Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
List
શ્રી અભયકંઠ પ્રકાશ SHREE ATMANAND PRAKASH
Vol-2 * Issue-8
JUNE-2002
જઠ
જુન-૨૦૦૨ આત્મ સંવત : ૧૦૬ વીર સંવત : ૨૫૨૮ વિક્રમ સંવત : ૨૦૧૮
પુસ્તક : ૯૯
दोषदर्शनमन्येषां कदमस्पर्शनं खलु । गुणदर्शनमन्येषामात्मदर्शनभूमिका ।।
બીજાના દોષ જોવા એ એના કાદવને ચૂંથવા જેવું છે અને બીજાના ગુણનું દર્શન એ આત્મદર્શનની ભૂમિકા છે. ૨.
Finding faults with others is tantamount to sporting in their dirt; and appreciating the virtues of others is, indeed, the way to the realization of the soul. 2
(કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૯ : ગાથા-૨, પૃષ્ઠ-૧૮૮)
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ
તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ
અનુક્રમણિકા ક્રમ લેખ
લેખક (૧) નિન્દા (૨) અહંકાર અજ્ઞાનનું મૂળ : જ્ઞાન અને અનુભવ સાથે
મળે ત્યારે ભીતરના દ્વાર ખુલી જાય છે મહેન્દ્ર પુનાતર (૩) અષ્ટાપદ–કૈલાસ માનસરોવર યાત્રા (૨) કાંતિલાલ દીપચંદ શાહ (૪) પ્રાતઃ કાળે ભગવાન આદિનાથનું સ્મરણ | ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ (૫) શ્રેષ્ઠ કોણ ? (૬) મૃગ સુંદરીની કથા (૭) સહૃદયતા અને સહાનુભૂતિ
સ્વ. લક્ષ્મીચંદભાઈ છે. સંઘવી (૮) ધ્યેય પ્રાપ્તિ
આ.શ્રી પધસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા. ૧૮ (૮) બોલતાં પહેલાં ખૂબ વિચારો
મુનિશ્રી ચંદ્રશેખરવિજયજી મ.સા. (૯) પ્રારબ્ધ અને પુરુષાર્થ
પં. શ્રી કનકવિજયજી ગણિ
જ ભાર નથી સહન થતો જ એકદમ નમી ગયેલી પૃથ્વીને કો’કે પૂછયું, ‘તું આટલી બધી નીચી કેમ નમી ગઈ છે ? હજારોની સંખ્યામાં તારા શરીર પર ખડકાયેલા પર્વતોનો તને ભાર લાગ્યો છે? કે પછી કરોડોની સંખ્યામાં તારા શરીર પર તોતીંગ ઇમારતો ખડકાઈ છે એનો તને ભાર લાગ્યો છે ?”
“ના રે ના...પર્વતો કે ઇમારતોના ભારથી નમી પડું એવી હું નમાલી કે કમજોર નથી...હજુ પણ બીજા હજારો પર્વતો કે લાખો ઇમારતોના બોજાને આસાનીથી વહન કરી શકું એટલી મારી તાકાત છે, પરંતુ હું અત્યારે નમી ગયેલી દેખાઉં છું તેનું કારણ એ છે કે ‘વિશ્વાસઘાતી અને કૃતળીનો ભાર મારાથી સહન થઈ શકતો નથી !'
લાખો રૂપિયા રાખીને દેવાળું કાઢનારા વિશ્વાસઘાતીઓએ....અને પોતાના પર ઉપકાર કરનાર, મા-બાપ, ગુરુવર્યો વગેરે પ્રત્યે કૃતજ્ઞ બનનારાઓએ આ દૃષ્ટાંત સદાય નજર સામે રાખવા જેવું છે....એ લોકોનાં પાપો આ પૃથ્વીને ભારે બનાવી રહ્યા છે...
| (વાતાં રે વાતાં પુસ્તકમાંથી સાભાર)
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
ટ્રસ્ટ રજી. નં. એફ-૩૭ ભાવનગર
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ભાવનગરનું મુખપત્ર શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તંત્રી : પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ ફોન : ઓ. ૫૧૬૬૦૭ ઘર : પ૬૩૬૪૫ : માલિક તથા પ્રકાશન સ્થળ :
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ખોડિયાર હોટલ સામે, ખાંચામાં, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧
ફોન નં. (૦૨૭૮) પર ૧૬૯૮ સભા પેટન મેમ્બર ફી રૂા. ૧OO૧=OO સભા આજીવન સભ્ય ફી રૂા. ૫૦૧=૦૦ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વાર્ષિક જાહેરાત દરઃ ટાઈટલ પેઈજ આખું રૂા. પ૦OO=00
આખું પેઈજ રૂ. ૩OOO=00 અર્ધ પેઈજ રૂા. ૧૫૦૦=૦૦
પા પેઈજ રૂા. ૧૦૦૦=૦૦ શૈક્ષણિક ઉત્તેજન, જ્ઞાનખાતુ, સભા નિભાવ ફંડ, યાત્રા પ્રવાસ આદિમાં વ્યાજું ફંડ માટે ડોનેશન સ્વીકારવામાં આવે છે.
: ચેક ડ્રાફટ : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગરના
નામનો લખવો.
સભાના હોદ્દેદારશ્રીઓ : (૧) પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ–પ્રમુખ (૨) દિવ્યકાંત એમ. સલોત–ઉપપ્રમુખ (૩) જશવંતરાય સી. ગાંધી–ઉપપ્રમુખ (૪) મનહરલાલ કે. મહેતા–મંત્રી (૫) ચંદુલાલ ધનજીભાઈ વોરા–મંત્રી (૬) ચીમનલાલ વર્ધમાન શાહ–મંત્રી (૭) હસમુખરાય છે. હારીજવાળા–ખજાનચી
દિ નિન્દા હે કર્માધીન છે સંસારી જીવ, નિદા કોઈની ન કરશો રે; નિન્દા કરતાં નીચપણું છે, શિક્ષા દિલમાં ધરજો રે,
કર્મા.. તરતમયોગે દોષી દુનિયા, કરશો તેવું ભરશો રે; નિર્દક જન ચંડાલ સમો છે, નિન્દાને પરિહરશો રે;
કર્મા... પોતાનામાં દોષ ઘણાં છે, તેને કોઈ ન દેખે રે; પરનાં ચાંદા ખોળે પાપી.. સગુણ દૃષ્ટિ ઉવેખે રે,
કર્મા.. નિર્દકની દૃષ્ટિ છે અવળી, પરને આળ ચઢાવે રે; પોતે સારો પરને ખોટો, કહેવામાં તે ફાવે રે;
કર્મા... ત્રિયોગે નિર્દક જન પાપી, પરનું ભૂંડું ધારે રે; બુદ્ધિસાગર સદ્ગુણ દૃષ્ટિ, ધારી દોષ નિવારે રે;
. કર્મા...
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦ર
અહંકાર અજ્ઞાનનું મૂળ : જ્ઞાન અને અનુભવ સાથે મળે ત્યારે ભીતરના દ્વાર ખુલી જાય છે.
– મહેન્દ્ર પુનાતર ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે કે “જ્ઞાની પુરુષે | રહેવું પડે છે. ભગવાન મહાવીરે કહ્યું કે, “સમયમ્ સંસાર ભ્રમણના કારણરૂપ દુષ્કર્મ–પાપોનો સારી | ગોયમ્ માં પવા' હે ગૌતમ એકપણ ક્ષણનો રીતે વિચાર કરી પોતાની મેળે સ્વતંત્ર રીતે | પ્રમાદ કરીશ નહીં. અહીં પ્રમાદનો અર્થ સત્યની શોધ કરવી જોઈએ અને પ્રાણીમાત્ર સાથે | વિચારવિહીન દશા છે. આમાં પ્રતિક્ષણ જાગૃતિની મૈત્રી ભાવ રાખવો જોઈએ. સંપૂર્ણ જ્ઞાનના વાત છે. માણસે હંમેશા વિચારશીલ અને જાગૃત પ્રકાશથી, અજ્ઞાન અને મોહના ત્યાગથી તેમજ | રહેવું જોઈએ. સ્વતંત્ર અભિવ્યક્તિ અને નીડરતા રાગ અને દ્વેષના ક્ષયથી એકાંત સુખકારી મોક્ષપદ ન હોય તો માણસનો આંતરિક વિકાસ રુંધાઈ પામી શકાય છે.”
જાય. તેનામાં ચેતના ફુરે નહીં, હિંમત પ્રગટે દરેક માણસે પોતાના જ્ઞાનથી, પોતાના ! નહીં, તે લાચાર અને અસહાય બની જાય. માણસ અનુભવથી સત્યની શોધ કરવી
– દરેક પ્રશ્નને સાચી દૃષ્ટિથી જોઈએ. આમાં બીજાનું જ્ઞાન
જેટલું જ્ઞાન અને જેટલો મૂલવી શકે એ અત્યંત જરૂરી છે અને બીજાનો અનુભવ કામ અધિકાર હોય તેટલું જ પછી એ વાત ધર્મની હોય, આવે નહીં. બીજાનું સત્ય એ બોલવું અને કરવું જોઈએ. |
બીજાને સત્ય એ છે કે ક ) સમાજની હોય, પૈસાની હોય, આપણું સત્ય નથી. જ્ઞાન વગર –
Jકલાની હોય કે વહીવટની હોય જીવનમાં પ્રકાશ આવે નહીં. આત્મચેતના અને ! પરંતુ બિનજરૂરી રીતે બીજાથી પ્રભાવિત બની જાગૃતિ માટે વૈચારિક સ્વતંત્રતા. નિર્ભયતા અને જવાનું કે અંજાઈ જવાનું કે લઘુતાગ્રંથી ઊભી સાચું બોલવાની હિંમત અને શક્તિ અત્યંત જરૂરી |
કરવાનું જરૂરી નથી. માણસ જ્ઞાન, બુદ્ધિ અને છે. માણસ જાતજાતના વિચારો કરે છે. મનમાં ,
| પરિશ્રમ દ્વારા આ બધું મેળવી શકે છે. મોહિત એક હોય, વાણીમાં બીજ અને વર્તનમાં ત્રીજ.) અને મૂચ્છિત માણસો ગતિ કરી શકતા નથી. આમ વિચારોના વમળો ચાલ્યા કરે છે. મનમાં જે
તેઓ મોહમાં અને લોભમાં અંધ બની જાય છે. સાચી વાત હોય એ કેટલીક વખત વાણીમાં પ્રગટ માણસના જીવનમાં સાચું જ્ઞાન અને સાચી થઈ શક્તી નથી અને વર્તનમાં ઉતારવાનું તો સમજણ જરૂરી છે. સ્વયંના અનુભવ વગરનું જ્ઞાન અતિ કઠિન હોય છે. માણસ મોટેભાગે પોતાની પણ નકામું બની જાય છે. જીવનમાં એકલો રીતે વિચારતો નથી. બીજાનું અનુકરણ કરે છે. અનુભવ કામ આવતો નથી અને એકલું જ્ઞાન મોટો સમૂહ જે તરફ જતો હોય એ તરફ ઘસડાયા | પણ કામ આવતું નથી. જ્ઞાન અને અનુભવ સાથે કરે છે.
મળે છે ત્યારે ભીતરના દ્વારા ખુલી જાય છે. આ માણસ જ્યાં સુધી સ્વતંત્રપણે વિચાર કરે ! જગતમાં જેટલું જાણી શકાયું છે અને જેટલું નહીં ત્યાં સુધી તેને બીજાના વિચારોને આધિન | ભવિષ્યમાં જાણી શકાશે તે મનુષ્યની ભીતરમાં
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૩
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ] પડેલું છે અને મનુષ્ય દ્વારા જ તે જાણી શકાશે. | ગમે છે લેવી ગમતી નથી. જ્યાં આપણો
કેટલાક માણસો જાણે કે ન જાણે પણ અધિકાર ન હોય, જ્ઞાન ન હોય અને પૂરતી પોતાને જ્ઞાની સમજતા હોય છે. આ માણસનો |
સમજ ન હોય એ બાબતમાં માથું મારવાથી કેવું અહંકાર છે. અહંકાર એ અજ્ઞાનનું મૂળ છે. હું
ઊંધુ પરિણામ આવે છે તે અંગે એક નાની કથા જાણતો નથી, અજ્ઞાની છું એમ કહેવું બહુ મુશ્કેલ
સમજવા જેવી છે. છે એટલે દરેક માણસ એમ સમજે છે કે તેના એક ધોબીને ત્યાં કૂતરો અને ગધેડો રહેતા જેવો સમજદાર માણસ કોઈ નથી. આવા માણસો | હતા. ધોબી તેમને પૂરતું ખાવાનું આપતો નહોતો. વાતવાતમાં ડાહ્યા થતાં હોય છે. કોઈ બાબતમાં | કૂતરાંએ ઘણાં વર્ષો સુધી વફાદારી બતાવી પણ સમજે કે ન સમજે પણ માથું મારતા હોય છે. | ફળ કાંઈ મળ્યું નહીં. એક રાતે ધોબીના ઘરમાં આવા માણસો અધકચરી સમજણના કારણે ચોર ઘુસ્યા. કુતરાંએ ભસવું જોઈએ પરંતુ તે વાતનું વતેસર કરી નાખતાં હોય છે અને સમગ્ર | ભસ્યો નહીં. તેની બાજુમાં રહેલો ગધેડો કૂતરાને વાતને ગૂંચવી નાંખતા હોય છે. સમાજમાં આવા | કહેવા લાગ્યો “ચોર આવ્યા છે ભસીને માલિકને માણસોનો તોટો નથી. તેઓ ગમે તે બાબતમાં | જગાડ.' કૂતરાંએ કહ્યું તે મને પુરું ખાવાનું પોતાનું ડહાપણ ડોળતા હોય છે અને પોતાનો આપતો નથી તેથી હું ભસીશ નહીં. ગધેડાએ ઘણું કક્કો સાચો છે એવું ઠેરવવા પ્રયાસ કરતા હોય | સમજાવ્યું પણ કુતરો એકનો બે ન થયો. ગધેડાએ છે. મને ખબર નથી, હું જાણતો નથી એમ | કહ્યું: ‘તું નહીં ભસે તો મારે મોઢું ખોલવું પડશે.” કહેવામાં માણસને શરમ આવે છે. કેટલાક | કૂતરાએ કહ્યું : “જેવી તારી મરજી' અને માણસો પોતે જાણકાર છે, સમજદાર છે, | માલિકને જગાડવા માટે ગધેડાએ મૂકવાનું શરૂ અનુભવી છે એવું સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરતાં | કર્યું. દિવસભરનો થાકેલો ધોબી ભર ઊંઘમાં હોય છે પરંતુ છેવટે તેનું પરિણામ સારું આવતું | હતો. ગધેડાના જોરજોરથી ભૂકવાથી તેની ઊંઘમાં નથી. ક્યાંક ને ક્યાંક તમારી નબળાઈ છતી થઈ | ખલેલ પડી. તે ધોકો લઈને ઉઠ્યો અને ગધેડાના જવાની છે એના કરતાં નિખાલસ રીતે હું / હાડકાં ખોખરા કરી નાંખ્યા. ચોરે ચોરનું કામ જાણતો નથી એમ કહી દેવામાં ડહાપણ રહેલું કર્યું. અને ગધેડાને માર પડ્યો. છે. દરેક બાબતમાં જેટલું જ્ઞાન હોય અને જેટલો
કોઈપણ બાબતમાં વગર અધિકારે માથું અધિકાર હોય તેટલું જ બોલવું અને કરવું | મારવાથી અને ડહાપણ ડોળવાથી માનહાનિ થાય જોઈએ. જ્યાં આપણું ક્ષેત્ર ન હોય, જ્ઞાન ન | છે. પ્રતિષ્ઠા ઘટે છે અને જશને બદલે જૂતા મળે હોય, અધિકાર ન હોય ત્યાં ડહાપણ ડોળવાનું છે. જઈએ તો મુખમાં ખપીએ. ડોકટરના વિષયમાં
(મુંબઈ સમાચાર તા. ર૪-૬-૨૦૦૧ના વકીલ માથું મારે અને વકીલના વિષયમાં ડોકટર
જિનદર્શન વિભાગમાંથી સાભાર) માથું મારે તો પરિણામ શું આવે? કેટલાક માણસો એમ માનતા હોય છે કે, આ તેમનો અધિકાર છે અને વણમાગી સલાહ આપવા બેસી જતા હોય છે. સલાહ એવી વસ્તુ છે જે આપવી
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંચળ ચિત્ત
મિત્રો! આપણું મન કેવા પ્રકારનું છે તે તમે જાણો છો? આપણું મન એ સ્ત્રીંગવાળી ગાદી જેવું છે. જ્યાં સુધી સ્પ્રીંગવાળી ગાદી ઉપર તમે બેસી રહો, ત્યાં સુધી એ ગાદી દબાયેલી રહે છે. પરંતુ ઊભાં થતાની સાથે જ એ ઉછળી પડે છે.
આપણું મન પણ જ્યાં સુધી સંત-સમાગમ કે સારી પ્રવૃત્તિ કરે છે ત્યાં સુધી દબાયેલું રહે છે. પરંતુ સંત-સમાગમ છૂટતાં જ શુભભાવના અદશ્ય થઈ જાય છે અને પહેલાંના જેવું જ મન બની જાય છે, માટે મન સતત સારા વિચારોમાં જોડાયેલું રહે, એવા કાર્યો કરીએ.
ન ધરા સુધી, ન ગગન સુધી,
નહિ ઉન્નતિ ન પતન સુધી; અહીં તો આપણે જવું છે,
ફક્ત એક મેકના મન સુધી.
SHASHI INDUSTRIES
SELARSHA ROAD, BHAVNAGAR-364001
PHONE : (O) 028254-430539
Rajaji Nagar, BALGALORE-560010
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ]
[૫
અષ્ટાપદ કેલાસ માનસરોવર યાત્રા (૨)
યાત્રિક : કાન્તિલાલ દીપચંદ શાહ યાત્રા તૈયારી : શ્રી આદેશ્વરદાદાની નિર્વાણ | દાકતરનું સર્ટીફીકેટ કે જેમાં લખેલું હોવું જોઈએ ભૂમિની સ્પર્શના કરવાનો વિચાર થઈ ગયો હશે. | કે યાત્રીક ૧૯,૨૫૦ ફૂટની ઉંચાઈએ જવા કલાસ માનસરોવર ચીનની હદમાં આવેલ ! શારીરિક રીતે સજજ છે. આ અરજી વિદેશ હોવાથી યાત્રા વિષે અગાઉથી જાણવું જરૂરી છે. [ મંત્રાલયને મોકલવાની હોય છે. આખા દેશમાંથી ઇ.સ.૧૯૬૨ પહેલાં આ યાત્રા એકલદોકલ
આવેલી અરજીઓમાંથી લોટરી પદ્ધતિથી ૫૦૦ ધાર્મિક મુસાફરી કરતાં હતાં. અને કેટલીક વખત
થી ૬૦૦ યાત્રિકોને પસંદ કરવામાં આવે છે. ઋષિ, મુનિઓની સાથે સંઘ સ્વરૂપે ૨૦ થી ૨૫
૬OO અરજીઓ આવે છે. પસંદ કરેલા યાત્રિકોને ભક્તો યાત્રા કરતાં હતાં. ત્યારે તિબેટ સ્વતંત્ર
તારથી જાણ કરવામાં આવે છે. જો યાત્રિકની હોવાથી યાત્રા માટે પરવાનગીની જરૂર ન હતી.
યાત્રા કરવાની ઈચ્છા હોય તો કુમાઉ વિકાસ મંડળ હવે ચીન સરકારની પરવાનગી લેવી પડે છે.
નિગમ–નૈનિતાલને રૂા. ૨૦OO=00 નો ડ્રાફટ
મોકલવાનો હોય છે. જે રકમ કોઈપણ સંજોગોમાં - કૈલાસ માનસરોવરની યાત્રા - બે તરફથી |
પાછી આપવામાં આવતી નથી. યાત્રિકોની એક થાય છે.
બેન્ચમાં ૩૫ એવી ૧૬ બેન્ચ પાડવામાં આવે છે. (૧) ખાનગી સંચાલિત : દિલ્હીથી નેપાળ સરકાર તરફથી યાત્રાના નીતિ-નિયમોની બુક ખટમંડુ થઈને કૈલાસ.
મળે છે તેમાં જણાવવામાં આવ્યું હોય છે કે દિલ્હી યાત્રા દિવસ : ૧૫, ખર્ચ રૂા. ૧,૦૦,૦૦૦=૦૦ આવો ત્યારે નીચે મુજબના મેડીકલ રીપોર્ટ લઈને (૨) સરકાર સંચાલિતઃ દિલ્હીથી અલમોડા,
આવવું. આ મેડીકલ રીપોર્ટ આ મુજબના હોય છે. નૈનીતાલ થઈને કૈલાસ.
હીમોગ્રામ, યુરીન, ફુલ, બ્લડરિયા, ચેસ્ટ યાત્રા દિવસ : ૩૦, ખર્ચ રૂા. ૬૦,૦૦૦=૦૦
એફસરે, ટ્રેડમીલ ટેસ્ટ આ બધા રીપોર્ટ જોઈને
ઇન્ડિયન તિબેટ બોર્ડરના ડોકટરો દરેક યાત્રીકનું - સરકાર સંચાલિત યાત્રા માટે ત્રણ |
મેડીકલ ચેકઅપ કરે છે. તેમાં ખામી જણાય તો તબક્કામાંથી પસાર થવું પડે છે. (૧) અરજી
ફરીથી રીપોર્ટ કરાવવાનું કહેવામાં આવે છે. જો (૨) અરજીની સ્વીકૃતિ અને (૩) દાક્તરી તપાસ.
તે રીપોર્ટથી સંતોષ ન થાય તો યાત્રિકને યાત્રા કૈલાસ માનસરોવર યાત્રા જુનથી સપ્ટેમ્બર આ
કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવતી નથી, ચાર મહિનામાં જ યોજાય છે. યાત્રાએ જવા માટે
અને તે યાત્રિક યાત્રા કરી શકતો નથી. આજ રીતે ભારત સરકાર તરફથી દરેક ભાષાના અગ્રણી
યાત્રાના આઠમા દિવસે ગુંજી પાસે ફરીથી મેડીકલ સમાચાર પત્રોમાં જાહેરખબર દ્વારા અરજી | ચેકઅપ કરવામાં આવે છે. યોગ્ય લાગે તો જ પત્રકનો નમૂનો પ્રકાશિત કરે છે અને દૂરદર્શન | આગળની યાત્રાની પરવાનગી આપવામાં આવે ઉપર પ્રસારિત કરે છે. અરજી કોરા કાગળ ઉપર | છે. યાત્રિકને અડધેથી પણ પાછા આવવું પડે છે. કરવાની હોય છે. અને તેની સાથે ફેમીલી | આવા કિસ્સા પણ બને છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ યાત્રા માટે ચીનના પ્રદેશમાં જવાનું હોય | યાત્રા કર્યા પછી પવિત્ર ભૂમિ કે જયાં સેંકડો છે. જેથી ચાઈનીઝ વીઝા માટે ૬૦૦, ડોલર અને ! ઋષિમુનિઓના પવિત્ર પગલાંથી પાવન થયેલ વાપરવાના ૧૫૦ ડોલર (રૂ. ૩૭,૫00) | કૈલાસ માનસરોવરની યાત્રા કરવાનો વિચાર ઘણાં બેન્કમાંથી લેવા પડે છે. ગુજરાત સરકાર તરફથી | સમયથી કરેલો તે છેક ઓગષ્ટ–૬–૧૯૯૯ના યાત્રા પુરી થયે રૂા. ૨૦,OOO=00ની સબસીડી | રોજ ભારત સરકાર તરફથી યાત્રાનું આમંત્રણ આપવામાં આવે છે. તથા એક કીટ આપવામાં | આપતો તાર મળતા ફળીભૂત થયો. યાત્રાનું આવે છે. જેમાં વીન્ડચીટર, મંકી કેપ, ગરમ | આમંત્રણ મળતા ખૂબ જ રાજી થયો. જે લોકો મોજાં, લાકડી, જરૂરી દવા, વોટર બોટલ અને ! યાત્રા કરી આવેલા તેઓની પાસેથી વિશેષ પૂજાનો સામાન હોય છે.
માહિતી મેળવી. ભાવનગરમાં મેડીકલ ચેકઅપ કૈલાસ માનસરોવર ૧૬૦૦૦ થી ૧૯૦00 |
કરાવતાં ચેસ્ટ એક્સ રેમાં ખામી આવેલ. ફુટની ઉંચાઈ પર આવેલું છે. એટલે પહાડોની ડોકટરોએ અતિ દુર્ગમ યાત્રા ન કરવાની સલાહ આબોહવાનો ભરોસો ન રાખી શકાય છે. જે | આપી. એક ભાઈ કહે કે એક્સ રે સિવાયના બધા ઉંચાઈ પર જઈએ તેમ તેમ ઠંડીનું પ્રમાણ વધે છે.
રીપોર્ટ સારા આવેલ એ તો એક્સ રે બદલાવી વાસ લેવામાં તકલીફ પડે છે. કયારેક હીમવર્ષા | નાંખીએ. મેં ના પાડી કારણકે ઇશ્વરના દરબારમાં થાય, વાવાઝોડું આવે, બપોરના સમયે ગરમી પણ
ખોટું બોલીને નથી જવું. ઈશ્વરની ઇચ્છા દર્શન લાગે. આ વાતાવરણને અનુકૂળ કપડાં, હવા અને
દેવાની હશે તો વાંધો નહિ આવે. ખાવા-પીવાની વસ્તુઓ કેટલી અને કેમ લેવી તે
ર૬મી ઓગષ્ટ સઘળી તૈયારી કરીને તથા બુકમાં જણાવવામાં આવ્યું હોય છે.
ભાવનગર અને અમદાવાદ મળવા આવેલા
કુટુંબના સભ્યોના આશીર્વાદ સાથે સૌને અલવિદા પહાડ ચડવાની ટેવ પાડવા તથા ઉંચાઈ પર
કરીને અમદાવાદથી આશ્રમ મેઈલ દ્વારા સવારે પાતળી હવાને કારણે શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી ન પડે
દિલ્હી પહોંચી સીધો જ અશોક હોટલમાં ગયો. માટે બે–ત્રણ મહિના અગાઉથી ૫ થી ૧૦ કી.મી.
જ્યાં યાત્રિકો માટે રૂમો બુક કરાવેલી હતી. અશોક ચાલવાની પ્રેકટીસ કરવી જરૂરી છે. ગુજરાતીઓ
હોટલના કાઉન્ટર પર ગયો ત્યાં જ એક ગુજરાતી માટે ખાસ કરીને મસાલાવાળા ગાંઠીયા, ચવાણું,
યુવાન પણ પૂછપરછ કરી રહ્યો હતો. તે યાત્રામાં પુરી, ગોળપાપડી, સૂંઠની ગોળીઓ લઈ જવી.
આવવાનો છે તે જાણી હું ખૂશ થયો. શુભ શુકન આપણા ગાંઠીયા તથા ફરસાણ બીજા પ્રાંતના
થયા અને જાણ્યું કે યાત્રા સફળ થશે. સાવ યાત્રિકોને બહુ જ સ્વાદીષ્ટ લાગે છે. આ બધું
અજાણ્યા સ્થળે આવવાની સાથે જ એક સૂત્ર મળીને ૨૫ કિલોથી વધારે સામાન લઈ જવા
સંધાઈ ગયું. જે અત્યાર સુધી ચાલુ છે. યુવાનની દેવામાં આવતો નથી. યાત્રાના નીચેના સ્થળોએથી
પત્ની તથા તેના મિત્રો મુકવા આવેલા તેઓને પણ ફોન કરવાની સગવડતા છે. જેવા કે ધારચુલા,
શાંતિ થઈ કે દાદા સાથે છે માટે યાત્રામાં તકલીફ ગુંજી, તકલાકોટ અને કૈલાસની તળેટી દારચેન.
નહિ પડે. સાંજે ગ્રુપ મીટીંગ થઈ અને એકબીજાની ફોટોગ્રાફી અને વિડીયો ઉતારવાની છૂટ છે.
ઓળખાણ થઈ. હિમાલયમાં આવેલા પવિત્ર સ્થળો જેવા કે બીજે દિવસે સવારે ભારત સરકારના વિદેશ બદ્રીનારાયણ, કેદારનાથ, અમરનાથ, વૈષ્ણોદેવીની| વિભાગમાં લઈ ગયા. પ્રારંભિક સૂચનાઓ આપી.
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષઃ ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨] પાસપોર્ટ, રીપોર્ટ વિગેરે તપાસ્યા તથા યાત્રામાં | અમારા ૧૫ નંબરના ગ્રુપમાં ૨૧ પુરુષો રહેવા તથા જમવા માટેના ખર્ચ પેટે રૂ. | તથા ૬ બહેનો હતા. ઉંમર ૨૫ થી ૭૨ વર્ષના 8000=00, જમા કરાવ્યાં. ચા-નાસ્તો કરીને | હતા. યાત્રિકો ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, છૂટા પડ્યા. બપોરે મેડીકલ ચેકઅપ માટે ગયા. | તામીલનાડુ, પોંડીચેરી, બંગાળ, ઉત્તરપ્રદેશ વિગેરે મારો વારો આવતા રૂમમાં દાખલ થયો કે તરત જ | પ્રાંતોમાંથી આવેલ. જાણે આખું ભારત એકઠું થયું ડોકટરો કહે કે તમારામાં હિમોગ્લોબીન બહુ જ ન હોય! બંગાળી બેન બીજી વખત આવતા ઓછું છે અને શરીર પણ અશક્ત છે. મેં કહ્યું કે, હતા. પહેલી વખત વાતાવરણની પ્રતિકૂળતાને આજ પરિસ્થિતિમાં મેં ઘણી યાત્રાઓ કરી છે તો | લીધે યાત્રા થઈ શકી ન હતી. કહે કે તમોને તો વાંધો આવતા આવશે પણ મને | બીજે દિવસે બેન્કમાં જઈને ડોલર લીધા. પહેલાં વાંધો આવે. વારંવાર વિનંતી કરતાં ડોકટર |
ગુજરાત સરકાર તરફથી ગુજરાતીઓ માટે જ કહે કે એક્સ રે તથા ટ્રેડમીલ ટેસ્ટ ફરીથી કરાવી
યાત્રામાં મદદરૂપ થાય તેવી ચીજો આપવામાં આવો. બીજી વખતના સારા ટેસ્ટ જોઈને | આવી. ખુટતી વસ્તુઓ દિલ્હીમાંથી ખરીદ કરી. વિચારમાં પડી ગયા. તેઓ તેમના ઉપરી સાહેબ | આમ યાત્રાની તૈયારીઓ પરિપર્ણ કરી. સૌના પાસે ગયા. પાછા આવીને કહે તમે કોઈ એમ.ડી. | મનમાં એક જ રટણ કે ક્યારે કૈલાસ માનડોક્ટરને બતાવી આવો. એમ.ડી. ડોક્ટર ખરેખર સરોવરની યાત્રા કરીએ! ઈશ્વરના ફરીસ્તા નીકળ્યા. શારીરિક તપાસ કર્યા |
દિલ્હીથી કાઠગોદમ, અલમોડા, નૈનિતાલ, પછી કહે કે તમો યાત્રા માટે સંપૂર્ણ સજ્જ છો.
બાગેશ્વર થઈને ધારચુલા, માંગતી ૬૨૫ કી.મી. સર્ટીફીકેટ લખી આપ્યું કે કાંતિભાઈ યાત્રા કરવા
બસમાં જવાનું હોય છે. ૧૦૪ કી.મી. ધારચુલાથી માટે સજ્જ છે અને યાત્રા કરી શકે તેમ છે. દવા
ગાલા, ગુંજી થઈને લીપુપાસ પગપાળા અથવા લખી આપી. ડોકટરને રીપોર્ટ બતાવતા રાજી થઈ
ઘોડા ઉપર લીપુપાસ કરીને ચીનની હદમાં જવાનું ગયા અને યાત્રા માટે પરવાનગી આપી અને
હોય છે. પહેલું ગામ તાલાકોટ આવે છે. Best of Luck કહ્યું. આ લખવાનું કારણ એ છે
તકલાકોટથી ૧૦૦ કી.મી. બસમાં કૈલાસ કે મેડીકલ ટેસ્ટમાં પાસ થવું સહેલું નથી. બીજા બે
માનસરોવર જવાનું હોય છે. ત્યારપછી કૈલાસ યાત્રીઓ કે જેમને બી.પી. તથા ડાયાબીટીસની
માનસરોવરની પ્રદક્ષિણા કરવાની હોય છે. તકલીફ હતી તેઓને યાત્રામાં જવાની પરવાનગી જ ન આપી. મને પાસ થયેલ જાહેર કર્યો આખું ગ્રુપ રાજી થઈ ગયું.
With Best Compliments From :
(ક્રમશ:)
Universal AGENCIES
Press road, volkart road, BHAVNAGAR-364001 Phone : (O) 028557/427954 Fax : (0278) 421674
E-mail : universal agencies@usa.net
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૮]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા દ્વારા પ્રકાશિત શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ'ને અમારી હાર્દિક શુભેચ્છા
મસસમ નાલાલમીયા
દરેક જાતના ઉચ્ચ કવોલીટીના અવાજ તથા કઠોળતા વેપારી
દાણાપીઠ, ભાવનગર. ફોન : ૪૨૮૯૯૭-૫૧૭૮૫૪
રોહિતભાઈ ઘર : ૨૦૧૪૭૦
સુનીલભાઈ ઘર : ૨00૪૨૬
પરેશભાઈ ઘર : ૫૧૬૬૩૯
ભાવનગર નાગરિક સહકારી બેંક લિ. હેડ ઓફિસ : ૧૪, ગંગાજળીયા તળાવ, ભાવનગર ફોન : ૪૨૯૦૭૦, ૪૩૦૧૯પ
.: શાખાઓ : ડોનઃ કૃષ્ણનગર–૪૩૯૭૮૨, વડવા પાનવાડી-૪૨૫૦૭૧, રૂપાણી-સરદારનગર-પ૬૫૯૬૦, ભાવનગર-પરા-૪૪૫૭૯૬, રામમંત્ર-મંદિર-પ૬૩૮૩૨, ઘોઘા રોડ-પ૬૪૩૩૦, શિશુવિહાર-૪૩૨૬૧૪
તા. ૧-૪-૨૦૦૨ થી થાપણ તથા ધિરાણમાં સુધારેલ વ્યાજના દરો ડીપોઝીટ વ્યાજનો દર સલામત રોકાણ
આકર્ષક વ્યાજ ૩૦ દિવસથી ૯૦ દિવસ સુધી ૬.૫ ટકા ર વર્ષથી ૩ વર્ષની અંદર
૮.૫ ટકા ૯૧ દિવસથી ૧૮૦ દિવસ સુધી ૭.૦ ટકા ૩ વર્ષ કે તે ઉપરાંત
૯.૦ ટકા, ૧ વર્ષથી ર વર્ષની અંદર
૮.૫ ટકા સેવિંગ્સ ખાતામાં પ ટકા વ્યાજ આપવામાં આવશે. કિ ૯૦ માસે રકમ ડબલ મળશે. જે સીનીયર સીટીઝનને F.D. ઉપરએક ટકો વધુ વ્યાજ આપવામાં આવશે. વીટ સોનાલોન, હાઉસીંગ લોન, મકાન રીપેરીંગ લોન, એન.એસ.સી. લોન, શૈક્ષણિક હેતુ લોન, સ્વ વ્યવસાય,
સ્વરોજગાર માટે ધિરાણ આપવામાં આવે છે. વધુ વિગત માટે હેડ ઓફિસ-શાખાઓનો સંપર્ક સાધવા વિનંતી. જ નિયમીત હતા ભરનારને ભરેલ વ્યાજના ૬ ટકા વ્યાજ રીબેટ મળે છે. બેન્કની વડવા-પાનવાડી રોડ શાખામાં વહેલા તે પહેલાના ધોરણે પસંદગીના લોકર ભાડે આપવામાં આવે છે. મનહરભાઈ એચ. વ્યાસ નિરંજનભાઈ ડી. દવે
વેણીલાલ એમ. પારેખ જનરલ મેનેજર મેનેજિંગ ડીરેકટર
ચેરમેન
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
પ્રાતઃ કાળે ભગવાન આદિનાથનું સ્મરણ!
ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ પૃથ્વીનાથ ઋષભદેવે પોતાના વ્યવહારથી જ | શ્રી ઋષભદેવ જેવા દાતા ક્યાંથી મળે? ધર્મ આચરવાનું નક્કી કર્યું. આ સમયે પાંચમાં | આમ દાન દેતા એક વર્ષ વીત્યું અને રાજત્યાગનો દેવલોકને અંતે વસનારા અરૂણ, આદિત્ય, સમય આવી પહોંચ્યો. લોકોને જોઈતી વસ્તુ મળી સારસ્વત આદિ લોંકાતિક દેવો આવ્યા અને તેમને રહેતી હતી તેમ છતાં લોકોએ પણ ઋષભદેવનું ઋષભદેવને નમસ્કારપૂર્વક પ્રાર્થના કરી, “હે નાથ! | થોડું દાન સ્વીકાર્યું. એક વર્ષ દરમિયાન ૩૮૮ કરોડ હવે ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવી જગતનું કલ્યાણ કરો.” અને ૮૦ લાખ સોનૈયાનું દાન કર્યું. ચૈત્ર વદિ
પૃથ્વીનાથ ઋષભદેવે સ્મિતપૂર્વક તેનો | આઠમને દિવસે પૃથ્વીનાથે રાજવૈભવનો અંચળો પ્રત્યુત્તર વાળ્યો. લોકાતિક દેવો સહર્ષ વિદાય થયા. | ઉત્તાર્યો અને સંયમધર્મનો સ્વીકાર કર્યો. મસ્તક ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવવાની ઇચ્છાવાળા પૃથ્વીપતિ | પરના કેશકલાપનો ચાર મુષ્ટિ વડે લોચ કર્યો. દેવ, ઋષભદેવ શાંત ચિત્તે રાજમહેલ તરક પધાર્યા | દાનવ અને માનવે અપલક દૃષ્ટિએ આ અદ્ભુત આનંદમાં ગરકાવ થયેલા રસિયાઓએ
| દશ્ય જોયું. છઠની તપશ્ચર્યાવાળા ઋષભદેવે ચારિત્ર નિરાંતે વસંતોત્સવ ઉજવ્યા કર્યો, પણ રાજમહેલમાં
ગ્રહણ કર્યું. આ સમયે જ એમને મન:પર્યવજ્ઞાન આવીને શ્રી ઋષભદેવે રાજત્યાગનો ને સંયમધર્મ |
| પ્રાપ્ત થયું. સ્વીકાર કરવાનો પોતાનો નિશ્ચય જાહેર કર્યો. સાધુનું જીવન કેટલું કઠિન હોય છે! એમાં
આ સમાચાર થોડીવારમાં બધે પ્રસરતાં | ખાંડાની ધાર પર ચાલવાનું હોય છે. ઉઘાડું માથું ભરત વગેરે કુમારોની, વફાદાર સચિવાદિ
અને ઉઘાડા પગ સાથે વિહાર કરવાનો, ટાઢ અને સેવકોની અને નાના બાળ માફક ઉછરેલાં |
તડકો વેઠવાનો, ભિક્ષા માંગીને ખાવાનું અને પ્રજાજનોની ચિંતાનો પાર ન રહ્યો.
ભોંયપથારીએ સુવાનું. ઋષભદેવે કચ્છ અને લોકોને ધર્મ વિષયક કશું જ્ઞાન નથી. ધર્મ શું
મહાકચ્છના રાજાઓને સંસ્કારી બનાવ્યા હતા. એ
ચાર હજાર રાજાઓ પણ એમની પાછળ રાજપાટ તે લોકો જાણતા નથી. કેવળ પોતાના પ્રાણપ્યારા
ત્યાગીને ચાલી નીકળ્યા. પ્રભુનો વિયોગ તેમને વ્યાકુળ બનાવી રહ્યો છે. શ્રી ઋષભદેવે પોતાના રાજ્યની બરાબર વહેંચણી
દીક્ષા વખતે કરેલા ઉપવાસના પારણાનો કરી, યુવરાજ ભરતને રાજદંડ ગ્રહણ કરવા આજ્ઞા
સમય થઈ ગયો, પણ ભગવાન કશું ગ્રહણ કરતાં કરી. બીજી રાજકીય વ્યવસ્થા પણ કરી દીધી અને
નથી. રસાળ ઝાડનાં ઝુંડ તો ફળથી ઝૂમી રહ્યા એક વર્ષ માટે ભગવાને સાંવત્સરિક દાનની
હતા. પણ એને જાણે કિંપાક ફળ સમજી એને સ્પર્શ શરૂઆત કરી.
કરતાં નથી. સ્વાદિષ્ટ જળનાં નવાણ ભર્યા છે.
પરંતુ ખારાધૂધ દરિયો ભર્યો છે એમ સમજી પ્રભુ ચતુષ્પથ તથા દરવાજાઓ પર ઘોષણા |
| એનું આચમન પણ કરતાં નથી. કોઈએ ભોજનના કરાવી કે, “જે એનો અર્થી હોય, તેણે આવીને તે
થાળ ધર્યા તો કોઈએ સોનારૂપાના થાળ ! લઈ જવું. ભગવાન મોં માંગ્યું આપશે.'
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ઋષભદેવ કોઈની ભિક્ષા સ્વીકારતા નથી. એ તો | શ્રેયાંસકુમાર ભવોભવની બાજી જીતી ગયા. સતત ધર્મધ્યાનમાં રત છે. આમને આમ એક | વસ્તુની મહત્તા નથી, ભાવની મહત્તા છે. એ આખો મહિનો વીતી જાય છે. પણ ભિક્ષાનો યોગ | વાતનો જગતને એ દિવસે ખ્યાલ આવ્યો. આ થતો નથી. શ્રી ઋષભદેવે પોતાની ધ્યાન સાધના | દિવસે વૈશાખ સુદ ત્રીજનો હતો. એ અક્ષયદાનને એમ ને એમ ચાલુ રાખી. મેરુ ચળે પણ તેમનો | લીધે અક્ષયતૃતીયાના નામે પ્રસિદ્ધ થયો. આજે પણ નિશ્ચય ચળે તેવો ન હતો. તેઓ તો માત્ર મૌન સેવે | વરસીતપ કરનારા એનું પારણું આ જ દિવસે છે અને આગળ ને આગળ વધ્યે જાય છે. કોઈ | શેરડીના રસથી કરે છે. હાથી ધરે છે, કોઈ ઘોડા ભેટ ધરે છે. કોઈ | દીક્ષા લીધા પછી તેઓ દેશના જુદાં-જુદાં યુવાવસ્થામાં આવેલી કન્યા અર્પણ કરે છે, પણ | ભાગોમાં વિચરતાં હતા. ક્યારેક ખંડેરમાં તો પ્રભુ જળકમળવત સહુથી દૂર જ રહ્યા. તેઓ તો કયારેક સ્મશાનમાં ધ્યાન લગાવતા હતાં. તેઓ અપરિગ્રહી હતા. આ પરિગ્રહનો તો તેમણે ત્યાગ |
અંતરના શત્રુને જીતતા હતા. અયોધ્યા નજીક કર્યો હતો. આમને આમ બાર માસ વીતી ગયા. |
આવેલા પુરિમતાલ નામના એક પરાના બગીચામાં જેમ દીપક તેલ વિના પ્રકાશતો નથી, વૃક્ષ જળ ! તેઓ ધ્યાન ધરતા હતા. આ સમયે તેમણે અંતરના વિના જીવતું નથી તેમ દેહ આહાર વિના ટકી | શત્રુઓ પર પુરેપુરો વિજય મેળવ્યો. દીક્ષા લીધા શકતો નથી. ભગવાનને આહારની જરૂર હતી, એ બાદ એક હજાર વર્ષ પછી ભગવાનને કેવળજ્ઞાન પણ સાથે સાથે એવી પ્રતિજ્ઞા હતી કે આહાર | પ્રાપ્ત થયું. તેમણે લોકોને ઉપદેશ આપ્યો. “કોઈ નિર્દોષ મળે તો જ સ્વીકારવો. ત્યાગીને યોગ્ય, | જીવને મારવો નહિ. બધાની સાથે હેતથી રહેવું. નિરવધ અને એષણીય ખોરાકની જરૂર હતી. જુઠું બોલવું નહિ. ચોરી કરવી નહિ. શિયળવૃત
એ સમયની ખાધેપીધે સુખી પ્રજા આ સમજે | પાળવું. સંતોષથી રહેવું. “ઘણા લોકો આ ધર્મ ક્યાંથી? ગામે ગામ વિચરતા ભગવાન] પાળવા લાગ્યા. ઋષભદવે એક સંઘ સ્થાપ્યો. આ હસ્તિનાપુરમાં આવ્યા. અહિં બાહુબલિના પૌત્ર | સંઘને તીર્થ પણ કહેવાય છે અને તેથી આદિનાથ શ્રેયાંસે ભગવાનને જોયા. એમને પૂર્વજન્મનું જ્ઞાન | પહેલાં તીર્થ કરનાર એટલે તીર્થકર થયા. થયું અને ભિક્ષા આપવા માટે ઉત્સુક બન્યા. આદિનાથ ભગવાનના પરિવારમાં ચૌર્યાસી
શ્રેયાંસકુમારે ઋષભદેવને બે હાથ જોડી | હજાર સાધુઓ, ત્રણ લાખ સાધ્વીઓ, ચાર હજાર વિનંતી કરી, “પ્રભુ! આપ મારું આગણું પાવન | સાતસો પચાસ ચૌદ પૂર્વધારી, વીસ હજાર કરો. આપને લેવા યોગ્ય ઇક્ષુરસ (શેરડીનો રસ) | કેવળજ્ઞાની, ત્રણ લાખ પચાસ હજાર શ્રાવકો અને સ્વીકારો.” આ ઈકુરસ નિર્દોષ અને બેતાલીશ | પાંચ લાખ ચોપ્પન હજાર શ્રાવિકાઓ હતા. દોષથી મુક્ત હતો. ઋષભદેવે કરપાત્ર લંબાવ્યું. પોતાના નિર્વાણનો સમય નજીક આવેલો જાણી અને શ્રેયાંસકુમારે ઘડામાંથી શેરડીનો રસ | તેઓ અષ્ટાપદ નામના પહાડ પર ગયા. ત્યાં સર્વ વહોરાવ્યો. આમ એક વર્ષના ઉપવાસ બાદ પ્રભુએ આકાંક્ષાઓ છોડી સમભાવમાં સ્થિર થયા. છઠ્ઠા એ દિવસે ઇક્ષુરસથી પારણું કર્યું.
દિવસે તેમનું નિર્વાણ થયું. આજે પણ લોકો સવારે નગરજનોએ જય જયકાર કર્યો. આકાશમાં
ઉઠીને ભગવાન આદિનાથનું સ્મરણ કરે છે. પંજદિવ્ય પ્રગટ થયા. વાતાવરણ દુદુભિનાદથી (ગુજરાતી સમાચાર તા. ૨૩-૧૧-૨000ની
અગમનિગમ અને અધ્યાત્મપૂર્તિમાંથી સાભાર) ગાજી ઉઠ્યું. સામાન્ય એવા શેરડીના રસમાં |
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
[૧૧
શ્રેષ્ઠ કોણ? ક સ્વ. શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી મ. સા.ની નોધપોથીમાંથી સાભાર જેમનામાં પરોપકાર, સ્વાર્થત્યાગ, દાન આદિ સગુણો હોય છે તે ઉત્તમ મનુષ્યો ગણાય છે. ઉત્તમ કુળમાં જન્મેલા જ કંઈ ઉત્તમ મનુષ્યો હોતા નથી.
જે મનુષ્યો બીજાઓના દુઃખ દેખીને તેઓને સહાય આપતાં નથી, બીજા મનુષ્યોને સારી સલાહ આપી શકતા નથી, પોતાની પાસે જે વસ્તુઓ હોય છે તે વસ્તુઓનું જગતના શ્રેય માટે દાન કરી શકતા નથી, બીજાઓને નીચ ગણીને ધિક્કારે છે, તેઓ ઉચ્ચ જાતીમાં જન્મેલા હોવા છતાં પણ મોટા ગણી શકાય નહિ. જે મનુષ્યો મોટા-મોટા પ્રોફેસરો, પ્રિન્સીપાલો અને આચાર્યો બન્યા હોય પણ જેઓ દયા, દાન, પરોપકાર, સૌજન્ય, ઉદારભાવ, સહનશીલતા, સંતોષ, શુદ્ધપ્રેમ, મીઠીવાણી, સદાચાર વગેરેથી દૂર હોય છે તો તેઓ વસ્તુતઃ ઉપર્યુક્ત ગુણોવાળા સાધારણ મનુષ્ય | કરતાં પણ ઉચ્ચ ગણાય નહિ.
એક ગરીબ મનુષ્ય નીચ કોમમાં જન્મ્યાં છતાં મહિને સો રૂપિયા રળે છે. તેમાંથી પચીસ રૂપિયા ઘર ખર્ચ માટે રાખીને પંચોતેર રૂપિયા જગતના જીવોને કેળવવા, ગુણી બનાવવા માટે ખર્ચે છે –
અને એક ઉચ્ચ કુળમાં જન્મેલો લાખો રૂપિયાનો માલિક અને વાર્ષિક પચ્ચીસ હજારની આવક છતાં પાંચ હજાર રૂપિયા પણ જગતના જીવોના કલ્યાણાર્થે ખર્ચતો નથી તેવા ઉચ્ચ કુળમાં જન્મેલા લક્ષાધિપતિ કરતાં પેલો નીચે કોમમાં જન્મેલો પારમાર્થિક કૃત્યમાં જિંદગી અને લક્ષ્મી ખર્ચનારને વિશેષ શ્રેષ્ઠ જાણવો.
મનુષ્ય ફક્ત એક ઉચ્ચ કુળમાં જન્મ્યો તેટલા માત્રથી તે શ્રેષ્ઠ ગણાતો નથી.
પણ....
ઉત્તમ ગુણો, ઉત્તમ આચારો અને ઉત્તમ કૃત્યો જે કરે છે તે...ગમે તે કુળમાં જન્મ્યો હોય છે તો પણ તે શ્રેષ્ઠ ગણાય છે.
વસો. તા. ૨૩-૫-૧૯૧૨ જેમનામાં પરોપકાર, સ્વાર્થત્યાગ, દાન આદિ સગુણો હોય છે તે ઉત્તમ મનુષ્યો ગણાય છે. ઉત્તમ કુળમાં જન્મેલા જ કાંઈ ઉત્તમ મનુષ્યો હોતા નથી.
[શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી મ.સા. લિખિત પાથેય” પુસ્તકમાંથી સાભાર...)
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
'CLA
With Best Compliments from :
AKRUTI NIRMAN PVT. LTD.
201, Mukhyadhyapak Bhavan, Road No. 24, Above Nityanand Hall, SION (W.) MUMBAI-400 022
Tele : 408 17 56 / 408 17 62 (code No. 022)
IBE
दूरीया...नजदीयाँ
बन गइ...
શ્રી આત્માનંદ સભા
દ્વારા પ્રકાશિત "श्री सामानहाश"
44
10:
TASTE
રૂપી
Pasando
M. गोरन फार्मा प्रा. लि. डेन्टोबेक 2 सिहोर-३६४ २४० > क्रिमी स्नफ के 7 E, उत्पादको
गुजरात
જ્ઞાન દીપક
સદા તેજોમય રહે
તેવી
હાર્દિક शुभेयामओ....
MAAN टूथ पेस्ट
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
[૧૩ શોકાંજલિ શ્રી કાંતિલાલ રતિલાલ સલોત (ઉ. વ. ૮૦) વનિતા સાડી સેન્ટરવાળા ગત. તા. ૧૩–પ૦૨ને સોમવારના રોજ ભાવનગર ખાતે તેમના નિવાસસ્થાને અવસાન પામેલ છે. જેની નોંધ લેતા આ સભા ઉંડા ખેદની લાગણી અનુભવે છે.
સ્વ. શ્રી કાંતિલાલભાઈ સેલોતે આ સભામાં માનદ્ભત્રી, કાર્યવાહક કમિટિના સભ્ય તથા યાત્રા પ્રવાસ કમિટિના કન્વીનર તરીકે વરસો સુધી તન, મન અને ધનથી અમૂલ્ય સેવાઓ આપી છે. જેની આ સભા માનસભર નોંધ લે છે.
સ્વ. શ્રી કાંતિભાઈ સલોત સૌરાષ્ટ્ર ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ–ભાવનગરના પાયાના પ્રણેતા, હેરીસ રોડ, કાપડબજાર એસોસીએશનના માનદ્ મંત્રી, શ્રી ભાવ. મર્કન્ટાઈલ બેન્ક લિ. ના પૂર્વ ડાયરેક્ટર, શ્રી . મૂ. પૂ. તપા. જૈન સંઘ પેઢી, વાયા જૈન ભોજનશાળા, ભાવનગર પાંજરાપોળ ઉપરાંત અનેક નાની– મોટી સંસ્થાઓમાં સક્રિય રીતે જોડાયેલા હતા.
સ્વ. શ્રીમાં નમ્રતા, સહૃદયતા, સરળતા, સેવાભાવના, સાદાઈ, પ્રામાણિક્તા, ઉદારતા અને સચ્ચાઈ જેવા અનેક સગુણો અન્યને પણ પ્રેરણારૂપ બને તેવા હતા.
તેમના અવસાનથી તેમના કુટુંબ–પરિવાર ઉપર આવી પડેલ આ અસહ્ય દુઃખમાં આ સભા સમવેદના પ્રગટ કરે છે. સાથે સાથે સદ્ગતના આત્માને પરમ કૃપાળુ પરમાત્મા પરમ શાંતિ અર્પે તેવી પ્રાર્થના કરે છે.
લિ. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ભાવનગર,
APTECH
COMPUTER EDUCATION
ફેમીલી પેક” યોજના એકની ફી ભરો અને ફેમીલીના બધા સભ્યો કોમ્યુટર શિક્ષણ મફત મેળવો.
3rd Floor, Ajay Chamber, Kalanala, Bhavnagar - 364 001 (Gujarat, India Phone: 1) (0278) 425868 Fax: (1) (0278) 421278
Internet: http://www.aptech-education.com
સૌપ્રથમ COI
કોમ્યુટર કુંડળી COMPUTER CONSULTANCY દેશ-પરદેશની
10,V.T.Complex, H&H 244 alss24Kalanala, Bhavnagar - 364001
Phone : (91) (0278) 422229 કાઢવા માટે મળો. * *
મફત રૂબરૂ મળો.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨
મૃગ સુંદરીની કથા
શ્રીપુરનગરમાં શ્રીષેણ નામે રાજા રાજ | વાત સાંભળી રાજા દેવરાજ અને રાણી કરતો હતો. તેને દેવરાજ નામે એક પુત્ર હતો. | લક્ષ્મીવતી તેમને વંદના કરવાને આવ્યાં. ગુરુએ તે દેવરાજ જયારે યુવાન થયો ત્યારે પૂર્વના તેમને ધર્મદેશના સંભળાવી. દેશનાને અંતે રાજા દુષ્કર્મના ઉદયથી તે કુષ્ટી થયો. તેના રોગને દૂર દેવરાજે પોતાને કુષ્ઠ રોગ થવાનું કારણ પૂછ્યું. કરવા માટે સાત વર્ષ સુધી ઉપચારો કરવામાં | ત્યારે ગુરુએ કહ્યું કે, “પૂર્વભવને વિષે ઉપાર્જન આવ્યા. પણ તે નિરોગી થયો નહિ. છેવટે | કરેલાં દુષ્કર્મ વડે તમને રોગ થયો હતો તેનું કંટાળી ગયેલા વૈદ્યોએ તેનો ઉપચાર કરવાની | સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે. ના પાડી. રાજા શ્રીષણ આથી વધારે દુઃખી
વસંતપુરનગરમાં મિથ્યાત્વથી જેની રહેવા લાગ્યો. એક વખતે તેણે એવી ઘોષણા
શુદ્ધમતિ આચ્છાદિત થયેલ છે, એવો દેવદત્ત કરાવી કે, “જે મારા કુમારને નિરોગી કરે તેને
નામે એક વેપારી રહેતો હતો. તેને ધનદેવ, અડધું રાજય આપવામાં આવશે.”
આ| ધનમિત્ર, ધનેશ્વર અને ધનદત્ત નામે ચાર પુત્રો
આ| ઘોષણાનો પડદ આખા નગરમાં વગડાવ્યો. | .
| હતા. તે ચાર પુત્રોમાં જે ધનેશ્વર હતો તે તે નગરમાં યશોદત્ત નામે એક મોટો | વ્યાપાર કળામાં કુશળ હતો. એક વખતે ધનેશ્વર ધનાઢ્ય વસતો હતો. તેને શીલાદિ ગુણોથી | મૃગપુરનગરમાં વ્યાપાર કરવાને ગયો. તે યુક્ત એવી લક્ષ્મીવતી નામે પુત્ર હતી. તેણીએ | નગરમાં જિનદત્ત નામે જૈનધર્મને પાળનારો શેઠ રાજાના તે પડહને નિવાર્યો અને કહ્યું કે, “હું / રહેતો હતો. તેને મૃગસુંદરી નામે કન્યા હતી. તે રાજકુમારને નિરોગી કરીશ.' રાજાએ અતિ | બાળા આહત ધર્મ ઉપર આસ્તિક હતી. એક આદરથી તે લક્ષ્મીવતીને પોતાની પાસે બોલાવી. | વખતે તેણીએ ગુરુ પાસે આ પ્રમાણે ત્રણ લક્ષ્મીવતી પોતાના પિતા વગેરેની સાથે રાજા | અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યા. શ્રી જિનેશ્વરની પૂજા પાસે ગઈ. તેણીએ પોતાના શીલના પ્રભાવથી | | કરવી, કોઈ સાધુ મહારાજને દાન આપી પોતાના હાથનો સ્પર્શ કરી તે રાજકુમારના ભોજન કરવું અને રાત્રિ ભોજનનો ત્યાગ શરીરને નિરોગી બનાવી દીધું. આથી પ્રસન્ન કરવો. આ ત્રણ અભિગ્રહ પ્રમાણે તે સર્વદા થયેલા રાજાએ પોતાની પ્રતિજ્ઞા પાળવાને માટે ! વર્તતી હતી. મૃગસુંદરી ઘણી જ સ્વરૂપવતી તે કન્યા પોતાના રાજકુમારની સાથે પરણાવી. | હતી. એક વખતે વ્યાપાર અર્થે તે સ્થળે આવેલા તે પછી તે પોતાના પુત્રને રાજય આપી રાજા | ધનેશ્વરે મૃગસુંદરીને જોઈ તેણીને જોતાં જ તે ગુરુ પાસે દીક્ષા લઈ ચાલી નીકળ્યો. પાછળ | તેના સૌંદર્યથી મોહિત થઈ ગયો. તત્કાળ નવીન રાજદંપતિ સુખે રાજ્ય ભોગવવા લાગ્યા. | તેણીને પરણવાને તે અનુરાગી બની ગયો.
એક દિવસે કોઈ જ્ઞાની આચાર્ય તે / તેણે જિનદત્ત શેઠની આગળ તે કન્યાની શ્રીપુરનગરમાં આવી ચડ્યા. તેમના આગમનની | માંગણી કરી, પણ શેઠે ધનેશ્વરને મિથ્યાત્વી
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
[૧૫ માની પોતાની કન્યા આપી નહિ. મોહ પામેલો | પુત્રી છું; તેથી કુલટાની પેઠે એકલી નહિ જાઉં. ધનેશ્વર કપટી શ્રાવક બની ગયો. પછી તે | માટે તમારા કુટુંબ સાથે મને મારા પિતાને ઘેર મૃગસુંદરીની સાથે પરણ્યો. પરણ્યા પછી | મોકલો.' તેણીના આવા વચન સાંભળી તેનો મૃગસુંદરીને સાથે લઈને તે પોતાની નગરીમાં | સસરો કુટુંબ સહિત તેણીને લઈને મૃગપુરનગર આવ્યો. ઘેર આવ્યા પછી ધર્મની ઈર્ષ્યાને લઈને | તરફ ચાલ્યો. માર્ગમાં કોઈ એક ગામમાં તેણીના તેણે મૃગસુંદરીને જિનપૂજા વગેરે કરતાં | સસરાનો સગો રહેતો હતો. તેને ઘેર તેઓ અટકાવી. શ્રાવિકા મૃગસુંદરી આહત ધર્મ ઉપર | મીજમાન તરીકે ગયા. તે સગાએ પોતાને ઘેર પૂર્ણ આસ્તિક હતી, તેથી તે દઢતા રાખીને રહી. | પરોણા આવ્યા જાણી રાત્રિને વિષે ભોજન તેણીએ જિનપૂજા ન થવાથી ઉપવાસ કરવા તૈયાર કરાવ્યું ભોજન કરવાને સર્વ કુટુંબ તૈયાર માંડ્યા, અનુક્રમે ત્રણ ઉપવાસ થયા. ચોથે દિવસે થયું પણ રાત્રિ ભોજનના નિયમને સંભારી કોઈ જૈન મુનિ તેણીને દ્વારે આવી ચડ્યા. તે | મૃગસુંદરી ભોજન કરવા ઉઠી નહિ. કોઈ પૂર્વના વખતે તેણીએ પોતાના ગ્રહણ કરેલા નિયમના પુણ્યથી શુભ બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થવાથી મૃગસુંદરીના રક્ષણ માટે તે મુનિને ઉપાય પૂછ્યો. તે સમયે | સસરા વગેરે મૃગસુંદરીને મુકી ભોજન કરવા ગુરુએ ગુણ—અવગુણનો વિચાર કરીને કહ્યું, ' ઉક્યા નહિ પછી તે ગૃહસ્થના કુટુંબે તે ભોજન “ભદ્ર! તારે ચૂલા ઉપર ચંદરવો બાંધવો. એમ ] | આરોગ્યું, અને આરોગ્યા બાદ તત્કાળ તેઓ કરવાથી પાંચ સાધુઓને પ્રતિલાભિત કરવાથી | મરણને શરણ થઈ ગયા. પ્રાતઃ કાળે તે સર્વને અને પંચતીર્થોને નમસ્કાર કરવાથી જેટલું ફળ | મરણ પામેલા જોઈ, મૃગસુંદરીના સસરા પ્રાપ્ત થાય તેટલું ફળ તને પ્રાપ્ત થશે. “ગુરુની | વગેરેએ તેનું કારણ જાણવા આમતેમ જોવા આ આજ્ઞા તેણીએ શિર પર ચડાવી અને | લાગ્યા. તેવામાં એક તપેલીની અંદર સર્પની ત્યારથી તે પ્રમાણે તેણીએ કર્યું. તે ચંદરવોગરળ જોવામાં આવી. જે જાતાં જ તેઓએ બાંધેલો જોઈ તેણીના મિથ્યાત્વી સસરા વગેરેએ | વિચાર્યું કે રાત્રે રસોઈના ધૂમાડાથી આકુળધનેશ્વરને કહ્યું કે, “આ તારી વહુએ વસ્ત્ર | વ્યાકુળ થયેલો કોઈ સર્પ ઊંચેથી તપેલીમાં પડી બાંધીને કામણ કર્યું છે. તે સાંભળી ધનેશ્વરને | ગયેલો, તેના ઝેરથી સર્વનું મૃત્યુ થયું છે. આ ક્રોધ ચડી આવ્યો અને તત્કાળ તેણે તે ચંદરવાને | બીના જાણી સર્વે મૃગસુંદરીના વખાણ કર્યા અને અગ્નિ લગાડી બાળી નાંખ્યો. તે પછી / તેણીની ક્ષમા માંગી. આ વખતે મૃગસુંદરી મૃગસુંદરીએ ફરીવાર બાંધ્યો. તે પણ ધનેશ્વરે ! બોલી : “આર્યો! આવા કારણોને લઈ હું ચૂલા બાળી નાંખ્યો. એવી રીતે સાત ચંદરવા બાંધ્યા | ઉપર ચંદરવો બાંધતી હતી, અને રાત્રિ અને તે સાત બાળી નાંખ્યા.” પછી સસરાએ | ભોજનનો ત્યાગ કરતી હતી. તેણીના આવા મૃગસુંદરીને કહ્યું, ‘ભદ્ર ! શાં માટે વૃક્ષા પ્રયાસ | વચન સાંભળી સર્વે પ્રતિબોધ પામી ગયા અને કરે છે?'' મૃગસુંદરી બોલીઃ “જીવદયા માટે.” | મૃગસુંદરીને જીવિતદાત્રી થવાથી કુળદેવીની તે સાંભળી સસરાએ ક્રોધથી જણાવ્યું, “જો | પ્રમાણે માનવા લાગ્યા. પછી તેઓ પાછા ઘેર તારે જીવદયા પાળવી હોય તો તું તારા પિતાના | આવ્યા અને મૃગસુંદરીના ઉપદેશથી ઉત્તમ ઘેર જા.” મૃગસુંદરીએ કહ્યું, “હું કુળવાનની | પ્રકારના શ્રાવકો થયા. તે પછી મૃગસુંદરી અને
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ધનેશ્વર ચિરકાલ પર્યત સમ્યધર્મને આરાધીને | ગયા. પછી પુત્રને રાજ્ય ઉપર સ્થાપિત કરી છેવટે સમાધિપૂર્વક કાળ કરી સ્વર્ગે ગયા હતા. તેમણે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. છેવટે કાળધર્મને પામી સ્વર્ગના સુખનો અનુભવ કરી આ વખતે તમે | સ્વર્ગના સુખના ભાજન થયા હતા. બન્ને દેવરાજ અને લક્ષ્મીવતી થયા છો તે
આ પ્રમાણે અનર્થદંડ વિરમણ વ્રતને વિષે પૂર્વભવે ચંદરવા બાળ્યા હતા, તે દુષ્કર્મ નિંદા |
મૃગસુંદરીની કથા કહેવામાં આવી તે ઉપરથી વગેરે કરવાથી તે ખપાવી દીધું હતું પણ તે |
બીજા ભવ્ય જીવોએ ચૂલા ઉપર ચંદરવા ન અંશમાત્ર રહેલું, તેનાથી આ ભવમાં તને સાત |
બાંધવારૂપ વગેરે અનર્થદંડથી વિરામ પામવું. વર્ષ સુધી તે વ્યાધિ રહ્યો હતો. આ
(સભા દ્વારા પૂર્વે પ્રકાશિત ‘આત્મપ્રબોધ" લક્ષ્મીવતીએ તે પૂર્વના નિયમના પ્રભાવથી તારા
પુસ્તકમાંથી જનહિતાર્થે સાભાર....) વ્યાધિને શાંત કર્યો હતો.
રાજા દેવરાજ અને રાણી લક્ષ્મીવતી ગુરુના મુખ થી આ પ્રમાણે પૂર્વભવનો વૃતાંત સાંભળી જાતિસ્મરણ જ્ઞાનને પ્રાપ્ત થયા. તત્કાળ તેઓ બન્ને આ સંસાર ઉપરથી વિરક્ત થઈ
પૂ. મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજી મ.સા.નો વડોદરા પાસે અકસ્માતમાં કાળધર્મ
મુંબઈમાં ૧૮૦ ઉપવાસની વિક્રમ સર્જક તપસ્યાના પ્રણેતા અને જૈન સમાજમાં તપસ્વી મહારાજ તરીકે જાણીતા મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજી મ.સા. વડોદરા પાસે કરજણ હાઈવે પર અકસ્માતથી કાળધર્મ પામ્યા હતા. દિવંગત મુનિના પાર્થિવ દેહને ભાવનગર જિલ્લાના તળાજા તાલુકાના કામરોલ ગામે લાવવામાં આવ્યા હતા. અહીં તેમની પાલખી યાત્રા નીકળી હતી.
આચાર્યશ્રી નેમિસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના સમુદાયના આચાર્યશ્રી જયાનંદ સૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્ય પૂ. મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજી મ.સા. સુરત મુકામેથી વિહાર કરતાં સૌરાષ્ટ્ર તરફ આવી રહ્યા હતા ત્યારે કરજણ હાઈવે પર તેમને અકસ્માત થયો હતો.
તેમણે સં. ૨00૮ના ફાગણ સુદ ૫ના રોજ બોરસદ મુકામે દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી. જ્યારે સં. ૨૦૦૮ વૈશાખ સુદ ૧૧ના શુભ દિને વડી દીક્ષા ગ્રહણ કરી મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજી નામ ધારણ કર્યું હતું.
કાળધર્મ કચ્છ વાગડ દેશોદ્ધારક પ.પૂ. આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયકલાપૂર્ણસૂરીશ્વરજી મ.સા. રાજસ્થાનના કેસવાડા મુકામે ગત તા. ૧૬-૨–૦૨ના રોજ કાળધર્મ પામેલ છે. તેમની પાલખી શંખેશ્વર મુકામે તા. ૧૮-ર-૦રને સોમવારના રોજ બપોરના ૧૨:૩૯ વાગે નીકળેલ.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગર પૂજ્યશ્રીઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
[૧૭
સહૃદયતા અને સહાનુભૂતિ
અમેરિકા દેશની વાત છે. ત્યાં એક | “મારો દીકરો.” ન્યાયધીશ થઈ ગયા. નામ કેડેલ હલ. તેઓ શું થયું છે તેને?' પોતાની ન્યાયનિષ્ઠા માટે ભારે પ્રતિષ્ઠા પામ્યા
તેણે ગુનો કર્યો છે..” હતા. કોઈ ગુનેગારનો કેસ ચાલતો હોય, ત્યારે ગુનેગારના મોતિયા મરી જતા!
કેવો ગુનો? એક વખતની ઘટના છે.
કેટલાક ઝનૂની લોકોનું ટોળું એક દેવળની
ભાંગફોડ કરતું હતું. મારો દીકરો પણ તે ટોળામાં એક બહેન ન્યાયધીશ કેડેલ હલને મળવા
ભળી ગયો...એણે પણ દેવળના કાચ આવી. તેની આંખોમાં વ્યથા હતી. ચહેરા ઉપર, તો યા
| તોડ્યા...ફરનિચર તોડ્યું. પોલિસના હાથમાં તે ભય હતો. તેણે આવીને તરત પૂછયું, “સાહેબ,
પકડાઈ ગયો છે અને હવે તેનો કેસ તમારા હાથમાં મને ઓળખી?”
આવશે. મારા દીકરાને સજા કરવી કે માફ કરવો ન્યાયધીશે થોડીવાર એ આગંતુક બહેન તે આપના હાથમાં છે, સાહેબ!' પેલી બહેન રડતાં ઉપર મીટ માંડી અને પૂછ્યું, “આવો બહેન! તમને | રડતાં બોલી. તો હું શી રીતે ભૂલી શકું?'
બહેન ગુનેગારને સજા કરવી કે તેને માફ તો કહો, હું કોણ છું?'
કરવો એ મારા હાથમાં છે ખરું, પરંતુ મારા હાથમાં બહેન! તમારું નામ તો મને યાદ નથી, કાયદાથી અને સત્યથી બંધાયેલા હોય છે.” જજ પણ તમારો ઉપકાર હું નથી ભૂલ્યો મારા પિતાજીનું સાહેબ શાંતિથી બોલ્યા. યુદ્ધ દરમ્યાન ખૂબ ઘાયલ થયા હતા. તમે ના હોત | ‘તો શું તમે મારા દીકરાને માફ નહિ કરો?' તો મારા પિતાજી માટે બચવાનું શક્ય જ નહોતું! | - “બહેન, મારે તો પુરાવા અને સાબિતીઓના બરાબર ને?'
આધારે જ ન્યાય તોળવાનો હોય છે..” જી સાહેબ! મને તો એમ કે આપના જેવા |
જજ સાહેબ, હું તો મારા એકના એક દીકરા માટો માણસ અમારા જેવા નાના માણસને શી રીતે માટે ખૂબ આશા લઈને આપની પાસે આવી હતી. યાદ રાખે?'
એ જેલમાં જશે તો હું વિધવા, જીવનનિર્વાહ શી “બહેન, હોદ્દાથી કોઈ મોટું કે નાનું નથી | રીતે કરીશ?' પેલી સ્ત્રી ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડી પડી બની જતું. પણ બીજા ઉપર ઉપકાર કરે તે મહાન “બહેન, ઈશ્વર ઉપર શ્રદ્ધા રાખ.” ગણાય. તે મારા ઉપર ઉપકાર કરેલો છે. બોલ
પછી તો અદાલતમાં કેસ ચાલ્યો. વકીલોની બહેન, શી સેવા કરું?”
દલીલબાજી, પોલિસની જુબાની અને પુરાવાઓની સેવા તો, સાહેબ...” બહેન અટકી ગઈ. | પરંપરામાં એ બહેનનો દીકરો ગુનેગાર પુરવાર બહેન, શાંત થાવ શી વાત છે?'
(અનુસંધાન માટે જુઓ પાનું-૨૨)
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨
(
ધ્યેય પ્રાપ્તિ)
--આ.શ્રી ૫ઘસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા. ઉપાધ્યાય મહારાજશ્રી યશોવિજયજી મહારાજ ! છે, સ્વાધ્યાય દર્શાવે છે, ધ્યાનની પ્રક્રિયા પ્રગટાવે છે. ‘‘જ્ઞાનસાર’’માં સમજાવે છે કે જે વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવાની
આપણા આત્મામાં અનંત શક્તિ રહેલી છે. તે છે, તેની પહેલાં ઓળખાણ કરવાની છે. લોકો ધર્મની
શક્તિને પ્રગટાવવા માટે મનને પહેલાં તૈયાર કરવાનું વાતો તો ઘણી કરે છે, પણ આત્માને સમજ્યા વગર ] છે, મનને નિર્ભય બનાવવું છે અને મનથી આગળ કદી ધર્મ થતો નથી અને કદી મોક્ષ મળતો નથી. |
| વધવાનું છે. આત્માની ઓળખાણ થાય તો દરેક ક્રિયા ધર્મમય બની
આત્મા આનંદમય છે, શક્તિમય છે, શાશ્વત છે, જાય છે. ત્યાર પછી જગત સાથેનો વ્યવહાર નિર્મળ |
દર્શનમય–જ્ઞાનમય છે. ભૌતિક વસ્તુમાં આમાંની એક બનશે. પથ્થરમાંથી મૂર્તિ ઘડનાર શિલ્પીને ધન્ય છે, તે |
બાબત નથી. સમજણપૂર્વક પથ્થરને ઘડે છે, તેની સાધના સફળ બને છે; તેમ અજ્ઞાનીને જ્ઞાની બનાવનાર ગુરુને ધન્ય છે.
આત્માનું આનંદથી તત્ત્વ જંગલમાં મંગલ ગુરુના સમાગમ અને તેમનું સાનિધ્ય પારસમણિ
બનાવે છે, તેથી શોકનું કારણ રહેતું નથી. શોકથી સમાન છે. તેથી માનવી ‘વિભૂતિ' બની જાય છે.
આર્તધ્યાન થાય છે, આર્તધ્યાનથી કર્મ બંધાય છે. ગુરુની આજ્ઞા એ મંગળમય તત્વ છે.
આત્મા અંગેનું જ્ઞાન થાય તો આનંદ થાય. તેથી
પ્રસન્નતા પ્રગટે. તેથી જ કહ્યું છે કે “પ્રભુની પૂજાનું જેમ ટાંકણા ખાધા વિના પથ્થરમાંથી પ્રતિમા
ફળ એટલે ચિત્તની પ્રસન્નતા.” બનતી નથી, તેમ ગુરુના ઉપદેશ વિના દાનવમાંથી માનવ બનતો નથી. ગુરુનો ઉપદેશ એ ડાયનેમિક ફોર્સ
આ માટે જ્ઞાનીની દૃષ્ટિ જેમાં પ્રેમના અમી છે, તેથી ગતિ થઈ શકે છે. ગુરુ-આજ્ઞા એ રસાયણ
ભરેલ છે, તે ઉપકારક ને કલ્યાણકારી નિવડે છે. આ છે. તેથી જગતનો સામાન્ય માનવી અસામાન્ય બની
અમી ભરી દૃષ્ટિ આત્માની વિચારણા કરાવે છે. તે શકે છે, તે પ્રભુતાના માર્ગે જઈ શકે છે. પ્રભુતાઈ પામી | માટે ચિંતન, સંયમ અને સાધના સહાયભૂત થાય છે. શકે છે. માનવામાં રહેલ દિવ્યતાનું અનેરું તત્વ ગુરુ
આત્માનું સુખ અમીદ્રષ્ટિ અપાવે છે. દેષ્ટિના પાયાને સમાગમથી બહાર આવે છે. આને માટે માનવે ગુરુ
મજબૂત કરવાનો છે. પ્રત્યે સમર્પણભાવ કેળવવો જોઈએ. ગુરુ પ્રત્યે અનન્ય ક્યાં જવું છે, તે પહેલા નક્કી કરીને જ પછી પ્રેમ તેમ જ અવિહડ શ્રદ્ધા જોઈએ. દ્રોણાચાર્યે ચાલવાનું શરૂ કરવાનું છે. એકવાર ચિંતનની કેડી એકલવ્યને વિદ્યા આપવાની ના પાડી, કારણ કે તે લાધી પછી ધર્મપાશય સાથે લઈને આત્માએ પ્રયાણ ક્ષત્રિય ન હતો, શુદ્ર હતો. પરંતુ તેણે સંકલ્પ કર્યો, ' કરવાનું છે. તે પ્રયાણ પ્રભાવશાળી, પ્રતાપશાળી, ગુરુની પ્રતિમા બનાવી, પ્રતિમાને સાક્ષાત ગુરુ માની, ] પ્રેમમય અને પ્રસન્નતાપૂર્ણ હશે અને તે પ્રયાણ તેમની આજ્ઞા મળે છે, તેમ કલ્પી વિદ્યા મેળવી, ને તે | પરમાત્માની ઝાંખી કરાવશે. અને આત્મા શુદ્ધ સ્વરૂપે અજોડ બાણાવાળી બન્યો. અહિ એકલવ્યને ગુરુ પ્રત્યે | પ્રકાશી રહેશે. આ માટે જ આત્માની ઓળખાણ સમર્પણ- ભાવ હતો. શ્રદ્ધા ને સમર્પણ શ્રેષ્ઠ સફળતા | આવશ્યક છે. તેની ઓળખ થઈ કે પછી જીવનમાં સહજ અપાવે છે,
અવગતિની ઓટ આવતી અશક્ય બનશે અને જીવનને પ્રગતિશીલ બનાવવું હોય તો | ભરતીના ભવ્ય ભાવ સાથે ધ્યેયપ્રાપ્તિ થશે. ગુરુચરણની સેવા એક માત્ર ઉપાય છે. ગુરુ જ્ઞાન આપે |
પ્રેરણા પુસ્તકમાંથી સાભાર)
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ઃ ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ]
બોલતાં પહેલાં ખૂબ વિચારો
બાર–બાર વરસના સૂરજ ઊગ્યા અને આથમી ગયા. હજી પોતાનો પતિ પાછો ફર્યો નથી એ વિચારે એક સ્ત્રી બારણે અઢેલીને ઊભી છે; પતિની પ્રતિક્ષા કરી રહી છે. રોજનો આ એનો કાર્યક્રમ બની ગયો હતો.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
—મુનિશ્રી ચંદ્રશેખરવિજયજી મ.
(નોંધ : અધીરા કે
ઉતાવળા બનીને | હોય તો જ્ઞાનનો સદ્ઉપયોગ કેમ ન કરી લેવો? બહારનું બોલાઈ જાય ત્યારે તેનાં ખૂબ જ માઠાં એ વિચારે વિશિષ્ટ જ્ઞાની મુનિએ કહ્યું, “બેન ! પરિણામો આવે છે. સારી વાત પણ વિચાર્યા | આજથી ત્રીજે દિવસે સાંજે તારા પતિ આંગણે વિના બોલાઈ તો તેનું પરિણામ પાંચ જીવોની આવીને ઊભા રહેશે.'' હત્યામાં પરિણમ્યું. તો ખોટી કે ખરાબ વાતો બોલાય જ કેમ? આ કથા શાંતિથી વાચજો; ઘણો બોધ આપી જશે.)
|
[ ૧૯
બાઈ ખૂબ રાજી થઈ. ત્રીજા દિવસની સવારથી તેનો ચહેરો-મહોરો પ્રફુલ્લિત થઈ ગયો. પતિને સન્માનવા માટે તેણે સોળ શણગાર સજ્યા. મોંમા પાન નાખ્યું; સેંથીએ સિંદુર ભર્યું. અને......ખરેખર.....સંધ્યા થતાં જ એનો
પતિ આવ્યો.
પત્નીએ એમને વહાલથી—ભારે વહાલથી વધાવ્યા. પણ પતિને શંકા પડી ગઈ કે, મારા આગ- મનની તો આ સ્ત્રીને ખબર નથી તો એણે આ સાજસજાવટ કોના માટે કરી? શું તે કુલટા હશે?
એક દિવસની વાત છે. કોઈ વિશિષ્ટ જ્ઞાની મુનિવર માર્ગ ઉપરથી પસાર થતાં હતા, ભિક્ષાર્થે નિકળ્યા હતા. પેલી પતિવિરહિણી સ્ત્રીએ
પોતાના આંગણે પધારીને લાભ આપવાની વિનંતી કરી. મુનિએ એની વિનંતી સ્વીકારી.
|
ભિક્ષા લીધા બાદ, પાછા વળતાં મુનિને થોભાવીને તે બાઈએ મુનિને કહ્યું, “મુનિવર ! બીજું તો કાંઈ જ ઇચ્છતી નથી પણ મારા પતિના આગમનની પ્રતિક્ષા કરતાં હવે તો થાકી ગઈ છું. આ દુર્ધ્યાન મને ખૂબ સતાવે છે. આપ ખૂબ જ્ઞાની છો. મને જો એમના આગમનનો સમય જણાવી દો તો હું રોજની પ્રતિક્ષા કરવાની માંડવાળ કરીને ધર્મ ધ્યાનમાં ચિત્ત પરોવી દઉં અને એમના એ
સ્ત્રીના દુશ્ચારિત્રની આ શંકા નિર્મૂળ કરવા માટે પતિએ છેવટે પત્નીને જ પૂછયું. બાઈ હસી પડતા બોલી રે! આવી દુષ્ટ ક્લ્પના જ કેમ કરો છો? મને તો ગામમાં બિરાજમાન જૈન મુનિએ તમારા આગમનની વાત ત્રણ દી પહેલા કરી હતી. એથી જ આજે મેં સોળ શણગાર સજ્યા.''
નિશ્ચિત દિવસને જાણીને નિશ્ચિંત બની જાઉં.''
For Private And Personal Use Only
પણ....આથી પતિના મનનું સમાધાન ન
થયું. વળતે દિવસે સવારે તે મુનિના જ્ઞાનની
પરીક્ષા કરવા માટે ઉપાશ્રયે ગયો. બધી વાતો થઈ તોય સમાધાન ન થયું. છેવટે તેણે પૂછયું,
જો એક સ્ત્રી આ રીતે દુર્ધ્યાનથી મુક્ત થતી | ‘મુનિવર! જો તમે આટલા બધા જ્ઞાની હો તો
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ મને એટલું જ કહો કે, મારે ઘેર ઘોડી સગર્ભા | મધરાતે પણ એ બાઈને ઊંઘ ન આવી કયારે બની અને તેના પેટમાં કેટલા બચ્ચા છે?” | પોતાના નિમિત્તે ત્રણ જીવોની હત્યા!” આ
બે તરત જ મુનિએ વળતો જવાબ | વિચાર તેના માટે જીવલેણ પુરવાર થયો. તેણે આપ્યો.
પણ ફાંસો ખાઈને આત્મહત્યા કરી. આ સત્યના પારખાં કરવા હવે કયાં છેટું ! સવારે એ મુનિને આ સમાચાર મળ્યા. હતું? ઘરે જઈને તરત જ તે પુરૂષે ઘોડીના પેટ ! ચારેય હત્યાનું મૂળ પોતે છે એમ સમજીને ઉપર તલવારનો ઘા કરી દીધો અને એ પળે જ! અનશન કરીને દેહત્યાગ કર્યો. એ જ તલવારથી કપાઈ ગયેલાં બે બચ્ચા બહાર! એ દિવસે આખા નગરમાં સોંપો પડી ગયો. નીકળી ગયા! સામે જ ઊભેલી તેની પત્નીથી, સહુ એક જ વાત કરતાં, “ભાઈ, કાંઈ પણ આ દશ્ય ન જોવાયું. તે ચીસ ખાઈને બેભાન | બોલતાં પહેલાં ખૂબ વિચાર કરજો.'' થઈને ઢળી પડી.
ટચુકડી કથા પુસ્તકમાંથી સાભાર)
જ સંસાર અસાર જ એક જાદૂગરે ચિક્કાર માનવમેદની વચ્ચે જાદૂ એક અદ્ભુત ખેલ બતાવ્યો... પોતાની પત્નીને સુવડાવી દીધી અને તેના પર લાકડાની પેટી મૂકી. થોડા સમય પછી પેટી ઉઠાવી... જોયું તો સ્ત્રી ગૂમ થઈ ગયેલી અને સ્ત્રીની જગ્યાએ મીઠાઈનાં બોક્સો પડેલા....
આ જોઈને સભામાંથી એક માણસ ઉઠીને જાદૂગર પાસે આવ્યો.... જાદૂગરને કહે, જાદૂગર સાહેબ! આ પ્રયોગ મને શિખવડતા હો તો હું આપને રૂ!. ૧૦,૦OO=00 આપવા તૈયાર છું. કારણકે પત્નીથી હું ખૂબ જ ત્રાસી ગયો છું. આ પ્રયોગથી પત્નીનો ત્રાસ દૂર થઈ જશે અને એની ખુશાલીમાં જે મીઠાઈઓ વહેંચવી છે એય એમાં મળી જશે!'
આ સાંભળીને જાદૂગર તો સ્તબ્ધ થઈ ગયો.
કેવો ભયંકર છે આ સંસાર! સંબંધ બંધાતા પહેલા ભયંકર રાગ કરાવે.... અને સંબંધ બંધાઈ ગયા પછી સમય જતાં એની ઉપર ઉદ્વેગ કરાવે અનેક ક્ષેત્રમાં આવો અનુભવ થવા છતાં ખેદની વાત એ છે કે આ જીવ નવા નવા સંબંધો બાંધવા સર્વત્ર દોડતો જ જાય છે.
સરૂદિ વિના વિશાળ જ્ઞાન કે તત્વજ્ઞાનની ગહન જાણકારી નિરર્થક છે!
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨]
[૨૧
( પ્રારબ્ધ અને પુરૂષાર્થ )
–પૂ.પં.શ્રી કનકવિજયજી ગણિ અનેક પ્રકારની વિચિત્રતાઓ, વિષમતાઓ લેવા છતાં મોઢામાં જતો નથી. ગળામાં કેન્સર છે. કે વૈવિધ્ય એ સંસાર-સમસ્તની નૈસર્ગિક પ્રકૃતિ | આંતરડામાં ચાંદી છે. કેવળ દૂધ-ભાત કે છાશ છે. વિચિત્રતાઓ માટેના કારણો શોધવા જતાં| પર મહિનાઓ કાઢનારાઓના ઘેર નિરંતર પાંચ એના ઉંડાણમાં જયાં વિવેકપૂર્વક નજર નાખવા પકવાન રસોડામાં તૈયાર હોય, પણ પોતે ઘરનો બેસીએ છીએ ત્યારે છેવટે કર્મના ખેલને જ| માલિક એ સુખપૂર્વક ભોગવી શકતો નથી. પ્રાધાન્ય આપવું પડે છે. પુરૂષાર્થ ભલે પ્રત્યેક ડોક્ટરો, વૈદ્યો, હકીમો દરરોજ હજારોની ફી લેવા કાર્યમાં સહાયક ગણાતો હોય, કે કાળ, સ્વભાવ છતાં, છેલ્લામાં છેલ્લી વૈજ્ઞાનિક શોધના સાધનો યા ભવિતવ્યતા પણ સંસારમાં કારણ તરીકે કદાચ વિદ્યમાન હોવા છતાં, આજે કેટકેટલાયે ઓળખાય; છતાં જગતની આ બધી વિચિત્રતાના | શ્રીમંતો દિન-પ્રતિદિન રોગોમાં સબડી જ રહ્યા મૂળમાં કર્મ જ પ્રધાન ભાગ ભજવે છે, એમાં બે | હોય છે. મત નથી જ.
એક જ મા-બાપના ચારે દીકરાઓ બુદ્ધિ, માનવ જન્મે છે, ત્યારથી મરણ પર્યત એના | બાહોશી, શરીર, રૂપ, તાકાત આ બધીયે જીવનમાં પ્રારબ્ધ તથા પુરૂષાર્થ વચ્ચે સતત યુદ્ધ | બાબતોમાં ભિન્ન-ભિન્ન પરિસ્થિતિવાળા જણાય ચાલુ જ રહે છે. સંસારવર્તી પ્રત્યેક આત્માનાનું છે. એક જ દિવસે, એક જ ગામમાં, એક જ જીવનમાં કર્મ અને પુરૂષાર્થનો ઘોર સંગ્રામ | શેરીમાં, એક જ ટાઈમે જન્મનાર બે બાળકો ખેલાઈ રહેલો છે. શાસ્ત્રીય પરિભાષામાં જેને | જન્મથી જ બધી વિચિત્રતા જણાઈ આવે છે. આપણે નિકાચીત કર્મ કહીએ છીએ, તે લોક | એક ગરીબ, એક શ્રીમંત, એક સુખી કે દુઃખી. વ્યવહારમાં પ્રારબ્ધના નામે ઓળખાય છે. બુદ્ધિ, | એકને વગર પ્રયત્ન મળે, એકને લાખો પ્રયત્ન હોંશિયારી, આવડત કે પુરૂષાર્થ આ બધુ ભાગ્યને | ન મળે; એક મેળવે, બીજો સાચવે, ત્રીજો આધીન રહીને જ સંસારમાં સફળ યા નિષ્ફળ | ભોગવે; મેળવે, સાચવે કોઈ, ભોગવે કોઈ; બુદ્ધિ, બને છે.
બાહોશી અને ગણત્રીપૂર્વક પ્રયત્ન કરનાર આજે માનવ; સુખ, સંપત્તિ, ઐશ્વર્ય આદિ |
નિષ્ફળ જાય, જ્યારે જેનામાં બુદ્ધિ કે બાહોશી માટે આટ-આટલા વલખા મારવા છતાં તેને કેમ. જેવું કંઈ નથી એવા હસી નાખવા જેવા ઘેલા મેળવી શકતો નથી? આનું કારણ શું? એક બીજુ !
ગણાતા માણસો ફાવી જાય. ખાવાને માટે ધાન્યના ભંડારો ભરેલા છે. આ બધાયના મૂળમાં કર્મ જ પ્રધાન કારણ ભોગવવા માટે ધન, સમૃદ્ધિ, હાટ, હવેલી, | છે. જેને ભાગ્ય કહેવામાં આવે છે. માનવનો મોટરગાડી ઇત્યાદિ બધું હાજર છે, છતાં વર્તમાનકાલ ભૂતકાળની કારવાઈને અનુરૂપ કર્મને મનમાન્યું ભોગવી શકાતું નથી. કોળીયો હાથમાં | આધીન છે, એમ કહેવામાં કશું જ ખોટું નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૨૨]
માટે જ સંસારના કોઈપણ વ્યવહારમાં કર્મજન્ય | વિષમતાઓને નજરે જોઈ, અનુભવી, સહેજ પણ અકળાઈ જવાનું હોય નહિ. શેઠનોકર, માલિક– મજુર, ગરીબ–શ્રીમંત, પ્રજા–રાજા, ઉંચ–નીચ, | અલ્પ—અધિક; આ બધીયે તરતમતા સંસારમાં કર્માધીન જીવોને માટે સર્જાયેલી જ છે. આની સામે ઉકળાટ ઠાલવવાથી કે ધમપછાડા કરવાથી એમાં સહેજે પરિવર્તન આવવું શક્ય નથી.
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ સમ્યજ્ઞાન અને સમ્યક્ચારિત્રથી આત્મા જાગૃત બની; પોતાના આત્મવીર્યને ફોરવી જો ભગીરથ પુરૂષાર્થ આદરે તો અંતે પ્રારબ્ધ પર વિજય મેળવી તે સર્વતંત્ર સ્વતંત્ર બને છે.
હા, વર્તમાન કાલીન કર્મજન્ય સ્થિતિથી ઉગરવા માટે સમભાવ પૂર્વક સહન કરવામાં અને તે દ્વારા બુદ્ધિપૂર્વક જ્ઞાની ભાખ્યા પુરૂષાર્થથી તે કર્મસમૂહને મૂળથી જ ડામવો જરૂરી છે. કર્મને ડામવા માટે, તેના પર વિજય મેળવવા માટે, અહિંસા, સંયમ, તથા તપનો માર્ગ જ સાચો છે.
થયો. ન્યાયધીશે ચુકાદો આપતાં કહ્યું કે :
(સહૃદયતા અને સહાનુભૂતિ....પાનું-૧૭થી ચાલુ)
‘દસ ડોલર દંડ અને બે મહિનાની જેલની
આ સિવાય સંસારમાં કર્માધીન પરિસ્થિતિને કે વિષમતાને મૂળથી ટાળવા માટે અન્ય કોઈ જ અમોઘ ઉપાય નથી. એ સહુ–કોઈએ સમજી લેવું જોઈએ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(દીપમાલ પુસ્તકમાંથી જનહિતાર્થે સાભાર) રજૂઆત : મુકેશ સરવૈયા
લોટ
આવ્યાં.
પેલી સ્ત્રી ગળગળી થઈ ગઈ.
એની આંખમાંથી અશ્રુબિન્દુ છલકાઈ
સજા.'
સચ્ચાઈ અને કર્તવ્યભાવના જગતનો
|
પેલી બહેન ચુકાદો સાંભળીને રડી પડી. કોર્ટની કાર્યવાહી પૂર્ણ થતાં જજસાહેબ તે સ્ત્રીને મળ્યા અને પોતાના ખિસ્સામાંથી વીસ ડોલર કાઢીને એના હાથમાં મૂકતાં, ‘લે બહેન! આમાંથી દંડના દસ ડોલ૨ તું ચૂકવી દે અને બાકીના તારા જીવનનિર્વાહ માટે છે. ન્યાયની નિષ્ઠાને કારણે હું તારા દીકરાને સજામાંથી તો નથી બચાવી શક્યો, પણ હવે તારા ભાઈ તરીકેની જવાબદારી હું જરૂર નિભાવીશ.'
સર્વોત્તમ ધર્મ છે. ટીલાં--ટપકાંનો આડંબર એ ધર્મ નથી. એકબીજાને સમજવાની સંપૂર્ણ સહૃદયતા આવિર્ભાવ સહાનુભૂતિનો દિલમાં પ્રગટાવીએ. એ જ સાચું ધર્માચરણ છે.
અને
અને એવા ધર્મનો જ હંમેશા જય થાય છે. [લેખક : શ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ છ. સંઘવીના પુસ્તક દૃષ્ટાંત રત્નાકર'માંથી જનહિતાર્થે સાભાર
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૮, ૧૬ જુન ૨૦૦૨ ]
[૨૩
શ્રીમતી રેણુકા જે. પોરવાલને શ્રી જૈત આત્માનંદ સભા દ્વારા પ્રકાશિત
પી.એચ.ડીની ડીગ્રી એનાયત “આત્માનંદ પ્રકાશ' રૂપી જ્ઞાત દીપક સદા તેજોમય રહે તેવી હર્કિ
શ્રીમતી રેણુકા જે. પોરવાલને “યોગનિષ્ઠ શુભેચ્છાઓ....
આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગર સૂરિશ્વરજી મહારાજ એક અધ્યયન'' આ વિષય પર શોધ-પ્રબંધ ગુજરાતી ભાષામાં તૈયાર કરવા માટે મુંબઈ યુનિવર્સિટી દ્વારા
પી.એચ.ડી.ની ડીગ્રી એનાયત કરેલ છે. તેમણે આ બી સી એમ કોરપોરેશન શોધપ્રબંધ મહર્ષિ દયાનંદ કોલેજ (પરેલ
મુંબઈ)ના નિવૃત્ત પ્રાધ્યાપિકા ડો. કલા એમ. શાહના (હોલસેલ ફાર્માસ્યુટીક્લ ડીસ્ટ્રીબ્યુટર્સ) માર્ગદર્શન નીચે તૈયાર કરેલ.
એમણે વલસાડ કોલેજમાંથી ૧૯૬૬માં બી.એસ.સી. અને ૧૯૯૦માં એલ.એલ.બીની ડીગ્રી
મેળવેલ. ધર્મ, ઇતિહાસ અને સાહિત્યમાં પ્રથમથી જ નં. ૧, કલ્પના સોસાયટી,
રુચિ હોવાને કારણે આ વિષયમાં પી.એચ.ડી.ની નવરંગપુરા પોસ્ટ ઓફિસ પાછળ,
એમની ભાવના જાગૃત થઈ. નવરંગપુરા, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૯
તેઓ વલસાડવાળા સ્વ. શ્રી હિરાચંદ દુર્લભજી ફોન : ૦૭૯-૬૪૨૭૨૦૦
શાહની પુત્રી છે.
કિમત કેટલી? ગ્રીષ્મ ઋતુમાં એટલે કે કેરીની સિઝનમાં સુંદર મજાની રાજાપુરી કરી લાવો, પરંતુ એ કેરીને દબાવતાં એક તોલો પણ રસ ન નીકળે, તો તે રાજાપુરી કેરીની કિંમત કેટલી?
સુંદર મજાનું અલંકારોથી યુક્ત સુશોભિત શરીર હોય, પરંતુ એ શરીરમાં આત્મા ન હોય, તો એ શરીરની કિંમત કેટલી?
ધંધાની સિઝનમાં લાખોનો વેપાર કર્યો હોય, પરંતુ એક રૂપિયાનો પણ નફો ન હોય તો એ વેપારની કિંમત કેટલી?
એવી જ રીતે જિંદગીમાં કલાકો સુધી પ્રવચનો સાંભળ્યા હોય, પરંતુ જીવનમાં એનું જરા પણ આચરણ ન આવ્યું તો એ માનવજીવનની કિંમત કેટલી? માટે હંમેશા પ્રવચનોનું શ્રવણ કરી, થોડું પણ આચરણમાં ઉતારી જીવનને કિંમતી બનાવો.
મેસર્સ સુપર કાસ્ટ
૨૮૬, જી.આઈ.ડી.સી. ચિત્રા, ભાવનગર Manutacturer's of C.I. Casting. © : 445428–446598
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
PHONE: (0) 517756; 556116
ALL KINDS OF · EXCLUSIVE FURNITURE
We Support your Back-Bone
ALANKAR FURNITURE VORA BAZAR, NR. NAGAR POLE, BHAVNAGAR
With Best Compliments From :
JACOB ELECTRONICS
PVT. LTD.
Mfrs. Audio cassettes, components
and compect disc Jewel boxes.
1/2 & 3 Building, "B" Sona Udyog,
Parsi Panchayat Road, Andheri (E), MUMBAI-400 069
MA
Website : WWW JetJacob.com E-mail : JetJacob@vsnl.com
Tel : 838 3646
832 8198
831 5356 Fax : 823 4747
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થત સુખનો દીવો, દુ:ખનું અંધારું જ
સ્વ. પં. શ્રી ભદ્રંકરવિજયજી ગણિવર્ય વૈભવમાં જે સુખ દેખાય છે, તે માત્ર જોનારને જ; ભોગવનારને નહિ. દીવા નીચે જેમ અંધારું હોય છે. એમ કહેવાતા સુખની નીચે દુ:ખની કાળાશ હોય છે. જો ક્યાંય સુખની રોટલી જોવા મળે, તો તેમાં દુ:ખની કાંકરીઓ પ્રાયઃ ભળેલી જ હોવાની ! કોઈની પાસે અમુક વસ્તુ છે, માટે એ સુખી છે, એવું કહેવા જેવી સ્કૂલ વસ્તુ ‘સુખ’ નથી. સુખ-દુ:ખ મનુષ્યને પ્રાપ્ત થતી જીવનની એક પરિસ્થિતિ છે. એમાં મનુષ્ય પોતે પણ એક અગત્યનું ઘટક છે, જેમ કોઈ રચનામાં સાધનો ઉપયોગી ભલે બનતાં હોય પણ કસબ તો કારીગરનો હોય છે. તેમ સુખ-દુ:ખની પરિસ્થિતિમાંય માણસ ખૂબજ મોટો જવાબદાર છે. . કેટલાક લોકો સાધન-સામગ્રીમાં સુખની શોધ ચલાવે છે, પણ એ સાધનો તો પરપોટા જેવા છે. પરપોટાનું સૌન્દર્ય કેટલું બધું આકર્ષક હોય છે! પણ એ બધી સૌન્દર્ય-સૃષ્ટિ, પરપોટાને અડીએ નહિં, ત્યાં સુધી જ ટકનારી હોય છે. અડતાની સાથે જ પરપોટો અલોપ બને છે. વૈભવ, સત્તા, સાહ્યબી આ બધી લોહી નીચોવિને મેળવવા જેવી ચીજો નથી. કેમકે એ પરપોટા જેવી આકર્ષક હોવા છતાં, એટલી જ અલ્પજીવી છે. આ જરાય ભૂલવા જેવું નથી.
ચંદનના વૃક્ષો જેમ સુવાસિત હોય છે. પણ એને મેળવવા જતાં જીવ ખોવાની સ્થિતિ ઊભી થાય છે. કેમકે એની આસપાસ વિષધરોનો વાસ હોય છે. સુખની સામગ્રી બરાબર આવી જ છે. એને મેળવવા જતાં આપણા જ ભાવપ્રાણ સામે ખતરો ઉભો થઈ જાય છે.
પુણ્યની મારકતાને તારકતા બાહ્ય સુખ-સમૃદ્ધિની કામના, અનાત્મભાવની પોષક હોવાથી પાપ સ્વરૂપ છે. પુણ્ય કાર્ય સાથે આ પાપ ભળે છે, ત્યારે એ પુણ્ય પણ પુણ્યાનુબંધી ન બનતા, પાપનુબંધી બને છે. નાનું પણ પુણ્ય પોતાનું શુભ ફળ અવશ્ય આપે જ છે. પરંતુ એ પુણ્ય કરતી વખતે જો એના ફળરૂપે લૌકિક–સુખની ઇચ્છા રાખવામાં આવે, તો એ પુણ્ય પોતાનું સાચું અને સંપૂર્ણ ફળ આપવા સમર્થ નથી બની શકતું. પણ ઇચ્છાનું પાપ ભળવાથી તે પાપાનુબંધી બનીને અંતે દુર્ગતિના દારૂણ દુ:ખો આપનારું બની જાય છે. માટે પુણ્ય નિષ્કામ ભાવે જ કરવાનું વિધાન છે.
કામનાને નિદાનપૂર્વકના પુણ્યથી મળેલી બાહ્ય સુખ-સામગ્રી આ જીવને માટે, ઢીલા ગોળ પર બેઠેલી માખીઓ જેમ આરંભમાં ક્ષણિક સુખસ્વાદ આપીને અંતે આત્મઘાતક બની જાય છે. જ્યારે નિષ્કામ ભાવે પરોપકારના લક્ષથી કરેલા પુણ્યને અને તેના દ્વારા મળતી સુખ-સામગ્રીને, સાકરના ગાંગડા પર બેઠેલી માખીની ઉપમા આપી શકાય.
| સાકરના ગાંગડા પર બેઠેલી માખી સાકરના રસાસ્વાદને લઈને અંતે ઇચ્છા મુજબ ઉડી જવાની સંપૂર્ણ ક્ષમતા ધરાવે છે. જ્યારે ઢીલા ગોળ પર બેઠેલી માખી એટલો બધો રસાસ્વાદ પણ પામી શકતી નથી અને મૃત્યુનું દુ:ખ એને માટે અનિવાર્ય બની જતું હોય છે. માટે પુણ્યકાર્ય કરતી વખતે કેવળ કર્મક્ષય અને પાપક્ષયની જ ઇચ્છા રહે, કોઈપણ જાતની ભૌતિક લાલસા એમાં ભળી ન જાય, એની તકેદારી રાખવી અતિ આવશ્યક છે.
(‘ચૂંટેલું ચિંતન' પુસ્તકમાંથી સાભાર)
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જુન : 2002 ] RNI No. GUJGUJ/2000/4488 ] Regd. No. GBV 31 न कार्ये क्रोधसिद्धेऽपि सुष्ठुत्वमनुबध्यते / रोषावेशात् ततः श्रेयानुदात्तत्वस्य संश्रयः / / ક્રોધથી કાર્ય બની જાય તો યે તેમાં સારપનો સંબંધ કેટલો ? માટે રોષાવેશ કરતાં ઉદાત્તપણું ધારણ કરવું એ વધારે ઠીક છે. 12 There is no fragrance in the fulfilment of an object if it is done by anger. To resort to generosity is far better than to be subject to the excitement of anger. 12 પ્રતિ, (કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૮, ગાથા-૧૨, પૃઇ-૧૦૭) શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ છે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ ફોન : (0278) 221698 FROM: તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ મુદ્રક અને પ્રકાશક : ‘શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, વતી શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહએ સ્મૃતિ ઓફસેટ, જૈન વિદ્યાર્થી ગૃહ કંપાઉન્ડ, સોનગઢ-૩૬૪૨૫૦માં છપાવેલ છે અને શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ કરેલ છે.’ For Private And Personal use only