Atmanand Prakash Pustak 071 Ank 05 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531810/1

Page #1

મિ તમે સં', ૭૮ (ચાલુ), વીર સં'. ૨૫૦૦
વિ. સં', ૨૦૩૦ ફાગણ-રૌત્ર
શ્રી મહાવીર જન્મકલ્યાણકે વિશેષાંક
સાચા મુનિ ! * જે જ્ઞાતપુત્ર ભગવાન મહાવીરના વચનામાં શ્રદ્ધા
રાખીને છ કાયના જીવને પોતાના આત્માની સમાન
માને છે, જે અહિંસા આદિ પાંચ મહાભૂતના પૂર્ણ કે રૂપે પાલન કરે છે, જે પાંચ આશ્રનું 'વાણુ આ અથાત નિરોધ કરે છે તે જ સાચા મુનિ છે. તેમને
નમસ્કાર.
પ્રકારાક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર. પુસ્તક : ૭૧ ] માર્ચ-એપ્રિલ :. ૧૯૭૪ [ અંક : ૫-૬

Page #2

ક્રમ
શેખ
૧. નિશ્ચય હૈ અપના આધાર
૨. વીર વચનામૃત ૩. મગલ શ્લોકો
૪. આત્માની સુરક્ષા ૫. પ્રભુ-ચરણે
૬. દયા ખાજો એ દેશની
www.kohatirth.org
અ નુ ક્રૂ મ ણિ કા
૭. આત્મા લેખનનો ઉત્કૃષ્ટ શ્લાદેશ પ્રભુ મહાવીર પ્રિયદર્શના
૮.
૯. વીર ચરિત્ર અ ંગેની આગમિક સામગ્રી ૧૦. સુખ કાં ? .
૧૧. ગાંગાણી તીથીના સક્ષિપ્ત પરિચય ૧૨. સ. ૨૦૨૮ના સરવૈયુ” હિંસામ ૧૩. જૈન સમાચાર
2000
1899
....
3900
1000
9986
22
4994
6300
1920
...
4300
9029
લેખક
દેસાઇ જગજીવનદાસ જે.
સ. ૫. હેમચન્દ્ર વિજય ગણી ઉપેન્દ્રરાય જ, સાંડેસરા
ડો. ભાઇલાલ એમ. બાવીશી મૂળ: ખલિલ જિબ્રાન ભાવાનુવાદઃ બી જે કાપડી
ભાનુમતી દલાલ
મનસુખલાલ તા. મહેતા હિરાલાલ ૨. કાપડિયા
અમરચંદ માવજી શાહુ
સ'. પૂ ૫ શ્રી લબ્ધિવિજયજી ગણિ
આ સભાના નવા માનવતા પેટ્રન શ્રી દીપચંદભાઈ એસ. ગાર્ડી–મુંબઈ
આ સુભાના નવા આજીવન સભ્યા
શ્રી ત્રૈંમકલાલ જગજીવનદાસ-મુંબઇ શ્રી અ. સૌ. રભાખેન રમણલાલ-ભાવનગર શ્રી મનસુખલાલ જુડાભાઇ-ભાવનગર
પૃષ્ઠ
છે
36
૩૫
૩૭
કર
૪૩
૬૪.
६०
- ૨૪
પરમ પૂજ્ય આત્મારામજી મ. ની જન્મ જયંતિ
પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવ આત્મારામજી (આચાય વિજયાન દસૂરીશ્વરજી) મહારાજના ૧૩૮ મા જન્મદિન આ સભા તરફથી વત ૨૦૩૦ના ચૈત્ર શુઠ્ઠી ૧ રવીવાર તા. ૨૪-૩-૭૪ના રાજ રાંધનપુર નિવાસી શેઠશ્રી સરચ'દભાઇ મેતીલાલભાઈ તરફથી મળેલી માર્થિક સહાય વડે ઉજવવામાં આવ્યા હતા મી શત્રુંજય ઉપર આદીશ્વર ભગવાનની મેટી ટુંકમાં જ્યાં પૂજ્ય ગુરુદેવ શ્રી માત્મારામજી મહારાજની પ્રતિમા બિરાજમાન છે ત્યાં નવાણુ’ પ્રકારી પૂજા ભણાવી મગરચના કરવામાં આવી હતી. મા પ્રસગે ભાવનગરથી સારી સખ્યામાં સભાસદા આવ્યા હતા. આ સભાસહાનુ મપેારના સ્વામીવાત્સલ્ય યાજવામાં આવ્યુ હતુ' અને સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજની ભક્તિને પણ સારામાં સારા લાભ દ્વીધા હતા.

Page #3
આ સભાના નવા ભાનવતા ટૂન શ્રી કાંતિલાલ ભગવાનદાસ સાવડિયા શ્રી. કાન્તિલાલ ભથવાનદાહ સાવડિયાને જન્મ પૂજન્ય મહાત્મા ગાધીજીની જન્મભૂમિ પોરબંદરમાં શાવત ૧૯૭૮ના કારતક વદિ છે શુક્રવાર તા. ૧૮-૧૧-૧૯૨૧ના શુભ દિવસે થયો હતો. તેમના પિતાશ્રી ભગવાનદાસભાઈ મુલજી જેઠા મારકેટમાં નોકરી કરતા હતા. તેમના માતુશ્રી શ્રી, રામકું વરબહેન વંથળી સેરઠ નિવાસી શેઠ દેવકરણ મુલજીના વડીલ બંધુ શેઠ હરજીવન મુલજીના પુત્રી થાય. કુટુંબની આર્થિક સ્થિતિ સામાન્ય હતી. ચંપાથલીની એક્ટ નાનકડી રૂમમાં વરસ અગાઉ આ કુટુંબ રહેતું. પરંતુ તેઓનું જીવન અત્યંત સંતોષી હતું અને રહેણી કરણી શાદી હતી, રવ, ભગવાનદાદાભાઈ અને સ્વ. શ્રી રામકુવરબેનના eતાનો અ૯પ આયુ હતા અને તેમના બધા આ તાનામાં માત્ર ત્ર). કાંતિલાલ ભાઈ એકલા જ અપવાદ રૂ૫ હતા. એક્રના એક જ સંતાન હોવાથી માતા પિતાનું તેમના પર અથાગ હેત હતું. કાંતિલાલભાઈની છ3ીણ વર્ષની વયે તેમના પિતાશ્રીનો સ્વર્ગવાલા થયા, તેમના માતુશ્રી શ્રી. રામકુંવરબેન દીલ કાળનું આયુષ્ય ભોગવી ઈ. સ. ૧૯૭૦માં સ્વર્ગવા પામ્યાં, માતાની દીધ"ફાળ પર્ય તની માંદગી દરમિયાન પુત્ર અને પુત્રવધુ એ એ ની સરસ સેવાચાકરી કરી છે જે આજનો યશ ભાગ્યે જ જોવા મળે. માત્ર પંદર સોળ વર્ષની વયે મુંબઈની જી. ટી. હાઈસ્કુલ માં પ્રાથમિક અભ્યાસ પૂરો કરી પિતાને શહાયરૂપ બનવા મથે કાંતિલાલભાઈ એ અભ્યાશ છોડી દીધું. થોડા સમય માટે શેર બજારનો અનુભવ લીધા પછી બેત્રણુ વરજા સુધી એક વિમા કંપનીમાં નોકરી કરી, પણ આ જીવ નેકરી કરવા માટે જ નહોતા. તેમનું ધ્યેય ઊ'ચું' હતું' અને લક્ષ ધંધા પર હતું. પરંતુ તે માટે જાનુકૂળ તકની રાહ જોઈ રહ્યા હતા. વિમા કંપનીમાં તો માખર નેકરી હતી એટલે સ્વતંત્ર લાઈન તરીકે એમણે થડે શામય બુકસેલર તરીકે વ્યવહાવ પહદ કર્યો. શામ અભ્યાદા ઓછા હોવા છતાં તેમણે ઘણા અનુભવ પ્રાપ્ત કર્યો અને ભણુતર કરતાં ગણતર અનેક રીતે વધી ગયું. માનવ જીવનના ચણતરમાં ભણતર કરતાં ગણુતરનું જ વિશેષ મહત્તવ છે અને આ વસ્તુ શ્રી. ક્રાંતિલાલાભાઈના જીવનમાં જોવાની મળે છે થોડા થામય બાદ મેટ્રો સિનેમાની નજીકમાં એ ક્રા૫ડના સ્ટારમાં પોતે ભાગીદાર બન્યાં અને હાથોસાથ #ાપડના ધંધા પર વિશેષ ધ્યાન For Private And Personal Use Only

Page #4

માપવા માંડ્યું. માણુ અને તેના પડછાયાની માફક માનવ જીવનમાં પ્રારબ્ધ અને પુરુષાર્થ બનૈ ઐક બીજા સાથે સંકળાયેલા છે. જીવનની શtળતામાં કેટલીક વ્યક્તિઓની બાબતમાં પ્રારબ્ધની મહત્તા જોવામાં આવે છે, તો બીજી બાજુ એવી પણુ અનેક વ્યક્તિએ છે કે જેમણે પોતાને વિકાસ માત્ર પ્રારબ્ધના બળ વડે નહિં પણ પુરુષાર્થથી કર્યો હોય. શ્રી, કાંતિલાલભાઈએ પુરુષાર્થ અને સતત મહેનત 6 'રા પિતાના ધ ધ વિક કાવ્યો અને આજે વ્યાપાર જગત માં તેઓ એક આગેવાન કાપડના એક સ પાર્ટ ૨ તરીકે વિખ્યાત બન્યા છે.
' શરીબાઈ એ કડવી અને તિરસ્કાર પાત્ર હોવા છતાં તે ક૯યાણુકારક પણ બની શકે છે, એ વસ્તુ શ્રી. કંતિલાલ ખાઈના જીવન પરથી જોઈ શકાય છે. જર્મન ભાષામાં એક કહેવત છે જેમાં ગરીબીને છઠ્ઠી ઇંદ્રિય તરીકે એ ળખાવેલ છે. ગરીબી માં રહેલા ગુણેનું ભાન કમનશીબે બહુ ઓછા લેકેને હોય છે પરંતુ મા જગતમાં થઈ ગયેલા અનેક મહાન માણસ અને માફળ વેપારીઓ તથા ઉદ્યોગપતિઓને વિકાંક્ષા ગરીબીના કારણે જ થયાનું તેમના જીવન માંથી જોવા મળે છે. શ્રી કાંતિલાલભાઈ મા કૅટિના માણુણ છે અને પોતાના સ્વ બળથી તેમજ સતત પુરુષાર્થ વડે એક સામાન્ય માણું માંથી આજે એક માગેવાન વેપારી બનેલી છે. ધનવાન હોવા છતાં તેમના જીવનમાં ક્યાદાઈ, ચાર બતા અને પવિત્રતા જોવાના મળે છે. યથાશક્તિ અન્યને ઉપયોગી બનવું એ તેનના જીવનના મુદ્રાલેખ છે. જ્ઞાતિ અને સમાજના ક ર્યોમાં તન-મન-ધન પૂર્વક પિતાનો ફાળો આપે છે ટૂંક સમય પહેલાં જ શ્રી સેરઠ વિશ, જીમાળી જૈન સમાજના નૂતન વર્ષાભિનંદન સમારંભમાં તેઓ ની વરણી કામાર ભતા અતિથિ વિશેષ તરીકે થઈ હતી. છેલ્લા અનેક વરસેથી દરેક વર્ષે કારતક પૂર્ણિમાની ક્રિાદ્ધગિરિની જાત્રાને તેમણે નિયમ ગ્રહણ કર્યો છે, અને
ઈ. ૧, ૧૯૩૮માં સત્તર વર્ષની ઉંમરે શ્રી. તિલાલા ભાઈના લગ્ન પારબંદર નિવાસી શેક નાનજી વશનજી મહેતાના સુપુત્રી વિમળાબેન શાથે થયા હતા. શ્રી વિમળાબેન એક માદ ઘરરખુ ગૃહિણી છે સ્વભાવ અને પ્રકૃતિથી ભારે સરળ, સહનશીલ અને ધર્મનિષ્ઠ છે. પોતે અથ શક્તિ તપ મને ધર્માનુષ ને કરે છે. અટુ ઈ નવાઈ જેવા તપે બહુ નાની વયે કરેલાં છે અનેક જૈન તીર્થો માં પતિની સાથે જાત્રાએ ' કરેલી છે. પુરુષને પ્રાપ્ત થતી લમીમાં મુખ્યત્વે પતીનું ભાગ્ય જ કામ કરતું હોય છે અને આ વાતની યથાર્થતા શ્રી. વિમળાબે તા જીવન પરથી જોવાની મળે છે. શ્રી કાંતિલાલભાઈના જીવનના 'વિક્રોશ તેમજ "બધાની પ્રગતિ પણ આવા નિક નારી રનના તેમના ઘરમાં પગલા થયા પછી જ શરૂ થયા છે.
શ્રી. કાંતિલાલખાઈને પરિવારમાં બે પુત્ર અને ત્રણ પુત્રી છે. મોટા પુત્ર શ્રી નરેન્દ્રભાઈ કોલેજની કેળવણી લઈ પિતાના ધંધામાં જોડાઈ ગયા છે. નાના પુત્ર ચિ. પરેશ હાઈસ્કૂલમાં હાલ અમાલા કરે છે. તેમના બે પુત્રીઓ શ્રી. કુમુદબેન તથા શ્રી. નાલાબેનના લગ્ન થઈ ગયા છે. સૌથી નાની પુત્રી સાત લાબેન સ્કૂલમાં અભ્યાસ કરે છે. આ
આવા ઉદારચરિત, સેવાભાવી અને શૌજન્યશીલ શ્રી. કાંતિલાલભાઇને પેટ્રન તરીકે મેળવવા બદલ મા સભા શાનંદ અને ગૌરવ અનુભવે છે.

Page #5

આવ્યાનંદ R
વર્ષ' : ૭૧ ] વિ. સં. ૨૦૩૦ ફામણ ચૈત્ર ... ઇ. સ ૧૯૭૪ માર્ચ-એપ્રિલ [ અક ૫-૬
નિશ્ચય હૈ—અષના આધાર
મુરખ મન, હાવત કર્યુ. હૅશન, તુને જગાયા ભીતર ક! તુફાન મુરખ મહાબીરકાતુ નામ રટતુ હૈ મુખ સે ખેલે મહાખીર, રાગ દ્વેષ ક છેડ દે પ્યારે-મન સચ્ચા શૂરવીર. મુરખ
સ્યાદ્વાદ કા સાર તત્ત્વ નવે મેં ભા ખજાના જ્ઞાન કા એહી પ્રાણ. સુરખ
સમજ લે, ષટ્ દ્રવ્ય કી કર પહેચાન,
સુત સતી શાસન કી શેલા, સખી ડે શાસન કા રખવાળ, તુમ બૈઠે હૈ બડી મેજ સે રખ કે ખુલ્લા અસવ દ્વાર. મુરખ॰
વહેવાર નય કી વાટિકા મેં નિશ્ચય” કા કુલ ત્રૂક રહા હૈ, પહેલે હી વહેવાર ખતાયા, નિશ્ચય” અપના આધાર. મુરખ૰
-દેસાઇ જગજીવનદાસ જે. જૈન-બગસરા
એર 19, 181 11

Page #6

વીર વચનામૃત
अप्पा नई धेयरणी अप्पा मे कूडसामली ।
अप्पा कामदुहा घेणू अप्पा मे नन्दणं वनं ॥१॥ આપણે આત્મા જ વૈતરણી નદી છે. તથા કુટ શામલીવૃક્ષ છે. આપણે આત્માજ સ્વર્ગની કામદુધા ધેનુ છે તથા આત્મા જ નંદનવન છે.
अप्पा कत्ता विकत्ता य दुकखाण य सुहाण य ।
अप्पा मितममित च दुपछियसुपट्टिओ ॥ २ ॥ આત્માજ સુખ અને દુખના કર્તા છે. સારે માગે રહેલે આત્માજ આત્માને મિત્ર છે અને દુષ્ટ માગે રહેલે આત્મજ આત્માને શત્રુ છે.
कसमयाए समणा होइ बम्भचेरेण बम्भणी ।
नाणेण उ मुणी होइ तवेण हाइ तावसो ॥ ३ ॥ સમતાથી શ્રમણ થવાય છે બ્રહાચર્યથી બ્રાણ થવાય છે. જ્ઞાનથી મુનિ થવાય છે અને તપથી તાપસ થાય છે. '
नाणस्स सव्वस्स पगासणाए अन्नाणमोहस्स विवजणाए ।
रागस्स दासस्स य संखपण पगत सेाकख समुवेइ मोकख ॥१॥ સર્વ પ્રકારના જ્ઞાનને નિર્મળ કરવાથી, અજ્ઞાન અને મેહને નાશ કરવાથી તથા રાગ અને દ્વેષને ક્ષય કરવાથી એકાંતિક સુખરૂપી મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે.
तस्सेस मग्गे। गुरुविद्धसेवा, विवजणा बालजणस्स दूरा।
सज्झाएयगन्तनिसेवणा य सुत्तत्थसंचिन्तणया घिई य ॥५॥ તેને માર્ગ આ પ્રમાણે છે: સદ્દગુરુ અને જ્ઞાનવૃદ્ધ પુરુષોની સેવા કરવી. અજ્ઞાનીઓને સંગ દૂરથી . એકાગ્રચિત્તે સલ્લા અને અભ્યાસ કરે, તેના અર્થનું ચિંતન કરીને ધૃતિ કેળવી,
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાંથી
આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #7

મંત્ર વિઝો (મંગલ પ્લે)
• પં. હેમચન્દ્રવિજય ગણી
रिसहेसजिण थुणिमा, संसार समुह पारग, जेण ।
उव एसिओ सुधम्मो, पढम भव्वाण इह सम ॥ १ ॥ જે તારક પ્રથમ તીર્થંકર પરમાત્માએ આ અવસર્પિણ કાળમાં ભવ્યાત્માઓને સૌ પ્રથમ લેકેત્તર ધમને ઉપદેશ આપે તે સંસાર સમુદ્રની પેલે પાર જનાર શ્રી રાષભદેવ પ્રભુને અમે સ્તવીએ છીએ. ૧
नासह तिलोयमझे, उवसग्गा जस्स नामओ खिप्पम् ।
सिवसति करो नाहो, संतिजिणो मे सिव' दिसउ ॥२॥ જે પ્રભુના નામ સ્મરણથી-વર્ગ-મૃત્યુ અને પાતાલ એમ ત્રણે લેકમાં સર્વ ઉપદ્રવ જલદીથી નાશ પામે છે. તે મંગલ-કલ્યાણ કરનારા સોળમાં શ્રી શાન્તિનાથ પ્રભુ મેક્ષ આપે. ૨
बभधरी सो विषयउ, नेमिजिणा सव्ववत्थुबाहयरो।
धीरो महिंद महिओ, राइमई-पाम्म-सहसकरो ॥ ३ ॥ રાજીમતીના મન રૂપી કમળને વિક્સાવવાં સૂર્ય સમાન–મહેન્દ્રથી પૂજાયેલ નિર્મળ કેવળજ્ઞાન વડે કાલેકના સર્વ ભાવેને જાણીને જણાવનાર, બ્રહ્મચારી, મેરૂપર્વત જેવા ધીર શ્રી નેમિનાથ ભગવાન વિજ્ય પામે.
पउमाबइ धरणिदो, पयकमल जस्स भावओ णमइ ।
नमियजण कप्परुक्खा, पासजिणि दो सया जयउ ॥ ४ ॥ શ્રી નાગરાજ ધરણેન્દ્ર અને પદ્માવતી દેવી જેમના ચરણકમળને ભાવથી નમસ્કાર કરે છે તે ભકતજનનાં મનવાંછિત પૂર્ણ કરવામાં કલ્પવૃક્ષ જેવા શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવંત હંમેશા જયવંતા વર્તા. ૪
पयडियपयत्थसत्थो, नासियमिच्छत्त गाढयरतिमिरो ।
निच्चुग्गओ अतावो, पह पयासेउ वीरको ॥ ५ ॥ વિશ્વના સમસ્ત પદાર્થોને જેમણે પ્રકાશિત કર્યા છે, મિથ્યાત્વ રૂપી અત્યંત ગાઢ અંધકારને જેમણે નાશ કર્યો છે, જે હમેશા ઉદયવાળા રહે છે અને જે તાપથી રહિત છે એવા શ્રી વર્ધમાનસ્વામી ભગવાન રૂપી સૂર્ય મેક્ષમાગને પ્રકાશિત કરે. ૫
મહાવીર જન્મકલ્યાણ અંક

Page #8

चितियसमग्गफज्ज, सिज्जइ जस्साहिहाणगहणेण ।
लद्धिनिहाण थुणिमा, गुरु गोयम सामिगणनाह ॥ ६ ॥ મનમાં ચિંતવેલા સઘળા ય કાર્યો જેમના પુણ્યનામને ગ્રહણ કરવા માત્રથી સિદ્ધ થાય છે તે લબ્ધિના ભંડાર ગુરુ ગૌતમસ્વામી ગણધર ભગવંતની અમે સ્તુતિ કરીએ છીએ. ૬
जास पसाय लघु, जायइ मुक्खा वि पंडिओ लो।
सा मइ करद्द पसाय, मइप्पय सरस्सई देवी ॥ ७ ॥ જેઓની કૃપા દૃષ્ટિને મેળવી મૂખ મનુષ્ય પણ લેકમાં પંડિત થાય છે તે મતિને બાપનારી બુદ્ધિની અધિષ્ઠાત્રી શ્રી સરસ્વતી દેવી મારા ઉપર મહેરબાની કરે. ૭
पूज्जपयपोम्मजअला, जएउ सिरिणेमिसूरि गुरराओ।
तित्थाद्धारे निरओ, तवगयण दिणेसरा विप्नो ॥ ८ ॥ જેમના બે ચરણકમળ ચતુર્વિધ શ્રમણ સંઘ અને અનેક રાજાઓથી પૂજાયેલા હતા, જેઓ તીર્થોના ઉદ્ધાર કરવામાં હંમેશા પરાયણ હતા, તેવા તપાગચ્છ રૂપી ગગનમાં સૂર્ય સમાન મહા વિદ્વાન પરમ ગુરુવર શ્રી નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ જ્યવંતા વ. ૮
(અનુસંધાન પાના ૩૭ નું ચાલુ)
કાંટા વાગે છે અને પીડા થાય છે એ પછી કર્યો. પાપની કમાઈનું બધું ધન દાન કરી દીધું. ગુરએ લાલના ઘરને રોટલી અને ભાગાના ઘરના માયારૂ પી સપિરણીનું વિષ ઉતારી દીધું, અને માલપુઆ મંગાવ્યા. બન્નેને વારાફરતી દબાવ્યા. અંતરમાં પરમાત્માનું સ્થાપન કર્યું, લાલના રેટલામાંથી દૂધનાં ટીપાં અને ભાગેના
એથી જેને આત્મા પ્રિય હોય એવા મનુષ્યોએ માલપુઆમાંથી લેહીના ટીપાં પડયાં.
ચિત્તનું નિરંતન માર્જન કરતા રહેવું, એને ભાગ ઉપર આની બહુ ઊંડી અસર પડી. એને નિર્મળ રાખવું અને એમ આત્માને સુરક્ષિત અધમ કૃત્યનું ઝાડ ઊગશે ત્યારે એનાં કાંટા કેવા રાખ. વાગશે તેને યથાતથ્ય ખ્યાલ આવી ગયે. પશ્ચાત્તાપ
માને ૬ પ્રકાર

Page #9

-
-
-
-
-
આતાની સુરક્ષા
– ઉપેન્દ્રરાય જ, સાંડેસરા દાન્ત આત્માને જ પોતાને મિત્ર સમજનારા આત્માને બંધુ છે અને આત્મા જ આત્માને અનાથ મુનિએ સમ્રાટ શ્રેણિકને કહ્યું હતું, “મગધ શત્રુ છે. પતિ શ્રેણિક ! તું સ્વયં અનાથ છે, તું મારો નાથ બનવા તૈયાર થયે છે પણ તે પિતે જ
ભારતના તરુણ અને પ્રાણવાન ધર્મ શીખધર્મમાં
શુરૂ નાનકના અનાથ હોઈ બીજાનો નાથ કેવી રીતે બની
જીવનને આ જ ઉપદેશને મત
કરતે ઐતિહાસિક પ્રસંગ છે: શકીશ ?” એ પછી શ્રેણિકની વિનંતીથી અનાથ મુનિ પિત, અનાથ મટીને સ્થાવર-જંગમ સર્વે ગુરુ નાનકદેવ ફરતા ફરતા પંજાબમાં પ્રાણીઓના નાથ કેવી રીતે થયા, શ્રેણિક શાથી ગુજરાનવાલા પાસે સૈદપુર ગામમાં આવ્યા, ત્યાં અનાથ કહેવાયા ઈત્યાદિ “શ્રેણિકને સમજાવીને લાલે નામના સુથારને ઘેર ઉતારે કર્યો અને કીર્તન બયા :
ચાલુ કર્યું. ગામના કેટલાય હિન્દુ-મુસલમાને
એમના તરફ આકર્ષાયા. અને બ્રાહ્મણે અને न त अरि कंठढोत्ता करेइ
મુલ્લાઓ ચિડાયા. ત્યાંના પઠાણ ફજદારના __से करे अप्यणिया दुरप्पा ।
વહીવટદાર મલિક ભાગે નામના પિસાદાર અને से नाहिह मच्चुमुह तु पत्ते
અભિમાની અમલદાર આગળ ચાડી ચૂગલી કરવા पच्छाणुतावेण दयाविहूणो ॥
માંડી. એવામાં મલિક ભાગેને ત્યાં શ્રાદ્ધ આવ્યું.
એટલે શ્રાદ્ધ નિમિત્તે સાધુ-બ્રાહ્મણને ભેજન
ઉ સૂ ૨૦-૪૮ આપ્યું અને તેમાં નાનકદેવને પણ આમંચ્યા પણ દુરાચારી આત્મા જેટલું પિતાનું અનિષ્ટ કરે એનું અપવિત્ર અન્ન જમવા નાનક ગયા નહિ છે એટલું અનિષ્ટ તે ગળું કાપનારે વૈરી પણ એટલે ભાગોએ રોષે ભરાઈને સિપાઈઓ મોકલી કરતો નથી. દયા વિહીન મનુષ્ય જ્યારે મૃત્યુના એમને તેડી મંગાવ્યા. ગુસ્સાથી લાલચોળ થઈ મુખમાં સપડાશે ત્યારે પોતાના દુરાચારને જાણશે પૂછયું, “તમે મારે ઘેર જમવા ન આવ્યા અને અને પશ્ચાત્તાપ કરશે
આમ તે શૂદ્રનું જમે છે? તમે તે કેવા છે?” ભારતના અન્ય ધર્મ-સંપ્રદાયે આ જ વસ્તુ નિર્ભય નાનકે કહ્યું “તમારા અન્નમાં ગરીબોન વારંવાર કહ્યા કહે છે. ધમ્મપદમાં ૪૨ મી લેહી છે. જયારે ખરા પસીનાની કમાણી કરતા ગાથામાં બુદ્ધ ભગવાન કહે છેઃ “શત્રુ રાત્રનું કરે લાલ (લાલદાસ)ના રોટલામાં તે દૂધની મીઠાશ છે.” અથવા વેરી વૈરીનું કરે એથી પણ વધારે બૂરું અને પછી સાફ વાત કરી દીધી. “બાવળના બીજમાં દષ્ટ માગે ગયેલું ચિત્ત કરે છે.” અને શ્રીમદ્ કાંટા નથી દેખાતા, પણ જ્યારે એ ઊગીને વૃક્ષ ભગવદ્ ગીતામાં તે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ સ્પષ્ટ કહ્યું થાય છે ત્યારે એમાં કાંટા આવે જ છે. આથી છેઃ ૩ ગામનાઇહ્માનં નામાનમાણવા અધમીનું ધન આવે છે ત્યારે દુઃખદાયક નથી આવ શરમનો પુરતમૈવ રિપુરામઃ | લાગતું (સુંવાળું લાગે છે) પણ નિર્મળ હદયવાળો ગીતા. ૬-૫. આમ વડે આત્માનો ઉદ્ધાર કરે, એ ધનનું અન્ન ખાય છે ત્યારે એને અધમના આમાની અધોગતિ ન કરવી. કારણ આત્મા જ (અનુસંધાન પાના ૩૬ ઉપર જાઓ
મહાવીર જમકસ્થાણું એક

Page #10

ભગવાન મહાવીર અને તેમના સિદ્ધાન્ત
હિન્દીમાં મૂળ લે. શ્રી દેવેન્દ્ર મુનિ શાસ્ત્રી
અને “રક્તનેજ” એમ એ. ભારતિય ઈતિહાસનું બારીકાઈથી નિરીક્ષણ અધિપતિ રાજા સિદ્ધાર્થ અને રાણી ત્રિશલાને કરશું તે જણાશે કે આજથી છવ્વીસસો વર્ષ ત્યાં ભગવાન મહાવીરને જન્મ થયે. પહેલાની ભારતની સામાજિક અને ધાર્મિક સ્થિતિ મહાવીર બાલ્યાવસ્થા વીતાવી યુવાન બન્યા ખૂબજ વિચિત્ર હતી. ધર્મની આધ્યાત્મિક બાજુ પણ તેમનામાં મર્યાદાહીન ઉમાદ નથી કે નથી ઘણીખરી ગૌણ બની ગઈ હતી ધર્મને નામે તેમનામાં ભેગાસક્તિ કે વિહળતા માતાપિતાના કર્મકાર્ડનું ચલણ વધારે હતું. બાહી ક્રિયાકાંડ આગ્રહથી તેઓ વિવાહ કરી સંસારમાં રહ્યા તે અને આડમ્બર એ ધર્મની શ્રેષ્ઠતા માપવાને માપ
ખરાં પણ જળ-કમળવત્ નિલેપભાવે દંડ બની ગયું હતું, જેનું નેતૃત્વ એક વર્ગવિશેષના હાથમાં હતું. તેઓએ ધાર્મિક સાહિત્યને
- માગસર માસની દશમને દિવસે ત્રીશ વર્ષની સરળ અને સરસ જનભાષામાં ન રહેવા દીધું પણ
ઉમરે તે એકાકી સંયમના કહેર કંટકપૂર્ણ મહાજટિલ અને અઘરી સંસ્કૃત ભાષામાં અક્ષરબદ્ધ
માગ પર આગળ વધ્યા સાધના સમયે તેઓ કર્યું. તે ગ્રન્થ લેકગ્ય ન બન્યા પણ વિદ્વદ. એકાન્ત-શાન્ત નિજન સ્થાનમાં જઈ ધ્યાનસ્થ ભાગ્ય બની ગયા. સામાન્ય માણસોનો સંબંધ થતા. ઊંડું ચિન્તન કરતા. તેમના સાધના સમયનું ધાર્મિક ગ્રન્થથી છૂટી ગયું હતું. તેઓએ જાતિ- રોમાંચક વર્ણન આચારાંગ, આવશ્યક ચૂર્ણિ, મહામદથી પ્રેરાઈને “રકો નારાણ” (સી. વીરચરિત, ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષયરિત વગેરે ગ્રન્થમાં એએ અને શદ્રોએ શાઆભ્યાસ ન કર-એવા વિસ્તારથી આપવામાં આવ્યું છે. મહાવીરની પ્રસ્તુત અનેક આદેશો વહેતા કરી, જેનાથી જનમાનસ ઉગ્ર સાધના જૈન તીર્થકરના જીવનમાં સૌથી વધુ વિક્ષુબ્ધ બની ગયું. ઊંચનીચની ભાવનાએ ફાલવા કઠાર છે. આચાર્ય ભા
કઠોર છે. આચાર્ય ભદ્રબાહુજીએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં લાગી. આ સમયે ધર્મ ભાવશૂન્ય બાહ્ય કર્મકાડે લખ્યું છે કે, “સર્વ અહં તે અને તીર્થકરમાં અને મિથ્યા આડમ્બરના બંધનથી બંધાઈ વર્ધમાન મહાવીરનું તપ ઉગ્ર હતું.” ચૂક્યું હતું.
બાર વર્ષ અને છ માસ સુધી તેઓએ ઉગ્ર
સાધના તપશ્ચર્યા કરી, દુસહ કો સહ્યાં અને ભારતને પૂર્વ ભાગ મુખ્યપણે હિંસાયુક્ત
આધિભૌતિક અને આધિદૈવિક ઘેર ઉપસર્ગોના યજ્ઞયાગાદિનું કેન્દ્ર હતે. ધાર્મિક દાસતા ચારે
ઝંઝાવાતમાં પણ અચળ હિમાલયની જેમ સાધનાના બાજુ પિતાનું પ્રભુત્વ જમાવી રહી હતી. સામાન્ય
નિષ્કપ દીપને જલતે રાખે. છેવટે વૈશાખ શુદી જનમાનસ વિકૃત વાતાવરણથી ગળે આવી ગયું હતું અને તે એવા કોઈ દિવ્ય ભવ્ય પ્રકાશપુંજની ?
છેદશમને દિવસે તેઓએ મહાપ્રકાશ પ્રાપ્ત કર્યો
-કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. તેઓ સ્વયં તિમય અવિરત રાહ જોઈ રહ્યું હતું કે જે લેકેને ધર્મનું
બની ગયા. સર્વજ્ઞ બની ગયા. પ્રકાશન અને સાચું માર્ગદર્શન આપી શકે.
ભગવાન ત્યાંથી મધ્યમ પાવાપુરી પધાર્યા. એવા સમયમાં ચિત્ર થી તેરશને દિવસે સમવસરણની રચના કરવામાં આવી. સભા ઉપમગધના વિદેહ જનપદમાં વૈશાલીમાં ક્ષત્રિયકુંડન સ્થિત થઈ આ યુગના દિગગજ વિદ્વાન સર્વ
આત્માન પ્રકાશ

Page #11

શાસ્ત્ર પા’ગત ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ પણ ભાવ્યા.
અપ્રિય હાય છે. હૈમળતા પ્રિય હાય છે તે ભગવાનની પ્રકાશમાન મુખમુદ્રાએ પ્રથમ દર્શને જકડારતા અપ્રિય હાય છે. સ્વતંત્રતા પ્રિય હાય છે ઇન્દ્રભૂતિને આકર્ષ્યા. અને જ્યારે પ્રભુની વાણીમાં અને પરતત્રતા અપ્રિય હાય છે. એટલા માટે સ્વત; તેમની માનસિક શ'કાએ!નુ સમાધાન થયું આપણુ' `ન્ય એ છે કે આપણે કોઈને પણ દુઃખ ત્યારે તેએ શ્રદ્ધાથી ગદ્ગદ્ ખની ગયા. તે કે હાનિ ન પહોંચાડવી. માત્ર શરીરથીજ નહિ, પ્રભુના ચરણેામાં નમી ગયા, પરમ સત્યનું દર્શન મનથી પશુ અને વચનથી પણ એવુ ચિન્તન કે પ્રાપ્ત કરીને કૃતાર્થ થયા. ભગવાને ઇન્દ્રભૂતિની ઉચ્ચારણુ ન કરવું. મન, વચન અને કાયાથી ચિન્તનધારાને નવા વળાંક આપ્યું, અનેકાન્ત કોઇપણ પ્રાણીને જરા પણ દુઃખ ન આપવું એ છું આપી. સત્ય સમજવા માટે નવા માપ અને પૂર્ણ અહિંસા છે. એકેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધી વિધાન આપ્યા દ્વાદશાંગીના ગહન જ્ઞાનની ચાવી આ અßિસક ભાવના જૈન દશનની પેાતાની “સળ્વનૅક્ વા, વિમ્મેદ્ વા, ધ્રુવે વા'ના રૂપમાં મૌલિક દૈન છે. આપી. આ પ્રકારે ઉત્પત્તિ સ્થિતિ અને વિલયની આ ત્રિપદી વામનરૂપધારી વિષ્ણુના ત્રણ કામની જેમ વિશ્વના સંપૂર્ણ જ્ઞાનને માપનારી સિદ્ધ થઇ.
ભગવાન મહાવીર કર્યાં-ક્યાં અને કેવા રૂપમાં ધર્મ'ની જ્યાતિ પ્રગટાવતા રહ્યા, કાણુ કેણુ તેમના અનુયાયી બન્યા, કણુ કાણુ તેમના પ્રતિસ્પર્ધી હતા વગેરે વિષયે। પર હું વિસ્તારથી વર્ણન કરતા નથી પણ મૂળ ગ્રન્થા વાંચવાની પ્રબળ પ્રેરણા
આપુ છુ. મહાવીર સિદ્ધાન્તા ઃ
શ્રમણુ ભગવાન મહાવીરે આચારના ક્ષેત્રમાં અહિ'સાની પ્રતિષ્ઠા કરી. અર્હિંસા . જૈન આચારને પ્રાણ છે. અહિંસાનુ' જેટલું સૂક્ષ્મ વિવેચન અને વિશ્ર્લેષણુ જૈન આચાર પર પરામાં ઉપલબ્ધ છે. એટલું કોઈપણુ જૈનેતર પર પરામાં નથી. અહિ’સાને મૂળ આધાર આત્માની સમાનતા છે. પ્રત્યેક આત્મા પછી ભલે તે પૃથ્વીકાય હાય કે અકાય હાય, તેજસ્કાય હાય કે વાયુકાય હાય, વતસ્પતિકાય હાય કે ત્રષકાય હાય, તા ત્ત્વક દૃષ્ટિએ એ બધાએ સમાન છે. સુખદુ:ખને અનુભવ, જીવન મરણની પ્રતીતિ પ્રત્યેક પ્રાણીને સરખી હેાય છે. દરેકને પેાતાનુ જીવન પ્રિય હાય છે અને મરણુ ખપ્રિય હૈય છે. સુખ પ્રિય હોય છે ને દુઃખ અપ્રિય હેય છે. અનુકૂળતા પ્રિય હાય છે, ને પ્રતિકૂળતા
મહાવીર જન્મકલ્યાણ અંક
અહિ'સાને કેન્દ્રબિન્દુ માનીને સત્ય, અસ્તેય, અમૈથુન અને અપરિગ્રઢુના વિકાસ થયા. આત્મિક વિકાસને માટે અને કબન્ધનને શકવા માટે આ વ્રતની અનિવાર્યતાના સ્વીકાર થયા છે.
જેવી રીતે આચારના ક્ષેત્રમાં અહિંસા મુખ્ય
ગણાઈ છે, તેવી રીતે વિચારના ક્ષેત્રમાં અનેકાન્ત સતામુખી વિચાર'. વસ્તુમાં અનેક ધમ હોય છે. મુખ્ય છે. અનેકાન્તાષ્ટિના અથ' છે ‘વસ્તુના
તેમાંથી કોઇ એક ધર્મના આશ્રઢ નહિ રાખીને અપેક્ષાભેદથી બધા ધર્મો સમાન રૂપે વિચાર કરવા એ અનેકાન્ત દૃષ્ટિનુ` કા` છે. અનેકધમાંત્મક વસ્તુના નિરૂપણુ માટે 'સ્યાત્' શબ્દના પ્રયોગ જરૂરી છે. ‘સ્યાત્’ના અથ છે કેઈ અપેક્ષા વિશેષથી કઇ એક ધર્મની દૃષ્ટિએ કથન કરવુ તે વસ્તુના અનન્ત ધર્મોંમાંથી કેઇ એક ધમના વિચાર એ એક દૃષ્ટિએ કરવામાં આવે છે. બીજા ધર્મના વિચાર એ બીજી દષ્ટિએ કરવામાં આવે છે. આ રીતે વસ્તુના ધર્મભેદથી પ્રભે ઉત્પન્ન થાય છે. આ અપેક્ષવાદ કે સાપેક્ષવાદનું નામજ સ્યાદ્વાદ છે.
યાદ્ભાઇ જીવનના ઝુ'ચવાયેલા પ્રશ્નને ઉકેલવાની એક વિશેષ પદ્ધતિ છે. તેમાં અÖસત્યનું સ્થાન નથી કે નથી તેમાં સંશયવાદનું સ્થાન. પણ ખેદ એ વાતના છે કે ભારતના મુખ્ય ધિદ્ધદ્ગણ પશુ સ્યાદ્વાદના સાચા સ્વરૂપને સમજી શકયા નથી.
36

Page #12

બ્રહ્મસૂત્રના ભાગ્યકાર આચાર્ય શંકર, ભૂતપૂર્વ ડૂબનારાને માટે સંહારક પણ છે. અગ્નિ જીવનપ્રદાન રાષ્ટ્રપતિ ડે. એસ. રાધાકૃષ્ણન સુપ્રસિદ્ધ કરનારૂં તત્વ પણ છે અને ઉગ્રરૂપ ધારણ કરીને સાંખ્યદર્શનના વિદ્વાન છે મને વીસ વગેરે તે નાશ પણ કરી શકે છે. ઊનનું વસ્ત્ર શરદીમાં વિદ્વાને એ યાદુવાદને અર્ધસત્ય અને સંશયવાદનું ઉપયોગી છે અને ગરમીમાં નિરૂપગી છે ગરિષ્ઠ નામ આપ્યું છે. તે વિદ્વાનેનું અનુસરણ બીજા સ્વસ્થ વ્યક્તિને માટે સ્વાથ્યપ્રદ છે પણ રોગીને અનેક સાહિત્યકારેએ કર્યું છે. હાલમાં પ્રકાશિત માટે હાનિકારક છે. આ પ્રકારે દરેક કાર્ય દ્રવ્ય, “ગાંધીયુગ પુરાણના બીજા ખંડમાં શેઠ ગોવિ દદાસ ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવની સીમાથી આબદ્ધ છે. તથા ડે. ઓમપ્રકાશે પ્રસ્તુત ગ્રન્થમાં સ્વાદુવાદને ઉલેખ સંશયવાદ તરીકે કર્યો છે ગ્રન્થની ભૂમિકામાં દરેક પદાર્થમાં વિરોધી યુગલ (ક)નું એકી ડે. કવિવર રામધારીસિંહ દિનકરજીએ પણ એ સાથે અસ્તિત્વ છે. તેનાથી વ્યક્તિ ભ્રમણામાં પડી વાતને સમર્થન આપ્યું છે. વિદ્વાન સ્વાદુવાદને જાય છે, કારણ કે વ્યક્તિનું ચિન્તન હમેશા નિરસાચા સ્વરૂપમાં સમજી શકે એ દ્રષ્ટિએ આ પંક્તિઓ પક્ષ રીતે ચાલે છે, જ્યારે તેને દરેક વ્યવહાર લખીએ છીએ.
અપેક્ષાની સાથે બંધાયેલ છે. જ્યારે પદાર્થના જીવનને વ્યવહાર વિધિ-નિષેધના બે પાસાઓની
અસ્તિત્વ પક્ષનું કથન થતું હોય છે ત્યાર એજ વચ્ચે ચાલી રહ્યો છે. દાર્શનિક શબ્દાવલિમાં એને
પદાર્થના બીજા પક્ષોનું નાસ્તિત્વ પણ અભિવાચ સ-અસત્, એકઅનેક, નિત્ય-અનિય, વાચ
થઈ શકતું નથી, કેવળ મુખ્ય અને ગૌણને જ
પ્રશ્ન છે. અવાચ્ય વગેરે કહેવામાં આવેલ છે. વ્યવહારમાં વિધિ નિષેધને ક્રમ ચાલી રહ્યો છે પ્રશ્ન એ છે કે ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે કે દદેક ક્ષણે દરેક વિરોધી શબ્દને એકજ પદાર્થમાં કેવી રીતે નિરૂપણ પદાર્થમાં ઉત્પાદ અને વ્યય થાય છે અને સાથેકરી શકાય? જે પદાર્થમાં જે સત્તાને (અસ્તિત્વને) સાથ તે કુવ પણ હોય છે, જેથી તે સત્ અસમાં ગ્રહણ કરવામાં આવે છે તે જ પદાર્થમાં પ્રતિષેધ બદલાતું નથી. પણ હોઈ શકે ખરો? સ્વીકાર અને નિષેધ, અસ્તિત્વ અને નાસ્તિત્વ એમાં એક કઠીન સમસ્યા સત્ય અનુભૂતિ ગમ્ય છે. અનુભૂતિ એકાંશત્રહી છે, અહીંથી જ સંશયને પ્રારંભ થાય છે. ભગવાન અને સવાશગ્રાહી એમ બને સ્વરૂપે હોય છે. મહાવીર સ્વાદુ અસ્તિ યાદુ નાસિત'ના આધારથી પરંતુ અભિવ્યક્તિ સવાશાહી નથી હોતી, તે પ્રસ્તુત સમસ્યા ઉકેલી છે. સાપેક્ષ તથા નિરપેક્ષ એકાંશાહી જ હોય છે. તે હંમેશા એક અંશને જ ઉભય સ્વરૂપાત્મક વસ્તુના સ્વભાવને ગ્રહણ કર પ્રસ્તુત કરે છે. જ્ઞાનના અનના પર્યાય છે વ્યક્તિ એજ યથાર્થ દષ્ટિ છે. કોઈ પણ પદાર્થને આત્યંતિક પિતાની શક્તિ અનુસાર તેમને અધિકૃત કરે છે. નિષેધ અને આત્યંતિક વિધાન હોઈ શકે નહિ અભિવ્યક્તિનું માધ્યમ શબ્દ છે. અનુભૂતિની જે અપેક્ષાએ તે પદાર્થ છે તે અપેક્ષાએ તે છે પૂર્ણતા અને અધિકતા હોવા છતા પણ તે એક જે અપેક્ષાએ તે પદાર્થ નથી, એ અપેક્ષાએ તે નથી. અંશને પ્રસ્તુત કરે છે. વક્તા પોતાની સમસ્ત
અનુભૂતિઓને એકી સાથે વ્યક્ત કરી શક્તા નથી. દરેક પદાર્થમાં અનેક ધર્મોની સત્તા છે. અને જેટલી તે વ્યક્ત કરે છે એટલી સાંભળનાર ગ્રહણ તે સ્વભાવમાં તે બીજા સ્વભાવની પ્રતિરોધી નથી. કરતું નથી, જેટલી ગ્રહણ થાય છે એ અપેક્ષાની એટલા માટે જ વિધી યુગલેનું સહઅસ્તિત્વ સાથે સંયુક્ત થઈને જ થાય છે તેથી સત્ય સદા સહજ રૂપે સંભવિત છે. પાણી જીવન પણ છે અને અપેક્ષાયુક્ત જ હોય છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #13

ભગવાન મહાવીર સાપેક્ષવાદના રૂપમાં સ્થા- વગેરે. પરંતુ ખેદ છે કે વિદ્વાને તેના કેવળ વાદનું નિરૂપણ કર્યું છે. વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં અબટ સંભાવનાત્મક અર્થ પર જ ધ્યાન આપ્યું છે અને આઈન્સ્ટાઈને સાપેક્ષવાદના રૂપમાં તેને વિસ્તાર એ દષ્ટિએ તેઓએ સ્યાદ્વાદને સંશયવાદ કહ્યો છે. કર્યો છે. સ્વાદુવાદને મુખ્ય વિષય જડ અને ચેતન આચાર્ય શંકરના સમયમાં શાસ્ત્રાર્થ પરંપરા છે. જ્યારે આઈન્સ્ટાઈને તેમાં આકાશ અને કાળની હતી. અને તેમાં એક-બીજાનું ખંડન મંડન પેજના કરીને તેને વિશેષ આધુનિક શૈલીમાં પ્રસ્તુત મુખ્યતયા થતું હતું. સ્વાદુવાદને ઉપહાસ કરવાની કર્યો છે. બન્નેમાં અદ્દભુત સમાનતા છે. દષ્ટિથી તેઓએ તેને સંશયવાદના રૂપમાં ઉપસ્થિત
જે વિદ્વાનેએ યાદવાદને અર્ધસત્ય અને કર્યો છે જે સર્વથા ભૂલભરેલું છે. સંશયવાદ કહ્યો છે તેઓનું મંતવ્ય સાપેક્ષવાદની ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડો. એસ. રાધાકૃષ્ણન, બાબતમાં એવું નથી આશ્ચર્યની વાત છે કે પ્રા. મહાનવીસ, ડે. રામધારીસિંહ ‘દિનકરી. સ્વાદુવાદ અને સાપેક્ષવાદના વિવેચનમાં શાબ્દિક ડો. શેઠ ગોવિન્દ્રદાસ વગેરે પરિહાસની પરંપરાથી અંતર સિવાય બીજું કંઈ મૌલિક અન્તર નથી ઘણું દૂર છે તે પણ આચાર્ય શંકર દ્વારા કહેવાયેલ તે પણ તેઓએ આ બનેની બાબતમાં ભિન્ન મત સે ભાવનાત્મક અર્થથી તેઓ જરા પણ દર થઈ કયા આધાર પર પ્રગટ કર્યો છે?
શક્યા નથી. શબ્દોની હેરફેરની સાથે તેઓ પોતાના
આ ગ્રન્થ અને લેબમાં એ વાત ફરી ફરી કહેતા પ્રશ્ન સહજ રીતે થાય છે કે વિદ્વાની આ ભૂલ રહ્યા. ખેદ છે કે આપણે પોતાની દષ્ટિએ કોઈપણ કઈ રીતે થઈ ? તેને અનેક કારણ છે. સ્વાદુવા વિષપના ઊંડાણ સુધી પહોંચતા નથી અને પુરાણી શબ્દ “સ્થા’ અને ‘વાઢ” એ બે શબ્દો મળીને વાતને જ વળગી રહ્યા, વિદ્વાનોએ પ્રાચીન ત્રુટીઓને થયા છે. સ્વાદુ અવ્યય છે. તેના અનેક અર્થ છે દૂર કરી સ્યાદ્વાદને સાચા સ્વરૂપમાં સમજ જેમકે–સંભાવના, વિધાન, પ્રશ્ન, કથંચિત્ જોઇએ. અપેક્ષાવિશેષ, દષ્ટિવિશેષ, કેઇ એક ધર્મની વિવક્ષા
અમr"માંથી સાભાર ઉધૃત
શ્રી ઈડર પાંજરાપોળને મદદ કરો” સુજ્ઞ દાનવીર મહાનુભાવે,
સવિનય વિજ્ઞપ્તિ કેર–ગુજરાતના સાબરકાંઠા જીલાને ઈડર પાંજરાપોળ સંવત ૧૯૭૫ની સાલમાં જ મદ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયકકળસૂરીશ્વરજી મહારાજ મન ઉપદેશથી સ્થપાએલ છે. આ સંસ્થા સરકાર માન્ય તેમજ પબ્લીક ટ્રસ્ટ નીચે રજીસ્ટર થયેલ છે. સંસ્થામાં હાલ ૬૦૦ ઉપરાંત જાનવરે છે. અબોઢ મુંગા જીવોના નિભાવ માટે કાયમી કંઈ ફંડ નથી. ફક્ત દાનવીરોની મદદ ઉપર જ આ સંસ્થાને મુખ્યત્વે કરી નિભાવ થાય છે. આપને વિનંતી છે, પાપ કરુણભાવથી પ્રેરાઈ આ સંસ્થાને અનેક રીતે મદદ કરી શકે તેમ છે તે ઉદાર હાથે રેકડ, ઘાસ, કપાસીયા અને અન્ય મદદ મોકલી આ દુષ્કાળના અસહ્ય સંજોગોમાં મુંગા જીવન નિભાવમાં સદાય કરશો અને પુણ ઉપાર્જીત કરશે તેવી અભ્યર્થના. મદદ મોકલવાનું સ્થળ – શ્રી ઈડર પાંજરાપોળ સંસ્થા
બાબુલાલ ડાહ્યાલાલ સુખડીયા જુના બજાર કાર્યાલય,
માનદ્ વહીવટદાર ઈડર (જી. સાબરકાંઠા)
ઇડર પાંજરાપોળ સંસ્થા
-
-
-
-
મહાવીર જન્મકલ્યાણક અંક

Page #14

શ્રી મહાવીર જન્મ કલ્યાણક ઉત્સવ પ્રસંગે–
પ્રભુ – ચરણે 24 પંચ કાં જલિ | (લે છે, ભાઈલાલ એમ, બાવીશી M. B. B. 3. પાલીતાણા) [પ્રભુ મહાવીરના આગામી જન્મ અને નિર્વાણ કલ્યાણક મહત્સવ પ્રલંગે ભગવાનના જીવન અને કવનના ઉપલક્ષમાં એ મહાવિભૂતિની અપૂર્વ વીરતા, જીવન માંગથ, જગદુદ્વાર, આત્મસમર્પણ, અને શાસન પ્રભાવના આદિ અનેકાનેક ગુણોનું સ્મરણ કરી ધન્ય બનીએ અને એમને અનુસરીએ અને “જય-મહાવીર ને નાદ-નિનાદ દિગંતમાં ગજવીએ !]
(હાઇ કુ)
પ્રારંભ કરશે, શ્રી અને સરસ્વતી, માંગલ્ય બક્ષે !-(૧)
મહાવીર દાખવી શૌર્ય, બતર ક્ષેત્રમાં,
વીર બને તે – (૨)
જગમાં બાવી, વિશ્વ છે ઉતારી,
ધન્યતા વચ્ચે –()
ત્રિલોક હિત, તન મન સમપી,
જગને તા –().
ઉસવ પ્રભુ સ્મરણે, શ્રમણ શ્રાવક , નાચે ! આનંદે!-(૫)
ભમાનંદ પ્રકાશ

Page #15

યા ખાજે એ દેશની.. મારા મિત્ર ! મારા સાથીઓ! દયા ખાજો એ દેશની, જ્યાં લાંચ લેનારાઓ નેતા ગણાય છે. જ્યાં વૈભવશાળી વિજેતાઓને ઉદારતાના વાઘા પહેરાવાય છે. (૧)
ધ્યાનત વરસાવજે એ રાષ્ટ્ર પરે, જેના નેતાઓ શિયાળ જેવા ચાલક છે અને જેના ચિતકે મદારી જેવા લુચા છે, જેની કલા વર્ણશંકર અને કઢંગી
નકલ માત્ર છે (૨)
દયા ખાજો એ દેશની, જેના લેકે એવા વસ્ત્રો પહેરે છે, જેને તે પોતે વણતાં નથી. એવું અનાજ ખાય છે
જે પતે ઉગાડતા નથી ! (૩)
ભાનત વરસાવજે એ દેશ પર જે વિચારે છે તે ઘણું ઘણું પણ ધર્મ અને સંસ્કૃતિના નામે
મૂડીમાં જેની પાસે છે મીડું ! (૪).
દયા ખાને એ દેશની, જે સ્વપ્નમાં જે વસ્તુની, ધૃણા કરે છે અને જાગ્રતાવસ્થામાં તેની જ આગળ
મસ્તક ઝૂકાવે છે! (૫)
દયા ખાજે એ દેશની, જેના સંત-મહાત્મા બહેરા અને મૂંગા છે. બને જેના મહા પુરુષ હજુ
પારણામાં ઝૂલી રહ્યાં છે ! (૬)
થાનવ વરસાવજે એ દેશ પર જે ટુકડાઓમાં વહેંચાયેલું છે.' અને જેને દરેક ટહે પિતાને
એક પણ માને છે. (૭).
મૂળઃ ખલિલ જિબ્રાન ભાવાનુવાદ : બી. જે. કાપડી.

Page #16

આત્માવલંબનને ઉત્કૃષ્ટ આદર્શ-પ્રભુ મહાવીર
ભાનુમતી દલાલ પ્રભુ મહાવીરનું જીવન એટલે પ્રબળ પુરુષાર્થ અને એકવાર પ્રભુ મહાવીર ઉપર અજ્ઞાની કે અનેક આત્માવલંબનને ઉત્કૃષ્ટ આદર્શ. પ્રભુ મહાવીરે દીક્ષા કષ્ટો અને યાતનાઓ નાખી રહ્યાં હતાં તે ઇન્દ્રમહારાજ લીધા પછી એમની સાડાબાર વર્ષની સાધના કાળમાં ન જોઇ શકાય એટલે તેઓ પ્રભુ પાસે આવી વિનમ્ર જેટલા કષ્ટો અને દુઃખને સામનો કર્યો એટલે બીજા ભાવે બે લ્યા “હે ભગવાન! જ્ઞાનથી આપના કોઈ તીર્થંકર પરમાત્માએ પોતાના જીવનમાં કર્યો નહતો. સાધના માર્ગમાં તોફાન, સંકટ અને સંઘર્ષે આવશે જંગલેમ, અનાર્યભૂમિમાં, લાટ દેશમાં અજ્ઞાની આ અજ્ઞાની લેકે તો આપના માર્ગમાં આવા અહ, ગોવાળે, ભરવાડ વગેરે દ્વારા પ્રભુને અનેક રીતે અને દુમ વિદો નાખ્યા જ કરશે. અને આપણે કોને કામને કરવો પડયો હતે પ્રત્યેક અમિષ્ટ બળે મૌન વ્રતધારી છે એમને ખબર નથી કે આપ કોણ છે? એમને અસહ્ય યાતનાઓ આપી હતી. પ્રકૃતિના તાંડવ આપ શેના માટે આવા કષ્ટો સહન કરી રહ્યાં છે ? નૃત્યો પણ તેમણે અનુભવ્યા હતા. અને છતએ એ માટે હે પ્રભુ આપ અત્તા આપે ! “આ સેવક આપની
ની સામે અડગતાથી અને નિશ્ચલતાથી ઉભા રહ્યા. સેવામાં હાજર રહેવા તૈયાર છે માનવી, દેવી કે પાશવી માટે પ્રભુ મહાવીરના જીવન પ્રસંગો આપણું મન કઈપણું ઉપાર્ગોની છાયા પણ આપના પર નહી જીવનમાં ઉતારવા માટે જ્ઞાનશાળા રૂપ છે, પ્રભુ મહાવીરના પડવા દઉ અને આપ શાંતિ અને સમાધિથી બધી એકાદ પ્રસંગનું વિહગવલોકન કરીએ.
શાધના કરી શકશે. અનાની લેકે આપને શેર કરી પ્રભુ મહાવીરની સાધના પિતાના બળ અને ચોરીને આરોપ ચઢાવી આપને ભયંકર ત્રાસ પણ બાભાવલંબનના જોર ઉપર ચાલતી હતી. તેઓ પોતાના માપશે તેથી પ્રભુ મારાથી આ કેમ ચહન થશે ?” રાધના કાળમાં એક કરતા એક વધારે ને વધારે પ્રભુ મહાવીરે શી તેડી પિતાની મધુર ભાષાથી ભયંકર આપત્તિઓને સામનો કરી રહ્યા હતા. ભયંકર સમજાવ્યું છે, મારી સેવાના અર્થે તું મારી રક્ષા તોફાને અને ઝંઝાવાત પામે તે પડકાર ફેંકતા હતા, કરીશ પણ એ વાત તું ભૂલી જાય છે, અનંતકાળથી એમની માનસિક સ્થિરતાના કારણે ઉપથર્ગોની ભયંકર ચાલ્યુ આવતું એક મહાન સત્ય તને સમજાવું. કેઈપણ હાડમારીઓ તેમના સાધનાના માર્ગને જરા પણ રૂકાવટ આત્મષાધક આ વૈમના હારે જીવનના મહાન હેતી કરતી (એટલે એમને આત્મિક ઉપયોગ જાગૃત આદર્શો પાર પાડી નથી શકતા અગર બીજાના સહારે હતો.) આત્મજાગૃતિ તથા ભાર સહજ અનુકંપા અને જીવનના પથ ઉપર દેટ નથી મૂકી શકો. બીજાના સહિષ્ણુતાના સામર્થ્યથી તે આ સાધનાના પંથે બળ ઉપર કોઈ પણ સાધક આત્માના પ્રકાશને પામી બાગળ વધતા હતા, જેનામાં આત્મશ્રદ્ધા અને નથી શકતો. એજ રીતે હું પણ સાધક છું. પોતાના સ્વાવલંબનનું બળ હોય તેને જગતનું કોઈ તરત આત્માની ઉન્નતિ અર્થે અન્યનું આલેખન શા માટે? અવરોધક નથી બની શકતુ પ્રભુ મહાવીરે આવી એવી નિર્બલતા દર્શાવે તે એ સાચો સાધક આત્મા કષ્ટમય આપત્તિઓમાં પિતાને ક્યાંકથી સહાયતા પ્રાપ્ત ન ગણાય, વિહિના માર્ગે મનુષ્ય પોતાની આત્મતિ થાય એને વિચાર સુદ્ધાં કર્યો નથી. સ્વયં સહાયતા અને શક્તિથી આગળ વધવું પડે. અને એમાં જે માંગવાની વાત તો બાજુએ રહી પણું ભક્તિભાવથી આનંદ છે તેની આગળ આવા ઉપસર્ગો અને યાતનાઓનું સેવામાં હાજર રહેનાર દેવેની વાત પણ તેમણે ભળી કંઈ મૂલ્ય નથી. આ તે બધી શરીર પરની આપત્તિઓ ન હતી. પ્રભુ મહાવીરનો સ્વાશ્રયીપણાને અને રવબળે છે. દેહને ધમ દેહ બજાવે આત્મા તે અનંત અને સિદ્ધિ મેળવવાને આ એક આદર પુરાવે છે. અવિનાશી છે એના પર એની કાઇ છાયા નથી પડતી.
બાબાના પ્રકાશ

Page #17

મારા માર્ગના કષ્ટો કે ઉપાર્ગોને મારા પુરુષ વડે મારેજ દૂર કરવાના છે. આવા જીવન સંધર્ષ્યા ગ્રામે મારેજ લડવાનુ છે. જે કંઈ કષ્ટ આવે તો ભલે આવે, કે.ઇપણ મરતિ આપત્તિ આવે. તે ભલે આવે આ બધા સ કટાને હસતે મુખડે સામનેા કરતા કરતા હું. મારૂ આત્મગાન ગાતા રહીશ અને તેઓને હાસ્યથી વધવીશ. આ કષ્ટો, આ તાાન, માપત્તિઓ કે ઉપશ્ચર્યાં તે મારી તેજસ્વી આત્મિક સાધના અગળ વિશ્વાતમાં છે ? ચરીર અને ઇન્દ્રિયા છે ત્યાં સુધીજ આ દેહ છે જ્યારે આ શરીર માટીના પીડ ચાથે મળી જશે ત્યારે મારા આત્મા સુધી કોઈજ પહેાંચવાનુ નથી. શરીર જડ છે. એ જડ સાથે જેને ગમે તેટલા જો આપવા હાયતા ભલે આપે! મને તેની કાષ્ઠ
શું
અશ્વર નથી. કોરૂપી ગ્વિજયાસામા પડીને મારા આત્મા સુ જેવા શુદ્ધ નિર્મળ બની જશે,
મહાવીર જન્મકલ્યાણક કે
વમાનમાં પણ નહિ કરી શકે અને ભવિષ્યમાં પણ નહિં કરી શકશે. મા સનાતન સત્ય છે. સહાયતા અને સાધના અને પરસ્પર વિરોધી છે. માટે હે ઇન્દ્ર ! તું કાઇ ચિન્તા ન કર, અને મને મારા સાધનાના માર્ગે જવા દે.”
પ્રભુ મહાવીરની આાવી પ્રભાવપૂર્ણ અને હૃદયપ વાણી સાંભળી ઇન્દ્ર મહારાજા સ્તબ્ધ થઈ ગયા. માધતાના માર્ગ તેમને એ ક્ષણે પૂર્ણપણે સમજાયે. પ્રભુ મહ વીરની નીડરતા, તેમનું અભયપણુ, તેમની ષમતા, તેમનું અખંડ મનેબળ જોઇ પ્રભુ મહાવીરના ચરણોમાં ઝૂકી તે ખેલ્યા, “હે નાથ ! સેવકના અપરાધને ક્ષમા કરો ! મારી આંખા ઉપર જે અજ્ઞાનતાના પડલા હતા તે આજે દૂર થયા છે. આપને હું શુદ્ધ અને સાચા સ્વરૂપમાં ન સમજી શકયા તે મારી જ્ઞાનતા છે” આજે આત્મદર્શનનું સાચુ વરૂપ નિહાળ્યુ.
ઇન્દ્ર મહારાજાએ કહ્યું પ્રભુ આપની વાત પ્રત્ય છે પશુ મારૂ મન આપને આટલુ કષ્ટ પડે તે જોવા ક્રેમ તૈયાર થાય ? જોકે આપ દુળ નથી આપ કષ્ટોથી
બરાબર મારી તીવ્ર ઇચ્છા છે કે માપતી સેવામાં રહી આપને કોઇ કષ્ટ પડવા ન દઉં. મા રીતે આપના તરફના હવ્યથી મારા હૃદયમાં આપતુ' કંઇ નથી કરી શકતા એ દ તા દૂર થશે. તેમણે કરી ક્રુરી પ્રભુને વિનમ્ર સ્વરે વિનંતી કરી.
પ્રભુ મહાવીર અને ઇન્દ્ર મહારાજાતી વાતચીતના પ્રશ્નોંગ ઉપરથી ક્રુત્રિત થાય છે કે પ્રભુ કેવા દૃઢ ગભરાતા નથી. આપને સહાયતાની કોઇ જરૂર નથી. એમનેાબળવાળા અને પેાતાના ખાત્માની તાકાત ઉપર કેટલા મુસ્તાક હતા ! જે છે એ બધુ આપા મન ઉપર છે. મનમાં એકવાર નિશ્ચય કરી કામ કરીએ તે તે પાર પડેજ છે. પ્રભુ મહાવીર પેતાના સ્વાવલંબનના જોર્ ઉપર જીવન આધ ગ્રામે ઝઝૂમતા જ્યા. પેાતાનીજ આત્મશક્તિ પર મનુષ્ય નિર્ભર રહે તે તેને કોઈના પર દ્વેષ કે રેષ આવેજ નહિ. પેાતાના સુખદુઃખની જવાબદારી મનુષ્ય પાતેજ સ્વીકારી લે તે તેને જગત સામે ફરીયાદ કરવાનું કઈ કારણ ન રહે. આત્માભિમુખ થવા માટે આ એક સચેત દષ્ટાંત છે.
પ્રભુએ કહ્યું, “હે દેવેન્દ્ર તારી વાત તારી દ‰એ પ્રાચી છે. પરંતુ આ તે એક પ્રકારની ગુલામી થઇ. કઋપણ જાતની ગુલામીના મારી પ્રકૃતિ સાથે મેળ નહિ જામે. હું. આનાથી તદ્દત નિરાળે! છુ અને આ સારને છેડવા મે' દૃઢ સાંપ કર્યાં છે. સાધકતી સાધના પૈતાની શક્તિ તથા આત્મબળ ઉપર આધાર રાખે છે. ડાપણુ ાત્મવીર ઇન્દ્ર, મહેન્દ્ર અગર ચક્રવર્તીના બળ ઉપર સિદ્ધિ પ્રાપ્ત નથી કરી શકતા,
આ ચૈત્ર સુદી તેરશના દિવસે પ્રભુ મહાવીરનું જન્મકલ્યાણુક છે. તે દિવસે તેમના આ પ્ર`ગને વાંચી આપણા જીવનમાં ચેડે બન્ને અંશે પણ ઉતરી સ્વાશ્રયી ખતવા કટીબદ્ધ થઇએ અને એમને વહન કરી વિરમીએ,
23
PA

Page #18

પ્રિયદર્શના
-
લેખક : શ્રી મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા-મુંબઈ દીક્ષા લીધા બાદ તેર વર્ષ પછી ભગવાન એ તે ભારે કઠિન છે. એવું ન હેત તે પ્રિયદર્શના મહાવીર પિતાની જન્મભૂમિ ક્ષત્રિયકુંડમાં પધાયાં ભગવાનના સંઘમાંથી છૂટી પડી, ભગવાનની ત્યારે, ભગવાનની પુત્રી પ્રિયદર્શન અને તેના સંમતિ મેળવ્યા વગર અલગ થનાર જમાલિને પતિ જમાલિએ વડીલેની સંમતિ પૂર્વક ભગવાન અનુસરી ન હેત. મહાવીર પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી, ત્યાગ-તપ સંયમ ધમને સ્વીકાર કર્યો. પ્રિયદર્શીનાની દીક્ષા વખતે જમાલિનું તપ ઉગ્ર હતું અને તેનું જ્ઞાન પણ તેની સાથે એક હજાર સ્ત્રીઓએ પણ દીક્ષા લીધી અસાધારણ કટિનું હતું. પણ મદિરાના નશાની હતી અને તે ચંદનબાળા સાથે વિચારવા લાગી. માફક જ્ઞાનને પણ કોઈ કોઈને પ્રસંગે નશો ચડી
આવતું હોય છે. સ્થૂલભદ્રને એ ન ચડે જમાલિ નિરંતર ભગવાન સાથે વિચરતે અને અને જ્ઞાનના બળવડે સિંહ સ્વરૂપ ધારણ કરી તેમણે અનુક્રમે અગિયાર અંગેનું અધ્યયન સમાપ્ત પિતાની સાથ્વી બહેનેને દિમૂઢ કરી દીધી હતી. કય". ભગવાને જમાલિને પાંચસે ક્ષત્રિય મુનિ- પણ ભદ્રબાહ સ્વામીએ તે પ્રસંગ બન્યા પછી એને આચાર્ય બનાવે અને જમાલિએ તપશ્ચર્યા તેને વધુ વાચના માટે અયોગ્ય માન્યા હતા. તેમજ દેહદમન શરૂ કર્યા. જમાલ ભગવાનની જમાલિને પણ કાંઈક આવા પ્રકારને જ નશે સાથે જ રહેતે હતે. થડા સમય બાદ તેણે એક ચહ્યો હતે. અધિકાર વિના માત્ર અનુકરણ ખાતર વખત ભગવાન પાસે આવીને કહ્યું: “ભગવંત! હું કરવામાં આવેલા તપથી માનવી શાંત બનવાને આપની અનુમતિથી પાંચસે સાધુઓની સાથે દેશ બદલે ઉગ્ર અને અભિમાની બની જતું હોય છે. વિદેશમાં વિહાર કરવા ઇચ્છું છું.'
એક વખત જમાલિને પિત્ત જવરને વ્યાધિ ભગવાનને જમાલિની ગ્યતા વિષે હજી ઉત્પન થઈ આવ્યું. વેદનાથી પીડિત થઈ તેણે તેના ખાતરી ન હોવાથી અથવા ભવિતવ્યતાના ભણકારા શિષ્યને શય્યા પાથરવા માટે કહ્યું. એકાદ ક્ષણ પછી તે સાંભળી શકયા હોય તે કારણે, જમાલિને કશો શિષ્યને પાછું પૂછયું: “મારી શય્યા તૈયાર થઈ ઉત્તર ન આપતાં મૌન જાળવ્યું, જમાલિએ બીજી ગઈ ” શિએ જવાબ આપેઃ “ગુરુદેવ! શયા અને ત્રીજી વાર પણ આવી જ વાત કરી, છતાં તૈયાર થઈ રહી છે.” શિષ્યને આ જવાબ ભગવાને તે મૌન જ જાળવ્યું. ભગવાનના આવા સાંભળી જમાલિના મગજની કમાન છટકી. તેણે મૌનને અનુમતિ માની લઈ જમાલ તે પિતાના ઉગ્ર બની જઇ શિષ્યને કહ્યું મહાવીર કહે છે કે પાંચસે સાધુઓ સાથે અન્ય પ્રદેશમાં ચાલી ક્રિયા કરવા લાગી એટલે તે (અલબત્ત ભ. નીક વિધિની વિચિત્રતા તે એ હતી, કે મહાવીરની આ વાત કર્મ બંધનની દષ્ટિએ છે) ભગવાનની જ પુત્રી પ્રિયદર્શના પતે પણ પિતાની કરાઈ ચૂકી, એમ માનવું જોઈએ. વચમાં કોઈ વિશ્વ હજાર સાધ્વીઓ સાથે જમાલિની પાછળ પાછળ આવે અને ક્રિયા પૂરી ન થાય તે પણ ક્રિયા ચાલી નીકળી. સંસારના સંબંધે પિકળ અને કરવાના સંકલ્પના કારણે ક્રિયા કરનાર માટે તે તે ક્ષણભંગુર છે એ સાચું હેવા છતાં, રાગદ્વેષથી કરાઈ ચૂકી ગણાય. પરંતુ મહાવીરને આ સિદ્ધાંત મુક્ત થઈ જવા ઇછતાં, સંસારને છોડી જતાં જે સાચે હોત તે શય્યા પથરાવા લાગી તેજ શ્રી પુરુષમાંથી પણ રાગદ્વેષને સદંતર નાશ થ વખતે પથરાઈ શકી હોત, પણ હું તે નજરે
ખભાના પાથ

Page #19

જોઉં છું કે શ પથરાયેલી નથી. મહાવીર બોલી રહ્યા છે બળતું હોય એને બળી ગયું કહેવું કેવળજ્ઞાની નથી અને તે સર્વજ્ઞ પણ નથી પણ એ તે ભગવાન મહાવીરને સિદ્ધાંત છે. તમે તેમનાથી વધુ જ્ઞાની તે હું છું, માટે હું જ સાચે જમાલિને અનુસરનાર સાધ્વીજી છે, અને તેના સર્વજ્ઞ છું. જમાલિની આવી બેહૂદી વાતના કારણે સિદ્ધાંત મુજબ તે વસ્ત્ર બળી જાય, ત્યારે જ તે તેને કેટલાએ શિષે ભગવાન મહાવીર પાસે પાછા મળ્યું કહેવાય, પરંતુ આપના અત્યારના પ્રત્યક્ષ ચાલી ગયા. જમાલિ પછી હવછંદી બની પિતાની અનુભવ અને વાણી પરથી તે ભગવાન મહાવીરનું જાતને સર્વજ્ઞ મનાવતે દેશ વિદેશ વિચરવા લાગ્યા, કથન સત્ય દેખાઈ આવે છે.”
પ્રિયદર્શીનાશ્રી એક વખત તેની એક હજાર પ્રિયદર્શીનાશ્રીજીને સત્ય સમજાઈ ગયું. ભગવાન સાવીઓ સાથે શ્રાવસ્તી નગરીમાં ઢક નામના મહાવીરને છોડી જમાલિને અનુસરવામાં પોતે કેવી સમૃદ્ધિમાન કુંભારની શાળામાં ઉતર્યા હતાં. ભૂલ કરી છે તેનું તેને ભાન થઈ ગયું. જમલિને
ગાનુયેગે જમાલિ પણ તે વખતે શ્રાવસ્તીમાં અનુસરવું છેડી, પોતાની સાથીઓ સાથે તે પિતાના શિષ્યો સાથે આવીને રહ્યો હતે. કંક, ભગવાન પાસે પાછી ફરી અને પિતાથી થયેલાં ભગવાન મહાવીરને અનન્ય ભક્ત હતા. ભગવાનની દેષનું પ્રાયશ્ચિત્ત લઈ શદ્ધ થઈ. પુત્રી પ્રિયદર્શનને જમાલિને અનુસરતી જોઈ ઢકને બીજ સુંદર અને સરસ હોય પણ તેને જ્યાં ભારે દુઃખ થયું અને કઈ પણ રીતે પ્રિયદર્શનાને વાવવામાં આવે તે ભૂમિ દેષિત હોય તે, એ ભગવાનને સિદ્ધાંત સમજાવવા એક યુક્તિ પણ બીજમાંથી સુંદર, મધુર ફળ પ્રાપ્ત થઈ શક્તા નથી. ઘડી કાઢી.
આ રીતે જાતિ-કુળ-બળ-રૂપ-તપ રિદ્ધિસિદ્ધિગોચરી અથે પ્રિયદર્શન જ્યારે ૮ના વિદ્યા-લાભ બધાં ઉત્તમ સાધને હેવા છતાં, એને નિવાસસ્થાને ગયા ત્યારે હૃકે અગ્નિને એક તણખો ધારણ કરનાર પાત્ર જે અયોગ્ય-કુપાત્ર હોય તે ઈરાદાપૂર્વક તેના વસ્ત્ર પર નાખે. વસને બળતું એવું પાત્ર તે જીરવી શકતું નથી. જ્ઞાન અને જેઠ, પ્રિયદર્શનાએ કહ્યું “અરે, અંક! તારા તપનું જમાલિને અજીર્ણ થયું તેમ અજી થઈ પ્રમાદથી મારું વસા સળગી ગયું.' ઢકે તરતજ જાય છે, પચવું મુશ્કેલ બની જાય છે. જવાબ આપતાં કહ્યું: “સાધ્વીજી! આપતે જૂઠું
આત્મશાંતિને ઉપાય જે દ્રવ્યનું જે ક્ષેત્રમાં જે કાળે જે ભાવમાં કર્મના ઉદય અનુસાર પર્યાયમાં પરિણમન થવાનું હશે તે થશે. એટલે સમતાભાવે વેદી લઈ હર્ષશોક-રાગ દ્વેષ-આંકલ્પ-વિક૯૫થી મુક્ત થઈ આજના દિવસમાં આનંદથી પ્રવેશ કરે-પ્રેમથી પ્રકાશ કર-તિથી પૂર્ણ કરવો. એ જ એક આમ શતિને આ કળીકાળ ઉપાય છે.
ગઈકાસને શોચ ન કર, આવતી કાલની ચિંતા ન કરવી. ૩૪ શાંતિઃ
–અમર આત્મ ચિંતન
મહાવીર જન્મકલ્યાણક અંક

Page #20

જૈન દર્શન, ધર્મ અને અધ્યાત્મના વિષયનું શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયનું નવું પ્રકાશન શ્રી મતીચંદ કાપડિયા ગ્રંથમાળા, ગ્રંથાંક
શ્રી આનંદઘન-ચોવીસી
ગીરાજ શ્રી આનંદઘનજીકૃત મૂળ સ્તવને, શ્રી જ્ઞાનવિમળસૂરિકૃત ટબાને સાર, પઠાંતરે, શબ્દાર્થ અને સવિસ્તર વિવેચન સાથે
પહેલી આવૃત્તિ વિવેચનકાર : સ્વ. શ્રી મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયા
પાદક : શ્રી રતિલાલ દીપચંદ દેશ ઈ કાઉન ૮ પેજ સાઈઝ, પૃષ્ઠ સંખ્યા ૫૪૦ કિમત આઠ રૂપિયા
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxХХХХХХХХХХХХХХХХ
ઘણા વખતથી અપ્રાપ્ય ગ્રન્થ ફરી પ્રગટ થયો છે
પંદરમી સદીના વિદ્વાન પ્રભાવક
આચાર્ય શ્રી મુનિસુંદરસૂરિવિરચિત આત્મસાધનામાં ખૂબ ઉપકારક થાય એવો ધર્મગ્રન્ય
અધ્યાત્મક૫દ્રમ
[મૂળ, અર્થ તથા સરળ વિવેચન સ થે ] વિવેચક : સ્વ. શ્રી મેતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયા છઠ્ઠી આવૃત્તિ, કિમત આઠ રૂપિયા ડબલ ક્રાઉન ૮ પેજી; પૃ ૪૦ ઉપરોક્ત દરેક પ્રકાશન સભ્યને સંસ્થાના મુખ્ય કાર્યાલયેથી
છ રૂપિયામાં મળશે.
પ્રકાશક શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગસ્ટ ક્રાંતિ માર્ગ, મુંબઈ-૩૬
પ્રાપ્તિસ્થાનો શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગસ્ટ ક્રાંતિ માગ, મુંબઈ-૩૬ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, પાલડી બસ સ્ટેન્ડ સામે, અમદાવાદશ્રી મેઘરાજ જૈન પુસ્તક ભંડાર, ગેડીજી ચાલ, પાયધૂની, મુંબઈ-૨ ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય, ગાંધી માર્ગ, કુવારે સામે, અમદાવાદ-૧ શ્રી સરસ્વતી પુસ્તક ભંડાર, હાથીખાના, રતનપેળ, અમદાવાદ-૧

Page #21

વીરચરિત્ર અંગેની આગામિ સામગ્રી
(લે. છે. હીરાલાલ ૨, કાપડિયા એમ. એ.) આપણું આ દેશમાં ભારતવર્ષમાં ચાલુ હુડ ૧ આયાર (સુય૧. અ. ૯). આ ઉપધાનઅવસર્પિણીમાં અષભદેવાદિ વીસ તીર્થંકર થઈ શ્રુત નામનું પ્રથમ શ્રુતસ્કનું નવમું અધ્યયન ગયા છે. એમનાં ચરિત્રે સ્વતંત્ર તેમજ આનુષંગિક છે. એ મહાવીરસ્વામીની ઉપસર્ગવાળી તપશ્ચર્યાએ એમ ઉભય સ્વરૂપે આલેખાયાં છે. ઉપર્યુક્ત ૨૪ ઉપર મહત્વને પ્રકાશ પાડે છે. એમાં જે છથી તીર્થકરે પિકી એકેનું સ્વતંત્ર અને સંપૂર્ણ ચરિત્ર માંડીને દુવાદસ (દ્વાદશભક્ત)ને ઉલ્લેખ છે. તે ઉપલબ્ધ આગમમાં તે નથી. આમ હેઈ મેરુ પ્રચલિત મંતવ્ય કે જેની ધ મેં સ્તુતિચતુર્વિશવિજયગણિકત “ચતુર્વિશતિજિનાનન્દાસ્તુતિ”ના તિકાના સ્પષ્ટીકરણ (પૃ. ૨૮૬)માં આપી છે તેની મારા સ્પષ્ટીકરણમાં મેં વીસે તીર્થકરેનાં સ્વતંત્ર સાથે સરખાવવા જેવી છે. આ અધ્યયન એના ચરિત્રની સંક્ષિપ્ત નેંધ સને ૧૯૨૭માં લીધી ગુજરાતી અને અંગ્રેજી ભાવાનુવાદ સહિત પ્રકાશિત હતી. એમાં પૃ. ૯દમાં મેં નેમિચન્દ્ર બાર હજાર કરાવું જોઈએ. આ અધ્યયનને સંક્ષિપ્ત સાર મેં
પ્રમાણ ચરિત્ર રચ્યાને ઉલ્લેખ કર્યો છે. આગમોનું દિગ્દર્શન” (પૃ ૪૬-૪૭)માં આવે છે. જ્યારે જિનરન કેશ (વિ ૧, પૃ. ૭) માં તે
૧ આયાર, (સુવ. ૨, ચૂલા. ૩) આ “ભાવના આ ચરિત્ર કે જેનું અપર નામ અમા'પૂજીક નામની ચૂલા છે. એમાં મહાવીરસ્વામીના જીવન દર્શાવાયું છે તે ૧૮૦૦ શ્લેક જેવડું અને ૧૨૦૦
વૃત્તાન્તને લગતી કેટલીક વિગતે છે. જુઓ આ ગાથામાં રચાયાને ઉલેખ, એવી રીતે પૃ. ૧૦૯માં
દિ. (પૃ. ૪૮-૪૯). માણિજ્યચન્દ્ર પ્રાકૃતમાં સ્થાને મેં નિર્દેશ કર્યો છે. જ્યારે જિ. ૨. કે. (પૃ ૩૮૦)માં સંસ્કૃતમાં
૨ સૂયગડ (સુય. ૧, આ ૬). આનું નામ હેવાની નેધ છે. વાષભદેવાદિનાં ચરિત્રની ઉપર્યુક્ત *
“મહાવીરસ્તુતિ છે. એની સંક્ષિપ્ત રૂપરેખા મેં ધ લેતી વેળા શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીનાં
: આ દિ. (પૃ. ૧૨)માં આલેખી છે. આ અધ્યચરિત્રને નિર્દોષ કરવાને પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયે. યન તેમ જ એને ગુજરાતીમાં ભાવાનુવાદ મેં આથી મેં આગમ દ્વારકને મહાવીર સ્વામી સંબંધી "જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર” (પૃ. ૨૨૯આગમિક સામગ્રી સૂચવવા વિનંતિ કરી અને એમણે ૨૪૦)માં આપ્યા છે. આ બંને તેમજ એનો એ સાનંદ સ્વીકારી અને ઉપકૃત કર્યો. એ સામ
અંગ્રેજી અનુવાદ પ્રચારાર્થે ઉપયોગી છે કેમકે એ શ્રીની તેમજ અનાગમિક સામગ્રી કે જેમાં સંસ્કૃત,
મહાવીરસ્વામીનાં જ્ઞાન, શીલ અને તપને વિવિધ પ્રાકૃત, ગુજરાતી, અંગ્રેજી અને ફ્રેન્ચ ભાષાઓમાં ઉપમાઓ દ્વારા બંધ કરાવે છે. જે વીરચરિત્ર અને મહાવીરસ્વામી સાથે સંબંધ ૩ ઠાણઃ આના સૂત્ર દ૨૧માં મહાવીરસ્વામી ધરાવતી કેટલીક પ્રાસંગિક રચનાઓ છે તેની એક પાસે દીક્ષા લેનારા આઠ નૃપતિઓનાં નામે છે. કામચલાઉ સૂચી મેં પૂર્વોક્ત સ્પષ્ટીકરણ (પ્ર. ૧૨૪ આ આગમના દસમાં સ્થાનકમાં ૧૦ નેનો -૧૬૫)માં લીધી, એમની આગમિક સામગ્રી હું નિર્દેશ છે. આ તેમજ સમવાય એ સંખ્યાપ્રધાન ગ્રંથે નીચે મુજબ સુધારાવધારા સાથે રજુ કરું છું અને છે. દૂયારામે ‘વસ્તુવૃન્દદીપિકા નામની પઘાત્મક કૃતિ એમાં જે ન્યૂનતા જણાય તે સૂચવવા સહદય દ્વારા ૧ થી ૧૦૮ સુધીની વસ્તુઓના સમૂહમાં સાક્ષરોને સાદર વિનવું છું કે જેથી આ કાર્ય માહિતી કેશ પૂરો પાડ્યો છે. પરિપૂર્ણ બને -
૪. સમવાય; આને એક કરોડમાં સમવાયમાં
મહાવીર જન્મકલયાણક અક

Page #22

મહાવીર સ્વામીના તીર્થકર તરીકેના ભવથી છઠ્ઠા (પૃ. ૭૭-૭૦માં બાખી છે. પેટિલ ભવમાંના એક કરોડ વર્ષ જેટલા શ્રમણ ગાંગેએ “પ્રવેશનક અંગે મહાવીરસ્વામીને પર્યાયને ઉલેખ છે. મુનિશ્રી કવૈયાલાલ કમલ પ્રશ્નો પૂછયા હતા. એ પ્રવેશનકનું ગણિત શ્રી દ્વારા સંપાદિત સમવાયાંગના પરિશિષ્ટ (પૃ.૯-૧૭) ભગવતીકાર (પૃ ૬પ૧-૬૫૭)માં અપાયું છે, માં મહાવીર સ્વામીના મુખ્યત્વે બાહૃા જીવનને પ્રસ્તારરત્નાવલીમાં રત્નચન્દ્ર ગાંગેયભંગ વિષે લગતી બીનાઓ દર્શાવાઈ છે. જ્યારે આ પૂર્વે મેં નિરૂપણ કર્યું છે એમ હુરે છે. આ દિ. પૃ. ૭૮ માં મહાવીરસ્વામી સાથે ૬. નાયાધમ્મકહીઃ આના પ્રથમ શ્રુતસ્કંધમાં સંબંધ ધરાવનારી કેટલીક હકીકતેને લગતાં સૂત્રોના મઘકુમાર (ઉક્ષપ્ત) ચંડૂક વગેરેને અધિકાર છે. અંક વગેરેને નિર્દેશ કર્યો છે.
૭. ઉવાસગરસાઃ આના પહેલા અધ્યયનમાં ૫ વિવાહપણુત્તિઃ આ જાતજાતના પ્રશ્નો અને આનન્દ શ્રાવકના અવધિજ્ઞાન અંગેની વાત નીકળતાં એના ઉત્તર ભંડાર છે. એમાં પ્રશ્નોના વિષય આનન્દની વાતને ગૌતમસ્વામીએ બેટી કહી જ્યારે દીઠ વર્ગીકરણનું કાર્ય હાથ ધરાવું જોઈએ. એટલું મહાવીરસ્વામીએ સાચી કહી એ બીના વર્ણવાઈ સૂચવતે આ મહાકાય આગમમાં મહાવીર સ્વામી છે. બીજા અધ્યયનમાં કામદેવે દેવકૃત ઉપસર્ગો સાથે એક યા બીજી રીતે સંબદ્ધ નિમ્નલિખિત કર્યા તે સહન કર્યા તેની મહાવીરસ્વામીએ પ્રશંસા વ્યક્તિઓને નિર્દેશ છે તેને હું ઉલેખ કરું છું. કરી છે. સાતમા અધ્યયનમાં ગોશાલકે મહાવીર
૧) અતિ મુક્તક (કુમારશ્રમણ). (૨) ઈશાન સ્વામીને મહાબ્રાહ્મણ, મહાગપ, મહાસાર્થવાહ, ઇન્દ્ર (પૂર્વ ભવને તામલી તાપસ (૩૨ નાટકોને મહાધર્મકથી, મહાનિયમિક અને મહાવાદી કહાને
જક) (૩) ઉદયન (રાજર્ષિ) (૪) વૃષભદેવ અને શાલકે જેનાં કરેલા સ્પષ્ટીકરણને ઉલેખ (દેવાનન્દાના પતિ, બ્રાહ્મણ બંને દીક્ષિત) (૫) છે. આ સંબંધમાં કેટલીક વિશેષ માહિતી પૂર્વક કાલેદાયી (અન્ય તીર્થક) (દીક્ષિત) (૬) ગંગદત્ત મહાબ્રાહ્મણ ઈત્યાદિ સંબંધી ચિત્રોની ને મેં દેવ (૩૨ નાટકને જક) ) ગાંગેય (દીક્ષિત). જ્ઞાત. વીર (પૃ. ૧૮૧-૧૮૩ માં આપી છે. (૮) ગોશાલક (મહાવીરસ્વામીની છાયસ્થાવસ્થામાં ૮. અન્તગડાસાઃ આ અંગમાંથી ખાસ બેંધવા એમના શિષ્યો. (૯) ચમર (અસુરેન્દ્ર). (૧૦) જેવી કોઈ બાબત જણાતી નથી. જમાલિ (નિહૂનવ). (૧૧) જયંતી (રાજકુમારી, ૯. અશુત્તરે પવઈય : આના ત્રીજા વર્ગમાં દીક્ષિત). (૧૨) દેવાનન્દા (મહાવીરસ્વામીના માતા). ધન્ય મુનિની તપશ્ચર્યની મહાવીરસ્વામીએ શ્રેણિક (૧૩) હ્રક (શ્રાવક). (૧૪) શેષ (પૂર્વ ભવને આગળ પ્રશંસા કર્યાને દલ્લેખ છે. મહાબલ નામને રાજકુમાર (દીક્ષિત). (૧૫) શિવ ૧૦. પહાવાગરણ પ્રસ્તુત લેખ પૂરતી આમાં (દિશા પ્રેક્ષક તાપસ, વિભંગણના અને રાજર્ષિ) કોઈ ખાસ વિગત જણાતી નથી. (૧૬) સુદર્શન (શેકી, દીક્ષિત). (૧૭) રોમિલ ૧૧. વિભાગસુય : આના દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધમાં (બ્રાહ્મણ, શ્રાવક). (૧૮ જાન્દક પરિવ્રાજક દીક્ષિત). સુબાહુ રાજકુમારે મહાવીર સ્વામીને ઉપદેશ સાંભળી
આ અઢારે વ્યક્તિઓને પરિચય શ્રી ભગવતી દીક્ષા લીધાને નિદેશ છે. સાર (પૃ. ૧૭૧ ૨૭૩)માં અપાયે છે મારો લેખ ૧૨. ઓયવાઈય : આ ઉપાંગમાં મહાવીર નામે “સકન્દક પરિવ્રાજક અને (૧૦) મહાવીર સ્વામીનું સમવસરણ, શ્રેણિક નૃપતિની રાજધાની સ્વામી જૈન (વ. ૭૦, . ૧૪-૧૫, તા. ચંપામાં થયાની વાત જાણે એમને વંદન કરવા ૧૪-૪-૩)માં છપાયો છે. ગોશાલકની જીવન માટે કેણિકે કરેલી જાતજાતની ભવ્ય તૈયારીઓ, રેખા મેં વીરભક્તામર (લે. ૩૬)ને સ્પષ્ટીકરણ તેમજ એનું સમવસરણમાં મહાવીર સ્વામીને ઉપ
wાત્માન પ્રકાશ

Page #23

દેશનું શ્રવણ કરવું એ બાબતે રજૂ કરાઈ છે. પ્રાપ્તિને અને એમના મરીચિ તરીકેના ભાવને, અહીં એ ઉમેરીશ કે વીર વંદનાથે જવા માટે ગા. ૧૮૨-૧૮૩માં એમણે કરેલા વિશતિસ્થાનક અનુપમ તૈયારી દશાણભદ્ર પણ કરી હતી તપને, ગા. ૨૦-૩૧૩માં અન્ય ન્ય હકીકતે ને,
૧૩. રાયપૂસેઈજજ : આમાં સૂર્યાભદેવે ગા. ૩૨૩-૩૩૦ એમણે કરેલાં પારણાને, ગા. નાટક રજૂ કરવામહાવીરસ્વામીની અનુજ્ઞાસંમતિ ત્રણ ૩૪૭-૩૭૧માં મરીચિ તરીકેની વિશેષતાઓને, ત્રણવાર માંગી છતાં મહાવીરસ્વામી મૌન રહ્યા. ગા. ૫૦૨ ૧૧૧ સંગમે કરેલા ઉપસર્ગને અને એણે બત્રીસ નાટકો ભજવ્યાને ઉલ્લેખ છે. ગા. ૩૭૬-૩૯માં તીર્થકરેના નામ અને વર્ણને
૧૪ નિરયાવલિયામાં શ્રેણિક વિષે મહાવીર ઉલ્લેખ છે. આ નિજજુત્તિ અનેક રીતે ઉપયોગી સ્વામીએ વિવિધ માહિતી આપ્યાને નિર્દેશ છે. છે તે એનું સંસ્કૃત છાયા સહિત સમીક્ષાત્મક
૧૫. પુફિયા આના ત્રીજા અધ્યયનમાં શકના સંસ્કરણ સવર તૈયાર કરિ પ્રકાશિત કરવું ઘટે સેમિલ તરીકેના પૂર્વભવને વૃત્તાન્ત મહાવીર કંઈ નહિ તે મહાવીરસ્વામીને લગતી ગાથાઓ હવામીએ કહ્યાને ઉલ્લેખ છે. આ સમગ્ર વૃત્તાન્ત એક પુસ્તકરૂપે તૈયાર કરાય અને પ્રસિદ્ધ કરાય મે આ દિ(પૃ. ૧૭૮-૧૩૯)માં આવે છે તેવું પગલું સત્વર ભરાવું ઘટે. ૧૦. મહાનિસી? આનું ત્રીજું અધ્યયન નોંધ કરી હું પૂર્ણ કરૂં છું.
અંતમાં આ દિશાસૂચનરૂપ લેખ બે બાબતની ને પાત્ર છે. આ છેદસૂત્રમાં મહાવીરસ્વામીએ
(૧) ધર્મવર્ધનગણિકૃત વીર ભક્તામર અને મેરૂ પર્વતને કંપાવ્યાને ઉલેખ છે. આ છેદ
કે એની વે પણ ટીકાના મારા સ્પષ્ટીકરણમાં મહા
: સૂત્રને ગુજરાતીમાં અનુવાદ શ્રી હેમસાગરસૂરિજીએ તો
વીરસ્વામીને અંગે કેટલીક માહિતી મેં આપી છે. કર્યો છે. એને અંગે મેં લખેલી ઉપક્રમણિકા
(૨) મહાવીર સ્વામી સંબંધી માર ૧૬ લે છે, એમની પાસે છે. એ અપ્રકાશિત છે.
૨ વાર્તાલાપ અને ૧ ભાષણ અને કવિતા (કૂટ૧૪. દસાસુયકબંધ. આનું આઠમું અધ્યયન
કાવ્ય) જ્ઞાત વીરમાં ગ્રન્થક સ્વરૂપે અપાયાં છે. પાસવણાક૫ (કલ્પસૂત્ર) મહાવીર સ્વામી સંબંધી
દીક્ષાને સ્વીકાર નામની મારી કવિતા આ પૂર્વે વિવિધ માહિતી પૂરી પાડે છે, આ છેદસૂત્ર (અ. GSS
આ હિંદુ મિલન મંદિર (વ. ૧૨, અં. ૧૧)માં છપાઈ ૧૦)ની ગુણિમાં શ્રેણિકે અને ચેલ્લણાનાં અદૂભૂત'
જ હતી એ અત્યારે છપાવવી રહી ગઈ છે. જ્યારે નિમ્ન રૂપ જોઈ સાધીઓએ અને સાધુઓને નિદાન
નિહાન લિખિત લેખો જ્ઞાત) વીર પછી પ્રકાશિત થયા છે. (નિયાણું) કર્યાને ઉલેખ છે.
૧. “અક્ષરનાં ચિત્રાત્મક વણને અને એમાં ૧૫. ઉત્તરજઝયણ. આના છઠ્ઠા અધ્યયન,
માહાભ્ય મહાવીર અને હીર લાલ આત્માનંદ (લે. ૧૮) માં મહાવીરસ્વામીને સાલિયા વિશાલિક) તરીકે ઉલ્લેખ છે. સૂયગડ (૧, ૨, ૩,
' પ્રકાશ (પુ ૬૮, ગા ૧૦-૧૧)
૨. મહાવીરસ્વામીના માસમણે અંગેનાં ૩૨)માં પણ તેમ છે. વિયાહ૦માં પણ છે એમ પારણા અને પંચ દિવ્યની ઉત્પાત્ત જૈન ધર્મ પા૦ સ. મ. જતાં જણાય છે.
પ્રકાશ (પુ. ૮૬, આ. ૪-૫). મહાવીરસ્વામીએ નિર્વાણ સમયે ઉત્તર૦ નાં ૩, “મહાવીરસ્વામીનું છસ્થ જીવન. વિલક્ષણ ૩૬ અધ્યયને કહાં હતાં. જુઓ ઉત્તરની ઘટનાઓ” આપ્ર. (૫ ૬૭, અં. ૯). નિજ જીત્ત (પત્ર ૩) તેમજ એની પાઇય ટીકા ૪. મહાવીરસ્વામી સંબંધી ગુજરાતી લઘુ (પત્ર ૩ અને ૭૧૨)..
પદ્યાત્મક કૃતિઓ. જૈ. ધ. પ્ર. (પુ. ૮૭, અં, ૧-૧) ૧૬, આવસ્મયની નિજજુતિ. આની ગા. ૫. સન્દક પરિવ્રાજક અને મહાવીરસ્વામી. ૧૪૫-૧૪માં મહાવીરસ્વામીને સમકાવની જન (તા. ૧૪-૪-૭૩),
બતાવો જેમકલ્યાણ અને

Page #24

સુખ કયાં ?
is
લેખકઃ-અમરચંદ માવજી શાહ-તળાજા જ્યાં સુખ દેખ્યું આ સંસારમાં, મહારાજા સાહેબની મોટર તૈયાર થઈ હતી અને
જ્યાં જોઉં ત્યાં દુઃખ દુઃખ રે, મહારાજા સાહેબ બંગલાના દાદરના પગથીયા કેવળ સુખની કલપના
ઉતરતા હતા, અને તેમને શરદી હોવાથી છીંક ઝાંઝવા જળની જેમ રે!
ખાતા હતા. તેઓ ઉતર્યા અને અમે પગથીયે સંવત ૧૯૯૬-૯૭માં જીવદયા ગૌસેવાનું કાર્ય સામા મળ્યા અને પ્રણામ કરી સીધી જ વાતચીત કરતા મારે આત્મ બગીચે નવપલ્લવિત બનતે શરૂ કરી દીધી. હતું. ત્યાં મને આ અરસામાં આધ્યાત્મિક તત્વ- “શું આપને પણ શરદી થઈ છે ?” જ્ઞાનની તીવ્ર ભાવના થઈ જાણે કે ભૂખ લાગી “હા. કેમ અમને ન થાય !” અને એ માટે એવા કોઈ આદર્શ પુરૂષને વેગ છે તે આપનું સુખ જેવા આવ્યો છું અને પ્રાપ્ત કરવા તાલાવેલી લાગી અને ભાવના જેવી આપને શરદી થઈ છે.” સિદ્ધિ નથી. મને એક પુરૂષની જીવન યાત્રા મળી ગઈ. એ અક્ષર દેહી સત્સમાગમના મેગે
“અમો પણ માનવ છીએ. અને તમારે અમારે મારામાં પરિવર્તનનું પુર આવ્ય, મને તક સુખ જોવું છે ?” થયે. સંતોષ થયો. શાંતિ મળવા લાગી. તેમાંથી તે ત્યાં હું તમને ટૂંકામાં સંભળાવું. કારણું મને “અમર આત્મમંથન” પ્રગટયું. ગદ્ય-પદ્યમાં તે કે મારે જલદી જવાનું છે. વિચારોનું વહેણ મેં કલમ દ્વારા કાગળ ઉપર “આપનુ સુખ મને સંભળાવે.” વાળવાનું શરૂ કર્યું.
“મારે એક કુંવર ને એક કુંવરી છે. મારી સંસારમાં સત્ય સુખ કયાં છે? તેવી શોધમાં કુંવરીને પરણાવી છે પણ તેના પતિ તેને તેડતા ચીંતન વધ્યું. તેમાંથી-સુખ કયાં? નું એક પદ નથી. મારે કુંવર છે. પણ મારાથી વિમુખ ચાલે બનવું શરૂ થયું અને ઉપરોક્ત પદથી તેની શરૂ છે. મારી આજ્ઞામાં રહેતા નથી. પ્રજામને ગળેથી આત થઈ. ત્યાર પછી જન્મથી મરણ પયતના બાઝે છે અને સરકાર અને પાછળથી પકડે છે. એ જીવનમાં પ્રગટતા દુઃખે આધિ-વ્યાધિ ઉપાધિના બે વચ્ચે મારું ગળું છે. બેલે આથી વધુ મારૂં દુખો કુદરત પ્રેરિત દુઃખે સંસારી જીવનના સુખ તમારે સાંભળવું છે? તે પછી કવિરાજ દુઃખનાં વિચાર પદ્યમાં સંકળાવા લાગ્યા. સાથે આવજે ને આપણે મળીશું.”
પછી રાજા કેવા સુખી હશે? શ્રીમંતે કેવા “મેં જણાવ્યું કે, સાહેબ આપનું સુખ મેં સુખી હશે ? તેનો ચિતાર પ્રત્યક્ષ અનુભવ લીધા બરાબર જાણી લીધું. આપ પણ ઘણા દુઃખી છે, પછી પદ્યમાં રચના કરવી એ વિચાર કરી મેં એ અનુભવ મારે કર હતા તે થઈ ગયે છે.” મારા એક કવિ મિત્રને વાત કરી કે મારે એક મહારાજા સાહેબ આટલી વાતચીત કરી, રાજાની મુલાકાત લેવી છે, અને તેમને તેમની મોટરમાં બેસી ગયા અને અમો પણ પ્રણામ કરી સાથે સારો સંબંધ છે એટલે આપણે સાથે જઈએ. અમારી મેટરમાં પાછા ફર્યા.
અમે બનેને ટેકસી કરી વાળકેશ્વર ઉપર તેમના પાટી ઉપર અમે આવ્યા એટલે મેં કવિબંગલે ગયા. અમારી મેટર બંગલે પહોંચી ત્યાં રાજને કહ્યું કે હવે મારે એક શ્રીમંત ગૃહસ્થની
માનંદ પાઇ

Page #25

મુલાકાત લઈ તેમનું સુખ જાણવું છે. કવિરાજ ગરિબને તવંગર બનવું, ખુબજ બધાયના પરિચિત એટલે લેમીંટન રોડ મમતા તણે વિસ્તાર રે. ઉપરના એક પાંચમાળના બંગલામાં પાંચમે માળે અને છેવટે સાચું સુખ શેમાં છે, એ દર્શાવતું' અમો બને ગયા.
પદ લખી ૨૦ કડીનું એ કાવ્ય પૂરું કર્યું. એક રૂમમાં એક વૃદ્ધાશ્રીમાન અને શેઠાણી સાચું સુખ આત્માની શાંતિમાં છે-સંતેષમા બેઠા હતા. અમે તેમની પાસે બેસી ગયા અને છે એ વાસ્તવિક સમજાયું. અજ્ઞાનતાથી મેહ સુખ સમાચાર પુછડ્યા, પછી જણાવ્યું કે, થાય. મહથી મમતા તૃષ્ણા પરવતુમાં થાય.
આસક્તિ થાય. લેભ થાય તે માટે માયા કપટ “હું આપનું સુખ જાણવા આવ્યો છું.”
કરવા પડે. એ પ્રાપ્ત કર્યા પછી અભિમાન થાય. ભાઈ બહ સુખી છું. ધન, વૈભવ, બંગલા એની અપ્રાપ્તિમાં ક્રોધ થાય કેધથી હિસા થાય. મેટર છે. પરંતુ અમે બને વૃદ્ધ થયા છીએ. અસત્ય કાર્ય થાય. ચેરી અને તિ થાય. શીયળ અમારા દીકરા કે તેની પત્ની અમારી સામુયે
લુંટાય. પરિગ્રહના ભારમાં આત્મા દબાઈ જાય જોતા નથી. અને અમારા ખબર પણ પૂછતાં નથી. પાંચ ઈન્દ્રિયના વિષમાં આમાં ફસાઈ જાય અને બેલે આથી વધારે સુખ કયું?”
મન-વચન કાયાનું પરિણમન વિધ્ય કષાયમાં થઈ બસ, દાદા! આપનું સુખ ટૂંકામાં સમ- અનંત કર્મબંધનું નિમિત્ત થાય. અને આત્મા જાઈ ગયું. આપની વેદના-જાણી લીધી. સાબી સંસારમાં ચારે ગતિમાં પરિભ્રમણ કરે અને હોવા છતાં અંતરમાં સુખ નથી.
અનંત દુઃખને અનુભવ કરે જ્યારે તેને સમ્યપછી થોડી વાતચીત કરીને અમે રવાના દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રને ઉદય થાય. અહિંસા-સંયમ થયા. અને ઘેર આવ્યા સુખ કયાં? ની શોધ પરી તપના માર્ગે ગમન થાય તે આનંદ-પ્રેમને શાંતિ થઈ. આ સુખ શોધવા ગરીબેને સામાન્યને પ્રાપ્ત થાય.
આ અરસામાંજ એક મહારાષ્ટ્રિયન સેવકે તૃષ્ણ કરે છે. પરંતુ આ બાહ્ય સુખે એ ખરેખર
મને એક કલે કે લખી આપે. તે લેક પછી વાસ્તવિક સુખ નથી પણ સુખાભાસ છે. એ
: ગ્રંથ વાંચતા મળી આવે. ચીંતવન શરૂ થયું અને સુખ ક્યાં? ના પદમાં
शांति तूलयं तपः नास्ति । કડી ઉમેરી દીધી.
न संतोषात् परमं सुखं ॥ ધનવાનને પણ સુખી ન દેખે, न तृष्णासमो व्याधिः । રાજા દુખી અપાર રે!
ર ર ર રા પર ચાણકય નિતી.
સ્વર્ગવાસ નેંધ ભાવનગર નિવાસી પારેખ છગનલાલ જીવણલાલ (એજીનીયર) તા. ૨૨-૧-૦૪ના રોજ સ્વર્ગવાસી થયેલ છે તેની સેંધ લેતા અમે ઘણાજ દીલગીર થયા છીએ તે ખૂબ ધમપ્રેમી અને મળતાવડા સ્વભાવના હતા આ સભા પ્રત્યે ખૂબ લાગણી ધરાવતા હતા તેઓ આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા તેમના આત્માને શાંતિ મળે એજ પ્રાર્થના.
મુંબઈ નિવાસી શાહ હીરાલાલ મોતીચંદ મુંબઈ મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે તેની નૈધ લેતા અમો ઘણાજ લગીર થયા છીએ તેઓ ખૂબ ધર્મપ્રેમી હતા અને હવભાવે મીલનસાર હતા તેઓ આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા તેમના આત્માને શાંતી મળે એજ પ્રાર્થના.
મહાવીર જન્માકમાણુક કે

Page #26

ગાંગાણી તીર્થને સંક્ષિપ્ત પરિચય
સ. પૂ.પં.શ્રી લબ્ધિ વિજ્યજી ગણિ, દેવબાગ, જામનગર રાજસ્થાનમાં જોધપુરથી દક્ષિણ દિશામાં લગભગ ૨૦ માઈલ દૂર ગાંગાણી નામનું પ્રાચીન નગર છે ઇતિહાસનું અવલેકન કરતાં જણાય આવે છે કે આ નગરીનું પ્રાચીન નામ અજુન-પુરી હતું. અને તે ધર્મપુત્ર અને વસાવી હતી.
ઈતિહાસ એ હકીકતની સાક્ષી પૂરે છે કે એક વખત એ હતું કે જ્યારે આ નગરીમાં હજારે જેને નિવાસ કરતા હતા. અને જૈન શાસનની શોભા વધારતા હતા. કાલચક્રના કુપ્રભાવથી આજે અહીં એક પણ જૈનનું ઘર નથી.
વર્તમાનમાં વિદ્યમાન મન્દિર વિક્રમની પૂર્વ બસો વર્ષ પહેલાં સમૃદ્ર સંપ્રતિએ બનાવરાવ્યું હતું અને એની પ્રતિષ્ઠા સુપ્રસિદ્ધ જૈનાચાર્ય શ્રી સુસ્તિસૂરિજીએ કરાવી હતી. - સંવત ૧૬૬૨માં પ્રચંડ વિદ્વાન તેમજ પ્રસિદ્ધ કવિવર ગણિ શ્રી સમયસુંદરજીએ આ પ્રાચીન તીર્થની યાત્રા કરી હતી અને એક સ્તવન બનાવ્યું હતું જેમાં તેઓએ આ તીર્થની પ્રાચીનતાને ઉલ્લેખ કર્યો હતે.
તપાગચ્છની પ્રાચીન પટ્ટાવલી જે જૈન શ્વેતામ્બર કોન્ફરન્સ, હેરલ્ડ પત્રના પૃષ્ટ ૩૩૫ ઉપર મુદ્રિત છે તેમાં લખ્યું છે કે
પ્રતિ ઉત્તર દિશામાં મરુધરમાં ગાંગણી નગરે શ્રી પદ્મપ્રભુસ્વામિને પ્રાસાદ બિંબ નીપજાવ્યો.” શ્રી સમયસુંદર મહારાજે રચેલ સ્તવન વિશેષ ફૂટને સાથે અહીં આપવામાં આવે છે -
પદ્મપ્રભ એવં પાર્શ્વનાથ સ્તવન રચયિતા કવિવર સમયસુંદર ગણિ વિ. સં. ૧૯દર
ઢાળ પહેલી પાય પ્રણમું રે શ્રી પ્રભુ પાસના
ગુણ ગાંરે આણિ મન શુદ્ધ ભાવના ગાંગાણી રે પ્રતિમા પ્રગટ થઈ ઘણું તસ ઉત્પત્તિરે સુણજો ભવિક સુહામણિ.
ત્રુટક સુહામણિ ૧ વાત સુણજે, કુમતિ શંકા ભાજસે,
નિમળે થાસે શુદ્ધ સમક્તિ, શ્રીજિન શાસન ગાજસે. ૧ * આ તીથ ના ગાગાણી, ઘવાણી, ધંધાણી વગેરે નામો મળે છે. ૧. મા તે જ ગાંગાણી છે કે જેનું વર્ણન અમે અહીં લખી રહ્યા છીએ.
૨. કવિવરના સમયમાં વિધાતી લે કે કહેતા હતા કે આ મૂર્તિને બાર વર્ષના દુષ્કાળના સમયમાં બનેલી છે. પરંતુ તેમની શંકા આ મૂતિ"ને જોવાથી દૂર થશે કારણ કે આ મૂતિ' બાર-વષય દુષ્કાળથી ૪૦૦ વર્ષ પહેલા બનેલી છે.
પ
હાભાન પઠાણ

Page #27

ધ્રુવ દેશ મંડેવર મહાબલ, બલિ શ્રી રાજા હશે, તિહાં ગાવ એક અનેક ઘાણિકા, ગાંગણી મન મેહએ ૨
હાલ દુધેલા રે નામ તળાવ છે જેને
તસ્ય પાસે રે ખર નામ છે દેહરા તિણ પુછે રે ખણતાં પ્રકટ્યો ભુહરે
પરિયાતરે જાણે નિધાન લાધે ખરે. ૩ લીધે ખરે બલિ ભૂહર એક માંહે પ્રતિમા અતિઅલી,
શુદ્ધ અગ્યારસ, સોલહ બાસઠી, બિંબ પ્રગટ્યા મનરલી. ૪ કેટલી પ્રતિમા ? કેની વળી? કેણ ભરાવી ભાવસૂ? એ કણ નગરી કેણુ પ્રતિષ્ઠિ?, તે કહું પ્રસ્તાવસૅ ૫
હાલ તે સગલી રે પૈસટ પ્રતિમા જાણીએ
તિણ સહુની રે સગલી વિગત વખાણીએ, મૂલ નાયક રે પદ્મપ્રભુને પાસજી,
એક ચૌમુખ રે ચૌવીસી સુવિલાપજી ૬ છે. મહારાજા શહિના રાજયને સમય વિ. સં. ૧૬૫ર થી ૧૬૭૬ સુધીને છે.
જ ઘણિકા–આ શબથી લાગે છે કે-અર્જુનપુરીમાં કઈ વખતે વાણીઓ વધારે ચાલતી હશે અને તેથી લેકો આ નગરીને ગાંગાણી કહેવા લાગ્યા હશે.
૫. દૂધેલા તળાવ અને ખોખર નામનું મંદિર આજે પણ ગગાણીમાં વિદ્યમાન છે.
૭ મુહરે–તલવર, મુસલમાનના અયાચાર વખતે મૂર્તિઓનું રક્ષણ આ જ રીતે કરવામાં આવતું હતું. તેઓને તો ઘર કે ભયરામાં પધરાવવામાં આવી હતી.
૮. વિ. સં. ૧દાર જેઠ સુદિ અગ્યારશને દિવસે મેયરામાંથી મૂર્તિઓ મળી હતી અને તેમની તપાસ કરીને જ કવિવરે બધી હકીકત લખી છે ૯. કવિવરજીએ રતવનમાં બધી ૫ પ્રતિમાઓ કહી છે –
૨-મૂળનાયક શ્રી પદ્મપ્રભ અને પાર્શ્વનાથ ભગવાનની. ૧-ચૌમુખજી-જમવારણ સ્થિત ચાર મોઢાવાળી. ૧-વીસી-એક જ પરિકમાં ૨૪ તીર્થ કરની પ્રતિમ ર૩-અન્યાન્ય તીર્થકરોની પ્રતિમા જેમાં બે ક ઉમિયા પણ છે. ૧૯-અન્ય પણ તીર્થકરોની પ્રતિમાઓ. બધી મળીને ૪ મૂર્તિઓ થઈ. ૧૯-તીર્થકર સિવાય અન્ય દેવી દેવતા તેમજ શાનદેવતાઓની મૂર્તિમાં કવિવરે ગુટકમાં
લખેલી છે. તે આ પ્રમાણે જાણવી-ઈન્દ્ર, બ્રહ્મા, ઈશ્વર, ચકેશ્વી, અબિકા, અર્ધનારેશ્વરી, વિનાયક, ગની, અને શ થનદેવતા. આમાં શાસનદેવ તથા ગિનીની સંખ્યા અધિક હેવાથી બધી ૧૯ લખી છે, જેથી ઉપરની સંખ્યા પૂરી થઈ જાય છે.
મહાવીર જન્મકલ્યાણુક અંશ

Page #28

સુવિલાસ પ્રતિમા પાસ કરી, બીજી પણ તેવીએ, તે માહી કાઉસગિયા બિહુ દિસી બહુ સુન્દર દીએ. ૭ વીતરાગની ઓગણીસ પ્રતિમા વળી એ બીજી સુન્દ, સકલ મિલીને જિન પ્રતિમા, છિયાલીસ મનેહરુ. ૮
હાલ ઈન્દ્ર બ્રહ્મા ૨ ઈશ્વર રૂપ ચક્રેશ્વરી,
એક અંબિકારે કાલિકા અર્ધ નટેશ્વરી; વિનાયક રે ગણિ, શાસન દેવતા,
પાસે રહે છે. શ્રી જિનવર પાય સેવતા. ૯
સેવતા પ્રતિમા જિણ કરાવી, પાંચ તે પૃથ્વીપાલ એ, ચંદ્રગુપ્ત બિન્દુસાર અશોક, સંપ્રતિ પુત્ર કુણલએ, ૧૦ કનસાર જેડા ધૂપ ધાણે, ઘંટા શંક બ્રગાર એ, ત્રિસિટા મોટા તદ કાલના, વળી તે પરકર સાર એ ૧૧
ઢાલ બીજી (દે.હ) મૂલનાયક પ્રતિમા વાલી, પરિકર અતિ અભિરામ, સુન્દર રૂપ સુહામણિ, શ્રી પ્રભુ તસુ નામ. ૧ શ્રી પદ્મપ્રભ પૂજિયાં, પાતિક દૂર પલાય, નયણે મૂતિ નિરખતાં, સમરિત નિર્મલ થાય. ૨ આર્ય સુહસ્તિ સૂરીશ્વરે, આગમ શ્રત વ્યવહાર,
સંયમ રાંક વણી દિયે, ભજન વિવિધ પ્રકાર. ૩ ૧૦. મૂળનાયક શ્રી પદ્મપ્રભુની પ્રતિમા કરાવવાવાળાનું નામ કવિવરે સામ્રાટ પ્રતિ સુચિત કરેલ છે અને ચન્દ્રગુપ્ત, બિન્દુસાર, અશોક અને કુણાલનું નામ પ્રતિની વંશપરંપરા બનાવવા માટે આપેલ છે. પ્રતિ એ કુણાલને પુત્ર હતે.
૧૧ મ ટૂ પ્રતિનું અસ્તિત્વ અને પ્રતિષ્ઠાને સમય બતાવતાં કવિવરે કહ્યું છે કે આચાર્ય સહસ્તીસૂરિએ દુષ્કાળમાં એક ભિક્ષુકને દીક્ષા આપીને ઈ છત આહાર કરાવ્યો. પરિણામે તે કળ કરીને કુશ લની રણી કાંચનમાળાની કુક્ષિથી સમ્રાટૂ આ પ્રતિ થે. અને જયારે તે ઉજજૈનીમાં રાજય કરતા હતા ત્યારે રથયાત્રાની સવારીની સાથે અન્યાય સુરતી તેમના જેવા શાં આવ્યા. વિચાર કરતાં કરતાં રાજાને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. અને બધી ઋદ્ધિ-સમૃદ્ધ ગુરૂકૃપાથી મળેલી જાણીને ગુરૂ મહારાજની સમીપમાં આવીને વિતતિ કરી કે હે ગુરૂદે આ રજ્ય આપની કૃપાથી મળે છે એટલે આપ તેને સ્વીકાર કરો. નિઃ પૃદ્ધ ગુરૂ મહારાજે જવાબ આપે કે કંપ્ન-કામિનીના ત્યાગી એ અમારે રાજપાટથી શું પ્રજન તેમણે મથે.ચિત ધર્મવૃદ્ધિને ઉપદેશ આપ્યો અને તેમને જૈન એવા શ્રાવક ધર્મનું મર્મ સમજાવી ઉત્તમ કોટિનો શ્રાવક બનાવ્યું. તેણે ઇજજૈનનાં જેમની એક વિરાટ સભા ભરી આચાર્ય સુહરિતસૂરિ વગેરે ઘણા
આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #29

જેની નગરી પણ, થયે પ્રતિ વાય, જાતિસ્મરણ જાણિયે, યે તિ ગુરૂ પસાથ. ૪ વળી તિણ ગુરૂ પ્રતિબંધિ, થયે શ્રાવક સુવિચાર, મુનિવર રૂપ કરાવિયા, અનાર્ય દેશ વિહાર. ૫ પુણ્ય ઉદય પ્રગટ્યો ઘણે, સાધ્યા ભરત ત્રિખંડ, જિણ પૃથ્વી જિનમંદિર, પંડિત કરી અખંડ. ૨
બીસય તીડેત્તર વિરથી, સંવત સખલ પર, પણ પ્રતિક્રિયા, આર્ય સુહસ્તિ સુર. ૭ મહા તણું ફુલ અષ્ટમી, શુભ મુહૂર્ત રવિવાર, લિપિ પ્રતિમા પૂઠે લખી, તે વાંચી સુવિચાર. ૮
હાલ તીસરી મૂલ નાયક બીજે વળી, સકલ સુકમલ દેજી, પ્રતિમા વેત સેના તણી, માટે અચરજ એહે. ૧ અરજન પાસ જુઠારિયે અરજુન પુરી શુંગારજી, તીર્થકર તેવીસમે, મુક્તિ તણે દાતાજી. ૨
ચંદ્રગુપ્ત રાજા હુએ, ચાણકય દિરા રાજોજી,
તિણ યહ બિંબ ભરાવિયે, સાયા આત્મ હેજે. ! જૈન શ્રમણ ત્યાં એકત્રિત થયા. અન્યાન્ય કાર્યોની સાથે એ પણ નિશ્ચય કરવામાં આવ્યો કે ભારત સિવાય અન્ય દેશોમાં પણ જૈનધર્મને પ્રચાર કર જોઈએ. રાજા પ્રતિએ આ વાતનું બીડું ઝડપ્યું અને પિતાના સુભટોને ચીન, જાપાન, તુર્કિસ્તાન, મિત્ર, તિબ્બત, મંગેલિયા, જર્મન, ફ્રાન્સ, દક્ષિા , ઈટલી વગેરે પ્રાંતમાં મોકલીને સાધુત્રને યોગ ક્ષેત્ર તૈયાર કરાવ્યું. પછી જૈનશ્રમણને પણ તે પ્રદેશમાં વિહાર કરીને જે ધર્મને જોર-શોરથી પ્રચાર કરવા લાગ્યા. આ જ કારણ છે કે આજે પણ પાશ્ચાત્ય પ્રદેશોમાં જેને મૂર્તિ અને તેમના ભગ્ન ખંડેર પ્રચુર પ્રમાણમાં મળે છે. ભારત વર્ષમાં તે મા સંપ્રતિએ આખી પૃથ્વીને જ મંદિરેથી મંડિત કરી દીધી હતી. ગાંગાણીના મંદિરની પ્રતિષ્ઠાના સંબંધમાં કવિવર લખે છે કે–વીર સં. ૨૦૩ માઘ શુકલ આઠમ રવિવારના શુભ દિવસે રાષ્ટ્ર સંપ્રતિએ પિતાના ગુરુ આચાર્ય સુહસ્તિસૂરિના કરકમલેથી પ્રતિષ્ઠા કરાવી જેને લેખ તે મૂર્તિના પાછલા ભાગમાં ખોલે છે. કવિવર સમયસુંદરજી મહારાજે તે લેખને સારી રીતે વાંચીને જ પિતાના સ્તવનમાં પ્રતિષ્ઠાના શુભ મુહૂર્તન ઉલ્લેખ કરેલ છે,
૧૨. બીજા મૂલ નાયક શ્રી પાર્શ્વનાથજીની પ્રતિમા સફેદ સુવર્ણમય જોઈને કવિવર આશ્ચર્ય પ્રગટ કરે છે અને અર્જુનપુરી (ગવાણી)ની શૃંગારભૂત સફેદ સેનાની મૂર્તિને વંદન કરે છે. સમ્રાટું ચંદ્રગુપ્ત આ સફેદ સોનાની મૂર્તિ બનાવરાવી હતી અને તેની પ્રતિષ્ઠા ચૌદ પૂર્વધર બુત કેવલી ભાચાર્ય ભદ્રબાહ પાસે કરાવી હતી. તેમને સમય કવિવરે વીરનિર્વાણ પછી ૧૭૦ વર્ષનો બતાવ્યો છે, તે વખતે મા બને મહાપુરુષ વિદ્યમાન હતા.
મૂર્તિઓની અસ્તિત્વ ઘણા જ પ્રાચીન કાળથી ચાલ્યું આવતું હતું.
મહાવીર જન્મકલ્યાણક અંક

Page #30

મારે મન તીર્થ માહિયે, થઈ ભેટ્યા હે પuપ્રભુ પાય, મૂલ નાયક બહુ અતિ ભલા, પ્રણમતે હે પૂરે મનની આશ. ૧ સંઘ આવે ઠામ ઠામના, વળી આવે હો વર્ણ અઢાર, યાત્રા કરી જિનવર તણી, તિણે પ્રગટ્યો હે યે તીર્થ સાર. ૨ જૂને બિંબ તીર્થ ન, જંગી પ્રગટ્યો હો મારવાડ મજાર, ગાંગાણું અરજુન પુરી, નામ જાણે છે સઘલે સંસાર. શ્રી પદ્મપ્રભને પાસજી, એ બેહ મૂતિ હે સકલાએ, સુપના દિખાવે સમરતાં, તસુ વાળે હે યશ તેજ પ્રતાપ. ૪ મહાવીર હર તણી, એ પ્રગટી હે મૂર્તિ અતિસાર, જિન પ્રતિમા જિન સારખી, કોઈ શંકા હે મત કર લગાર. ૫ સંવત સેલા બાસઠી સુમઈ, યાત્રા કીધી હે મઈ મહા મજાર, જન્મ સફલ થયે મહારે, હિય મુઝને હે સ્વામી પાર ઉતાર. ૬
કલશ
ઈમ શ્રી પદ્મપ્રભ પ્રભુ પાસ સ્વામી, પુન્ય સુગુરુ પ્રસાદ એ, મૂલગી અરજુન પુરી નગરી, વર્તમાન સુપ્રસાદ એ; ગ૨છરાજ શ્રી જિનચંદસૂરિ, ગુરૂ જિનહંસ સુરીશ્વર,
ગણિ સાકલચંદ વિનયવાચક, સમયસુંદર સુખ કરો. ૧ ૧. ભગવાન મહાવીરે પિતાના દીક્ષાના સાતમા વર્ષે મુંડસ્થલમાં પધાર્યા હતા, તે વખતે
રાજા નન્દીવર્ધન આપના દર્શનાર્થે પધાર્યા, જેની સ્મૃતિમાં રાજાએ એક મંદિર બંધાવ્યું,
તેના ખંડેરે આજે પણ વિદ્યમાન છે. ૨, મહારાજા ઉદાઈની પટ્ટરાણી પ્રભાવતીના મહેલના અંદરના ભાગમાં ભગવાન મહાવીરની મૂર્તિ હતી,
રાજા વીણા વગાડતા અને રાણી ત્રિકલ પૂજા કરી નૃત્ય કરતી હતી. છે ક૭ ભદ્રેશ્વરના મંદિરની પ્રતિષ્ઠા વીરાત ૨૩મા વર્ષે ધમાચાર્યના કરકમળથી થઈ. તે મૂર્તિ
અને એના શિલાલેખ માજ પણ વિદ્યમાન છે. ૪. નાગર (મારવાડ)ના મોટા મંદિરમાં ઘણી સાર્વધાતુમય મૂર્તિઓ છે, જેમાંની એક મૂર્તિ ઉપર
વી. . ૭ર ને શિલાલેખ છે દેલે આજે પણ જોવાય છે. ૫ આચાર્ય રત્નપ્રભસૂરિના કરકમલેથી વી. . ૭૦ મા વર્ષે ઉપકેશપુર (એરિયા ડીસ્ટ ફલે દી)માં
પ્રતિષ્ઠા થઈ હતી. જે મૂર્તિ આજે પણ મંદિરમાં મૂલનાયક તરીકે વિદ્યમાન છે. ૬. કેટામાં આવેલું ભગવાન મહાવીરનું મંદિર રત્નપ્રભસૂરિના વખતનું છે, ૭. માધવ ઇન મારાજા ખારલકા વિશદ શિલાલેખ આ બધી વસ્તુની પુષ્ટિ કરે છે. કારણ કે
આ શિલાલેખ અને હેમવંત પટ્ટાવલીથી સમજાય છે કે - ભગવાન મહાવીરના વખતે ધ્યા શ્રેણિકે ખંડગિરિ ઉપર ભગવાન ઋષભદેવનું મંદિર બનાવ્યું હતું.
માત્માના પ્રાણ

Page #31

શ્રી સમયસાર ગણિ કૂત સ્તવનથી એમ જણાય છે કે આ મંદિરમાં કોઈ વખતે ૬પ પ્રતિમાઓ હતી. સમય પરિવર્તનશીલ છે, ઉન્નતિ અને અવનાતનું ચક્ર ફરતું રહે છે. મોગલેના અત્યાચારથી આ પ્રતિમાઓમાંથી અધિકાંશ ઘણી પ્રતિમાઓ ખેતરમાં દાટી દેવામાં આવી છે. અને જેને અત્યારસુધી કઈ પત્તો નથી મળી શક્યા. હવે મંદિરમાં કેવલ ચાર પ્રતિમાઓ રહી ગઈ છે. એક મૂલનાયક શ્રી ધર્મનાથ પ્રભુ, એક બધી ધાતુની તથા બીજે માળે ભગવાન શ્રી પાર્શ્વ નાથની, ચેથી પ્રતિમા એક ખેતરમાં મળી જે ગયા મહા સુદિ ૬ સંવત ૨૦૧૩ના ઉત્સવને દિવસે અભિષેક કરાવીને પણ દાખલ બિરાજમાન કરવામાં આવી છે
આ મંદિરેક સમયે સમયે જીર્ણોદ્ધાર થયાની હકીત પ્રાચીન ઉલેખેથી જોવામાં આવે છે. જેમકે –
૧. વિક્રમની નવમી શતાબ્દિમાં એસિયના શ્રેણિવર્ય એસઆ મંદિરને જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યું હતું.
૨. વિક્રમની બારમી શતાબ્દિમાં નાગપુરના ભૂરોએ આ મંદિરનું સમારકામ કરાવ્યું હતું.
૩. વિક્રમની ચૌદમી શતાબ્દિમાં એસિયાનાં સાહિત્ય ગાન ગોત્રીય શાહ સારંગ સેનપાલે આ મંદિરને જીર્ણોદ્ધાર કરાવી આના રૂપરંગ સુધાર્યા હતા.
૪. વિક્રમની સોળમી શતાબ્દીના અંતમાં બીકાનેરના લેકે અહીં લગ્ન પ્રસંગે આવ્યા હતા તે વખતે આ મંદિરની જીર્ણ હાલત જોઈને આને ઉદ્ધાર કરાવ્યો હતે.
લોખ હ૦
O ગેળ અને ચરસ સળીયા | was પટ્ટી તેમજ પાટા Ha
> વિગેરે મળશે 4. ધી ભારત આર્યન એન્ડ સ્ટીલ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ
રવાપરી રોડ, ભાવનગર, della18 IRONMAN
કામ ,
ફોન : એફીસ : {૩૨૧૯
.
૧૬પ૦
રેસીડન્સઃ ૪૫૭)
૫૫૪
મહાવીર જન્મકલ્યાણક અંt

Page #32

શ્રી જૈન આત્માનંદ
સં. ૨૦૨૮ના આસો વદી ફો તથા જવાબદારીઓ
. પૈસા છે. પૈસા, બીજા અંકિત કરેલા ઃ (ારા, સીદીંગ, રીઝર્વ ફંડ વિ.).
૧,૫૧,૧૩૪-૦૩
૧,૬૦૧-૦૭
જવાબદારીઓ :
ખર્ચ પેટ: અગાઉથી મળેલી રકમ પેટે : ભાડા અને બીજી અનામત રકમ પેટે :
૧૩, ૪રર-૧૦
૭૧-૦૦
અન્ય જવાબદારીઃ
૭,૬૪૫-૦૬
૨૩,૩૦-૫૩
૧,૭૪,૫૦૪-૫૬
કવ રૂ . ઉપરનું કવૈયું મારી/અમારી માન્યતા પ્રમાણે ટ્રસ્ટના ફંડ તથા - જવાબદાર છે તેમજ મિલકત તથા રહેણાને છે. અહેવાલ રજુ કરે છે, જાદવજી ભાઈ શાહ ટ્રસ્ટીની સહી

Page #33

સભા, ભાવનગર અમાસના રોજનું સરવૈયુ
મિલ્કત
સ્થાવર મિલ્કત ; ગઈ સાલતી બાકી : ઉમેરા : ( વર્ષ દરમીય!ન વધારા ) :
રોકાણા : સીકયેરીટીઝ : શ્રી મહાલક્ષ્મી મી"ના શેરી :
:
સ્ટાફ અને ફરનીચર : ગઇ ચાલની ખાકી : ઉમેશ વર્ષ દરમીયાન વધારા :
સ્ટાફ : ટ્રસ્ટીની પ્રમાણિત યાદી મુજખ :
પુસ્તક : કાગળ :
લેાન : ભાવનગર લેકટ્રીક કુ.
એડવાન્સીઝ : માકરાને ઃ
પુસ્તક તૈયાર કરવા માટે : ખીજાઓને :
વસુલ નહિં આવેલી આવક:
ભાડું : શ્રીજી આવક :
રોકડ તથા અવેજ :
(અ) એકમાં ચાલુ ખાતે :
મેકમાં સેવાગ્ઝ ખાતે દેના અને સ્ટેટ એક એકમાં ફીકસ્ડ અથવા કાલ ડીપેઝીટ ખાતે દેના બેંક (બ) ટ્રસ્ટી/મેનેજર પાસે નામ ભીખાલાલ ભીમજી પોસ્ટલ સ્ટેમ્પ
ઉપજ ખથ ખાતુ :
ગઈ સાલની ખાકી ઉધાર : ઉમેશ : ચાલુ સાલની તુટના ઉપજ ખર્ચ ખાતા મુજખ : બાદ : ચાલુ ચાલના વધારાના ઉપજ ખર્ચ ખાતા મુજખ :
સરવૈયા ફેરના
તા. ૩૦-૧-૭૪ ભાવનગર
31.
પૈસા
૧,૦૧,૮૨૧૮૦
૪,૨૫-૦૦
૧૦,૧૩૧-૯૩
૯૧૮-૦૫
૩૧૪-૨૦ ૩,૭૯૨-૪૯
૭૫૯૨૧
૨,૯૫૬-૫૭
૨૮૪–૧૨
૧૦,૩૦૨-૩૦ ૩૧, ૩૯-૦૦
૨૬૩=}૩
}Y-૩૧
કુલ રૂા....
અમારા આ સાથેતા આજ તારીખના રીર્પોટ મુજબ,
૮,૪૫૨-૦૭
૧,}૮૬-}૨
રૂા.
પૈસા
૧,૦૧,૮૨૧-૮૦
૨૦૦ - ૦ ૦
૪,૨૩૧=૦૦
૧૧,૦૪૯-૯૮
૧૫-૦૦
Sanghavi & Co ચાટ એમઉન્ટન્ટસ એડીટમ
૪,૮૬ ૬-૫૦
૩,૨૪૦૬૯
૪૧,૨૬૯૨૪
૬,૭૬૫–૪૫
૦-૯૦
૧,૭૪,૫૦૪-૫૬

Page #34

શ્રી જૈન આત્માનંદ સં. ૨૮૨ના આસો વદી અમાસના રોજ પુરા આવક
| પૈસા | ૨. પૈસા
માલક
ભાડા ખાતે : (લેણી/મળેલી) વ્યાજ ખાતેઃ (લેણ/ળેલી)
બેના ખ તે ઉપર
દાન : રાક અથવા વસ્તુ રૂપે :
બીજી આવક
પેટી ઉપજ:
ક૭-૫૦
મેમ્બરશીપ ફીઝ :
પુસ્તક અનામત :
૯૨૧-૦૦
પુસ્તક વેચાણ નફ છે
૧૯૫૫
પસ્તી વેચાણ
(૦-૬૮
જાહેરખબર
૨,૫૬૪-૭૭
રીઝફર ખાતેથી લાવ્યા ?
૨,૧૫૭-૦૦
કુલ રૂા
.
૧૭૩૫૦-૬૮
તારીખ ૧-૧-૧૯૭૪ જાવ જણાઈ શાહ કીની ડી.

Page #35
સમા, ભાવનગર થતા વરસને આવક અને ખર્ચને હિસાબ ખર્થ - - - - - રૂ. પૈસારૂ. પૈસા મિલકત અંગે ખર્ય : મરામત અને નિભાવ : 50-00 વિમે H 229-50 278-50 3, 12-9 વહીશ્રી અર્થ : ઓડીટ ફી : ફળ અને ફી : 50-00 164-25 માંડી વાળેલી રકમ : અન્ય શહેરા : 16-17 513-81 પરચુરણ અર્થ : રીઝ અથવા અતિ ફ ખાતે લીધેલી રકમ : 1,422-96 (ટના હેતુઓ અંગેનું અર્થ બીજા ધર્મો હેતુઓ 5,904-34 5,904-4 વધારે તૈયામાં લઈ ગયા તે H 1,686-12 13,350-68 બનારે આ જાથેના આજ તારીખના રાપ૮ મુજબ Sanghvi & Co. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ એડીટ For Private And Personal Use Only

Page #36

શાક ઠરાવ ધર્મપરાયણ અને ભક્તિપરાયણ શેઠશ્રી સાકરચંદભાઈ મોતીલાલનું તા. ૧૧-૨-૭૪ના રોજ મુંબઈ મુકામે દુઃખદ અવસાન થયું તે સમાચારથી અમે ખૂબજ દિલગીર થયા છીએ. - તેઓશ્રી એક સાચા સમાજ સેવક હતા. જૈન સમાજની અનેક સંસ્થાઓને તેમણે તન, મન અને ધનથી પિષી હતી અને પ્રેરણા આપી હતી. કેટલીક સંસ્થાઓમાં સક્રિય કાર્યકર તરીકે પણ સેવા આપી છે.
સ્વ. પૂજ્ય આ. વિજય વલભસૂરીશ્વરજી મહારાજના તેઓ પરમ ભક્ત હતા. અન્ય મુનિરાજેની ભક્તિ કરવામાં પણ તેઓ ખૂબ ઉત્સાહ દાખવતા. જ આપણી સંસ્થા શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગર પ્રત્યે પણ તેઓ અનન્ય પ્રેમ ધરાવતા હતા. આ સંસ્થાને તેમના તરફથી મળેલ સહકારથી ઘણું પ્રેત્સાહન મળ્યું છે.
તેઓશ્રી આ સંસ્થાના પેટ્રન હતા. તેઓશ્રીની આર્થિક સહાય વડે પૂજ્ય ગુરુદેવ આચાર્ય મહારાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની જન્મ જયંતી નિમિત્તે પાલીતાણા શત્રુંજય તીર્થ ઉપર દરવર્ષે તેમની મૂર્તિને આંગી તેમજ પૂજા ભણાવવામાં આવે છે. અને સભાસદોનું સ્વામિવાય તેમજ ભક્તિ પણ કરવામાં આવે છે. - સ્વ. શ્રી સાકરચંદભાઈ મોતીલાલના સ્વર્ગવાસ અંગે શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાની તા. ૧૭-૩-૭૪ના રોજ મળેલી સભામાં થયેલ શેક ઠરાવે.
દાનવીર શેઠશ્રી સાકરચંદ મેતલાલનું તા. ૧૧-૨-૭૪ના રોજ મુંબઈ મુકામે દુઃખદ અવસાન થયું તે અંગે શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાની તા. ૧૭-૩-૭૪ના રોજ મળેલી આ સભા ઊંડા શોકની લાગણી વ્યક્ત કરે છે. સ્વ. શ્રી સાકરચંદભાઈ ધર્મપરાયણ, કેળવણી પ્રેમી અને શાન્ત તેમજ ઉદાર ચરિત હતા. તેઓશ્રી આ સભાના પેટ્રન હતા અને આ સભા પ્રત્યે ખૂબજ મમતા રાખતા અને આ સભાના કાર્યમાં સારો સહકાર આપતા તેમના અવક્ષાનથી આ સભાને જૈન સમાજને ન પૂરાય તેવી ખોટ પડી છે. પ્રભુ તેમના આત્માને પરમ શાન્તિ આપે એવી અભ્યર્થના.
સ્વર્ગવાસ નેધ ભાવનગર નિવાસી શાહ ખીમચંદભાઈ લલુભાઈ પાનવાળા તા. ૩-૨-૭૪ મહા શુદિ ૧૧ને રવિવારે ભાવનગર મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે તેની નેધ લેતા અમો ઘણાજ દીલગીર થયા છીએ. તેઓ શ્રી ખૂબ ધર્મપ્રેમી અને મળતાવડા સ્વભાવના હતા. સભા પર ખૂબ લાગણી ધરાવતા હતા. તેઓશ્રી આ સભાના પેટ્રન હતા. પરમકૃપાળુ શાસનદેવ તેમના આત્માને શાંતિ આપે એજ અભ્યર્થના. - ભાવનગર નિવાસી ભાવસાર નેમચંદ છગનલાલ ભાવનગર મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે તેની નેધ અમે ઘણીજ દલગીર સાથે લઈએ છીએ. તેઓ ખૂબ ધર્મ પ્રેમી અને મળતાવડા સ્વભાવના હતા. તેઓ સભા પર ખૂબ લાગણી રાખતા હતા તેઓ આ સભાના આજીવન ભભ્ય હતા તેમના આત્માને શાંન્તી મળે એજ પ્રાર્થના. * ભાવનગરવાળા શ્રી ગીરધરલાલ ખીમચંદ શાહનું મુંબઈ મુકામે તા. ૨-૩-૪ના રોજ સ્વર્ગવાસ થયેલ છે તે જાણી અમે ઘણાજ દીલગીર થયા છીએ તેઓશ્રી ખૂબ ધર્મપ્રેમી અને સરળ મળતાવડા સ્વભાવના હતા. આ સભા પ્રત્યે ખૂબ લાગણી ધરાવતા હતા. તેઓ આ સભાના આજીવન સભ્ય હતા. તેમના આત્માને શાશ્વત શાંતિ મળે તેવી પ્રાર્થના કરીએ છીએ.

Page #37

ઠેકાણું ,
૨જીસ્ટ્રેશન ઓફ ન્યુઝ પેપર્સ" (સેક્ષ) રૂલ્સ ૧૯૫૬ કન્વયે “Kaમાત્માન પ્રકાશ
સંબંધમાં નીચેની વિગતો પ્રગટ કરવામાં આવે છે, ૧ પ્રસિદ્ધિ સ્થળ : ખારગેટ, ભાવનગ૨. ૨ પ્રસિદ્ધ ક્રમ : દરેક અંગ્રેજી મહિનાની સોળમી તારીખ ૩ સુદ્રકનું નામ : હરિલાલ દેવચંદ શેઠ
યા દેશના ? ભારતીય ઠેકાણું"
આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, ભાવનગર ૪ પ્રકાશકનું નામ : શ્રી જૈન આમાનદ સભા થતી, ખીમચંદ્ર ચાંપશી શાહ-ભાવનગ૨,
કયા દેશના : ભારતીય
ઠેકાણું : શ્રી જૈન સમાન સભા, ખારગેટ-ભાવનગ૨. ૫ તંત્રીનું નામ : માસિક સમિતિ વતી, ખીમચંદ ચાંપશી શાહ--ભાવનગર, કયા દેશના : ભારતીય
શ્રી જૈન આમાન સભા, ખારગેટ-ભાવનગ૨, હું સામયિકના માલિકનું નામ : શ્રી જૈન મામાન સભા-ભાવનગ૨.
આથી અમે જાહેર કરીએ છીએ કે ઉપર આપેલી વિગતો અમારી જાણ તથા માન્યતા મુંજને બરાબર છે. તા. ૧-૪-૭૪
માસિક કમિટી ખીમચંદ ચાંપશી શાહ
ગુલાબચ% લલુભાઈ શાહુ મનમુખલાલ તારાચંદ મહેતા
કાંતિલાલ જગજીવનદાસ દેશી અન તરામભાઈ જાદવજી શાહે અમારું નવું’ અને અણમેલ પ્રકાશન
શ્રી શાકૅશનાયાય વિરચિત.
स्त्रीनिर्वाण-केलिमुक्ति प्रकरणे ॥ #'પાદક : પૂ. મુનિમહારાજ શ્રી જ’મૂવિજયજી મહારાજ
- કિંમત છ રૂપિયા
પ્રકાશક શ્રી જૈન આત્માન' સભા મૂળ સ સ્કૃતભાષામાં સ્વપજ્ઞવૃત્તિ સાથે શ્રી શાકાયનાસાથે" રચેલે આ ગ્રન્થ ઘણી મહત્વની વિચારણા રજુ કરે છે. સ્ત્રી-નિવગુ અને કેવલી-કેવલાહાર આ બે વિષયેની આ પુસ્તકમાં વિશદ છણાવટ થયેલી છે. આ ગ્રન્થની મહત્તા સમજી સ્વ. પૂજ્ય મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજીએ એ પ્રગટ થાય એવી અભિલાષા પ્રગટ કરી હતી. અને તેમની જ પ્રેરણાથી વિદ્વાન મુનિરત્ન શ્રી જ મૂવિજયજી મહારાજે ખૂબ જહેમત લઈ આ પુસ્તકનુ' સ’પાદન કરેલ છે. તેની પ્રાસ્તાવિક સમજુતી સંસ્કૃત તેમજ ગુજરાતી ભાષામાં આપવામાં આવી છે. આ પુસ્તક દરેક પુરતકાલયે અને જ્ઞાનભંડારોએ વસાવવા વૈશ્ય છે.
- પ્રાપ્તિસ્થાન ? શ્રી જૈન આત્માન સભા, ખાયેગેટ, ભાવનગર

Page #38
20-00 '10 ATMANAND PRAKASE Herd No BV 81 બસ, વસાવવા, જેવા કેટલાક અલભ્ય પ્રત્યે मस्कृत ग्रंथों ગુજરાતી ગ્રંથ 1 बसुदेव हिण्डी-द्वितीय अंश 20-00 1 શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર 2 बृहत्कल्पसूत्र भा. 6 हो / 2 શ્રી તીર્થ"કર ચરિત્ર 3 त्रिष्टिशलाकापुरुषचरित 3 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. 2 4-00 મહાકથિ : , . . . . . . શું કાવ્ય સુધાકર 2-57 पर्व 2, 3, 4 (मूळ संस्कृत) 5 આદેશ જૈન સ્ત્રીરના ભા. 2 2=0 0 6 કથાર– કોષ ભા. 1 | પુસ્ત જિaોરે 26-66 7 કયારત્ન કાષ ભા, 2. 10-00 e , ; , , , , , પતાકારે 6-00 8 આમ વલભ પૂજા સંધ્રહ 3- 7 ५द्वादशार नयचक्रम् 9 આત્મ કાન્તિ પ્રકાશ 1-50 6 सम्मतितर्क महार्णवावतारिको 15-00 10 જ્ઞાન પ્રદીપ ભા. (1 થી 3 સાથે) 10-0 0 7 તત્વાર્થfધામસૂત્રમ્ ; . .26-00 5 સ્વ. આ. વિજયકસ્તુરસુરિજી રચિત 8 प्रबंधपंचशती 11 ધમ” કૌશલ્ય 2, શ્રી નિર્વાન વઢિયુ#િ પ્રજાને 6-00 12 અનેકાન્તવાદ 13 નમસ્કાર મહામંત્ર અંગ્રેજી ગયા ? | 2-70 | 14 ચાર સાધન , 15 ભગવાન મહાવીર યુગના ઉપાસક 2-00 | Anekaatvada 16. જાણ્ય' અને જોય’ 2-0 0 -by-H, Bhikhabhaiya--------00૭-સ્માદમજરી 15-00 8 Shree Mahavir Jain Vidyal6gLE 18 #; મહાવીર યુગનાં ઉપાસિકાએ 2-00 Savaraa Mabotsava Granth 86+00 0-00 270 નોંધ : સંસ્કૃતમાં 10 ટકા અને ગુજરાતીમાં તથા અંગ્રેજીમાં 15 ટકા કમિશન કાપી આપવામાં e માવશે. પોષ્ટ ખચ અલગ. આ અમૂલ્ય ગ્રંથ વસાવવા ખાસ ભલામણ છે. . ! લેખા ! = - બી જે ન આ હત્યા ન 6 સ ભાગ : ભા ન ગ રે તત્રી : ખીમચંદ ચાંપશી શાહ, શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ તત્રી મંડળ વતી પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર મુદ્રકઃ હરિલાલ દેવચંદ શેઠ આનંદ પ્રિન્ટીંર્ગ પ્રેસ, ભાવનગર. For Private And Personal use only