કે જે ઉપશમે છે
સંસારમાં વેરઝેરની સળગતી ને ઉપશમાવે જે ખમે છે, ખમાવે છે તે જ સાચો અભયદાનથી દિવાળીમાં પલટાવવાનો આજે !
| આરાધક છે. નિશ્ચય કરીએ.
આત્મશુદ્ધિ અને આરાધનાનો સાચો
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| થશે.
૧૬]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ સરવાળો છે ક્ષમાપના.
| એ તપશે. તપ્યા પછી એનું કુંદન, કથીર વિહોણું (૪) અઠ્ઠમ તપ _જૈન ધર્મમાં તપનું બનશે. માયા ગળશે, મદ ઓગળશે. મન નિર્મળ ખૂબ મહત્ત્વ છે. જૈન દર્શને તપના વિજ્ઞાનની ઊંડી ચકાસણી કરી છે. બાહ્ય તપના છ ભેદ અને (૫) ચૈત્યપરિપાટી –ચૈત્ય એટલે જિન અત્યંતર તપના છ ભેદ એમ કુલ તપના બાર | મંદિર. તેની પરિપાટી એટલે યાત્રા કરવી. પ્રકાર બતાવ્યા છે. આમાં નાના-મોટા, સશક્ત- | પર્યુષણના આઠ દિવસોમાં સાંસારિક કાર્યોથી અશક્ત, સ્ત્રી અને પુરુષ સહુ કોઈનો સમાવેશ | નિવૃત્તિ મેળવીને ધર્માનુષ્ઠાનમાં જોડાઈ જવું. થાય છે. યથાશક્તિ તપનો આદેશ આપીને અતિ | બિમારને જેમ વૈદ્ય આરામ લેવાનું કહે છે એમ તપનો વિરોધ બતાવ્યો છે, મન પર કાબૂ રહે અને ધમાલ અને ધાંધલમાંથી નિવૃત્તિ લઈ પ્રભુદર્શન, ચેતના જ્વલંત રહે એટલું તપ.
વિંદન, પૂજનમાં મન, વચન અને કાયાનો મેળ આ તપસ્યા એટલે એક દિવસ કે વધુ સાધીને ભાવપૂર્વક જોડાઈ જવું. વખતની અન્નબંધી નહિ પણ એ તપ ઇન્દ્રિય શુદ્ધ આ છે આત્મશુદ્ધિ અને જગત કલ્યાણને અને મનશુદ્ધિ કરનાર અગ્નિનો તાપ હશે. એમાં ! ચીંધતા પર્યુષણ પર્વનાં પાંચ મુખ્ય કર્તવ્ય!
(9
મિસરીમતલાલમુળચંદ શાહ |
દરેક જાતના ઉચ્ચ કવોલીટીના અનાજ
તથા કઠોળના વેપારી
દાણાપીઠ, ભાવનગર. ફોન : ૨૪૨૮૯૯૦-૨૫૧૭૮૫૪
આત્માનંદ પ્રકાશના હીરક વર્ષ નિમિત્તે
હાર્દિક શુભેચ્છાઓ સાથે મહાગુજરાત સિલ્ક સિલેકશન
(પરંપરામાં ૪૭ વર્ષ) નોબલ્સ, નેહરૂબ્રીજ સામે, આશ્રમ રોડ,
અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૯. ફોનઃ ૬૫૮૯૬૧૦, ૬૫૮૫૧૪૬ એમ. જી. સિલ્વર જ્વલર્સ
(ક્લાત્મક સિલ્વર ક્વેલર્સ માટે) બી-૮, નેહરૂબ્રીજ સામે, આશ્રમ રોડ,
અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૯. શાહ મનસુખલાલ કુંવરજી (ટાણાવાળા પરિવાર) ફોન: ૬૫૮૯૪૧૦
રોહિતભાઈ સુનીલભાઈ ઘર : ર ૨૦૧૪90 ઘર : ૨૨૦૦૪ ૨૬
પરેશભાઈ ઘર : ૨૫૧૬૬ ૩૯
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
પૂ. મુનિશ્રી જંબૂવિજયજી મ. સા. શ્રી જૈન શ્વે. દેરાસર-ઉપાશ્રય
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
[ ૧૭
સં. ૨૦૫૯તા ચાતુર્માસ બિરાજમાન પૂ. ગુરુ ભગવંતો
પૂ.પં.શ્રી ચંદ્રશેખરવિજયજી મ. આદિ પ્રેમ-ભુવનભાનુસૂરિજી આરાધના ભવન, પન્નારૂપા ધર્મશાળાની બાજુમાં, તલેટી રોડ, [જિ. ભાવનગર] પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
તા. સમી, મુ. લોલાડા-૩૮૪૨૪૧ [જિ. પાટણ-ઉ. ગુજરાત ]
પૂ. પં. શ્રી દેવેન્દ્રસાગરજી મ.સા.
શ્રી લાવણ્ય જૈન શ્વે. મૂ. પૂ. સંઘ ૭૭ લાવણ્ય સોસાયટી,
ડૉ. જીવરાજ મહેતા હોસ્પિટલ પાસે, વાસણા, અમદાવાદ-૭
મુનિરાજશ્રી હિતરુચિવિજયજી મ.સા. શ્રી મુલુન્ડ જૈન શ્વે. મૂ.પૂ.સંઘ ઝવેરરોડ, મુલુંડ–વે., મુબઈ-૮૦
www.kobatirth.org
પૂ.આ.શ્રી વિજયરૂચકચંદ્રસૂરિજી મ. આદિ શ્રી જૈન શ્વે. દેરાસર-ઉપાશ્રય
[ જિ. પાટણ-ઉ.ગુ. ] મુ. પો. સમી
પૂ. આ.શ્રી વિજયપ્રબોધચંદ્રસૂરિજી મ.આદિ ખીમઈ જૈન ધર્મશાળા, તલેટી રોડ, [ સૌરાષ્ટ્ર ] પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
મુનિસુવ્રતસ્વામી જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, નવરોજી લેન, ઘાટકોપર .., મુંબઈ-૮૬
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પૂ.આ.શ્રી જયંતસેનસૂરિજી મ.સા. આદિ યતીન્દ્ર ભુવન ધર્મશાળા, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
પૂ.આ.શ્રી વિજયકુંદકુંદસૂરિજી મ. આદિ જૈન શ્વે. દેરાસર-ઉપાશ્રય, અંબાજી ચોક, [જિ. ભાવનગર] બોટાદ.
પૂ.આ.શ્રી સૂર્યોદયસાગરજી મ.સા. આદિ જંબુદ્વિપ જૈન પેઢી, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
પૂ.આ.શ્રી પૂર્ણાનંદસૂરિજી મ.સા. આદિ સાંડેરાવ ભુવન ધર્મશાળા, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
પૂ.આ.શ્રી જિનચંદ્રસાગરસૂરિજી મ.
પૂ.આ.શ્રી વિજયજયઘોષસૂરિજી મ. આદિ | પૂ.આ.શ્રી હેમચંદ્રસાગરસૂરિજી મ. આદિ
અયોધ્યાપુરમ જૈન આર્ય તીર્થ પેઢી-નવાગામઢાળ [તા. વલ્લભીપુર-જિ. ભાવનગર-સૌરાષ્ટ્ર]
પૂ.આ.શ્રી અરિહંતસિદ્ધસૂરિજી મ. આદિ લુણાવા મંગલ ભુવન ધર્મશાળા, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
પૂ.આ.શ્રી વિજયરત્નસુંદરસૂરિજી મ.આદિ | પૂ.પં.શ્રી વજ્રસેનવિજયજી મ.સા. આદિ
શ્રી જૈન શ્વે. મંદિર–ઉપાશ્રય,
જૈન દેરાસર–ઉપાશ્રય, ૨, ઓસવાળ કોલોની, સુમેર ક્લબ રોડ, જામનગર-૩૬૧૦૦૫.
[ મહારાષ્ટ્ર ] નાસીક ૪૨૨૦૦૧
પૂ.આ.શ્રી રવિપ્રભસૂરિજી મ.સા. આદિ મહારાષ્ટ્ર ભુવન જૈન ધર્મશાળા, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ પૂ.આ.શ્રી નરેન્દ્રસાગરસૂરિજી મ. આદિ | પૂ.આ.શ્રી વિજયનયપ્રભસૂરિજી મ.સા. શાસન કંટકોદ્ધારક જૈન ધર્મશાળા,
પૂ.આ.શ્રી વિજયયશોદેવસૂરિજી મ.સા. લાવણ્ય વિહારવાળો ખાંચો, તલેટી રોડ,
પૂ.પં.શ્રી લબ્ધિવિજયજી મ. ઠા.૪ પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
શ્રી સુપાર્શ્વનાથ જૈન સંઘ-ઉપાશ્રય, પૂ. મુનિ શ્રી કીર્તિસેનવિજયજી મ. આદિ | ઇન્દ્રભુવન, ૧૦૧, વાલકેશ્વર રોડ, મુંબઈ-૬ શત્રુંજય પાર્ક, તલેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦
પૂ.આ.શ્રી વિજયસિંહસેનસૂરિજી મ.સા. પૂ.આ.શ્રી વિજયમહિમાપ્રભસૂરિજી મ.સા. | પૂ.ગણિશ્રી સુવ્રતસેનવિજયજી મ. ઠા. ૪
ઠાણા. ૩ | મોહનવિજયજી પાઠશાળા, જી.પી.ઓ. સામે, શ્રી મહિમાપ્રભસૂરિ જ્ઞાનમંદિર નારાયણનગર રોડ, | ચાંદીબજાર, જામનગર-૩૬૧૦૦૧ શાંતિવન, પાલડી, અમદાવાદ-૩૮૦૦0૭.
ભાવનગર શહેરમાં ચાતુર્માસ પૂ.આ.શ્રી વિજયચંદ્રોદયસૂરિજી મ.સા. પૂ.આ.શ્રી વિજયઅશોકચંદ્રસૂરિજી મ.સા.
બિરાજમાન પૂ. ગુરુભગવંતો પૂ.આ.શ્રી વિજયજયચંદ્રસૂરિજી મ.સા.
પૂ.આ.શ્રી વિજયધર્મધ્વજસૂરિજી મ.આદિ પૂ.આ.શ્રી વિજયસોમચંદ્રસૂરિજી મ.સા.
ગોડીજી જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, પૂ. ગણિવર્યશ્રી નિર્મલચંદ્રવિજયજી મ.
વોરાબજાર, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ પૂ. ગણિવર્યશ્રી પ્રશમચંદ્રવિજયજી ઠા. ૨૫ શ્રી રાંદેર રોડ જૈન સંઘ, સુંદરબા ઉપાશ્રય,
પૂ.મુનિશ્રી વિદ્યાધરવિજયજી મ. અડાજણ પાટીયા, સુરત-૩૯૫૦૦૯
પૂ.મુનિશ્રી ચારિત્રવિજયજી મ. આદિ પૂ.આ.શ્રી વિજયસૂર્યોદયસૂરિજી મ.સા.
નૂતન જૈન ઉપાશ્રય, નાનાભા શેરી,
રાધનપુરી બજાર, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ પૂ.આ.શ્રી વિજયશીલચંદ્રસૂરિજી મ.સા. પૂ.આ.શ્રી વિજયભદ્રસેનસૂરિજી મ. ઠા. ૯) પૂ.મુનિશ્રી નયશેખરસાગરજી મ. Shree Jan Aradhana Bhavan
પૂ.મુનિશ્રી મેઘચંદ્રસાગરજી મ. 364 Monit Sveet , CHENNA-62079
પૂ.મુનિશ્રી આનંદચંદ્રસાગરજી મ. આદિ પૂ.આ.શ્રી વિજયહેમચંદ્રસૂરિજી મ.સા. દાદા સાહેબ જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, પૂ.આ.શ્રી વિજયપ્રદ્યુમ્નસૂરિજી મ.સા. કાળાનાળા, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ પૂ.પં.શ્રી રાજહંસવિજયજી મ. ઠા. ૮
પૂ.પં.શ્રી યૂલિભદ્રવિજયજી મ. શ્રી પુરૂષાદાનીય પાર્શ્વનાથ જે. જૈન સંઘ દેવકીનંદન જૈન ઉપાશ્રય, દર્પણ ચાર રસ્તા પાસે,
| પૂ.મુનિશ્રી લબ્ધિચંદ્રવિજયજી મ. આદિ પલિયડનગરની બાજુમાં, નારણપુરા,
કૃષ્ણનગર જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩
નેમિસૂરિજી માર્ગ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૧૯ પૂ.મુનિશ્રી અનંતકીર્તિવિજયજી મ. | પૂ.મુનિશ્રી જયચંદ્રવિજયજી મ. પૂ.મુનિશ્રી શીલમંડણવિજયજી મ. આદિ ! પૂ.મુનિશ્રી દેવેન્દ્રવિજયજી મ. આદિ રૂપાણી જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય,
વડવા જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, રૂપાણી સર્કલ,
વડવા ચોરા, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧
પૂ.પં.શ્રી નરચંદ્રસાગરજી મ. પૂ.પં. પ્રવરશ્રી રાજયશવિજયજી મ.આદિ પૂ.મુનિશ્રી જીનેશચંદ્રસાગરજી મ. આદિ વિદ્યાનગર જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય,
શાસ્ત્રીનગર જૈન દેરાસર-ઉપાશ્રય, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧
દેરાસર સામે, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૩.
--
જૈના કન્વેન્શનમાં કી-નોટ સ્પીકર કુમારપાળ દેસાઈનાં પ્રવચનો અમેરિકા અને કેનેડાના ૫૭ જૈન સેન્ટરોના ફેડરેશન “જૈન” દ્વારા સિનસિનાટી (અમેરિકા)માં યોજાયેલા ૧૨મા વાર્ષિક કન્વેન્શનમાં કી-નોટ સ્પીકર તરીકે જાણીતા સાહિત્યકાર અને જૈનદર્શનના ચિંતક ડો. કુમારપાળ દેસાઈને નિમંત્રણ મળ્યું હતું. તેઓએ આ કન્વેન્શનમાં ત્રણ પ્રવચનો આપ્યાં. આમાં “ઇન્ફલ્યુઅન્સ ઑફ જૈનિઝમ ઑન મહાત્મા ગાંધી” વિષય પર સંશોધનપૂર્ણ કી-નોટ વક્તવ્ય આપ્યું. આ ઉપરાંત “અવર લાઈફ ઇન ધ કોન્કસ્ટ ઓફ ફાઈવ અણુવ્રત એન્ડ અનેકાન્તવાદ” તથા જૈનધર્મના પ્રથમ તીર્થકર ભગવાન ઋષભદેવની નિર્વાણભૂમિ અષ્ટાપદ વિશે પાવરપોઈન્ટ પ્રેઝન્ટેશન કર્યું હતું. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આધ્યાત્મિક સાધના કેન્દ્ર કોબા દ્વારા પ્રકાશિત અને મનુભાઈ દોશીએ અંગ્રેજીમાં કરેલા વિસ્તૃત અનુવાદ સાથે તૈયાર થયેલા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીની ઉત્કૃષ્ટ આધ્યાત્મિક કૃતિ “આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર”નું વિમોચન કર્યું હતું. આ કન્વેન્શનમાં અમેરિકા, કેનેડા, કેનિયા, બ્રિટન જેવા અનેક દેશોમાંથી પાંચેક હજાર પ્રતિનિધિઓ ઉપસ્થિત હતા.
જૈનધર્મની ઝાંખી તથા Gimpses of Jainisam નામની બે પુસ્તિકાઓ લેખક શ્રી દેવેન્દ્રભાઈ વોરા દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવેલ છે. જેમાં જૈન ધર્મની ઝાંખીને નૂતન દષ્ટિથી મૂલવવાનો નમ્ર પ્રયાસ કરવામાં આવેલ છે.
પૂ.આ.શ્રી સ્થૂલભદ્રસૂરિજી મ.સા.નો બેંગ્લોર ખાતે કાળધર્મ અનેક વિક્રમી કાર્યના સર્જક પૂજ્યપાદ આ.દેવશ્રી વિક્રમસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્યરત્ન પૂ.આ.ભ. સ્થૂલભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા., બેંગ્લોર-સિદ્ધાચલ તીર્થમાં જેઠ સુદ ૧૩ના રોજ સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામેલ છે. આ નિમિત્તે નરોડા (અમદાવાદ) ખાતે પોતાના વડીલ ગુરુબંધુને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પવા પૂ.આ.શ્રી રાજયશસૂરિજી મ.સા.ની નિશ્રામાં ગુણાનુવાદ સભાનું આયોજન કરવામાં આવેલ.
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૦]
www.kobatirth.org
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
&> <>
With Best Compliments from :
<> <>D&> +8<+
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Kinjal Electronics
Chandni Chowk, Par Falia,
Opp. Children Park, Navsari-396445
Tele : (02637) 241 321 Fax : (02637) 252 931 <>6- 3<>•
તમસ્કારતો તશો
સમી સાંજે મંદિરના પ્રાંગણમાં એક નવયુવાને પ્રવેશ કર્યો, ને દેવદર્શન કરીને બહાર બેઠેલા પંડિત પાસે જઈને તે ઊભો રહ્યો.
“અરે, તે મને નમસ્કાર પણ ના કર્યા ?'' પંડિત તરત બોલી ઉઠ્યા : ‘તને ખબર નથી કે ગામના મોટા મોટા લોકો પણ મને નમસ્કાર કરે છે ?'
‘પણ તમે આટલા બધા ઉતાવળા કેમ થઈ ગયા ?' યુવાને ઉત્તર આપ્યો : ‘હું તમારી ધીરજ, નમ્રતા, સમતા ને મહાનતાની કસોટી કરતો હતો.’
ને બે હાથ જોડી મસ્તક નમાવીને તે રવાના થયો.
—ફૂલવાડી
મેસર્સ સુપર કાસ્ટ
૨૮૬, જી.આઇ.ડી.સી. ચિત્રા, ભાવનગર Manutacturer's of C.I. Casting. O : 2445428 - 2446598
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ૨૧
સત્કાર્યો સંપત્તિથી ય મૂલ્યવાન છે
સાથે આપણે અન્યના સત્કાર્યો પર નજર પણ | બંને ફરવા નીકળ્યા. ખૂબ ફરીને એ પાછા ફરી રાખતા રહીએ. એનાથી ય સત્કાર્યોનો સરવાળો મોટો ! રહ્યા હતા ત્યાં માર્ગની ઝૂંપડીમાંથી વેદનાભર્યો ચિત્કાર બનાવવાની પ્રેરણા મળી રહે. જેમ અન્યની અધિક એમણે સાંભળ્યો. ડૉક્ટરની પરગજુવૃત્તિ તરત સળવળી સંપત્તિ નિહાળીને આપણને ય એવા સંપત્તિશાલી, | ઉઠી. એ વગર બોલાવે ઝૂંપડીમાં પ્રવેશી ગયો. ત્યાં એક બનવાની ચાનક ચડે એમ!
ગરીબ વૃદ્ધા તાવથી ધગધગતા દેહ સાથે ભાન–સાન વાંચો, આ પાર્વભૂમિકામાં અન્યના સત્કાર્યની
ગુમાવીને પડી હતી. ડૉકટરે તરત મિત્રને પોતાની બેગ પરોપકારવૃત્તિની આ પ્રેરક ઘટનાઃ
લેવા ઘરે મોકલ્યો અને પોતે ઠંડા પાણીના પોતાં કરીને
વૃદ્ધાની સેવામાં લાગી ગયો. પ્રારંભિક સારવાર કરીને એ હતો ખૂબ સામાન્ય પરિવારમાં જન્મવા છતાં તબીબી વિજ્ઞાનમાં નિષ્ણાંત બનેલ યુવાન ડૉક્ટર. નામ
એણે તાવથી ધ્રૂજતી વૃદ્ધાના અંગ પર પોતાને મળેલા
નવો-નકોર કોટ ઓઢાડી દીધો!! થોડી વારે વૃદ્ધાની હતું એનું નામ. એની વિશેષતા એ હતી કે ડૉકટર બનવા
પૌત્રી ત્યાં આવી. ડૉકટરને ભગવાન માનીને એ એના છતાં એ પૈસાનો નહિ, પરોપકારનો પૂજારી બન્યો હતો!
પગે પડી. એણે રડતાં રડતાં કહ્યું : “હું દાદીમાની એણે પોતાની આવડતને સંપત્તિ કરતાં સેવાનું સાધન
હાલતથી ગભરાઈને ડૉકટરને બોલાવવા જ ગઈ હતી વિશેષ બનાવી હતી. અને પોતાની વ્યક્તિગત જરૂરિયાત
પણ કોઈ ડૉક્ટર ફીના પૈસા મળ્યા વિના આવવા તૈયાર એણે ખૂબખૂબ સીમિત રાખી હતી.
ન થયા. તમે ડૉકટર નહિ, ભગવાન છો. એટલે જ એક શિયાળાની વાત. વહેલી સવારે એણે મિત્ર |
આમ આવી ગયા લાગો છો...' સાથે ચાલતાં ફરવા જવાનો કાર્યક્રમ બનાવ્યો હતો.
એવામાં મિત્ર ડૉકટરની બેગ લઈને આવી ગયો. યથાસમયે એ મિત્રના ઘરે પહોંચી ગયો. મિત્રે જોયું કે
એ પછી પૂરી દિલચસ્પીથી વૃદ્ધાની સારવાર કરીને ભયાનક ઠંડીમાં ય ડૉકટર ઘસાઈ ગયેલો-જીર્ણ કોટ |
ડૉકટર જતાં જતાં વૃદ્ધાની પૌત્રીને કહેતો ગયો કે “સાંજ પહેરીને આવ્યા છે. એણે ટકોર કરી : હવે આ કોટ | બદલી નાંખ. એ ઠંડી ઝીલે એવો નથી.' ડૉકટરે હસતાં
સુધીમાં વૃદ્ધા સંપૂર્ણ સ્વસ્થ થઈ જશે. છતાં જરૂર હોય હસતાં કહ્યું : “મિત્ર! મારો વ્યવસાય સંપત્તિ કરતાં સેવા
તો મારા દવાખાને આવજે. વિના મૂલ્ય સારવાર કરી રળવાનો વધુ છે. એટલે ઝાઝી કમાણીનો સવાલ જ |
આપીશ...' બહાર નીકળ્યા બાદ મિત્રે ડૉક્ટરને ઠપકાર્યો
કે સારવાર ભલે કરી પરંતુ નવોનકોર કોટ એને કેમ નથી. જે આછી-પાતળી કમાણી થાય એ ખર્ચાળ
આપી દીધો? ડૉકટરે યાદ રહી જાય એવો ઉત્તર દીધો તબીબી સાધનો વસાવવામાં પૂર્ણ થઈ જાય. એટલે નવા
: “ભઈલા! એ કોટની જરૂર મારા કરતાં તાવથી કોટનો અવકાશ કયાંથી હોય? અને એથી ય મોટી
ઘેરાયેલા ગરીબ માજીને વધુ હતી. હું તો નિરોગી ને વાત એ છે કે મને નવા કોટની ઝંખના જ નથી. મારી
યુવાન છું. એટલે મને જૂનો કોટ ચાલી જાય એમ હતો. પાસે આવનાર ઘણા દર્દીઓ પાસે કોટ તો શું, સ્વેટર પણ નથી હોતા. ત્યારે મને લાગે છે કે આ કોટ પર્યાપ્ત
એ માજીને જૂનો કોટ કેમ અપાય? મિત્ર વંદી રહ્યો
ડૉકટરની નિસ્વાર્થ પરોપકારપરાયણતાને.. છે. આમ પણ આ કોટ બિશિયાળા ખેંચે એવો છે.' મિત્રને ડૉક્ટરની ભાવના સ્પર્શી ગઈ. છતાં
સત્કાર્યનો સરવાળો વધારતા જવાની પ્રેરણા પ્રેમના કારણે એણે ડૉકટર સાથે ઝાઝી ચર્ચા કર્યા વિના
પ્રબળ રીતે કરી જતું આ દ્રષ્ટાંત સ્વયં સ્પષ્ટ છે. “સત્કાર્યો પોતાનો નવો કોટ બળજબરીથી ડૉકટરના જૂના કોટ પર
સંપત્તિ કરતાં ય મૂલ્યવાન છે. માટે એને રોજે રોજ પહેરાવી દીધો. ડૉકટર ના ના કરતો રહ્યો. પણ મિત્રની
વધારતાં રહીએ.” – ગણિરાજરત્નવિજયજી પ્રેમાળતા સામે એનું કાંઈ ચાલ્યું નહીં.
[ગુજરાત સમાચાર, તા. ૨૦-૯-૦૧માંથી સાભાર )
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨ ] '
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામી અને પાદલિપ્તસૂરિ
–ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામી વધામણી આપવા આવ્યા નહીં, તેથી તક જિનશાસનને સફળ નેતૃત્વ તેમ જ |
ઝડપીને વરાહમિહિરે રાજા અને પ્રજાના શ્રુતજ્ઞાનની અમૂલ્ય સંપત્તિ અર્પનાર શ્રુતકેવલી
ભદ્રબાહુસ્વામીની વિરુદ્ધમાં કાન ભંભેર્યા. આ શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામી ભગવાન મહાવીરના સાતમા
અંગે ભદ્રબાહુ-સ્વામીએ કહ્યું કે આજથી સાતમા પટ્ટધર હતા. યશસ્વી આચાર્ય યશોભદ્રના આ
દિવસે બાળકનું બિલાડીના કારણે અવસાન શિષ્ય ચૌદ પૂર્વોના જ્ઞાતા હતા. એમનો જન્મ
થવાનું છે, ત્યારે રાજાને સાંત્વન આપવા જઈશ. વીર નિર્વાણ સંવત ૯૪માં થયો. પિસ્તાળીસ
વરાહમિહિરના ભવિષ્યકથનમાં વિશ્વાસ હોવા
| છતાં રાજાએ તમામ બિલાડીઓ પકડી પકડીને વર્ષની વયે સંયમ લીધો અને આચાર્ય સંભૂતિવિજયજી પછી વી. નિ. સં. ૧૫૬માં એને
નગર બહાર જંગલમાં હાંકી કાઢી.
બાળકુમારની આસપાસ ચોકી–પહેરો ગોઠવ્યો. આચાર્ય પદવીથી અલંકૃત કરવામાં આવ્યા. ચૌદ વર્ષ સુધી જિનશાસનના યુગપ્રધાનપદને એમણે
| બન્યું એવું કે બિલાડીના મહોરાવાળો આગળો સંભાળ્યું અને શોભાવ્યું. શ્રુતકેવલી આચાર્યશ્રી
| બાળકના માથા પર પડતાં બાળકનું મૃત્યુ થયું. ભદ્રબાહુસ્વામી વિ. નિ. સં. ૧૭માં ૭૬ વર્ષની
આ આઘાતજનક પ્રસંગે ભદ્રબાહુસ્વામી વયે કાળધર્મ પામ્યા. અર્થવાચનાની દૃષ્ટિએ
આશ્વાસન આપવા ગયા ત્યારે રાજાએ તેમને આચાર્ય ભદ્રબાહુની સાથે શ્રુતકેવલીનો વિચ્છેદ
અદકેરું માન આપ્યું. પોતાની ચાલમાં નિષ્ફળ
| જતાં ક્રોધ અને દ્વેષથી ઘેરાયેલો વરાહમિહિર થયો.
પછીના જન્મ વ્યંતરદેવ બન્યો અને પોતાના શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીનો જન્મ પ્રતિષ્ઠાનપુર | જ્ઞાનથી પૂર્વજન્મ જાણતાં જ જૈન સંઘ તરફ નગરમાં થયો હતો. વરાહમિહિર અને ભદ્રબાહુ
વેષની આગ ભભૂકી ઊઠી. એણે શ્રીસંઘમાં એ બંને ભાઈઓ ચાર વેદ અને ચૌદ વિદ્યામાં
મહામારીનો ઉપદ્રવ ફેલાવ્યો અને અસંખ્ય લોકો પારંગત હતા. શ્રુતકેવલી શ્રી યશોભદ્રસૂરિજીનો
ટપોટપ મરવા લાગ્યા. શ્રીસંઘે ભદ્રબાહુસ્વામીને મેળાપ થતાં બંનેએ દીક્ષા લીધી, કિંતુ ચૌદ
વિનંતી કરતાં એમણે શ્રુતજ્ઞાનથી સઘળી હકીકત પૂર્વનું જ્ઞાન અને આચાર્યપદ અર્પણ કરવામાં
જાણી અને ઉપદ્રવ ટાળવા માટે “ઉવસગ્ગહર ભદ્રબાહુ વિશેષ યોગ્ય લાગતાં ગુરુએ તેમને
સ્તોત્રની રચના કરી. આ મહાન સ્તોત્રની ઉત્તરાધિકારી બનાવ્યા. આથી છંછંડાયેલા
શક્તિના પ્રભાવે વ્યંતરની શક્તિ ક્ષીણ થઈ ગઈ. વરાહમિહિરે ગુસ્સે થઈને દીક્ષા છોડી દીધી.
કલ્પસૂત્ર'ના નામથી અતિ પ્રસિદ્ધ “પર્યુષણ આ સમયે રાજાને ત્યાં પુત્રજન્મનો પ્રસંગ
કલ્પસૂત્ર'ની આચાર્યશ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ રચના આવતાં બાળક એક સો વર્ષનો થશે એવું |
કરી. એક માન્યતા અનુસાર એમણે દસ સૂત્રો વરાહમિહિરે ભવિષ્ય ભાખ્યું, જ્યારે એ જ |
પર નિર્યુક્તિ લખી. આ રીતે જિનશાસનના નગરમાં રહેલા સંઘનાયક ભદ્રબાહુસ્વામી |
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩]
[ ર૩ મહાન પ્રભાવક આચાર્યે શાસનનો અને શ્રુતનો | દાંતની પંક્તિવાળી, નવી પરણેલી યુવાન સ્ત્રીએ એમ બંનેનો અપાર મહિમા કર્યો. | માટીમય પાત્રમાંથી આ કાંજીનું પાણી આપ્યું.”
આચાર્ય ભદ્રબાહુસ્વામીએ દશાશ્રુતસ્કંધ, | ગુરુ મહારાજે આવું શૃંગારપૂર્ણ વર્ણન કલ્પ, વ્યવહાર અને નિશીથ એમ ચાર | સાંભળીને શિષ્ય પર ક્રોધાયમાન થઈને કહ્યું કે છેદસૂત્રોની રચના કરી મુમુક્ષુ સાધકો પર! રિતોસિ” અર્થાત્ “તું રાગરૂપી અગ્નિથી મહાન ઉપકાર કર્યો. આચારાંગ, સૂત્રકૃતાંગ, | પ્રદીપ્ત થયેલો છે.” હાજરજવાબી મુનિ નાગેન્દ્ર આવશ્યક, દશવૈકાલિક, ઉત્તરાધ્યયન, | નમ્ર બનીને ગુરુને કહ્યું, “પલિતમાં એક માત્રા દશાશ્રુતસ્કન્દ, કલ્પ, વ્યવહાર, સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ અને વધારીને મને પાલિત બનાવવાની કૃપા કરો.” ઋષિભાસિત–આ દસ સૂત્રોના નિર્યુક્તિકાર | આનો અર્થ એ હતો કે મને આકાશગમન કરી તરીકે પ્રસિદ્ધ આચાર્ય ભદ્રબાહુએ ‘ભદ્રબાહુ | શકાય તેવી પાદલિપ્ત વિદ્યાનું દાન કરો જેથી હું સંહિતા' તથા સવા લાખ પદ ધરાવતું | પાદલિપ્ત કહેવાઉં. વસુદેવચરિત' નામનો ગ્રંથ લખ્યો અને એ જ
મુનિ નાગેન્દ્રની વિચક્ષણ બુદ્ધિ જોઈને રીતે એમણે આર્ય સ્થૂલભદ્રને પૂર્વોનું જ્ઞાન !
આચાર્યે “પાદલિપ્તો ભવ” એવા આશીર્વાદ આપીને એ મહાન વારસાને નષ્ટ થતો બચાવ્યો
આપ્યા, ત્યારથી મુનિ નાગેનાનું નામ પાદલિપ્ત હતો. તેઓએ સતત બાર વર્ષ સુધી મહાપ્રાણ
તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું અને સાથોસાથ પગમાં લેપ ધ્યાનની ઉત્કટ યોગસાધના કરવાની વિરલ
| કરવાથી ઊડવાની ચમત્કારિક શક્તિ પ્રાપ્ત થઈ. ઉપલબ્ધિ મેળવી હતી. ભારતનાં વિભિન્ન
પોતાની આ શક્તિથી તેઓ રોજ શત્રુંજય, ક્ષેત્રોમાં વિચરણ કરીને જિનશાસનનો પ્રસાર |
ગિરનાર, અષ્ટાપદ, સમેતશિખર અને મથુરા અને ઉત્કર્ષ કરનાર ભદ્રબાહુસ્વામીને શ્વેતાંબર
આ પાંચ તીર્થોની યાત્રા કર્યા બાદ જ આહાર અને દિગંબર બંને પરંપરા પાંચમા અને અંતિમ
-પાણી ગ્રહણ કરતા હતા. એમણે શ્રુતકેવલી તરીકે આદરપૂર્વક સન્માને છે.
જીવાજીવોત્પતિ પ્રાભૃત, વિદ્યાપ્રાભૃત, સિદ્ધ શ્રી પાદલિપ્તસૂરિ પ્રાભૃત અને નિમિત્ત પ્રાભૃત એવી અન્ય ચાર સાધનાના બળે સર્જાતા ચમત્કાર અને સિદ્ધ વિદ્યાઓ મેળવી હતી. કલ્પનાના બળે રચાતી કૃતિઓનો વિરલ સંગમ! એકવાર નાગાર્જુન નામના સિદ્ધ યોગીએ જોવા મળશે આચાર્યશ્રી પાદલિપ્તસૂરિજીના પથ્થર કે લોખંડને સુવર્ણ બનાવતા કોટિવેર રસનું જીવનમાં માત્ર આઠ વર્ષની વયે વિદ્યાધર નું પાત્ર પોતાના એક શિષ્ય સાથે મોકલાવ્યું. ગચ્છના આચાર્ય નાગહસ્તિ પાસે દીક્ષા લઈને આચાર્ય પાદલિપ્તસૂરિએ કહ્યું કે સાધુ માટે તો મુનિ નાગેન્દ્ર બન્યા. એકવાર મુનિ નાગેન્દ્ર | સુવર્ણ અને કાંકરા બંને સમાન હોય છે. મારે ગોચરી વહોરવા ગયા હતા. ઉપાશ્રયમાં પાછા | આની જરૂર નથી. આથી નાગાર્જુન ગુસ્સે થયો, આવી ઇરિયાવહિય આલોચના કર્યા બાદ ગુરુની | પરંતુ પાદલિપ્તાચાર્યે સ્પર્શ અને મૂત્રાદિથી સમક્ષ એક શ્લોક બોલ્યા જેનો અર્થ હતો, | સુવર્ણશિલા બનાવી દીધી. પરિણામે નાગાર્જુનનો તાંબાના જેવા રક્ત નેત્રવાળી, પુષ્પસરખા | ગર્વ ગળી ગયો અને એમની પાસે રહેવા લાગ્યા.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩ પાદલિપ્તાચાર્ય પાસેથી એમણે આકાશ | પાદલિપ્તસૂરિએ તરંગવતી” નામની વિશ્વના ગામિની વિદ્યા મેળવી. નાગાર્જુને આચાર્યશ્રીને કથાસાહિત્યમાં આગવું સ્થાન ધરાવતી પ્રાકૃત વિનંતી કરી કે મને કંઈ કામસેવા ફરમાવો, | મહાકાવ્યની રચના કરી. ત્યારે પાદલિપ્તાચાર્યે કહ્યું કે “તું જીવનભર જૈન | આચાર્યશ્રી પાદલિપ્તસૂરિજીએ નિર્વાણધર્મ પાળીને આત્મકલ્યાણ સાધ.” કલિકા', “પ્રશ્નપ્રકાશ', “કાલજ્ઞાન’, ‘જ્યોતિષ
નાગાર્જુને જીવનભર જૈન ધર્મનું યોગ્ય | કરંડક’ની ટીકા, ‘તરંગલીલાકથા' અને રીતે પાલન કર્યું. એણે શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થની | ‘વીરસ્તુતિ’ જેવી કૃતિઓની રચના કરી હતી. તળેટીમાં પાદલિપ્તપુર નામનું નગર વસાવ્યું. | શ્રી શત્રુંજય તીર્થ પર બત્રીસ દિવસનું અનશન આજે એ પાલીતાણા તરીકે ઓળખાય છે. કોઈ | કરીને આ પાદલિપ્તસૂરિ કાળધર્મ પામ્યા હતા. જૈન આચાર્યના નામ પરથી કોઈ નગરનું નામ | આ રીતે ઉત્કૃષ્ટ સાહિત્ય, પ્રભાવક પ્રતિબોધ પડ્યું હોય તેનું આ વિરલ દષ્ટાંત છે. | અને વિસ્મયજનક સિદ્ધિઓ ધરાવતા શ્રી
નાગાર્જુને ગિરિરાજ પર જિનમંદિર | પાદલિપ્તસૂરિજીએ જિનશાસનની યશસ્વી બનાવ્યું તેમાં આચાર્યશ્રી પાદલિપ્તસૂરિજીના
સેવા કરી. હાથે અનેક જિનબિંબો સ્થાપ્યા. વળી આચાર્યશ્રીની મૂર્તિ પણ સ્થાપી. આચાર્યશ્રી
Mfrs. Of Audio Cassettes & Components
And Compect Disc Jewel Boxes
JET ELECTRONICS JACOB ELECTRONICS Cassette House,
PVT. LTD. Plot No. 53/3b, Ringanwada,
48, Pravasi ind. Est. Behind Fire force Station,
Goregoan (E) DAMAN (U.T.) - 396210
MUMBAI-400 069
Tel. : (0260) 22 42 809
Tel : (022) 28 75 47 46 (0260) 22 43663
Fax : (022) 28 74 90 32 Fax : (0260) 22 42 803
E-mail : JetJacob@vsnl.com E-mail : Jatinsha@giasbm01.vsnl.net.in
Remarks: Book Delivery at Daman Factory.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ડ ટાઈમ ટેબલ .
વલસાડ, તા. ૨૦-૧-૧૯૧૨ વિવેક દૃષ્ટિથી સર્વ કાર્યો કરવાનો અભ્યાસ પાડવો જોઈએ, કારણ ઉપયોગ રાખી તે કાર્યો કરવાથી ભૂલ થતી નથી.
જે જે કાર્યો કરવામાં આવે તે કેટલા કર્યા તે ઉપર જ લક્ષ્ય નહિ આપતા તે તે કાર્ય કેવું સુંદર કર્યું તે ઉપર જ લક્ષ્ય આપવું જોઈએ. થોડું કરવું પણ સુંદર કરવું. આવી વૃત્તિથી ઉત્તમ કાર્યો કરી શકાય છે.
જેનું ફળ ઉત્તમ હોય એવી ક્રિયાઓ કરવામાં આત્માની શક્તિઓને વાપરવી જોઈએ. જે જે કાર્યો કરવામાં આવે તેની ચારે તરફથી તપાસ કરવી જોઈએ. દરેક કાર્યોમાંથી નવો અનુભવ મેળવવો જોઈએ. ઘણાં કામ લઈને પડતાં મૂકવા કરતાં એક કામ લઈને તેને પરિપૂર્ણ કરવું એ ઘણું સારું છે.
નિયમસર અનુક્રમ પદ્ધતિથી કાર્ય કરવાની ટેવ પાડવાથી તે તે કાર્યો કરવામાં આત્માની શક્તિનો નિયમસર ઉપયોગ થાય છે.
શાસ્ત્રોના આધારે સાધુના આચારોને પણ નિયમ પદ્ધતિથી રચવામાં આવ્યા છે એમ દેખાય છે. આત્માની શક્તિઓને પ્રાપ્ત કરવાના વિચારો અને આચારોને પણ કાલક્રમ નિયમ પદ્ધતિથી સેવવા જોઈએ.
કાલાદિ નિયમસર કાર્ય કરનારો માણસ વખતની કિંમત આંકી શકે છે અને બીજા માણસો ઉપર તે સારો દાખલો બેસાડી શકે છે. આંગ્લ આદિ દેશોના માણસો પોતાના ટાઈમ ટેબલ પ્રમાણે સર્વે કાર્યો કરે છે તેથી તેઓ પ્રવૃત્તિ માર્ગના નેતાઓ તરીકે સર્વત્ર પુજાય છે. પહેલાં આર્યવર્તમાં પણ કાલાદિક્રમ નિયમ પદ્ધતિસર કાર્યોને કરવામાં આવતાં હતાં. હાલ કેળવણીના અભાવે કાલક્રમ વ્યવસ્થા પર:સર કાર્ય કરનારાઓ થોડા દેખાય છે. નિયમસર કાર્ય કરવાની પદ્ધતિ આ દેશમાં હજી જોઈએ તે પ્રમાણે આચારમાં મુકી શકાઈ નથી. જો કે તે પ્રમાણે ઘણે અંશે પ્રવૃત્તિ થાય છે તો પણ તે બરાબર તો નહિ જ. સર્વ સાધુઓ જો ટાઈમ ટેબલ પ્રમાણે નિયમિત કાર્ય કરે તો તેઓ સમયની સાફલ્યતાપૂર્વક ઘણા કાર્યો કરી શકે. જાપાન દેશની સ્ત્રીઓ પણ પોતાના ટાઈમ ટેબલ પ્રમાણે કાર્ય કરે છે અને તે દેશની જાહોજલાલી સારી રીતે થઈ છે.
ઘણા કામ લઈને પડતાં મૂકવા કરતાં એક કામ
લઈને તેને પરિપૂર્ણ કરવું એ ઘણું સારું છે.
(સ્વ. શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી મ. સા. ની નોધપોથીઓનું પુસ્તક ‘પાથેય’માંથી સાભાર)
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ઓગસ્ટ : 2003 ] RN NO. GUJGUJ/2008 Regd. No.GBV 31 भक्तेः स्नेहस्य कारुण्योपक्षयोश्चास्ति पात्रता / न भवेद् द्वेषपात्रं तु कोऽप्यड्गी भुवनेऽखिले / / ભક્તિનું પાત્ર છે, સ્નેહનું પાત્ર છે, કરુણાનું પાત્ર છે અને ઉપેક્ષાનું પાત્ર છે, પણ સમગ્ર વિશ્વમાં દ્વેષ પાત્ર કોઈ પ્રાણી હોઈ શકે નહિ. 54. 'PJK There is an object of devotion affection, compassion or indifference, but in the whole world there is no embodied being which may be an object of hate. 54. (કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૬, ગાથા-૨૪, પૃષ્ઠ-૧૪૯) શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ઠે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ ફોન : (0278) 252 1698 FROM તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ મુદ્રક અને પ્રકાશક : ‘શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, વતી શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહએ સ્મૃતિ ઓફસેટ, જૈન વિદ્યાર્થી ગૃહ કંપાઉન્ડ, સોનગઢ-૩૬ ૪૨૫૦માં છપાવેલ છે અને શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ કરેલ છે.' For Private And Personal Use Only