Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૩ અંક ૧૦, ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૩
E પ્રતિક્રમણને ઓળખીએ તો પણ કયાં ? આ
ચંદ્રહાસ ત્રિવેદી જૈન ધર્મની સમગ્ર સાધના પદ્ધતિનો સાર | સાધનાને સારી રીતે કરવી હોય તેણે પ્રતિક્રમણના જો એક શબ્દમાં કહેવો હોય તો તે શબ્દ છે | હાર્દને જાણી લીધા વિના ન ચાલે. પ્રતિક્રમણ. સાધુ-સાધ્વીઓ હોય કે શ્રાવક- | પ્રતિક્રમણનો શબ્દાર્થ છે-પાછા ફરવું. આ શ્રાવિકા હોય પણ પ્રતિક્રમણ તો તેણે રોજ | શબ્દ જ જૈનધર્મ અને અન્ય ધર્મ વચ્ચેના તફાવત કરવાનું હોય જ. એક વખત નહીં પણ બે વખત. | તરફ નિર્દેશન કરનારો છે. લગભગ બધા ધર્મો વળી ચૌદશનું પમ્મી-પ્રતિક્રમણ આવે અને આગળ વધવામાં માને છે. કંઈક પ્રાપ્ત કરવામાં ચોમાસી પ્રતિક્રમણ આવે અને છેલ્લે પર્યુષણમાં માને છે, જ્યારે જૈનધર્મ જ એક એવો ધર્મ છે સંવત્સરીનું પ્રતિક્રમણ આવે. એક રીતે જોઈએ કે જે એમ માને છે કે માણસે વાસ્તવિકતામાં કંઈ તો સમગ્ર પર્યુષણ, સંવત્સરીના એક સંપૂર્ણ | નવું મેળવવાનું નથી પણ પોતાનું જે છે તેને ક્ષતિરહિત પ્રતિક્રમણ કરવાની પૂર્વ તૈયારી માટે | મેળવવાનું છે. જીવ માત્ર પાસે અનર્ગળ શક્તિઓ હોય છે. જે ક્ષમાપનાનાં ગુણગાન કરતાં આપણે | પડેલી છે પણ તે બધી કર્મથી આવૃત્ત થયેલી છે. થાકતા નથી અને જેને પર્યુષણાના મહામ્ય સાથે | માટે તે સંસારમાં રખડે છે. જીવાત્મા પોતાની વણી લેવામાં આવી છે તે પણ વાસ્તવિકતામાં ! સાથે લાગેલા વ્યર્થને-કમને એક વખત સંપૂર્ણતયા સંવત્સરીના દિવસે પ્રતિક્રમણ કરવા બેસતા |
છોડી દે તો પછી તે પોતે ભગવાન બની શકે છે. પહેલાં શલ્યરહિત થવા માટે કરી લેવાની છે કે | જૈનધર્મમાં વ્યર્થને ખંખેરીને ઉધડવાની વાત છે. જેથી સંવત્સરીનું પ્રતિક્રમણ સરસ થઈ શકે અને વિભાવમાંથી ખસીને સ્વભાવમાં આવવાની વાત શલ્યના કોઈ દુર્ભાવથી ખરડાય નહીં. છે અને તે માટે પ્રતિક્રમણ છે. જીવ વિભાવોમાં
સામાન્ય શ્રાવક પ્રતિક્રમણને તેનાં સૂત્રોથી ! ખૂબ આગળ નીકળી ગયો છે, પોતાના સ્વભાવને જાણે છે. પછી ભલે તે સૂત્રો સમજતો ન હોય. ! ભૂલી ગયો છે માટે તેણે સ્વભાવમાં પાછા ફરવા પ્રતિક્રમણ કરાવનાર જે-તે ક્રિયાઓ કરે કે કરાવે છે માટે પ્રતિક્રમણ કરવાનું છે. આ છે પ્રતિક્રમણનો તે કરવાની અને વચ્ચે વચ્ચે થોડાક સૂત્રો બોલતાં | મર્મ. આવું પ્રતિક્રમણ થાય કેવી રીતે? કર્મ રહેવાના તેનાથી વિશેષ કરીને મોટા ભાગના વિહીન અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવા માટે કે અલ્પકર્મની શ્રાવકો પ્રતિક્રમણ વિષે ઝાઝું જાણતા નથી. | સ્થિતિમાં આવવા માટે સૌ પ્રથમ કપાયોનું કેટલાક ઉત્સાહી શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ પ્રતિક્રમણના | પ્રતિક્રમણ કરવાનું છે. ચાર પ્રમુખ કષાયો અને સૂત્રોના અર્થ શીખે છે કે જાણે છે, જે સારી વાત, નવ નોકષાયો બધાના મૂળ સ્ત્રોત રાગ અને દ્વેષ છે. પણ મોટાભાગના લોકોનું પ્રતિક્રમણ તો છે અને જો તેને પણ હજુ વધારે ટૂંકાવીએ તો કેવળ નવકારની જાણકારી અને બહુ બહુ તો કેવળ રાગ છે. રાગ વિના જીવને દ્વેષ નથી થતો. લોગસ્સની જાણકારી ઉપર નભે છે, પરંતુ જેણે | જેની સાથે રાગ હોય તેને માટે જ વૈષ થાય.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 532087 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 100 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |