Atmanand Prakash Pustak 095 Ank 07 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/532044/1

Page #1

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
Shree Atmanand Prakash
सद्वृत्त सद्गुणप्राप्तिः सद्गुणाः सत्यसयमौ ।
परोपकारी नम्रत्व शमः सद्गुणसक्रिया ।। મક સદ્ વતન એટલે સદ્ ગુણાની પ્રાપ્તિ, અર્થાત્ સ ગુણ મય
આચરણ, સદ્ ગુણામાં મુખ્યતયા સત્ય, સંયમ, પરોપકાર, - નમ્રતા, શમ અને ગુણીના ગુણા તરફ આદરભાવ, * Good conduct consists in the acquisition of good virtues such as truthfulness, contine. nce, benevolence, humility, calmness and
respect for the virtues of others. 3 પુસ્તક : ૯૫ વૈશાખ જેઠ આમ સંવત : ૧૦૧
વીર સંવત : ૨૫૨૪
મે-જુન-૯૮ વિક્રમ સંવત : ૨૦૫૪ અ: ૭ ૮

Page #2

- અ નુ કે મ ણ કા ક્રમ લેખ
લેખક (૧) એ મેરે વતન કે લેગા
અમુલખ ડી. શાહ (૨) સમાજોદ્ધારકનો મૂળમંત્ર
કુમારપાળ દેસાઇ (૩) જંબૂ વિજયજી મ. સાહેબના વ્યાખ્યાન (૪) સાભાર સ્વીકાર
પેજ ૨૫
તથા ટાઇટલ પેજ ૩
મહેન્દ્ર પુનાતર
(૫) પ્રભુ આટલું મને આપજે,
ના હે મુજને કઈ બંધન,
માયાતણું છેલ્લી ઘડી. (૬) મોહનભાઈના મનમોહક-અનુભવે (૭) માનવતા સૌથી મોટો ધમ (૮) માધમિક ભાઇ -બહેનોએ વાંચી
વિચારી અમલમાં મૂકના જે અમૂલ્ય અનુરોધ
શ્રી મોહનલાલ ધનજી કુરિયા નગીનભાઈ શાહ કનુભાઈ એચ, શાહ
આ સભાના નવા પેટ્રનશ્રી શ્રી યંતકુમાર શાંતિલાલ શાહ- મુંબઈ
આ સભાના નવા આજીવન સભ્યશ્રી શ્રી ધીરજલાલ પ્રભુદાસ બેલાણી–ભાવનગર શ્રી બળવંતરાય નગીનદાસ પટવા–ભાવનગર શ્રી સંજયકુમાર રમણીકલાલ શાહ -ભાવનગર શ્રી હેમંતકુમાર જયંતિલાલ શાહ–ભાવનગર

Page #3

ક
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તંત્રી : શ્રી પ્રદકાન્ત ખીમચંદ શાહ
તર્જ - એ મેરે વતન કે લોગો
છે સિધ્ધારના નંદન, છે સર્વ જગતમાં પ્યારા તે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા... ત્રિશલા માતાના જાયા, છ ગુણેના ભંડાર હે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા વિરોધી સંકટ લાવે, પશુ દવેષ ન દિલમાં ધરતા શરણે આવેલા સૌનું, લોભવનું દુઃખ મીટાવતા સમતા ભાવે સહેનારા, અમીભરી દષ્ટિ કરનારા હે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા ગર્વ જ્ઞાનને ધરીને મનમાં, વાદ કરવા ગૌતમ આવે તારી જાદુ ભરી વાણુથી, તુમ શરણે શીષ નમાવે મૈત્રી ભાવના ધરનારા, છે પ્રેમ થકી છતનારા હે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા... અહિંસાનું જળ છાંટીને, હિંસાની આગ બુઝાવી તે જગમાં સ્થાપી શાન્તી, ઉંચ નીચના ભેદ મીટાવી સત્યનું સંગીત ગાનારા, મંગલ સૌનું કરનારા હે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા.. પ્રભુ આશ છે એક અમારી, ભવ સસરથી લ્યો ઉગારી વૃદ્ધિચંદ્રજી મંડળ ગાવે, તમે સદાય છે ઉપકારી દિલ દિલાવર ધરનારા, મેક્ષ નગરે લઈ જનારા હે કરૂણાના કરનારા, મહાવીર છે વંદન અમારા...
રચયિતા : અમુલખ ડી. શાહ

Page #4

૫૦)
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
યુગદશી* આચાર્ય વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના વિચારોએ ચીલાચાલુ સમાજને એક નવું દર્શન આપ્યું હતું. અહીં એક વિકટ સમસ્યા પર એમણે વેધક પ્રકાશ પાડે છે. આ લેખ યુગદશી આચાર્યશ્રીની વ્યાપક દષ્ટિ અને સમસ્યાના વાસ્તવિક ઉકેલ માટેનું દર્શન પૂરું પાડે છે. હિંદીમાં અપાયેલા એમના આ વક્તવ્યની જાણીતા લેખક ડે. કુમારપાળ દેસાઈએ અનુવાદ કર્યો છે. આ વિચારનું તલસ્પશી* અવાહન કરવા વાચકને વિનંતી છે.
હસ્તે-૧
સમાજ દ્વારકનો મૂળમંત્ર
સમાજનાં ઉદ્ધાર વિશે મારા વિચારે છે, તેના માટે પાંચ સ્થાને આશ્રય (અ ) દર્શાવું છું.
અનિવાર્ય છે. (૧) ટૂકાય (વિશ્વના પ્રાણીમાત્ર)
5. (૨) ગણ (જે સંઘ કે સમાજમાં રહેતો હોય તે) કઈ એમ કહી શકે કે સાધુઓએ તે
(૩) રાજા (શાસનકર્તા) (૪) ગૃહસ્થ સમાજ અને આત્મોદ્ધારની જ વાત કરવી જોઈએ, એમને ,
(૫) શરીર . સમાજોદ્ધારની સાથે શું નિર્માત ? સમાજ તે '' સંસાર છે, અને એવી સાંસારિક બાબતમાં આનો અર્થ એ કે સાધુજીવનનો નિર્વાહ પડીને સાધુ પોતાના કલ્યાણનું કાર્ય ભૂલી જશે. ગૃહસ્થ સમાજના અસ્તિત્વ પર આધારિત છે અમુક મર્યાદા સુધી આ વાત ઉચિત છે કે સાધુએ અને સમાજમાં જેટલી વધારે તેજવિતા અને પિતાના આત્માનું કલ્યાણ ભૂલવું જોઈએ નહીં. ધાર્મિકતા હશે, તેટલું જ સાધુ જીવન ઉજજવળ આત્મોદ્ધારનો સંબંધ માત્ર પોતાના જ આત્મા હશે, કારણ કે સાધુ થનારી વ્યકિત સમાજમાંથી સાથે હોય તો બરાબર, પરંતુ જેનધમની દષ્ટિએ જ આવતી હોય છે. આ કારણે જ સ ધવગર સમગ્ર વિશ્વ ( કાયાના પ્રાણીઓની) સાથે એકાંતમાં વ્યકિતગત સાધનાને જ પિતાની આત્મોદ્ધારને સંબંધ દર્શાવ્યો છે. ભગવાન સાધનાની ઇતિશ્રી સમજતા નથી, બલકે ઉપદેશ. મહાવીરની અનુભવ વાણી કહે છે –
પ્રેરણા અને માર્ગદર્શન દ્વારા સમાજ શ્રેય તરફ
પણ લક્ષ રાખે છે. છેક શાસક વગને સન્માગે धम्मस्स ण चरमाणस्स पच निस्सा
વાળવા અને નીતિ-ધર્મ પર દઢ રાખવા માટે ટા પત્તા,
વખતો વખત પ્રેરણા આપે છે અને એમ કરીને સંસદા - છે કાચા, જળ, દયા, સમગ્ર રાષ્ટ્ર કે સમાજનું એક અંગ રાજ્ય
હાવર્ડ સરીર બગડી જાય નહીં, તેને ખ્યાલ રાખે છે. વિશ્વના જે ધર્માચરણ કરીને આત્મશ્રેય સાધવા માગે પ્રાણીમાત્ર પ્રત્યે સાધુલગની કરુણા અને રક્ષાનું

Page #5

મે જુન-૯૮]
થર્મોમિટર એ છે કે તે સમસ્ત પ્રાણીઓ પ્રત્યે આત્મિક સાધના અધિક ઉજજવળ બનશે. તેનામાં સ્વયં રક્ષાની – સક્રિય આચરણની ભાવના જાગૃતિ, ધ, માન, માયા, લાભ, રાગ, દ્વેષ, રાખીને માનવસમાજને પણ આ તરફ પ્રયત્નશીલ સ્વાર્થ, કામ, મોહ, આદિ વિકાર કેટલાં ઓછા ખે છે “ પ્રશ્નવ્યાકરણસૂત્ર” માં કહ્યું છે- થયા છે અથવા તે ઓછા કરવા માટે સક્રિય છે सव्वजाजीवरक्खग दयदठयाए पावयण ।
- કે નહીં તેની જાગૃત્તિ આવશે. આ પ્રકારે તેની भगवया सुकहिय।
આત્મિક સાધનાની પરીક્ષા પણ થતી રહેશે. જગતના સમસ્ત જીવેની રક્ષારૂપી દયાથી સાધુ રૂપી રાજહંસ ? પ્રેરાઈને જ ભગવાને પ્રવચન કર્યા છે.
આનો અર્થ એ છે કે સામાજિક ઉદ્ધાર કે સુંદર દૃષ્ટિકે ણ છે સંસાર પ્રત્યે કરુણા થવાથી તેની આત્મસાધના વધુ તેજસ્વી થશે, એમાં કરવાને ! સાધુવગરની આત્મસાધના સુંદર યોગ્ય નુકશાન નહીં, પણ ફાયદો જ છે, કારણ કે રીતે અને નિર્વિદને થાય તે માટે પણ સંસારને સાધુના ઘણાં સમાજહિતનાં કાય' તેની આત્મસારો બનાવવો જરૂરી છે. જો સંસાર મલિન હશે સાધનાનાં અંગરૂપ હોય છે. સાધુવગ પ્રવચન, અને એમાં બદમાશ, ચોર, ડાક. વ્યભિચારી ઉપદેશ કે ધમપ્રેરણા આપે છે તે બધુ સમાજના જેવા દુષ્ટ માનવીઓ વધી જશે, તે સાધવની આભાઓને સન્માર્ગે વાળવા અને ધર્મના માગે સ્વસાધનામાં પણ વિક્ષેપ પહશે. ધારો કે એક ચાલવા માટે હોય છે. સંસારનું કલ્યાણ કરનારી સાધુ ઉપાશ્રયમાં પિતાની સાધનામાં લીન છે અને કે સંસારના અને શાંતિ આપનારી બાબતોનું એકાએક પડોશમાં આગ લાગે કે તોફાન જાગે આચરણ કરવા - કરાવવા અને તેને ઉપદેશ અથવા તે કેહિલ મચી જાય, તો શું તે સાધુ કે પ્રચાર કરવાને પુરુષાર્થ સાધુવગે કર નવિને શાંતિથી પિતાની સાધના કરી શકશે જોઈએ. ખરા ? નહીં કરી શકે. આથી જ સાધુવેગે બીજી વાત એ છે કે સાધુવ ગૃહસ્થ પિતાની સાધના નિર્વિદને કરવા માટે, સારા સમાજ પાસેથી જીવનનિર્વાહ માટે આહાર, પાણી, સાધુઓની વૃદ્ધિ માટે, સંસારના જીવ પ્રત્યે મકાન અન્ય આવશ્યક સાધન, પ્રતિષ્ઠા વગેરે કરુણાની ભાવના સક્રિય બનાવવા માટે અને પ્રાપ્ત કરે છે, તેને બદલામાં કશું ય ન આપીને પિતાના ઉપકારીઓ અને સહાયકોને ઉપકારને માત્ર પિતાની જ સાધનામાં રત રહે, તે તે બદલે વાળવા માટે આત્મોદ્ધારની સાથે સાથે સ્વાથી અને કૃતદની કહેવાશે. હા, આ બધું સમાજોદ્ધાર માટે પ્રયત્ન કરે અત્યંત જરૂરી છે. પોતાની સાધુતાની મર્યાદામાં રહીને જ આપી
સમાજના ઉદ્ધાર તરફ ધ્યાન આપવા જતાં શકશે. આમ કરવાથી માધુને સંયમ પણ તે આત્મસાધનાની વાત ભૂલી જશે એમ માનવું જળવાશે અને ધર્મસાધનામાં સહાયકોના પ્રતિ તે એક ભ્રમણા છે બલ્ક એમ કહેવું જોઈએ કે કૃતજ્ઞતા પણ પ્રગટ થઈ જશે. સમાજોદ્ધાર તરફ ધ્યાન આપવાથી સાધુની
(ક્રમશઃ)

Page #6

પ૨]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજ્યાન્તવાસી
- પ. પૂ. આગમપ્રજ્ઞ–તારક ગુરુદેવશ્રી જેબવિજયજી મ. સાહેબના વ્યાખ્યાનો
[હપ્ત ૭ ] [ગુરુવાણ ભાગ-૧ માંથી સાભાર)
અષાડ વદ૧૪
મારે છે ? ત્યારે બિરબલ કહે છે કે નામદાર ! મનુષ્યજન્મ દ્વારા દુનિયાની કિમતીમાં ઉમતી એમણે દુનિયામાં ખાજાનું નામે ય સાંભળ્યું નથી. ચીજો મળી રહે છે માટે જ મહાપુરૂષોએ તેની જ્યાં સૂકા રોટલાનો ટૂકડો મળવો મુશ્કેલ છે. દુલભતા કહેલી છે. માનવજન્મનું મહત્વ એ ત્યાં ખાજાની કયાં વાત...? માણસ પોતે સુખી
હોય છે. એ સખની કપનામાં એને કોઈ દિવસ નથી કે સારૂં ખાવાનું મળ્યું, સારૂં પહેરવાનું મળ્યું. ધમરૂપી રન મેળવવું અતિ દુલભ છે.
કેઈ ગરીબને વિચાર પણ આવતો નથી.
આપણને આ મનુષ્યનવ મળે છે. તેથી આપણને અષ્ટાપદ પર્વત પરથી જ્યારે ગૌતમસ્વામી કઈ જીવની યાતનાનો ખ્યાલ જ આવતું નથી. પધાર્યા ત્યારે ભગવાને ગૌતમસ્વામીને કહ્યું કે હું જેમ અકબરને ખાજાં સામાન્ય લાગે છે તેમ ગૌતમઆ મનુષ્યભવ માનવને મળ અતિમાં આપણને આ ઉત્તમકુળ, આયશ, જેનલમ અતિ દુર્લભ છે. આ સંસાર એકલા એસી બધું સામાન્ય લાગે છે. પેલા ગરીબોનાં ટોળાને ડાને ભરેલા છે. કયાર કાને એક્સીડટ થી એ ખાજાં મળવા કેટલાં દલભ છે? તેમ આપણને તે કહેવાતું નથી. માટે હે ગૌતમ ! સમયને અહીથી આંખ મીચાયા પછી લાખ પ્રયત્ન પ્રમોદ ન કરીશ ! આ દેડધામને અંતે છેવટે કરવા છતાં પણ આ ભવ ફરીથી મળવાનો નથી. હાથમાં જે આવે છે તે અનંતુ દુઃખ આપનારું બને છે.
એક જણાએ કહેલું કે જગતમાં બે જાતના
માણસે છે. કેટલાક માણસો એવા છે કે ચોરી આબર બાદશાહ અને બિરબલ બને બેઠા કરે છે અને જેલમાં જાય છે. અને બીજા કેટલાક છે.. ત્યાં એક મોટું ટોળું નીકળે છે. અને બૂમો માણસો એવા છે કે જેલમાં જાય છે અને ચેરી મારે છે કે અન્નદાતા ! ભૂખે મરી રહ્યા છીએ. કરે છે. આવું આ રાજકીય સંસ્થામાં ચાલે છે. કંઇક આપે . કંઈક આપો. આ બૂમો સાંભળીને જેલમાં ગયેલા નેતાઓ કહે છે કે અમે પહેલાં અકબર બિરબલને કહે છે કે આ કેણ બૂમ જેલમાં ગયા હતા. રાજ કરવાનો હક અમારો છે. પાડી રહ્યા છે? મને કંટાળો આવે છે. શું રાજ્ય પર આવે એટલે કે કર ચોરી. આવા કામ ભૂખે મરે છે ? આખા ખાજા ન મળે તે બધાનું ભાષણ સાંભળવાનું લોકોને મન થાય છે. ખાજાને ભૂકો ખાઈ લે? આવી બૂમો શા માટે જે વિનાશના પંથે લઈ જવાનું છે. જ્યારે

Page #7

મે-જુન ૯૮]
[૫૩
માણસને આજે ધમાઁની કલ્યાણકારી દેશના સાંભ-એજ ને ? ગરીબ માણુસ કાંઇ પહેમી શકે? તેમ જેની પાસે અણુરૂપી ઘરેણાં હશે ત્યાંજ ધમ આવશે, સદ્ગુણ્ણાની સાથેના ધમ દીપી ઉઠશે.
ળવાનું મન થતું નથી. સભળાવનાર તમારી સામે આવે છે. તમે। અમલમાં મૂકે કે નહીં તે। પશુ સંભળાવે છે, ભગવાનની કેટલી અપાર કરૂણા છે. જેણે ચતુવિધ સધ સ્થાપે. આ
આપણું આ જીવન પરમાત્માના દર્શનને માટે છે, જ્યારે ખાજે બધે પ્રદશન થઇ રહ્યું છે. સંઘમાં દાખલ થવા માટે ક્રાઇ ફી નથી કોઈ ચાજવૈભવનું હે કે કપડાનુ, ઘરેણાનું હૈ। કે રૂપનું.
નથી. ભૂખ વેઠીને, તરસ વેઠીને પગે ચાલીને આ સાધુ-સાધ્વીને સંધ ગામેગામ ઘૂમે છે. અને પરમામાને સ’દેશે। પહાંચાડે છે. પર`તુ સંદેશા જીલનાર અત્યારે બહુ ઓછા છે. દેવાને અથવા તે ઇન્દ્રોને આવી વીરવાણી સાંભળવી હોય તેા તેમણે લાખે યેાજનનું અંતર કાપવુ' પડે ત્યારે સાભળવા મળે.
ખસ જ્યાં જોઇએ ત્યાં પ્રદશન, પ્રકૃશન. જગતના દરેક જીવા સ્વાથથી જ ભરેલા છે. જ્યારે પરમાત્મા એક જ એવા છે કે જે પરમાર્થથી ભરેલા છે.
દુર્લભ
સૂરદાસ અધ હતા. કોઇ એમ કહે છે કે એ અંધ જ હતા. જ્યારે કેટલાક કહે છે કે એમણે જ્યારે આપણને સામે ચાલીને મળ્યુ છે. સાંભ-કહેલું કે આ જગતના ચહેરા જોઇને શુ' કરવાનુ’ ળવાની રૂચિ ઉત્પન્ન થવી એ પણ અતિ ખસ જગતના ચહેરા જોવા ન પડે માટે તે છે. આજે આ ભારતમાંથી જૈનધર્મના લોકેાને અંખે પાટા રાખતા, કેવળ પરમાત્માનું જ મુખ અમેરિકા બેલાવે છે. એમને નથી મળ્યુ જોવા લાયક છે. દેવલામાં અસખ્યાતા દેવ જાણવાની તાલાવેલી છે. અમેરિકામાં એક હજાર ઉત્પન્ન થાય છે, જ્યારે મનુષ્યલાકમાં સંખ્યાતા જ ડોલર આપે। ત્યારે સવત્સરી પ્રતિક્રમણ થાય. મનુષ્યેા છે. તે દેવલાકમાં આટલા બધા દેવે અમેરિકાથી લાકા પ્રતિક્રમણવિધિ સમજવા માટે કયાંથી ઉત્પન્ન થાય ? છેક અહીં આવે. આ વિચાર કરો – જેને નથી મળ્યું તેને કેટલુ· મઢુત્ત્વ છે ?
એટલે
દેડે છે.
સમુદ્રમાં પ્રતિમાના આકારના વેલાઓ હોય છે. માછશા આ વેલાને જૂએ છે. અને એમને એમ થાય છે કે આવી આકૃતિ કયાંક જોઈ છે. છેવટે એમને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થાય છે, અને પાતે વિચારે છે કે અમે કુકમ કરીને આનિમાં ભટકાઇ પડયા છીએ, પછી તેના આઘાતથી અણુસણ કરે છે. અને કાળ કરીને તેએ દેવલેાકમાં દેવા તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે મનુષ્યા
અઢી હજાર વર્ષોંની વાત છે. એક જણને સ્વપ્ન આવ્યુ. સ્વપ્નમાં જુએ છે કે લોકો પાણી માટે તરસથી તરફડે છે. પાછળ કૂવે કૂ બૂમેા પાડે છે. પાણી પીએ, પણી પીએ, પણ લેાકેા પાછળ જોવાને બદલે આગળ જ બૂમે પાડતા દોડતા જાય છે. સ્વપ્ન પૂરૂ' થયું. તે કોઇ મહાત્મા પાસે જઇને સ્વપ્નનું રહસ્ય પૂછે છે. મઠ્ઠાત્મા કહે છે કે ભાઇ ભવિષ્યને આવે પડતા કાળ આવવાને છે. સાધુ-સાધ્વી- સંત-માહત્માએ ભૂમે। પાડતા પાછળ -પાછળ ઘૂમશે પરંતુ લેકે આગળ જ દે:ડશે. ગુરૂ ભગવંતા પેાતાની વાણીરૂપી પાણી પાવા માટે પાછળ દોડશે. પરંતુ લોકો
સખ્યાતા જ હેાવા છતાં દેવા અસંખ્યાતા ઉત્પન્ન થાય છે
બ્રહ્માની ઉત્તરમાં બેગકાંગ નામનું શહેર આવેલુ છે ત્યાં બુદ્ધની પ્રતિમાં છે, તે મૂતિ ૫ ટન સેાનાની બનાવેલી છે. ૫૬ મહુને એક ટન. સાચી ઉપાસનાથી મૂતિ દ્વારા પણ ઘણા પાણીને પીએ નહીં શકે. ઘરેણાં જેવા મેટાલેાકા તરી જાય. મૂર્તિમાં સાક્ષાત પરમાત્માનાં
આભૂષણા કેણુ પહેરી શકે ? જે શેઠીયા હાય
માણુસ દશન કરી શકે છે. જ્યારે તેને આભે લાસ

Page #8

[આત્માનંદ પ્રકાશ ઉચ્ચ કેટીન બને ત્યારે.
૧. અશુદ્ર-શુદ્ર ન હોય અર્થાત્ છીછરો ન હોય. અષાડ વદ ૧૫ (અમાવસ્થા)
૨. રૂપવાન-પાંચ ઈન્દ્રિયથી પરિપૂર્ણ હેય. બધા માણસો સુખમાં ભાગીદાર થવા આવશે. ૩. પ્રકૃતિ સૌમ્ય-સ્વભાવે શાંત, નમ્ર હોય. જ્યારે એ જ માણસો દુઃખમાં આવે ત્યારે ? ક. લેકપ્રિય–લેકેમાં પ્રિય હોય, ધમી માણસ અરે ! સગો ભાઈ પણ દુઃખ આવતાં દૂર થઈ મોટા ભાગે લેકેમાં પ્રિય જ હોય છે. જાય છે. આવું સંસારનું સ્વરૂપ નજરે જોવા પ, અકર-નિષ્ફર ન હોય, દયાળુ હોય. છતાં પણ મનુષ્ય એમાં જ ર-પ રહે છે. કારણ સાંભળ્યા પછી ચિતન નથી કરતા. જ્યારે
: ૬. પાપભીરૂ-પાપથી ડરનારે હોય.
" " માણસને આ સંસાર પર અજપ પેદા થશે છે. કૃતન-લુ ન હોય, ઉપકાર પર અપકાર ત્યારે જ આ સંસારની ઘટમાળ પૂરી થશે.
કરનાર ન હોય હેમચંદ્રાચાર્ય કહે છે... તે બીજાની હાલત ૮.
. ૮. દાક્ષિણ્ય-શરમાળ હોય. બે આંખની શરમથી જોઈને દુઃખી થાય છે અહા ! બિચારા કેવા પણ માણસ સુધરી શકે. પીડાય છે? એ પ્રમાણે બોલે છે પરંતુ તેને એમ ૯ લજજાળુ-હું આમ કરીશ તે મારૂ ખરાબ કેમ ખ્યાલ નથી આવતે કે એવી બિચારા જેવી દેખાશે. શાસ્ત્રકારે લજજાને તે ગુણેની માતા દશા તારી પર્ણ થવાની છે. જે માણસ ગુણમાં કહે છે, લજજાવળે હેય. દરિદ્ર હોય છે. અર્થાત ગુણ હેતે નથી, તે ધર્મ
નથી, તેમ ૧૦. દયાળુ-યા એ ધમની માતા છે. દયાળુ હોય. કરવાને લાયક નથી. તે ધર્મ કરે તે પણ વિશિષ્ટ કેટીને ધમ તેના હાથમાં ન આવે. ગુણ સાથે 13
૧૧. મધ્યસ્થ–પક્ષપાતી ન હોય. દષ્ટિમાં સૌમ્યતા જ ધમ વણાયેલું છે. આજે પૈસાદાર માણસો
હોય. એમ માને છે કે આપણે ધમ કરવાની શી જરૂર ૧૨. ગુણાનુરાગી- સૌ કે બીજામાં દેષને જ છે ? જે ગરીબ-બિચારા-બેકાર હોય તેમના માટે જોતા હોય છે. ગુણને ગ્રહણ કરનારા વિરલા ધમ છે. બરાબરને? હવે સામાન્ય ધનવાન જ હોય છે. ગુણેને અનુરાગી હોય. માણસને જ્યારે ધમ સાંભળવાની ઈચ્છા થતી ૧૩. કથા-સારી બેઠકવાળો, સત્સંગવાળો, તેની નથી તે દેવલોકમાં દેવસુખ ભોગવતા દેવાને પાસે જ્યારે જોઈએ ત્યારે સારી વાત કયાંથી થાય ? અને કદાચ કઈ પૂવને આરાધક ચાલતી હોય. દેવ હોય અને સાંભળવાની ઈચ્છા થાય તે પણ ૧૪. સુપક્ષથી યુક્ત હોય- અર્થાત્ એની આજુ તેને કેટલું અંતર કાપીને અહીં આવવું પડે. બાજુ રહેનારા એટલે કે મિત્રો વગેરે માટે જ મહાપુરૂ કહે છે જે ધમની સામગ્રી
સુસંસ્કારી હોય. “સબત તેવી અસર.”
મારી હોય, બોબત તેવી અસ મનુષ્ય ભવમાં મળી છે. તે સામગ્રી કઈ ભવમાં કે કેઈલેકમાં નહીં મળે
૧૫. વિશેષજ્ઞ વિશેષ રીતે ધમને જાણકાર હોય. પશુ જીવનમાં તે ધમની કેઈ શકયતા જ ૧૬. સુદીઘદશી–હંમેશા વિચારને પગલું ભર.
ના હોય. નથી. માનવજીવનમાં પણ બે-ચાર ટકા માણસને ધમ સાંભળવાની રૂચિ હોય છે. ૨૧ ગુણથી ૧૭. વૃદ્ધાનુગ-વૃધ્ધને અનુસરનાર, વડલોની યુક્ત હોય તે માણસ ધમ કરવાને લાયક છે. આજ્ઞાને માથે ચડાવનાર હોય.

Page #9

મે--જુન-૯૮]
[૫૫
એક જણે સરખામણી કરેલી વન અને વિનય એ રત્નને શખવાનું પાત્ર છે. યૌવનની. વન કેવું ભયંકર લાગે છે. આ વન વિનયવાળ હોય. કરતાં પણ યૌવન વધારે ભયંકર છે. કારણ વનમાં ૧૯. કૃતજ્ઞ-બીજાએ કરેલા ઉપકારને સમજનારો રખડતાં રખડતાં ક્યાંક કેડી હાથમાં લાગશે. જ્યારે યૌવનમાં ભૂલે પડેલે માણસ આ જન્મ અને ૨૦. પરહિતચિંતક-બીજાનું હિત કરવાના સ્વભાવજન્મજન્મ બગાડશે.
વાળ હોય. ૧૮. વિનીત-વિનયી હોવો જોઈએ તસ્માત્ સર્વેષ ૨૧. લબ્ધલક્ષ-લક્ષ બાંધીને ચાલનાર હોય. જે
ગુણેનાં ભાજન વિનય ગુણરૂપી જે રત્ન માણસ કેઈપણ વાતનું લક્ષ બાંધે તે તે છે, તે રને રાખવા માટેનું પાત્ર કયું ? મંજિલે પહોંચી શકે. (ક્રમશઃ)
aggggggggggg : સાભાર સ્વીકાર : Bantuanguagw * જ્ઞાનચંદજી જેન સોનગઢ તરથી “સ્વાનુભૂતિ દર્શન (બહેનશ્રીની તત્વચર્ચા) રત્નત્રયી ટ્રસ્ટ (નરસીદાસ બ્રધર્સ ભાવનગર) તરફથી પૂ. આ.શ્રી રત્નસુંદરસૂરિજી મ. સા. લિખીત નીચે મુજબના ૩૫ પુસ્તક સભાને ભેટ મળેલ છે. (૧) સરવાળો નહિ પણ ગુણાકાર, બાદબાકી નહિ પણ ભાગાકાર નકલ -૩ (૨) પરીક્ષાની જિંદગી, જિંદગીની પરીક્ષા નકલ-૧, (૩) મુનિ તારી વૃત્તિ ન્યારી નકલ-૧, (૪) તર્કથી શ્રદ્ધા તરફ-૨, (૫) મુનિ તારી રુચિ ન્યારી નકલ ૩, (૬) આજે ખબર પડી કે નકલ-૨, (૭) પગલે પગલે પ્રકાશ નકલ૪. (૮) પ્રવચન ગંગા નકલ ૪, (૯) મોતને પડકાર મોતને પડકાર નકલ-૪, (૧૦) મુનિ ! તારી શક્તિ ન્યારી નકલ-૪, (11) ઓપરેશન નકલ ૪, (૧૨) યાત્રા, બિંદુથી સિંધુ તરફ. પૂ. આ.શ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજી મ. સા. (હ. હિંમતભાઈ મેતીવાળા) તરફથી “શાસન રન સૂરીશ્વરજી” * ગણિવર્ય શ્રી મહેયસાગરજી સંપાદિત “બહુરના વસુંધરા” હ, પૂ આ. શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરીશ્વરજી મ. સા. * પૂ. મુનિશ્રી ધમતિલકવિજયજી-જામનગર તરફથી “શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર તથા કલ્યાણ મંદિર સ્તોત્ર સટીક
ભ કર પ્રકાશન–અમદાવાદ તરફથી નીચે મુજબના પાંચ પુસ્તક ૧. પ્રેરક પત્ર પરિમલ ૨. કલ્યાણકારી
પત્રમાલા ૩. પ્રેરણા પત્રને સેનેરી પ્રકાશ ૪. શાંતિદાયક પત્રવેલી છે. તાત્ત્વિક પત્રવેલી. * શ્રી આત્માનંદ જૈન પંજાબી યાત્રીક ભવન-પાલીતાણા તરફથી “યશવી પ્રિયદર્શી સિતારે નકલ-૨
લેખિકા : સ વીથી હમીયાશ્રીજી મ. સા. કે આ.શ્રી યશોવિજયસૂરિજી મ. સા. સુરત તરફથી “તૃતીય કર્મગ્રંથ બંધ સ્વામિત્વ” લેખક : વીશ્રી
હર્ષગુણાશ્રીજી મ સા. * રનત્રયી ટ્રસ્ટ-મુંબઈ તરફથી “યાત્રા, બિંદુમાંથી સિંધુ તરફ ” લેખક : આ.શ્રી રત્નસુંદરસૂરિજી મ.સા.

Page #10

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
“પ્રભુ આટલું મને આપજે, ના રહે મુજને
કોઈ બંધન માયાતણું છેલ્લી ઘડી
મહેન્દ્ર પુનાતર
આ જગતમાં કઈ પણ વ્યક્તિ પિતાને છે. મુકિત એટલે સુખ અને દુઃખમાંથી પર થવું. જોઈએ તે બધું જ પ્રાપ્ત કવી શકતી નથી. દરેક સુખ અને દુઃખ હેત છે. સુખ પછી માણસને પિતાને જે નથી મળ્યું તેનો અફસોસ દુઃખ અને દુઃખ પછી સુખ એ ઘટમાળ છે. હોય છે. જીવનમાં જે મળ્યું છે તેની કિંમત મનુષ્ય એ બંનેથી પર થઈને આનંદના સાગરમાં રહેતી નથી. માણસની પાસે જે કાંઈ છે તેને ડૂબકી મારવાની છે. “સંસાર એસકા પાની, સંતેષથી વિવેકપૂર્વક ઉપયોગ કરે અને જરૂરિ. પલકનમે ઉડ જાવે.” સંસાર ઝાકળના પાણી યાતો ઓછી રાખે તો જિંદગી સામે ઝાઝી ફરિયાદ જે છે. ઝાકળનું પાણી દેખાય પરંતુ ઊડી ન રહે. જીવનમાં પહેલું સુખ તે જાતે નર્યા. જતાં વાર લાગતી નથી. સમયને ઉપયોગ શરીર તંદુરસ્ત હોય, ઘરકુટુંબ અને જરૂર પૂરતું કે જોઈએ. સમય કોઈના માટે અટકતો નથી. ધન હોય આ પછી કેઈને દુઃખી થવાનું કારણ ભગવાન મહાવીરે અંતિમ ધર્મોપદેશમાં ગૌતમને નથી. બીજાની સાથે સરખામણી કરતા રહીએ તે સંબોધીને કહ્યું હતું કે “હે ગૌતમ, તું સમય દુઃખી થવાને જ વારે આવે. જે મળ્યું છે તેમાં સંતોષ અનુભવીએ તે જીવન સુખમય જ્ઞાનની પ્રથમ જત અંતરમાં જાગવી
જોઈએ, ત્યાં અંધારું હશે તે બહાર
પ્રકાશ નહી મળે. જીવન એ પ્રભુની સૌથી મોટી કૃપા છે. તેને સદૂ- - ઉપગ થ જોઈએ. સારું ભલાઈનું પરોપકારનું માત્રનો પણ પ્રમાદ ન કરીશ. જેવી રીતે કામ કરીએ, પિતાના થકી કોઈને દુઃખ ન આપીએ, કમલ શરદઋતુના નિમલ જલથી પણ અલિપ્ત પ્રેમપૂર્ણ વહેવાર રાખીએ અને પ્રભુભકિતમાં રહે છે. તેમ તું પણ તારી મમતા-આસકિતને લીન રહીએ તે જીવન અર્થપૂર્ણ બને અને ત્યાગ કર અને સંપૂર્ણ સનેહબંધનથી મુક્ત બની. મુક્તિનો માગ સરળ બને. સંત સૂરદાસજીએ કમલ કાદવમાં ઊગે છે છતાં કાદવથી અલિપ્ત ગાયું છે “અવસર બાર બાર નહી આવે, જાના રહે છે તેમ મનુષ્ય સંસારમાં રહેવા છતાં સંસા તે કછુ કરના ભલાઈ જનમ મરણ છૂટ જા !” રથી અલિપ્ત બનવાનું છે. હું કેવળ શરીર નહીં* મનુષ્ય દેહ મળે છે. પ્રભુભક્તિ કરવા માટેનો પરંતુ આત્મા છું એવું ભાન થાય ત્યારે મેહ બેકો મળે છે તે આ ભવ એળે ન જાય એ અને આસકિત અંદર પ્રવેશ કરી શકતા નથી માટેનું ભાથું બાંધી લેવાને આ સુંદર અવસર સંસાર ભલે બહાર રહે પરંતુ અંતરમાં આન

Page #11

મે જુન-૯૮]
સકિત પ્રગટવી જોઇએ. આત્માના આનંદ તે પેાતાના સ્વરૂપમાં સ્થિર થવામાં છે. અંદરથી દરિદ્ર માણસ બહારથી વસ્તુઓ વડે સમૃદ્ધ થયાનેા પ્રયાસ કરતા હોય છે. પરંતુ જે માણસ અંદરથી સમૃદ્ધ હાય તેને બહારના કશા આવરણની જરૂર પડતી નથી. જ્ઞાનની પ્રથમ જયાત અંતરમાં જાગવી જોઈએ, ત્યાં અધારું નશે તે બહારથી કયાંયથી રાની મળશે નહી. માત્ર આચરણ સારું હોય તેથી કોઇ નૈતિક બની શકે નહી. આ માટે આંતરશુદ્ધિની આવશ્યકતા છે. અ ંતરને બદલ્યા વગર ચરણુ બદલી શકાય નહી. આપણે બીજા માટે સારા હાઈએ, શુભ હાઈ એ એ પૂરતુ નથી. આપણે આપણામાં શુભ છીએ કે કેમ તે વધારે મહત્ત્વનું છે. બહાર માપા દેખાવ
છે, અ‘દર વાસ્તવિકતા છે.
મેટાભાગના માણસે પ્રભુભકિત મુકિત માટે નહીં પર'તુ કશુંક મેળવવાની અપેક્ષાથી કરતાં હાય છે. ભકિતમાં પશુ પ્રભુ સાથે સાદે થતે હોય છે. ‘હુ અમુક કાર્ય કરવા જાઉં છુ તે સફળ થશે તે। પ્રભુ હું તને શ્રીફળ વધેરીશ, માનતા માનીશ. ધર્માદા કરીશ.' અને ધારા કે પ્રભુકૃપાથી બધુ સફળ થઇ ગયું તા તેમાંથી છટકબારી શેાધી કાઢવાને પ્રયાસ થતા હોય છે. પ્રભુ ગમે તેટલુ' આપે તે પણ દેડવાનુ મુશ્કેલ અને છે. નસરુદીનની એક જાણીતી યંગ કથા છે, ‘નસરુઢીને ભગવાનને પ્રાથના રી. હે ભગવાન મને સાનાની ગીની મળશે તે હું તેમાંથી તને ૨૫
[૫૭
ટકા આપીશ. ભગવાને પ્રાથના સાંભળી અને તેને એક સેાનાની ગીની મળી. પરંતુ ગીની ઘસાઈ થયેલી હતી તેથી ઝવેરીએ તેને ૭૫ ટકા પૈસા આપ્યા. નસરુદીને પૈસા હાથમાં લીધા અને આકાશ તરફ જોઇને કહ્યું હે ભગવાન તું પાકે નીકળ્યા. તે તારા ભાગ પહેલેથી જ લઈ લીધે.' તૃષ્ણાને કારણે કશું છૂટતુ નથી. ૧૦ રૂપિયા મળે તે ૧૦૦ની આશા કરીએ છીએ અને ૧૦૦ મળે તે હજારની અપેક્ષા થાય છે. લાખે અને કરડો મળે તે પણ તૃષ્ણાને ત આવવાને નથી.
માણસ આંતિરક રીતે સમૃદ્ધ અને આનંદ સાર મને ના સાચું સુખ અનુભવી શકે બહુ ગમે તેટલું સુખ હાય પર`તુ અ'દર વલેપાત કેય, અશાંતિ હોય તે એ સુખ શા કામનું ? ઉતરાધ્યયનમાં જેમ કહ્યું છે તેમ દુઃખનું મૂળ – ઉત્પત્તિ સ્થાન મેહ છે, આસકિત છે, આક્રિતનું મૂળ
ગમે તેટલુ મેળવશુ' તે પણ તેના અ'ત થઈ ગયુ. કેશુ સાથે ખાવવાનું નથી. છે. છવન પૂરું થયું એટલે મધુ' પૂરુ સિકન્દરે આખી દુનિયા જીતી. ખૂબ ફૂટ્યુ પરતુ આ લૂંટમાંથી શુ` તે સાથે લઇ જઈ શકયા નહીં, તેણે કહ્યું કે મને જ્યારે કબરમાં મૂકે ત્યારે મારા બે હાથ બહાર રાખશે. જેથી દુનિયાને સમજાય કે દુનિયા છેાડતી વખતે સિકન્દ આમાંનુ ં કશું લઇ જઈ શકયેા નથી. માણસ મા દુનિયામાં આવે છે ત્યારે મૂઠી વાળીને
ગ્રહ છે, જે અકિંચન, ત્યાગી છે તે જ સાચા સુખી છે.
તૃષ્ણા છે, તૃષ્ણાનું મૂળ લાભ છે. લેાક્ષનું મુળ પરિમાવે છે અને જાય છે ત્યારે ખુલ્લા હાથે જાય છે, માણસ સમયના સદ્ઉપયેાગ કરતા નથી. તન, મન અને ધનથી જ્યારે સારે। સમય હાય છે ત્યારે ધમનું, સદ્ધર્માંનું ભાથું ખાંધતા નથી. ત્યારે જિ'દગી વીતી જાય છે અને પસ્તાવાના વારા આવે છે. આ અંગે એક એધકથા સમજવા
જેવી છે.
એક નટ અને નટી હતા. તેઓ નૃત્ય કરતા હતા અને લેાકેાનુ' મનરંજન કરતા હતા. એક દિવસ તેઓ એક રાજાના દરબારમાં જઇ ચડયા. તેઓએ ત્યાં એક મહિના સુધી કાર્યક્રમ કર્યાં. તેના કાર્યક્રમના છેલ્લા દસ હતે. રાજા કાંઈક આપશે એવી આશા હતી પરંતુ રાજા મહાકંજૂસ નીક્રન્ચે. તેણે કશું આપ્યું નહીં. ઊલટાના

Page #12

૫૮]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તેઓના પૈસા ખર્ચાઈ ગયા. તેથી નટી નિરાશ કીમતી વસ્ત્ર પણ મેં લેકોને આપી દીધું. થઈ ગઈ અને તેના પગ ડગમગવા લાગ્યા, એટલામાં નાના શબ્દોએ મને ઉગારી લીધા. નટે કહ્યું, ‘બહુત સમય બીત ગયે, થેડો રહ્યો નટની તાલ ભંગ ન કર.'
રાજાએ કુંવીને પૂછયું તે ગળાને હાર કેમ
આપી દીધે? તેણીએ કહ્યું “પીતાજી મારી ઉંમર “હે નટની આપણે જેટલો સમય રહેવાના થઈ ગઈ છે છતાં પણ પૈસાના લાભમાં દહેજની હતા તેમને મોટાભાગનો સમય વીતી ગયા છે. લાલચમાં તમે મારા લગ્ન ઠેલે જાવ છે. મને હવે માત્ર થોડા સમય માટે સમતુલન શા માટે વિચાર આવ્યા છે કે જીવનસાથીને શોધીને ગુમાવે છે. હવે કાયને બગાડવાને અર્થ શો ?' હું નાગી જા?'. ત્યાં નટના શબ્દ મેં સાંભળ્યા
આ શબ્દ સાંભળતાં ત્યાં હાજર રહેલા એક અને મારી શુદ્ધબુદ્ધ ઠેકાણે આવી. મેં વિચાર સાધુએ પિતાને મળેલી કીમતી કામળી તેમના કાર્યો તમે વૃદ્ધ થઈ ગયા છે. હવે કેટલા વર્ષ તરફ ફેકી. રાજકુમાર અને રાજકુમારી પણ આ જીવવાના. થોડા સમય માટે મારે શા માટે નૃત્ય જોતાં બેઠાં હતાં. નટના આ શબ્દોએ તેમના કુટુંબની આબરૂ બદનામ કરવી. આમ નટે મને હૃદયને પણ વીધી નાખ્યું. રાજકુમારે પિતાની પતનમાંથી બચાવી લીધી અને મેં તેને હાર આંગળીમાં સોનાની વીંટી અને રાજકુમારીએ આપી દીધો. પિતાના ગળાને હાર આપી દીધું.
ચમડી છૂટે પણ દમડી ન છૂટે એ જ અંદર વલેપાત હય, અશાતિ હેય રાજા આ જોઈને આભો બની ગયું. તેમણે કહ્યું તે બહારનું સુખ ગમે તેટલું હોય તે તમે બધાં શું ગાંડા બની ગયા છે લૂંટાવા બેઠા
પણ શા કામનું? છે.” રાજાએ માધુને કહ્યું મેં તને ખૂશ થઈને કીંમતી મળી આપી તે આ નાચવાવાળીને રાજકુમારને પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેણે આપી દીધી.
કહ્યું પિતાજી હું વિચારતે હતા તમે વૃદ્ધ થયા છે - સાધુબાબાએ કહ્યું “મે આખી જિંદગી છતાં હજુ રાજ્યની લગામ છેડતા નથી. રાજગાદી તપશ્ચર્યા કરી. ભગવાનનું નામ લીધું. ૬૦ વર્ષની મને સોંપતા નથી. તમારા મેહ જોઈને મને થયું ઉંમર થઈ. જરૂરત ઓછી કરી નાખી હતી. હું કે મારી યુવાની વીતી જશે છતાં મને કશું મળશે આ રાજદરબારમાં મહિનાથી છું. પરંતુ તમારે નહી. તેથી મેં તમારુ ગળું દાબી દઈને મારી આ વૈભવ અને વિલાસ જોઈને મને થયું કે નાખવાને વિચાર કર્યો હતો. ત્યાં નટના શબ્દએ રાજા ભગવાનનું નામ લેતા નથી અને કેટલું મને હલબલાવી નાખ્યો. મને ભાન થયું કે તમે તો સુખ ભેગવે છે, કેટલું ભેગું કરી રહ્યો છે. તેથી વૃદ્ધ થયા છે. આવી જીવીને કેટલા વર્ષ જીવશે. હું વિચારતે હતું કે આ સાધુજીવન છોડીને હું એ પછી તે બધું મારું જ છે ને? આટલા વર્ષો પણ ભેગ ભોગવી લઉં ત્યાં નટના શબ્દ મારા ધીરજ રાખી હવે થોડા સમય માટે આ કંલક કાનમાં પડ્યા બહુત સમય બીત ગયે, ડો રહ્યો. મારા માથા પર શા માટે લગાડવું? નટે મને પાપઅને મારા મનમાં પ્રકાશ પડે. આટલાં વર્ષો માંથી ઉગારી લીધું એટલે મેં તેને મારી સોનાની મેં તપશ્ચર્યા કરી છે અને હવે થોડા માટે મારે વીંટી આપી દીધી. અવતાર બગાડું અને મારી પાસે રહ્યું હું (અનુસંધાન ટાઈટલ પેજ ૩ ઉપર)

Page #13

મે-જુન ૯૮]
[૫૯
મોહનભાઈના મનમોહક અનુભવો
| [ જેના હૈયે નવાર તેને કશે શું સંસાર” પુસ્તકમાંથી-સાભાર)
શ્રી મોહનલાલ ધનજી કરિયા મુ. પ. લાયજા મોટા, તા. માંડવી-કચ્છ
અનહદુ પુણ્યદયના લીધે જૈન કુટુંબમાં જન્મ મેળવેલી સામગ્રીથી જીવનનિર્વાહ કરાય તે જ પૂરી થયો. સાથે સૌ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓનાં સંસ્કાર મળ્યા શુદ્ધિ થાય. ધર્મની શરૂઆત માર્ગનુસારીના પહેલા નવકારથી બધું જ મળે અને રોગ-શોક ભય વગેરે ગુણ ૧ ન્યાયસંપન્ન વૈભવ' એટલે કે ન્યાયથી મેળવેલ અનિષ્ટ તત્તવો દૂર થાર એમ જાણવા મળ્યું હતું. સામગ્રીથી થાય છે. આ માટે જરૂરિયાત ઓછામાં તેથી બાળપણમાં સંકટના સમયે નવકાર ગણતા ને ઓછી હોવી જોઈએ એમ લાગતાં એ દિશામાં પ્રત્યને સંકટ દૂર થતું.
આદર્યા અઢી મહિના સુધી બાજને રોટલો ને પાણી બારેક વર્ષની વયે લાલબાગમાં એક મવાલી છે ?
બે વખત ને દેઢ મહિના સુધી ફક્ત બાફેલા મગ દબડાવવામાં ન ફાળે તેથી હંટર કાઢી મારવા આવે.
એક જ વખત જમ. ફાવી ગયું. આયંબિલ કરીને ત્યારે હંટર ફૂટવીને મેં તેને સામે ફટકાર્યો. તે રડતે
જીવી શકાય એવી શ્રદ્ધા બેઠી સસ્તા અને ટકાઉ કપડાં જઈને પિતાના સરદારને તેડી આવે છે તે ઘર
પહેર્યા, એકંદર મારો એક દિવસને ખર્ચ ૨૦ ન. પૈ. જદને પલંગ નીચે સંતાઈ ગયો ને નવકાર ગણવા
જેટલે આવતો. તેમાં ૩૦ પૈ નું દૂધ ઉમેરવાથી લાગે. દાદીમાએ તેમને મનાવી લીધા. આમ મહા
આરામથી જીવી જવાય એમ લાગ્યું. સદ્દભાગ્યે પત્ની સંકટમાંથી બચી જવાથી નવકાર ઉપરની મારી શ્રદ્ધા
અને પુત્રીને પણ સાથ મળે. મજબૂત થઈ.
આવક માટે મોટાં વાહનો હક્કાનું લાયસન્સ મને ગુસ્સો બહુ જ આવે, જે મને પસંદ
મેળવ્યું ત્યારે મને ૨૪ વર્ષ થયેલાં. ધંધામાં હરિફાઈ નહોતું. સુધરવા માટે હું દરરોજ પ્રતિક્રમણ, ચૈત્યવંદન,
હેવાથી અપ્રમાણિક થવું પડતું. એટલે મેં ધ
છોડે. તેથી મારા ભાગને નફે પિતાના ફાળે જવાથી સામાયિક, તપશ્ચર્યા, વ્યાખ્યાનશ્રવણ, ધાર્મિક વાચન કરતો છતાં ગુસ્સો ઘટ નહિ. લગ્ન પછી એકવાર
ટેક્ષ વધુ ભરવો પડે આથી ભાઈએ મને સમજાવ્યું પિતાજીને પણ લપડાક મારી હતી તથા દોઢ વરસની
ની કે તારા ભાગથી તારા ખર્ચ કરતાં વધારે ટેક્ષ બચી
એ જાય છે તેથી તારું કુટુંબ અમને બેજારૂપ નહિ થાય. પુત્રીને પણ મારતા. ઘરમાં પણ આ પ્રકારનો ગુસ્સો : જોઈને પત્નીથી રહેવાતુ નહિ અને કહેતી કે “આટલો મે ફરીથી ભાગ ચાલુ કર્યો, ત્યારથી ધંધો સંભાળવવામાં બધે ધમ કરવા છતાં ગુસ્સો કરે છે. તે ગ્ય નથી ? જે સમય જતા તે બએ અને આખો દિવસ ધાર્મિક
આ વાચન ચિંતન થતું રહ્યું.. હુ કહે, “સારા હેતુથી ગુસ્સો કરું છું તેથી ખરાબ ન ગણાય.” ૨૩ વર્ષની વયે જાણવા મળ્યું કે, શુદ્ધિ “પત્ની બીમાર થતાં ગામના તથા શહેરના ડોકટરે જાળવવાથી ધન આરાધના જલદી ફળે. ન્યાયપૂર્વક દ્વારા ક્ષયનું નિદાન થયું. સારવારરૂપે ૯૦ જેફનો

Page #14

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
લીધાં પણ સુધારો ન થયો. ત્યાં એક સાધમિક મિત્રે જાતનિરીક્ષણ કર્યું તે જણાયું કે “કઈ મરું બગાડે પુસ્તકમાંથી જડેલ ઉપાય કહ્યો, “ોગ મટાડવા નવકારનાં તે પણ તે સુધરે ને સુખી થાય એવા ભાવ રહ્યા પાંચ પદ અક્ષરેઅક્ષર ઊંધા ક્રમથી ગણવા.” મેં તથા કરે છે.” પત્નીએ ઊંધા નવકાર ગણવાનું ચાલુ કરી દીધું. તેના પ્રતાપે મુંબઈ જઈને નિષ્ણાત ડોકટરને બતાવતાં
૩૭ વર્ષની વયે તા. ૬-૧-છનાં અમારા છે એ જાણવા મળ્યું કે ક્ષય નથી ન્યુમેનાઈટી ને ડાધ છે.
બળદને રજકાથી આફરો થયો હતો. માણસે કહ્યું કે કમીપેનની સામાન્ય ગળી ખવડાવી અને સારું
અઠવાડિયા પહેલા એક મજબૂત માયને રજકથી થઈ ગયું.
અફરે થયા હતા ને તરત જ મરી ગઈ હતી. સારવાર
કરવા જેટલો પણ સમય ન મળે. મેં તતકાળ બધાને ૨.૮ વર્ષની વયે પંડિત ધીરજલાલ ટોકરશી શાહની સારું થઈ જાય એ ભાવના સાથે નવકાર ઉલટી બાળગ્રંથાવલિની ત્રણ પુસ્તિકાઓ, ૧. મહાત્માને સમજવાનું ચાલુ કર્યું. પંદરેક મિનિટમાં નવકાર મેળ ૫ ૨. મન છતવાને માગ અને ૩ સિદ્ધિદાયક સમજી લીધે. ત્યારે જોયું તો બધા બળદોને સારું સિદ્ધચક્ર વાંચવાથી નવકારનું વર્ણન મને ગમી ગયું. થઈ ગયું હતું. દરરોજ સમજપૂર્વકનવકારનું વર્ણન વિચારવાનું શર કરી
આ પછી અમારી વાડીના ચોકીદાર શંભુ દીધું. પહેલાં ૨૦ મિનિટ લાગતી પણ જેમ જેમ નવું બારોટની ફેક એક બાજુ વળતી ન હતી, તેને બારેક જાણવાનું મળતું ગયું તેમ તેમ સમય વધુ લાગતા
દિવસ થઈ જવાથી ચિંતા કરવા લાગે છે. તેને ગયે. દરરોજ એક વખત નવકાર સમજી જતા જા
સારું થઈ જાય એવા ભાવ સાથે ઉલટે નવકાર ટૂંકમાં કલાક લાગવા માંડયા. એ પૂરું થયા પછી ૧૧
સમજી ગયે. અમે છૂટા પડયા પેલે ઘરે પહોંચ્યો વાગે દંતશુદ્ધિ, સ્નાન તથા ભેજન વગેરે થઈ શકતું.
ત્યારે ખબર પડી કે ડેક તદ્દન સારી થઈ ગઈ છે. આની જબરી અસર થઈ. છ મહિનામાં ગુસ્સો ઘણો જ ઘટી ગયો. ધર્મને આદેશ પાળત થયે. ને ૨૬ પ્રત્યક્ષ પ્રમાણેથી બંને પુત્રી અને પત્નીને પણ વર્ષ જ દમન યાધિ મટી ગયે. જેને ડેફટએ નવકાર સમજી જવાની ઇચ્છા જાગી, ૧૯૭૧મ માર્ચથી અસાધ્ય કહ્યો હતે.
ઓગસ્ટ સુધી દરરોજ દોઢ કલાક સમજાવ્યું અને હવે મારું વતન સુધય, તેથી સૌના માટે તેઓ પણ નવકાર સમજવાની આરાધના કરતા થઈ તરફ અણગમે ઘટવા લાગ્યો. મારી બુદ્ધિમાં ગયા. વધારે થવા લાગે. અને તે સંદબુદ્ધિ થતી ગઈ, અમુક કષ્ટો આપણું ભલા માટે હોય છે. મારી તેથી લેકોમાં આદર પામે.
લાંબી બીમારીના કારણે હું ધર્મ તરફ વળે છું મને સિદ્ધિઓ અને લબ્ધિઓની જરૂર જણાતી
તો એટલે “ભલું કરનાર મુશ્કેલીઓ સિવાયની મુશ્કેલીઓ પણ જયાં સુધી એને દુરુપયોગ મારા હાથે થાય એમ દૂર થાય એવી ભાવના સાથે નવકારનો પ્રયોગ કરવાનું હોય ત્યાં સુધી તે ન મળે તે સારું એવી ભાવના નક્કી કર્યું. રહેતી. ૩૬ વર્ષની વયે ધર્મજના જાડેજા નીભાની લાયજાથી પગપાળા સંધ સુથરી પહેઓ ત્યારે ગળાની તક્લીફ મટે તે સારું એવા ભાવ થતાં ગળાને સંઘપતિની માળ હીરબાઇ જેઠા ખેતુને પહેરાવતી વખતે હાથ અડાડશે કે તરત જ ઠંડક પસાર થવાનો અનુભવ હાજર રહેવા અમે જીપ ગાડીમાં જતા હતા, ત્યારે થતાની સાથે સારું થઈ ગયું. અણધાર્યો બનાવ હતો બાઢા ગામમાં પહોંચ્યા ને વાળવા છતાં ગાડી વળી પણ મને થયું કે મારામાં શક્તિ પ્રગટ થઈ હશે. મેં નહિ બ્રેક મારીને ભીત તરફ જતાં રોકી. હવે સથરી

Page #15

મે-જુન-૯૮] સુથરી નહિ જવાય એમ લાગ્યું. નવકાર ચાલુ કરી હવે તે પોતાના ધર્મનાં તેની ભક્તિ કરે છે અને દીધો. પાછી હલકી જે તે ચાલી. વાળી જોઈ લે કેની સેવા કરે છે. તે વળી. સંભાળપૂર્વક સુથરી સુધી હાંકી ગયા ત્યાં કોઈનાં નિકાચિત કર્મો હોય ત્યારે તેની તકલીફ ઓળખીતે ડાયવર હતું તેને ગાડી તપાસી જોવાનું દર થઈ શકે એમ ન હોવાથી મેં પ્રયત્ન કર્યા છતાં કહી અમે ઉપાશ્રયમાં પહ, ડ્રાયવરે બીજા ડ્રાયવરને
છે આ નવકાર પૂરો થઈ શક નથી અમારી વાડીની તેડીને જપ હાકી જોઈ પણ થોડું ચાલીને પૈડાં
- કુતરી ખાઈ શક્તી ન હેવાથી તેને સારું થઈ જાય આપે આપ વળી જતાં તળાવની પાળ પર ચડી ગઈ એવા ભાવ સાથે નવકાર સમજવા પ્રયત્ન કર્યો. હું અને પડખે પડી ગઈ. વાળવાનું સ્ટીઅરિંગ કામ કરતું આખે નવકાર પૂરે કરી ન શકો. થોડા દિવસે તે ન હતું. બધાને નવાઈ લાગી કે બાડાથી સુથરી સુધી મરી ગઈ, સેવળાની સળીઓ ભેંકાવાથી તેના ગળામાં આ ગાડી કેમ આવી શકી ? એ ડ્રાયવરને જયારે સડે થઈ ગયો હતો. આયુષ્ય વધુ ન હોય કે મજબૂત મગજની તકલીફ થઈ ત્યારે ડોક્ટરએ કહેલું કે, ન હોય તેને બચાવવા મુશ્કેલ છે. છિદગીભર એ લાંબું અંતર ચાલાવી શકશે નહિ. એક સાથે પંદર ભાલ જ ચલાવી શકશે. તેણે મને મંત્ર
યાપી છો. તેણે મને મંત્ર એક સાધવીએ દીક્ષા પહેલા પોતાના ખરજવા માટે દ્વારા સાજો કરવાની વિનંતી કરી. મેં નવકાર સમજ મને પાણી મંત્રી આપવાનું કહ્યું હતું. મેં પાણી વાનું શરૂ કર્યું અને તેને પિતાની ઉપર પીંછ ફરતે પકડીને સમજતાં આખે નવકાર દૂર કરીને તે પાણી જણાયો. પાછળથી તેને તદ્દન સારું થઈ ગયું. તેમને આપતાં તેમને સુધારો જણાય. આથી બીજી
નવકારના પ્રતાપે મારી પવિત્ર ઇચ્છાઓ તરત વખત પાણી મંગાવી ગયા. સારું થઈ ગયું. ફળવા લાગી છે. જ્યારે લાયજાના દેરાસરની એક એક હરિજનલી ગ્યતા જોઈને જીવનના રહા પ્રતિમાની હીરાની ટીલડી ચોરાઈ ગઈ હતી ત્યારે મે સમજખ્યાં. તેનાથી તેનું જીવન નીતિ અને મમય ભાવના ભાવી કે, લઈ જનારને સદબુદ્ધિ સુજે અને થઈ થયું છે. એક નાસ્તિક ગણાતા હાઈસ્કૂલના હેડ. પાછી મૂકી જાય, દશેક દિવસમાં કઈ ટીલડી પાછી માસ્તરને નવકારની સમજણ તેમના શાસ્ત્રના આધારે મૂકી ગયું. જેમાં માત્ર એક લાલ કણ ઓછો હતો. સમજાવતા મહાઆસ્તિક થઈ ગયા છે.
વડીલની સગવડ માટે યાત્રાએ જવા અને એક હાઈસ્કૂલના મુખ્યશિક્ષિકાને સિદ્ધ અવસ્થા વ્યાખ્યાન સાંભળવા જવા વધુ સારી માડી હોય તે સમાવવાથી તેમને સિદ્ધ થવાની ઝંખના જાગી છે. સારું એમ મને લાગ્યું અને મારા ભાઈએ બે મહિનામાં
નવકારને સમજવાનું શીખવવાથી ઘણાના જીવન પિન,ની મેળે જ સારી ગાડી મોકલાવી દીધી
બદલાઈ ગયા છે. મંદબુદ્ધિવાળાની બુદ્ધિમાં વધારો એક યુવાનના ગળામાં મોટી ગાંઠ નીકળી હતી. થયેલ છે. સદ્દબુદ્ધિ થઈ ગઈ છે. જેમને ધાર્મિક દવાથી મટી નહિ. તેને જોયો ત્યારે મને થયું તેની ક્રિયાઓ વેઠ લાગતી હતી તેમને રસથી ભરેલી લાગવા ગાંઠ મટી જાય તે સારુ. એ નિમિત્તે નવકાર એક માંડી છે. વખત સમજી ગયો. થોડા સમય પછી તેની ગાંઠ ટી આવા કલિયુગમાં પવિત્ર થવા માટે આસ્તિક થઈ ગઈ હતી.
જનારાની સંખ્યા વધતી જાય છે એ ખરેખર મોટામાં અમારા વિસ્તારને જબરો ચર ચોરી કરવાનું મોટા ચમત્કાર જણાય છે. જરૂર છે. તેમને સહાય બંધ કરે એવા ભાવ જાગતાં મેં નવકાર સમજીને કરવાની. નવજારના ભાવગુણો વિષે સમજાવવાની પર કર્યો. બે વર્ષે તે ચરે ચોરી કરવાનું છોડી દીધું. વ્યવસ્થા થઇ શકે તે કંઈકનું કલ્યાણ થઈ જાય એમ છે.

Page #16

આજે જ મંગાવો.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા - ભાવનગર દ્વારા પ્રકાશિત શ્રી તીર્થંકર ચારિત્ર [ સચિત્ર]
: સંપાદિકા : ડે, પ્રફુલાબેન રસિકલાલ વેરા એમ.એ. (અંગ્રેજી), એમ એડ, પી.એચ.ડી (શિક્ષણ)
: પ્રાપ્તિસ્થાન શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
બડિયાર હટલ સામે, ખારગેટ, ભાવનગર, કિંમત રૂ. ૧૫-૦ ૦[સ્ટેજ ખચના રૂા. ૩૦-૦ ૦ અલગ]
-: આ ગ્રંથની વિશિષ્ટતાઓ :* ચવિસે તીર્થકર ભગવતેના પ્રત્યેક ભવે સવિસ્તારપૂર્વક આલેખવામાં આવેલ છે. - એવિસે તીર્થકર ભગવતેના નયનરમ્ય રંગીન લેમીનેટેડ ફોટાઓ. જ સિદ્ધચક્ર ભગવતેને ફેટ + હંકાર યંત્ર * નિર્વાણભૂમિ.
યક્ષ-યક્ષિણીઓના ફોટા તેમજ દરેક ભગવતેની સ્તુતિ. ન ઉપરાંત અનંત લબ્લિનિધાન ગુરુ ગૌતમસ્વામી, ન્યાયાભાનિધિ પૂ. આચાર્યશ્રી વિજ્યાનંદસૂરીશ્વરજી મ. સા., શાસનસમ્રાટ આચાર્યદેવશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા., શાસન પ્રભાવક પૂ. આચાર્યદેવશ્રી વિજયતીપ્રભસૂરીશ્વરજી મ. સા.
તથા શાસનદીપક, આ દેવશ્રી વિજયનપ્રભસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના રંગીન ફોટાઓ છે દરેક ફટાઓ પાછળ ફેટા સૌજન્ય દાતાઓના શુભ નામ, દરેક તીર્થકર ભગવતેની
સ્તુતિ, ચૈત્યવંદન, સ્તવન અને થાય પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે, * * પાછળના પેઈજેમાં દરેક ભગવાનને પરિવાર તથા એવિસે તીર્થકર ભગવાનની
સંપૂર્ણ વિગત દર્શાવતે કઠો પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે. . * સભાના પેનશ્રીઓ તથા આજીવન સભ્યશ્રીઓએ રૂ. ૩૦-૦ ૦ M ૦. થી
મોકલ્યું આ પુસ્તક ભેટ રૂપે મોકલવામાં આવશે.

Page #17

મ-જુન-૯૮] માનવતા સૌથી મોટે ધર્મ
– નગીનભાઈ શાહ ( કોઈમ્બતુર )
શહેરના જીવનમાં કોઈને કુરસદ નથી કાંઈ પણ બનાવ બને તે લોકે તમાશો જેવા ઊભો રહે છે પરંતુ કેઈ મદદે આવતું નથી. આ એક પ્રસંભ જોવા મળે અને માનવતાના દર્શન થયા. ચેન્નાઈ ખાતે એક અકસ્માતમાં એક યુવાનને ગંભીર ઈજા થઈ હતી અને તે સાક પર પડયો હતે. લેકે તમારી જેવા શેઠી વાર ઊભા રહેતા હતા અને ચાલતી પકડતા હતા. પરંતુ કોઈને તેને હોસ્પીટલમાં લઈ જવાનું સૂઝતું નહોતું.
કેટલાક માણસો પસાર થઈ ગયા કેટલાકને તે એ બાજુએ જોવાની પણ ફુરસદ નહોતી. આ દરમિયાનમાં એક શાકવાળી બાઈ શાક વેચીને ખાલી ટોપલે હાથમાં લઈને ત્યાંથી પસાર થઈ અને ત્યાં ટોળું જોયું એટલે ઊભી રહી અને તેણે આ દ્રશ્ય જોયુ અને તેનું દિલ દ્રવી ઉઠયું. યુવક ઈજાથી બેભાન બનીને કણસતો હતે. પેલી બાઈ લેકેને એક બાજુ ખસેડીને ત્યાં આવી અને ત્યાં ઊભા રહેલા માણસને આ યુવકને હેસ્પિટલમાં લઈ જ્યા વિનંતી કરી. મદદ કરવાની વાત આવી તે બધા લોકો એક પછી એક સરકી ગયા. પરંતુ પેલી બાઈએ હિંમત ગુમાવી નહીં. તેની પાસે વધારે પૈસા પણ હતા નહીં પરંતુ હિંમત અને માનવતા હતી.
તેણે ત્યાંથી પસાર થતા ટેક્ષવાળાઓને વિનંતી કરી અને કહ્યું મારી પાસે પૈસા નથી પરંતુ આ મંગળસૂત્ર છે તે વેચીને ભાડું ચૂકવી આપીશ, પરંતુ તું આ યુવકને જલદીથી હોસ્પીટલમાં લઈ જ. એક ટેકક્ષિીનાળે સંમત થયા અને તેણે અને પેલી બાઈએ સાથે મળીને યુવકને ટેક્ષીમાં ચડાવ્યો અને તે બંને તેને હોસ્પીટલમાં લઈ ગયા. યુવાનને જાન બચી ગયે. ડેકટરે આ યુવાનની નામ અને સરનામું પૂછયું પેલી બાઈ અને ટેક્ષી ડ્રાઈવરને એનું નામ અને સરનામાની પણ ખબર નહોતી. ડોકટર આશ્ચર્ય પામ્યા. પેલી ગરીબ સ્ત્રીને કહ્યું. યુવકને જાન બચી ગયો તેથી મારા મનમાં શાતા વળી છે. હું આ મંગલસૂત્ર વેચીને તમારી ફી ચૂકવી દઈશ. ડોકટરનું હદય પીગળી ગયું. તેમણે કહ્યું, “બહેન મને શરમાવ નહીં મારે કશી ફી લેવાની નથી. તું ગરીબ થઈને આટલે ભેગ આપી શકે તે હુ માનતા કેમ ભૂલું?”
આ પછી પેલી બાઈ એ ટેલીવાળાને આભાર માન્યો અને મંગલસૂત્ર વેચીને ટેક્ષીભાડું ચૂકવી દેવાની તૈયારી બતાવી તે તેણે પણ પૈસા લેવાની સાફ ના પાલ અને તે ચાલ્યો ગયો,
પિલી ગરીબ શાકભાજી વેચવાવાળી બાઈ સાંજ સુધી હોસ્પીટલમાં રહી અને યુવાન ભાનમાં આવ્યો અને ભય દૂર થયે ત્યારે ડોકટરને તેની સંભાળ રાખવાની ભલામણ કરીને ઘેર ગઈ. તે આકારના શબ્દો કે પ્રશંસા સાંભળવા માટે પણ ઊભી રહી નહીં. તેણે પોતાનું કર્તવ્ય બજાવ્યું હતું તેને તેને અપાર આન દ હતે.
જીવનમાં માણસ જ્યારે સારું કામ કરે છે ત્યારે તેને અપાર આનંદ હોય છે. પૈસા હોય તે જ માનવતાનું કાર્ય થઈ શકે છે એવું નથી. ગરીબ સાધારણ માણસ પણ ધારે તે સેવા, સહાયના અને માનવતાનું કાર્ય કરી શકે છે. સૌથી ઊંચે માનવધર્મ છે તે વગર જીવન વ્યર્થ છે.

Page #18

૪]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
સાધર્મિક ભાઈ–બહેને વાંચી–વિચારી અમલમાં મુકવા જે અમૂલ્ય અનુરોધ
– કનુભાઈ એચ. શાહ-ભાવનગર,
એક વખત જેન સમાજ ચા-બીડી વગેરે વ્યસનથી સર્વથા મુક્ત હતા. આજે આ બદીઓ જૈન સમાજમાં પ્રવેશ પામી ચૂકી છે. એક વખત જેન બંધુ કંદમૂળનું નામ સાંભળતા ઉબકા ખાતો હવે તેને ઘરે આજે કંદમૂળની સેઇ સામાન્ય બની ગયા છે. જીવદયા અને અહિંસાના પરમ ઉપાસક અને પ્રચાર જૈન યુવકે એક વખત કતલખાના બંધ કરાવવા આંદોલન કરતા હતા. આજે તે જ યુવકે ઇંડા-મટન-બીરીયાની-આમલેટ વગેરે ખાતા જરાય શરમ કે સંકેચ અનુભવતા નથી. હજી વધુ મોડું થાય તે પહેલા આ બધા અનિષ્ટોથી જેને સર્વથા મુક્ત કરવાના પ્રયત્નો કરી છૂટવાનો સમય પાકી ગયેલ છે. - આજે બહેનોમાં સૌદર્યો પ્રસાધનો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે, મોટા ભાગના સૌંદર્ય પ્રસાધનો પશુ-પક્ષીઓ પર કુર અત્યાચાર કરી, તેના અંગ ઉપાંગમાંથી તૈયાર કરવામાં આવે છે. આવી કુરતાભરી હિંસાથી બનાવાયેલ પ્રસાધનને પગ આપણી જૈન બહેને
સર્વથા બંધ કરે તેવા પ્રયત્ન કરવાની તાતી જરૂર છે. (૨) આજે ધમમાં વ્યવહાર વધી ગયું છે અને વ્યવહારમાંથી ધર્મને દૂર હડસેલી દેવાય છે,
ધાર્મિકક્ષેત્રે આડંબર વગેરેથી સર્વથા દૂર રહેવું જોઈએ. તેને બદલે ધાર્મિકક્ષેત્રે આડંબરઆરંભ-સમારંભ વગેરેનું પ્રમાણ વધી ગયું છે. આમાં આમૂલ પરિવર્તન લાવવાની જરૂર છે. ધર્મમાંથી આબરને-વ્યવહારને અને આરબ-સમારંભને તિલાંજલી આપવામાં આવે અને વ્યવહાર ધર્મના જે સિદ્ધાંત તથા શાસ્ત્રની આજ્ઞાઓને અનુરૂપ બને તેવા
પ્રયત્ન આજે કરવાની ખૂબ જરૂરી છે. (૩) તપશ્ચર્યાની આરાધના, પૂજા-પુજનોની આરાધના વગેરે ધમક્રિયાઓનો પાયો આજે
પ્રભાવના થઈ ગયેલ છે. આ વલણમાં પરિવર્તન આણવું જરૂરી છે. તપશ્ચર્યા અને ધમ. કિયા પૂજા-પૂજન વગેરે એક માત્ર પિતાના આત્માની શુદ્ધિ માટે અને કર્મોની નિજાથે વિશુદ્ધ ભાવે કરવાની ભાવના માટે છે. આજે આપણા સમાજમાં ક્રિયાઓનું જોર વધ્યું છે, પણ સમગૃજ્ઞાનની આરાધના પ્રત્યે ઉપેક્ષા સેવાઈ રહી છે. સામાયિની આરાધનામાં શાસ્ત્ર જ્ઞ સૂત્રોનું જ્ઞાન લેવામાં આવે, તેના અર્થ, શબ્દાર્થ, ભાવાર્થ, અર્થોનું વિસ્તરણ, અથ' મિમિંસા વગેરે કરવામાં આવે, લીધે જ્ઞાન સંબંધીત પ્રશ્નો પૂછી શંકાઓ દૂર કરવામાં આવે વગેરે. સાથે ધમકથા કહેવાય, સંભળાય એવું થવું જોઈએ. તેને બદલે આજે નવકારવાળી ગણવાને સહેલે અને બિનજવાબદાર માગ સ્વીકારાયો છે તેમાં પણ ત્રુટીઓ છે. નવકારવાળી તે શરીરને અડવી ના જોઈએ. છાતી-હૃદય સામે હાથ રાખી ડુંટી સુધી મણકા ફરે તેવી નવકારવાળી

Page #19

લેવી જોઈએ. નવકારવાલી-વસ્ત્ર - જમીન કે કઈ ચીજ વસ્તુને અડવી ન જોઈએ. કટાસણુ” અને નવકારવાળી કેાઇને અપાય નહિ. અને કેઈ બીજાની લેવાય નહિ. તેવુ થાય તેવા પ્રયત્નો કરવા જોઈએ. સામાયિકમાં સ્વાધ્યાય કરવામાં આવે. સમ્યગજ્ઞાનના પુસ્તકોનું વાંચન કરવામાં આવે. જીવવિચાર- નવતત્વાદિનો અભ્યાસ કરવામાં આવે તે પર ભાર મુકવાની ખાસ જરૂર છે. ક્રિયામાં જ્ઞાન હોય અને જ્ઞાનપૂર્વકની ક્રિયા હોય અને વળી આ બને સાથે આત્માનું જોડાણ હોય-ઉપગ હોય તે મેક્ષ અહીજ છે એ વાતની આરાધકને દેઢતા કરારવાની છે.
( અનુસંધાન પાના નંબર ૫૮ નું ચાલુ ) .
આ ત્રણેની વાત સાંભળીને રાજાને બોધ થયા. આવતો જાય તેમ આંખ ખૂલતી જાય છે. પરંતુ તેના આંતરચક્ષુ ખૂલી ગયા તે પણ વિચારવા લાગ્યા ત્યારે ઘણું મોડું થઈ ગયું હોય છે. પ્રભુને પ્રાથએ૬૫ વર્ષના જીવનમાં મે' શું કયુ"? લેભ, મેહ અને પ્રભુ આટલું મને આપજે આસક્તિ માં જીવન વીતાવી નાખ્યું. મુખેથી ખાધું
આયુષ્યની છેલ્લી ઘડી ? નહી' અને બીજાને ખવરાવ્યું નહીં. તે ઘડીએ જ તેણે રાજગાદીનો ત્યાગ કર્યો અને સન્યસ્તના માગે
ના હે મુજને કોઈ બંધન ચાલી નીકળ્યા.
માયાતણું છેલ્લી ઘડી જીવનમાં પણ આવું બને છે. મોજશોખમાં [મુંબઈ સમાચાર તા. ૧૧-૧-૯૮ના જિનજીવન વીતી જાય છે. મોહ-માયા, લેહ, તૃષ્ણા દશન વિભાગમાંથી સાભાર.] અને લાલસા છૂટતી નથી. અtત સમય જેમ નજીક
સાભાર સ્વીકાર : આ.શ્રી મુક્તિપ્રભસુરીશ્વરજી મ. સા. C/o. દાનસૂરિજી જ્ઞાનમંદિર-અમદાવાદ તરફથી “જિનવાણી પાક્ષીક ” ફાઈલ નંગ ૧૪ તથા આહત-તિથિ-ભારકર, જૈન શ્રમણ ૮ હિન્દી, જૈન પ્રજામત દીપિકા, મુનિ સંમેલન નિર્ણય વિ.સં. ૧૯૯૦, સંમેલન એક સમસ્યા, શ્રી ગુણવર્ગો ચરિત્રમ્ (પ્રત), શ્રી ભવ ભાવનામક્રરણમ (પ્રત), શાહે ક્રાંતિલાલ શીવલાલ-અમદાવાદ તરફથી “કૈલાસના સંગે જ્ઞાનના રંગે ” લેખક : ગણિવર્યશ્રી જ્ઞાનસાગરજી મ. સા. શ્રી કચ્છ પ્રદેશ પ્રાર્ધચંદ્રગચ્છ જૈન સંધ-બિદડા તરફથી “ મંડલાચાર્ય શ્રી કુશલચંદ્રજી ગણિવર ” લેખક : મુનિશ્રી ભુવનચંદ્રજી. પૂ.આ.શ્રી વિજયદેવસૂરિજી મ. સા. ( હિંમતભાઈ મોતીવાળા હસ્તે ) ભાવનગર તરફથી નીચે મુજબના પાંચ પુસ્તક સ્વાધ્યાય રત્નાવલી નકલ-૨, દ્રવ્યગુણ પર્યાયનો રાસ ઢાળ નકલ-૨, તથા શ્રી વીસસ્થાનક તપની આરાધના.

Page #20
Shree Atmanand Prakash Regd No. GBV. 31 Ility ઉત્કર્ષગામી.... अस्मिन् कल्याणमागे यः प्रगच्छति यथा यथा / / तथा तथा तत्कल्याण' भवत्युत्कर्षगामुकम् / / પ્રત. # આ કલ્યાણ માગે? માણસ જેમ જેમ પ્રગતિ કરે છે, તેમ તેમ તેનું કલ્યાણ ઉત્કષ ગામી બને છે. * This (the above-mentioned) is the auspicious path whereupon the more one advances, the more one's welfare is elevated. BOOK-POST શ્રી આત્માન પ્રકાશ ઠે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઇટ, ભાવનગર-૩૬૪ 0 01 From, ત’ત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર, મુદ્રક : આનદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, સુતારવાડ, ભાવનગર, For Private And Personal Use Only