Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajane yathArtha mArga : bhUdAna [6] eka vAta mAre spaSTa kahevI joIe ke sAmudAyika padayAtrAnA mULamAM vinobAjI che. huM temane kaI rIte jouM chuM te tamane kahe. mArA vyavasAya abhyAsa, ciMtana ane parizIlana che. tame jema pratyakSa kArya kare che tema huM nathI karI zakate, ktAM abhyAsa mAraphate huM vinebAjIne jANuM chuM. temanA pratye mArI je zraddhA che te jAgarUka zraddhA che. huM ghaNIvAra jouM chuM ke gAMdhIjI pachI evI kaI vyakti che ke jene dezanI ATalI badhI paDI hoya? javAharalAlajI ghaNA ujAgarA kare che, eroplenamAM deDA kare che, khUba mahenata kare che te vAta sAcI che. paNa gAMdhIjInI kAya paddhatine je keIe yogya vikAsa karyo hoya te te vinebAjIe-ane te paNa koI moTI saMsthAnI ke moTA mANasanI madada vagara. gAMdhIjInI praNAlI evI hatI ke teo nAnAmAM nAnI bAbata tarapha bahu dhyAna ApatA. alabatta, meTAmAM moTI yojanAo paNa thatI, paraMtu jhINAmAM jhINI. bAbatoneya teo khUba UMDANathI jotA. AthI temanI AsapAsa meTuM maMDaLa ekaThuM thatuM. sAdhanAmUti gAMdhIjI pahelAM ghaNo sudhArake thaI gayA paNa koIe gAMdhIjI jevuM mULabhUta kAma nahetuM karyuM. gAMdhIjInI AzramaprathAne kAraNe temAM je samAyA te saune gAMdhIjIne anahada prema maLyo. teo hasIne vAta kare tyAre anekane temAMthI preraNA maLatI. temanAmAM ekasAI, sneha ane mananI vRtti hatI. tene tyAga ane vicAranA baLe je koIe upayoga karyo hoya te te vinebAjIe. A dezamAM ghaNuM sati ane vidvAno che. temAM sAcA paNa che. paraMtu jyAM sudhI huM lekene saMparkamAM chuM tyAM sudhI, huM vinobAjInI keTine bIjo koI mANasa jeta nathI. vinobAjImAM tyAgavRtti, ane anAsakti na hoya te A ja rAjapuruSo temane pI jAya ! je lekane dezavidezanA jhaghaDAmAM rasa che, tenA samAdhAnamAM rasa che, te kAne paDyuM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40] dAna ane ciMtana vinobAjInI vAta Aja sAMbhaLavI paDe che. vinebAjIne eka vyakti tarIke nahIM paNa eka sAdhanAmUrti tarIke jotAM temanI pravRtti tarake mAtra brahmA ja nahIM paNa jAgarUka zraddhA pedA thAya che. e dRSTie mAtra zAstra-- parizIlana pUratuM nathI. jJAna jyAM sudhI kAryamAM pavasAna pAme nahIM. tyAM sudhI te upayeAgI nahIM thAya. , C bhUdAnanA vicAra " ? huM jyAre vicAruM chuM, tyAre mane lAge che ke, kAma tenA A dezamAM ghaNAM cAle che, paraMtu te badhAMmAM kaIka ne kaIka khAmI heAya che. jete janatAnu kAma karavuM che, garIkheAnAM duHkhA nivAravAM che, tene mATe Aje pakSo UbhA karavAmAM Ave che. pakSe UbhA thAya tene paNa vAMdhe nathI, paraMtu je bhUmikA para pakSI che temAM eka khIjA mATe Adara nathI. tame judI judI TukaDImAM (padayAtrAmAM) jAe che tethI kAMI judA paDatA nathI. eka khIjA pratye Adara, sadbhAva ne prema rahe che. pakSAmAM evuM nathI banatuM. badhA nAma te dezahitanuM, gAMdhIjInu le che, paNa te dhAmAM aMdara aMdara eka spardhA cAlI rahI che. * kayA muddA para cUMTaNI laDavI ' te karatAM sAmA pakSane kema utArI pADavA, cakravartI vyAja sAthe dhruSa kema jaNAvavA, ' evuM jovAya che. amadAvAdamAM ke dezanA kAI paNa bhAgamAM, bIjAnAM doSadarzana, niMdA ane potAnI truTio nahI" jevAnI vRtti-ATaluM badhe dekhAya che. vinebAjI AnI vacce eka navuM mAna Aje ApI rahyA che. dezanA vikAsa mATe rastA mAMdhavA joie te kabUla, gAmanI svacchatA rAkhavI joIe te kabUla, kacaro sApha karavA joI e te kabUla, paNa dezamAM jeo kAma kare che. temanAmAM je kare che te kANa sArkare? badhAnAM mananA mela kANu kADhe? azoka mahetA game tevuM sAruM bhASaNa Ape paNa te mele tethI khIjAnA manane mela nahIM nIkaLe; kRpAlAnIjI jevA meATA vicAraka paNa mele tethI kAInA manano mela nahIM nIkaLI zake. paNa jenA manamAM kAine mATe mela nathI, jene sau sarakhA che, jene kAI mATe paNa pUrvagraha nathI, evI vyakti vinebAjI che. te ja saunA manane mela kADhI zakaze. ene kAInI paDI nathI: koMgresanI, samAjavAdanI ke sAmyavAdanI, ene badhAyanI paDI che; chatAM kAInI nathI paDI AvA mANasa jyAre kAma kare tyAre tene jeTaluM sUjhayuM teTaluM ApaNane na sUjhayuM. jenA cittamAM maLa, rAgadveSa cha, ane manana tathA zAstrAbhyAsanI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha [41 vRtti vadhu che te prajJAvAna che. dezamAM jeTalA sata thayA temanAM jIvana vinobAjIe vAMcyAM, vicAryA ane anubhavyAM. e ja temanI prajJA che. ane e prajJAmAMthI bhUdAnane vicAra Avyo che. ahIM je bahenoe pitAnA anubhavonI vAta karI te bahu sahaja, susthita ane hRdayasparzI hatI. yunivarsiTIonI vakatava-spardhAomAM jeo bhAga le che temAM paNa AvI sahajatA nathI AvatI. e kyAMthI Ave che? mANasa kAma karavA jAya che, buddhi ane mana jAgRta rAkhe che, te Apa Apa ja e jhare pragaTe che. gAMdhIjIe strIzakti jAgRta karI te pachI ahamAM dhArAsabhA vageremAM javAnI pravRtti vadhI. vinobAjIe pAche judo raste lIdhe. temAM bahene Aje AgaLa AvI rahI che. bhUdAna zuM che? tamane A kAma karavAnI je taka maLI che, tethI gAMdhIjInA raste cAlavAne avasara prApta thayuM che. AthI caDiyAta AnaMda kadAca bIje na hoI zake. vinobAjI kahe che ke, "huM buddhane khabhe caDyo chuM' temAM keTalI namratA che! jUnA vakhatamAM chokarAo bhavAI ane rAmalIlA jevA jatA tyAre teo te joI na zake mATe vaDIle temane pitAnA khabhA para besADatA. khabhe caDavAthI bALaka bApa karatAM UMce jAya che ane te bApanA AdhAre. tema jajUnAnA AdhAre vinobA bhUtakALamAM je kAMI thayuM che tenA karatAM UMcI bhUmikAe kAma karI rahyA che--paNa te pitAnI dRSTie. bhUdAna zuM che? pisAthI je thatuM nathI te bhUmithI thAya che. pese gajavAmAM hoya te tenI ciMtA rahe che. rAta di' saMbhALa rAkhavI paDe che. bhUmimAM AvuM che? nA. bhUmi to eka evI nakkara vastu che ke kapaDAM, anAja, paisA vagere badhuM pedA kare, chatAM te tevI ne tevI kuMvArInI kuMvArI rahe..paraNelI ne kuMvArI ! mANasane bhUmi para mamatva zA mATe rahe che ? A ja kAraNe ke e sthira che. jUnA vakhatamAM bApa-dAdAe bhUmi para vadhu bhAra mUkatA ane potAnAM saMtAno mATe je kaMI bacAve te bhUmi rUpa bacAvatA, jethI teo zrama karIne sAcI mUDI sAcavI rAkhI zake. ApaNe tyAM sAdhu-saMnyAsIne dAna devAnI prathA cAlI AvI che. tene khAvAnuM daIe te ArogI le che ane kapaDuM paherI le che. paNa je tene dAnamAM anna ke kapaDAne badale bhUmi Ape to tene mahenata karavI paDaze, kAM te bIjA pAse karAvavI paDaze, nahIMtara kazuM ja nahIM pAke.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ * darzana ane ciMtana mahenata kare te pAke. bhUmi jenA hAthamAM haze tene te bhArarUpa thaze, sivAya ke tene te upayoga kare1 bhUmi e nakkara vastu che. tenI sAthe saMpattinA, buddhitA upayAga hAya. buddhi eTale zuM ? buddhi eTale samajaNu, tene upayoga kare te ja kaMIka nirmANa thAya. dhanane atha vinASThAe spaSTa karyo che. Ana eTale eka Ape ane khIjo le ema nahI paNa samAnapaNe jIvavAne adhikAra meLavavA te. ' < duniyAnA kAI dezamAM kAI ne A vicAra sUjhayo che? tyAM te huMsAtuMsI cAle che. suejhanA prazna AvyA ane tarata ja yuddhanI taiyArI thaI ane khaMjara khakhaDavA mAMDayAM ! dezamAM jAgRti hiMdustAnamAM have garIbI ane amIrI sAthe sAthe nahIM cAlI zake. jema jema garIbe, AdivAsI, bhIle vagere jAgatA jaze tema tema krAMti jhaDapI banaze. jyAM jyAM garIbI vadhAre che tyAM tyAM jAgRti vadhu. Avaze. te jAgRtine yogya raste vALavAnA bhUdAna eka mArga che. temAM garIkhInI vaheMcaNI nathI thatI, paNa bIjAnA duHkhanA bhAgIdAra thavAnA avasara prApta thAya che. garIba mANusamAM ghaNI vAra sAtvika mana hoya che. tenA para bhAra paDe che, e rIte nahI paNa sahaja rIte bhUdAnanI A vAta temane samajAvavI joI e. teo bIjA garIenI sthiti jANe che eTale teo sAcI rItanuM dAna Ape che. gAMdhIjI kahetA ke, ' karoDapatinA dAna karatAM mAre mana garIbanI kADInuM dAna moTuM che.' raviza'kara mahArAja ghaNI vAra kahe che, 'jyAre garImAnAM dAnanI nadI vaheze tyAre paisAdArarUpI bhekhaDe te ApoApa kAMsAI paDaze.' lokAnAM manamAM vicAra thaI rahyo che ke, ApaNe dAna kyAM karavuM ? ApaNe kahIzuM ke mANase jIvatA rahe tyAM! pAMjarApoLa tA ghaNI che paNa mANasALA kAM? Ano artha ema nathI ke pazupakSIo para dhyAna rAkhavI. Aje prathama mANasane prazna sAme che. pahelAM yajJAmAM ghI homAtAM, A samAjIe yajJAne badale havanamAM ghI homAvAM zarU karyo. AthI svAmI rAmatIrthe eka vAra kaheluM ke tene khale mANasanA jAramAM ghI jAya tema karavuM AjanA praznone laI ne cAlatA dAnanA yathAya bhAga che. joIe. . yajJamAM ne havanamAM ghI hAmAya che bhUmidAna e "
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ aca sAmudAyika padayAtrAnA kAraNe tamArAmAM ghaNuM nirbhayatA Avaze. anabha thaze, lokone saMparka thaze. lekone upAgI thavA mATe bhUdAnanA kAryakartAone khetI, Arogya, arthakAraNa vagare bIjA ghaNA viSayone. abhyAsa hevo jarUrI che. tethI kAma sArI rIte thaze. anubhavothI vadhu jJAna maLe che Aje tame padayAtrAnAM bhAIbahenoe pitapotAnA je anubhavo kahyA te jotAM ema lAge che ke, kaMIka addabhuta thaI rahyuM che. jUnA vakhatamAM parivAja hatA te vakhatevakhata vicAranI Apa-le karatA. bauddha jaina, sAMkhya vageremAM AvA parivrAjakanI paraMparA hatI. eka AcAryanI nIce theDA bhikSake rahetA hatA paNa jyAre AcAryamAM zithilatA AvatI tyAre e saMghe tejahIna thatA, A paNa eka na saMdha che. AmAM vizepatA e che ke dareka yAtrI-TukaDI padayAtrA karIne pAchI Ave che, pitAnA anabhava kahe che ane vicAronI Apa-le kare che. mane lAge che ke seMkaDo. pustake vAMcavA karatAM AvA anubhave tame kahe che tema vadhu jJAna Ape che. pustakamAM te ghaNe bhAge kalpanAo heya che. je dharmavicAra Aje cAlI rahyo che tenI athaDAmaNu jUnA vicAro sAthe thaze. keI divasa evuM nathI thayuM ke jUnA vicAree laDAI na karI hoya tema tamAre paNa laDAI karavI paDaze. vakhata Avye sarakArane paNa vidha ka paDaze. tame badhA pavitra saMkalpa mATe bhegA thayA che te mATe huM mArA. manamAM ja AbhAra mAnuM chuM, ene saMdharIne ja jAuM chuM. vinobAjIe je pavitra saMkalpa karyo che temAM samayane saMketa che, te pUrepUre samajavo joIe. mAnavatAnuM kalyANa thAya enI emAM daSTi rahI. che. temane 1957 sudhImAM jamIna maLe ke na maLe e prazna nathI. gAMdhIjIe 1922mAM kaheluM ke, "sUtaranA tAMtaNe svarAja lezuM." e pUchyuM ke, "kyAM che tamAruM svarAja?" te temaNe 1938mAM haripurA koMgresamAM javAba Ape ke, "sUtaranA tAMtaNe svarAja sAcuM, paNa tame. sUtarane tAMtaNe kADhyo che?" jyAM lagI AtamA tatva cine nahIM tyAM lagI sAdhanA sarva jUdI" vALI pelI kaDInI jema tame jyAM lagI sUtaranA tAMtaNAno AtmA samaje nahIM, e mujaba kAma kare nahIM, enI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana ane ciMtana bhAvanA pramANe varte nahIM, te svarAja kayAMthI thAya?" vinebAjIe 1957 sudhInuM kahyuM tenI pAchaLa AvI bhAvanA che. vinobAjIe bI vAvela che te nakkara che. ApaNe (ApaNA kAryarUpI kSetramAM) bhUmi barobara che, bIja barAbara che-e badhuM jovuM rahyuM. A pAka te pUre thato nathI. pAMca varSa pachI paNa navA prazno haze. atyAranuM kareluM tyAre ochuM lAgaze. badhe cAlI rahelI kheMcatANamAMthI Ave keI no mArga kADhayA vagara gati ja nathI. nahIMtara te netAo buddhine yogya upayoga bhUlaze. buddhi Aje game ema veDaphAI rahI che. vinobAjIe te buddhi, zakti vagere badhA mATe eka cAvI zodhI che. tene A rIte jeTalA aMze koI kAmamAM leze teTale aMze sArthaka thaze. -prasthAna, kArataka 2013.